iHettur? $Viïtsdjr dtmnmt
Ome 5.000 actie
voMtyt aim iïóee. aan
mmis
Raggen
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden sn Omstreken
EQVillMG
abonnementsprijs:
Pei kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending430
Bij dagelijksche zending530
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7ct
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbar
Bureau: Breestriat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
No. 5587
WOENSDAG 25 SEPTEMBER 1935
15e Jaargang
atiberttntieprijjen:
Van I tot 5 regels1.17 V»
Elke regel meer 0.227»
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels2-30
Elke regel meer0.45
Handelsadvertentiën per regel 0.17
Bij contract belangrijke korting
Voor het bevragen aan '1 bureau
V. wordt berekend 0.10
Wie zich heden op ons blad abonneert, ontvangt al
de tot 1 October a.s. verschijnende nummers gratis.
Abonné's op te geven aan
DE ADMINISTRATIE
DE HAND DER VERZOENING
Een gewaarschuwd volk
Aan de rede, welke minister Colyn
gistermiddag in de Tweede Kamer
hield en waarvan het uitvoerige ver
slag reeds onder de oogen van velen
onzer lezers kwam, behoeven we wei
nig toe te voegen. Ze gaf zoo volkomen
weer, wat wij tot heden bepleit en ver
dedigd hebben, dat we feitelijk kunnen
volstaan met het betuigen van onze
hartelijke instemming en het uitspre
ken van de hoop, dat Regeering en
Kamermeerderheid elkaar geheel zul
len vinden.
Terecht merkte de Minister-presi
dent op, dat niet berust kan worden in
een toestand van gewapende vrede. Dit
immers zou beteekenen, dat de onrust
in het economisch leven en op de beurs
zou voortduren en dan is de ellende
niet te overzien. De Nederlandsche
valuta kan verdedigd worden tegen
buitenlandsche aanvallen; wanneer het
Nederlandsche publiek echter zijn ver
trouwen in de gulden opzegt en in
vreemde munt vlucht, dan is er geen
houden meer aan.
Daarom moet er volkomen klaarheid
komen; ook over het vraagstuk der
devaluatie.
Wij hebben dit reeds zoo vaak be
toogd, dat we ons ten zeerste verheu
gen over de duidelijke waarschuwing,
welke Dr. Colijn gisteren deed hooren.
Maar dan moet men ook goed we
ten, dat consekwente deflatie, waar
over sommigen zoo gaarne praten, in
de grond der zaak precies hetzelfde is
als devaluatie. Met een verwijzing naar
het systeem-Brüning komt men er niet.
En het is aan te bevelen nauwkeurig
te letten op de vergelijking, welke Dr.
Colijn tusschen die methode en het
stelsel der Nederlandsche regeering
maakte.
Ook de Duitsche minister liet de
-hoofdsommen onaangetast; iets, wat
men hier juist niet wil en waarover in
hoofdzaak de strijd loopt, zooals de
Minister onomwonden by de bespre
king van de desiderata van Mr. Aal-
berse toegaf.
Zeer royaal st-ik de Regeering de
hand der verzoening uit naar de
Roomsch-Kathoiieke fractie. Wanneer
deze zich geprikkeld gevoelde, dan
was dat ten onrechte; maar nochtans
wilde Dr. Coliju gaarne verklaren, dat
zulks ten eenenmale zyn bedoeling niet
was.
Duidelijk werd ook uiteengezet, dat
er ten aanzien van hoogst belangrijke
punten geen verschil van zienswijze
bestaat; zeker niet. met betrekking tot
industrialisatie. Alleen maar, men
wachte zich voor overdrijving. Indus
trialisatie is goed en alle ministers,
hoofd voor hoofd, zullen den vlotten
minister van handel en nijverheid naar
vermogen steunen. Doch twee dingen
dient men te bedenken:
le. dat er voor meer industrialisatie
kapitaal noodig is en dat dit rendabel
gemaakt moet worden;
2e. dat geforceerde inkrimping van
de invoer gemakkelijk kan leiden tot
belemmering van de uitvoer; omdat
alle landen nu eenmaal streven naar
evenwicht by de handelsbalans.
Daarom: met voorzichtigheid voort
varen! Maar daarom ook naast de uit
gestrekte hand der verzoening de
waarschuwende vinger, dat de verla
ging der vaste lasten met beleid moet
geschieden. In individueele gevallen
zal de hoofdsom aangetast kunnen
wordenhet geschiedde reeds meer
dan ééns; dat wat Brüning niet waag
de zal Colijn zeker niet doen.
Overigens, het ontwerp vaste lasten
(waarover nog wel iets meer valt te
zeggen) komt nader aan de orde. De
Regeering zal rekening houden met de
critiek der Kamer en hoopt tot over
eenstemming te kunnen komen.
Die overeenstemming is echter aller
eerst noodig over het Bezuinigingsont-
werp. Slaagt dit dekkingsplan niet,
dan wordt, neen blijft de toestand be
denkelijk. Voor de Juli-crisis was de
rente gedaald tot 3Vfc a 4 thans
staat zë op 7 a 7V§ Alleen de vaste
en eenparige wil om de begrooting
sluitend te maken, zal het vertrouwen
herstellen en rentedaling bevorderen.
Dat is natuurlijke aanpassing en een
gezonde oplossing van het kostprys-
vraagstuk.
Hiermee moet gepaard gaan een wij
ziging van de Handelspolitiek: de con-
tingenteeringen leiden tot een verstar
ring van handel en bedrijf, welke
noodlottige gevolgen moet hebben. De
verandering is op komst.
Deze zakelijke toezeggingen bewijzen
overduidelijk, dat de Regeering uit alle
macht streeft naar samenwerking met
de Kamer. Want deze is niet alleen
noodig met het oog op de nationale
omstandigheden, maar vooral gezien de
internationale verwikkelingen. De span
ning neemt hand over hand toe en
daarom verdraagt ons land op dit
oogenblik geen binnenlandsche politieke
spanning.
Onbesproken liet de Minister-presi
dent de vraag, waarom hij opnieuw, na
de crisis van eind Juli, met ongeveer
dezelfde officieren, weer zee koos. Des-
gewenscht zal hy hierover heden of
morgen spreken. En, er zal wel naar
geïnformeerd worden.
Bij voorbaat verklaarde Dr. Colijn
echter, dat dit Kabinet weet, wat het
wil. Met sterker nadruk dan in de
Troonrede sprak de Minister van een
ernstige wil om onze muntpariteit te
handhaven. Alle twijfel is daarbij uit
gesloten. De aanpassingsmethode der
Regeering geeft ontegenzeggelijk moei
lijkheden speculeeren op devaluatie
acht zy een ramp voor ons volk.
Wat zal de oppositie, die er na
's ministers rede ook nu nog zal zijn,
daar tegenover stellen? Niets, dan ge
deelde ontevredenheid en oneenigheid
over de vraag „al of niet devalueeren".
Maar men voelt, dat dan de onzeker
heid en onrust niet zullen afnemen,
maar tot koortshitte zullen stijgen.
Zal men het wagen andermaal dit
Kabinet naar het leven te staan? Wy
kunnen en wy willen het niet gelooven.
Het ware onder de gegeven omstandig
heden erger dan roekeloos. En daarom
zyn we niet zonder hoop, dat de uit
gestoken hand der verzoening en toe
nadering aangegrepen zal worden.
Het woord is aan den heer Aalberse.
De Gouverneur-Generaal
Het Tweede Kamerlid Schalker heeft
thans den minister van koloniën de volgende
vraag gesteld: Is de minister bereid te on
derzoeken, of de gouverneur-generaal van
Nederlandsch-Indië lid is van de N.S.B. en
de Kamer over den vorm, waarin dit onder
zoek werd ingesteld, en het resultaat mede-
deeling te doen?
3.500.000
VOOR HUURVERLAGING
Grepen uit de begrooting voor
Sociale Zaken
Weer 8V2 ton voor Nat
Crisis-Comité uitgetrokken
Ingediend is de begrooting van Sociale
Zaken voor 1936.
Aan de Memorie van Toelichting wordt
het volgende ontleend:
De ontvangsten, voortvloeiende uit de
keuring van roor invoer bestemd vleesch,
worden voor 1936 geraamd op f345.000.
Nadat gebleken is, dat in den kring
der gemeentebesturen zelf tegen verlen
ging van den totalen looptijd der voor
schotten (voor woningbouw) overwe
gend bezwaar is gerezen, is deze maat
regel teruggenomen. Ter bereiking van
de noodzakelijke verdere verlaging der
huren wordt de post verhoogd met een
bedrag van f 2.000.000. Voor 1935 was
deze post voor dit doel reeds met
f 1.500.000 verhoogd, zoodat thans voor
huurverlaging f3.500.000 beschikbaar is
gesteld.
Bijdragen aan wexkloozen
Door het aanbrengen van eenige techni
sche wijzigingen in de reglementen der
werkloozenkassen, alsmede door daling van
do ledentallen der kassen, kan met een
lager bedrag, dan voor 1935 geraamd werd,
worden volstaan. Art. 112 is van 8Y2 mil-
lioen op 8 millioen gulden gebracht en ar
tikel 113 van 4% millioen op f4.250.000.
Beide artikelen betreffen bijdragen aan
werk loozenk assen.
Het is noodig gebleken, de instellingen
der arbeidsbemiddeling te Oberhausen en
Parijs rechtstreeks onder beheer van het
Rijk to brengen. Het ligt in de bedoeling
deze instituten om te zetten in Rijksar
beidsbeurzen. Hiervoor wordt f 19.000 meer
Voor de verhooging van de uitkeering
aan het Werkloosheidssubsidïefonds met
f7.000.000 wordt verwezen naar de Memorie
van Toelichting bij de begrooting van het
Werkloosheidssubsidiefonds voor 1936.
De wet, waarbij het Werkloosheidssubsi
diefonds is ingesteld laat niet toe, bepaal
de uitgaven door het Rijk ten behoeve van
de werkverschaffing, waarbij gemeenten
niet betrokken zijn, zooals aankoop van
gronden door de ontginningsmaatschappijen
en/of het Staatsboschbeheer, kosten van
toezicht door de Ned. Heide Mij, kosten
voor verschillende Rijkswerken in Drente,
enz., ten laste van dit fonds te brengen.
In verband hiermede wordt bij sup-
pletoire begrooting voor het loopende
dienstjaar een gelijk bedrag aange
vraagd als thans voor 1936 wordt uitge
trokken. Het geraamde bedrag f2.550.000
zal zeker noodig zijn.
Voor bijdragen voor moreelen steun, wel
ke steeds in omvang toenemen, omdat de
zorg voor de jonge werkloozen in stijgende
mate de aandacht van de Overheid vraagt,
zal ten minste het aangevraagde bedrag
noodig zijn (f 1 millioen, v.j. f450.000).
Voor 1935 was een post van f850.000
uitgetrokken voor subsidie aan het Na
tionaal Crisis-Comité. Aangezien 't niet
zeker is, dat dit Nationaal Crisis-Comité
zijn arbeid in 1936 zal voortzetten, wordt
dit bedrag thans onder een ander hoofd
uitgetrokken.
Mocht het Nationaal Crisis-Comité
worden opgeheven, dan zal zijn arbeid
voor wat betreft den z.g. B-steun, door
het Departement van Sociale Zaken
worden voortgezet.
De invoer van fruit
Het Tweede Kamerlid Vervoorn heeft
den minister van Landbouw en Visscherij
gevraagd of het niet de plicht der Neder
landsche Regeering is de tuinders en fruit
telers te helpen dorr wering van buiten-
landsch fruit, dat in enorme hoeveelheden
wordt ingevoerd. Deze hulp zou kunnen wor
den verleend, door heffing van hoogere mo
nopolierechten of hooge invoerrechten, dan
wel door contingenteering.
Voorts heeft de heer Vervoorn gevraagd of
de ophoud- en vergoed ingspr ij zen van appe
len en peren, welke vastgesteld zijn op 50
cent per 100 kg. kunnen worden verhoogd
tot één gulden per 100 kg., aangezien deze
niet voldoende zijn tot betaling van de kosten
van plukken, veevoeren en veilen van het
fruit. Er blijft tftans niets voor de pachters
of telers van appelen of peren over.
kan maar de beste zijn
Verkoop „TWENTOL"
voor Holland: DEVENTER
DE STAKING TE TILBURG
De stakers worden stakingsmoede
Kans op overeenstemming
Er is gisteren aanmerkelijke wijzi
ging gekomen in de stand van het
conflict te Tilburg. Nadat de staking-v
leiding het hoofd gebogen en scifuld
erkend had, is de Burgemeester' op
nieuw begonnen te bemiddelen.
a. De arbeiders aanvaarden het werk
met de bepaling, dat de nieuwe loon
regeling zal ingaan op een datum, na
overleg met de vereenigingen SL
Lambertus, De Eendracht en Unitas,
nader vast te stellen, welke datum
niet eerder wordt gesteld dan veer
tien dagen na de aanvaarding van het
werk en niet later dan een maand.
Een en ander geschiedt ten einde
de leden van de organisaties gelegen
heid te geven met hun besturen over
deze aangelegenheid yan gedachten
b De werkgevers betalen de 40 pet.
van het ingehouden loon en hetgeen
door de werknemers is verdiend we
gens gepresteerden arbeid, en de drie
kermisdagen.
c. Partijen verbinden zich om geen
rancunemaatregelen van welke aard
ook. tegen elkander tc zullen nemen.
Wie dit voorstel goed leest, kan gemakke-
kelijk de conclusie trekken, dat de stakers
de nederlaag moeten lijden. Niemand zou
er van te voren aan denken drie weken te
staken om daardoor een loonsverlaging voor
hoogstens een maand uitgesteld te krijgen.
De stakingsleiding heeft echter geadvi
seerd het voorstel aan te nemen en de sta
kers hebben het gedaan.
Gisteravond hebben de stakers groepsge
wijze in vier bijeenkomsten van 7 tot 12 uur
over het voorstel vergaderd.
Bij hoofdelijke geheime stemming is gis
teravond omstreeks 12 uur met overgroote
meerderheid van stemmen (2800 tegen 100^
besloten om het bemiddelingsvoorstel van
den Burgemeester aan te nemen.
Ook de fabrikanten hebben gistermiddag
over het voorstel vergaderd. Zjj namen ech
ter geen besluit, doch wilden wachten op
de beslissingen der stakers.
Waar hun overwinning volledig is,
behoudens de onbeduidende formeeie
tegmoetkomendheid. zullen zij heden
o.i. het voorstel ook aanvaarden.
Dit lijkt ons verreweg het beste, want «u
nog te eischen dat men zelfs zonder eenige
schijnconcessie aan het werk moet gaan
zon tot verbittering leiden.
Er bestaat dan ook gerechtvaardigde hoop,
dat de staking nu spoedig tot het verloden
zal nehooren.
Wordt het voorstel door de fabrikanten-
vereeniging aangenomen, dan zal Donder
dag a.s. het werk worden hervat.
Treinen naar Hilversum en
Nieuwersluis
Vertrek van andere perrons
te Amsterdam
In verband met de uitbreidingswerken te
Amsterdam, zullen op Vrijdag 27 Sept. te
Amsterdam C.S. verscheidene treinen naar
de richting Hilversum en Nieuwersluis van
andere perrons dan gewoonlijk vertrekken.
De wijzigingen worden op borden ter ken
nis van de reizigers gebracht.
HET FRANSCH-ENGELSCH
ACCOORD BEREIKT?
Hoe zal de Volkenbondsprocedure
zich nu verder ontwikkelen?
In de Engelsclie pers komt groote voldoe
ning tot uiting over het Fransch-EngeLsche
accoord, dat gister in de Britsche kabinets-
zitting zich zou hebben geopenbaard.
Dit accoord, zeggen de bladen, werd be
krachtigd door het gematigde antwoord dat
de Britsche regeering besloten heeft te geven
op de onlangs door den Franschen ambassa
deur gedenen stap.
In ofiicieele Britsche kringen gelooft
men thans, dat, mocht het tot een oor
log komen, deze tot Abessynië zal blij
ven beperkt.
De correspondent van de Daily Telegraph
meldt nog, dat aan de Fransche regeering
een formeel antwoord zal worden gezonden
betreffende de toekomstige houding van
Engeland met betrekking tot de Volken
bondsverplichtingen in Europa.
Dit antwoord zou nogmaals een uiteenzet
ting geven van de algemeene richtlijnen der
Engelsche politiek, maar geen bijzondere
beschouwing geven over gevallen die eerst
kunnen worden beoordeeld wanneer zij zich
in de werkelijkheid voordoen.
De Daily Telegraph meldt uit Genève, dait
Laval op de zitting van cfce Commissie
Vijf de meening tot uiting heeft gebracht,
cüat het verstandig zou zijn de zitting van den
Volkenbondsraad op te heffen en de verdere
ontwikkeling van den toestond te observee-
ren, na maatregelen te hebben getroffen
voor een spoedige weer bijeenroeping va
den Raad.
Er bestaat reden aan te nemen dat Ede
erop zal aandringen, dat de Volkenbonds
raad zal overgaan tot stemming over een
definitief rapport.
Wanneer dit rapport door Abessynië
is aanvaard, kan Italië geen
oorlog beginnen zonder in
breuk tc maken op zijn Vol
ken bon d sv erp 1 i chti n g en en
zonder zich bloot te stellen
aan sancties.
Wanneer geen eenstemmigheid kani
worden bereikt, ontstaat daar een nieu
we toestand.
Om deze reden tracht men thans na te
gaan of er niet een verrassing in petto is in
den vorm van een neen.
In eenige kringen is bijv. beweerd, dat niet
onvoorwaardelijk kan worden vertrouwd op
de Poolsche delegatie, maar in officieelc
Poolsche kringen heeft men dit reeds ont
kend.
De Regeeringsverklaring in
de Tweede Kamer
Rede van Minister Oud
Gistermiddag is de Tweede Kamer der
Staten-Generaal in vergadering bijeengeko
men ter behandeling van het bezuinigings-
ontwerp. Van de rede van den Minister-
President Dr. H. C o 1 ij n, gaven wij reeds
uitvoerig verslag. Thans laten wij volgen
een kort verslag van de rede van Minister
Oud, die na Dr. H. Colijn aan het woord
kwam:
De Minister van Financiën moet altijd
op de financiën letten, doch spr. let
daarop niet alleen. Hij strijdt daarom
steeds tegen verhooging van lasten, want
verlaging van den kostprijs is noodzakelijk.
Echter, er viel thans niet te ontkomen aan
die verzwaring, omdat er geen andere mo
gelijkheden waren.
De Regeering voert een voorzichtige 'ee
ningspolitiek. vooral ook in 't belang der
industrialisatie. Van de credietmogelijk-
heid. welke er nog is, moet met groole
zorgvuldigheid gebruik worden gemaakt.
Onze schatkistinschrijvingen liepen in de
laatste tijd terug en de rente was aanzien
lijk verhoogd.
Het resultaat was gisteren aanmerkelijk
gunstiger dan in .Tuli en Augustus; er wen!
meer ingeschreven dan noodig is, maar de
rente was weer beduidend hooger
In do pers verschenen feitelijke onjuist
heden; want van camouflage en bijzondere
overeenkomsten met particuliere banken
is geen sprake. De Regeering bracht haar
schatkistbiljetten eenvoudig onder bij rle
Ned. Bank; doch niet meer dan 10 millioen
Iets bijzonders is er niet gebeurd. Wat
zonderling schijnt, is gevolg van technische
factoren.
Wat noodig is. is herstel van vertrou
wen. ook door verlaging van vaste lasten
op normale en voorzichtige wijze.
Devaluatie kan daarvoor niet die
nen en mocht deze onverhoopt ko
men, dan zullen de gevolgen ernstig
zijn.
HEMiUfS
INSIGNES
KRANSEN
TAKKEN
Voornaamste Nieuws.
Dit nummer bestaat uit DP.IE bladeni
MUL 1
BI*. 1
Ingediend is de begrooting 1936 yooQ
Sociale Zaken.
Blz. 2
Een commnniqné uit Rome bevestigt hef
De Italiaansche Ministerraad heeft thané
de zwarthemden met soldaten gelijk ge
steld, en herkeuring bevolen voor de lich-
tingen 1901—1915.
Blz. 5 j
De legeroefeningen in Gelderland. I
Prof. Mr. V. H. Rutgers heeft voor dé
Haagsche afdeeling van de Vereen, voor
Volkenbond en Vrede en rede gehouden over
het Abessijnsche conflict.
Blz. 3
De weekstaat van de Nederlandsche Bank
iaat een goudverscheping zien van 21 mil*
In bepaalde gevallen kan ingrijpen ïrt
civiele verhoudingen noodzakelijk en ge
oorloofd zijn. De heer De Geer betwijfelt
dat, maar de Crisis-pachtwet is een voor
beeld, hoe het kan gebeuren zonder groo-
te schade te veroorzaken. Wat dc heer De
Geer daartegen aanvoerde is niet afdoende.
Spr. merkt op, dat het ontwerp inzake
vaste lasten niet d e oorzaak is van de
credietmoeilijkheden; die waren er reeds.
Wat de Regeering over de critiek der KaJ
mer denkt, zal spoedig blijken, waarna het
ontwerp al of niet aanzienlijk gewijzigd, in
openbare behandeling kan komen.
Het Bezuinigingsontwerp dient spoedig
afgedaan te worden, omdat daaraan het
evenwicht in de Begrooting hangt.
De Zeeuw Tweede Kamerlid
Opvolger van den heer Brautigam
De Voorzitter van het Centraal Stembureau
voor de verkiezing van de leden der Tweede
Kamer heeft in de vacature, ontstaan door
het ontslag nemen door den heer J. Brauti
gam. tot 1' van deze Kamer benoemd ver
klaard den heer A. B. de Zeeuw te Rot
terdam.
De Van Gent en De Kortenaer
Verhaast vertrek naar Ned.-Indië
Naar het „Vad verneemt ligt het in de
bedoeling de torpedobootjagers Van Gent
en Kortenaer eerder naar Nederlandsch-
Indië te doen tenigkeeren dan oorspronke
lijk in het voornemen lag. Zij worden op
bet oogenblik met grooten spoed gereed
gemaakt voor een verhaast vertrek.
Voorts verneemt het blad, dat Hr. Ms.
Java vermoedelijk het volgend jaar naar
Nederland komt voor onderzoek en herstek