Hwcfi
RT
UIT OOST-INDIE
RENTE OP RENTE
WOENSDAG 8 JANUARI 1936
DERDE BLAD PAG. 9
KERKNIEUWS
NED. HERV. KERK
Beroepen. Te Spijkenlsse (toez.), J.
Bronsgeest te Giessen-Oudekerk.
hulppredikers
Tot hulpprediker bij de Geref. Kerk te
Sloten (Fr.) is benoemd de heer J. C.
Everaars, cand. te Hilversum,
AFSCHEID. BEVESTIGING, INTREDE
Cand. J. M. Willemsen van Schoon-
dijke hoopt 12 Jan. zijn intrede te doen bij de
Ned. Herv. Kerk te Wapserveen, na
vestigd te zijn door De. E. A. A. Snij delaar te
Schoondijke.
Ds. A. DROST Azn,
In het Diaconessenhuis opgenomen
Naar we vernemen is de nestor van de Ned.
Herv. Predikanten te Arnhem, Ds. A.
Drost Azn., die na een rusttijd van 4 weken
Oudejaarsavond en Nieuwjaarsmorgen
voor zijn gemeente mocht voorgaan, thans op
nieuw ingestort. J.l. Zondag zou hij in
vorige gemeente te Loenen a. d. Vecht in
prediking voorgaan, maar de behandelende ge
neesheer schreef een rusttijd voor van voor-
loopig drie maanden. Ds. Drost is nu opgeno-
men in het Diaconessenhuis te Arnhem. De
j patiënt, die in Oct. j.l. zijn zilveren jubileum
als predikant te Arnhem, mocht vieren, heeft
I bijkans 40 dienstjaren en is 65 jaar.
De patient voelt zich steeds moe en afge-
1 mat. Hij hoopt echter dat hij na zijn rustkuur
zijn werk weer ter hand zal mogen nemen.
Ds. F. KRAMER
Ds. F. Kramer, predikant der Geref. Kerk
van B e v e r w ij k, zal, nu Ds. Holtrop van
Batavia zijn opvolger wordt, emeritaat nemen.
I Hij is 67 jaar oud en staat sedert 1903 te
Beverwijk.
Verder diende Ds. Kramer ook de kerk
Stroobos. Hij heeft hetr voornemen, in Maart
den nieuwen predikant te bevestigen.
Ds. A. F. P. POP
Naar wij vernemen,heeft Ds. A. F. P. Pop,
Ned. Herv. predikant te Monster, reeds
kele maanden rust moeten houden in verband
met een ziekte, die aanvankelijk niet ernstig
scheen, doch later een langduriger rust noodig
maakte.
De patient was dezer dagen in zooverre her-
V Steld, dat hij Oudejaarsdag het bed kon ver-
laten. Echter is dien avond opnieuw een in-
storting opgetreden, die het noodzakelijk
i maakte dat Ds. Pop weer het bed moet hon
den. Naar we vernemen is zijn toestand thans
>r een weinig vooruitgaande.
Ds. Pop is 51 jaar en staat sedert Juli 1910
1 le Monster.
65 PHOTIOS II
Over den onlangs gestorven patriarch van
Constantinopel Photios II Maniatis, vernemen
"we uit Constantinopel nader, dat de orthodoxe
kerkvorst, die 62 jaar oud was, nu 6 jaar
10j lang den patriarchszebel te Constantinopel be-
iei zette. Hij volgde in 1929 Basilius III op. Be
at kend is zijn ambtstijd in de eerste plaats door
zijn meedoen aan de oecumenische beweging.
Voor de toenadering tusschen de gToote we-
"i reldkerken deed hij veel. In de tweede plaats
stelde hij de „vrijwillige gevangenschap''
den patriarch in, toen de Turksche regeering
aan de geestelijken aller confessies verbood
om in het openbaar ambtskleeding te dragen.
Zijn laatste besluit was, dat hij de Grieksch-
Katholieke kerk van Lettland autonoom ver
klaarde, zoodat de aartsbisschop van Riga
voortaan den titel metropoliet voeren mag.
Daarmee is ook deze kerk evenals reeds eer
der de kerken van Finland, Polen en Estland,
van het Moskousche patriarchaat losgemaakt.
Tijdens den morgendienst In de Geref. kerk
te Hardenberg werd, zoo lezen we In de
Stand., de diaken G. J. Meijer ongesteld. Men
droeg hem in de consistoriekamer, waar hij na
eenige minuten overleed. Hij bereikte den leef
tijd van 58 jaar, was pas op Nieuwjaarsdag
als diaken bevestigd en had nog gecollecteerd.
De gemeente, die diep onder den indruk is,
ving des middags den dienst aan met staande
te zingen Ps. 103 8:„Gelijk het gras is ons
kortstondig leven
lieffiixaoitwi!
Een snelwerkend
en succesvol mid
del bij aandoe
ningen der adem-
halingsorganen-,
verkoudheden, ca
tarrh, kinkhoest,
.bronchitis en griep.
Onmiddellijk merkt
U verlichting I
DE AARTSBISSCHOP
VAN UTRECHT
Van de loopende geruchten is niets waar
Officier van Justitie heeft een
onderhoud met Mgr. Jansen
Over Mgr. Jansen, aartsbisschop van
Utrecht die reeds lange tijd ziek is, worden
reeds geruime tijd de meest fantastische
geruchten verspreid. I-Iij zou Protestant ge
worden zijn en gevlucht uit het St Anto-
nius ziekenhuis, waar hij verpleegd werd.
Een ander maal werd weer beweerd, dat
hij tegen zijn wil in het ziekenhuis werd
vastgehouden en op deze wijze verhinderd
werd, om zijn protestant-zijn bekend te ma
ken enz.
Thans bereikt ons de mededeeling dat de
Officier van Justitie in de Arrondissement
Rechtbank Utrecht zelf een onderzoek in
gesteld heeft naar deze kwestie en persoon
lijk gesproken heeft met Mgr. Jansen in
het ziekenhuis. Teneinde daaromtrent ze
kerheid te verkrijgen hebben wij ons he
denmorgen gewend tot de Officier van
Justitie, Mr. A. N. Faliius, die ons mee
deelde, dat hij inderdaad eenige tijd gele
den een onderhoud met Mgr. Jansen ge
had heeft.
De Officier had van vele zijden kennis
gekregen van deze geruchten en achtte het
een ambtsplicht om na te gaan of het waar
zou zijn dal de Aartsbisschop tegen zijn wil
in het ziekenhuis werd vastgehouden, om
dat het dan een geval van wederrechte
lijke vrijherdsberooving zou gelden, waar
tegen zou moeten worden opgetreden.
De Officier heeft met Mgr. Jansen ge
sproken, ook onder vier oogen, dus zonder
dat de directeur van het ziekenhuis, pleeg
zusters, doctoren of wie dan ook, den
patiënt konden beïnvloeden. Mgr. Jansen
bleek zeer helder van geest en volkomen
bij zijn verstand te zijn. Hij heeft aan den
Officier meegedeeld, dat hij geheel uit vrije
wil in het ziekenhuis verblijf houdt Hij
bleek kennis te dragen van de praatjes
welke worden rondgestrooid en noemde ze
belachelijk. Mr. Fabius zeide ons nog dat
hij het niet op zijn weg gevonden had te
liggen, om het onderhoud dat hij met de
Aartsbisschop had, publiek te maken, doch
dat hij er geen bezwaar tegen had, nu wij
toch kennis droegen van dit onderhoud,
om het te bevestigen, waarbij hij de hooj:
uitsprak, dat nu een einde zal komen aan
de praatjes, waarvan niemendal aan is.
Kerk en Staat in Duitschland
De Belijdenisbeweging gesplitst
Wat reeds op en na de Synode der Belij
denisbeweging te Augsburg te vermoeden
viel, is thans gekomen: de in kerkelijke op
vatting principieel verschillende groepen-
Mahrarens en -Niemöller, hebben onder den
druk der Rijksbemoeiing de eenheid niet
kunnen houden. De groep-Mahrarens
zwenkte naar medewerking, de groep-Nie-
möller bleef vasthouden aan de natuurlijke
vrijheid der Kerk en gaat nu waarschijn
lijk een tijdperk van geheel afzonderlijk
strijden tegemoet, met aan het eind van de
baan de losmaking uit het Rijksverband,
kerkelijk en financieel. De zienswijze dei
groep-Mahrarens, dat hier een scheuring is
gekomen uit oorzaken „toch eigenlijk uit
sluitend de taktiek betreffende", is funda
menteel onju'st. De Belijdeniskerken van
Berlijn-T andenbu - Silezië, Westfalen, Rijn
land en j.et Wup^-dal strijden om he
principe van de vrije Kerk.
De resolutie van den Broederraad
In aansluiting op het bericht van 6 Januari
JJ. deelt het Ned. Perskantoor te Berlijn als
zijn indruk weer, dat de resolutie van den
Broederraad het bewijs levert, dat de rechter
vleugel der Belijdeniebeweging een volle over
winning Heeft behaald, en dat de gematigde
elementen, dus de richting van Bisschop Mah
rarens uit Hannover en van de Zuid-Duitsche
Bisschoppen, die wel met Minister Kerrl
zijn kerkcomité's willen samenwerken, oi
stemd zyn. Van de 11 tegenstanders wa
overigens 5 vertegenwoordigers van de Voor-
loopige Kerkleiding van het Belijdeniisfront.
waairvan Bisschop Mahrarens voorzitter is.
„De aanneming der resolutie beteekent,
dat de oppositie tegen de Staatsbemoeienis
met de Kerk versterkt zal worden", en men
vreest, dat dit eerete besluit van den Rijks-
broederraad in het nieuwe jaar de verhouding
tusschen Minister Kerrl en de Belijdeniskerk
nog meer gespannen zal maken. De Belijdenis
kerk wil als het ware het conflict thans tot
het bittere einde uitvechten; zij wijst ieder
compromis met Minister Kerrl en zijn beide
kerkcomité's af.
Van de „practisch reeds bereikte kerkvrede'
is derhalve nog niets te ontwaren.
Te Dresden
Nadat tientallen Jaren te Dresden de pre
diking van het volle Evangelie onbekend
was geweest, werd in 1930 door de komst
Pastor Zitzmann de toestand andens. De
actie liet zich echter niet lang wachten. Zij
wist het zoover te brengen, dat Pastor Zitz
mann bijgestaan" werd door een predikant
van andere ligging zoodat practisch des eers
ten taak afgedaan was. Men heeft toen snel
een (Geref.) Belijdeniskerk gesticht waar
Pretor Zitzmann nu voorgaat, er werd een
protest uitgebracht tegen zijn achteruitzet
ting maar het gevolg hiervan was, dat men
hem eenvoudig afgezet heeft als predikant
der (officieele) Evang. kerk. Met dat al is er
nu een kleine, zwakke gemeente van geloofs-
getrouwen, die met heel veel moeite hun ker
kelijk bestaan kunnen voortzetten.
Wy hebben dit even vermeld, om te doen
zien. hoe ook nieuwe openbaringen van de
Belijdenisbeweging ervaren, dat niet de belij
denis, maar de dictatuur beslist over het ker
kelijk leven.
Synode zal bijeenkomen
Volgens een Reuterbericht uit Berlijn zal
binnen veertien dagen de vierde Synode van de
Duitsche Belijdeniskerk bijeenkomen.
„De leden der oppositioneele kerk zijn zich
volkomen bewu6t van het feit, dat dit gelijk
staat met een uitdaging van de door minister
Kerrl uitgevaardigde decreten, doch zij heb
ben besloten te degens te kruisen met Kerrl
de zaak van de vrijheid van het Evan-
KONINKLIJKE GIFTEN
Het kerkbestuur van de Ned. Herv. gemeen
te Ransdorp, dat vorige week reeds een
gift van Prinses Juliana ontving, heeft nu
ïen bedrag van de Koningin ontvangen,
de restauratie van het kerkgebouw.
SCHOOLNIEUWS
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Diesrede van Prof. Dr. W. P. C. Zeeman
Ter gelegenheid van den Dies Natalis der
Universiteit van Amsterdam heeft de rector
magnificus, Prof. Dr. W. P. C. Zeeman in een
openbare vergadering van den Senaat een rede
gehouden over: „Twee-Oogig Zien".
TECHNISCHE HOOGESCHOOL
Vier
negentigste gedenkdag
Hedenmiddag te drie uur werd in de aula
van de Technische Hoogeschool te D t
ter gelegenheid van den vier-en-negentig-
sten gedenkdag dezer instelling een buiten
gewone vergadering van den Senaat gehou
den, waarin de rector-magnificus prof. ir. G.
D i e h 1 een rede uitsprak over „Arbitrage".
Na de rede van prof. Diehl bracht de Af-
deeling der Werktuigbouwkunde en Scheeps-
bouwkunde een verslag uit over een ingeko
men antwoord op de in Juni 1934 uitgeschre
ven prijsvraag. Door den voorzitter der Af-
deeling, prof. ir. C. M. van W ij n g a a r-
d e n, werd medegedeeld, dat een antwoord
was binnengekomen op de eerste der drie
prijsvragen, waarin gevraagd werd om
behandeling over de vormgeving vai
walsmateriaal door lasschen op gebouwde
machinedeelen, in het bijzonder van die dee-
len, welke tot dusver uit gietijzer of staal
werden gegoten. Het antwoord, waaraan,
wat den uiterlijken vorm aangaat, groote
zorg is besteed, 1b in zijn eerste gedeelte ge
wijd aan een beschouwing van de algemee-
ne vraagstukken betreffende het lasschen,
terwijl in het tweede gedeelte een vijftal
voorbeelden van gelaschte constructies ver
der zijn uitgewerkt.
De inzending kwam echter niet voor be
kroning in aanmerking.
U.C.S.
In ons bericht over een mogelijke fusie
tuschen de Calvin. Studentenbonden,
nomen in het blad van 30 Dec. j.l., is onvol
doende duidelijk, dat de daar genoemde basis
niet die is van betrokken corporaties, doch
van een lid der S.S.R., wiens voorslag due al
leen persoonlijke waarde had, en blijkens de
notulen der U.G.-vergadering van 16 Nov.
'35 niet is overgenomen. Intusschen worden
pogingen tot nauwere samenwerking voort-
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Den Haag, Meester Schabergschool,
Westeinde 68. Tot tijdel. onderwijzer: de heer
P. A. B r e e d v e 1 d, thans aan de Dr. Kuy-
perschool aldaar in gelijke betrekking.
JAARVERGADERING .DE ÜNIE"
De 88ste jaarlijksche vergadering der Unie
„Een School met den Bijbel" zal 14 April on
der voorzitterschap van dr. K. Dijk van den
Haag te Utrecht worden
WETENSCHAP
Op de prijsvraag van Teyler's Godgeleerd
Genootschap over een „Historisch-critisch
onderzoek naar het waardevolle in de theo-
sophische stroomingen (de anthroposophie
daaronder begrepen)" waren drie antwoor
den ingekomen, van welke een voor een pre.
mie van f 200.-- in aanmerking kwam, n.l.
van dr. D. H. Prins, leeraar aan het gemeen
telijk lyceum te Den Haag.
Uitgeschreven blijven prijsvragen over
„Een historisch-critische besdhouwing van
de ideeën onsterfelijkheid en eeuwig leven
in haar onderlinge verhouding", om beant
woord te worden vóór 1 Januari 1937 en
j.Over de idee harmonie en daarmee ver
wante voorstellingen in het godsdienstig en
wijsgeerig leven der oude volken", om be
antwoord te worden vóór 1 Januari 1938.
Het adres voor informatie is dr. A. H. Haen-
tjens te Haarlem.
DE PREANGER
BONTWEVERIJ
Een bedrijf, dat na twee jaren
op prachtige resultaten
kan bogen
Hoe hoog de lootten zijn
Naar men weet werd twee jaar geleden
te Garoet een bontweverij opgericht dooi
de Intern. Crediet- en I-Iandelsvereeniging
Rotterdam. Ook een paar textielfabrieken
in Twente zijn bij dit bedrijf geïnteresseerd.
Het bedrijf is reeds tot groote bloei ge
komen.
Het „A.I.D." vertelt er het volgende van:
Wie het aardige Garoet is binnengereden
over de lange, overdekte houten brug, die
6edert 1886 storm, regen en bandjir getrot
seerd heeft, ziet aan zijn linkerhand reeds
spoedig een groot wit gebouwen-complex,
de Preanger Bontweverij, Indië's grootste
en modernste textielbedrijf.
Rijdt men langs de lange witte muren
met hun hooge glazen ramen en spitse
daken, dan voelt men zich onmiddellijk ver
plaatst in een nauwe Twentsche fabrieks-
straat, druk en roezig als een bijenkorf.
Het scherpe gekletter en getik van de
handgetouwen, het gebrom van machi
nerieën, gegons van stemmen en een
roffel van de machinale weefgetouwen
klinken door dit stukje Garoet, waar
dicht opeen meer dan 700 mannen en
vrouwen arbeiden en een zeer goed be
staan vinden.
En wanneer men voor dit uitgestrekte ge
bouwencomplex staat, is het moeilijk te ge-
looven, dat hier nauwelijks twee jaren ge
leden niet anders stond dan een uitgestor
ven fabriekje, enkele vervallen pakhuizen
en warongs.
Want binnen die twee jaren werd hier
in fabriek, die 12.000 M2 ruimte biedt, die
eer dan 350 weefgetouwen herbergt, en
aan honderden menschen werk verschaft,
opgezet en in werking gesteld, een bedrijf,
dat zich thans tot de grootste in Indië mag
rekenen.
Het product heeft een aantal wapens te
gen de concurrentie, waarvan 't voornaam
ste Ï3 de kleurechtheid ook in de tropische
zon. Verder heeft de sarong een sterke zoom
aan boven- en onderkant, zoodat zij bij het
loopen niet uitscheurt en ten slotte wordt
de Inlandsche mode ten aanzien van de
patronen nauwlettend bestudeerd. Zoo is
productie in twee jaar verzevenvoudigd.
Die productie is momenteel ruim 2100
corges (van 20 stuks) per maand, terwijl
de gebouwen berekend zijn op de verwer
king van een kwantiteit, welke hiervan
meer dan het dubbele bedraagt.
Hoe hoog de loonen zijn
Toen de fabriek om werkvolk vroeg stond
het binnen enkele uren zwart van' de men
schen. Honderden eenvoudige, ongeschoolde
werkkrachten werden aangenomen en in
korten tijd tot vakarbeiders gemaakt
Dat de menschen plezier in hun werk
hebben en dat de loonen goed zijn, blijkt
uit de zeer geringe absentie en 't minimale
verloop.
Gemiddeld verdienen de ariieiders en
arbeidsters in de Garoetsche fabriek
40 tot 50 cent per dag. Een behoorlijke
spoelster krijgt 30 cent gemiddeld, ter
wijl arbeiders en arbeidsters dikwijls
aanmerkelijk meer kunnen verdienen
naar cle mate van hun vaardigheid.
In April 1934 is men begonnen met de
mechanisatie van het bedrijf te Garoet,
welke waarschijnlijk begin 1937 zal zijn
voltooid.
De huidige jaarlijksche capaciteit is,
werkende met ongeveer 700 arbeiders
en arbeidsters, rond 2.500.000 meters
sarongdoek. Aan loonen wordt uitbe
taald bijna f 100.000.
Het product vindt gretig afzet In West-
Java en Noord-Sumatra
Uit den aard der zaak zijn de contingen-
teeringsmaatregelen der Overheid een groo
te steun en bescherming vooral tegen over
dadige Japansohe concurrentie. Zonder die
maatregelen zou elke textielindustrie in
Nederlandsch-Indië onder de huidige om
standigheden een onverantwoordelijk waag
stuk zijn. Tegen die concurrentie is een in
dustrie hier te lande voorloopig nog niet
opgewassen, omdat in de industrie
toestanden bestaan, die men hier waar
schijnlijk ontoelaatbaar zoude achten.
Dat er echter vertrouwen in de toekomst
bestaat bij de directie der Preanger Bont
weverij, bewijzen de thans in uitvoering
zijnde uitbreidingsplannen der fabriek te
Garoet, deze omvatten nagenoeg een ver
dubbeling der capaciteit.
Maatregelen van het
College van Gedelegeerden
Aanstootgevende Leoluur In Ned. Indië
atavia, 7 Jan. (Aneta): Het College
i Gedelegeerden behandelde hedenmor
gen de wijziging van artikel 533 W. v. S.
(het tegengaan van aanstoot-gevende af
beeldingen en zinsneden in prospecti).
Hierbij verzocht de heer Kerstens
maatregelen tegen een dagboek dat in
zeker blad verschijnt en waarin por
nografische zinsneden voorkomen.
De heer Van Helsdingen sloot zich bij dit
betoog aan.
Het ontwerp werd zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
Invoerordonnantie electrische gloelperen
Het College besloot vervolgens tot recht-
streeksche openbare behandeling van de in
voerordonnantie voor electrische gloeiperen.
De heer Thamrin meent ln de onderhavi-
„3 maatregelen een belangrijk steunmiddel
te moeten zien voor de Nederlandsche indus
trie. Hij wijst hierbij verder er op dat de
economische relaties tusschen Nederland
en zijn Koloniën eenzijdig door Nederland
worden bepaald.
De heer Van Helsdingen deelt mede dat
een licht-maatschappij hier te lande in Zuid-
Amerika Philips peren kocht en deze via
Nederland goedkooper wist te verkrij
gen dan hier te lande mogelijk was.
Na zeer uitvoerige debatten wordt het ont
werp met 9 stemmen vóór en 5 stemmen te
gen aangenomen.
Bovordening van prijsdrukklng
Hierna komtm de motie-Thamrin ln be
handeling, welke beoogt om der Regeering
te verzoeken de prijs-drukking, ook in ver
band met de prijzen in Japan en Amerika,
te bevorderen.
De Rpgeeringsgemachtigde acht deze mo
tie onnoodig.
De heer Weijer noemt deze motie princi
pieel en practisch onjuist. Hij wenscht aan-
teekening van zijn tegen-stemming.
De motie wordt dan zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
Industrialisatie in Ned.-Indie
Alphen—Gilze, begr. f 152.000.
Voor bestek 21 waren laagste inschrijvers
Gebr. Franssen te Wamel f 17.640; voor be
stek 22 dezelfde voor f 43.420; voor bestek
23 dezelfde voor f 2S.156 en voor bestek li
N.V. Boezewinkel te Nijmegen voor f 136.718.
DONDERDAG 9 JANUARI
HILVERSUM I 1875 M. AVRO-Uitzendinff.
8.00 Gram.pl. 9.00 Kookpraatje. 10.00
Morgenwijding. Gram.pl. 10.30 Voor
dracht, accordeonmuziek en gramofoonpL
12.00 Cantabilé-orkest. 2.15 Voor de
vrouw. 2.45 Gram.pl. 3.00 Knipcursus,
3.45 Gram.pl. 4.00 Voor zieken en ouden-
van-dagen. 4.30 Gram.pl. 4.45 Voor de
kinderen. 5.30 De Octophonikers. 6.30
Sportpraatje. 7.00 Voor de kinderen. 7.05
Pianorecital. 7.30 Engelsche les. 8.00 Be
richten. 8.10 Operette-uitzending. 9.20
Causerie. 9.45 Concertgebouw-orkest. 10.30
Gram.pl.. 11.00 Berichten.
HILVERSUM II 301 M. 8.00—9.15 KRO.
10.00 NCRV. 11.00 KRO. 2.00 NCRV. 8.00
—9.15 en 10.00 Gram.muziek. 10.15 Mor
gendienst door Ds. C. J. Hoekendijk,
Vrij Evang. Psed. te Bussum. 10.45 Gr.pL
11.30—12.00 Godsd. halfuur. 12.45 Gr.pl.
en KRO-orkest. 2.00 Handwerkcursus.
4.00 Bijbellezing. 4A5 V. d. jeugd. 5.15
Gram.pl. 5.45 Pianorecital. 6.45 Causerie.
7.00 Berichten. 7.15 Reportage. 7.30 Journ.
Weekoverzicht. 8.00 Berichten. 8.05 Koor
en orkestconcert. 9.00 Causerie. 9.30 Ver
volg concert.
DEOITWICH 1500 M. 11.25 Orgelspel. 12.20
Rutland Square en New Victoria orkest.
2.35 Slaen-Trio. 4.10 Causerie. 4.30 Gr.pl.
5.05 Orgelconcert. 6.50 Pianorecital. 8.20
Gevarieerd programma. 9.05 BBC-orkest.
10,20 Kerkdienst. 10.40 Harpkwintet.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Omroeporkest.
5.20 Radiotooneel. 9.05 Nationaal orkest.
KEULEN 456 M. 6.30 Omroepkwintet 9.35
Volksliederenconcert. 11.20 Gevarieerd
concert. 5.20 Omroepkleinorkest. 7.30 So-
listenconcert. Hierna orkestconcert.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 m.: 1.30—2.20
Salonorkest. 6.3t Salonorkest. 7.20 Popu
laire muziek. 8.20 Mozart-doncert. 9.20
Omroeporkest.
484 m.: 12.20 Salonorkest. 5.20 Omroep
orkest. 6.50 en 7.35 Gram.muziek. 8.20
Symphonieconoert.
DEUTSCHLANDSENDER .1571 .M. 7.30
Radiotooneel. S.OO Omroeporkest.
SOERABAJA, 7 Jan. (Aneta). Omtrent het
industrialisatievraagstuk voor de steden op
Java, is nader van den burgemeester van
Soerabaja vernomen, dat in overleg met be
langhebbende gemeenten, door de regeering
een centrale regeling is opgezet.
Het leidend beginsel is, dat elk centraal
gebied, dat voor industrie in aanmerking
komt, zijn deel krijgt van de zich voordoen
de mogelijkheden tot vestiging van nieuwe
industrieën Daarnaast blijft de mogelijkheid
open dat elke gemeente voor zijn eigen be
lang blijft zorgen. De burgemeester gaf de
verzekering dat voor plannen tot vestiging
van nieuwe industrieën op een zeer tege
moetkomende houding kan worden gere-
Momenteel zijn reeds besprekingen gaan
de omtrent de vestiging van bepaalde in
dustrieën. waarbij het Departement van
Economische Zaken tusschenkomst verleent
en waaromtrent binnenkort een beslissing
zal vallen.
De weefindustrie in de gemeente en
omgeving zal met eenige honderden
machine-getouwen worden uitgebreid.
DE PLANNEN VAN DE K.N.I.L.M.
De heer Nleuwenhuis komt naar Nederland
BATAVIA, 7 Jan. (Aneta). De vertegen
woordiger van de K.N.I.L.M., de heer Nieu
wenhuis, vertrekt eind Januari voor een
korten tijd naar Nederland voor het
van besprekingen met de Directie en den
Raad van Beheer van de K.L.M.
GEMENGD
NIEUWS
VERDRONKEN
Auto te water
Inzittende omgekomen
Onder Lopik is een personenauto, be*
stuurd door den heer T. Schenkel uit Ben-
schop, doordat te veel aan den kant van
den weg werd gereden, omgeslagen en in
de Lopikker Wetering terecht gekomen.
Drie van de passagiers konden zich spoe
dig bevrijden, doch met de twee laatste
passagiers gelukte dit slechts met groote
moeite. Een van hen verkeerde in bewuste-
loozen toestand.
Nadat Dr Biankestein uit Lopik hulp had
verleend, zijn de jongelui per auto naar
huis gebracht. Een van de inzittenden, de
17-jarige D. J. Schenkel uit Benschop is
tengevolge van longontsteking, bij het on
geluk opgeloopen, overleden.
Afgrijselijk bedrijfsongeval j
Om een machine-as gewrongen
Zaterdag had op de zeefabriek van dd
firma van Dongen te Zevenbergen een ern
stig ongeval plaats. De 16-]arige arbeider
Stoop werd gegrepen door de as van een_
machine. Hij schijnt om de as te zijn ge
wrongen en zoo herhaalde malen mee te
zijn rondgesleurd. Alle kleeren waren hem
van het lichaam gerukt. Deze lagen in
flarden naast de machine. Na voorloopig
te zijn verbonden is da ongelukkige naar
het St, Ignatius ziekenhuis te Breda ver
voerd. Zijn beide beenen alsmede twee rib
ben waren gebroken, terwijl tevens zijn
hoofd ernstig was gewond. Omtrent de oor.
zaak van het ongeval wordt door de mare
chaussee een onderzoek ingesteld,
HET HOOGE WATER
De waterstand op de Waal voor Tiel is
zoo hoog geworden, dat men Dinsdag de
gierpont uit de vaart heeft moeten nemen.
De verbinding met het land van Maas en
Waal wordt geregeld onderhouden door het
stoombootje, waaraan de kleine pont ia
vastgemaakt.
Van den boven-Rijn wordt echter val ge
meld. Voor Grave is was van de Maas ver
minderd en uit Maastricht wordt ge
meld, dat die rivier de laatste 24 uur 26 cM
is gevallen. Uit België wordt val gemeld.
De stuw te Borgharen is nog open.
VAARTUIG IN VLAMMEN
Te Echt (L.) geraakte door onbekende
Te Borgercompagnie (Gr.) is het lijk op- oorzaak het schip van F. C. Ottevanger uit
gehaald van den S4-jarigen ongehuwden Nieuwendijk (N.Br.) in brand. D lading
werkloozen arbeider H. Kostwinder. Enkele I van elfhonderd pakken stroo en het vaan-
dagen geleden was hij per fiets weggereden] tuig gingen in vlammen op.
leder pak HONIG's VERMICELLI honig" Bouillonblokje GRATIS
Feuilleton
De geschiedenis van een erfenis
door K. Jonkheid
XX
Weesdochter
heeft
Oom Andreas Huydecoper, geacht burger
gesproken met den Weesvader.
Katrijntje is eigenlijk geen kind meer. Ze zal het Weeshuls
niet belasten of bezwaren. Haar handen zijn goed, haar postuur
is flink en sterk. Ze kan werken in de keuken en op de naai
kamer. En de tucht is onwrikbaar als ijzer. I-Iet verzoek zal
worden ingebracht bij het College van Heeren Weesmeesteren.
De bezwaren zijn gering, maar het Weeshuis is vol. Veel
moeders van zeven en negen kinderen sterven bij de geboorte
van het volgende, anderen geven uitgeput den geest bij de
komst van nummer twaalf of veertien. De vader is desperaat,
de kinderen gaan in 't Weeshuis.
Pokken, cholera en typhus, bijgestaan door het besmette water
der stilstaande grachten, moorden meedoogenloos li. stegen en
krotten, ondernemen van daar uit een onzichtbaar offensief,
uitgedragen door ontreinigde lichamen van mensch en dier. Zij
nestelen zich in de schuiten met groenten en bloemen die, bij
aanvoer van buiten, ln de gracht worden opgefrischt, ze kleven
zich vast aan de huid van peer en perzik. Zoo dringen ze in
keukens en kamers van de burgerhuizen, zoo openen de ge
spoelde melkvaten en het begeerlijke fruit hun de weg naar de
tafel der patriciërs. De medische wetenschap sluimert nog in
windeldoeken, de chirurgijn met zijn geringe kennis staat
machteloos, de dood zwaait zijn vaandel en voert ongehinderd
zijn verslagenen ten ondergang. De rouwstoeten vullen de
straten, eerst bij dag, later, op bevel van de Vroedschap, ln de
stilte van de bange nachten. Zoo worden de weeshuizen stikkens
vol, zoo verrijzen nieuwe stichtingen, financieë] gefundeerd op
rijke legaten, met welks inkomsten drie eeuwen later de be
stuurders der dan ontvolkte weeshuizen geen raad weten.
Zoo zijn de weezen vele, maar de werkkrachten weinig. De
weesvader heeft meer dan eens geklaagd. Heeren Weesmeesteren
verwachten in Katrijntje een bruikbaar object en berichten, dat
het hun behaagd heeft, op het ingekomen verzoek goedgunstig
te beschikken.
Katrijntje loopt dagenlang met roodgeschreld gezicht Hoe
meer de dag van vertrek nabij komt, hoe vaker ook tante
zwijgend en tersluiks verborgen tranen wegveegt.
„Je komt maar dikwijls hier, Trijntje", zegt ze zonder in
leiding en het meisje knikt onmiddellijk. Zb begrijpen elkander,
ze denken tocb zeker aan niets anders?
Het afscheid brengt gesnik en zenuwen. Oom is ontroerd, het
kleinste neefje hangt aan Katrijntje's rok, de anderen kijken
ontdaan en stil. Het is geen vreemde die weg gaat, het is geen
nichtjie, het is als een eigen zus.
In 't weeshuis is haar alles vreemd.
Bij oom en tante was de tucht streng, het gezag onverbidde
lijk, maar het huis had een ziel, het gezag een hart, Oom
eischte bij gebed en bijbellezen aandacht en stilte, maar dan
kwam zijn bidden uit de diepte en in zijn eerbied voor het
Woord klonk de beving van een hart, dat zelf bij vernieuwing
door het Woord getroffen wordt. Katrijntje was niet vroom,
maar ongeschonden eerbied had ze voor de Bijbel en voor de
kerk en voor het ernstig bidden.
Daardoor is ze in 't weeshuis zoo verwonderd. Hier gebeurt
alles op commando, alles gaaf groeps- of peletonsgewijs.
Bij het bijbellezen leest ieder van de groep om beurten een
of twee verzen. Een tik op tafel beduidt: „Wie v< Igt". De meis
jes en jongens lezen stumperig of ratelend of stootend in
groote verscheidenheid, maar allen zijn even oneerbiedig. Ze
giechelen zonder geluid, ze knipoogen en geven stootjes onder
tafel, ze verknijpen hun ondeugd, stiekem en in 't geniept. Maar
boven de tafel ziet men gebogen hoofden en rammelen de ge
dempte stemmen eentonig verder.
Het gebed is nog erger, dat gaat in koor.
De tik op tafel wordt een harde bons. Dan vallen alle stemmen
in en dreunen eentonig het Onze Vader. Allen in dezelfde maat
en op dezelfde toon. De hoogte berekend op de jonge stemmen,
de laagte op de klank van eerbied, ligt de toonhoogte bij da
lage d of e van de discant. Geen stem en geen lettergreep mag
daar een fractie onder of boven.
Bons! „On-ze-va-der-die-in-de-he-me-len-zijt-". Stilte.
Bons! „Uw-naam-
Het Amen op dezelfde toon en klank besluit het „bidden".
Katrijntje gaat van binnen bevriezen. Haar geestelijke tempe
ratuur daalt beneden nul. Daar kunnen de schuchter ontloken
zaadjes in haar hart niet tegen, 't Waren nog maar kweek-
plantjes, och arme. De teere spruitjes liggen verschrompeld en
dood. Ze yoelt de kou en wil zich kunstmatig verwarmen. Haar
vensters blijven dicht, de Levenszon kan niet binnen schijnen,
valsch vuur moet haar koesteren met schijnverwarming.
Het weeshuis is zoo eng. Naar buiten, o naar buiten. Het U
een huis zonder ziel, het is een kazerne, weg, weg, naar buiten.
Ze kan niet naar buiten. De dagen zijn lang en zwaar. Dag
en nacht is ze bezet met werken en slapen. Ze kijkt naar de
vogels, naar de boomen, naar de blauwe lucht, ze wordt bleek
en moe. De weesvader ziet het niet, de moeder ziet het niet,
maar oom en tante zien het.
Oom gaat informeeren.
De weesvader spreekt met lof. Hij heeft geen enkele klacht
„Ze is zeker veel binnen V' vraagt oom.
„De regels van 't Huis moet ik handhaven", ontwijkt da
ander. Hij ziet, dat Sinjeur Huydecoper niet rustig is. Er zijn
weer een paar meisjes ingekomen, Katrijntje kan desnoods wel
weg.
„Ze ziet wat bleek."
„Ik heb voor haar een ander plan. Wat dunkt u? Als ze een*
ging dienen bij een vertrouwde familie? Goed in de kost, een
weinigje vrijheid, maar verbonden aan 't Huis."
„Mag ik eens met haar hierover delibereeren?"
„Zeer wel."
Katrijntje aanvaardt het voorstel als een verlossing. Weg van
hier, weg uit de sfeer van domper en druk. Ze is te laat gekomen
om te wennen. Jonge binnenkomertjes merken het niet en -
groeien in, maar Katrijntje kan hier niet aanpassen.
Ze fleurt op. Haar geest ziet de deur open naar een nieuws
wereld. Dadelijk is ze weer opgewekt. De blos der gezondheid
kan terug keeren.
(Wordt vervolgd),-
