rödlOD
RENTE OP RENTE
MAANDAG 16 DECEMBER 1935
DERDE BLAD PAG. 9
Colportage verbod
Geoorloofd middel
In de Groene Amsterdammer heeft prof.
C. Josephus Jitta een artikel geschreven
over grondwetsherziening. Daarin beant
woordt hij o.a. de vraag, of üe vrijheid van
drukpers, die in de Grondwet is gewaar
borgd. zich moet blijven uitstrekken tot de
rijheii van colportage.
„Men is gewend op het voetspoor van
de jurisprudentie van de Hooge Raad
onder de vrijheid van drukpers, zooals zij
is belichaamd in art. 7 van de Grondwet,
tevens te doen vallen de vrijheid in het
algemeen om drukwerken te verspreiden,
de zoogenamde colportage. Die vrijheid
kan men volgens de leer van de Hooge
Raad en volgens vrijwel allo schrijvers
wel hier en daar eenigermate beperken,
maar niet, zelfs niet alleen in een bepaal
de gemeente, geheel opheffen.
Waarom eigenlijk? Geleerd door de er
varing mot de misbruiken, die men te
genwoordig van colportage pleegt te ma
ken, bestaat er dunkt mij geen bezwaar,
tegen, die colportage aan strenge regelen
te binden. De vrijheid van drukpers is
onvolledig, w anneer zij niet tevens de mo
gelijkheid inhoudt, dat deze drukwerken
kunnen worden verkocht. Toegegeven.
Maar het is welbeschouwd een dwaasheid
te beweren, dat de vrijheid van drukpers
zich zoover moet uitstrekken, dat zij ook
omvat de gelegenheid aan het publiek
drukwerken op te dringen, die het pu
bliek niet begeert en ook het verspreiden
op de openbare weg van die drukwerken
waarvan de verspreiding tot wanorde aan
leading geeft. En die dwaasheid bereikt
haar hoogtepunt, wanneer men hier en
daar de politie met geweld ziet optreden,
niet ter bescherming van colporteurs, die
mishandeld worden, maar tot steun aau
colporteurs, die het publiek drukwerken
willen opdringen, die dat publiek niet
wensoht.
Nationaal Herstel en N.S.B.
Benevens een onlogische generaal
Dezer dagen beeft de Centrale Raad van
bet Verbond voor Nationaal Herstel te Den
Haag, ecu vergadering gehouden en daarin
behandelde generaal S n ij d e r s de ver
schillen tusschen N.H- en N.S.B. Hij somde
volgende op:
le. Het Vertoond verwerpt de uiterlijk
heden, manieren en methoden der N.S.B.
als een oorspronkelijk Nederland6ch ka-
rakter missende.
2e- Het Verbond verwerpt als onover
komelijk het Leidersbeginsel, dat met
zich medebrengt:
knotting van de staatsrechtelijke hoog
heid van het Hoofd van Staat,
volledige uitschakeling van de volkswil
op de behandeling van 's lands zaken.
opheffing van de gezonde vrijheid van
gedachte en mecningsuiting,
ingrijpen van de Overheid in het ge
zins- en gemoedsleven,
gelijkschakeling van alle denken, spre
ken en doen naar eischen van 't staats
gezag.
3o. liet Verbond verwerpt eenige num
mers van het programma der N.S.B. b.v-
ten opzichte van de verhouding van Ne
derland tot de deelen van de Dietsche
stam buiten het Rijksverband en de be
vrijding van de Staat, door kapitaalsaf
lossing op korten termijn, van zijn ren-
teverplichtlngien tegenover het grootkapi
taal en de uitoefening van de staatstaak
zonder gchtteeningen, wat aan de grond
wet van Utopia is ontleend.
4e. Het Verbond verwerpt de propagan
da der N-S.B. Het weekblad „Volk en
Vaderland" is een strijdschrift in de
slechtste zin, waarop communisten ja-
loersch zouden kunnen worden.
5e. Het Verbond verwerpt de in ge
schriften der N.S.B. voorkomende ver
dachtmakingen tegen het kapitalisme en
de pogingen om de arbeidersklasse door
onvervulbare voorspiegelingen in het ge
vlei te komen.
Ecuces du peu, zouden de Franschcn zeg
gen; het is niet mis- Maar nu de conclusie
van den generaal:
„Overigens is er geen reden, om tegen
over bedoelde beweging een vijandige
houding aan te nemen".
Deze conclusie, generaal, is verbijsterend;
men zou evengoed kunnen zeggen:
deze bandiet heeft zeven moorden en
twaalf roofovervallen op zijn geweten,
maar is overigens een beminnelijk en be
trouwbaar mensch.
„Malle hoogmoed"
't Ts werkelijk leuk om te lezen hoe (liep-
verontwaardigd de roode pers doet als men
critiek durft oefenen op het volmaakte plan
werk vau haar knappe koppen. Ziehier weer
zoo'n aardig staaltje:
Dat de liberale en anti-revolutionaire
bladen geen kwaad genoeg van ons Plan
van de Arbeid weten te zeggen, zal nie
mand verwonderen. Deze nog altijd bij de
dufste liberale economie zwerende pers
kan niet ander»
Een nare vertooning wordt het echter,
als zulte bladen in hun hoogmoed met
een soort dwaze superioriteitswaanzin de
ontwerpers van ons Plan de les meenen
te kunnen lezen.
Dan wordt een zinnetje uit één onzer
artikelen over het Plan geknipt en dit krijgt
het volgende onderschrift:
Nu stelle men tegenover die hoogwijze
praat de volgende eenvoudige feiten. Om
van de verdere eersterangs-deskundigen.
die het Plan ontwierpen, te zwijgen: tot
de inleiders op ons Utrechtsch congres Be
hoorden onze Kamerleden v. d. Waerden
en Van Braambeek, de eerste een inge
nieur van onbetwist groot gezag, de an
der een man, aan wiens vertoogen op ver
keersgebied in de Kamer volle waarde
wordt toegekend. Zou zoo'n krant nu wer
kelijk denken, dat zulke personen behoef
te hebben aan zijn vermaningen, om op
te passen en voorzichtig te zijn?
„Malle hoogmoed", staat er boven het
stukje. Heeft de redactie van zoo'n roode
krant deze nooit ontdekt bij het doorlezen
van eigen kolommen? 't Is bepaald leuk, die
hoogmoedige malligheid over eigen onfeil
baarheid.
De vrijmetselarij
En de Prinsen van Oranje
Nederlandsche Belangen
in België
Vragen van hel Tweede Kamerlid
Van Kempen
Dp 1 October 11. heeft de Belgische F.e-
geering enkele besluiten afgekondigd in
zake beperking van levering van buiten
landsche producten aan Belgische overheids
lichamen. Groote onrust is hierdoor gewekt
bij do betrokken Nederlandsche belangheb
benden.
Het Tweede Kamerlid Van Kempen
heeft thans aan den Minister van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart gevraagd of de
praktijk van deze maatregelen in strijd is
met het op 20 Februari 1933 met België
sloten vcstigingsverdrag.
Verdient het geen aanbeveling, aldus de
heer Van Kempen, om de onzekerheid om
trent de gevolgen van bedoelde Belgische
maatregelen voor gevestigde Nederlandsche
belangen te doen wegnemen, voordat bin
nenkort nieuwe onderhandelingen over he'
ederztjdsch handelsverkeer met België ge
opend worden?
Is de Minister bereid mede te deelen tot
welke slappen een en ander de Regeering
aanleiding heeft gegeven en lot welke re
sultaten die hebben geleid?
Mr. Oud is waarlijk niet de eerste be
windsman-vrijmetselaar en hij zal ook
niet de laatste zijn. Ook verscheiden Prin
sen van Oranje hebben tot de Orde be
hoord; één van hen is een menschenleef-
tiji lang haar grootmeester geweest.
Wat de Prinsen van Oranje betreft, repli-
■eert d e T ij d, inderdaad zijn er daarbij ge
weest, die ten aanzien van het ware karak
ter der Loge zijn misleid, gelijk ook thans
nog gebeurt. Soms ontdekten zc de mislei
ding, gelijk Prins Frederik geschiedde, die
tot de vrijmetselarij te zijn overgehaald
en meenend Jat ze een onschuldige huma
nistische liefhebberij was, schrok van de
anti-christelijke machinaties, welke hij ont
dekte. Zoodat hij 24 Januari 1820 aan de le
den van het Rozenkruis een schrijven richt
te, waarin hij verontwaardigd als volgt pro-'
testeerde:
„Ik bon Christen en hoop altijd Chris
ten te blijven. Moet mijn zie! zich niet
overstelpt gevoelen, als ik hier moet spre
ken van het misbruik, dat men maakt
van den naam mijns Goddelijken Mees
ters. van den Zoon des hemels, die
menschelijk lichaam aannemende, zich
aan het hoofd der menschheid plaatste,
om Ziin leer te prediken en den mensch
zijn geheele waardigheid terug te geven
•"tie niet eevrepsd heeft od een eerloos
kruis te sterven, maar die terecht kon
zpggen: „Alles is volbracht". Kunnen wij
flen dood van Jezus Christus en dien van
Adam Hiram op een lijn plaatsen? Wij
willpn de misdaad niet begaan van den
Goddelijken Jezus als een symbool voor
te stellen".
Prins Frederik was -:1e oom van Koning
Willem III, die als grootmeester werd opge
volgd door prins Alexander, omdat de Loge
steeds caarne geurt met een koninklijken
beschermer, ofschoon deze niet zelden wei
nig afweet van de ware bedoelingen der vrij-
metselarii.
BINNENLAND
beperking van vrouwenarbeid
Het voorontwerp tot beperking van vrou
wenarbeid op kantoren en in fabrieken
iSindt geen verdediging bij Emmy J. B. in
e Joodse Middenstander, want
»Mt is weer een stap op de weg, die de
N'rouw over het algemeen moet terugdrin
gen tot de taak in huis, tot de vroegere
toestand van geen opleiding, teren op de
Broers, afhankelijk van familieleden
Nochtans erkent de schrijfster:
dat de meisjes, van, wie het meerendeel
in de toekomst zelf huisvrouwen en
moeder worden, in een goed gezin veel
beter worden voorbereid voor haar ge
zinstaak dan bij de machinale arbeid in
fabriek of op kantoor, maarnoodig
is het dan, dat ze in een goed gezin ko
men, waar het voorbeeld en de tact en
leiding van de huisvrouw haar werkelijk
kunnen opvoeden voor haar toekomstige
taa k in een milieu, waar men beter gees
telijk en materieel is uitgerust om de
wetten der hygiene, met overleg toe te
passen dan in .het gemiddelde arbeiders
gezin.
Do vraag t> slechts, of de meisjes in
derdaad in vele gezinnen die leiding zul
len vinden, of de huisvrouw zelf over '1
algemeen geschikt is om deze te geven,
of in het tegenovergestelde geval de ver
houding, die we menigmaal uitstekend
hebben gezien in het degelijke midden
standsgezin, niet juist kan dienen, om 't
meisje afschuw in te boezemen, van een
beroep, waarin ze zoo weinig wordt ge
waardeerd?
De Jeugdwerkloosheid
Gelijk bekend, Iieeft de minister van So
ciale Zaken eenigen tijd geleden overleg
gepleegd met Ged. Staten der provincies in
zake een plan tot opneming van jeugdige
werkloozen in het bedrijfsleven.
Reeds hebben verschillende colleges van
Ged. Staten een rondschrijven aan de ge
meentebesturen laten uitgaan.
In aansluiting daarop heeft de Minister
zich thans per brief tot een groot aantal,
ongeveer zestig organisaties van werkge
vers en werknemers gericht met het verzoek
zooveel mogelijk medewerking te verleenen
Handelaren in Boter en
Margarine
Vergadering van de Federatie
Te Rijswijk vergaderde de Federatie van
Bonden van Handelaren in boter en mar
garine.
Vertegenwoordigd waren de Neutrale, de
Prot. Chr. Bond, alsmede de Bond van Br
bant en Amsterdam.
De heer Col ij n, van Ransdorp (Amster
dam-Noord), had als voorzitter van .het
voorloopig bestuur de leiding-
Uitvoerig werd verslag uitgebracht over
Nederlandsche Ridderorden
Jaarvergadering in de Residentie
Zaterdagmiddag is te 's-G raven hage dc
jaarvergadering gehouden van de Vereeni
ging van leden der Nederlandsche Ridder
orden
Uit hef jaarverslag bleek, dat voor wat oe-
treft de belasting van de doode hand, do
vereeniging geplaatst is op de lijst van wel
dadige vercenigingen. In het afgeloopen jaar
traden 106 nieuwe leden toe en 4 nieuwe
donaten is, terwijl 2 nieuwe leden toetraden
met giften ineens.
Aan de vereeniging ontvielen 33 leden en
8 donateurs door overlijden: 57 leden en 15
donateurs door bedanken.
Aan uitkceringen werd in het afgeloopen
vereenigingsjaar een bedrag van 6285.50
verdeeld over 41 pesonen.
Hoewel het nog mogelijk bleef aan allé-
daartoe in de termen vallende aanvragen
om ondersleuning te voldoen moesten de te
gemoetkomingen ten gevolge der verminder
de inkomsten lager worden gesteld.
net jaarverslag besluit met ecu ernstig be
roep op de leden om de vereeniging in deze
moeillijke tijd zooveel mogelijk te steunen.
Aan het Emma-fonds der Stichting Oranje-
Nassau's Oord kon een bedrag van f 4067.36
worden afgedragen, hetgeen wederom ruim
f 300.minder is dan vorig Jaar.
het onderhoud omtrent de wenschen van
den Boterhandel .met de Commissie van
Overleg uit de vier Middenstandsbonden.
Deze besprekingen hadden een voorloopig
karakter en zullen in breeder verband nog
nader gepreciseerd worden herhaald Een
ontwerp leidraad voor de onderhandelingen
werd vastgesteld. De wenschen zijn in
hoofdzaak een behoorlijke winstmarge, een
verkoopvergunning, vrijheid van keuze van
fabrikant en verder nog verschillende mid
delen die dienen kunnen om dc ingezon
ken toestand van de handel weer op te
heffen.
Een concept. Federatie-reglement werd ge
lezen en zal binnenkort worden behandeld.
Frankeering van gedrukte
stukken
Belangrijke verhooging van de korting
Op het tarief der bij abonnement of door
middel van een frankeermachine gefrankeer
de. geadresseerde gedrukte stukiken en mon
sters. welke ter plaatse van terpostbezorging
moeten worden besteld, werd tot dusver een
korting van 30 pCt. verleend. Deze kortineis
met ingang van 16 dezer verhoogd tot 50 pCt.
CHR. VROUWENBOND EN N.S.B.
In de gewestelijke vergadering Zeeland
en West-Brabant van den Ned. Chr. Vrou
wenhond is besloten een verzoek aan het
Hoofdbestuur te richten om een besliste uit
spraak, hoe de houding van den Bond moet
zijn tegenover de N.S.B. en of het lidmaat
schap van de N.S.B. kan samengaan met het
lid zijn van den Ned. Chr. Vrouwenbond.
Geen gratis vervoer meer
Voor de Coöp. Ver. van
Spoorwegpersoneel
De arbeid der middenstandsorganisaties
was de laatste tijd meermalen succesvol,
waaruit toch wel blijkt, dat degenen, die
zich nog uit onverschilligheid, laksheid of
kortzichtigheid buiten het organisatievorm
band plaatsen, groot ongelijk hebben.
Thans valt, zoo schrijft het „Alg. Week
blad" weer een aardig succes te melden:
Met ingang van 1 Januari 1936 zal het
gratis vervoer van goederen door de Coöpe
ratieve Vereeniging van Spoorwegpersoneel
„Voor allen" een einde nemen. c
Reeds jarenlang was tegen deze onge
kende bevoorrechting van vele zijden ge
protesteerd. thans is de knoop eindelijk
doorgehakt, dank zij de volharding der s
menwerkende middenstandsbonden, d
reeds eenige maanden geloden van de di
rectie der Nederl. Spoorwegen dc desbe
treffende toezegging verkregen, welke
tactische redenen niet eerder werd gepubli-
Is dat geloofsvrijheid?
De Ned. Herv. predikant Boissovoin va
Leiden had altijd gehoopt op de eenhei
der kerken.
Nu deze uitgebleven is heeft hij zich vi
vertrouwen gegeven aan de N.S.B.. de en:
heidsbeweging van, het volk, op hoop flat
dit de Christenen tot jaloerschheid zal ver-
Aldus volgens een verslag in ons blad.
Wij teekenen hierbij dit aan, schrr
de redactie ven .Ons Godsdienstig I
ven": persoonlijk achten wij het ideëel
ideëele fascisme, wij] dit laatste nai
nalistisrh is. Doch wij zouden er c
hartelijk over verheugen indien de N S
B.. desnods met geweld, al onze bestaan
de kerken en kerkjes deed verdwijn'
en plaats deed maken voor de een:
katholieke kerk van Holland.
De N.S.B. weet. nu, waar haar geestver
wanten zitten als het op dwang in geloof*
zaken aankomt Maar. hoe staat het met de
belijdenis van die eene. katholieke
kerk
i We denken daar het onze van.
PER VLIEGBOOT
NAAR NÈW YORK
Opening van een Transatlantische
Luchtdienst
Eerste proefvluchten in den
mer van 1936
Dezer dagen is een buitengewoon
belangrijke beslissing gevallen inzake
het Transatlantisch luchtverkeer.
Te Washington heeft nl. een confe
rentie plaats gehad tusschen vertegen
woordigers van de civiele luchtvaart
in Engeland, Ierland, Amerika, Ca
nada en New Foundland. De basis
werd gelogd voor een nieuwe lucht-
verbinding tusschen de oude en do
nieuwe wereld via den Atlanischen
Oceaan.
Amerikaansche Regeeringskringen. die
..✓er do. nieuwe luchtverbinding enkele me-
dedeelingen loslieten, verklaarden dat zeer
waarschijnlijk de Zuidelijke oceaanroute
worden gekozen, ri.w.z. over Portugal.
A/.oren en de Bermuda-eilanden. In den
mcr van 1936 zullen de eerste proefvluchten
plaats vinden. In oe V. S. zullen Charleslon.
Norfolk en Now York als landingsplaatsen
worden gekozen, in Engeland Southampton
Toekomstmogelijkheden
Door speciale boottreinen zal de nieuwe
basis met Londen worden verbonden, zoodat
in New-York geposte brieven binnen drie
dagen Ln Engeland zullen kunnen worden
besteld.
Passagiers zullen nog eerder op hun be
stemming kunnen zijn.
Het zal eventueel mogelijk zijn, dat
iemand, aie met den vroegen ochtend
trein uit Londen vertrekt, 's avonds
om tien uur rustig loopt te kuieren op
de Broadway in New York!
Het ligt echter voorloopig in de bedoeling
n te beginnen met het postvervoer.
Naar men weet wordt sinds enkele weken
ook dc Stille Oceaan overgevlogen door de
Pan-American Airways. De eerste tochten
■erden een enorm succes. Voor de vluchten
worden de z.g.n. „Martin Ocean-Clippers"
rebruikt. een toestel dat met volle last 20
ton weegt en 50 passagiers kan vervoeren.
Men vermoedt nu oat men deze toestellen
ook in hot Trans-Atlantisch luchtverkeer zal
gaan gebruiken. Hieromtrent is echter nog
niets met zekerheid bekend.
Voorloopig is een gentlemen-agreement
isloten tusschen de Pan American Airways
n de Imperial Airways. Dit agreement is
gebaseerd op het wederkeerigheidsprincipe.
Soortgelijke overeenkomsten met andere lan
den zijn echter niet uitgesloten.
Dit geeft moed ook voor onze nationale
luchtvaartonderneming, want de mogelijk
heid is niet uitgesloten dat eens ook de
K.L.M. aan óit grootsche plan zal kunnen
deelnemen. De directie van de K.L.M. is in
dit opzicht opiimistisch gestemd, ook al is
te dien aanzien thans nog geen beslissing
gevallen.
RUBRIEK
DINSDAG 17 DECEMBER
HILVERSUM 1 1875 51. KRO.-Uitzending.
4.00—5.10 HIRO. 8.00—9.15 Grara.pl.
10.00 Hoogmis. 11.3012.00 Gram.pl.
12.15 Orkestconcert. 1.15 Schlagermuziek.
2.00 Vrouwenuur. 3.00 Modecursus. 4.00
HIRO. 5.10 Schlagermuziek. 6.15 Orkest-
cöncert. 6.40 Lezingen. 7.35 Gram.pl. 8.00
Berichten. 8.05 Orkestconcert «n lezing.
8.35 Causerie. 8.40 Symphonieconcert. 9.30
Sport. 9.45 KRO-Troubadours. 10.30 Be
richten.
HILVERSUM n 301 M. AVRO-Uitzending.
10.00 Morgenwijding, gewijde muziek.
10.30 Ensemble Rentmeester. 11.00 RVU.
Causerie. 11.30 Ensemble Rentmeester.
12.30 Omroeporkest. 2.00 Gevar. pro
gramma. 3.00 Kniples. 4.00 Gram.pl. 4-30
Kinderkoorzang. 5.00 Voor de kinderen.
5.30 VPRO. Bijbelvertelling. 6.30 RVU.
Causerie. 7.00 Voor de kinderen. 7.0a
Schaakpraatje. 7.30 Engelsche les. 8.00
Berichten. 8.05 Concertgebouw-orkest.
8.50 Radiotooneel. 9.40 Omroeporkest en
solisten. 11.00 Berichten. 11.10 Gram.pl.
DROITWICH 1500 M. 12.00 Gram.pl. 12.50
Leicester Opera-orkest. 1.50 Gram.pl.
2.35 BBC-Schotsch orkest. 3.35 Triocon
cert. 4.20 Lezing. 4.40 Trio en soliste. 6.50
Pianorecital. 8.20 BBC-Variété-orkest.
8.35 BBC-Orkest. 10.20 Voordracht. 10.40
Bridgewater-kwintet.
RADIO PARIS 1648 51. 12.35 Orkestconcert.
4.20 Orkestconcert. 5.50 Dito. 9.05 Zang
en declamatie.
KEULEN 456 51. 11.20 Dresdensch Philh.
Orkest. 1.35 Gram.pl. 3.30 Trioconcert.
4.20 Omroeporkestkoor. 7.35 Radiotooneel,
8.35 Omroepkleinorkest.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 m.: 12.50 Sa
lonorkest. 1.50—2.20 en 5.20 Gram.pl. 6.35
Salonorkest. 8.20 Symphonieconcert.
484 m.: 12.50 Omroeporkest. 1.502.20
Gram.pl. 5.20 Salonorkest. 7.05 Harp-
recital. 8.20 Russische muziek. 9.35 Sym
phonieconcert.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 51. 7.35 Radio
tooneel. 8.35 Operettemuziek. 9.50 Piano
recital.
NATIONALE LUCIFERSFABRIEK
Zaterdagmiddag te half drie had te Weert
de eerste steenlegging plaats der Nationale
Lucifersfabriek N.V. De steenlegging werd
verricht door den burgemeester, Mr. W. F.
W. Kolkman.
Bij deze plechtigheid was o.a. tegenwoor
dig de directeur van het Economisch Tech
nologisch Instituut in Limburg, Mr. R. A. H.
M. G i e 1 e n.
BRAMMETJE FLAPOOR EN Z'N VRINDEN
door G. T. ROTMAN
67. Bram kwam namelijk precies in het
uitbouwkajnertje van mijnheer Zandberg
terecht, die daar juist heerlijk lag te slapen.
Met een plof viel Bram op het bed. dat door
het geweldige gewicht, dat er ineens op neer
kwam. heelemaal in elkaar stortte. Mijnheer
Zandberg, die ineens niet. wist, wat hom
overkwam, gilde huizenhoog.
68. Bram wilde er gauw vandoor gaan.
Hij stootte bom eenvoudigweg d§ ruit
stuk. daar er geen andere uitweg naar bui
ten was. en wilde toen door de raamopening
wegvluchten. Maar het raam was net te
smal voor hem, zoodat hij halverwege bleef
steken en noch voor-, norh achteruit kon...
(Wordt Woensdag vervolgd)
Feuilleton
De geschiedenis van een erfenis
cal- f (2
ob® poor K. Jonkheid
„Kunnen wij dat wel beoordeelen? Er is ook naaiwerk en zoo."
„Wat voert Annie uit? Handwerkjes, boeken lezen, uitgaan
tnet vriendinnen en met jongens."
„Jongens?"
„Nou ja, die Jan Vermeer, dat weet u wel. Laat ze in he-
,aai 'rekking gaan. Waarvoor heeft ze anders haar M.U.L.O.-diploma?
oiIJ kunt er toch met moeder over praten?"
1 Vader wil nog tegenwerpen, dat de betrekkingen ook niet
Voor 't grijpen liggen, doch laat het er bij.
ei In huis heeft moeder de leiding. Als vader met haar sprookt
g« bver Dirks voorstel, antwoordt ze: „Dat is goed. Annie heeft
Reen zin in huiselijk werk. Laat ze naar kantoor gaan. Ze
vai Werkt liever met de pen, dan met de naald. Later verandert
'Jatot wel".
Annie heeft wel geprutteld en ook een stil vermoeden gehad,
Want ze vroeg dadelijk: „Dat is zeker een bedenksel van Dirk?"
Maar moeder kon naar waarheid antwoorden: „Dirk heeft
tegen mij geen woord over jou gesproken. Vader en ik achten
het noodig".
Zoo is het gebeurd.
Nu zit ze weer op haair vaste plaatsje en bespeelt, de gedul
dige Remington.
Toch is ze niet rustig.
Er haiigt thuis een sfeer van onzekerheid. Moeder heeft
jhaar afgescheept met de verklaring, dat Jan er buiten staat.
Dat is het dus niet. Maar het is toch iets En wat?
Gaat het mis in de zaak? Personeel ontslagen en ik naar
da hantoor, om wat te verdienen en overal zuinigheid en telkens
faillissementen Van bouwers en handelaars, 't zijn leelijke
dingen! Als vader eens failliet gaatl 'k Zou me dóód schamen.
Straks vraag ik hot, ik moet het weten.
Moeder wordt een beetje kribbig, als ze weer begint over
hetzelfde onderwerp.
„Kind, maak je maar niet druk. En ongerust heelemaal niet.
't Is niets, dwaasheid, gekkenpraat, anders niet".
„Mag ik dan niet weten, waarover zoo gepraat wordt?"
„Waar wordt er gepraat?" vraagt moeder gretig, denkend
dat Annie de buitenwereld bedoelt.
Dirk komt binnen.
„Hier, door vader en Dirk. misschien ook door de anderen".
„O, vader en Dirk", zegt moeder nonchalant „Die twee ma
ken elkander blij met een dooie musch".
„Maar dan toch zeker een vette musch", zegt Dirk met na
druk en een klankje ergernis. Moeders kleineerend zeggen
tast hem in eer en waardigheid.
„Een vette dooie musch is even hopeloos als een magere
dooie," beslist moeder.
,,'t Is niet hopeloos. Daar weet u niets van".
„•Tij ook niet Maak maar geen onkosten. Gooi geen goed geld
weg naar kwaad geld."
Dirk kijkt nijdig naar Annie. „Waar bemoei jij je mee?"
Moeder snijdt een antwoord af door te zeggen: „We gaan
eten. Annie, morgen vertel ik jou het heele geval".
Annie kijkt a!s een triomfator, maar Dirk zegt: „Stcek-
neus! Jij moet zeker weer wat hebben om over te babbelen".
Nieuw bloed
Het geslacht Huidekooper is oud. Eeuwenlang heeft het
solied geleefd zonder eenig toeken van ouderdomszwakte of
seniele aftakeling. Het heeft burgemeesters geleverd en sche
penen en kerkcraadsleden en groote zakenlui. Het familie
kapitaal is misschien al even oud als de familie zelf Schat
rijke takken zijn er niet Groote gezinnen brachten deelsommen
met groote deeler en klein quotient, maaj- goede huwelijken en
overwinst in zaken hielden de welvaart op peil.
Vader Huidekooper is uit een gezin van acht, grootvader uit
ècn van twaalf, waavan hij de oudste wa§. Zwak van lichaam
was hij moeders lieveling, opgroeiend in een brocikasje
van zachte zorg en moederlijke bescherming. F.r was een
vrouw voor hem gezocht, die een kapitaaltje meebracht en de
acht kinderen daar bijvoegde.
Een van die acht is vader. Hij lijkt een flinke man. maar
zijn over-grootvaders sjude.n om hem glimlachen, geërgerd,
misschien meelijdend, maar dat laatstp is niet zeker. Je moot
jc door hot leven heenslaan zonder flauwe scrupules.
Toen hij jong was. waande hij zich flink en sterk als zijn
vaderen. Zelf koos hij zich een vrouw uit een burgerfamilie.
Hij had keus, zoo veel hij wilde. Welk meisje zou niet graag
mevrouw Huidekooper heetcn? Maar hij deed goen hoop schot,
mikte niet op vette duiven, verkoos liever een vlugge zwaluw
met lenige wiekslag, nijver bouwend het familienest.
Gesteund door zijn oude naam en zijn aandeel in .het onwan
kelbaar familiebezit dreef hij zijn zaken, die gestadig liepen,
door klandizie van menschen, voor wie betrouwbaarheid num
mer één en concurrentie nummer twee was. Maar het schijnt,
dat dit slag menschen langzaam uitsterft.
Dc eer van één daad komt hem onverdeeld toe. Door zijn
•huwelijk heeft hij de afstervende tak aan de familiestam met
nieuwe kracht doen uitgroeien.
Zijn vrouw heet Alida van Veen. Haar grootvader was een
proletariër, haar vader burgerman, die snel omh >og ging, hard
werkte, flink zaken deed, in een grootnr huis ging wonen,
vooraan kwam in kerk en kiesvereniging, raadslid word, ten
slotte betrekkelijk jong stierf en met statie werd begraven.
Haar broers zetten de zaken voort. En zij is mevrouw Huide
kooper.
Maar de naam Van Veen is tegenwoordig evenveel waard als
die van haar man. Hij is de lateling van een uitgeleefd geslacht
Ilij komt uit een familie, die na eeuwenlange kinderslaap, ver
ras! ontwaakt is en nu hunkert naar het pas ontdekte leven.
Het nieuwe bloed openbaart zich in Dirk en Annie. Truus is
een Huidekooper. Vader heeft het al lang gezien en hij ervaart
het aan lijf en ziel
Dat Annie op kantoor werkt bij een kleide Duitsche firma van
ionge catum hindert hem. Dat is geen positie voor een Huïtie-
Moeder, in iedere zieleveze! nog doortrokken van kleine
kleinburgerlijkheid, al vindt ze de kleine burgerij „toch een
heel ander slag menschen", voelt daar niets van. Dirk ook niet.
Vader vindt het niet zoo erg, dat Annie gaat met Jan Ver
meer. De Vermeer zijn zeker niet minder, dan de Van Veens
waren. Maar Dirk stookt bij moeder en samen zeuren ze oij
vader, die wel eens bij Annie geïnformeerd heeft, maar de
laatste tijd zwijgt.
Dirk heeft de godsdienst de deur uitgewerkt onder moeders
lijdelijk toegeven. Dat Annie nu omgang heeft met een jongen
uit een gezin, dat als vroom en kerksch te boek staat, verschaft
vadpr een klein triomf je en een voorwendsel voor zichzelf, om
Annie niet tegen te werker.. Godsdienst is goed, do Huidekoopers
zijn altijd kerksch geweest Aan die traditie mag niet geknab
beld worden. Dat zijn zoon zulks doet. voelt hij als een
symptoon van de nedergang der Huidekoopers. Een familie
vervalt, verburgert en verproletariseeri altijd van hinn-m uii.
Een verarmd geslacht van patriciërs verliest niet dadelijk adel
dom en aristocratie, een rijk geworden burgerman begint als
parvenu. f
Naast de voldoening, dat hij door zijn huwelijk krachtig nieuw
bloed binnen haalde, staan vrees en afkeer jegens kleinzielig
vertoon, waarin grovelingen behasren vinden.
Daardoor staat hij ook gereserveerd tegenover het groote
enthousiasme van Dirk over het bericht, dat hij dezer dagen in
dc krant vond:
De Nederlandsche Slantscoimmt van gisteren hpvat
een oproep aan hep, cTie meenen gerechtigd te zijn tot de
nalatenschap van de echtelieden Alexander de Bas en
Cathorina Huvdecoper. over'eden te Batavia, respectie
velijk in dc jaren 1650 1653 en van hun uit dit
huwelijk geboren zonen Caspar de Bas en Antony de
Bas. vermoedelijk overleden in 1652 en van Sylvia da
Gloca, echtgenoote van Antony do Bas voornoemd.
(Wordt vervolgd).
