Voor BETER SCHILDERWERK
JAC. BLOK
UNIE VAN CHR. Ol
ZATERDAG 28 DECEMBER 1935
EERSTE BLAD PAG. 3
KERKNIEUWS
NED. HERV. KERK
Bedankt: Voor Aalburg en Heesbeen,
T. v. d. Hee te Polsbroek en Vlist.
Aangenomen: Naar Loosduinen (Ver
een. v. Vrijz. Hervormden) J. ten Bruggen-
kate, em. pred. te Den Haag.
Bedankt: Voor Aalsum: P. Six Dijkstra
te Tuil en 't Waal.
GEREF. KÉRKEN
Aangenomen: Naar Sint Pancras-
Heerhugowaard. cand. Th. H. van Andel,
hulppred. te Laren (N.H.).
CHR. GEREF. KERK
Beroepen: Te Bussum-Naarden, A. H.
Hilbers te Groningen.
GEREF. GEM.
Beroepen: Te Goes, H. Ligtenberg te
Lisse.
CAND. H. A. TEN BRUGGENCATE
Deputaten ad hoc van de Geref. Kerken in
H.V. deelen mede, dat de heer H. A. ten
Bruggencate hun heeft medegedeeld zich,
uitsluitend om redenen van persoonlijken
aai-d, niet langer ten dienste dier kerken te
kunnen stellen.
Het aan den heer Ten Bruggencate ver
leende consent is hiermede vervallen.
,W. P. CALLIBER
De bijzondere kerkeraad der Ned. Herv.
gemeente te Middelburg heeft, naar de
Zeeuw meldt, aan den heer W. P. Calliber,
op diens verzoek, op de meest eervolle
wijze tegen 1 Jan. a.s. ontslag verleend uit
de betrekking van Godsdienstonderwijzer Tnj
die gemeente, zulks met dank voor de vele
uitnemende diensten door hem in die be
trekking aan de gemeente bewezen.
De heer Calliber is sedert 2 Januari 1903
als Godsdienstonderwijzer te Middelburg
werkzaam. Voor dien arbeidde hij als Evan
gelist van 19 April 1885 tot 8 Juni 1890 te
Aardenburg, en daarna tot 2 Jan. 1903 als
Godsdienstonderwijzer te Biggekerke.
geref. kerk te haarlem
Vierde predikant. Vorstelijke gift.
Naar wij vernemen heeft de Kerkeraad
dér Gereformeerde Kerk van Haarlem gis
teravond besloten tot het beroepen van een
yierde predikant.
De Kerkeraad was daartoe in staat ge
steld doordat een broeder een gift van
25000 had beschikbaar gesteld op voor
waarde dat een vierde predikant zou wor
den beroepen.
Afscheid, bevestiging, intrede
Ds. A. F. W. Waardenburg, predi
kant der Vrije Evang. Gemeente te Olde-
broek, die het beroep naar Utrecht
heeft aangenomen,, hoopt 9 Febr. e.k. af
scheid te nemen van zijn tegenwoordige
gemeente, om 16 Febr. in Utrecht zijn intre
de te doen.
Cand. J. J. Oranje, hulpprediker te Den
Oever, hoopt Zondag 12 Jan. intrede te doen
bij de Geref. Kerk te Paesens c.a. Als
bevestiger zal optreden Ds. H. Dethmers, em.
predikant te Sneek.
oecumenisch streven te batavia
De Tnd. Banier -brengt het-beridht vein een
samenkomst, 9 en 10 Nov. j.l. te Batavia ge
houden in het Salemba-internaat. Er waren
belangstellenden uit allerlei kerkgroepen, die
dit streven, om te komen „tot dieper geloo-
ven in en sterker beleven van de Una Sanc-
ta"sympathiek gezind ibleken. Gesproken
hebben de heeren Van Randwijck, Schepper,
Ds. Schuurman van Malang en Ds. Lin-
deyer.
Op de vraag: wat baat dit alles, antwoordt
de Banier:
„Er groeit geen plant, waarvan niet het
zaad eerst een tijdlang ongezien in de stilte
is ontkiemd. Dit is geweest 'het zaaien van
een. gedachte. En gedachten hebben tijd
noodig jaren, tientallen van jaren soms
*- om tot daden te groeien.
„Dit klinkt misschien weinig hoopvol
maar we moeten niet vergeten, dat God zorg
draagt voor 't ontkiemen van 't zaad, zonder
dat wij weten hoe",
friesche preek in grand rapids
Hod vreemd het klinke, in Grand-Rapids
heeft de Friescfhe beweging reods haar eer
ste overwinning geboekt. Zondag 20 October
Was de vierde Geref. Kerk aldaar eivol. Uit
allerlei stadsdeelen en uit de omgevingkwa
Jneta' de'Friezen en Friezinnen, niet te
vergeten opdagen en luisterden naar een
predikatie over Joh. 1 1 en lia over „Het
Woord is vleesch geworden". Rev. B. D.
Dij'kstra, geboren te Pingjum, thans te
Orange City woonachtig, was de redenaar.
Met genot werd naar hem geluisterd. Ds.
Dykstra is een geboren taalkundige. Thans
is hij bezig het Russisch te Ibestudeeren.
DE MISSIONAIRE PREDIKANTEN
VERGADEREN
ïn het 12 December j.l. gepubliceerde ver
slag der laatste vergadering van missionaire
predikanten der Geref. Kerken in Nederl.
Oost-Indië lezen we o.a. dat men naast het
met Javaansche letters geschreven en voor
den eenvoudigen dessaman geschreven Evan
gelisatieblad Mardi Rahardjo een tweede in
Latijnsche letters en meer voor de ontwik-
Insulindestraat 258a - Tel. 43251
kelde inheemschen bestemd Evangelisatie
blad in het leven zal worden geroepen. Ge
rapporteerd werd verder en goede vooruit
gang op gang op onderscheidene terreinen;
zoo ontstond in het jMagelangsche in zeer
korten tijd een sterke gemeente: ook in
Keboemen was er groei, eveneens in Banjoe-
mas. Aan de armeninrichting Blondo werd
een Europeesche kracht verbonden. Ten
slotte hield dr. H. A. v a.n Andel van Solo
een referaat over de zending in Korea in
vergelijking met de Javaansche zending;
naai- aanleiding van het referaat werd er een
commissie benoemd welke zal onderzoeken
wat van de methoden op Korea over te
nemen zal zijn.
„DE BLINKENDE MORGENSTER"
De uit de „Orde van Getrouwe Getuigen"
getreden groep leden heeft te Utrecht ver
gaderd en een nieuwe groep gevormd onder
den naam „Congregatie van den blinkenden
Morgenster". Ds. J. G. Knottnerus, die
geestelijk leider van de oude orde was, is nu
voorzitter van de nieuwe. Haar doel is: het
vereenigen van alle discipelen van Jezus
Christus en het bevorderen voor zooveel ln
haar vermogen ligt van al wat naar het
Evangelie onlosmakelijk verbonden behoort
te zijn aan het waarachtig geloofs- en ge
meenteleven, en te zorgen dat dit voor zoo
ver het op den achtergrond is geraakt of
niet meer verstaan wordt, weer de plaats
verkrijgt die het toekomt. Want de geest
van de eerste gemeente moet ook thans de
kracht zijn van de discipelen van Jezus
Christus, zoowel persoonlijk als gezamenlijk.
Staande in deze kracht en levende uit de
eschatologische gedachte (Maranathagedach-
te) wil de congregatie naar het bevel des
Heeren getuigen."
Secretaris der Orde is de heer W. Ver-
kade, Broekweg 216, Vlaardingen.
Encycliek van den Paus
Over de missie van den priester
Paus Pius XI heeft aan den vooravond van
het Kerstfeest een Encycliek uitgevaardigd,
welke handelt over de missie van den pries
ter.
De Paus geeft daarin een uiteenzetting van
zijn gedachten over het priesterschap. Het
eerste deel betreft de functie van den pries
ter.
De Pauselijke brief bevat de verma
ning, dat de priester in beperkte
mate modern moet zijn, zoo als
de Kerk is. Voorts wordt gewezen
op de verantwoordelijkheid, welke die
gene te dragen heeft, die tot den pries
terstand behoort.
Voorts verklaart de Paus, dat de meeste
bisschoppen en priesters de basis van hun
beroep danken aan het voorbeeld en de on
derrichtingen van hun vader.
De Encycliek richt zich in het bijzonder
tot de jonge geestelijken. Er wordt herinnerd
aan de waardigheid van de medewerking aan
het hiërarchische apostolaat.
Men eischt thans in het maatschappelijk
leven en in den staat een élite. In dit ver
band roept de Paus de élite der RJC. Kerk
op, de mensehheid te dienen, zooals Christus
haar gediend heeft
KERSTMIS IN RUSLAND
„Er i s geen geloofsvervolging in Rusland",
heeft Dr. Snethlage gezegd. Welnu: van 9
December tot 13 Januari houden de Godloo-
zen in Rusland een speciale anti-Kerstfeest
campagne. Op de scholen worden overal spe
ciale Godloozenlessen gegeven in dit ver
band. Ouders die hun kinderen hiervan te
rughouden worden gestraft. Reeds wer
den in verschillende plaatsen ouders gevan
gen genomen. Voorts trekt een onderzoe-
kingscommissie langs de huizen om deze van
Godsdienstige afbeeldingen (ikons) te zui
veren.
De Centrale Raad der Sovjetcorporatiën
heeft bepaald, dat personen die op 25 en 26
December niet op hun werk verschenen zijn,
als vijanden der Sovjets moeten worden be
schouwd en gestraft moeten wor
den. Alleen de 24e December is een rustdag
en wel uitsluitend omdat deze de zesde
dag is van de Russische week,
KERKORGEL
Men schrijft ons:
In een speciaal daarvoor belegde gemeente
samenkomst is het nieuwe orgel in de Gere
formeerde Kerk te Hyum (Fr.) in gebruik
genomen.
In September van dit jaar is aan de firma
J. A. Streefkerk te Rotterdam opdracht
gegeven tot het bouwen van een éénklaviers
electrisch pijporgel met vrij pedaal. Nadat Ds.
H. Muys een toespraak had gehouden naar
aanleiding van dit nieuwe sieraad in het
dorpekerkje, weerklonken de eerste tonen van
het nieuwe instrument. Alle aanwezigen wa
ren ten zeerste ingenomen met wat de firma
Streefkerk hier afleverde. De bouwers heb
ben in dit instrument getoond wat zelfs in
kleine oygels door de moderne techniek aan
variatie te bereiken valt, terwijl de intonatie
aan alle eischen voldoet.
DE RIJNLANDSCHE KERKBODE
In het nummer van 27 Dec. van de Rijn-
landsche Kerkbode, officieel orgaan der
Geref. Kerken in de classis Woerden, heeft
Dr. D. Nauta afscheid genomen als eind
redacteur.
Met ingang van 1 Januari a.s. wordt de
eind-redactie waargenomen door Ds. H.
Mooihuizen te Aarlanderveen. In de vaca
ture van de redactie zal in e.v. vergadering
der Classis worden voorzien.
ZENDING
EN PHILANTROPIE
Zendeling in Abessinië
Blijft op zijn post
Dr. John Cremer, een jong missionnair
arts van de Zending der Reformed Church
in de Vereen. Staten, is met zijn vrouw te
Addis Abeba werkzaam en schrijft in de
Miss. Monthly, dat hij besloten heeft, zijin
post niet te verlaten. „Wij zijn hier geko
men om de Elhiopiërs te helpen evenals
Paulus naar dc Alacedoniërs gegaan is, en
hier weg te gaan nu we juist het meest noo
dig zijn, zou ons getuigenis hier' ernstig
schaden".
Met deze eenvoudige woorden ziet Dr. Cre
mor zijn taak vóór zich. Hij heeft echter
eenige voorzieningen getroffen om tegen mo
gelijke gevaren beschut te zijn. „Wij hebben
'>nder het hospitaal een bomvrije wijkplaats
gebouwd en kleinere schuilhoeken in den
grond rond de bijgebouwen. Op het hoofdge
bouw hebben wij een enorme Roode Kruis
vlag ge-heschen en daarnaast, op advies van
den Amerikaanschen consul, de Stars and
Stripes-vlag. Aan het Departement van Staat
t« Washington is bericht gezonden, dat alle
Amerikaansche eigendommen eemerkt zijn
en eveneens zal Italië gewaarschuwd wor
den. Niettemin stellen wij niet ons vertrou
wen op deze dingen, maar op God. Wij zij-u
iuist, waar Hij ons hebben wil",
OPROEP TOT GEBED
Van Ds. F. Dresselhuis, secretaris van het
Nederlandsche „Comité voor Geref. Oekraïne"
ontvangen wij den volgenden „Oproep tot ge
bed", afkomstig van Evangelist Lubenec, die
arbeidt onder de Oekraïnsche emigranten te
Parijs, waar in 1925 de evangelisatie-arbeid
werd aangevangen.
„Door Gods genade besloten wy tot een
week van gebed voor den Evangelisatiearbeid
onder de Oekraïners in Frankrijk, welke zal
duren van 18 Febr. 1936. Dringend verzoe
ken wij alle waarlijk-geloovigen, die vertrou
wen hebben in de kracht des gebeds, die het
Woord Gods beminnen en zijn liefde, waar-,
door Hij zijn eeniggeboren zoon voor ons aan
het kruis gaf om zondaren te redden, dat deze
broeders en zusters, waar ter wereld zij zich
ook bevinden, zich met ons vereenigen in ge
bed, in het bijzonder in de genoemde week.
Het arbeidsveld in Frankrijk is bezwaarlijk
en bij den voortduur hebben wy behoefte aan
gebed. Predikanten en ouderlingen vragen wij
dit in hun kerken bekend te willen maken en
tevens in de Godsdienstoefeningen hun stem
te verheffen tot dien Schepper in den hooge,
dat Hij het Evangelisatie-werk onder de
Oekraïnsche emigranten in Frankrijk moge
zegenen",
ter navolging!
Tn Shanghai is een bekende Chlneesche"
tandarts van -beslist Christelijke beginselen
Komt men in zijn wachtkamer dan ziet
men allerlei Christelijke boeken, pamfletten
en traktaten cl-ie de wachtende patiënten
kunnen lezen. Krijgt men een rekening van
den dokter dan ziet men Bijbelteksten op de
rekening gedrukt die den patiënt doen den
ken aan zonde, genade en verlossing.
rossauerl3nde
Het Protestantsch-Christelijk hospitium
(hotel) te Weenen Rossaucrlandc heeft
de exploitatie niet kunnen volhouden. De
inwendige zending heeft het gebouw over
genomen en betrok het reeds.
SCHOOLNIEUWS
CHR. BEWAARSCHOLEN
De Vereeniging van Opleiders en Opleid-
sters van Onderwijzeressen aan Chr. Bewaar
scholen, hield gisteren haar jaarvergadering
te Utrecht. Na de gewone huishoudelijke
agendapunten, waarbij we releveeren de her
kiezing als bestuursleden van den heer C. Zij-
derveld (Arnhem), mej. A. J. Brants (Den
Haag)gaf de heer H. R o b ij n (Rotterdam)
een interessante inleiding over het vak: Na
tuurkennis en besprak de voorzitter de heer
C. ,Z ij der veld, uit Arnhem: de crisismoei
lijkheden in de opleiding. Na afloop was er
een zeer leerzame excursie naar het labora
torium voor vergelijkende physiologie, alwaar
Prof. Dr. H. J. Jordan, na een mooie inlei
ding, rondleidde.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Den Haag. Gem. H.B.S. 5-j. cursus
(Beeklaan). Tot directeur: de heer J. Mul
der, w.n. directeur.
Zeist, Chr. Lyceum. Tot leeraar in de
geschiedenis: Drs. J. Henk Wester huis
te Zeist.
„In dc eerbiediging van de persoon
lijkheid van den onderwijzer ligt de
eenige mogelijkheid om als opvoeder
te slagen".
De rechtspositie
der bizondere onderwijzers
Het onderwijs in dezen tijd
De Unie van Chr. Onderwijzers en Onder
wijzeressen hield vandaag te Utrecht on
der leiding van den heer T. C. Bos haar
40e jaarlijksche algemeene vergadering. Deze
werd op gebruikelijke wijze door den heer
Bos geopend. In zijn openingswoord wees hij
er op, dat de eerbiediging van de persoon
lijkheid van den onderwijzer gevergd mag
worden, aangezien daarin de eenige moge
lijkheid ligt, om als opvoeder en onderwij
zer te slagen. Dit heeft de Unie 40 jaar ge
accentueerd en ze neemt hierdoor een eigen
plaats in, die door een andere organisatie
als de Vereen, van Christelijke Onderwijzers
niet opgevat kan worden al verheugt spr.
zich over de nauwe samenwerking met deze
vereeniging.
Spr. wil de wijze waarop de Regeering de
crisis bestrijdt niet beoordeelen. Is de aan-
passingstaktiek de juiste, dan meent spr., dat
toch één eisch minstens gesteld mag worden,
nl. deze: elke maatregel, die het onderwijs
schade toebrengt, dient onmiddellijk een be
hoorlijk bedrag m 't laatje te brengen.
Hoe bitter is het dan, zeide spr., te
merken, dat de onderwijsbegrooting
voor 1936 weer een paar millioen hoo-
ger is dan de Vorige. Een besnoeide
onderwijsperiode komt pas over een
jaar of tien, en spr. verwacht binnen
enkele jaren, gezien de berichten uit
Amerika en Engeland, ook in ons land
een opleving. Wij moeten ons moei
zaam opwaarts worstelen, doch dan
zal daarbij toch het streven naar re
sultaat op korten termijn voorop moe
ten staan. De toekomstbezuinigingen
spelen slechts in de kaart van hen, die
meenen, dat zelfs in welvaartspe
rioden de huidige onderwijsuitgaven
een niet te dragen last zijn.
Het bezuinigingsontwerp is door de Twee
de Kamer aangenomen, behalve dan 12,
de politieke twistappel. Een eenzijdige be
zuiniging door opheffing alleen van open
bare scholen bevat een element van onbil
lijkheid, waartegenover echter staat, dat,
was 12 ongewijzigd aangenomen, de schaal
ver naar den anderen kant was doorgesla
gen. Dat er thans nog een 600 openbare
scholen zijn, die beneden de normen vallen,
die voor het bijz. onderwijs zouden gelden,
zegt genoeg. Toen in de afgeloopen jaren de
openbare scholen het moesten ontgelden, kon
geval voor geval beschouwd worden. De
voorgestelde wijziging der minimumeischen
'voor het bijz. onderwijs zou echter zuiver
automatisch werken, (applaus).
Na het openingswoord kwam het jaarver
slag van den secretaris, den heer A. P.
Jungcurt Jr., van Den Haag, in bespre
king. Hieraan ontleenen we, dat het leden
tal steeg van 1426 tot 1578. Uitvoerig Wer
den de acties vermeld, de conflicten en re
gelingen van de rechtspositie. Het verslag
werd na bespreking goedgekeurd.
De secretaris van de Unie, de heer Jung
curt, hield vervolgens een inleiding over het
onderwerp: „Na veertig jaren".
Referaat A. P. Jungcurt Jr.
Wanneer, zoo begon spreker, een organi
satie, die met een welomschreven en zeer
concreet doel werd gesticht, veertig jaren
bestaan heeft, dan is er alle aanleiding om
eens na te gaan, in hoeverre zij aan dat doel
beantwoord heeft en of er in de toekomst
nog reden van bestaan voor haar is overge
bleven.
Nu is het terrein, waarover de Unie haar
werkzaamheden uitstrekt, zeer uitgebreid en
we moeten ons dus beperken in onze keuze.
Daarom willen we ons heden bepalen tot het
geven van een antwoord op de vraag: Wat
heeft de Unie gedaan inzake het belangrijke
vraagstuk van de rechtspositie der
bijzondere onder w ij zers, en wat zal
voor de naaste toekomst met betrekking
daartoe haar taak zijn.
Spoediger dan men misschien had durven
hopen gingen enkele van de wenschen der
Unie in vervulling, toen de onderwijsnovelle-
Dr. Kuyper 1905 de besturen de verplichting
oplegde aan 't personeel een akte van benoe
ming uit te reiken en de instelling van be
roepscommissies ter beoordeeling van onge
vraagd ontslag als eisch voor subsidiebetaling
in de wet vastlegde.
Dat systeem, waarbij de rechtspositie als
subsidievoorwaarde werd ingeschakeld, is
sedert blijven bestaan en geconsolideerd door
de wet-De Visser van 1920.
Dc commissie van beroep
Uitvoerig wordt nagegaan de beteekenis
van de akte van benoeming, haar inhoud en
rechtskracht in beroeps- en civiele proce
dures.
Hierbij sluit aan, wat ongemerkt wordt
inzake de samenstelling der commissie van
beroep, hun werkwijze en de beroepsproce
dure in het algemeen. Daarbij blijkt, dat
men nog steeds niet kan spreken van een
zekere jurisprudentie. Wel valt er een ont
wikkeling in zekere richting waar te nemen,
maar nog al te vaak komt het voor, dat de
onderscheiden commissies in volkomen ana
loge gevallen tegenovergestelde beslissingen
nemen.
Dat doet de vraag naar voren
komen om een centrale instantie van
hooger beroep. Op dit stuk van de
rechtspositie hebben de openbare on
derwijzers een voorsprong op de bij
zondere onderwijzers, die we hun niet
misgunnen, maar wel benijden. Zij
kunnen eerst in beroep gaan bij Ge
deputeerde Staten en daarna in hooger
beroep bij de Kroon. Er is wel een
vorm te vinden voor hooger beroep
bij het bijzonder onderwijs, waartegen
de besturen geen principieel bezwaar
zouden kunnen inbrengen. Het zal van
belang zijn, dat de Unie hier met
kracht voor gaat ijveren in de komen
de jaren.
Buitengewoon actueel is, in verband met
de inkrimping van personeel, de procedure
voor de Commissie van Beroep ter verkrij
ging van wachtgeld. Dit laatste wordt ver
leend, wanneer een betrekking of school
wordt opgeheven en het in verband hiermee
gegeven ontslag door de betrokken Commis
sie van Beroep is gehandhaafd. Een onder
wijzer is echter niet verplicht zonder meer
handhaving te vragen. Hij kan, wanneer hij
meent, dat zijn aanwijzing voor ontslag niet
op redelijke gronden berustte, overeenkom
stig zijn beroepsrecht volgens art. 89 .vernie
tiging vragen.
De schoolbesturen
De vrijheid der schoolbesturen is dus in
dit opzicht niet onbeperkt. Door de organi
saties worden zekere redelijke regelen voor
gesteld, waarnaar de volgorde van afvloeiing
bepaald dient te worden. De ambtenaren
hebben zulk een volgorde reeds verkregen
bij de vaststelling van het ambtenarenregle
ment: de onderwijzers komen ook hier weer
achteraan! De praktijk van de laatste jaren
heeft wel bewezen, dat het noodig is de be
sturen te verplichten tot het inachtnemen
van een redelijke volgorde, hetzij door deze
in de wet vast te leggen, hetzij door hen te
verplichten tot opname van een afvloeiings
regeling in de akte van benoeming. Dit is dus
een tweede, zeer urgent punt van actie voor
de naaste toekomst.
Arbitrage
Als derde punt moge ten slotte nog ge
noemd worden een goede arbitrage
regeling. Die kennen we bij het onder
wijs nog niet. En toch is zij gewenscht, al
was het alleen maar om erger te voorkomen.
Maar goede arbitrage veronderstelt gelijkbe
rechtigdheid van beide in geschil liggende
partijen. Beiden zullen dus een gelijk aantal
arbiters naar vrije keuze moeten kunnen aan
wijzen, terwijl een onpartijdige super-arbiter
door de gezamenlijke scheidslieden dient te
worden aangewezen. In civiele procedure
kent men een dergelijke vorm om geschillen
tot vreedzame oplossing te brengen wél. Bij
het onderwijs zijn we nog niet zoo ver.
Wie het waarachtig belang van het christe
lijk onderwijs in het oog wil houden, moet
zorgan, dat ook op het terrein van de ver
houding bestuur-personeel een zoo groot
mogelijke rechtszekerheid heerscht. Daar
zijn allen mee gebaat. Juist nu we in een
tijd leven met veel onzekerheid, ook voor
onze materieele positie en de verbetering
daarvan weinig of geen uitzicht geeft, moe
ten we zorgen, dat onze rechtstoestand ge
perfectioneerd wordt. Dat is de les, die ons
na veertig jaren duidelijk voor oogen moet
staan en die we ons heden bij vernieuwing
vast moeten voornemen in praktijk te
brengen.
Middagvergadering
De voorzitter dankte den inleider voor zijn
betoog, waarna gepauzeerd werd.
Te 2 uur ving de middagvergadering aan
met het gemeenschappelijk zingen van het
Unielied. De voorzitter verwelkomde met een
enkel woord Ds. J. C. v. D ij k, Ned. Herv.
predikant te Bloemendaal, voorzitter van den
Bond van Chr. Muloscholen, en verleende
hem daarop het woord om te refereeren
over: „Humor als waardevolle factor bij het
onderwijs".
(De vergadering duurt voort).
landdag n.d.d.d.
De komende landdag-conferentie van
N.D.D.D., die, gelijk' het vorige jaar, ook
nu weer in de Paasehweek zal gehouden
worden, zal het karakter van een Calvijn-
herdenking in kleinen kring dragen.
Dr. G. Brill en burg Wurth, Geref.
predikant te Rotterdam-Zuid, hoopt te spre-
gen over: „De ethische grondbeginselen van
Calvijn in het kader van de geestelijke be
wegingen van zijn tijd".
tropische landbouw
Bij beschikking van den Minister van
Onderwijs is dr. P. J. S. Crarae r te Was
senaar, tot wedcropzeggens toegelaten als
privaat-docent bij de faculteit der letteren
en wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit te
Leiden om onderwijs te geven in de eco
nomie van den tropischen landbouw.
schoenpoetser-school
Geen spot, pure werkelijkheid. De Heiden-
wereld, het Anierik. Zendingsblad, vertelt
ervan: Onlangs zijn van de Cbineesche Chris
teldjike Sc'hoenpoetsters School te Sha n-
ghai een twaalftal Christelijke schoenpoet
sers „gegradueerd", die nu in verschillenne
hotels dienst doen. Acht Cbineesche Chris
tenen hebben te zanien 200 bijeengebracht
en met dit kapitaaJ is de eerste Christelijke
Schoenpoetsers School in China opgericht.
Doel van de school is de verspreiding van
het Evangelie, het in eere stellen van het
gewone werk en de werkloosheid mede te hel
pen te keer te gaan. Van de twintig adspi-
rauten werden twaalf gekozen. De cursus is
sieohts éen maand. De eerste klas is juist
gepromoveerd en de „graduating exercises"
heeft men in een van de grootste Chinee-
sche kerken van Shanghai gehouden. Do-
miné Frank Yeh, de bekende Chineesche
predikant, liet de vergadering zingen „Work
for the Night is Coming" en ging toen vóór
in 't gebed voor de pas gepromoveerde
schoenpoetsers. Daarna predikte hij en liet
in zijn preek uiikomen dat alle werk dat
het stempel van Gods goedkeuring kan
wegdragen, eerbaar was.
De Chineezen dmgen over het algemeen
geen lecren schoenen, ofschoon ze hoe lang
zoo meer in zwang komen. In Shanghai zijn
er natuurlijk honderdduizenden, die leeren
schoenen dragen en daarom veel schoen
poetsers noodig.
Al de gegradueerden werden voorzien van
schoen-borstels, smeer, een klein stoeltje en
een pak kleeren, chung-san ltleeren ge
noemd, naar Sun-yat-sen.
Fides Quaerit Intellectum
Almanak 1936
In afwachting van een academisch proef
sohrift over „De almanak", begroeten wij
alvast den eersteling der studenten-alma
nakken, die op onze tafel neerstreek: die
van F. Q. I., het studentencorps der TheoL
School te Kampen, dat hiermee zijn 44e
jaarboek aanbiedt. Zeer studentikoos is het
„woord vooraf" op de laatste bladzijde ge
plaatst; de bedoeling was, den Almanak
„voor zichzelf te lat,en spreken" en pas
daarna den architect, den aannemer en de
bouwlieden te bedanken.
Nu, dat voor zichzelf spreken behoeft
geen geluidsversterker in dit geval. Afge
zien van den variabelen inhoud, brengt
deze jaargang enkele stevige verhandelin
gen, die bovendien actueel zajn, want twee
ervan hebben betrekking op de Doleantie,
waarvan de herdenking in 1936 zal plaats
hebben. Zij had èn kerkrechtelijk èn prac-
tisch voor de Theol. School geen geringo
beteekenis. Op de hem eigen, dat is weten
schappelijk verdedigde en streng logische
wijze heeft Prof. Greydanus in den e'erst-
genoemden zin het onderwerp dienstbaar
gemaakt, aan 't vraagstuk van 'tnog altijd
niet verkregen promotierecht; terwijl S. V,
uit een door hem verzamelde reeks brie
ven aantoont hoe de Doleantie destijds ge
reageerd heeft op de studentenwereld van
Kampen.
Een studie van gansch ander gehalte
brengt de bijdrage van v. M. over de ge
slachtsregisters van den Heiland; het is een
acribisciie vergelijking van wat Mattheüs
en Lucas in liun registers hebben opgeno
men. De overige deelen van het mozaïek
hebben lichter tint; er is een meditatie
over Openb. 3 17 en 18: een opwekking
tot gezette Bijbelstudie (ook Ln de reorga
nisatie der N.C.S.Y. als hoofdliestanddeel
meegeteld): een oolijk-slim gedicht in proza
„Theoon Agora"; een leutige charge op het
25-jarige Spie; een dankbare herinnering
aan Dr. J. J. Esser.
Met. een portret van den rector-1936 Prof.
Schilder openend, brengt de Almanak ons
voorts alle gewenschte inlichtingen over
Kampen's School en haar bezetting. En na
tuurlijk hebben de Fideelen zich weer in
gespannen voor het crème van hun Alma
nak: het Varia. Daar worden ze weer :n
rijke schakeering bekogekl de professoren
en de studenten; een iegelijk naar zijn aard
Hier viert de vrijhoid-van-bevveging zich
den teugel, kent geen grenzen, vreest geen
Alles samen: een voedzaam en smake:ijk
menu, ook voor dezulken die niet dagelijks
aan de pet en der wijsheid zitten.
Examens
Staatsinrichting M.O. Den Haag
Geslaagd de heer W. S. de Vries uit
Leeuwarden.
Heilgymnastiek, Den Haag
Ned. Gen. Heilgymnastiek en Massage.
Theor. examen de dames I. B. II. Marisscn,
Utrecht; C. M. A. Paardekopor, Leeuwar
den; A. Loon, Zaandijk; M. P. Gerth, Am
sterdam; de heeren C. van Dam, Zaandam;
M. Faassen, Utrecht; H. W. G. Goudriaan,
Haarlem; K. J. A. Noot, Voorburg.
LEVENSAVOND
Een Decembermiddag met buiten zacht ruizclende sneeuw.
Verder stilte. Binnen, in z'n huisje aan het verlaten boschpad,
zit -de oude Johannes. Hij warmt z'n altijd koude voeten bij
het snorrende potkacheltje. Onderwijl rookt hij een witte, kalken
pijp en denkt. Dat doet hij bijna altijd als bij alleen is. En hij
is vaak alleen. Maar terwijl hij deze middag zich te herinneren
zit, voelt hij een vreemde somberte in z'n binnenste komen.
Pat maakt hem onrustig. Z'n grauwe vingers plukken aan z'n
gerafeld vest en van tijd tot tijd gaat hij met vee! gekraak in
z'n rieten stoel verzitten. In gedachten ziet hij Geertje z'n vrouw,
die nu al tien jaar dood is. Daar worden z'n oude oogen vochtig
hij. Om z'n mond trekt een verdrietig beven. Wat is het leven
hom nu eigenlijk nog waard? Waarom moest ze toen al
Bterven?. En tochDiep in hem leeft angst voor -de dood. Er
komit een benauwd gevoel in z'n keel. Z'n adem gaat snel en
Pieperig..'t Is of hij haar nog hoort zeggen: „Johannes, je moet
Piet om me treuren, hoor. Hierboven krijg ik het veel beter."
Langzaam schudt hij z'n oude, vergrijsde kop en mompelt
komber: „Hierboven, hierboven.''
Een wantrouwige twijfel rilt door hem heen. Hij weet het wel,
^'Oor Geertje waren.die dingen altijd duidelijker dan voor hem.
Waarom? 't Is hem eten raadsel. Toch zou hij wel willen dat
hij ook zoo rustig aan de dood kon denken als zij. Volgende
niaaiid wordt hij al zeven-en-tachtig. Misschien haalt hij dat
Biet eens meer. Met een diepe zucht legt hij z'n pijp in de
fcschbak op de schoorsteen. Dan ziet hij bevreemd rond. Wat is
het al donker. Heeft hij dan zoo lang zitten soezen? Een poosje
blijven z'n oogen aan dc snecuwlichtc raamplek hangen. Wat
V'as hij toch altijd blij m- sneeuw toen hij nog een jongen was!
En nu!Ilij stopt een versche pijp en steekt de petroleum
lamp aan. Z'n handen beven er een beetje bij.
Er glijdt een weemoedig glimlachje over z'n bruin, rimpelig
gezicht, terwijl hij zacht voor zich heen murmelt:
„Volgende maand. Misschien haal ik het toch nog."
Traag en huiverend gaat hij naar buiten om dc luiken dicht
te doen. De sneeuw kraakt onder z'n voeten. Even blijft hij dan
nog kijken naar de dennen, die in de duisternis onder de dikke,
witte vacht als te peinzen staan. Hoe vaak heeft hij die dennen
zoo gezien! Hij bedenkt dat dit z'n laatste winter wel zal zijn.
En er komt een brok in z"n keel. Z'n bevende handten krampen
zich tot vuisten om het gevoel van onmacht dat hem bckruipL
Z'n hart is vol van heimwee naar vroegere jaren.
Als hij de deur gegrendeld heeft en in het kamertje terug is,
zinkt hij weer in z'n kraakstoel neer. Er glinsteren tranen in
z'n oogen en heesch stoot hij uit:
„Och God, wat is een menschl"
Hij rookt zijn pijp leeg en gaat dan naar bed. Omdat hij geen
trek heeft, zal hij met eten maar tot morgen wachten. Het
nachtlampje heeft hij op een stoel nrast de bedstee gezet. Toen
Geertje nog leefde, zorgde zij altijd voor dat lampje. Maar nu
doet hij het al tien jaar, iedere avond.
In bed omwoelend, tobt hij over allerlei dingen waarover hij
nooit eerder gedacht heeft en die nu ineens waarde voor hem
gekregen hebben. Daarbij staart hij tusschen de half-open-
geschoven bedgordijnen door, het zwak verlichte kamertje in.
Alles wat daar s'-aat, is hem lief en vertelt hem van vroeger.
Na Geertje's dood heeft hij het met zorg onderhouden. En als
ook hij gauw sterft, waar zal het dan terecht komen? Kinderen
heeft hij niet. Trouwens, die zouden zijn ouderwetsche boeltje
toch wel niet willen hebben. Zoo is dc nieuwe tijd. Z'n hoofd
wordt zwaar van 't denken. Vlak bij dc bedstee tript een muis
over dc vloer. Ilij ziet het echter niet meer. Nu hij is ingeslapen,
wordt z'n ademhaling rustiger.
- •Kt»**»#-
Eerste Kerstdag. De kerkklokken galmen dof over het be
sneeuwde dorp en de omliggende bossehen. Johannes, die pas
is opgestaan, luistert er naar. Onderwijl zet hij koffie en maakt
brood klaar. Nu hij het kacheltjje hard laat branden, verdwijnen
de bloemen van de ruitjes. In de vensterbank loopen dunne
waterstraaltjes neer. Als alles klaar is, gaat Johannes eten.
Het bruine brood spoelt hij er traag met wat koffie door. Z'n
doffe oogen staren naar het witte kleed daarbuiten. En weer
moet hij denken aan toen hij nog een jongen was. Maar nu is
hij oud. Ilij kan zelfs niet eens meer naar de kerk gaan.
Zuchtend staat hij op en ruimt de broodboel weer weg. Dan
zinkt hij neer in z'n stool naast de kachel. Werktuigelijk stopt
hij z'n pijp en rookt. De klokken zwijgen nu al lang. Hij krijgt
het gevoel van alleen op de wereld te zijn.
„Geertje", murmelt hij dan, „als jij er nog maar was!"
Hij legt z'n pijp weer weg omdat die hem vanochtend niet
smaakt en z'n hoofd zakt voorover. Af en toe stijgt er een zacht
steunen uit hem op. Als hij eindelijk opstaat om nog een kop
koffie te nemen, -doet een plotselinge duizeling hem in z'n stoel
terugzakken. Z'n handen tasten bevend naar z'n hoofd en hij
hijgt naar adem. Angst, voor de dood vervult hem. De dood lijkt
nu zoo dicht bij te zijn. Na een poosje echter voelt hij zich wat
heter. Dat rare gesuis is uit z'n hoofd geweken. Nog eens staait
hij op en doet een paar stappen. Maar opnieuw voelt hij het
dan komien. Z'n handen zoeken wild in 't rond om steun. Uit z'n
mond komt een akelig, reutelend geluid. Dan slaat hij achter
over. Z'n lichaam bonst zwaar aeer op de vloer en blijft daar
roerloos liggen. Nog dieper is nu de stilte.
's Middags vindt hem zoo de boschwachter. die een praatje
met hem had willen maken. Dadelijk haalt hij z'n vrouw en
gaat zelf om dc dokter. Die komt en constateert een beroerte.
Hij informeert aan welke kerk Johannes eigenlijk hoort en zegt
idan wel voor hulp te zullen zorgen. Als tot zoolang de bosch
wachter of z'n vrouw maar willen blij'ven. En natuurlijk willen
ze dat. Ze helpen de dokter nog om de oude man in dc bedstee
te brengen. Daarna blijven ze samen wachten. Ontroerd staren
ze naar dat bruine, rimpelige gezicht, dat in dc schemer van de
bedstee nog donkerder lijkt. Zc spreken niet, zien elkaar alleeij
maar aan. Beiden clenken aan wat hun misschien nog te wach
ten staat.
Als Johannes de volgende dag weer tot bewustzijn komt. zïcf
hij in het vriendelijke gezicht van de verpleegster, die van r'e
kerk gestuurd is. Ilij begrijpt van dit alles echte,- niets. Ilij
weet alleen maar dat hij moe is en dc zeven-cn-tarhtig misschien
niet meer zal halen. Angst xoor de dood heeft hij nu niet meer
Dat is meens verdwenen. Als de verpleegster wet tegen hem
zegt, kijkt hij haar aan, maar antwoordt niet. 't Is of hij goo i
woorden meer kan vinden. Alles wat ze doet is hem hetzelfde.
In de tijd dat hij niet slaapt, staart hij stil naar het zoldertje
van de bedstee. Z'n oogen staan mat en zonder eenige uit
drukking Zoo ligt hij tot de derde Januari. Dan komt er oen
ichte opleving in hem. In z'n oogen glanst weer een sprankje
licht De verpleegster ziet het dadelijk en vraagt of hij 2iC»
J" v V(Jf V j knikt en naar «n kalendertje dut
vlak bij de bedstee hangt.
„Dat is oud", zegt ze, „maar 't is vandaag drie Januari."
De reden van haar tegenwoordigheid dringt eigenlijk niet tot
hem door en esienmin waarom hij zoolang in bed gelegen heelt"
taëht'ig anüö" d°°r 7"n h00'11' «Toch nog zeven-eu-
Hij glimlacht tevreden en sluit z'n oogen. Alleen z'n lippen
M? dan?1 Voor do laatste S
