DEFENSIE MET 51-23
AANGENOMEN
DE VREK
VRIJDAG 6 DECEMBER 1935
DERDE BLAD PAG. 9
Tweede Kamer
Mr. Duys stemt vóór Van de]
Vrijz. dem. stemmen 2 voor
en 4 tegen
De begrooting van het
Verkeersfonds goedgekeurd
Verdere behandeling van de
wijziging der Warenwet
Vergadering van 5 December 1935
Overzicht
De Defensie-begrooting voor 1936 is aan
genomen onder ccnigsxins markante om
standigheden.
Niet, dat er warme en bewogen debatten
aan vooraf gingen. Eer het tegendeel is
waar.
De gedachten wisseling droeg "n zeer rustig
maar ook beperkt karakter. Dit laatste omdat
de „clou", die gelegen is in het Weerfonds.
dat bedoelt onzen achterstand in materieel
in to halen, eerst later aan' de orde komen
liet merkwardige bij deze defensie-be
groot ing was in iets anders op te merken
Er viel frontverandering te constateeren.
Allereerst bij de vrijz.-democraten. zij hst
dat nog slechts twee van de zes daaraan
medewerkten.
Mr. Joekes heeft sober, maar op stevige
gronden we kenden ze reeds uit de jaar
vergadering van den vrijz.-dexn. Bond van
23 Nov. j.!. aangegeven, waarom hij de
vraag of met vermindering van bewapening
kon worden voortgegaan, ontkennend be
antwoordde. Kort saamgevat steunt dit
„neen" op: bet mislukken der ontwape
ningsconferentie. de sterke herbewapening
van Duitsoh and en de in schokkende erva
ring verkregen zekerheid, dat bij een ge
wapend conflict de hulp van den Volken
bond niet altijd in afdoende mate dadelijk
bij de hand zal zijn.
Onder deze omstandigheden meende d?
lieer Joekes zijn stem niet aan de defensie-
begroot ing te mogen onthouden. Wie dat
doet onthoudt aan ons land de middelen om
aan zijn internationale verplichtingen naar
behonren en op waardige wijze te kunnen
voldoen. Omtrent de verdere voorzieningen
behield de heer Joekes zich zijn stem voor.
We verheugen ons over dit nieuwe in
zicht, dat op reëple basis steunt. We s'aan
het dan ook iets honger aan dan de zwen
king van 1933, welke het volgend jaar weer
werd teniet gedaan. Toen was de hezulni-
gingsvrang nog het beheerschende element.
Slechts hel sem en we, dat de heer Joekes
maar één van zijn fractiegenooten aan zijn
zijde vond; vier anderen volharden nog
op de verkeerde lijn. Hun kortzichtigheid
wordt door an der er moedige, van werkelijk
heidszin getuigende daad in de schaduw
gesteld. We zullen hen echter tnet Instem
ming begroeten, wanneer ook de vier con-
smatieve democraten, die de les van het
wereldgebeuren'nog nogeeren, ten slotte tot
de erkenning komen; de internationale klap
Inopoi ij. die we in 1924 als hoogste vrijheid
zijn gaan prijzen, is een minderwaardig
spceuleeren op anderer verantwoordelijk
heidsbesef en offerbereidheid; wij hphooren
zelf in staat te zijn om eventueel den eer
sten stoot te kunnen opvangen.
Er was echter meer.
Dat ten slotte Mr. Duys zijn stem aan de
Prfensiebegrooting gaf, was een nieuwig
heid, maar kwam niet onverwacht na zijn
brochure uit den zomer van 1933, waarin
hij zich als nationaal georiënteerd soc.-de-
mocraat ontpopte.
Hij gaf in een voor de eindstemming
afgelegde verklaring zijn vroegere fractiege
noten harde noten te kraken. Wie bona
fide het standpunt der landsverdediging
aanvaardt zoo zeide hijbehoort het in
deze begrooting aangeboden minimum te
aanvaarden. Door zijn daad wilde hij be
vestigen, dat het loslaten van het stand
punt der eenzijdige nantionale ontwapening
voor hem geen holle frasn is geweest. En
ln de derde plaats: de S.D.A.P. heeft ver
klaard de eenzijdige nationale ontwape
ning niet meer op den voorgrond te stellen
Welnu, ik toon dat met mijn stem voor deze
begrooting en kan mij daardoor vrijwaren
voor het anders rechtmatige verwijt een
dubbelzinnige politiek te voeren.
Dit laatste verwijt is aan de S.D.A.P. na
liet laatste congres, waarin zij op het
punt der landsverdediging een zwenking
scheen tc ondernemen, door eigen geestver
wanten reeds meermalen gemaakt. En,
naar we meenen niet ten onrechte. In de
toelichting en in de latere parafrase van
wat gebeurd is, ontbrak het meermalen aan
duidelijkheid. De woorden schijnen bedoeld
om zoowel de mannen van de nieuwe rich
ting, als de aanhangers der eenzijdige natio
nale ontwapening tevreden le stellen.
Daarbij kwam, dat de daad, welke de
wijziging in standpunt had kunnen bezege
len en een erkenning zou inhouden van de
noodzakelijkheid eener nationale weer
macht, steeds uitbleef, ook al ware er mooie
woorden aan gewijd. Telkens weer werden
nieuwe voorwendsels gevonden om in het
oude zog te blijven voortgaan. Woorden en
daden vloekten met, elkaar. Daardoor bleef
de dubbelzinnigheid in de houding der S.D.
het defensievraagstuk bestendig I.
i althans is zij nog nimmer opge
heven geweest.
We zijn in deze onze opvatting opnieuw
bevestigd door het debat in den nacht van
4 op 5 Dec., toen de heer v. Zadelhoff een
brutale poging hoeft gedaan om de goe
gemeente wijs te maken als zou de S.D.A.P.
de eenzijdige nationale .ontwape
ning voorop hebben gesteld, maar deze
steeds hebben genoemd in verband met in
ternationale vermindering van bewapening,
Nu, zoo betuigde de heer v. Zadelhoff, zijn
we floor do omstandigheden gedwongen cms
opnieuw te oriënteeren en stèren we de
internationale ontwapening voorop mof
daarmee gepaard gaande versterking der
internationale rechtsorde. En legaal zijn
we ook.
Wc noemen dit „praatjes", evenals de
heer Wendelaar zeide van de verklaring
an den heer K. ter Laan, dat de soc.-
dem. „den toestand ernstig inzien", maar
gisteren die woorden in bet. rechte licht
plaatsten door tegen de begrooting te stem-
Eigenlijk moeten we ten opzichte van
den lieer v. Zadelhoff nog iet« scherper zijn.
Wat hij zeide over de ontwapening is nl.
We laten voor 't oogenblik zijn kronkels
in het bekende debat met minister Lambooy
over legaliteit rusten, spreken ook niet over
1913 en de dappere ongehoorzaamheid
1930, over de „Zeven Provinciën" en
Cramer. Neen. even honden we halt by het
onoprechte ontwapeningsgedoe der soc.-
dern. Even maar; misschien komen we er
nader op terug.
Wat zeide in de Haagsche Kerstvergade
ring van 1930 de hoer Matthijsen, nadat hij.
den Indischen revolutionairen had beloof I:
'ij zullen U in uw strijd ter zijde staan?
Hij verklaarde, dat het een opluchting
en verlossing was geweest, toen Albarda in
de Kamer het groote en moedige woord
herhaalde: op ons kunt gij niet rekenen.
Was het daarop gevolgde langdurig ap
plaus een bevestiging van legaliteit en een
hulde aan de internationale ontwapening?
En paste in dat kader de bewering: met
bewapening dwingen wij Nederland
oorlog af?
En hoe hebben we het te verstaan, dat
de heer Albarda in de Amsterdamsche
Kerstvergadering van 1930, toen hij niet
alleen profeporde: de tijd is donker....
maar aan de kimmen van dezen zwarten dac
gloort 't komende licht, maar tevens zijn aud
torium van bewusten in vervoering bracht
door de krpet: geen oorlog, maar dappere
ongehoorzaamheid. Was dat nationaal of
internationaal bedoeld?
En wat lezen we in de ontwapenings
resolutie van het Arnhems oho congres van
April 19312
In punt 6 wordt geëiscïit voor Neder
land, afgpzien van de vooruitzichten en
de resultaten der internationale ontwa
pening, zelfstandige ontwapening!
!s dat nationaal of internationaal?
Het antwoord kan niet twijfelachtig zijn
te minder als men in het volgende punt
leest, dat de partei de vroegere uitspraken
bevestigt, waarbij de bewapende landsver
dediging. die voor Nederland- zelfvernieti
ging Is, is afgewezen.
Natuurlijk is hier niet aan de dwaasheid
van een Nederlandsehen aanvalsoorlog ge
dacht, maar uitsluitend aan eenzijdige na
tionale ontwapening, waarna hoogstens ecu
veiligheidswacht bewapend met „eierlepel
tjes" kan worden geduld.
Wil men nog een voorbeeld?
Het. op 3 en 4 October 1931 te Rotterdam
gehouden crisiscongres heeft zich o.a. ook
met de ontwapening bezig gehouden. Een
resolutie word aangenomen, waarin hèt
luidt: door eigen zelfstandig voorbeeld moe
ten we de internationale ontwapening be
vorderen. Daar sprak de heer Albarda de
woorden: ruim de wapenen op. Op Defensie
moet 25, desnoods 50 pet. worden „ge
schrapt". Deze toegejuichte dwaasheid heeft
men ook later in de Tweede Kamer her-
Al weer vragen we: nationaal of interna
tionaal? Het antwoord behoeft niet te wor
den gezocht.
We zouden in dezen zelfden geest
veel meer kunnen noemen. We doen het
niet. Wat we memoreerden is meer dan
doende om te kunnen beoordeelen het waar
heidsgehalte van de uitspraak van den heer
v. Zadelhoff: de S.D.A.P. is niet van stand
punt veranderd, nimmer stelde zij de een
zijdige nationale ontwapening voorop,
slechts de omstandigheden beheerschten ons
tactisch optreden.
Het oordeel te bepalen kam niet möeilijk
We laten verder ter zijde het woorden
spel op congressen van 1934 en 1935, toen
een draai op het stuk der landsverdediging
oogenschijnlijk zijn beslag kreeg, bij welke
gelegenheid de heeren Vlieger en Prof.
Bonger de uitspraak deden, dat ons land
onder omstandigheden wel te verdedigen is.
Wanneer we dit alles overwegen, conclu-
deeren we tot een ontstellend tekort aan
openheid en gebrek aan moed in den vorm
van een rechtpraten van wat krom is.
Respect dwingt dut niet af.
Straks, als het Bewapeningsfonds aan da
•de zal komen, zal over deze dingen wp.1
broeder gesproken worden. Hot waren nu
slechts inleidende gevechten.
De Kamer heeft voorts het Verkeersfonds
afgehandeld en, op enkele stemmingen na,
ook de wijziging der Warenwet, die zal
leiden tot opheffing van een aantal Keu-
gsdicnstcn.
Verslag
Begrooting van Defensie
De heer DUYS (s.d.) legde de volgende ver
klaring af:
Verklaring van Mr. Duys
dat ik meen. dat op deze bogrooting
neta ovorkomt, wat niet 'n minimum moet
worden gracht voor een leder, die bona
fide het s'andpunt der Landsverdediging
heeft aanvaard en zich één voelt met ztJn
landgenooten. In dc tweede plaats, omdat
lk daarmee ook door de dar.d wil beves
tigen. dat het loslaten van 't ln onze da
gen onhoudbaar geworden standpunt der
nationale ontwapening, voor m(] geen
holle frase is geweest. Het uitbrengen
van mön stem vóór de begrooting valt mfl
te gemakkelijker, omdat lk niet alleen
mtfn standpunt destijds in mijn brochure
„Ter orlër.teering", verdedigde, maar tot
mlin blijdschap bemerkte, dat de partij op
een later congres den mede door mtJ ge
wezen weg bereid was te volgen, en lk
mil dus met mijn stem tevens kan vrijwa
ren van het anders rechtmatige
een dubbilzinnlgo politiek t^
ivtJt
heeren Jotkes en Schiltliuls (v.d.) en Mr. Du;
HÏernaVerd de behandel'ng van bet
Verkeersfonds
PEN (lib.) vroeg gescheiden
•rdam, welke rekening houdt
Zeeland.
Over dé 'tertiair.? wegen wordt overleg ge
pleegd met de Colleges van Ged. Staten. Eén
college moet nog antwoorden.
Voor de wegen ln Friesland is een oplossing
verkregen. Resultaat kan shoedig worden ver
wacht. mede d.
king zal verleenen.
Ook aan de slechte w
aandacht worden geschoi
de ..slang" in den weg
bezweren.
De brug te Deventer
plan voor versnelden bruggenbouw.
afd. Luchtvaart
De heer v. KEMPEN (lib.) drong san op 1n-
ochakcling van onze nationale Industrie bjj de
ontwikkeling van ons Luchtvaartbedrijf.
irgekoi
onde
tikkei
hal.
■nden. Dc K.L.M. hoopt
d z.h.s. goedgekeurd.
Aan de orde
Herziening der Warenwet
Mevr. DE VRTES-BRUINS (s.d.)
dat het verzet der Kamer tegen do
löke voornemens der Regeering goed resultaat
ii nu keuringsdiensten wi
hof dat cr van de 21 a<_
het
De heer PREES (s.d.) vindt het een achter
uitgang. dat de kosten der keuringsdlenster
ten deele door het bedrijfsleven moeten worder
opgehracht. Hoeveel zal dat zijn? De ge
meenten moeten de helft betalen en rijk en be-
dr»f samen de andere helft.
Maar de onderlinge verdeeling Is onbekend.
De heer Drees zou ieder een derde willen laten
betalen.
De kosten van de wachtgelders en gebouwen
behooren door het R«k. dat de diensten doel
verdwijnen, tc worden gedragen zoolang die
kosten voortduren.
De heer SCHILTHUIS fv.d.) acht hethEte^'
grip .Tee^-lükhefdHln 6den handel" er weer in is
opgenomen. Verder vroeg hij nadere inlichtin
gen over de kostenverdeeling.
De heer RAKKER (c.h.) vroeg te willen re
kenen inet de belangen van het platteland.
De heer WIELINGA (a r.) vond. dat het Rijk
wel wat al te gemakkelijk een deel der koste
afwentelt op de gemeenten. Op deze wijze b.
zuinlgt wel het Rllk maar de gemeenten woi
den zwaarder belast. Hoe stelt de minister zie
voor de verdeeling der kosten tussclien Rijk e
Dat de „eerlijkheid lp don handel" weer ln de
wet staat, is ln het belang der bedrijven.
De heer GOSELING (r.k.) waardeert de tege
moetkoming der Regecring ten aanzien va
keuringsdiensten, welker opheffing aan va
lijk in het groote Bezuinigingsontwerp zat
De verdeel Ing der kopten komt ten deele
op verplaatsing van uitgaven naar de gen
ten. Hoe denkt dc minister zich deze verdee
voor zoover Rijk en bedrijfsleven daarbij betrok-
i Is behouden, c
n zullen geen hooger koster
het werk der keuringsdienster
dt Ingeperkt. Dat moet tot be
belangrijk woi
De kostenverdeeling
i'eenten de helft en 1
en kwart. Daar kwam
lén wensch'te men h
eid In den handel" in
geenszins he't leeuwendeel,
heffing zal per keuringsdienst
geschieden.
Elk filiaal van een onderneming zal
algemeenc kasten moeten biJdragei
De helft der wachtgelden is ten la
•meenten gebracht. N„ vijf jaar bet
Rijk niet meer mee. De gemeenten zul
zlin. Soortgelijke redeneering is
Het gerucht, dat slechts acht dienste
overblijven mist allen gTond. De mlnlsb
moet zich er nog over beraden. Acht dier
sten vindt hij aanvankelijk wei wat welni
De belangen van het platteland zullen
oiden veronachtzaamd.
Aan de particuliere control.
-den voor deugdelljk-
ld e£ulTcn kosten, kan
ARTIKELEN
Mevr. DE VRIES-BRUINS (s.d.) verdedigde
deze gebezigd k<
door uitgebreid.
'allen, worden daar-
Mevr. BAKKER-NORT (v.d.) steunde dit
nendement.
De MINISTER achtte de bestaande redactie,
e al 25 jaar oud ls .voldoende. Aanneming
in het amendement brengt zoowat alle arti
kelen onder de wet, wat veel inecr werk en
BRÜINS (s.d.) om1"op "of aan d.
ikelen of de verpakking er v
De MINISTER had bez'
ïteekent uitbreiding va
bezuiniging bedacht ziln.
rwijl we op
DE VRIES wijzigde haar urn
■kenden zin.
handhaafde zijn bez'
i het amendement wer
DREES (ad.) met de strekking om de bij
drage van het Rvjk in de kosten van wacht
gelden en gehouwen, die het gevolg zullen zlin
van opheffing van keuringsdiensten op last
van het R'iik. te doen doorloopen, zoolang dlo
De MINISTER bestreed het amendement; de
gemeenten kunnen het gemakkelijkst'Wacht-
half vijf werd de vergadering
Belangrijke radio uitvinding
Een geniale uitvinding van drie jeugdi;.
Hongaarsche ingenieurs opent geheel nieu
we wegen en mogelijkheden voor de vervaar
diging van radio-ontvangtoestellen.
De uitvinding is een soort kristal- en
taal-gelijkrichter. welke de gelijkrichters-
lamp in de wisselstroom-toestellen volkomen
overbodig maakt.
De uitvinders, die alle drie wonen in de
stad Rodmezovasarhely (Hongaarsche laag
vlakte), hebben hun uitvinding genoemd
„Metaalvolt".
Behalve eenige belangrijke techni
sche vereenvoudigingen, maakt de
uitvinding mogelijk, den prijs van ont
vangtoestellen aanmerkelijk te veria-
Te Rodmezovasarhely ij men reeds met
de vervaardiging van „Metaalvolt" op groo
te schaal begonnen en reeds zijn zij in groo
te hoeveelheid naar het buitenland uitge-
kd m
ZATERDAG 7 DECEMBER
HILVERSUM I 1875 M. KRO-Uitzending.
4.00—5.00 HIRO. 8.00—9.15 en 10.00
Gram.pl. 11.3012.00 Godsd. halfuur.
12.15 Gram.pl. en orkestconcert. 2.00 Voor
de jeugd. 2.30 Sportpraatje. 3.00 Kinder
uur. 4.00 HIRO. 5.00 Schlagermuziek.
6.20 Lezingen en gram.pl. 8.00 Berichten.
8.05 Reportage. 8.20 Schlagermuziek. 8.50
Voordracht. 9.05 Gram.pl. 10.00 KRO-
Orkest.
HILVERSUM H 301 M. VARA-Uitzending.
8.00 Gram.pl. 10.00 Morgenwijding VPRO.
10.15 De Zonnekloppers. 12.00 Orvitropia.
2.00 Gram.pl. 2.20 Filmpraatje. 2.35 Cym-
baal en piano. 3.05 Muziek, lezing. 3.45
Kinderkoorconcert. 4.00 Lezing. 4.20
Gram.pl. 4.45 Viool en piano. 5.10 Gr.pl.
5.40 Literaire lezing. 6.00 Jeugdkoorcon
cert. 6.30 Esperanto-uitzending. 7.40 Cau
serie. 8 00 Berichten 8.45 Voordracht. 9.30
Accordeon-orkest. 10.00 Toespraak, be
richten. 10.15 De Flierefluiters. 11.00
Kwintetconcert.
DROITWICH 1500 M. 11.20 BBC-Northem-
orkest. 12.35 Populair concert. 2.25 Sport-
reportage. 4.05 Hongaarsch orkest. 5.05
Reg. King's orkest. 5.50 Relais uit Ame
rika. 6.20 Berichten, sportpraatje. 7.05
Welsch programma. 7.20 Weekend-pro
gramma. 8.05 BB-Orkest. 8.50 Variété
programma. 10.20 BBC-Theater-orkest.
KEULEN 456 M. 11.20 Orkest, balalaika
orkest en solisten. 1.35 Gram.pl. 3.20 Om
roeporkest, boerenkapel en solisten. 6.20
Concert. 7.30 Vroolijk programma. 9.50
11.20 Orkest, kwartet en solisten.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.20 en
1.302.20 P. Godwins orkest. 6.20 Opera
muziek. 7.35 Gram.pl. 8.20 Omroeporkest.
8.50 Hoorspel. 9.20 Vervolg Omroep
orkest. 10.3012.20 J Huttens orkest.
484 M.: 12.50 Omroeporkest. 1.5(1—2.20,
4.35 Gram.pl. 5.20 Constantin-orkest. 6.20
ZONDAG 8 DECEMBER
HILVERSUM I 1875 M. 8.30 NCRV. 9.30
KRO. 5.00 NCRV. 7.45—11.00 KRO. 8.30
Morgenwijding. 10.00 Hoogmis. 11.20 Ka
mermuziek. 12.00 Gram.pl. en lezing. 2.00
Cursus. 2.30 Orkestconcert. 4.15 Zieken-
lof. 5.00 Gewijde muziek. 5.20 Geref.
Kerkdienst. 7.00 Chr. Zangvereen. „Zingt
den Heer". 7.45 Berichten, causerie. 8.15
KRO-Orkest m.m.v. solisten. 9.20 Koor
concert. 9.30 Gram.pl. 9.40 Kamerorkest,
10.00 Voordracht. 10.10 Koorconcert. 10.30
Berichten, gram.pl.
HILVERSUM n 301 M. 8.55 VARA. 10.00
VPRO. 12.00 AVRO. 5.00 VARA. 8.00
AVRO. 9.05 Tuinbouwpraatje. 9.30 Or
gelspel. 9.45 Lezing. 10.00 Zondagsschool.
10.30 Vrijz. Kerkdienst. 12.00 Filmpraatje.
12.30 Kovacs Lajos. 1.45 Boekbespreking.
2.35 Verslag voetbalwedstrijd Ierland—
Holland. 4.30 AVRO-Decibels. 4.55 Sport
nieuws. 5.30 Voetbalpraatje, sportnieuws,
Gram.pl. 6.00 Radiotooneel. 7.00 De Flie
refluiters. 8.00 Berichten. 8.15 Omroep
orkest. 8.45 Causerie. 8.55 Gram.pl. 9.15
Radio-Journaal. 9.30 Zang en orgel. 9.50
Radiotooneel. 10.10 AVRO's Aeolian-
orkest. 11.00 Berichten.
DROITWICH 1500 NL 9.50—10.35 Kerk
dienst. 12.50 Orkest. 1.50 Populair con
cert. 2.35 Harp-kwintet. 3.20 Orkest. 5.20
Lezing. 5.40 Radiotooneel. 7.40 Pianodu
etten. 8.15 Kerkdienst. 9.20 Callander
Senior Band. 10.05 Populair concert.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Gram.pl. 12.20
Orgelconcert. 1.10 Kamermuziek. 3.35
Literair-muzikaal programma. 5.20 Orkest
concert. 7.20 Zang en declamatie. 8.20
Zang. 9.05 Radiotooneel.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 11.20 Rus
sische muziek. 12.20 Salonorkest. 1.80
2.20 Gram.pl. 5.20 Omroeporkest 6.35
Vocaal concert. 8.20 Ouert.teconcerL In
de pauze: Hoorspel.
484 m.: 10.20 Symphonic-concert .11.50 en
12.20 Gram.pl. 1.30—2.20 Salonorkest. "5.20
Kame. muziek. 6.20 Salonv 3.20 Va-
nétéprogr. 9.20 Radiotooneel. 9.45 Om-
ioeporkest.
KEULEN 456 M. 1120 Militair orkest, Om-
roepkleinorkest en solisten. 3.20 Omroep
orkest en solisten. 6.20 Spel met muziek.
8.20 Omroeporkest. 9.50 Vroolyk pro
gramma.
ke hetzij blijvend, hetzij hij wijze van
overgang, ter zake moeten worden ge
troffen en genomen.
In de commissie zijn benoemd: tot voor
zitter H. van Boeyen, voorzitter van den
Radioraad, en tot leden: L. J. Bakker, lid
van den Radioraad, te Russum; ir. H. J.
Boefje, hoofdingenieur-directeur der Tele
grafie en Telefonie; ir. H. C. A. Boom, di
recteur vam den Gem. Telefoondienst, te
Rotterdam; mevr. B. Boon-van der Starp,
lid van den Radioraad; mr. A. van der
Deure, voorzitter van do N.C.R.V.; P. A.
Enserinck, referendaris bij 't hoofdbestuur
der P.T.T.; mr. P. J. A. Kleene, lid van den
Radioraad; C. J. P. Kuipers, voorzitter van
den Bond van Exploitanten van Radiocen-
trales; J. W. Lebon, secretaris-penningmees
ter van de V.A.R.A.; C. Prins, Radiodistri-
buant, te Sliedrecht; mr. J. F. van Royen,
alg. secretaris der P.T.T.; P. A. M. Speet,
alg. .bedrijfsleider van den K.R.O.: ir. J. Tj.
Visser, ingenipr der Telegrafie en Telefonie;
W. Vogt,-directeur van de A.V.R.O.; tot se-
Ml JN HARDT'S
laxeer-
tabletten
werken zacht en zeker!
DOOS 60 CT
AKUI 5
nfrr
ekerWj
cretaris mr. B. de Gaay Fortman, lid van
den Radioraad; tot adjunct-secretaris: dr.
A. A. M. Enserinck, adjunct-commies bij
het hoofdbestuur der P.T.T.
Voor de Groningsehe Universiteit
Naar men ons meldt is door H.M. de
Koningin aan den hoer Joh. Dijkstra,
kunstschilder te Groningen, opdracht ver
leend tot het vervaardigen van een gebrand
schilderd raam boven de balkondeuren van
het universiteitsgebouw te Groningen;-1
De Draadomroep
Door den minister van Binnenland-
sche Zaken is een commissie ingesteld
met opdracht:
le. te onderzoeken, op welke wijze do
draadomroep in Nederland het best kan
worden georganiseerd, beheerd en ge
ëxploiteerd en
2e. voorstellen te doen omtrent rege
lingen en maatregelen van technischen,
juridischcn en exploitatieven aard, wel-
BRAMMETJE FLAPOOR EN Z'N VRINDEN
door G. T. ROTMAN
59. In de keuken, die daar vlak onder het
dakraam was, stond juffrouw Krispijn de
groote wasch te doen. Vlak bij haar, op het
fornuis, stond een pannetje zuurkool met
spelt, waaruit heerlijke dampen omhoog
stegen. Brammetje waterslag tandde er van.
Als juffrouw Ghrispijn nu maar eens een
poosje wegging, dan konden ze misschien er
bijkomen!
60. Nadat Brammetje en Menelik tien.
minuten geduldig gewacht haddon, ging de
juffrouw werkelijk de keuken uit, ze had
zeker geen zeep genoeg in huis. In een wip
was Menelik beneden; een eind touw was
gauw gevonden, en hij bond het aan het
pannetje. Jammer genoeg was hij zoo dom,
het maar aan één der ooren vast tc maken...
(Wordt Maandag vervolgd)
JAN KNAPE Mzn.
Toen kwam ineens de vuist van Rinus
'daverend op het glas neer vlak bij de plek
tvaar zijn oogen waren
llij schrok er zoo van, dat hij dadelijk
liüjiir tet portaaltje ging om de deur open
ie doen. TT.-t duurde lang voor hij de grm
dels had weggeschoven. Zijn handen waren
zoo beverig en het was er zoo donker. Aan
den anderen kant van de deur rammelde
Rinus ongeduldig met de klink
De deur zwaaide open en Dimmen liep
haastig de kamer in alsof hij voor Rinus
wegvluchtte. Midden in de kamer bleef hij
staan en keerde zich om. „Wat kom je
«loeë?
Rinus was nu vlak bij hem, hij stak haast
een hoofd boven Dimmen uit, een groote,
sterke werkmansfiguur met ren rossige
snor onder een forsche neus, en daarboven
brandden twee vurige oogen. die achter
dochtig neerkeken op dc ineengedoken ge
stuite van den ouden man.
„Aoltoas met die deure od slot" bromde
Rinus. En dan harder: „Waer is dat noe
Jsoadig voor?
„Wat zei je?De oogen van den ouden
man keken hem verwonderd aan.
Rinus begon te schreeuwen: ..Je mot niet
oaltoas zoa mit dip deure op slot zitte
tis jc noe es wat overkomt, dan ken d'r
geen mensch bie jeHij vormde de
oorden duidelijk met zijn lipnen en ge
baarde met zijn hand naar de voordeur.
Maar Dimmen had het nog niet begrepen.
„Watte?" vroeg hij weer. En dan. alsof or
wel iets van het gesprokene tot zijn her
sens was doorgedrongen: „Deure?On
slot?... Jae..." Ilij knikte.
„Jaeknikte ook Rinus en dan In
eens, alsof het onderwerp hem verder niet
meer schelen kon: „Hei je al oenten?
Ilii maakte een beweging van geld tellen.
Er kwam een verschrikte uitdrukking op
het gezicht van den ouden man. Hii had
begrepen wat Rinus wilde, maar toch vroeg
hij weer: „Watte?
Rinus vloekte en schreeuwde harder:
„Hei je al centen?Dan vloekte hij nog
eens en schold: ,J)oave kwakkel
„CentenjaeDimmen knikte
angstig, het leek wel of zijn lijf kleiner
werd. „M'n ermecentjesen m'n kerke
ren tj es
„Dan mo' je m'n es een minke centen
leene", schreeuwde Rinus.
Rinus knikte. „Jaeik hawe niks mr
ln huusik ken niks verdiene mit die
vorstZijn hand gebaarde naar he
venster, waar de bevroren ruiten zijn be
doeling moesten verduidelijken.
Er kwam een vreemde gloed in de oogen
van den ouden man. Hij schudde langzaam
en treurig met zijn hoofd. Dan zei hij: „lk
hawe geen centjesdrie en een halv
guide hawe ik gehaden ik mot den
bakker nog bctacle van vleeweekee
melkIk mot toch zelf oak leve!.
Zijn stem jammerde
„Je hei wel meer opgedaenonder
stelde Rinus. Hij grinnikte begrijpend en
knikte nadrukkelijk: „Jc hei meer opge
daen, ouwenHij zei het zachtjes, ai-
leen tegen zichzelf: „Je belaetaefel m'n niet
gierige vrek
Dimmen had er niets van verstaan, maar
hij had toch wel ten naasten bij begrepen
at Rinus bromde. Hij begor te klagen:
„Kiek es naer m'n broekkiek es
l-Iij draaide zich om cn liet de scheur zien.
„Tk hawe geen centjes om een aoren te
koapenZijn vingers plukten aan de
broek
Rinus lachte. „Je heit re welHij
maakte weer een schuivende beweging met.
duim en vinger. „Ellé, opschuuve, oor
Zijn lach daverde nu door de kamer om de
hulpclooze figuur van den ouden man. die
nog altijd aan zijn broek plukte
Dimmen schudde zijn hoofd. „Ik hawe
geen centjeshield hij vol. „Drie en een
halve guide in de weekeik lieë erre-
„En de Ouderdomswet dan...", schreeuwc
„Een paer centjesDimmen haalde
minachtend zijn schouders op. „Ik lieë erre-
moeHij zei het dof.
Even was er stilte. De oogen van den
ouden ma.i waren strak on zijn zoon ge
vestigd, die loerend de kamer rondkeek.
„Mo'k ze dan zelf maar es opzoeke?
Rinus lachte hatelijk.
Het lichaam van ouden Dimmen scheen
plotseling grootcr te worden. Zijn oogen
begonnen te branden van een vreemd vuur.
zijn handen gebaarden in machtelooze
woedeWat moest hij beginnen tegen
deze reus. die geld van hem wilde hebben?
Rinus stond daar, nog altijd met die hate
lijke lach om zijn mond als om zijn vader
te tarten. Nu ging hij op de tafel zitten, zijn
boenen afhangend op den grond, zijn han
den steunden op het tafelblad
Dimmen volgde hem met de oogen. Even
was er een onmiddellijke angst om het
geld. Dai had daar op tafel gelegen waar
Rinus nu zat. Maar ineens wist hij, dat het
geld nu in zijn zak was, op de tafel lag
alleen de sleutel van de voordeur vlak
naast Rinus z'n vuist
„Zuuplapschold hij verontwaardigd,
„zuuplapHij begon woorden te vin
den. „Mo* je de centen van je ouwe vaodor
oak nog verzuupeIs het nc c nie moai
genog, dat dat vuule wuuf va* je iedere
weeke twee gulden van m'n mot hawe
waer ze zoawat niks voor doetMo' je
mar es naer m'n broek kieke, ik loape ver
plokt cn verschoord over straeteHij
kreeg medelijden met zich zelf en begon
zijn oogen uit te vegen, zijn gezicht, sing
heelëmaal weg achter den zwartgespikkel-
den zakdoek.l Zijn lichaam schokte alsof hij
schreide......
Rinus zat onaandoenlijk op dc tafel, dn
lach om zijn mond scheen verstard. De oude
man bromde door de zakdoek heen: „Zuup
lapleelijke zuuplap
Dan ineens rees Rinus op. Hij kwam
vlak voor Dimmen staan. Dreigend vroeg
hij: „Dus ie geeft geen centen?
Dimmen gaf geen antwoord, zijn handen
frutselden zenuwachtig met den zakdoek en
zijn oogen keken naar Rinus op, vragend...
groote angstige oogen
Dan draaide Rinus zich om. Bij de deur
bromde hij nog: „Gierige ouwe vrek
Dimmen zuchtte. Het was een zucht van
.verlichting nu Rinus wegging.
Zijn vingers speelden met het geld in zijn
II
Achter Rinus z'n huis stond een schuurtje
Het schuurtje was bouwvallig, het hing
scheef en het was voorover gezakt, de deut
kon alleen open als je die met twee handen
oplichtte. Op dc groen-bemoste dakpannen
groeiden hier en daar bosjes gras. In dat
schuurtje stond de geit, die vrooliik blaatte
telkens als de deur opensleepte. Dan stak
haar kop nieuwsgierig over het houten
schuttinkje heen, dat haar stalletje afscheid
de van dc kolenbergplaats, en haar groote.
donkere oogen keken verwonderd naar wie
er wasEn 's Maandags, als Mariet in
het schuurtje waschte, dan dreunde het
wrakke bouwwerk als haar sterke armen
den stamper in de ton op en neer deden
bonzen en het zeepschuin naar alle kanteu
heenspatte. Rij zoo 'n gelegenheid had ze
eens tegen Rinus gezegd: „Ik krieg het
heele gevalletje op een goeie keer nog es
op m'n kopRinus was er even stil van
geworden, zijn oogen hadden het heele
schuurtje nog eens nauwkeuri hekeken.
alsof hij alle kansen van zoo 'n catastrofe
wilde berekenen, dan grinnikte hij met
leedvermaak: „As dat nog es beurt, dan
lach ik m'n eigo dnad
Dien middag had Rinus zich opgesloten
hij de geit Tegen zijn vrouw had hij ge
zegd: „Houdt asjeblieft die kleine jong een
beet ie uit dc buurt
„Wat mo' je wurme?vroeg ze.
,,'t Za' je wel zieëzei hij en hij
waarschuwde nog eens: „As je die kleine
jong maor weghoudtik binnc niet van
plan om m'n handen te branden
Nu was hij ijverig bezig aan een werkje
dat hij nog nooit bij de hand had gehad.
Maar Rinus z'n handen stonden nergens
verkeerd voor. In het najaar werkte hii
aan de Kaai, dan droeg hij de heele dag
zware manden suikerpeen, en zware zakken
juin of paardepeen. En als er kolen te
lossen waren, dan zag hij zoo zwart als een
neger. Hij gaf er niet om, hij werkte graag
aan de Kaai, daar had ie op tijd je natje en
je droogje. En een schipper, die plotseling
om een knecht verlegen was, kon Rinus go
rust voor een reisje meenemen, Rinus wist
op het Haringvliet evengoed de weg als in
de polder. En in de polder was Rinus goed
thuis, hij zou er niet verdwalen al was de
nacht zoo donker, dat je geen hand voor ie
oogen kon zien. Hij had er al zoo dikwijls
hij nacht en ontij rondgezworven. Dat deed
Rmus om de haasjes, die in den polder
waren. Als er hier of daar een haas zat
en Rinus ging er heen, dan kwam hij met
de haas thuis, daar twijfelde niemand mar.
Alles wat Rinus deed. dat deed hij perfee
Alleen voor één ding deugde hij niet. om b i
den boer in het land te werken, dat pin -
hem te regelmatig: 's morgens om zoo laat
weg, en om zoo laat eten. en om zoo la»:
nog pens etenniets voor Rinus. Rinr-
wilde vandaag niet weten wat hij mnrgr
zou doen, en hij wilde zooveel verdiene'
dat er een borrel voor hem af kon, dat ging
van een arbeidersloontje niet. F.n Rinus
wilde zóó hard werken, dat hij mot een
gerust geweten zeggen kon: ..as in zna hard
mot sjouwe, dan kom je goed een bor
rel toe op z'n tiedWant Rinus was
toch wel ordentelijk
(Wordt vervolgd
