nedc
Hio.
SMD1835 - 21 NOVEMBER - 1935
HERDENKING DER
fldfin AFSCHEIDING
serdfiamenkomsten te Hattem
Hert Zondagsstilte vestingstadje Hattem
lan den Veluwezoom, was gisteren getuige
van een herdenking, die weliswaar van in-
ernen aard was, doch niet kon nalaten de
landacht te trekken, al zou het maar ge
veest zijn door de royale oranje-blanje-bleu-
'laggen voor de Geref. Kerk en pastorie.
Precies een eeuw geleden was in dit zelfde
itadje de scheiding voltrokken, oie een
tieuwe kerk deed ontstaan; in den naam
'an Ds. Antli. Brummelkamp is dit feit be-
ichaamd, want door zijn afzetting een paar
veken tevoren was de stichting der Geref
ierk van Hattem een feit geworden.
Om dit feit te herdenken was een Gel-
lersch gewestelijk comité gevormd, dat voor
len dag van 21 November eenige samen
komsten belega had. Ter inleiding daarvan
vas te half twee een ontvangst belegd in
bet lokaal naast de Geref. Kerk.
Ontvangst der gasten.
Hier verzamelden zich tal van predikanten
ran de Veluwe, terwijl ook aanwezig was
Prof. Dr. M. M. den Hartogh, hoogleeraar
aan de Theol. School te Kampen, van welke
ichool ook een 30-tal studenten was over
gekomen. Hiermee was tevens aan deze ont-
angst de kleur der opgewekte gezelligheid
ijjgezet.
De band met het verleden werd op treffen-
le wijze onderhouden aoor de aanwezigheid
an den heer B. Brummelkamp van Hil
versum, achterkleinzoon van den predikant,
wiens naam met do Afscheiding te Hattem
onafscheidelijk verbonden is. Uiteraard was
deze ontvangst geheel gewijd aan begroetin
gen en ontmoetingen, heerschte er dus een
evendig discours, waarbij thee werd rond-
lediend door Hattemsche jongedochters.
Van overheidswege was officieele belang
stelling getoond door de aanwezigheid van
8. en W. der gemeente Hattem (burgemees
ter de heer Hon coop) en den gemeente
secretaris. De Prov. Synode van Gelderland
was door het moderamen, de classis door Ds.
J. Douma vertegenwoordigd, terwijl van de
classis Harderwijk, waartoe Hattem behoort,
zeer groot aantal predikanten aan
wezig was.
SAMENKOMST IN DE KERK
Te half drie werd de kerkelijke herdenking
geopend met een samenkomst ln de Geref.
Kerk, welke- werd bijgewoond door den Com
missaris der Koningin in Gelderland, Ms. S.
Baron van Heemstra. Plantenversiering gaf
een feestelijk cachet aan de geheel gevulde
kerk. Zij werd geopend door den pastor loei,
Ds. D. C. Karssen, die liet zingen Ps. 103 1,
Ps. 122 voorlas en voorging in gebed.
Na een woord van welkom tot de autori
teiten, afgevaardigden van Prov. Synode en
Classis, hoogleeraren en studenten van de
Theol. School te Kampen, vestigde Ds. Kars-
een er de aandacht op, dat deze herdenking
biet plaatselijk maar ook gewestelijk gezien
moet worden. Inzonderheid de kerken van
Heerde en Wezep waren daarbij betrokken.
De aanwezig' d van overheidsvertegen
woordigers ro !>t in de herinnering terug,
boe geheel anders de verhoudingen een eeuw
geleden waren. Daarvoor moet God alleen de
dank ontvangen, gelijk er gebeden wordt
de Overheid tot God, Wiens dienaresse
zij is.
Onthulling gedenksteen.
Terstond hierna begeeft de Commissaris
der Koningin zich naar den gedenksteen
onder het orgel, om dien te onthullen.
1835 21 November 1935
Ter nagedachtenis
aan de
'Reformatie der
Kerk van Hattem
geleid door
Ds. A. BRUMMELKAMP
Baron van Heemstra, den kansel bestij
gende, voegt aan 'deze plechtigheid eenige
woorden toe. Hij merkt op, dat men, om 1835
te begrijpen, zich in den geest van dien tijd
'erplaatsen moet. Tusschen 1835 en 1935 be
staat wel eenige overeenkomst tusschen de
verhoudingen van Kerk en Overheid, maar
de verschillen zijn toch grooter. Ds. Brum
melkamp bijv. noodigde de overheid niet uit
als hij in een molen preekte (gelach). Ook
is spr. hier niet gekomen met militairen,
doch heeft zich alleen laten vergezellen door
zijn vrouw en dochter.
De Afscheiding van 1835 was een
gedwongen scheiding, wij hebben
ons te verblijden over den moed, door
Ds. Brummelkamp getoond. Daarvoor
eeren en danken wij bovenal God.
Daarbij een smeekbede, dat God
moge here enig en allen, die
bijeenhehooren op den grond
slag der bel ij denis van Chris
tus. Daartoe zij ook de gedenksteen
een krachtig getuigenis;
Dankwoord Ds. Karssen
Ds. Karssen spreekt woorden van dank
tot Baron van Heemstra, wiens naam
veel beteekenis heeft voor I-Iattem. Dat hij
zoo heeft, kunnen spreken, verblijdt allen ten
zeerste. Spr. dankt ook alle gevers voor den
gedenksteen. Inzonderheid dankt hij Ds.
Teeuwen, den geestelijken vader van deze
herdenking en den schrijver van het
denkboek „Wegen Gods in Gelre". Spr.
eindigt met den Commissaris en Ds. Teeu-
en Gods zegen op hun arbeid toe te
wenschen.
Staande wordt gezongen Ps. 77 i 7,
Herdenkingsrede Ds. Teeuwen
Ds. Teeuwen begon met te herinneren aan
wat Ds. W. H. Gispen op hot graf van Ds.
Brummelkamp te Zwolle had gezegd: „met
terdaad en inderwaarheid". Hierin was
Brummelkamp geteekend. De daad der ge
hoorzaamheid cn de eisch der waarheid, in
deze twee punten wil spr. zijn betoog samen
vatten,
Brummelkamp is de Una Sancta blijven
zien in het vlak dezer onvolmaakte wereld
en heeft daarmee haar ten volle gediend.
Spreker treedt thans in een historische
teekening van de figuur van Brummelkamp;
niet onvoorbereid aanvaardt hij den strijd.
Zijn zielsstructuur was een andere dan die
van de Coclc „Wie kan dan zalig worden",
vormt de inhoud van zijn worsteling om het
geloof. De vrijmaking der Kerk ging aan
vankelijk zijn geest voorbij. God zelf zou er
voor zorgen, dat hij, alleen door de ge-
institueerde kerk te leiden in de vrijheid der
kinderen Gods, het kerkelijk vraagstuk kan
oplossen. Tegen het rationalisme cn het
humanisme trok hij den degen, óók waar
zij in de kerk invloed oefenden.
Nauwelijks predikant zet het Noorderlicht
van Ulrum hem in brand. Zijn bezwaren
waren die van de Cock. Aan de kerk der
vaderen immers de Hervormde kerk naar
eigen handvest bleef zijn hart verpand.
Maar het gewicht der Synodale reglementen
dreigde haar te verstikken. Spr. releveert de
vete conflicten, waarin Ds. Brummelkamp te
Hattem gewikkeld was. Zijn reformatorisch
willen is door niets te remmen geweest.
Lauwheid en traagheid was hem een gruwel
en hij zag ze rondom zich.
Een onstuimige Mozesnatuur, maar
die door God eerst moest toebereid wor
den; als hij het hoogtepunt bereikt
volgt slechts één ambtsdrager hem.
Maar hij stond pal en door Christus
gesterkt, mocht hij in Hattem de kerk
der vaderen vrijmaken. „Ilc neem alles
voor mijn rekening", zoo sprak, maar
zoo was ook Brummelkamp. Een be
slist, maar zachtmoedig Christen, zoo
als Groen hem noemde.
Dan voer hij voort tot dc praktijk: in op
leiding, in Zending, in kerkelijk leven. „Ik
•ermrg alte dingen door Christus", dat was
het geheim van zijn geloofs-heroïsme.
„In der waarheid".
Als tweede punt bespreekt Ds. Teeuwen
den eisch der waarheid: het recht van zijn
zaak, door de Cock hem bewezen. Hij miste
eerst het centrale denken uit Gereformeerd
principe; de Cock heeft hem dat doen grij
pen. Deelde hij eerst allerlei opvattingen
niet, welke dan wel? Wat komen moest
was: maak in Uw Woord mijn gang en
treden vast Het Verbond moest de inzet
van zijn strijd worden.
Van de Cock heeft Brummelkamp bij zijn
bezoek te Ulrum den eenvoud en de onver
zettelijkheid der Waarheid Gods gehoord
en gezien. Voor dit forum was kerkreforma
tie geboden en gerechtvaardigd.
Innige vroomheid en dogmatische bezin
ning vormden de harmonie, die zijn levens
strijd hebben vergezeld, maar moesten er
ook in getoetst worden in soms pijnlijke
strijd. Hetgeen spr. met voorbeelden aan
wijst
In een wereld van disharmonieën heeft
deze harmonische natuur veel zielelijden
moeten dragen. In zekeren zin was hij een
Guido Gezelle. Hij was altijd zichzelf: een
kind Gods.
Aan hem is bevestigd: „'k Zal hem mijn
heil en eer doen zien". De hoogste lof en de
zwaarste roeping is: Christen-strijder te zijn.
Zulk een was Anthon Brummelkamp. Dp
natuurlijkheid van het Christenleven
was het geheim van den reformator van
Hattem.
Ons in onzen tijd wacht ook geloofswor-
steling. Zij dan Gods genade ook onze
kracht
Nadat staandè gezongen was Ps. 150 1
en 2, ging Ds. J. Douma van Arnhem in
dankgebed voor.
Gemeenschappelijke maaltijd
Te 5 uur vereenigde zich een groot aantal
predikanten, afgevaardigden en bezoekers
aan een maaltijd, die aangericht was, in het
met plante-n versierd© lokaal naast de kerk.
De tafel werd gepresideerd door Ds. J.
Douma van Arnhem.
Als gasten zaten o.m. aan de Commissaris
der Koningin met gade en dochter en Mevr.
Wed. Prof. Dr. H. Bouwman, wijlen wier
echtgenoot in Hattem gestaan heeft
Dr. Keizer stelde een dronk in op
den Commissaris der Koningin en
deelde mee, dat het Moderamen der
Gen. Synode hem benoemd heeft tot
deputaat voor de correspondentie met
de Hooge Overheid.
Het woord verkrijgende, deelt
Baron van Heemstra mede, dat
hij gaarne de benoeming zal aan
vaarden (applaus).
Voorts wil hij dezen maaltijd een verzoe-
ningsmaal tusschen Kerk en Overheid noe
men en stelt een dronk in op den tafel
president, die dit samenzijn een kerkelijke
maaltijd noemde.
Verder spraken aan tafel Dr. J. Thijs
van Zwolle, die ook de gemeente van Hat
tem gediend heeft en een dronk instelde op
Ds. Karssen, die dezen dag heeft voorbereid;
Prof. den Hartogh, die een dronk instel
de op de kerk van Hattem; Ds. Karssen als
pastor loei.
Te half zeven werd de tafel opgeheven en
ging Ds. de B r u y n in dankzegging voor.
AVONDSAMENKOMST
In de nu overvolle kerk werd' de dag be
sloten met een samenzijn onder leiding van
Ds. Teeuwen, die na het zingen van
Ps. 66 5 en 6, in gebed voorging en Psalm
20 las. Hierna sprak Ds. Karssen een
openingswoord als voorzitter van den ker-
keraad van Hattem, en roept het welkom toe
aan de weduwen van predikanten, die de
gemeente van Hattem gediend hebben. Hij
deelt mede, dat nog bewaard zijn gebleven
alle notulenboeken van den kerkeraad,
honderd jaren lang dus. Spr. noemt eenige
momenten uit den strijd van 1835 en Ds.
Brummclkamps aandeel daarin. Uit alle
stukken blijkt, dat Ds. B. zich altijd is blijven
beschouwen als predikant van de Geref.
Kerk van alle tijden en met alle kracht
ervoor gestreden heeft, om q i e kerk en i n
die kerk de belijdenis der vaderen te hand
haven. Het kerkbestuu r heeft hij echter
niet kunnen erkennen. Z ij n doel was alleen
in de Herv. Kerk te blijven en daar de
reformatie ter hand te nemen. Spr. doet nog
menige '-reep uit de geschiedenis der Hat
temsche Kerk; thans schrijft het huidig ge
slacht geschiedenis; zij het in hetzelfde ge
loof en in dezelfde liefde.
Na het zingen van Ps. 89 7 en 8 was
het woord aan Dr. G. Keizer van De Steeg
voor het houden van een herdenkingsrode.
Voeding in de Ziekenhuizen
Dc stijging der prijzen van verschillende
voedingsmiddelen begint zich, naar de Java
Bode meldt, in verschillende ziekeninrich-
tingen, krankzinnigengestichten, gevange
nissen en andere instellingen, waar dage
lijks vele menschen moeten worden gevoed,
te doen gevoelen.
In de gouvernementszickenhuizen zijn dc
VERKRIJGBAAR
LUXE DAMESSCHOENEN
DUIFJES
Kinderschoenen
'tl Product dat verrukt
N.V. „CEVABO" SCHOENFABRIEKEN MOERGESTEL
'KUGGET
IDEALE SCHOENWAS
Voor Uw kinderen
uitsluitend
schoenen
y WAALWIJK
GROOTSTE KEUS
NIEUWSTE
Sk CREATIES
voedingskosten per inlandschen patient In
•de laatste jaren gedaald tot 5 a 7 cents
voor normale voeding tegen 20 cents en
meer per hoofd in de jaren voor de crisis.
Op dien abnormaal lagen prijs zijn uiter
aard alle begrootingen van den dienst der
volksgezondheid gebaseerd. De nog maar
geringe prijsstijging, die eenigen tijd ge
leden begonnen is, vormt daardoor reeds 'n
feitelijke bedreiging van de omvangrijke be
grootingsposten, die voor voeding der vele
duizenden verpleegden op den grondslag
van de allerlaagste prijzen van een jaar
geleden werden uitgetrokken.
Verdere vermindering van de hoeveelheid
voedsel of afschaffing van bepaalde ingre
diënten is onmogelijk. Jaren terug reeds
wordt iedere luxe in dit opzicht door het
snoeimes der bezuiniging uitgesneden. Het
laboratorium bepaalde daarbij nauwkeurig
de minimum-hoeveelheden eiwit, vet, enz.,
die de menschen nodig hebben en aldus
werd het allergoedkoopste menu vastgesteld
dat men zich denken kan.
Overschrijding der begrootingsposten, voor
dat doel uitgetrokken, wordt dan thans
reeds voorzien.
Woensdag werd de laatste hand gelegd aan dan laatsten pijler van de brug over het HoUandsch Diep, welke een belangrijke schakel zal vormen
het Noorden en Zuiden van ons land. Een overzicht van de in aanbouw zijnde bru§J
Koning George van Griekenland, die zich thans in Rome bevindt, bracht voor zijn vertrek uit Florence een bezoek
ux can het graf van koning Constantijn van Griekenlandin gezelschap van zijn zusters en van prins Paul,
In Bremen heeft dc verkeerspolitie 'n maatregel ingevoerd
van de afgeloopen week verplicht worden om een les over
maatregel, jammer alleen dat er de Zondag voor wordt
waarbij iederen Zondagmorgen de 1verkeers-overtreders
verkeer sv oor schriften bij te wonen. Dit is 'n verstandige
misbruikt,
15 VRIJDAG 22 NOVEMBER 1935
TWEEDE BLAD PAG. 5
