Jlirmire CriJtórijr (JTourant
DE OORLOG IN OOST-AFR1KA
Dagelijks
verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
JtLén van de voornaamste redenen
WISSELENDE KANSEN
IN OOST-AFRIKA
abonnementsprijs
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week 0.18
Voor hel Buitenland bij wekelijkscbe
zending4.50
Bij dagelijksche zending530
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 ct.
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
No. 5598
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
WOENSDAG 9 OCTOBER 1935
15e Jaargang^
2fobertentirprtjjtn:
1.17'/»
0.227a
feigezonden Mededeelingtn
2.30
0.45
Handelsadvertentiën per
regel
0.17'/i
Bij contract belangrijke korting
Voor het bevragen aan 'l
bureau
0.10
Toen dit voorjaar de verkiezingen voor Staten en Raden voor de
Protestantsch-Christelijke partijen niet overal een gunstig verloop had
den, is men direct daarna ijverig gaan zoeken naar de oorzaken.
De maatschappelijk slechte tijd werd in het algemeen aangewezen als
het blok, waarover zoovele kiezers waren gestruikeld. Zoodra de
economische booze dagen eenmaal achter den rug zijn, och, dan keert
alles wéér terug tot het oude, en de verdwaalden zullen inzien verkeerd
gehandeld te hebben, zoo werd er dan vaak aan toegevoegd.
Is deze troostrede als waar aan te merken? Oppervlakkig bezien zit
ier iets in, hetwelk aanvaard kan worden. Echter wil het dan toch
zeggen, dat het geestelijk weerstandsvermogen bij velen benauwend
klein was.
Zullen wij dan in het leven van God alléén
het goede ontvangen en niet het kwade?
Wanneer het Christenvolk dagelijks opgevoed
wordt in de vaste overtuiging, dat de eigen
willige weg verkeerd is, doch de weg naar
Gods geboden de juiste, och, dan zal het ook
in zware tijden het spoor niet bijster worden.
Er mag met recht aangenomen worden, dat
het Christelijk dagblad den wankelmoedige
aldoor wijst op zijn hooge verantwoordelijkheid tegenover God, ook
op staatkundig en maatschappelijk gebied. Een niet-Christelijke krant,
hoe goed verzorgd overigens ook, kan dit nimmer.
In het ontbreken van deze Christelijke krant in duizenden onzer, ja
onzer gezinnen, zit het kwaad, hetwelk zich dit voorjaar heeft ge
openbaard. En daarom roepen wij op, om den strijd voor de eigen
pers onverflauwd te voeren. Juist nu, om straks en altijd meer be
dacht te zijn op het gevaar.
Helpt gij, bevriende lezer, daarbij naar Uw vermogen Zorg dan, dat
vele inteekenbilletten worden opgezonden.
AFDEELING PROPAGANDA
Eén der oorzaken van
de inzinking van het
protestantsch-Christelijk
volk hij de voorjaars
verkiezingen zat in de
onvoldoende versprei
ding van de eigen
Christel ij ke Pers.
VERLAGING DER LASTEN
Hooger lasten verzwaren het
economisch weerstandsvermogen
Rode i
l Gottfr. H. Crone
In de gehouden vergadering van de Ka
mer van Koophandel te Amsterdam heeft
de voorzitter, de heer Gottfr. H. Crone,
gezegd, dat de millioenennota van den Mi
nister van Financiën met belangstelling is
ontvangen.
Deze legt -getuigenis af van de volhar
ding, waarmede onze Regeering tracht onze
volkshuishouding als geheel op de been te
houden.
Hoe zwaar deze taak is, wordt wel zeer
'duidelijk gedemonstreerd door het feit, dat
deze Regeering zich thans genoopt ziet te
grijpen naar verhooging van enkele belas
tingen.
Dit wijst er wel zeer ondubbelzinnig op,
dat wij nog steeds niet de ba6is bereikt
hebben, waarop een beginnend herstel zich
zal kunnen voltrekken.
De vormen, in welke de overheid heffln
gen aan individu en bedrijf oplegt, zijn zóó
uiteenloopend en zóó talrijk, dat het uiter
mate moeilijk valt om te overzien, welken
druk deze heffingen in totaal in 'n bepaald
geval uitoefenen.
De verhooging van. sommige belastingen,
als in de Millioenen-nota in uitzicht gesteld,
wordt door de Regeering als onvermijdelijk
gezien om de begrooting sluitend te maken.
Inderdaad vormt het in evenwicht brengen
van ons staatsbudget een doeleinde, dat of
fers wettigt. Maar indien dit geschiedt door
Verzwaring van lasten, wordt het econo
misch weerstandsvermogen van ons land
verzwakt. Moge de Regeering dan ook de
mogelijkheid zien om na het bereiken van
het budgetair evenwicht, op korten termijn
eën aanvang te maken met verlaging van
lasten, als noodzakelijke voorwaarde voor
een eventueel herstel. Slechts indien de pro
ductiekosten in Nederland worden aange
past aan het elders geldende prijspeil, kan
er kans bestaan, dat voor onze volkswel
vaart nieuwe grondslagen, zij het dan ook
bescheidener dan voorheen, worden ver
kregen.
De crisis-collecte
De crisis-collecte te Rotterdam heeft
opgebracht 18.617,44.
Het Rotterdamsche Crisis-Comité zal wel
licht onder andere naam blijven voorbe-
De mechanische dop
In de diamantslijperij van de firma As-
scher worden op het oogenblik door een
deskundige, die daartoe uit België is over
gekomen, zes vaklieden bekwaamd in de
ciamantbewerking met den mechanischen
dop. Het geldt hier een proef, waarbij de
bedoeling voor zit om. als zij slaagt, dit
systeem in de Amsterdamsche diamantin
dustrie verder uit te breiden, waarbij de
vaklieden, die thans onderricht verkrijgen,
als leermeesters zullen optrecen. Op deze
wijze hoopt men het gebrek aan vaardige
krachten dat op den duur zal dreigen te
ontstaan, doordat in den laatsten tijd wei
nig of geen leerlingen in de Amsterdamsche
diamantindustrie werkzaam zijn, te voor
komen.
KOEPANG, 9 October (Aneta). De De Ha-
villands zijn te 13 uur Java-tiji te Koepang
gearriveerd.
LEEUWARDEN-
Journalistiek
Het bestuur der (Friesche) Provinciale
Persvereeniging heeft besloten de redactie
van het Friesch Dagblad op te dragen
aan de heeren H. A1 g r a. te Huizum en J.
de Haan, te Sneek.
Deze voorziening was, zooals men weet,
nooóig geworden door 't overlijden van den
vroegeren hoofdredacteur, de heer D. v. d.
Meulen.
Welke spoorwegklasse rijdt men
De crisis en de klasse-bezetting
In het tijdschrift „Spoor- en Tramwegen'
Van, 1913 op 1933 steeg het aantal zit
plaatsen in de rijtuigen der Ned. Spoor
wegen met 9 pet., en wel van 161.900 op
177.000, en tegelijk steeg het reizigersverkeer
(aantal reizigers-kilometers) met 33 pet., en
wel van 2340 op 3156 millioen.
Per klasse bedroeg het totale gebruik in
1933: 135 635 1570 millioen en in 1933:
95 576 2485 millioen reizigerskilometers.
Tegelijk steeg in deze 20 jaren de bevol
king in Europa (in millioenen inwoners):
Groot-Brittannië en Ierland 4548, België
7.58, Denemarken 2.83.6, Duitschland 65
63, Frankrijk 4041. Italië 3543, Noor
wegen 2.42.8, Zweden 5.66.2, Zwitserland
3.7—4.1. Hierbij in aanmerking te nemen,
dat vier dezer landen bij den vrede van Ver
sailles gebiedsuitbreidingen kregen: België,
Denemarken, Frankrijk, Italië, en dat
Duitschland daarentegen grondgebied moest
afstaan.
In Nederland daarentegen was de aanwas
van de bevolking met 32 pet., t.w. van 6.2 op
8.2 millioen inwoners.
In 1913 was de verhouding van het gebruik
der drie klassen Ned. Spoorwegen: 1512,
en in 1933: 1—6—26.
De omgeving van Om Aqer in Eritrea, dat
door invallende Abessijnsclie troepen zou
zijn bedreigd.
De berichten over den Oost-Afrikaanschen oorlog blijven in
onderlinge tegenspraak. Dat Aksoem veroverd zou zijn door
de Italianen, werd gisteravond door de regeering te Rome
officieel ontkend.
Over Adoea verluidt, dat deze stad opnieuw in Abessijnsche
handen is, evenals Adigrat, dat 's nachts door zwarte troe
pen zou zijn hernomen.
De Volkenbondsvergadering komt heden te Genève bijeen,
ter bespreking van het rapport van de commissie van zes.
Tegen Vrijdag a.s. wordt de instelling van een coördinatie
commissie inzake de te nemen sancties verwacht.
Het laatste Romeinsche oorlogscommuniqué bevestigt den
inval van Abessijnsche troepen in Eritrea; deze zouden er
echter niet in zijn geslaagd, de grensplaats Om-Ager te
bezetten.
De Abessijnsche regeering heeft haar zaakgelastigde te
Rome verzocht, naar Addis Abeba terug te keeren, en tot
den Italiaanschen gezant te Addis Abeba het verzoek ge
richt, Abessinië te verlaten. De Italiaansche legatie zou
zich namelijk aan spionnage hebben schuldig gemaakt, en
misbruik hebben gemaakt van een zend-installatie.
De Abessijnsche regeering heeft
aan haar zaakgelastigde te Rome
opdracht gegeven, zijn paspoort
aan te vragen. Zij heeft aan den
Italiaanschen gezant te Addis
Abeba bovendien verzocht het
grondgebied van Ethiopië onmid
dellijk te verlaten.
Deze maatregel wordt gemoti
veerd met de verklaring, dat de
gezant in strijd met de door hem
afgelegde belofte gebruik heeft
gemaakt van den radiopost der
legatie en dat de legatie een een- f
trum van spionnage, intriges en
samenzweringen was tegen de
openbare orde in Abessinië.
In een nota heeft de Abessijn
sche regeering den secretaris-gene
raal van den Volkenbond met deze
besluiten in kennis gesteld.
De verzekering wordt gegeven,
dat de Abessijnsche regeering alle
maatregelen zal nemen voor een
hoffelijke behandeling en voor de
bescherming van de Italiaansche
ambtenaren tijdens hun vertrek
uit Abessinië.
Italiaansch oorlogscommuniqué
„In den lobp van den dag van 7 October
hebben de troepen de stellingen, -Mc ten Zui
den van Adoea bezet zijn, versterk?, en ver
bindingslijnen en -diensten georganiseerd.
Talrijke detaobetmenden genietroepen en
een groot aantal arbeiders hebben de werk
zaamheden achter het front voortgezet, zoo
dat de auto-colonnes reeds regelmatig naar
de frontlinie kunnen doorrijden.
Een aanvalspoging op Omager is door de
Askari's afgeslagen, die deel uitmaken van
net frontdetachement Tessenei. De bevolking
in de bezette zones heeft, onder bescherming
van de Italiaansche driekleur, het symbool
der beschaving, haar normale levenswijze
hervat.
Tijdens de operaties der laatste dagen zijn
honderden krijgsgevangenen gemaakt, ter
wijl veel oorlogsmateriaal buitgemaakt is.
Gezien het gebruik van onze middelen zijn
de verliezen der nationale afdeelingen ge
ring.
Hoewel het nog niet mogelijk is geweest
de Abessijnsche verliezen vast te stellen, zijn
deze toch ernstig.
Het moreel der soldaten is uistekend".
De vreemdelingen vertrekken
In tegenstelling met andersluidende ge
ruchten kan gemeld worden, dat in Addis
Abeba geen demonstraties hebben plaats
gehad, die gericht waren tegen andere na
tionaliteiten. De politietroepen, die belast
zijn met de bescherming der in de hoofdstad
gevestigde vreemdelingen hebben nog niet de
geringste aanleiding gehad om in te grijpen.
De discipline van de Abessijnsche bevolking
in Addis Abeba is opvallend goed. De bevol
king schenkt zelfs geen aandacht aan Ita
lianen, die overigens siechts onder militair
geleide de stad mogen bezoeken.
Niettemin vertrekt een deel der
vreemdelingen in groote haast uit de
hoofdstad. Waarschijnlijk moet de" oor
zaak hiervan gezocht worden in het
feit, dat men in buitenlandsche krin
gen in afzienbaren tijd luchtaanvallen
verwacht en gelooft, dat ook de spoor
lijn DsjiboetiAddis Abeba vernield
dreigt te worden, zoodat men dan ge
heel van de buitenwereld zou zijn af
gesneden.
Ten aanzien van de situatie op het oorlogs
terrein wordt van Abessijnsche zijde ver
klaard, dat tot dusverre sleohts de voorhoede-
af deelingen der Abessijnen gevechten hebben
geleverd. Tot een daadwerkelijke botsing tus-
schen de Italiaansche troepen en het Abes
sijnsche leger is het, naar gezegd wordt, nog
in het geheel niet
Een Amerikaansche
waarschuwing
De Amerikaansche staatssecretaris Huil
'heeft naar zijn mededeeling reeds op 5 Oct
jl. te Rome stappen gedaan ter bescherming
van de belangen der Amerikaansche burgers
in Addlis Abeba. Het dak van de legatie en
de daken van de ziekenhuizen, scholen en
andere Amerikaansche gebouwen zijn be
schilderd met de kleuren van de Amerikaan
sche vlag.
De Amerikaansche ambassadeur in Rome
heeft dit ter kennis gebracht van de Italiaan
sche regeering en onder overhandiging van
oen kaart van Addis Abeba met nadruk ge-
eischt, dat de autoriteiten aan het front daar
van op de hoogte zouden worden gesteld.
De Amerikannsohe regeering verwacht,
dat men Amerikaansch eigendom veilig stel
len zal. Zij gelooft, dat er nu bij het Italiaan
sche opperbevel in Oost-Afrika geen twijfel
meer over kan bestaan, welke plaatsen onder
geen omstandigheden mogen worden aan
gevallen.
Tanks in kuilen gevangen!
Berichten uit Adoea meidien, dat de Abes
sijnen kuilen hebben gegraven, welke zij rhet
takken en aarde verborgen om er-de Italiaan
sche tanks in te laten vallen, en aldus on
schadelijk te maken. Dergelijke kuilen zijn
de inlanders gewoon te maken bij de jacht
op groot wild. Naar verluidt zijn inderdaad
vier tanks in de kuilen astgeraakt. De be
manning zou door de Abessijnsche soldaten
zijn omgebracht.
Te Addis Abeba is men begonnen in cfie
heuvels buiten de stad onderkomens te gra
ven om de bevolking bij een luchtbombarde
ment te kunnen bergen.
De toestand in Adoea
De speciale correspondenten der Italiaan
sche bladen aan het Noordelijke front in Oost
Afrika sennen aan hun bladen, dat in Adoea,
ondanks de militaire sfeer, het burgerlijke
leven weer zijn gewonen gang gaat. De in
boorlingen zijn in grooten getale terugge
keerd en hebben van de Italiaansche troe
pen levensmiddelen en medicamenten ge
kregen.
De bevolking Verdringt zich bij de com
mando-posten, waar de koloniale ambtena
ren, die de troepen volgen, voorbereidingen
treffen voor een eerste regeling van het
civiele leven. Men heeft reeds een aanvang
gemaakt met bevolkingstelling.
De krijgsgevangenen aldus de correspon
denten verder betreuren het geenszins, dat
zij in Italiaansohe handen zijn gevallen. Zij
vertellen, dat de groote vligtuigen en de
aanvalswagens en soldaten van Mussolini ont
zetting gewekt hebben onder de Abessijnsche
hoofden, drie de inboorlingen hadden opge
ruid tot een anti-Italiaansche kruistocht.
Uiteraard geven de correspondenten ook
uitvoerige beschrijvingen van oorlogse.
des, waam de moed van de Italiaansohe
arbeiders en soldaten naar voren wordt
bracht. Zoo wordt als bijzonder staal van
Italiaansche krijgsgeestdrift verteld, dat een
aantal arbeiders, die watertransporten tot
bij het front vervoerden, eenmaal in de front
linie aangekomen, onmiddellijk deelnamen
aan den strijd en er zelfs in slaagden
vijftal Abessijnen gevangen-te nemen.
Fascistische jeugdparade
Te Rome is gisteren voor Mussolini een
parade gehouden door 10.000 officieren en
50.000 manschappen van de fascistische
jeugdorganisatie Giovam Fescisti.
Nadat de troepen voorbij gemaroheerd
waren, begroette Mussolini vanaf het balkon
van het Palazzo Venezia de officieren der
jonge fascisten. Hij herinnerde hen aan de
groote verantwoordelijkheid, die zij droegen
ten opzichte van de opvoeding ven de jeugd
van Italië cn daarmede voor 1.200.000 op
groeiende Italianen.
Het gaat er om, zoo zeide de Duce hun
zielen te scherpen als een dolk, dien men op
het juiste oogenblik gebruiken moet.
DE ABESSINIERS MAKEN
HET DE INVALLERS LASTIG
Groote legers rukken thans op
naar het front
D. W. F Deedes meldde Dinsdagavond uit
Aadis Abeba:
Uit een aantal betrouwbare berichten,
welke ik vandaag heb ontvangen, blijkt,
dat de Abessijnsche legers, welke zich in
het Noorden bevinden, niet alleen een ver
dere opmarsch van de Italiaansche troepen
verhinderen, doch tevens succesvolle tegen
aanvallen ondernemen, tot zelfs in Itali
aansch Eritrea. Een aantal van deze in
kracht verschillende aanvallen hebben de
pogingen van de Italianen hun gedurende
het weekend veroverde posities te consoli-
deeren, zeer bemoeilijkt
Het nieuws van de herovering van Adi
grat werd heden hier bevestigd. Uit do bij
zonderheden omtrent deze herovering blijkt
dat de Abessijnsche troepen onder bevel
van Ras Seyoem bij het aanbreken van
den dag Adrigat zijn binnengetrokken. De
troepen waren gedurende den nacht ge
heel naakt opgerukt Hierdoor waren zij
voor de Italiaansche wachtposten onzicht
baar. Zij ontmoetten weinig tegenstand.
Sinds het Abessijnsche leger uit Adoea
was weggetrokken, waren troepen uitgezon
den om door schermutselingen op verschil
lende plaatsen de aandacht van de Italia
nen af te leiden. Bovendien zullen deze
voortdurende kleine aanvallen vermoedelijk
het gezag van de Italianen in deze stad
verzwakken.
Op verschillende plaatsen in Eri
trea bemoeilijken kleine Abessijnsche
troepenmachten de operaties der Ita
lianen. Hoewel de regeering te Addis
Abeba hiermede in het geheim in
stemt, wordt officieel ontkend, dat zij
van deze acties kennis draagt. Toe
gegeven wordt, dat men zich bezorgd
maakt over de operaties van Ras
Seyoem, die een stoutmoedig en eer
zuchtig leider is en die sinds het be
gin van de campagne geneigd was
steeds op eigen initiatief te handelen
in plaats van de directe orders uit
de hoofdstad op te volgen.
Vandaag zijn nadere bijzonderheden be
kend geworden over de methode, waarop
de Abessijnsche troepen zich zullen verde
digen tegen een verder doordringen van de
Italianen Ras Seyoem, die beschikt over
een leger van 150.000 man en die verant
woordelijk is voor het grootste gedeelte
van de tot nog toe geleverde gevechten in
het Noorden, heeft gedurende de laatste
dagen gelegenheid gehad om in de Tigre-
provincie een sterke positie in te nemen.
Een sterke troepenmacht van Ras Kassa ten
Westen van het meer Tana heeft zich bij
hem aangesloten. Het leger van Ras Kassa,
dat uit 250.000 man bestaat, is daardoor in
twee gedeelten gesplitst Het derde gedeel
te van deze troepenmacht beweegt zich in
de richting van Setit om daar een Itali
aansche aanval af te slaan. De rest van dit
leger trekt naar het Noordwesten, in de
richting van Makale.
Het leger van Ras Imroe marcheert
thans van Gojjam naar het Oosten
om den Kroonprins in Dessiè bij te
staan. Deze troepen worden zoo spoe
dig mogelijk geconcentreerd om een
Italiaansche opmarsch uit Assab in
het Zuiden van Eritrea tegen te hou
den.
Verder beweegt zich nog een leger
van 200.000 man onder bevel van den
minister van oorlog eveneens in de
richting van Dessie. Dicht bij het le
ger van Ras Seyoem in het Noorden
bevindt zich nog een troepenmacht
van 40.000 man onder bevel van den
schoonzoon van den keizer. In totaal
bevinden zich in het Noorden onge
veer 600.000 man Abessijnsche troe
pen, die het land tegen de Italianen
zullen verdedigen zoolang zij over
wapens zullen beschikken.
{Copyright Morningpost-A.N.P.)
kan maar de beste zijn
Verkoop „TWENTOL"
voor Holland: DEVENTER
DE KERK w'
EN DE OORLOG
De aartsbisschop van Canterbury
spreekt zich uit 'ij
Bijeengekomen in een stemming
van droefheid en veronU
w aard iging
In de openingszitting van lieft 56e Kerk-»
congres te Bournemouth in Engeland heeft
de aartsbisschop van Canterbury een rede-
voering uitgesproken, waarin hij omtrent
het uitbreken van (fa vijandelijkheden in
Abessinië, o.m. het volgende zeide: i
„Wij zijn hier bijeengekomen in een
stemming, waarin droefheid en ver
ontwaardiging samenkomen. Hoe zou
den wij niet verontwaardigd zijn, wen-
neer wij zien, dat een groote Europee-
sche mogendheid, die het Volkenhonds-
handvest onderteekend heeft en het
Kelloggpact heeft aanvaard deze plech
tige verpliohtingen met cynische verp
achting behandelt en een woesten aan
val richt op een mede-lid van den
Volkenbond? Abessinië kan een ach
terlijke staat zijn, maar is het moge
lijk, zonder verbolgenheid en sneller
kloppen van het hart er aan te den
ken, dat een trotsch en oud volk zijn
eigen land verdedigt met schaarsche
militaire hulpmiddelen, met nauwe
lijks eenige hospitalen, doctoren of
verpleegsters, en weggemaaid
wordt door een groote en
genadelooze oorlogsmachi
ne, uitgerust met alle macht,
die de wetenschap uitgevon-
den heeft voor de vernieti
ging van menschel ij k leve n?*
Aan het slot van zijn rede zeide de Aarts
bisschop nog, dat men bij dit geschil stellig
volle waarde zou toekennen aan de Italiaan-»
sche expansiebehoeften en aan de noodzaken
lijkheid voor Italië een vollediger toegang tel
krijgen tot de leveringen van grondstoffen^
in welk verband hij met sympathie verwees
de voorstellen, die gedaan zijn betref
fende een overweging van een rechtvaardige
verdeeling der economische hulpbronnen van
nog niet tot ontwikkeling gebrachte deeleni
der wereld.
VOORNAAMSTE
NIEUWS
Dit Nnummer bestaat uit DRIE bladen
De Abessijnsche regeering roept haar zaak-
gelastigde te Rome terua en geeft den Ita-
Uaanschen gezant te Addis Abeba zijn pas-
Volgens onbevestigde geruchten zouden
Adoea en Adigrat opnieuw in Abessijnsche
handen zijn; de val van Aksoem wordt te
Rome ontkend.
De Volkenbondsverqadering zal maatregel
n nemen inzake het sanctie-vraagstuk; de
instelling der Coördinatie-commissie.
De Engelsche aartsbisschop van Canter*
bury heeft op een kerkcongres een rede ge
houden over de oorlog.
Blz, 3
De weekstaat van de Nederlnndsche Bank
wijst een beduidende toename van de goud
voorraad aan, terwijl het uitstaande crediet
sterk afnam.
De Eerste Kamer heeft het wetsontwerp
tot verlaging van loodsgelden aangenomen.
