DE NED. HERV. KERK
TE KOUDEKERK
DINSDAG 24 DECEMBER 1935
TWEEDE BLAD PAG. 7
mecnte. De middelen om hiertoe te pera
ken zijn: 1. De candidaatstelling bij vacatu
res in de Kerkelijke colleges; 2. het hou
den van lezingen en het geven van voor
lichting met het oog op een gezond kerke
lijk leven, dat zoo noodig is voor de bloei
en de eenheid der Kerkelijke Gemeente.
KOUDEKERK
UITVOERING KUNST NA ARBEID
Zaterdag 28 Dec. a.s., des avonds te 7 uur.
zal in do O. L. School alhier door het fan
farecorps .Kunst na Aerbeid" haar 12e open
hare uitvoering geven onder leiding van
dem dirceteur den heer J. van der Kaai te
Leiderdorp
Vrijdag 27 Dec. wordt de uitvoering uit
sluitend gegeven voor donateurs en genoo
digden.
KERSTFEESTVIERING
Op Tweede Kerstdag, de§ Tiam. te half
drie, zal in de Ned. Herv. Kerk alhier do
Kerstfeestviering plaats hebben met de kin
deren der Zondagsschool.
LEIDERDORP
WERKLOOZEN
Bij het agentschap der arbeidsbemidde
ling staan 95 werkloozen ingeschreven.
DOOR HET IJS GEZAKT
Alhier zakte een 7-jarige jongen door het
ijs van de vrij diepe Kalkwatering. De
15-jarige J. Boersma. wonende te Leiden
Utr. Jaagpad, die toevallig passeerde, sprong
den drenkeling na en wist hem, met gevaar
voor eigen leven, te redden,
NOORDWIJKERHOUT
PROEFTIJD VERLENGD
Juffrouw J. van den B.. huisvrouw van
de P. alhier is door den politierechter, we
gens mishandeling veroordeeld tot een
voorwaardelijke geldboete van f25 subs. 25
dagen met een proeftijd van een jaar. Het
Haagsch Gerechtshof stelde deze poreftijd
op drie jaar.
OUDEWETERING
IJSCLUB „IJSVERMAAK ZIJ ONS DOEL"
Deze vereeniging hield haar jaarvergade
ring in Paviljoen „De Brasem"' onder voor
zitterschap van den heer J. C. de Jong. Van
wege de weersgesteldheid hadden niet zoo
yelen als gewoonlijk aan den oproep gehoor
gegeven.
Te ongeveer 7.45 opende de voorzitter de
vergadering met een hartelijk welkom op
dezé nieuwe vergaderplaats, waarna hij het
woord gaf aan den secretaris tot het lezen
der notulen, welke onveranderd werden
goedgekeurd. Vervolgens kreeg de penning
meester gelegenheid rekening en verant
woording fce doen van zijn gehouden beheer.
Uit het verslag blijkt, dat hij een kassaldo
heeft van f 259,16. De rekening en beschei
den werden in orde bevonden
Hierna volgdó bestuursverkiezing. Aan de
beurt van aftreding waren de heeren Joh.
Vree kern, J. de Jeu, H. Vesseur en D. ï.is.
Laatstgenoemde wenschte echter niet meer
voor een herbenoemng in aanmerking te
komen. De drie eerstgenoemde heeren wer
den op voorstel van de vergadering bij accla
matie herbenoemd en namen deze herbenoe
ming aan. In de vacature-Los werd geko/.en
de heer Tj. de Vries.
Alsnu volgde het vroolijke en gezellige
punt der agenda: de Verloting. Er werden
den een 20-tal prijzen en prijsjes, bestaande
uit sigaren, aan de gelukkige winnaars tér
band gesteld.
Bij .do rondvraag vroegen nog enkele hee
ren hot woord, doch aangezien het door hen
gesprokene in het geheel niet in het belang
,van de vereeniging was, werd hierop door
den voorzitter niet ingegaan.
RIJNSBURG
Kerk gewijde orgelmuziek ten gehoore wor
den gebracht door den organist A. Koole.
\an Leiden, 's middags van 3.454.45.
WERKLOOZEN
Bij den Correspondent staan momenteel
172 werkloozen Ingeschreven.
ZONDAGSSCHOOLKERSTFEEST
Het bestuur der Ned. Herv. Zondags-
schoolvcrcen. hoopt met haar leerlingen
weer het jaarlijksche Kerstfeest te vieren
in de Groote Kerk. Het zal gehouden wor
den den 2den Kerstdag, om 2 uur.
WINTERCOLLECTE
De door de Ned. Ilerv. Diaconie gehouden
wintércollecte heeft opgebracht het mooie
bedrag van f 915,38. De opbrengst n> nog
f 100 hooger dan verleden jaar.
SASSENHEIM
„PATRIMONIUM".
„Patrimonium" vergaderde Maandag
avond in de Cateabisatiekamer der Geref.
Kerk alhier, onder presidium van den heer
H. Noort.
De heer A. den Hoed behandelde op
deze vergadering het onderwerp „Arbeid en
Arbeiders".
Spr. behandelde eerst de oorsprong en
het doel- van den arbeid. In wezen is de ar
beid een zegen, den mensch opgelegd als
beelddrager Gods. En hoewel door de zon
de veelszins ontaard en tot straf geworden,
is toch ook door de werking der Gemeene
Gratie de zegen behouden gebleven.
Door de geheele loop der geschiedenis
komen beiden uit, zoowel de zegen, als de
ontaarding en steeds is er een streven ge
weest naar sociale gerechtigheid.
Uitvoerig werd stil gestaan bij de gevol
gen der Fransche Revolutie op sociaal ter
rein en de valsche vrijheidsleus, waardoor
de arbeider niet alleen sociaal, maar ook
geestelijk dreigde onder te gaan. Sinds dien
lijd heeft de Christelijk sociale beweging
niet het minst ..Patrimonium" als oudste
Ghr. sociale vereeniging op de bres ge
staan, voor de geestelijke belangen der ar
beiders.
Spr. toonde aan de belangrijkheid van
Patrimonium ook voor deze tijd.
Op dit onderwerp volgde een geanimeer-
VALKENBURG
WINTERCOLLECTE
De wintercollecte. die door de diakenen
der Ned. Herv. Kerk langs de huizen ge
houden is. heeft opgebracht f 81.01Vk*
DAMESKRANS
Wederom werd de Kerkvoogdij der Ned
Herv Kerk verblijd met een gift van f 100
van de Dameskrans.
Dit geld zal bestemd worden voor de af
lossing van de schuld op de pastorie.
WOUBRUGGE
KOSTELOOZE INENTING
Op Vrijdag a.s. zal gelegenheid worden
gegeven tot kosteloos in- en herinenting en
wel ten huize van Dr. Loth, des nam half-
twee, en in 't Gemeentelokaal te Hoogmade,
nam. half drie Trouwboekje medebrengen
is zeer geweaischt.
ZOETERWOUDE
HET IJS
Op verschillende breede slooten wórdt
reeds druk-schaatsen gereden en bij aan
houdende vorst zal ook spoedig Meerburg
berijdbaar zijn.
MILTVUUR
Bij de veehouders Gebr. v. L., aan den
Stomp wij ksch weg, werd bij een gestorven
paard miltvuur geconstateerd. Het cadaver
is naar 't slachthuis te Leiden vervoerd,
om te worden vernietigd.
RIJNSBURG
BURGEMEESTER
J. L. BOSSCHIETER
20 jarig ambtsjubileum
Een hartelijke huldiging
Maandagmiddag drie uur had een bui
tengewone raadszitting plaats, waarin de
Burgemeester gehuldigd werd ter gelegen
heid van het feit, dat hij twintig jaar de
gemeente als Burgervader mocht dienen.
De raads'zaal was feestelijk ingericht.
Alvorens de Burgemeester met zijn fami
lie binnentrad, binnengeleid door de twee-
oudste raadsleden, dr. H. G. Jonker en
W. L. v. d. Gugtcn, opende Weth. v. d.
Vijver de vergadering en riep een harte
lijk welkom toe aan allen.
Als de Burgemeester is binnengeleid en
hij met zijn vrouw eri familie plaats heeft,
genomen, wordt hij hartelijk toegesproken
door wethouder Van der V ij v e r.
Gij hebt twintig jaar lang, aldus spr., ter
wijl gij in de kracht van uw leven stond,
gewerkt voor de gemeente. Daarom meen
den wij, dat deze dag niet onopgemerkt
mocht voorbijgaan. In de eerste plaat-
wenschen we de Burgemeester van harte
geluk. Twintig jaar geleden bij uw
komst beleefden we moeilijke tijden. Het
was toen in het jaar 1915 en de wereldoor
log bracht veel ellende. Ook moeilijkheden
voor de plaatselijke Overheid. Zoo waren
het voor U, zooals ook voor velen, moeilijke
tijden en gij hadt ecen zware taak op uw
schouders. Na den oorlog hadden we af
wisselend „up and downs", tot 1931 kwam
met zijn catastrophale inzinking. De moei
lijkheden, die de burgers ondervinden,
slaan ook terug op de gemeente. De werk
loosheid nam toe.
Het beeld, dat Rijnsburg nu geeft is heel
anders dan twintig jaar geleden. Veel we
gen zijn verbreed, -nieuwe straten zijn aan
gelegd. bijna overal werd het wegdek ver
beterd. Tal van nieuwe gebouwen werden
gesticht.
Het inwonertal is in die twintig jaar ge
stegen van 2553 tot 4747. Zoo heeft de Bur
gemeester door dit alles een groote verant
woordelijkheid verkregen. Steeds meer
wordt van zijn werkkracht en tijd gevergd.
We meenden dan ook bij dit alles niet to
mogen volstaan alleen met een woord van
dank, maar daarbij ook een stoffelijk blijk
van waardeering te moeten voegen. Met
behulp van verschillende dames en onder
voorlichting van deskundigen heeft dan
ook de Burgemeesterskamer een grondige
verandering ondergaan. Straks zult u do
gelegenheid hebben het een en ander te be
zichtigen.
Spr. richtte zich daarna tot mevrouw
Bosschieter. U leeft, evenals de Burgemees
ter, mee met heel de gemeente. Steeds hebt
gij van uw- medeleven blijk gegeven. Ook
dank ik U voor Uw werken als lid van het
Crisis-Comité. En ik geloof, dat ik de tolk
der gemeente ben, als ik u hartelijk dank
Hierna verkreeg dr. H, G. Jonker het
woord om te spreken namens de Ghr.-Hist,
fractie. Spr. herinnerde aan „de blijde in
komst" en de installatie van den Burge
meester door weth. Van Egmond. Met dank
constateeren we al de verbeteringen tijdens
het bestuur van den Burgemeester. Ér is
veel krachtsinspanning en energie noodig
om de moeilijkhedep te overwinnen. Steeds
heeft 'de Burgemeester de' raadsvergaderin
gen met tact en onpartijdig geleidi Spr.
wenschte den jubilaris toe, dat hij nog vele
jaren met liefde en IJver mag werkzaam
zijn. Ook aan mevrouw- en kinderen brengt
spr. zijn gelukwenscben over.
Namens de heele raad bood spr. de Bur
gemeester 'n bureau met prachtige burea
stoel aan.
De heer W. L. v. d. Gugten sprak na
mens de A.-R. fractie en wees er op, dat
er wel eens meeningsverschil bestond, maar
dat kan ook niet anders, maar steeds werd
dc weg weer lak. Spr. releveerde dan en
kele dingen uit het verleden.
Spr. besloot met den wenscli uit te spre
ken, dat de Burgemeester met de kracht,
die in hom is moge voortgaan tot heil dei-
gemeente.
Dc heer Van Duin sprak namens de
Arbeiderspartij. Spr. was verblijd, dat hij
deze huldiging mag meemaken cn dankt
voor do hartelijkheid altijd van den Bur
gemeester onder\onden.
De lieer Zandbergen sprak namens
de C.D.U en als secretaris van de wonin
bouwvereeniging.
Namens het personeel sprak de heer De
W i 1 d e, ook namens keuringsdienst en
veldwachter, die feitelijk niet tot het ge-
meentepersoneel kunnen gerekend worden.
Spr. overhandigde als stoffelijk blijk van
waardeering een schemerlamp en een schil-
Ondertusschen is dc drukte voor het
raadhuis toegenomen en doen zich ook dc
blijde tonen hooreri van de Muziekvereeni-
ging „Wilhclmina". Alvorens de iriuziek-
vcreeniging binnengelaten wordt, spreekt
éérst de Burgemeester een woord van
dank. De Burgemeester had eerst geen hul
diging gewild, omdat hij vreesde, dat hem
teveel eer cn hulde zou worden toege-
pracht. Na nadere samenspreking met
wethouder v. d. V ij v c r heeft, hij er ii
toegestemd.
De burgemeester gaat in het verleden te
rug. Toen hem de ambtsketen over de
schouders werd gelegd, werd er gezegd, dat
zijn taak zou zijn te dienen en te regeeren.
De vraag in hoeverre hij deze taak heeft vol
bracht, laat spr. onbeantwoord. Voor twintig
jaar was Rijnsburg hem vreemd. Nu na
twintig jaar is spr. dankbaar voor de tijd,
die hij hier mocht zijn.
Er zijn veel moeilijkheden geweest, maar
met Gods hulp heb ik ze trachten te over
winnen. Spr. dankt voor het volle vertrou
wen van raadsleden en personeel. Dank
aan allen, die hem deze dag bereid hebben,
dank voor de inrichting van zijn kamer.
Dank ook r# i don heer De Wilde. Dank
bovenal aan God. Spr. hoopt, dat het hem
gegeven mag zijn, kon het zijn tot 1941, het
jaar. dat hij dooi- de wet verplicht wordt af
ie treden, in deze goede verstandhouding
met allen tc mogen blijven' samenwerken.
Het muziekcorps wordt nu binnengelaten
en terwijl allen opstaan weerklinkt plechtig
net Wilhelmus door de raadszaal.
Daarna spreekt de heer Van Delft
namens de Muziekvereeniging Wilhelmina
woorden van dank en wenscht ook hij den
Burgemeester geluk.
De heer Smolders, directeur, richt ook
nog een persoonlijk woord tot den Burge
meester.
Namens de Boerenleenbank spreekt de
heer Van Egmond en overhandigt spr.
een klokje.
Namens verschillende vereenigingen cri
corporaties wordt nog het woord gevoerd.
Ds. B roe k s t ra, die met ds. v. d. Loo
ook aanwezig is, dankte ook namens zijn
collega en heel de kerk voor het werk dooi
den Burgemeester in de Gemeente verricht.
Dr. R ij k ma n s sprak nog als voorzit
ter van de Woningbouw „Spinoza"
De heer Van Biezen sprak namens de'
Herv. Kerk woorden van gelukwcnsch.
De heer De Jong, hoofd der Herv.
school, spreekt namens de scholen en de
Chr.-Hist.' Klesvereeniging; de heer v. d.
Eykel namens de „Veiling Tuinbouw
producten"; de heer v. d. M e y namens de
bloemveiling „Flora"; de heer J. Krom
hout, namens de Burgenvacht,
Telegrammen en brieven uit verschillen
de plaatsen werden voorgelezen.
Van verschillende corporaties, vereenigin
gen en particulieren waren bloemenmanden,
fruitmanden en taarten gegeven. Teveel om
op te noemen.
Aan het einde van deze huldigings-bijeen-
komst dankte weth. v. d. Vijver allen, die
:deze middag aanwezig waren, en inzonder
heid de dames voor hun gedienstigheid.
LAATSTE NIEUWS
Ds. H. Matzer van Bloois f
Op 64-jarige leeftijd is overleden Ds. H.
Matzer van Bloois. predikant bij de
Ned. Herv. Gemeente Ie Wij he. alwaar hij
sinds 21 Mei 1911 stond.
Hij werd in 1S71 te Vclp geboren, werd in
1902 candidaat, aanvaardde het ambt op
22 Maart 1903 te adenoijen en verwisselde
deze gemeente in l'J07 niet Zooien., alwaar
hij tot 1911 werkzaam was.
Ds. Matzer van Bloois was lid van het
Class. Bestuur van Zwolle. ITij behoorde tot
de ethische richting.
Het auto-drama bij Gilze-Rijen
Omtrent het droevig ongeluk nabij G i 1 z e-
R ij e n vernemen wij nader, dat Ir. Los uit
Eindhoven niet zelf de wagen bestuurde,
doch de chauffeur, die met matige snelheid
reed. Bij het passeeren van een paard en
wagen kwam hierachter plotseling de trac
tor te voorschijn, die eveneens wilde pas
seeren. waardoor een hotsing onvermijdelijk
was. De beide kinderen, die naast den
chauffeur zaten werden door oen schok
ernstig gewond met het hekend gevolg.
De andere inzittenden liepen slechts
lichte verwondingen op.
Een auto-dieven complot ontdekt
Vijf personen gearresteerd
De laatste maanden wérden iri Eindhoven
teikens op brutale wijze auto's gestolen, die
de eigenaars onafgesloten voor woningen
hadden geparkeerd.
Zoo is er Zaterdagmiddag nog een aut
met twee jachtgeweren gestolen. Maandag
middag is door een toeval deze auto opge
spoord.
De gendarmerie van 't Belgische ploatsie
Bourg Leopold vond in een sloot langs den
weg een auto, die tengevolge van de glad
heid van den weg was geslipt.
Papieren in den wagen wezen uit,, dat he*
de gestolen auto uit Eindhoven moest zijn.
De bestuurder, zekere H, van Lithaus,
wonende te Eindhoven, werd aangehouden.
Hij bekende de auto Zaterdag te hebben
gestolen en is deswege in arrest gesteld.
Zijn uitlevering zal worden gevraagd.
Bij "het verdere onderzoek kwam vast t-:
staan, dat hij deel uitmaakte van een oom
plot autodieven met nog vier andere Eind-
Do politie heeft hen 's nachts van hun
bed gelicht. Zij zijn ter beschikking van de
Justitie te Den Bosch gesteld.
De geweren in de gestolen wagen zijn in
middels ook opgespoord.
Bij hun verhoor hebben de dieven bekend,
dat zij drie gestolen auto's in België heb
ben verkocht.
De Abessiniërs nemen
Adikwala
ADDIS ABEBA. 24 December. Het gerucht
gaat dat de Abessiniërs er na een krachtige
plaatselijke stoot in zijn geslaagd de stad
Adikwala in het binnenland van Erythrea,
op 16 K.M. van de..grens, in te nemen.
MARKTBERICHTEN
hODlir.JtAVEw, 21 Dec. Kaas. Aangevoerd
124 jpartlftn,. met rjjksmerk. totaal 5588 stuks,
wegende 5O2J0 -> kg. -Hrifeen -nic-t -rjjkwr»cr>
srt £22—23..)G; 2e srt £21—22 all«;s per 50 kg
Handel niatls
HAzfcnswoiIDE, 23 Dec. Eieren. (Veiling)
Aangevoerd 2128 eieren. waarvoor werd b<
steed voor Kipeieren 3.805.S0, per 100 stuk:
eendeneieren 3.50—3.CO per 100 stuks; hane
6080 c pr stuk: kippen 55 per stuk. eende
1.15—1.70 per stuk.
KOUDEKERK. 23 Dec. (Elerenvelling Koe
dekerk-Riindflk) Prtfzen: Aanvoer 1640 stuk
eieren. Prijzen: Kipeieren 4.605.30, eender
KATWIJK
-130. 3pei
30—55 c.
er Aangevoerd 414 kg. 1.551.60 p. kg.
Rundren. totaal 187 stuks. 75 vette
f 4050. 44 getdekoeien f 80140. 58
r kg. Handel matig. 3 paarden f 60
stuk. handel stug; 56 vette kalveren
por kilo. handel matig; 212 nucht.
oor de slacht f 5—11, voor de fok
stuk. handel stug. 46 vette varkens
Lcht 3738 c. pr kg. 34 mavere var-
-25, 188 biggen f 7—14, 451 schapen
I bokken 3—10, per stuk handel
Kipeleren f 44.50, eendeneieren
10 stukse. c
kippen en hanen 25—46 c. per kg.
35—1 70. eenden 25—65 c per Utuk:
V 320 klpelèren a 4—4.60. per 100.
1.70. 58/59 kg.
kw 28—34 c. ossen
iv 32—36 c. stieren t
kw 30—35 c. kalvei
Prijzen per stuk van mager ee: Melkkoeien
f 100155200. stieren 100145195. gras-
kalveren f 202938. kalf koelen f 95150
195. pinken f 60—75—93. vaarzen f 60—80—115.
werkpaarden f 801402i". slachtpaardcn f 65
100—145. hitten f 60—80—110. foknuehtere
;r^nderde prüzen. Een prima koe
•n os tot 47 et
anvoer zeer gering, slappen handel,
zen als gisteren
en slachtkalveren: aanvc
:del|jken handel, prllzen
Nuchtere fok-
vortge weck, r
irijzen van werkpaarden en hitten o
la. htpaarden Iets sttHer in prtjs
Kalf- en melkkoeien: iets kortei
tillen handel, prijzen als die var
VI.A YRDIXGFX. 24 Deo. Heden werd betaald
voor: volle haring Kanaal f 10.70—11.10: ijle
haring idem £9.309.50: steurharing li £9.60
alles per kantje
VEt-R, 23 Dec. (Eierenveillng Het Wapen
van Veur) Aanvor en prijzen: 18968 kipieren
•1.65—5.15. 96 kippen 40e—85 c. 31 enden 40—60
ZOETERWOUDE. 23 Dec: '(Eierenveillng)
Aangevoerd 195b stuks. Prijzen: Kipeieren 4.70
—5.20. kuikeneleren 3.80—4, eendeneieren 3.60,
per 100 stuks: kaas 1224 c, kippen 2555 c.
hanen 95 c. eenden 60 c, konijnen 0-352.
ROTTERDAM 24 DECEMBER
MATS: Januari 54 Maart 56%: Mei 36% B
Juli'57% "r
TARWE: Januari 4.95; Maart 4 87%; Mei
4.90; Juli 4.95
KATOEN. (Ver. v. d. Kcioenhandel) Amerlk.
Katoen. Loco middling universal e'andard 28
mm staple 10.22% (vor. not 0 22%) p kg
Indische Katoen (ex pakhuis Supe~fine
Sinds nominaal £0.15% (vorige week £0.16%):
Fine Bengal nom. £0.14% (v. w. fO.14%); Fine
Oom rah I nom. £0.18% (v. w. £0.1S%) alles
per leg
RESTAURATIE VAN TOREN EN KERKGEBOUW
IS DRINGEND NOODZAKELIJK
De toren zal na restauratie
worden overgedragen in
eigendom aan de Kerk
voogdij der Ned.
Herv. Gem.
In die Dinsdag 17 Dec. 1935 gehouden ver
gadiering van den Raad van de gemeente
Koudekerk hebben de vroede vaderen beslo
ton zich te ontdoen van een, hun in den Na-
poleontischen tijd opgedrongen protégé, oo
toren der Ned. Herv. Kerk
De machtige vorst Napoleon heeft tijden»
zijn heerschappij in onize lage landen veror
dend, dat de torens van de kerken ter be
schikking en in onderhoud zouden zijn van
het Rijk, d.w.z. van de gemeenten, die dit
Voor militaire doeleinden zoo uiterst ge
schikte bouwwerk tooide.
Zoo kwamen tot nu toe alle kosten van
onderhoud voor rekening van de burgerlijke
gemeente en het is begrijpelijk dat vooral
nu de restauratie, die dringend noodzakelijk
blijkt, groote bedragen gaat vorderen uit de
gemeentekas, men zonder eenige aandoening
van dit kostbare bezit afstand wil doen.
De kerk toren en kerkgebouw die in
den komenden tijd zeer zeker niet alleen do
aandacht van de Koudekerksche gemeente
naren zal trekken, maar ook belangstelling
van buitenaf zal ondervinden, is er een die
een zelfs oudere geschiedenis heeft dan de
gemeente zelf. De geschiedschrijvers cn oud
heidkundigen, waaronder dient vermeld de
hoer W. M. C. Regt te Alphen a. d. Rijn. die
ons welwillend inlichtingen verstrekte, heb
ben bij hun onderzoekingen kunnen vast
stellen dat'het bouwwerk in ieder geval da
teert uit het begin der lie eeuw.
Vermoedelijk heeft op dezelfde plaats van-
af de 10e eeuw een ander kerkgebouw ge
staan, waarvan echter geen nadere gegevens
bestaan en waarvan men-vermoedt dat het
door de Noormannen en Denen is verwoest.
Het tegenwoordige kerkgebouw was voor
de reformatie opgedragen aan do bescher
ming van den Heiligen Ni cola as.
Ook in de naam der gemeente Koudekerk
6chijut het allereerste bouwwerk een rol te
hebben gespeeld.
In de eerste eeuwen van onze jaartelling
strekte zich nl. tusschen de boschrijke dui
nen en de meer Oostelijk gelcgon woud
streek een vruchtbare vlakte uit. Deze vlak
te of made "besloeg het grootste deel der te
genwoordige gemeenten Koudekerk, Hoog
made en Alkeniade en wordt behalve iu de.
beide laatstgenoemde plaatsnamen nog in
herinnering gehouden door den Bruin:r.(b>
schen polder. Misschien ook vindt men het
woord iuade terug in het oude Mijtalo, hij
do Romeinen goed bekend, en wellicht het
zelfde als de tegenwoordige Hoogewaard.
Omstreeks de 10e eeuw na Chr. een hon
derd jaar vroeger of later werd op die
vlakte een kerk gesticht, die als niet door
machtig geboomte voor den adem des winds
beschut, door de spraakmakende gemeente
met den naam van Koudekerk werd betiteld.
Van het gebouw ging die benaming weldra
over op de omgeving: de verklaring is een
voudig genoeg en tot opheldering van don
naainsoorsprong der gemeente hebben wij,
aldus de heer Regt, de geleerdheid van Box-
horn, van de Houve, Oudaeen en andere ge
achte geschiedschrijvers niet noodig, die
met geweid don naam Koudekerk van Cau-
chenkerk willen afleiden. Het is zelfs zeer
onzeker of de cauchen te dezer plaatse heb
ben gewoond.
Het kerkgebouw, thans nog bij de Ned.
Herv. Gemeente in gebruik, is van merke
lijken ouderdom. Oschoon in bijna alle on-
derdeelen door herhaalde restauraties ver
knoeid, heeft het in hoofdzaak zijn gothiok
karakter behouden. Evenals alle oude ker
ken staat de kerk met het koor Oostwaarts
en met den toren naar het Westen, gekeerd.
Deze toren is in de kerk ingebouwd, gaat
daarbuiten vierkant omhoog, is met nissen
versierd en wordt gedekt door een fraaie
spits die uit een vierzijdige, in een achtzij-
dige pyramide overgaat. Door dezen toren
trad men vroeger algemeen de kerk binnen;
thans geschiedt dit door een koepelvormig
afgedekt voorportaal, ten Westen van het
Zuidertransept aangebouwd. De steunbeeren
zijn eenvoudig; enkele der vensters zijn
mooi geprofileerd, vooral die aan de Zuid-
westzijde. Zij zijn nog alle versierd met spits
bogen, doch hebben hun traceeringen ver
loren. Binnen de kerk bevindt zich bene
den enkele ramen een nis van gelijke breed
te en van circa 2 d.M. diepte, t oog vorm ig af
gedekt. In de kerk aanschouwt men nog de
twee rijen zware pilaren, met spitsbogen ver
bonden, welken het gewelf ondersteunen;
het zijn ronde zuilen met eenvoudige lijst-
kapiteelcn; de achtkantige basementen schij
nen nog op de middeleeuwen te wijzen. Het
vroegere gothieke is vervangen door een ton
gewelf; indien de pilaren vroeger in kapi
teel. romp of basement versieringen beza
ten, zijn deze verdwenen er. is alles (reof
fend. Het schip der kerk heeft zijbeuken, die
het koor der kerk evenwel mist. Dit laatste
is afgesloten door vijf zijden van den tien
hoek en is van de prerkkerk gescheiden door
eerr kunstig bewerkte houten wand, die uit
1678 dagt eekent. Thans wordt het koor als
catechisatie gebruikt. Ten Noorden daarvan
werd al reeds circa 1400 de koorkapei aan
gebouwd, welke blijkens het jaarttal boven
de buitendeur in 16.. werd hersteld. Ten
Zuiden van het koor bevindt zich sedert
17S0 de kerkeraadskamer. De oude toren is
in de kerk ingebouwd en gaat van boven
het dak vierkant op tot den klokkezolder.
Hij is gedekt door een vrij nette spits en
heeft uurwerk en windwijzer. Op het kruis
der kerk verheft zich een open. kleiner to
rentje, eveneens" met een weerhaan voor-
Wij spraken zooeven ran een houten
wand, die tot afscheiding van kerk en koor
dient. Deze wand is versierd met uitne
mend snijwerk en vertoont verscheidene rid
derlijke attributen: helmen, handschoenen
Vóór dezen wand is de bezienswaardige
preekstoel geplaatst, met keurig gesneden
lofwerk versierd, doch in 1873 hersteld en
met een opgang voorzien, die al heel vreemd
bij het mooie kunstwerk afsteekt. De trap
pen zijn nl. wit gemarmerd. Wij kunnen
vrij nauwkeurig nagaan omstreeks welken
tijd dit werk werd verricht. Een voormalige
inwoner der gemeente Koudekerk, met name
Jan Dame Verduyn, besprak „leggende op
mijn k ran ck bedde, doch sijnde van goeden
verstande en mijn kennis wel gebruickende"
21 October 1678 naast een legaat aan de
diaconic-armen, groot f 100, ook een dito aan
de kerk, „doch met dit bedingh* dat deselve
voorschr. hondert gl. geheel en al moeten
worden besteed tot het opanaecken van dat
geene dat tot voltyingh van de prediekstoel,
't heekje voor de kerkenraed en het afs'.uy-
ten van 't Choor sal worden noodig'h ge-
oordeelt".
Meerdere vvetenwaardigheden betreffende
de regeeringsbank, verschillende borden en
de vele grafzerken i* de kerk en in de koor
kapel met de onderscheidene familiewapens
zouden wij kunnen vermelden, mede door
bereidwillig ter beschikking gestelde gege-
sens en geschriften. Dit zou ons echter té
ver afvoeren in verband niet de a.s. repara
tie die aanleiding is geweest tot dit artikel.
De kerk van Koudekerk, zeer bouwvallig
geworden, werd van tijd tot tijd gerestau
reerd. Omtrent vroegere vernieuwingen, die
vanwege de heerlijkheid geschiedden, zijn
geen aanteokeningen voorhanden, daar het
geheele gemeente-archief zonder ©enig spoor
na te laten verdwenen is. In het begin der
19e eeuw ging het onderhoud der kerk over
aan cle kerkvoogdij en in de van dat col
lege gehouden notulen wordt een en ander
vermeld. Zoo werd tot herstel van het kerk
gebouw den 6dcn April 1S27 door Gedepu
teerde Slaton van Zuid-Holland een subsi
die van f 2000 verleend. Dat die reparatie
niet op afdoende wijze was geschied, bleek
uil een rapport, 19 April 1S39 ingeleverd
waarbij hoogst zuinig berekend, aan de kerk
f 4509, aan de pastorie f 1089.40 voor herstel
lingen nood'g zou zijn. Het Riik verleende
foen een subsidie van f 1200. de Provincie
•'en van f 2000. terwijl Z. M. Willem II uit
zijn particuliere middelen daarvoor een
som van f 500 bijdroeg. Do ontbrekende cel-
den f 2000 werden door een leening gedekt
en den aannemer Abraham Rutgers, timmer
mail te Aarlanderveen, de uitvoering opge
dragen voor een som van f 5500. In 1843 zag
men het werk voltooid en kon de gemeente
het herstelde kerkgebouw met een toepasse
lijke leerrede, door den predikant Blanken
uitgesproken, in gebruik nemen.
Ook in de laatste twintig jaren zijn ver
'schillende onderdeden van het kerkgebouw
gerestaureerd. Zoo werden reeds in 1912 de
houten tongewelven in kerkruimte en koor
vernieuwd en werd de kap van de kerk ver
ln 1926 werden de dakbeschiéting en de
dakbedekking alsmede de gooten groot en
deels vernieuwd, terwijl in dat jaar tevens
belangrijke voorzieningen aan het metsel
werk worden getroffen.
In de jaren 1931 en 1932 werd de consisto
riekamer geheel gerestaureerd en werden
eenige muren versterkt
Ondanks deze soms zeer ingrijpende voor
zieningen blijft cle toestand van het gebouw
voortdurend de aandacht eischen
In Januari 1936 zullen, naar men ons me
dooeclde, de voorbereidende maatregelen tot
restauratie van het kerkgebouw worden ge
troffen.
Als architect voor deze restauratiewerk
zaamheden, van toren en kerkgebouw zal
optreden de heer H. v. d. Kloot Meyburg.
In Februari d.a.v. zal het steigerwerk rond
fyet kerkgebouw worden aangebracht. In ver
band met de werkzaamheden aan en in het
kerkgebouw zullen dan de kerkdiensten
worden gehouden in de koorzaal der kerk.
Het ligt in de bedoeling in verband met de
beperkte ruimte in deze zoal des Zondags
drie diensten te houden cn wel twee in den
voormiddag en één dos avonds.
In het kerkgebouw treden den laatsten
tijd hier en daar uitwijkingen en zettingen
op, die een grondige restauratie dringend
noodzakelijk maken.
Vooral de zijgevel aan de Zuidzijde begint
den laalsten tijd zeer merkbaar te wijken.
In een der kolommen en op verscheidene
plaatsen ln de muren zijn scheuren ont
staan die steeds in omvang toenemen. Dit
euvel moet volgens deskundigen worden too
geschreven aan een zetting van den kap,
waardoor kolommen en muren buitenwaarts
gedrukt worden.
In vroeger jaren schijnt men de domheid
te hebben begaan, de trekbalken in het
schip en dwarsschip te hebben verwijderd,
zoodat thans aan de voet van den kap het
noodzakelijke verband ontbree>kt Bovendien
blijken enkele belangrijke ronstructiedcelen
ln den loop der jaren te zijn verteerd.
Wil men erger voorkomen dan moet in
al deze noodtoestanden spoedig worden voor
Aan.de reeds genoemde vroegere restaura
ties heeft de kerkelijke gemeente uit eigen
middelen reecis bijna f 16.000 betaald, zonder
steun van buiten.
Voor deze op handen zijnde restauratie is
thans subsidie anntrevrangd van het Ri;k.
do Provincie en bij de Synode.
De totale l»egrooting van deze werkzaam
heden en de vroegere restauraties inheare
pon, beloopt een bedrag van circa f 66.000
De restauratie van den toren, welke voor
rekening van cle burgerlijke gemeente komt,
waarvoor inmiddels door den Raad subsidie
is aangevraagd bij Rijk eu Provincie, vraagt
een bedrag van ca. f 9000.
Met de restauratie van kerkgebouw en
toren zal dus een bedrug gemoeid zijn van
rond f 75.000.
Wat de restauratie van het kerkgebouw
aangaat, is het dc bedoeling dat allei'eerst
het noodzakelij-kc verband iu het bouwwerk
weer wordt hersteld.
Ter verbinding van de buitenmuren zul
len koppelbalken worden ingebracht, terwijl
cle dwarsbalken die cle kap steunen geheel
zullen worden vernieuwd.
De steunberen zullen aanmerkelijk wor
den versterkt. Dc ramen, die nu in hout zijn
gevat,-zullen in een steenen omlijsting-wor
den gezet eu worden voorzien van glas in
Ter verfraaiing zullen de pilaren in het
kerkgebouw van het pleisterwerk worden
ontdaan, zoodat de oorspronkelijke zacht-
roode natuursteen weer Ijoven komt.
Een andere belangrijke verandering in het
interieur van het kerkgebouw is wel dat cle
preekstoel en het koorhek, alsmede de hou
ten wand die tot afscheiding van koór en
kerk .vent, wat naar voren zullen worden
gebracht, zoodat het interieur van de ko.ric
een T-vonn krijgt, terwijl door deze ver
plaatsing tevens de.köorzaa-1 belangrijk za'
worden vergroot
In het restauratieplan Is tevens opgeno
men een verl/etering van den toegang tot de
con si st o riek am er.
Wat de orgelgaanderij betreft, die za-
meer achterwaarts worden èéplflatst, zoo-lat
de kolommen geheel vrij. kom en. Üc/.e gaan
d'fti'ij zal in den torenmuur worden aange
bracht.
Een groote verbetering en een daamcclc
gepaard gaand© verruiming van het inl<J
rieur zal nog worden verkregen door het
wegbreken van de hokken ter weersziide
van den toren, waarna deze ruimten weer
bij dc kerkruimte worden getrokken
Hierdoor zal men vanuit het schip der
kerk weer het levendige lijnenspel van het
gewelf kunnen volgen tot achter in hot
Onder leiding van denzelfden architect
belast met de restauratie van het kerkge
bouw, zullen ook aan den toren grondige
voorzieningen worden getroffen.
Het is gèibleken daj dit bouw werk in zijn
huidigen toestand niet onbelangrijke schade
aanricht aan het kerkgebouw. Door een t*
kleine basis van de fundatie blijkt de toren
min of meer wankel te staan, waardoor bij
het luiden dor klokken o a. de toren in he
weging komt en daar hij in en aan het kerk
eebouw is gebouwd, verwekken dergelijke
«chömmelingen begrijpelijker wijze aan da»
mnurgedeelte.
De restauratie van den toren zal dan ook
eelijktijdig tnet dan wel moeten vooraf
gaan aan flo werkzaamheden aan dit ee
'loelte van het kerkgebouw. Bovendien h'ii
ken de luidibak en de klokkezolder in éen
*eer houwvalligen toestand tc verkoere'i
Kenier maanden geleden althans besloot de
Raad dor gemeente o a. bij begrafenissen het
klokluiden te beperken tot maximaal vij*
minuten.
Terugkomende op de overdracht van den
toren door de burgerlijke gemeente in eigen
dom aan de kerkvoogdij der Ned. Herv.
Kerk, zij vermeld dat deze overdracht eerst
dan zal plaats hebben als de restaurat:o
werkzaamheden aan den toren naar genoe
gen van den Minister zullen zijn beëindigd
Twee maanden nadien zal do materieele
overdracht plaats hebben.
De voorwaarden aan deze overdracht ver
bonden houden verplichtingen in, zoowel
voor de burgerlijke gemeente als voor de
kerkvoogdij der Ned. Herv. Kerk.
Van de zijde der burgerlijke gemeente zal.
5 jaar na de officieele overdracht van eten
toren, een bedrag van f 1000 moeten worden
gestort in een door de kerkvoogdij te stor
ten restauratiefonds. Oorspronkelijk was
overeengekomen dat l'e burgerlijke gemeen
te, aanvangende 5 jaren na de overdracht
een jaarlijksch bedrag van f 50 zou betalen,
doch daar men voor goed van den reus be
vrijd wilde zijn, deed de Raad eerderge
noemd voorstel, waarmede cle kerkvoogdij
zich na samenspreking aocoord verklaarde.
Het bedrag van f 1000 zal al spoedig een
even groot bedrag aan rente afwerpen, als
de in het eerste voorstel vervatte jaarlijk
sche storting, zoodat dit voor de kerkvoog
dij vrijwel hetzelfde blijft.
Wanneer in de toekomst vanwege het gc
raeontebestuur gebruik zal worden gemaakt
van de klokken in den toren, b.v. hij luiden
voor begrafenissen etc., zal hiervoor aan de
kerkvoogdij een vergoeding worden betaald
van f 3 per uur of gedeelte daarvan.
Het uurwerk iri den toren zal de wette
lijke tijd moeten aangeven.
Bovendien zal worden bepaald welke rech
ten de burgerlijke gemeente blijft behouden.
Déze zijn ongeveer de volgende.
Het gemeentebestuur heeft do beschik
king over de klokken in geval van brand,
mobilisatie, maatregelen in verband mot de
luchtbeschermingsdienst en bij national®
lêekèneri van vreugde of rouw.
Voor de mogelijkheid van spoedgevallen
o.a. zal hel gemeentebestuur de beschikking
krijgen over een sleutel die toegang tot den
toren verschaft.
In hoofdzaak zijn dit wel dc voorwaarden
die in de acte van overdracht zullen worden
opgenomen en vastgelegd.
Ook als werkobject is de voorgenomen
restauratie zeer welkom voor cle gemeente.
Als de restauratiewerkzaamheden volgens
de gemaakte plannen worden uitgevoerd,
zijn naar men ons mededeelde, onvoor
ziene omstaudigheden voorbehouden in
de eerste 40 jaren geen groote reparaties
meer te verwachten.
Zoo zal dan eindelijk een oude kwestie,
die l»ehalve een financieel© last voor de hur
gerliike gemeente, ook een scheeve verhou
ding bevatte een kerktoren in onderhoud
bij de burgerlijke gemeente worden op-
gelost. terwijl tevens door een grondige res
taurotie een fraai oud bouwwerk zal wer
den behouden en voor een totale ondergang
worden bewaard.
v. d. y.
