WOENSDAG 23 OCTOBER 1935
TWEEDE BLAD PAG. 6
STADSNIEUWS
Egyptische en Babylonische
Geneeskunde
Lezing Dr. J. G. de Lint
Uitgaande van het Nederlandsch Histo
risch Natuurwetenschappelijk Museum is
gisteravond de eerste der reeks lezingen ge
geven, welke ten doel hebben een beeld te
geven van de plaats der natuurwetenschap
in de beschaving der oudheid en van den
samenhang tusschen de wijsgeerige stroo
iningcn en de opkomst dier wetenschap.
Dr. J. G. de Lint uit 's-Gravenhage open
de de rij der sprekers met behandeling van
liet onderwerp: „Egyptische en Bbayloni-
liet onderwerp: „Egyptische en Babyloni
sche Geneeskunde". Aan deze lezing is het
.volgende outleend:
Om tot een goed begrip der Grieksche we
tenschappen te komen, is het noodig do
genese, de wording daarvan te laten voor
afgaan en een korte schets te geven van de
genees- en natuurkundige kennis bil een
paar der oudste cultuurvolken: de Egypte-
naren en de Babyloniërs en de Assyriërs.
Immers de Grieksche wetenschappen zijn ge
baseerd od wat door hen uit de oudere cul
turen is overgenomen. Vooral door latere on
derzoekingen is door de vermeerdering on
zer kennis omtrent die invloed der oudere
kuituren gebleken, dat die invloed veel eroo-
ter geweest is, dan vroeger vermoed werd.
Eeuwen lang hebben handelsbetrekkingen
beslaan, zijn door oorlogen kennis en weten
schap der oude kuituren in Griekenland ge
bracht en, aldus Spr., laten wij de slavernij
niet vergeten, die zeer sterk hiertoe heeft
medegewerkt.
Onze kennis omtrent de geneeskunde ln
Egypte berust op wat oude schrijvers, zoo
als Herodotus en Diodorus ons hebben over
geleverd, op hetgeen te vinden is in de ge
neeskundige papyri en voorts op de in
schriften en voorstellingen, die op de oude
monumenten bewaard gebleven zijn. Voor
het tweestroomenland zijn wij in hoofdzaak
aangewezen op de kleitafeltjes uit de biblio
theken der koninklijke paleizen, waarvan
<!e Kounjounjik-collectie, onder de bouw
vallen van Niniveh gevonden, thans be
waard in het Britseh Museum te Londen en
nog slechts ten dcele ontcijferd, wel de
voornaamste bron vormt.
Een der meest primitiefste denkbeelden
omtrent het. ontstaan van ziekten is het gé
loof aan den invloed van booze geesten en
daemonen als ziekteverwekkers. Zelfs tij
dons den hoogsten bloei der Egyptische be
schaving op het einde van het Middelste
Bijk en in het Nieuwe Koninkrijk, is deze
eelachte terug te vinden. Ook de papyrus
Ebers, een onzer best bewaarde en uitvoerig
ste geneeskundige papyri uit ongeveer 1500
v. Chr., bevat hiervoor nog menig bewijs.
Neemt men aan, dat ziekte ontstaat onder
invloed van booze geesten, dan bestaat het
remedium uit verzoening van die geesten
door offerandes en bezweringen. De magi
sche handelingen waren bij het volk zoover
doorgedrongen, dat men een formule moest
uitspreken bij iedere keer, dat men genees
middelen nam. De bezweringen werden niet
alleen als remedium, maar ook als voorbe
hoedmiddel, als prophvlacticum gebruikt, in
<lon vorm van amuletten, die om den hals
gedragen en den dooden in het graf mede
gegeven werden. Van een en ander gaf Spr.
eenige voorbeelden.
In Babyloniè en Assyrië treden in het
algemeen symbolische handelingen meer op
den voorgrond dan in Egypte.
Een volgend stadium in de ontwikkeling
beschouwt ziekte als een straf der goden en
waar in Egypte de geueesheeren uitsluitend
tot den priesterstand behoorden, waren zij
in de eerste plaats uitverkoren om als be
middelaars de verzoening met de goden te
bewerkstelligen.
Zelfs in het doodenboek, een boek, dat
iederen doode mede in het graf gegeven
werd en dat wij een soort Baedeker voor
het hiernamaals zouden kunnen noemen,
een handleiding voor de ziel om zich van
alle zonden en gebréken te zuiveren, zijn
bezweringen tegen ziekten in het leven hier
inamaals te vinden.
Waar de kuituur der Assyriërs en Baby
loniërs berust op die van de Sumeriers en
deze reeds sterk ontwikkeld was. vinden wij
bij deze volken reeds een groote kennis van
de natuurwetenschappen. Naast de astrono
mie zijn het botanie en zoölogie, die hun in
vloed op de geneeskunde hebben uitge
oefend.
Tusschen de Egyptische geneeskunde en
die van het tweestroomenland beslaat een
groot onderscheid, doordat op de prognose in
"t Nijldal weinig gewicht gelegd werd, terwijl
de/.e zich bij de Assyriërs en Babyloniërs
zich zeer sterk ontwikkeld heeft. Hier werd
liet voorspellen van den afloop niet alleen
.bij voorgenomen handelingen, maar ook bij
ziekten, algemeen toegepast.
Naast magische- en priestergeneeskunde
beeft zich de empirische geneeskunde ont
wikkeld. Evenals een dier bij instinct die
planten uitzoekt, die hij noodig heeft orr>
bijv. bij maagstoomissen braking op tc wek
ken, zoo heeft de mensch zich in den loop
der tijden tal van geneesmiddelen eigen ge
maakt. De Egyptische papyri evenals de klei
tafeltjes bevatten een zeer groote menigte
van dergelijke empirische geneesmiddelen.
Als hoogste trap van de geneeskunde be
schouwen wij de wetenschappelijke genees
kunde en reeds in de oudheid zijn daarvan
sporen te vinden. Uitvoerig wees Spr. ln dit
verband op den invloed van lucht, bloed en
voeding, die reeds zeer vroeg bekend was.
In de papyrus Edwin Smith zijn een aan
tal anatomische namen te vinden, die ln
igeen der tot dusverre bekende Egyptlscne
geschriften voorkomen, namen van doelen
van het lichaam, waaruit duidelijk blijkt,
dat men beter op de hoogte van de ontleed
kunde was dan wij dachten. Door het bal
semen heeft men weinig ontleedkundige
kennis kunnen verzamelen.
Uit de opsommingen van betrekkingen en
ambten op de grafdeuren blijkt, dat tijdens
don bloeitijd der Egyptische kuituur de ge
neeskunde in een aantal specialiteiten ver
deeld w-as. Het is Spr. gelukt naast de hof
arts ook oogartsen, tandartsen en specialis
ten voor de behandeling van buikaandoe
ningen te vinden. Er bestond in Egypte
zelfs een specialiteit, die wij niet onder de
geneeskundige rekenen, de cosmetische, de
parfumeur, die belast w^s met de verzorging
en de verfraaiing van de huid.
Spr. behandelde vervolgens de chirurgie
ir« de geneeskunde der oude kuituren In
1907 ontlekte Max Müller in de nabijheid
van Memphis een graf, waarin reliefs met
voorstellingen van operaties. Doordat ge
deelten ontbreken, is niet meer na te gaan
welke kunstbewerkingen hier zijn voorgc-
s'old; zeker is het dat die gedeelten, die
goed bewaard zijn, de besnijdenis te zien
geven. Een bewijs dat deze operatie in
Eeypte reeds van zeer oude tijden af moet
hebben bestaan, zien wij in het steenen mes,
dat de operateur in de hand heeft. Ook voor
het openen van den buik bij het balsomen
was liet gebruik van een steenen mes voor
geschreven.
Dank zij de publicatie in 1930 van 'Ie pa j
pyrus Edwin Smith door Breasted heeft
men een heel anderen kijk op don stand der
geneeskunde in het Nijldal gekregen. Vinden
wij in de andere papyri slechts sporadisch
iets over de behandeling van wonden en ls
daarin niets te vinden over beenbreuken, de
Edwin Smith is een zuiver chirurgisch boek.
Het vermoeden, dat de chirurgie reeds vroeg
door bepaalde specialisten werd )>eoefend, is
door de papyrus Edwin Smith geheel be
vestigd. Leest men dit geschrift, dat uit
plus ininus 1500 v. Chr. stamt, dan krijgt
men den Indruk een modern compendium
voor zich te hebben. Bij lezing valt het ons
op, dat er bijna geen bezweringen in voor
komen. Bij -de chirurgie was dit ook niet
noodig. Hier was de samenhang tusschen
oorzaak en gevolg iets wat voor de hand lag.
Spr. besloot: Vatten wij het medegedeelde
kort tesamen, dan zagen wij dat de genees
kunde zoowel van het Nijldal als van hm
tweestroomenland bestaat uit een menge
ling van primitieve, magische en priester-
penecsknnde, waarbij een begin van weten
schappelijke geneeskunde herhaalde malen
duidelijk te bemerken is. Meermalen kon Ik
er u op wijzen, dat door deze oude kuituren
een invloed op de Grieksche geneeskunde ls
uitgeoefend. Waarschijnlijk is deze factor
grooter dan men tot nu toe vermoed heeft.
Doordat er geen populaire werken over Griek
sche geneeskunde, geen receptenboeken van
artsen bewaard zijn gebleven, kunnen wij
ons geen goed denkbeeld vormen van 'de
evolutie van dc Grieksche geneeskunde tot
de wetenschappelijke, zooals wij die uit het
oude Hellas kennen cn waarover ik u later
hoop te spreken.
De lezing werd met lantaarnplaatjes ver
duidelijkt.
Een anti-fascistisch
Studentenblad
Er is te Leiden een anti-fascistisch Stu
denten-Comité, dat dezer dagen het eerste
nummer liet verschijnen van „De Sleutel",
het eigen orgaan dat 'deze A.F.S.C. maande
lijks gaat uitgeven.
De redactie richt zich in het voorwoord
tot de Leidsche studenten om hen met het
doel van het blad bekend te maken. Dit
orgaan wil de spreekbuis zijn van alle vrij
heidslievende studenten aan onze Universi
teit, ongacht hun politieke of religieuse over
tuiging. Het stelt zich ten doel tot uitdruk
king te brengen de stem van de intellec-
tueelen, welke hebben ingezien, dat het be-
geerenswaardig goed der volksgemeenschap
juist door hen, die haar momenteel voor hun
fascistische propaganda uitbuiten, niet ver
wezenlijkt kan worden.
Menno ter Braak schrijft in een ar
tikel „Student en anti-fascisme" o.a.: Een
der bijna gewijde tradities van de Neder-
landsche studenten is hun afkeer van een
politieke houding. 'Het ontijdig partijkiezen
bevordert de ontijdige stompzinnigheid; en
al behoeft men zich dan ook niet te laten
voorstaan op zijn onpartijdigheid, het is
ongetwijfeld evenmin noodzakelijk, dat de
student zijn geestelijke beweeglijkheid met
spoed begraaft in een politiek dogma. De
onpolitieke student is ontzaglijk veel ver
schuldigd aan de democratie en daarom is
voor alles hij geroepen om haar tot het
uiterste te verdedigen. Haar te verdedigen,
•d.w.z. haar inspiratieve inconsekwentie, haar
tegenstrijdige aanwezigheid, haar sine qua
non voor alle cultuur. Het wordt hoog tijd,
dat de verachte democratie de verdedigers
krijgt, die zij waard is. Het fascisme heeft
minachting voor het intellect, voor het be
wuste denken. Niet geheel ten onrechte;
wanneer men ziet hoe snel het bewuste den
ken van bepaalde groepen intellectueelen
is om te schakelen tot er rassenleer te
voorschijn komt, zal men er zich voor hoe
den het intellect te overschatten. De stu
dent (in den zin van intellectueel in wor
ding) is anti-fascistisch per definitie, zou
het althans behooren te zijn. Niet in alle
tijdsomstandigheden is het noodzakelijk dat
speciaal te onderstrepen. Thans des te meer;
nooit had de holle phrase meer vat op de
individuen, nooit was het terrein gunstiger
voor de „faux monnayeurs" van het intel
lect. Wie het fascisme in zijR kern wil aan
tasten, moet het aantasten in zijn phrasen.
Daartoe moet men zich als denkend en
voelend mensch in onafhankelijkheid be
wust kunnen worden van zichzelf. Om zich
in onafhankelijkheid bewust te kunnen wor
den heeft men de democratie noodig en
•daarom moet men het fascisme bestrijden".
Van de overige artikelen uit „De Sleutel"
noemen we nog dat van J. van Hout: „Waar
om moeten studenten het fascisme bestrij-
„Wij, studenten", aldus deze scribent,
„hebben ln den strijd tegen het fascisme een
bijzondere taak te \errichten, omdat het voor
ons behalve materieelen nood een onuitspre
kelijke geestelijke ellende beteekent. Juist
wij hebben bij het fascisme niets te winnen,
maar alles te verliezen".
Het Groene Kruis
Najaarsvergadering
Gisteravond had de najaarsvergadering
plaats van de afdeeling Leiden van het
Groene Kruis.
Na vaststelling der notulen van de vo
rige vergadering deelde de voorzitter, Dr.
Boonaoker. allereerst mee. dat in de vaca
ture ontstaan door het vertrek van Zuster
üe Wit was voorzien door de benoeming van
Zuster E. Buy, die 1 Augustus definitief in
functie is getreden.
De penningmeesteresse mej. F. A. Ie Poole
diende de bogrooting voor 1936 in. Deze be
grooting sluit in ontvang en uitgaaf met
'n bedrag van f 6375. Voor aanschaffing van
artikelen werd een post van f 700 geraamd,
aangezien het een groot belang werd ge
acht dat het magazijn der verplegingsarti-
kelen goecl op peil blijft.
Aan een verlaging van de salarissen kon
men voor 1936 niet geheel ontkomen. Bij een
toeneming van het ledental zou deze maat
regel niet noodig geweest zijn. Betreurd
werd dat er in de laatste jaren te veel
leden zijn die bedanken wanneer ze eenigen
tijd geen hulp noodig hebben en zich weer
aanmelden zoodra in geval van ziekte de
hulp der wijkverpleegster of de artikelen
uit het magazijn onmisbaar bleken. Bij een
constant aantal leden kan het Groene Kruis
het beste aan zijn doel beantwoorden.
De vergadering besloot den termijn gedu
rende welken de leden gratis van kinder
weegschalen gebruik kunnen maken te ver-
lengen van zes weken tot drie maanden.
De aftredende bestuursleden Dr. Boon-
arker cn mej. F. A. 1p Poole werden her
benoemd. Tot affrvaarligde naar de ver
gadering van de Zuid-Hollandsche Vereeni-
ging het Groene Kruis op 25 October te
Rotterdam werd Dr. Boonacker aangewezen.
Nadat de agenda dezer provinciale vergade
ring uitvoerig was besproken, besloot de
voorzitter deze slecht bezochte vergadering.
VOETBAL
Donderdagmorgen 10 uur speelt op het
N.B.L.O.-terrein L.P.S.V, .1 ^egen C.G.W. I,
HET LEVEN DER VROUW
IN ZUID-AFRIKA
Lezing Dr. H. v. Broekhuyzen
In de Graanbeurs heeft gisteravond de
gezant van Zuid-Afrika, Z.Exc. Dr. H. v.
Broekhuyzen van de afd. Leiden van
den Ned. Vrouwenbond een causerie gehou
den over „Het leven der vrouw in Zuid-
Afrika. De vergadering stond onder leiding
van de presidente, Mej. van Loo, die in een
hartelijk weLkomstwoord den spreker dank
zegde voor zijn bereidwilligheid dezen avond
aan de Vrouwenbond af te staan.
Gezant van Broekhuyzen, met applaus
op het spreekgestoelte begroet begon met
te wijzen op dc groote hartelijkheid die het
Noderlandsche volk steeds tegenover Zuid-
Afrika heeft betoond om daarna de moeilijk
heden van de Noderlandsche taal voor de
Afrikanen uiteen te zetten. Vooral met de
naamvallen en geslachten kan hij ^baje"
tobben.
Als spr. over de vrouw van Zuid-Afrika
sproken moet, dan doet hij dat gaarne, want
voor de Zuicl-Afrikaansche vrouw gaat zijn
hart wijd open als hij denkt aan de prach
tige rol die zij in de moeilijkste jaren van
Zuid-Afrilka heeft gespeeld. Want Zuid-Afri
ka heeft een zware lijdensgeschiedenis door
gemaakt. Nederland ook maar in Afrika ls
het nog zoo kort geleden. Spr. wil eerst
echter spreken over dc wordingsgeschiede
nis van Afrika dat in 1652 door v. Riebcek
en zijn vrouw werd gesticht. Deze twee
menschen waren een Geus en een Huge
noot! Merkwaardig! Niet alleen de naam
van van Riobeök, maar ook van zijn vrouw
staat geboekstaafd in de geschiedenis van
Zuid-Afrika als die van een nobele, vrien
delijke vrouw,, d( stammoeder van een gan-
sche rij van nobele en vriendelijke vrou
wen. van vrouwen die door en door gods
dienstig zijn. v. Riabeek en zijn vrouw kwa
men in de wildernis en temidden van de
Boesmans boog de stichter van Zuid-Afrika
zijn knie om zijn God te vragen hem de
genade te geven de godsdienst van zijn
vaderen ook hier te mogen stichten. De Boes
man is de oorspronkelijke inwoner, een
afschuwwekkend wezen, dat later met de
Hottentotten is vermengd, hetgeen intus-
schen geen rasverbetering beteekende. De
Hottentot is intussohen uitgeroeid tusschen
de twee molensteenen: de blanken van het
Zuiden en de zwarten van bet Noorden.
En de voornaamste oorzaak van hun onder
gang was de drank, waar zij ziel en lijf voor
over hadden. Van de zwarten zijn er thans
in Zuid-Afrika ruimschoots genoeg. Vreemd
is dat heel veel menschen vooral in Enge
land en Amerika denken dat de Zuid-Afri-
(kaansche boer zwart is. Vooraanstaande
menschen in Engeland hebben spr. verwon
derd aangezien omdat hij blank was en
omdat hii mes en vork gebruikte.
SDr. vertelt daarna weer iets over de
Zuid-Afrikaansche strijd. Eenige jaren ge
leden heeft spr. gesproken met den Koning
van Engeland. Spr. heeft den koning toen
verteld, dat ihij in de gevangenis had gezo-
ten en de koning informeerde naarstig naar
de toedracht daarvan. De generaal die de
leiding van den oorlog had wilde spr. vrij
laten, wanneer hij de eed der neutraliteit
aflegde. Spr. heeft dien generaal gevraagd:
Als de Duitschers Londen innemen legt u
dan ook de eed van neutraliteit af. Ik mag
verd.zijn zeide de generaal met een vloek.
Zoo denk ik er ook over heeft spr. toen ge
zegd en is de gevangenis ingegaan. Toen
spr. dit vertelde zeide de koning: Gij hebt
gelijk gehad, dr. v. Broekhuyzen.
De vrouw, aldus ging spr. voort, is voor
de bevrijdingsoorlog van onschatbare betee
ken is geweest. Haar eerste optreden was de
bekende tocht van 5000 vrouwen naar het
gouvernementsgebouw om loslating van
hun gevangen mannen te vragen. En als de
vrouw in den oorlog niet naast den man
had gestaan op de wijze waarop zij dat
deed hem steunend en sterkend en moed
gevend dapper ontbering lijdend dan was
het met de geschiedenis van Zuid-Afrika
niet gcioonen als het gel'oopen is zoo roem
vol en grootsch.
Spr. ging verder van anecdote tot anec
dote en vertelde ojm. dat. toen hii wilde
promoveeren (in Leiden) en met den pro
fessor over zijn proefschrift sprak, dat han
delde over de wordingsgeschiedenis van de
kerk in Zuid-Afrika, de hoogleeraar vroeg:
wanneer begint u? In 1652 antwoordde spr.
Waarom niet eerder? vroeg Je professor.
Wel, antwoordde de promovendus, omdat
in 1652 Jan van Riebeok voet aan wal zette.
Wist u dat niet'? De professor wist het niet.
In 1S86 heeft Engeland Zuid-Afrika ge
annexeerd uit liefde. Het was als met
de mooie kat en de kleine muis. De mooie
kat zei: Kern maar hier muisje, dan word
je deel van de grooto mooie kat. Dank u,
zei het muisje, ik blijf liever muis.
De moeder kan zoo ontzaglijk veel doen
in de geschiedenis van een volk. De Zuid-
Afrikaansche vrouw hééft zooveel gedaan
voor de geschiedenis van haar volk. Zij heeft
aan haar knie haar kind de taal geleerd,
die door Engeland verboden was. Zij ver
telt aan haar 'kind de geschiedenis van
haar volk en voedt het op in liefde voor
het land en voor zijn stamverwanten.
In de lagers heeft de vrouw naast de
man gestaan om zijn geweren te laden
opdat de man zonder oponthoud door zou
kunnen schieten. Ze is barrevoets over de
bergen getrokken, door de woestheid, te
midden der wilde dieren. Daarom heeft de
Zuid-Afrikaansche vrouw reeds in 1838 het
volledige burgerrecht gekregen, dezelfde
rechten als de man.
De Afrikaansche taal heeft tenslotte in
1910 gelijke rechten gekregen als de Engel-
sche, op papier. Maar wat heeft het niet
een moeite gekost om dat recht ook in de
practijk door te voeren. Ook in die strijd
heeft de vrouw vooraan gestaan. Ze gingen
naar de winkels: Ik wil een lappie voering
hebben. Wat zegt u? vroegen de Engelschen.
Ze herhaalden het en weigerden Engelsen
te spreken en de Engelschen moesten er
wel toe overgaan Afrikaansche bedienden
te nemen en de Afrikaansche taal te lee-
ren. Vandaag ls Zuid-Afrika vrij met een
eigen taal, met een eigen vrije vlag. Het is
door de diepte gegaan. Maar de overwin
ning is bereikt.
Luid applaus volgde op deze rede. De heer
T. S. Goslinga sprak een dankwoord lot
den spreker, waarna deze in dankgebed
voorging.
KAMER VAN KOOPHANDEL
NIEUWE INSCHRIJVING. 22 Oct. Gebr.
Scliouls. Leiderdorp, Mei doom straat 46,
Aannemersbedrijf, st.rn:l - grond- en riolec-
ringswerken. Venn.: J. A. Schouls en A.
Schouls, Leiderdorp.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN: Elisabeth d v J Cuperus en Z v
d Ploos Jacobus Johannes z v W F de la
Rle en C J Hemerik Jenneke Gjjsberta 1 v
A Roos en G W Stoorvogel
OVERLEDEN. C Smit—Betf. vr„ 48 jr R
Seriier. wedr. 86 Jr J Hartcvelt—Christiaan
se. vrTl Jr M E Vertind—Piket vr„ 72 jr
E M ChrispUnMatters wede 83 jr
Schrijvers spreken tegen oorlog
en militairisme
Bijeenkomst Jongeren Vredas-Actie
Het waren Fré Dommisse, Maurits Dekker,
J. G. Schoup en Garmt Stuiveling. lie gister
avond in den Foyer der Leidsche Stadsge
hoorzaal van hun oorlogsalschuw en vredes-
zin spraken voor de .Jongeren Vredes-Actie"
wier streven door een 60-tal Nederlandsche
schrijvers en schrijfsters, daaronder de be
kendste, wordt gesteund. In zijn openings
woord deelde de voorzitter mede, dat het
werken van de Jongeren Vrede6-.\ctie voor
den vrede in ons land niet zonder invloed
is geweest. Mevr. Fré Dommisse kreeg aller
eerst het woord.
De mensch zal als mensch verloren zijn
als de oorlogssalvo's zullen zijn afgeschoten,
aldus Spr. Er bestaat een zeker „verlangen"
om de verschrikkingen van den oorlog te
beleven. Men wil „actie", hoewel men niet i
weet waarom. Spr. begrijpt dat de bezitters
willen vechten voor het behoud van hun be
zit, doch dat de bezitloozen willen vechten,
dat begrijpt spr. niet. Juist in tijden zooals
wij thans beleven moeten wij op eikaars
steun kunnen rekenen, om ons niet door het
verblindende van een oorlog te laten moe-
sleepen. Komt er oorlog dan hebben we dit
aan ons zelf te wijten, omdat wij het gevaar
thans niet onderkennen.
Hierna sprak de heer J. G. Schoup, die be
gon uiteen te zetten dat strijd 6tee:ls heeft
bestaan en hoe de geweldpleging als een
roode draad door heel dc geschiedenis der
menschheid loopt.. De moderne oorlog tus
schen staten is in wezen het zelfde als een
knotsengevecht der oermenschen. Onze tijd
wordt gedwongen naar de nonnen der doel
matigheid. Een oorlog is echter niet doelma
tig, want hij werkt slechts vernielend en
doet overwinnaar en overwonnene gelijkelijk
ten onder gaan. Ook berust de moderne oor
log niet op heroïsme of recht. Onze tijd is
niet sentimenteel, aldus spr. Het «a-oorlog-
sche pacifisme heeft gepoogd den vrede na
derbij le brengen met gevoelsargumenten.
Het oorlogsgevaar kan echter volgens spr.
slechts bezworen worden door het geven
van de nuchtere feiten. Over het afschuwe
lij k-onm en schel ij ke van -Jen oorlog zelf moe
ten wij heen zien naar de resultaten van
een gewapend conflict. Genoegzaam staan
ons nuchtere ciifers ten dienste, die ons be
wijzen, dat oorlog slechts verlies voor alle
partijen beteekent. En de wereld mag zich
tot een gebeuren zonder resultaat niet meer
leenen.
Maurits Dekker voerde hierna het woord
en zelde dat het in de eerste plaats noodig
is de oorzaken van den oorlog op te sporen
en te trachten deze met wortel en tak uit te
roeien. Oorlogsbestrijding kan alleen nut
hebben als men altijd en onder alle omstan
digheden tegen oorlog is.
Ten slotte sprak Garmt Stuiveling, die be
gon met het voorlezen van een motie, die
vanuit de vergadering was ingezonden en
waarin geprotesteerd wordt tegen den in
vloed van Italië in Abessinië.
Garmt Stuiveling besprak hierna het ge
schil tusschen Italië en Abessinië. Spr. ziet
een groot gevaar in de veronderstelling dat
een overwinning op Italië tevens een over
winning op het fascisme zou beteekenen.
De heer T. Schuurs luisterde de avond op
met fraaie declamatie.
Gehoord dezen avond, en vooral het betoog
van den heer Maurits Dekker, is het ons een
raadsel, dat verschillende positief Christe-
Jijke schrijvers in dezen kring zijn, verzeild
geraakt.
Verduisteringen ten postkantore
Voor de Haagsche rechtbank stond de
brievenbesteller Tj. S. terecht wegens ver
duistering van een aantal postzegels die hij
ten jjostkantore onder zich had.
Als getuige verklaarde de directeur van
het postkantoor, dat S. plaatsvervangend
hoofdbesteller was, die een kas onder zich
had. De gewoonte is zegels van elkaar te
koopen. Onderlinge ruiling is niet geoor
loofd.
De hoofdbesteller v. d. S. verklaarde, dat
hij dezen zomer postzegels van S. had ge
leend, die hij verrekende met een voorschot,
dat deze van hem had ontvangen. Getuige
moest toegeven, dat de transactie niet ge
oorloofd was. Verdachte zeide, dat een rui
ling als hier plaats vond, meermalen voor
kwam. Hij meende dit moeilijk aan zijn
meerdere te kunnen weigeren. Het O. M.
eischte tegen S. f 75 boete, subs. 75 dagen,
alsmede een voorwaardelijke gevangenis
straf van 8 maanden, met 3 jaar proeftijd
Verd. had geen gelden verduisterd, doch de
reglementen overtreden.
Hierna stond terecht de hoofdbrievenbe-
steller D. v. d. S., verdach; van diefstal van
geldsbedragen, welke hij als loon aan der
den had moeten afdragen en voorts wegens
uitlokking van liet misdrijf -dat aan S., den
vorigen verdachte, is ten laste gelegd.
De directeur van het postkantoor beves
tigde zijn vorige verklaringen, waarna de
rechter opmerkte, dat hij de indruk had
dat men hier feitelijk te doen had met een
ambtelijke slordigheid, hetgeen de getuige
bevestigde.
De vorige verd. S. verklaarde, dat hij bq
de kascontrole op aanraden van den ver
dachte aan den controleur had gezegd, dat
hij de kas niet had, daar deze op het oogen
blik niet klopte. Verdachte gaf een andere
voorstelling van zaken.
De gewezen hoofdbesteller Van Polanen
verklaarde, dat het gewoonte was, dat men
elkander in goed vertrouwen het geld van
de kwitantiën overhandigde.
Een collega van verdachte heeft dezen
vroeger wel eens geld geleend om de kas bij
te vullen. Getuige heeft hem eens f 40 ge
leend, dat hij na korten tijd weer terug
ontving.
Het leenen geschiedde slechts voor enkele
oogenblikken. Verd. gaf een andere lezing,
doch getuige hield vol.
De referendaris der P. T. T. verklaarde
dat hij behoudens zeer kleine verschillen de
kas van verd. steeds in orde heeft bevonden.
Verdachte gaf toe dat hij wel eens post
zegels tekort is gekomen. Hij kreeg deze
zegels dan van collega's zonder contante be
taling. Bij de afrekening kwam hij een be
drag van f 10 tekort. Ook gaf hij toe wel
eens geld van anderen geleend te hebben.
Deze transacties hielden echter geen ver
band met de kascontrole.
Het O. M. achtte het verd.'s schuld, dat
de vorige verd. S. terecht moest staan. Deze
verdachte is de uit lokker van diens verduis
teringen, want hij maakte misbruik van ge
zag om S. te bewegen hem geld toe te
vertrouwen, dat hij zelf had moeten afdra
gen.
Voorts achtte de officier ook de ten laste
gelegde vier verduisteringen van gelden be
wezen.
Eisch f 100 boete, subs. 100 dagen, als
mede een voorwaardelijke gevangenisstraf
van 9 maanden met 3 jaar proeftijd.
De verdediger betoogde dat men hier te
doen heeft met een ambtelijke slordigheid
en dat van een strafbare uitlokking van ver
duistering niets is gebleken. Volgens pleiter
behooren noch zijn cliënt, noch de vorige,
LEDEREN JEKKERS
prima 17,50
(Ook naar maat zonder prijsverhooging.)
MOTOR HANDSCHOENEN, prima 2,75
WANTEN f 1,50 p. p.
BEENPIJPEN en KAPPEN vanaf 1,50
Oliejassen, Jekkers, Broeken, Pijpen
LEDERHANDEL A. VERHOOG
HAARLEMMESSTR. 07, Lo. Rox, Theater
verdachte in de verdachtenbank. Van mis
bruik maken van gezag door v. d. S. is niets
gebleken. De ten iaste gelegde feiten zijn
niet bewezen. De verdediger vroeg vrij
spraak.
Uitspraak 5 November a.s.
Sportdag S. S. R.
Gisteren hield de Gereformeerde St.uden-
tenvereeniging S. S. R. sportwedstrijden
voor dames, en heeren-studenten op het R.K
terrein aan den Haagweg onder leiding van
den heer C. Boot
Speerwerpen voor heeren had tot uitslag:
1 C. Boot; 2 D. Martini; 3 B. Allaart.
De dames bekamplen elkaar met 1 minuut
sneldoelen op de korf.
De uitslag was: 1 mej. Heida 6 doelpunten
2 mej. Reyaart 3 doclpuKen; 3, 4 en 5 mej.
Kuyvenhoven, mej. Vogelenzang en mej.
Flenterman 2 doelpunten.
De disputen liepen een 4 maal 100 M.
estafette en kwamen in de volgende volg
orde aan: 1 Aeneas, 2 Mocca, 3 Taenia en
4 Lucifer.
Bij het touwtrekken over een plas tus
schen een ploeg uit de disputen en een ploeg
nuH het bestuur hield het bestuur de over-
Tenslotte werd een voetbalwedstrijd ge
speeld tegen C. G. W. welke door de christe
lijke werkloozan met 6—3 gewonnen werd.
UNIVERSITEIT VAN LEIDEN
GeslaagrdVoorbereidend Kerkeltfk «amen.
de heer W. J. Fournler. IJmuiden.
Candidaataexamen Geschiedenis, de heer P.
W. Foeken. Haarlem.
Doctoraal examen Wis- en Natuurkunde.
hoofd\ak Natuurkunde, de heer G. J. van den
Berg. Rotterdam.
UIT DEN OMTREK
ALPHEN AAN DEN RIJN
VERGADERING VAN DEN RAAD
Maandag 28 Oct. a.s., des avonds, vergade
ring van den raad.
Op de agenda staat o.m.: aanvraag van
bestuur g.l.o. en u.l.o. scholen aan de Ste-
vinstraat voor gelden tot aanschaffing van
leermiddelen; benoeming lid Com. toezicht
ojf middelbaar onderwijs, aanbevolen de
heeren J. M. Hellegers en J. N. Omtzigt te
Aarlanderveen; benoeming afgev. speeltuin
„Bloemhof" in de vacature van den heer H.
G. Veltman, aanbevolen A. F. Ruyssenaers
en W. Geerlof; voorstel B. en W. inzake ver
lenging van de bestaande ziekenfondsrege
ling voor de werkloozen die ondersteuning
genieten en bij de werkverschaffing zijn ge
plaatst tot 31 Dec. 1936; voorstel voor naam
nieuwe straat van Hofzichtstraat naar Tous-
saintstraat en verdere enkele voorstellen in
zake bouwvergunningen.
WEEKDIENSTEN
Chr. Geref. Kerk: Donderdagavond 7 uur
Ds. de Smitt, van Utrecht,
DAMMEN
Uil slag van de bordenwedstrijden van
A.D.C.
Afd. I: W. de Knijff—J. D. van Berkel
20. J. GodthelpJ. Oosterman 2tl, W. de
KnijlfW. van Ofwegen 2—0. C. Schollaardt
J. D. van Berkel 0—2, J. Verseput—Jac. v.
Oeveren 11.
Afd. II: P. Verkade—N. Stapper 2—0, .T.
LagcrwijeJ. Vonk 20, G. van BerkelM.
Krumpclman 0—2, W. J. van BerkelW.
van Wageningen 20, H. KosterC. Deel
stra 2—0, T. Lagerwijc—E. C. van Oordt
02, P. VerkadeK. van Leeuwen 02, N.
Stapper—C. Deelstra 1—1, M. Krumpelman
W. J. van Berkel 2—0 en J. Lagerwije—
P. C. Vos 02.
POPPENTENTOON5TELLING
Gistermiddag is de Poppententoonstelling
waarvan de baten komen aan de afd.
Alphen Centraal Genootschap van Vacantie
Kolonies, geopend. Bij de opening was ook
aanwezig burgemeester Colijn.
De heer D. van Dien, voorzitter, sprak het
openingswoord. Over het tentoongestelde
sprak Mevr. de Groot, terwijl de eere-presi-
dente van het comité Mevr. Colijn, ook het
woord voerde.
Op de tentoonstelling ziet men zeer fraaie
inzendingen. We noemen o.a. de inzendin
gen van H.M. de Koningin en H.K.H. Prin
ses Juliana. Ook genoemd dienen te worden
de inzendingen van E.H.B.O. en Alphens
Zwembad, de eerste met hulp bij auto in de
sloot en de tweede met zwemoefeningen; de
kalkovens van N.V. Clant met vervoer van
de producten; inzending Prinses Juliana-
Kinderziekenhuis te Den Haag; inzending
van zuster Burger van de T.B.C.-Vereen.;
stoomwals en miniatuur stoommachine van
den heer De Jong, uit Den Haag; poppen
huis van Mevr. Van Nood—Donker; trek
schuit; kerkuitgang op Zuid-Beveland en
verder vele inzendingen; in totaal 169, waar
bij de kleederdrachten een voorname rol ver
vullen. Het geheel kan als vlokomen ge
slaagd worden aangemerkt.
KANTONGERECHT
Wegens onbevoegd uitoefenen van genees
kunde werd W. Q., te Benthuizen, veroor
deeld tot f 120 boete subs. CO dagen hechte
nis. Q. had varkens ingespoten met een se
rum tegen vlekziekte. Van de 12 varkens
waren er echter acht gestorven.
B., uit Leiderdorp, die een krcupclpaard
van een landbouwer te Aarlanderveen chi
rurgisch had behandeld werd veroordeeld
tot f 100 boete subs. 50 dagen hechtenis.
Beide feiten werden cn door den ambtenaar
èn door den kantonrechter als zeer ernstige
feiten aangemerkt.
OP ONGEDACHTE WIJZE
DE FIETS TERUG
Een maand geleden werd het rijwiel van
G. ontvreemd. Enkele dagen terug werd het
rijwiel aangetroffen te Eist met een briefje
eraan het terug te geven aan den rechtheb
bende. waaraan de politie tot vreugde van
mej. G. heeft voldaan. Zeldzaaml
GROENE KRUIS
Gisteravond vergaderde in het wijkge-
houw dc afd. Alphen a. d. Riin van hot
Groene Kruis.
Wegens verhindering van den voorzitter,
den heer D. Raaphorst, leidde Dr. J. Mun
ting deze jaarlijksche ledenvergadering.
Na lezing der notulen werd het financieel
verslag gelezen, waaruit bleek, dat de ont
vangsten waren f 3285.23 en de uitgaven
f 3275.08, zoodat er een batig saldo is van
f 10.16.
RADIO
DISTRIBUTIE
WOENSDAG 23 OCTOBER:
Programma 3: 8 Deutschl-sender; 11.2-) Xax
l-jndborg: 12.20 Bruscel VI; 14.20 ParUs Radi..;
17.20 Brusael Fr: 17.50 ParHs RaJIo; 18.20 Br.
VI: 18.35 Weon«n; 20.30 Feromunstcr; pl n
21.35 Boedapest: 21.56 London Reg: 22.20 Ber
lijn. 23.20 Wonnen
Programma 4- 8.05 Parijs Radio; 9 30 Gram.-
mozlek GRD; 10.35 London R«s: 12.50 Droilw;
is.20 Londen Res; 15.10 Droitwich: 18.20 Diver
sen; 18.50 London Reg; 19.50 Droitwich
DONDERDAG 24 OCTOBER
Programma 3: 8 Deutschl-sender: 11.29 Kn-
luniborg: 12.05 Parijs Radio. 13.20 Brussel VI;
14.20 Kalundborg; 15.20 Droitwich; 16.10 Di
versen- 16.20 Parijs Radio; 17.20 Brussel Fr;
18.35 Brussel VI: 19.20 Beromuna.er; 20.20 Br.
Fransch; 22.05 ParUs Radio
Programma 4: 8.05 Parijs Radio; 10 35 Lon
den Re.g: 13.40 Droitwich; 14.20 Londen Keg-
17.05 Droitwich; 18.20 Diversen; 18.50 Londen
Reg; 19.33 SportpraatJ© door dhr J. G. A. Jan
sen (Journalist), o.a. vraaggesprek met den
heer J. J. Hcrweljer, over: ..Het Jubileum van
Donar"; 20 Londen Reg; 20.20 Droitwich; 22.49
Londen Reg
AGENDA
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt vam Me an dag 21 tot en
met Zondag 27 October a.s. waargenomen
door de apotheken: G. F. Reyst, Steenstraat
35. telef. 136; A. J. Donk, Doezastraat 31,
telef. 1313; en C. van Zijp, Wilhelminapark
8, Oegstgeest, telef. 274.
De commissie tot nazien der rekeningen
bestaande uit den heer W. Braber en zuster
Zandwijk, had alles in orde bevonden.
Uit het jaarverslag van den secretaris,
den heer H. van Kleef, stippen we aan dat
het voorbije jaar financieel niet ongunstig
was, hoewel uiterste zorg geboden is.
Het materiaal werd 1271 keer gebruikt en
660 partijtjes ijs werden verstrekt. Aangaan
de het consultatie-bureau voor zuigelingen
werd opgemerkt, dat dit steeds de belang
stelling heeft van de ouders. Thans" zijn in
geschreven 114 zuigelingen.
Voor 1936 sluit de begrooting van inkom
sten en uilgaven met f 2925.
Als afgevaardigden naar de Algemeene
Vergadering te Rotterdam werden aangewe
zen zuster Zandwijk en de heer W. van
der Bijl en plaatsvervangers zuster Dc
Jonge en de heer K. Tolk. Aftredende be
stuursleden waren, de heeren: H. van Kleef,
Dr. Nieuwenliuizen en K. Tolk, die allen
werden herkozen.
Aangewezen werden voor leden commis
sie nazien materiaal: zuster De Jonge en de
heeren W. Braber en S. Duiker.
Bij de rondvraag bracht de heer Van
Kleef ter sprake het feit, dat er zijn die van
de tijdsomstandigheden misbruik maken en
bedanken als lid van de afdeeling. Bij de
bespreking bleek, dat men van oordcel was,
geen materiaal te verstrekken aan hen, die
zonder noodzaak bedankt hebben als lid,
en voorts pogingen in het werk te stellen
het ledental van deze nuttige vereoniging
op te voeren. Hierna volgde sluiting.
KATWIJK AAN ZEE
J.V. „ZOAR"
Vrijdag a.s. hoopt voor de Geref. Jongelings-
vereeniging „Zoar" in de Remisestraat op
te treden Ds. H. Lichtenberg, van Lissie.
Deze zal een tijdrede houden over: „Aard-
sche wentelingen onder 't Hëmelsch be
stuur". Deze samenkomst vangt aan om
half acht.
BELASTING OPHAALDIENST
Door den belasting ophaaldienst, directeur
de heer C. C. de Monije, is over de maand
September in deze gemeente aan den Rijks
ontvanger afgedragen f 519.12; aan den Ge
meenteontvanger f 112.80 en aan renten en
assurantie-premiën f 207; totaal f 838.92.
GEVOLGEN VAN DEN STORM
Door den krachtigen Westerstorm van de
laatste dagen, hebben de dijken aan onze
kust het moeten ontgelden. Ook in onza
plaats werden stukken weggeslagen, terwijl
een groote lengte prikkeldraad, dat voor af
zetting dienst deed. door de zee is wegge
spoeld. De beide tenten van de K.R.B. heb
ben moedig stand gehouden,
BEZOEK VAN Ds. ALTENA
Ds. Altcna. Ned. Hen', predikant te Gro
ningen, die een beroep naar hier ontvangen
heeft, heeft gisterenmiddag met zijn echtge-
noote een bezoek gebracht aan onze Ge
meente. Met de Kerkvoogden heeft hij een
rondwandeling door ons dorp gemaakt,
waarbij ook de pastorie in Duinoord bezocht
werd. 's Avonds werd in het Diaconie-ge
bouwtje gelegenheid gegeven om met Ds.
Altena en zijn echtgenoote kennis te maken,
waarvan velen gebruik maakten. In het ge
bouw bevonden zich de beide predikanten
Ds. Rutgers en Ds. Pras, verder Kerkeraads-
leden, Notabelen en de Kerkvoogdij. De kos
ters der beide kerken resp. J. van der Plas
en B. Vis, hadden voor eenige versiering
zorg gedragen.
RONDGANG „CONCORDIA"
Gisteravond heeft de Chr. Mondorgelclub
„Concordia", een rondgang door ons dorp
gemaakt, ip verband met de Mica-actie. Bij
verschillende winkeliers, welke aan deze
actie deelnemen, werd stilgehouden, en wer
den enkele vroolijke nummers ten beste ge
geven. Dit bracht heel wat menschen op de
been, welke dc mooie étalages der nering
doenden gingen bekijken. Als ze nu maar
van kijkers koopers worden.
AANGESPOELD
Op het strand benoorden de Uitwatering
zijn enkele deelen van een vliegtuig aange
spoeld. Waarschijnlijk zijn deze afkomstig
van een sportvliegtuig, omdat ook te Was
senaar en Schcveningen zulke deelen zijn
aangespoeld. Het aangespoelde was een
stuk van de staart en was gemerkt no. 7098
Aiglon C600 Candron Avions.
LEIDSCHENDAM
HET ELECTRICITEITSCONTRACT
MET DELFT
Thans is verschenen het praeadvies van B.
en W. van Delft inzake de nieuwe stroom-
leveringsovereenkomst met de gemeenten
Stompwyk en Veur.
B. en W. van Delft adviseeren de raad om
te besluiten de concept-overeenkomst, zooals
deze reeds door de raden van Stompwijk en
Veur in hoofdzaak is aanvaard, goed te
keuren.
De voornaamste voorgestelde wijzigingen
komen, volgens de publicatie in de Bijlagen
der Handelingen van Delft neer op verlenging
van het contract tot 31 Dec. 1958; schrapping
van het vaste bedrag van f 4700 per jaar als
annuïte ^aflossing: verzachting der kolen*
clausule, zoodat Stompwijk en Veur slechts
zullen bijbetalen als de Emmanootjes IV
duurder dan f 10 worden, terwijl deze ge
meenten restitutie krijgen als de prijs
beneden f 9 daalt; en voorts verlaging van da
