ZATERDAG 21 DECEMBER 1935
"DERDE BLAD PAG. 9
DE BEZUINIGING OP HET
ONDERWIJS
Hoofdpijn, Kiespijn
TUNGSRAM Q
RENTE OR RENTE
Tweede Ka
Na de verklaring van Minister
Colijn aangaande par. 12 is het
wetsontwerp met 71 tegen 22
stemmen aangenomen
Het amendement-Stiring
betreffende het ontslag van
1 de gehuwde onderwijzeres
j aangenomen
Vergadering van 20 December 1935
Overzicht v,
Ontslag gehuwde onderwijzeres
Nu we liet voornaamste moment van tl-
dag in een hoofdartikel hebben behandeld
kunnen we over de andere punten mei
een kort overzicht volstaan.
Het belanerijkste daarbij is het ontslag
der gehuwde onderwijzcres-niel-kostwjns>or
op 1 Jan. 1Ö37; een amendement van ae
verecnigde rechterzijde, scherp en juist
verdr ligd door den heer S u r i n g; fel
maar zonder wezenlijke argumenten bestre
den aoor Mevr. de V r i e sB ruins en
na haar door Mevr. Bakker—Nort, de.,
heer Ketelaar e.a. Mr Boon (v.b.) en Mej.
kulz (c.h) verdedigden hel amendement
ook. niet op principieele gronden, maar
met het oog op de tijdsomstandigheden; de
eerste versclir echter achter Ion
M i n i s t e r, die vele practische bezwaren
had, en stemde tenslotte tegen; Mej. Katz
hlenf consekwent en temde voor.
De Minister had, als gezegd, bezwaren.
Het zou zoo moeilijk zijn 0111 billijk te blij
ven. Want. de voorstellers waren zeer soepel
en laten feitelijk de beslissing in handen
van den Minister. Zij willen alleen de meest-
stootendc gevallen van dubbele inkomens
afsnijden.
De Minister vond hot nog al moeilijk om
alle gevallen te behandelen. Dat klonk iel
wat vreemd in de mond van hem, die wel
de beslissing had willen hebben, wanneer
het bestaan van bijzondere scholen er mee
gemoeid is. Dat is een rechtskwestie en
bij de gehuwde onderwijzeres gaat h.
slechts over de billijkheidsvraag
Natuurlijk, het is hard; maar afsnijding
van de dubbele inkomens is minder hard.
dan de werkloosheid \an huisvaders en
junge mannen, «lie op een toekomst hopen.
Volgens den Minister gebit het slechts
921 personen en ?eker zal «lc helft dispen
sat ie krijgen; dus is 't haast de moeite niet
waard. We vragen:waarom niet? Het is ook
een kwestie van recht en psychologie.
Gelukkig verklaarde de Regeering hei
amendement niet onaanvaardbaar, hoewel zij
het ernstig ontraadde.
Mevr. De Vries deed nog een poging 0111
het te torpedèeren door voor te stellen de
ontslagenen wachtgeld te geven, ooch de
heer Suring toonde onweerlegbaar aan dat
dit totaal ongerijmd was. En ten slotte weid
het amendement met grootc meerderheid
aangenomen
Eindelijk! na vele jaren.
Vervroegde pensionneering
Nog al geruimen tijd werd gesproken over
de voorloopige pensionneering op 60 jarige
leeftijd om daardoor werkverruiming te
brengen voor wachtgelders en jongeren. Oox
hard, ongetwijfeld, voor velen
En daarom bracht de rechterzijde hier ver
zachting aan. De Regeering sprak alleen
van buitengewone gevallen ter beslissing
van den Minister; een amendemcnt-Suring
noemde speciaal de vaders van twee of meer
minderjarige kinderen en hen. die niet meer
dan 35 dienstjaren en dus nog geen vol
pensioen hebben.
Vreemd genoeg was bijna heel de linker
zijde tegen deze verzachting. Het maakte
een vreemoe indruk. Ook in dit geval nam
de rechterzijde een goede beslissing. En de
Minister zette zich gelukkig niet schrap
Het amendement werd aangenomen.
Zoo ging het met horten en stooten naar
de eindbeslissing. Nadat gedurende een korte
schorsing het ontwerp nog even werd nage
zien of de aangebrachte wijzigingen ook
redactie-veranderingen noodzakelijk maak
ten, werd het met groote meerderheid aan
vaard.
Toen kon de Kamer met Kerstvacantie
gaan.
Verslag
r>e Kamer was in prooten getale opgekomen.
Her was de dag van de crisis, waarover reeds
zoo lang gesproken was. Wat zou het worden?
Het kabinet had z(jn plaatsen achter de re-
ge.ringstafel ingenomen. Zou een verklaring
Worden afgelegd? Zou een uitweg gevonden
ziin. nadat in den nacht was komen vast te
JJaan. dat de ellendige paragraaf 12 tiit het
Eizuinigingsontwerp niet op een meerderheid
in de Kamer kon rekenen?
We verwachtten van wel.
Even moest echter nog geduld worden ge-
fcefend.
Zond-w debat of stemming hamerde de v_
zitter twee wctsontweipjes (ruiling van grond
te Utrecht en c»n Suppletoire van Justitie)
12 conclusies af
Toen was de critieke
Onder wijsbezuiniging
weer aan de orde.
De VOORZITTERHet woord la aan den
nister van Koloniën, oorzitter van d< n J{
van ministers.
Dr UOLIJN stond uit ziin stoel op. haalde
papier uit den zak. vouwde "t open cn legde
VERKLARING
NAMENS HET KABINET
af. waaruit al spoedig bleek, dat het gevnar
voor het oogenbllk bezworen was en zoo
gevper de weg betreden zou worden," d.on
Donderdag als een mogelijkheid aangaven. Deze
verklaring hebben we gisteren reedt
deel onzer edities kunnen mededeelcn.
Af en toe wekte de voorlezing eenige onrust,
maar een vermaan tot stilte bezwoer telk-
weer de uitingen van politiek sentiment, we
ter linkerzijde een uitweg zochten.
Nadat dr Collin was gaan zitten, daverde het
stemmengegons lioog op. Levendig warer
disputen, die hier en daar werden gevoerd.
Paragraaf 12 uit het debat
r>e VOORZITTER constateerde dat. aangezien
par. 12 door de Regeering was teruggenomen
d t onderdeel geen onderwerp van beraadsla
ging meer uitmaakt.
Aan de orde was dan par. 13. handelend over-
vergoeding voor terreinen en gebou
wen en terugbetaling van waar
borgsommen aan bijz. lagere scholen
De heer v. DIJKEN (ar.) licht een amende
ment toe om de mogelilkheid te openen
vrijwillige concentratie van büz. scholen
vergemakkelijken door van te voren zekerheid
te geven omtrent terugbetaling van f
borgsommen en dekking der schulden
instelling of vereenig 113.
Op de vlucht
De heer ALBARDA (s.d.) stelde de vraag ol
par. 13, die nauw samenhangt met par. 12, wel
behandeld kan worden. Z(jn fractie zal echter
geen bezwaar maken. Verwacht wordt, dat nn
aanneming zal blijken van do bereidheid tot
vrijwillige concentratie van büz. scholen.
Den heer Albnrda was niet gebleken, dat
seen meerderheid voor par. 12 ,s; or Is geen
votum. N'let gebleken is dus. dat rechts de
antwoordelükbeid voor een kabinetscrisis
zou willen n v- i d- n Do r: -- i ine D
de rechterztlde. die nu oen offer hud moeten
brengen, \oorbang op d-_ vlucht gegaan
De Kamer ia daardoor in een moeilijke p„sl-
tiP gekomen oin par. 13 te kunnen beoor-levl-n.
De heer THIJBSEN (s.d.) verklaart, dat z(Jn
fractie met het amendement-v. Dijken aceooi
gaat
l<e heer WIJNKOOP (comm.) zeide. dat Er-
bleken Is. dat de rechterzijde de materleeie
zaak voorop stelt onder het mom harer zen,
Ideologie. De R.K. fractie helpt nu mee hei
kabinet-Oolljn steunen en maakt daardoor do
aanvallen van hun arbeiders ongevaarlijk.
De lieer SNEEVLIET (r.s.ap.) constateert,
dat het kabinet op den terugtocht is gegaan,
maar rechts heeft het kabinet een geweldig»
prestige-stoot toegebracht
De MINISTER
v. Dijken over.
De paragraaf werd gocdgeken'd z.h.St
Bezuiniging op de onderwijzersopleiding
De heer ZJ.TI^TRA (a.r.) verdedigde bil par.
14 een amendement om beroep op de Kroon
mogolijk te maken van de beslissingen omtrent
vergoedingen, die aan de schoolbesturen wor
den uitgekeerd na opheffing van biiz. kweek-
icholen.
Mej. METER (r.k.) besprak de vraag of zll,
die zieh voorbereiden voor de akte fraaie hand
werken, nog examen kunnen doen in 1U3'
1 1937.
De heer THIJSSEN (s.d.) ging met hot amen
demen't-Zijlstia accoord.
De heer SURING- (r.k.) bepleitte -voor leera-
_n aan op te heffen kweekscholen een rege
ling analoog aan die. welke voor de onder
ijzers wordt eetroffen.
De MINISTER wilde bevorderen, dat aan
den wensch van mej. Meyer kan worden vol
daan.
Het amendement-Ziilstra werd overgenomen
1 de paragraaf goedgekeurd.
Pensionneering 60-jarige onderwijzers
BO par. 13 lichtte de heer SURING (r.k.) een
amendement tc-e om bulten twufei te stellen,
dat een onderwijzer met voorlooplg pensioen
zich het uitzicht op gezinspensioen kan ver
zekeren tegen een bijdrage van o'j pet.
Een tweede amendement beoogde d-> ver
plichte pensionneering op 60-jarigen leeftijd
niet te doen gelden voor hen. die nog minder
jarige kinderen te hunnen laste hebben uf min
der dnn .36 dienstjnren hebben.
De heer KETELAAR (v.d.) ziet de nood
zakelijkheid van 't tweede amendement niet in
De lieer THTJSSEN (s.d.) was h*t eens met
het plaats maken voor de Jongeren. Het amen
dement is echter niet nood 3; de minister is
eds bevoegd uitzonderingen toe te staan.
De heer ZJJLSTRA (ar.) achtte den penslon-
•ei ingsmaatregel sociaal met liet oug op de
jongeren, maar toch hard. Liever had hü een
facultatieve regeling gehad. Nu is er dwang
en daarom is voor oen bepaalde groep een uit
zondering we) billijk. Dp dien grond is het
amendemont-Surlng aan te bevelen.
De MINISTER zelde, dat do verplichte pen-
ionneerlnc van 60-jarige onderwijzers hulp
voor de Jongeren beteekent.
Het eerste amendeinent-Suring werd «verge-
unen. Het tweede achtte d* minister niet
noodig; net is beter deze zaak ter besliss ng
•"in den minister te laten.
De heer SURING heeft liever zekerheid m
- wet en handhaaft daarom zijn amendement.
Ht) doet dat ook met het oog op de ervaring
met het herplaatsen van wachtgelders bU het
•'liz. onderwij», die volgens verklaring van
ilnlster de V'sser nooit zouden kunnen worden
erplicht om hij het openbaar onderwijs eon
betrokking te aanvaarden, maar die men later
toch daartoe wilde nopen.
l>e heer TTLANDS fc.h.) verklaarde zich voor
het tweede nrnendement-Suriiig
De heer KETELAAR (v.d.) zelde. dat her
Rijk niet verplicht is te betalen voor men-
-enen, die oen ttfd bp het .onderwijs ziin weg
geweest en danrdoor nu een kie n pensioen
krijgen
Het amendemcnt-Suring werd aiingvaoiucn
met 55 tegen 34 stemmen.
het amendement-
Vervolgen-s was aan de orde het amen*
dement-S U-RING (r.k.) c.s.. dat beoogde om
aan het werkzaam zün van een
gehuwde onderwijzeres
of het genieten van wachtgeld door haar
oen eind te maken. Indien dit zonder over
wegende bezwaren voor de belanghebbende
mogelilk is. De bepaling zal 1 Jan. 1937 ia
werking treden.
Opgemerkt werd dat de kwestie 'n principe
roods beslist is. Het Is rechtvaardig aan don
bostannden toestand van dubbele Inkomens een
eind te maken, nu zoovele wachtgelders en
jon se ondorwi)'z»rs op werk wachten.
Er zijn bü het openbaar onderwijs 921 ge
huwde onderwijzeressen en 300 gehuwde wach t-
geldsteis. Neemt men alle uitzonderingen in
aanmerking, dnn zullen in leder geval enkele
honderden plaatsen vrijkomen.
Mevr. DE VRIES-BRUINS <s.d.) bestreed hot
amendement. De maatregel zal geen werkloos
heid bestrijden, maar verplaatsen. Bovendien
komen gezinnen in moeilijkheid door dit amen
dement.
Mevr. BAKKER-NORT (v.d.) sprak ln ge
lijken geest.
De heer BOON (lib.) zeide. dat het amende
ment In strijd Is met wat wfl in normale tUden
wenschen, al Is de werkende gehuwde vrouw
In het algemeen geen Ideaal. Maar we leven in
crisistijd en daarom is het aanvaardbaar om
de gehuwde vrouw In de schooi plaats te doen
maken voor een werkloos onderwijzer. Elke
'tempering in dit opzicht moet worden aange
grepen.
Hot argument der werkverplaatsing houdt
geen steek.
Kloosterlingen-motie
Maar. zoo vroeg de heer Boon verder, waarom
heeft do hoer Suring nu niet meteen een voor
stel Ingediend om eon vermindering toe te pas
sen op het salaris van onderwijzers, die in
gemeenschap leven. Elke ton. die we besparen
kunnen Ls er eien.
Een motie werd ingediend waarin de regee
ring werd uitgenoodigd om stappen te doen
-in een bijzondere regeling te verkrijgen ten
nnzlen van de salarissen van onderwijzers, die
n communiteit leven.
Er moet wat gebeuren, dat is billijk. Laten
vc trachten dat gemeenschappelijk te doen.
Besloten werd de motie te behandelen op een
nader te bepalen dag.
De heer LINGBEKK (H G S.) was voor het
itslag (ier gehuwde onderwijzeressen, maar
do klooft' rkneon-onderwijzers
De VOORZITTER: De motie-Boon Is niet aan
orde. (Groote v r o o 1 Ij k h e I d).
De heer LINGBEEK zal dan dit deel van zijn
"ie moeten uitstellen.
De heer ZT.TLSTRA (A.R.). mede-ondierteeke-
lar der motie-Surlng, boetriidt de daartegen
gebrachte bezwaren. Het amendement is een
•zuintglng. is In het belang van het onder
wijs en sociaal-rechtvaardig.
Werkverschaffing
Te kwart voor vieren werd de beraadslaging
ider'broken om den heer GROEN (R.K.) gele-
gei heid te geven om aan den minister van
Sociale Zaken vragen te stellen In verband met
i voorgenomen stopzetting van de werkver-
•haffing in de weken van Kcrstmia en Nieuw
jaar.
r werd op gewezen, dat deze voornemens
erusth- id h bhen gewekt ln den kring van
kleine zelfstandigen, tuinders, kleine' boeren en
dergelijke, die iu de werkverschaffing geplaatst
zijn.
Minister SHNGENBERG antwoordde, dat de
topzetting geschiedt niet het oog op de reis
kosten en omdat de tewerkgestelden in dia we
to weinig verdienen. Zij vallen dan echte;
ln de steunregeling.
Kleine zelfstandigen werken san-en mot an
dere arbeiders en daarom kunen d» wecken
niet ter wille van die zelfstandigen worden
voortgezet. I'er ploeg zijn er 1 of 2 van hen.
In de steunregeling kunnen die zelfstandigen
let worden opgenomen. Om hen te helpeo
echter een regeLing worden ontworpen, die
geldt voor zgn. loonverlet cn ook voor
evcntueele vorstperiode.
Onderwijsbezuinijjing.
Voortgezet werd de 6eh«ndeUng vam he£,
oislag der gehuwde onderwijzeres.
Mej. KATZ (C.H.) vond in dezen abn&rmalen
tijc het ontslag der gehuwde onderwijzeres
cfetvaardigd.
De heer KERSTEN (S.G.P.) hcrhaaJde nog
eens de bezwaren tegen ie gehuwde onder-
n ijzer es ln de school.
De heer WIJNKOOP (Comm.) verklaard-
oh tegen het voorstel.
De MINISTER ontraadde het amendement.
Hc-t neemt bezwaren niet weg. ondanks de aan
gebrachte niizondc-i ingsma-itregelen. Kostwin
ner is een zeer subjectief begrip en aan den
minister wordt groote bevoegdheid gegeven om
on der wijs belangen of persoonlijke omstandig
heden van de belanghebbenden tc doen gelden
>m »een ontslag te gfven. Die bevoegdheid
■luit ernstige bezwaren ln. Zelfs zou „wille
keur" kunnen plaat» hebben. Een van de groota
bezwaren Is ook. dat er geen wachtgeld is.
Het gaat ten slotte om betrekkelijk weinig
i-ierwijzeressen. Want de vrijstellingen moe-
De beer' M RING (K.K.) repliceerde.
De neer ALBAllDA (S.D.) vroes of de regee-
ug op dit pun gezwenkt in de stukken
sprak zij van „onaanvaardbaar". Nu wordt
echts on traden. Zwicht de Regeering voor een
moorigesloten rechterzijde? Meent die te kun-
;n regeeren. laat *e het dan doen. Het zou
et lang duren. Er moet niet voortdurend mis
bruik gen aakt worden van de politieke om
standigheden.
Mevr. DE VRIES—BRUINS (S.D.) diende een
amendement In om de wachtgeldregeling udt do
LO.-ivet toe te passen voor ontslagen gehuwde
Al wat 1/ noodig
hPRfi om rif'/e
pijnen te verdrijven Is een Mijnhardt's Poedei
Per stuk 8 cl.; doos 45 cl. Bij Uw Drogist
De beer SURING (R.K.) betoogde, dat van
achtgeld geen sprake kon zijn. Er is in zijn
amendement een wachttijd van een Jaar opge
nomen en er is ernstig gewaakt tegen het
schaden van persoonlijke belangen. Alleen het
egnemen van rlub'oe'e inkomens wordt beoigd
De heer KETELAAR (V.D.) steunde het
nendemenr van mevr De VriesBruins.
De heer BOON (Lib.lPachtte het sub-amende
ment niet logisch. Men wil een wachtgeld voor
mensehen. die geen wachtgeldster worden cn
mr.eri worden.
De MINISTER hoeft van „ontraden" gespro
ken. omdat de positie geheol anders ls dan
toen minister M.archant van „onaanvaardbaar"
sprnlc. Deze stelde geen prijs op het ontwerp
met het ontslag der gehuwde onderwijzeres er
en de minister wel.
De heer LINGBEEK (H.G.S.) zou tegen stem
men omdat men de kloosterlingen buiten schot
laat 't Is nu alsof men in zijn huls de muizen
gai' vangen, maar de ratten laat loopen.
Dé heer BOON (Lib.) zou te®en het amen-
dement-Suring stemmen, nu de minister het ont
raden had.
Het sub-amendemcnt-D e V r I e sB r u i n a
werd verworpen met 64 tegen 31 stemmen,
v'o-.r: soe.-dem-, vrijz.-aem. comm. en de hee-
ren V'oe. Coops en Sneevliet
Het amenaernent-S urlng werd aan
genomen met 58 tegen, 37 etemmen.
Voor: rechts. S.G.P. en de heeren West er-
man, Arts en Van Houten.
Te 5 uur was het wetsontwerp afgedaan
werd de vergadeoing voor een lvnlf uur ge
schorst ten einde een tweede lezing vooi
bereiden.
Eindstemming
De heer ALBARDA (S D.) legde een verkla
ring af. waarin hij meedeelde, cfcit zijn fractie
haar stem aan het ontwerp zou onthouden.
De heer JOEKES (V.D.) verklos.rde. dat de
terugneming van par. 12 een teleurstelling is
Maar de verwachting, dat de In te stellen com
missie met groote voortvarendheid te werk
li gaan en de medewerking zal verkrijgen.
aarop de Regeering prijs stelt, deed de v.d.
fractie besluiten haar stemmen niet aan het
ontwerp te onthouden.
De heer BIEREMA (Lib.) legde een over
eenkomstige verklaring af.
Het wetsontwerp werd aangenomen
met 71 tegen 22 etemmen. Tegen: de soc.-
dem.. comm. en de heer Sneevliet.
Reces
De VOORZITTER zeide. dat snel werk Is ver
richt. de begrooting en vele andere belangrijke
maatregelen zijn afgedaan. Wel gaat de
misssoriale arbeid door, een arbeid, die
velen zeer omvangrijke werkzaamheden ion
Dank werd gebracht voor (ie door de Ka
betoonde werkkracht, ook door hen die bij
haar arbeid betrokken zijn. De beste wensch
werden uitgesproken voor het herstel van d<
grlffle-r.
Na het reces zullen een aantal belangrijke
wetsontwerp in behandeling komen. O.a. de
Indische en de Suririaamsche begrooting, de be
grooting van het Landbouwerisisifoiids. de In
dustriefinanciering, het Weermochtfonds, de
versnelde bruggenbouw, het voste-lasten-ont
werp en wat daarmee samenhangt en nog en
kele a.ndere meer.
De Kamer zal op 11 Februari weer bijeen
geroepen worden.
Ten slotte wenschte de voorzitter zijn mede
leden een zalig Kerstfeest en een gelukkig
Nieuwjaar.
Op 's Voorzitters toespraak volgde een stevi
applaus. De president sloot daarna de ia at.-te
vergadering vun 1935, dia van zoo bljzondc-r
belang was geweest.
Handen werden gedrukt en men scheidde
D w z.: zt ren weken wordt er In het open
baar niet vergaderd. De commissiearbeid gaat
echter door. En die Ls niet gering. Zeer om
vangrijk was die ook in de afgeloopen maan
den. Voor niet weinigen waren die ongelooflijk
zwaar Zij in "t bijzonder hebben eenige rust
verdiend, al zullen juist zij wel weer de eer
sten zijn, die tot allerlei z war en voorbereiden
den arbeid geroepen worden. Wa.nt Februari en
Maart 1936 zullen verre van gemakkelijk zijn.
We durven dat wel zeggen, ook al spreken we
daarmee enkele muunden in de toekomst.
Spoorlijn GoudaSchoonhoven
Voorloopig geen opheffing door de
Spoorwegen
In de vergadering van de Kamer van Koop
handel voor Gouda en omstreken deelde de
voorzitter, de heer Herm. A. Sohreuder Sr.,
mede, dat hij met de Burgemeesters van Gou
da en Schoonhoven een bezoek heeft ire
bracht aan de directie der Ned. Spoorwegen,
in verband met de plannen tot opheffing van
de lijn GoudaSchoonhoven. Bij de gevoer
de bespreking is gebleken, dat deze directie
neg niet het voornemen koeeterde, althans
voorloopig niet. om over te gaan tof ophef
fing der lijn, doch dat zulks zou geschieden
op aanstichting van Ged. Staten van Zuid-
Holland, die de spoorbaan zouden willen be
nutten voor den aanleg van den weg Noord-
Zuid door de Krimpenerwaard. Met den Mi
nister \an Waterstaat en Gedcp. Staten is
eveneens oen onderhoud aangevraagd, doch
op deze verzoeken werd nog geen antwoord
ontvangen.
Een schrijven was ingekomen van het mi
nisterie van Defensie, berichtende, dat De
fensie geen dringend belang heeft bij de in-
elandhouding van den spoorweg Gouda
Schoonhoven.
Chr. Geref. Meisjesver.
Kerstvergadering aid. ZoJd-Holland
De afii Zuid-IIolland van de Bond van
Clir. Geref. M.V. houdt op oen Tweeden
Kerstdag een samenkomst in Gouda. Op
deze vergadering, die 's middags om 2 uur
in ,,'t Blauwe Kruis" aanvangt, hoopt mej.
C. de Korte uit Vlaardingen een inleiding te
houden over „Xoach", terwijl ds. C. v. d.
Zaal zal spreken over: „Bij alles wat wan
keltonwankelbaar!"
BedrijfsraacI
in het Kappersbedrijf
Bij Kon. besluit van 21 November is in
gesteld een bedrijfsraad voor het kappers-
bedrijf. Woensdag is te Amsterdam ae eer
ste vergadering van dezen raad gehouden.
Hét bureau van den raad wordt gevormd
door de heeren J. Cornax, werkgever-voor
zitter; C. Th. Zorn, wprknemer-plaatsvervan
gtrid voorzitter; A. J. Loppersuzn. secretaris.
Mij. De Betuwe te Tiel
Viering van bet gouden jubileum
Een druk bezochte receptie
We hebben dezer dagen gemeld, dat
dc Mij cle Betuwe te Tiel het 50 jarig be
staan herdenkt. Ter gelegenheid van dit
heugelijke feit is gister een drukbezoch
te receptie gehouden. Ongeveer ISO
bloemstukken prijkten in de feestelijk
versierde lokaliteiten.
Den geheelen middag heerschte er in de
met vlaggen getooide fabrieks gn kantoor
gebouwen een ongewone en gezellige drukte.
Onder de honderden die hun opwachting
kwamen maken, werden opgemerkt de bur
gemeester van Tiel, Mr. C. G. Schat
ten kerk. een deputatie van de Kamer
van Koophandel voor de Neder-Betuwe, het
bestuur van de Vprg. van Appelstrcopfabri-
kanten. vertegenwoordigers van den Nel.
Groeiers bond van den Raad van Arbeid,
de R.K. Middenstandsverg., een Combinatie
van Grossiers. Verg. van den Handerdr. en
fndustr Middenstand. Ned. Verg. van Fa
brieksarbeiders. Ned. Verg. van Fruitver
werkers, verschillende Yeilingbesturen eu
vele anderen.
Namens de Kamer van Koophandel werd
de groote bronzen gedenkpenning aangebo
den. waarop, naar de heer F. M P. Gou-
v e r n e. oudste directeur drr jubileerende
fabriek, opmerkte, nog te meer prijs weel
gesteld, omrl.nt het hem bekend was, dat die
penning slechts zeer zelden werd uitgereikt.
De vertegenwoordiger van de Vereeniging
an Fabrieksarbeiders bracht hulde aan de
beide directeuren voor de arbeidsvoorwaar
den welke altijd aan deze fabriek geheerscht
hebben.
Uit hetgeen vooral door de afgevaardig
den van Veil in g.sbest uren werd gezegd, viel
op te maken, dat dit jubileum niet gevoeld
werd als liet feest eener industrie, maar als
een gedenkdag voor den Nederlandschen
fruitteelt.
Ter gelegenheid van dit gouden jubf
leum is den heer F. AL P. Gouverne het
ridderkruis der Oranje-Nassauorde ver
leend.
RUBRIEK
De programma's voor Zondag vindt men
in ons blad van Vrijdag.
MAANDAG 23 DECEMBER
HILVERSUM I 1875 M. NCKV-Uitzending.
8 00 Schriftlezing. 8.159.30 Gram.pl.
10.30 Morgendienst. Voorg. Ds. Jhr. J. L.
A. Martens van Sevenhoven, Ned. Herv.
pred. te Utrecht. 11.00 Chr. Lectuur. 11.30
Gram.pl. 12.30 Orgelconcert. 2.00 Gr.pl.
2.353.15 Causerie. 3.30 Knipcursus. 4.00
Bijbellezing. 5.00 Kinderuur. 6.00 Gr.pl.
7.00 Berichten. 7.15 Reportage. 7.30 Vra
genuurtje. 8.00 Berichten. 8.05 Bachs
„Weihnachtsoratorium". (Om 9.30: de
clamatie). 10.20 Berichten. 10.2511.30
Gram.pL
HILVERSUM II 301 M. Algem. programma,
verzorgd door de VARA. 10.00 VPRO-
morgenwijding. 10.15 Voordracht en gr.pL
11.20 De Zonnekloppers. 12.00 Orvitropia.
12.45 Gram.pl. 1.00—1.45 De Fliereflui
ters. 2.00 Viool en piano. 2.30 Voor de
vrouw. 3.00 Orgelspel. 3.50 Zang en
piano. 4.30 Kinderuurtje. 5.00 Gram.pL
5.30 E. Walis' orkest. 6.10 Muzikale cau
serie. 7.00 Fotopraatje. 7.20 Fluit en
piano. 7.45 PTT-kwartiertje. 8.00 Berich
ten. 8.10 Koorconcert. 9.15 Voordracht.
9.30 Orgelspel. 10.00 Berichten. 10.05
„Fantasia".
DROITWICH 1500 M. 11.20 Morgenwijding.
12.05 Het Schotsch Studio-orkest. 1.50
Orgelconcert. 2.20 Reportage. 3.20 Jack
Wilsons Versatile Five. 4.20 Viool en
piano. 4.50 Orkestconcert. 6.50 Trio. 7.10
Lezingen. 7.50 Fred Harley's Novelty-
kwintet. 8.20 Radiotooneel. 9.20 BBC-»
orkest. 10.20 Sopraan en strijkkwartet.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Orkestconcert.
2.50 Gramofoonpl. 4.20 Orkestconcert.
5.50 Orkestconcert. 8.20 Zang. 9.05 Blaas-
kwintet en solisten.
KEULEN 456 M. 11.20 Symphonieorkest en
vocaal-kwartet. 1.35 Schrammelmuziek.
3.30 Violen en piano. 4.20 Orkestconcert,
6.20 Omroepkwintet. 8.05 Pianorecital.
8.20 Radiotooneel. 9.40 Radio-strijkkwar
tet en zang. 10.2011.20 Orkestconcert.
BRUSSEL 322 cn 484 DL 322 M.ï 12.50 Om
roeporkest. 1.502.20; 5.20 Gramun. 6.35
Salonorkest. 8.20 Omroeporkest.
484 M.: 12.50 Salonorkest. 5.20 Het Con-
stantin-orkest. 6.20 Zang. 6.50 Cello en
piano. 8.20 Gram.pl. 8.50 Horatius-herden
king. 9.30 Blaasconcert.
DEÜTSCHLANDSENDER 1571 7 S0 Opera
uitzending. 9.50 Het Ristenpart-kamer-
orkest.
S SSrommo'. ri" "om A
OPLICHTING EN VERDUISTERING
De Ryksveldwacht uit Roosendaal
heeft naar de hoofdstad overgebracht een
man, die door den commissaris van het bureau
Warmoesstraat werd gezocht wegens oplich
ting. Ook de politie te Purmerend stelt belang
in hem, aangezien hij ervan verdacht wordt
aldaar verduisteringen te hebben gepleegd.
„XI 'f goud voor 't va'derlandP*. Onder deze leuze worden in Italië alle trouwringen in ruil gegeven voor een ijzeren. En Musso
lini zelf ging hierin het Italiaansche volk voor.
Feuilleton
De geschiedenis van een erfenis
door K. Jonkheid f
„Wat is het er voor een?"
„Een prachtige, rood gelakt."
„Welk merk?"
„Dat weet ik niet."
.JDaar komt het juist op aan. Rooie lak kun je o\eral op
Smeren."
Bets negeert die opmerking.
.,Zeg, praat jij d'r nog eens over met vader. Ik heb al zoo
dikwijls mijn neus gestooten", zegt ze zachtjes. Vader is
.verdiept in zijn krant.
„Dan zal ik mijn neus ook wel stooten."
„Hat hindert niet. Op den duur lukt het wel. De aanhouder
■*vint De prijzen zijn nu zoo laag door de devaluatie."
„O ja, vooral de Fords."
„Denk je, dat ik in een Fordje ga! "k Zou je danken."
„De nieuwste Fords zijn heel goed."
„Ik ga in geen Fordje, vast niet."
„Dan doen wij het en jij gaat loopen", plaagt de student.
Bels laat hem het puntje van haar tong zien.
Vader legt de krant neer, die nu in studie wordt genomen
door de jongelui.
De Bas denkt na over een vervelend geval. Een van zijn
arbeiders kroeg een ongeluk, een gebroken been. Dat is lastig
met. het wenk. Zoo 'r> man moet zijn loon hebben, hij heeft een
gezin. Gelukkig is een plaatsvervanger niet noodig, zoo druk is
het niet.
Die man heet ook De Bas, maar is van andere familie. Ze
wonen al lang in deze streek en er bestaat geen verwantschap
tusschen dien boer en zijn arbeider.
He Bas dacht, dat ieder dit wist. Maar vandaag ontmoette
hem een welgestelde boer, wiens dochter hij voor zijn zoon de
student bestemd heeft.
„Hoe maakt het je neef?" vroeg de boer.
„Mijn neef?"
„Hij heeft toch een ongeluk gehad?14
„Zijn been gebroken, heb ik geboord
„O! Een van mijn arbeiders! Dat gaat goed. 't Is een beetje
lastig. Maar 't is geen neef van me."
„Niet?"
„Heelemaal geen familie.1'
„Dat dacht ik."
Bets geeft haar broer een stoot met haar elleboog. „Kijk eens
hier."
De student kijkt zonder belangstelling. Zeker weer een
nieuwtje omtrent een filmster of zoo iets.
Maar zijn aandacht verdiept zich, als hij leest;
De Nederlandsche Staatscourant van gisteren bevat,
een oproep aan degenen, die meenen gerechtigd te zijn
tot de nalatenschap van dc echtelieden Alexander de
Bas en Cathorina Huydecoper
Hij leest aandachtig voor de tweede maal
„Zeg eens wat. Je kijkt als een koe, die voor 't eerst een auto
ziet."
,,'t Is reusachtig!" verbaast hij zich.
Ze geeft hem eon duwtje met haar schouder. „Zeg, veronder
stel toch eens
„Ja, nou!"
„Wat hebben Jullie?" vraagt een der anderen.
„We lezen hier iets", zegt Bets.
Haar broer leest het voor.
Algcmeene belangstelling.
Vader wal het zien.
„Dat is een mooi zaakje voor jou", zegt een van de broers
"tegen den aanstaanden Meester in de Rechten.
„Zijn juristenhart gaat al open", spot Bets.
„Jouw Fordjeshart niet minder."'
Allen kijken in spanning naar vader, die het stuk bestudeert
met gefronst gezicht. Hoe is 't mogelijk, dat hem dit bericht
ontging? Nu weten ze t allen.
,,'t. Zal wel niks wezen", zegt hij minachtend, ,,'t Is al zoo
oud."
,,'t Is anders geen kleinigheid", verkondigt de student, „het
gaat natuurlijk over een geweldig bedrag."
„Hoe weet je dat?"
„Wel, dat geld heeft al die jaren op rente gestaan. Dat wordt
rente op rente. Het begint als een sneeuwbal en wordt een
lawine. Hat groeit zoo geweldig aanl 't Gaat misschien wel over
miljoenen."
De anderen zwijgen en denken na over de lawine. Ze hebben
een vage voorstelling, maar zijn niet bij machte, het geval te
overzien. Daarom gelooven ze wel aan de mogelijkheid van
duizenden, maar niet van miljoenen.
Maar de student praat door, noemt cijfers, maakt berekeningen
Ho anderen zijn vol aandacht, 't Wordt helderder. De
miljoenen komen dichterbij.
„Iloud toch op met die dwaze praat", zegt vader. Ilij vouwt de
krant dicht en gooit hem achteloos naast zijn stot. op de grond.
Dat blad krijgt niemand meer in handen, het verhuist straks
naar een veilige bergplaats.
Ze kijken allen, dringend, gesponnen en niet voldaan.
„Ik zal het wel grondig onderzoeken", stelt hij gerust.
De gezichten ontspannen. Wat vader zelf aanpakt, is in ver
trouwde handen.
De dag is voorbij. De familie gaat naar bed, elk voor zich
met eigen visioenen.
't Is vroeger nooit gebeurd, dat de hecle familie in dezelfde
nacht zóó onrustig sliep.
IX
De Vermeertjes
Vader Huiderkooper verwondert zich, dat niemand van de
huisgenooten over de erfenis praat
„Ik zal eens naar 't Raadhuis loopen en onze stamboom
opvragen over het tijdperk, waarin onze familie hier gewoond
heeft"
„Heeft Dirk dat nog niet gedaan?" vraagt moeder, om iets
te antwoorden. Vader, doorwevend aan eigen gedachten, ver
volgt; „Wanneer ik dan weet, uit welke gemeente de eerste hier
wonende voorvader afkomstig is, kan ik daar aan het Bureau
van de Burgerlijke Stand hetzelfde vragen en zoo verder terug
gaan tot omstreeks 1600."
Moeder zegt niets. Hoe moet dat nu? Ze zal het Dirk zeggen.
Vader moet toch weten, da» Dirk ook bezig is. Nu hebben de
ooms honderd vijftig gulden gestort, waar vader niets van weet.
Ze zal naar haar broers gaan en zeggen, dat ze zulke dingen
niet moeten doen.
Maar, ze is er zelf over begonnen en zelf heeft ze Dirk naar
zijn ooms gestuurd. Dat is maar de moeilijkheid. Ze moet er
nog eens over denken.
Jan Vermeer wordt bij zijn chef geroepen.
„Ik heb een mooi werkje voor je. Een paar dagpn geleden is
meneer Huidekooper hier geweest Hij wil zijn stamboom hehlien.
Dat is wel aardig. Ik weet, dat de Huidekoopers van goede
oude familie zijn. Daar moet je in verloren oogenblikkcn maar
eens aan beginnen."
(Wordt vervolgd)»
