risdlCtÜ
fxoA&ex oe> mi zeMf
Malle Bas
DINSDAG 24 SEPTEMBER 1935
DERDE BLAD PAG. 9
LANDBOUW EN VISSCHERIJ
IN 1936
Zeeuwsche oester cultuur
in groote nood
Verbetering van de economische
landbouwvoorlichting
Aan de begrooting voor 1936 voor Land
bouw en Visscherij wordt het volgende ont-
Getracht zal worden het cursusonderwijs
zooveel mogelijk in stand te houden. Toch
moet ook op de kosten van dit onderwijs
worden bezuinigd. Door een matige verla
ging van de belooning van de leerkrachten
bü het onderwijs zal het mogelijk zijn hier
nog f 35.000 te bezuinigen. Het ligt niet in
de bedoeling het aantal cursussen te vermin
deren.
De
economische landbouwvoorlichting
geniet thans algemeen belangstelling. Er zal
haar gestreefd worden, in Nederland een ra-
tioneele landbouw-bedrijfsinrichting en be
drijfsvoering te bevorderen. Met de hieraan
verbonden werkzaamheden zullen bedrijfs-
consulenten aangesteld uit het bestaande
corps der Rijkslandbouwconsulenten wor
den belast en als schakel tusschen deze amb
tenaren en de boeren zullen assistenten wor
den werkzaam gesteld, die ook aan de techni
eche voorlichting diensten zullen kunnen be
wijzen. Was reeds voor 1935 f 35.000 uitge
trokken voor de werkzaamstelling van een
aantal assistenten bij den voorlichtingsdienst,
het verdient ten zeerste aanbeveling om dit
bedrag voor 1936 tot f 90.000 te verhoogen,
teneinde de plannen te kunnen uitvoeren.
De werkzaamstelling van een
Rijkslandbouwconsulent in België
is geschied, omdat hij, gelet op de ontwikke
ling van den afzet van de Nederlandsche
landbouwproducten, nuttiger in België dan
in de V. S. werkzaam kon zijn.
De verblijfstoelagen van de Rijksland
bouwconsulenten in het buitenland bedragen
te samen f 19.080.
Teneinde de cultuurtechnische voor
lichting op landbouwgebied te kunnen
centraliseeren zijn de centrale com
missie voor ruilverkaveling, de Rijks
commissie voor de ontwatering en de
commissie van advies inzake de ont
ginning van woeste gronden, opgelost
ln één centrale cultuurtechnische ad
viescommissie, welke tevens zal optre
den als de centrale commissie, bedoeld
ln de Ruilverkavelingswet, terwijl het
Rijksbureau voor de ontwatering is op
geheven en vervangen door een cul-
tuurtechnischen dienst.
Met de reorganisatie wordt beoogd,
het verkrijgen van een vereenvoudigde
en verbeterde werkwijze, alsmede fi-
nancieele bezuiniging, zonder dat de
belangen geringere behartiging zullen
vinden.
Door de reorganisatie van de landbouw-
eultuurtechnische voorlichting komen te ver
vallen onderafdeelingen van Hoofdstuk X
der Rijksbegrooting voor 1935, waarvoor in
totaal is toegestaan f 127.203.
De kosten van den cultuurtechnischen
dienst worden geraamd op f 61.500, het ver
schil is dus f 65.703.
Zeeuwsche oestercultuur ln nood
De Zeeuwsche oestercultuur ver
keert in een noodtoestand. Deze toe
stand is een gevolg van het optreden
van een schelpziekte, waaraan een
groot deel der oesters ten gronde gaat,
terwijl de oesters, welke in het leven
blijven, door de aantasting van de
schelp onvoldoende groeien en vaak
een onooglijk aanzien krijgen.
Er zijn perceelen waarop het verliespercen
tage tot 80 pet. van de oesters bedraagt.
Behalve van de schelpziekte hebben de
oesters en inzonderheid ook de voortplanting
te lijden van een slak „Slipper limped", die
zich afzet zoowel op de oesterschelp als op
de schelpen „collecteurs", welke te water
Worden gebracht en waarop het jonge oester
brood zich vastzet.
De Visscherijdienst heeft een proef geno
men met het uitzetten van uit Frankrijk be
trokken niet-geïnfecteerde zaaioesters, welke
zijn uitgezaaid op enkele perceelen in de
Ooster-Schelde te midden van de besmette
Oesters. Deze uitgezaaide oesters zijn uitste
kend gegroeid, hebben zich voortgeplant en
tot nog toe is bij deze oesters geen enkel
geval van ziekte waargenomen. De uitkom-
Sten van de proef zijn van dien aard, dat het
Voor den aankoop van 4j^ a 514 mil-
lioen oesters en ter bestrijding van de
verder te maken kosten is f 100.000
noodig. In verband hiermede wordt
een bedrag van f 50.000 uitgetrokken.
De andere f 50.000 zullen worden ge
dragen door het departement van Fi
nanciën als eigenaar-verpachter van
de oestergronden.
De noodtoestand in het
Visscherijbedrijf
Pufvisscherij dient beteugeld
te worden
IJmuiden was eens de grootste vis-
schershaven van het vasteland van
Europa.
Een vloot van bijna 200 stoomtraw
lers, bemand door 2000 zeelieden voerde
eens enorme hoeveelheden visch aan
aaji de afslag van het Staatsvisschers-
havenbedrij f.
Het visscherijbedrijf van IJmuiden is een
nationaal bedrijf. Dat heeft het duidelijk be
wezen in de oorlogsjaren, toen de visch van
IJmuiden, met levensgevaar door de trawler-
visschers gevangen in de met mijnen bezaai
de water der Noordzee, een van de voor
naamste en voedzaamste onderdeelen vorm
de van het voor het meerendeel uit Ersatz
bestaande menu.
Dit nationale bedrijf gaat thans met ras-
sche schreden zijn ondergang tegemoet. Van
de uit ongeveer 90 trawlers bestaande vloot
kunnen in het beste deel van het jaar nog
slechts 60 a 70 een emplooi vinden. Van dit
aantal heeft de kleinste helft, vormende de
kustboot en de grootste moeite om het hoofd
boven water te houden.
Het is louter en alleen de pufvissche
rij, die de oorzaak is van den op han
den zijnden ondergang der kustvissche-
rij. Wan de pufvisscherij vernietigt
millioenen jonge vischjes, voornamelijk
schol, schar en tong, alle onmisbare
artikelen voor den vischhandel.
De millioenen vischjes, het zaad der zee,
worden weggevischt en verkocht voor een
appel en een ei ten behoeve van een bedrijf
dat der eendenhouders, dat ondanks dit goed
koope voedsel, kwijnt. Aldus wordt in de
zee het zaad vernietigd en de marktwaardi
ge visch, de rijpe oogst, wordt hoe langer hoe
schraler, tol schade van de kustvisscherij en
van den vischhandel.
Het is hierboven al gezegd: De kustbooten
hebben de grootste moeite om het hoofd
boven water te houden. En daarom hou
den de reeders hun booten maar liever in de
havenof verkoopen ze naar Engeland.
Dezer dagen is de eerste gegaan, de „Zwarte
Zee" en naar verluidt wordt onderhandeld
over den aankoop van nog eenige.
Er is thans een verbod van aanvoer van
pufvisch, een der maatregelen waarmede al
thans het ergste voorkomen kan worden, in
aantoht. Een verbod van aanvoer van puf
visch niet alleen, maar ook voorschriften
omtrent de maaswijdte van de netten, waar
mee gevisoht mag worden. Deze maatregelen
ter beteugeling van de vernieling van de
platvischpuf zouden 1 Aug. jl. in werking
zijn getreden, een datum die een te korten
tijd van voorbereiding overliet. En daarom
is deze datum terecht verschoven. Als nu
maar niet van uitstel afstel komt. Want het
bekend worden van deze maatregelen heeft
niet nagelaten, degenen, die belang hebben
bij de puvisscherij, met name de reeders
van trawlloggers en de eendenhouders van
Volendam enz. in 't geweer te brengen. En 't
zou niet de eerste maal zijn, dat de regce-
ring voor de protesten uit dezen hoek is ge
zwicht.
Handel Nijverheid en Scheepvaart
Voor 1936 12.255.940 aangevraagd
De begrooting wijst aan voor den ge-
heelen dienst een bedrag van f 12.255.940.
Aan de toelichting is verder ontleend:
Zooals reeds in de Mem. v. Toelichting bij
het wetsontwerp betreffende rentelooze voor
schotten ten behoeve van de zeescheep
vaart werd medegedeeld, draagt de steun
aan dezen tak van bedrijf in 1935 te ver-
leenen slechts een voorloopig karakter en
zal vóór het einde van het jaar bepaald
worden op welke wijze en in welken vorm
verdere steun zal worden verleend.
Het is niet doenlijk reeds thans op
te geven, hoeveel uit dien hoofde voor
1936 noodig zal zijn; gemeend werd het
zelfde bedrag te moeten uittrekken als
voor 1935 werd aangevraagd.
De verkeersbrug bij Vianen
De groote boog geplaatst
Hoog boven de Lek te Vianen waait
voor die eerste keer op de boog ven de
nieuwe verkeersbrug de nationale vlag.
Er is iets bijzonders aan de hand. Het
laatste stuk der boog is gistermiddag
als sluitstuk aangebracht waarmede
deze boog voltooid is.
Verschillende autoriteiten waren
aanwezig.
De brug is 500 Meiter lang, de midden-
overspanning 160 Meter. De hoogte der
is 30 M., deze is 45 M. boven den waterspie
gel. De rijweg is ongeveer 11 M. breed en de
trottoirs 2.50 M. De hoogte boven die rivier
is plm. 14 M. N.A.P. De montage is uit
gevoerd door Bijkers Aannemersbedrijf N.V.
te Rotterdam. Met 't monteeren der brug is
men aangevangen op 14 Juni. De vloer was
8 Augustus gereed. Met de hoog ving men
16 Augustus aan. Men hoopt het werk 1
Augustus 1936 gereed te hebben. De opritten
aan de Zuidzijde zullen 1 Januari 1936
reed zijn.
Groote fruittentoonstelling
te Goes
Op 3 October wordt te Goes een grootsch
opgezette fruittentoonstelling gehouden,
welke ondergebracht wordt in het groote ge-
bouw der fruitveilingen dat evenwel nog niet
groot genoeg is, zoodat nog twee groote
tenten noodig zijn.
Tijdens deze tentoonstelling zal het pak-
station in volle werking zijn.
Ned. Chr. Bouwarbeidersbond
De Bondsraad
Naar wij vernemen zal de huishoudelijke
vergadering van den Bondsraad van den
Ned. Chr. Bouwarbeidersbond a.s. Donder
dag te Utrecht worden gehouden in het ge
bouw voor Chr. Soc. Belangen. De vergade
ring vangt om 1 uur aan.
Dank zij de actie van het Chr. Nat. VakberbohTt Hunnen wreutoen van werhlooxen een
viertal vacantiedaqen doorbrenjen te Leusden en te Putten. Ben groep van deze
vrouwen in de koffiekamer van t clubhuis „Inflcborg'' te Leutdtn.
De Warenwet 1919
Het bedrijfsleven heèft bezwaren
tegen de wijziging
Een uit het bedrijfsleven gevormde com
missie heeft aan de Tweede Kamer een
schrijven doen toekomen, waarin er op
wordt aangedrongen om het wetsontwerp
ter vervanging van de Warenwet 1919, niet
aan te nemen, daar dit wetsontwerp geen
voldoende waarborgen geeft voor de be
scherming van de volksgezondheid en de
eerlijkheid van den handel. Immers de
Rijksbijdrage, de helft van de totaal-kos
ten der diensten wordt, geheel teruggeno
men, terwijl de verplichting tot aansluiting
der gemeenten bij den keuringsdienst komt
te vervallen. Het is dus te voorzien, dat ver
schillende gemeenten van ons land zonder
keuringsdienst zullen komen. De Warenwet
van 1919 voldoet aan alle eischen. Een betere
oplossing zou volgens het comité zijn. art. 13
van de wet zoodanig te wijzigen, dat ook het
bedrijfsleven zal worden betrokken in de
bijdragen van de keuringsdiensten.
Het bedrijfsleven zal dit noodwen
dige offer verre verkiezen boven een
wet, die de deur openzet voor knoeierij
en benadeeling van den bona-fide
hendel.
Ook de Amsterd&msche Kamer van Koop
handel heeft een soortgelijk adres aan de
Tweede Kamer verzonden.
De Loco-Burgemeester van
Finsterwolde
Antwoord van Minister De Wilde op vragen
van den heer Schalker
Eenigen tijd geleden heeft het Tweede
Kamerlid Schalker vragen gesteld aan
den Minister van Binnenlandsche Zaken
naar aanleiding van den loco Burgemeester
van Finsterwolde, waarvoor naar men weet,
niet een wethouder, doch een raadslid is
aangewezen.
Minister De Wilde heeft thans geant
woord, dat de in art. 84 van de gemeentewet
aan B. en W. gegeven bevoegdheid om
wethouder als plaatsvervangend burgemees
ter aan te wijzen, in hetzelfde wetsartikel
wordt beperkt door de bevoegdheid van den
Commissaris der Koningin, om te allen tijde
op andere wijze in de vervanging te voorzien.
De Minister acht het niet juist in dit en
andere voorkomende gevallen van toepas
sing van art 84 der gemeentewet in het
openbaar mededeeling te doen van de mo
tieven, dip tot deze toepassing hebben geleid,
aangezien deze motieven betrekking kunnen
hebben op omstandigheden van particulie
ren aard.
Propagandaplannen voor de
Chr. vakbeweging
Te Goes vergaderden Zaterdag de afge
vaardigden van 13 van de 14 Chr. besturen
bonden in Zeeland. Op 1 Juli j.l. hadden deze
besturenbonden 118 afdeelingen, met 5382
leden. Op 1 Juli 1934 was dit aantal 5339 in
113 afdeelingen.
De heer H. Amelink, secretaris van het
Chr. Nat. Vakverbond en lid der Tweede
Kamer, zette de propagandaplannen voor de
Chr. Vakbeweging in den a.s. winter uiteen.
In de weken van 1 tot en met 19 Nov. zullen
in pl.m. 190 plaatsen propagandavergaderin-
gen, elk met twee sprekers van het C.N.V.
worden gehouden. Het overig deel van de
Novembermaand zal besteed zijn voor huis
bezoek. Propagandageschriftjes voor ouderen
en jongeren en een handleiding voor huisbe
zoekers zullen worden uitgegeven.
Hierna sprak de heer Amelink over:
„Koers houden". Spr. wees op de noodzake
lijkheid van koers houden ten opzichte van
de beginselen voor het sociaal-economische
leven en ten aanzien van partijpolitiek,
waaraan de Chr. vakbeweging niet doet, die
altijd den juisten koers heeft gevolgd met
haar streven naar bedrijfsorganisatie.
De Zeeuwsche A.R.J.A.
Eerste Toogdag te Goes
De eerste toogdag van de Zeeuwsche
A.R.J.A. zal op Zaterdag 28 September
te Goes worden gehouden.
Een goed verzorgd programma is samen
gesteld. Als sprekers zullen optreden de hee-
ren Ds. H. Janssen, leger- en vlootpredi-
kant in algemeene dienst, Ds A. S c h ee 1 e.
voorzitter Centrale Goes A.R. Kiesvereeni
gingen, Ds. A M. Franssen, wnd. voorzit
ter gouw A.R.J.A. „Zeeland", onderwerp
„Ons Ideaal", Mr. P. Dieleman, lid van
Ged. Staten van Zeeland, onderwerp „Do
beteekenis der A.R. beginselen voor het he
den"; J. A D o m i n i c u s, lid der Prov. Sta
ten van Zeeland, voorz. der Prov. Centrale
WOENSDAG 25 SEPTEMBER
HILVERSUM 301 M. NCRV-uitzending. 8.00
Schriftlezing en meditatie. 8.159.30
Gram.pl. 10.30 Morgendienst olv. Ds. J. I.
v. d. Wolf. 11.00—12.00 M. F. Jurjaanz
(orgel) en Mej. D. Mijnhout (zang). 12.15
Gram.pl. 12.30 Stichtsch Salonorkest en
gram.pl. 3.003.45 Gram.pl. 4.00 Hen
driks Trio. 5.00 Kinderuur. 6.00 Land-
bouwhalfuur. 6.30 Afgestaan. 7.00 Ned.
Chr. Persbureau. 7.15 Reportage. 7.30
Gram.pl. 7.45 Lezing in verband met de
Anti-Lawaai-Week. 8.00 Berichten. 8.05
Kerkliederen d. h. Kerkkoor van de Russ.
Orth. Theol. Hoogeschool te Parijs olv.
Ivan Denissouw. 9.00 Voor jonge men-
schen. 9.30 Orgelconcert J. Zwart (om
10.00 Berichten). 10.3011.30 Gramofoon-
muziek.
HILVERSUM 1875 M. VARA-uitzending.
8.00 C. Steyn (orgel) en H. Wiggelaar
(viool). 8.30 Gram.pl. 9.30 P. J. Kers:
Onze keuken. 10.00 Morgenwijding
VPRO. 10.15 Voor Arb. i. d. Continubedr.:
XX-ensemble olv. C. Steyn, mmv. T.
Jonker (zang) en Mr. R. v. d. Heide
(lezing). 11.00 RVU. Kniples. 11.30 Ver
volg uitzending van 10.15 Strijkorkest olv
E. Walis. 12.00 Gram.pl. 12.30 De Noten
krakers olv. D. Wins. 1.00 Gram.pl. 1.15
1.45 E. Walis en zijn orkest. 2.00 Voor de
vrouw. 2.15 Fantasia olv. E. Walis mmv.
B. v. Dongen (zang). 3.00 Voor de kin
deren. 5.30 VARA-orkest olv. H. de
Groot. 6.30 RVU. Dr. G. Stuiveling: De
breuk tusschen '80 en de Nieuwe Gids".
7.00 Sportuitzending. 7.15 Vervolg orkest
concert. 8.00 SOS-berichten. Nieuwsbe
richten. VARA-varia. 8.15 Gram.pl. 8.30
„Brief in Schemer", spel van Heyermans.
Mmv. Mevr. E. de Boer-van Rijk en Jan
Musch. 9.00 Pianorecital door R. Lanes.
9.30 Uit het Gebouw K. W„ Den Haag:
„Hoe gaas' es", revue. Muzik. leiding: G.
v. Weezel. 10.30 Gram.pl. 11.15—12.00 De
Bohemians olv. J. v. d. Horst.
DROITWICH 1500 M. 10.35—10.50 Morgen
wijding. 11.05 Causerie. 11.20 Gram.pl.
11.50 Voor de scholen. 12.05 Orgelspel.
12.50 Orkest. 1.50 Gram.pl. 2.25 Voor de
scholen. 3.10 Pianorecital. 3.35 Sted.
Orkest Bournemouth. 5.05 Orkest. 5.35
BBC-Dansorkest. 6.50 Cembalomuziek.
7.10 en 7.25 Lezing. 7.50 Alfredo-Campoli-
Trio. 8.20 Bachconcert. 10.00 Berichten.
10.30 Reportage uit Boedapest. 11.00
Pianorecital.
RADIO PARIS 1648 M. 7.20 en 8.20 Gram.pl.
12.35 Orkestconcert. 6.10 Gram.pl. 8.20
Harprecital. 9.05 „Le faiseur", spel van
KALUNDBORG 1261 M. 12.20—2.20 Concert.
3.205.20 Omroeporkest. 5.205.50 Gr.pl.
8.35 Voordracht met muzik. illustratie.
9.35 IJslandsche muziek. 10.35 Kamer
muziek.
KEULEN 456 M. 6.50 Concert. 11.05 Zang.
11.40 Pianorecital. 12.20 Omroeporkest.
2.35 Gram.pl. 4.20 Zang. 5.20 Omroepor
kest. 7.20 Concert. 8.35 Auslandsdeutsche
Jugend. 9.05 „Soldaten, Kameraden!",
10.5012.20 Omroeporkest.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.20 en
1-302.20 Orkest. 5.20 Orgelconcert. 5.50
Zang en piano. 6.35 Gram.pl. 6.50 Zang.
7.10 en 7.35 Gram.pl. 8.20 Cabaret. 9.20
Salonorkest. 484 M. 12.20 en 1.302.20
Gram.pl. 5.20 Orgelconcert. 5.50 Gram.pl.
6.50 Pianorecital. 7.05 Vioolrecital. 8.20
Symphonieconcert o.l.v. André. 10.30
11.20 Gramofoonmuziek.
Geen pijn behoeft U meer te hinderen, als Ge er maar
steeds aan denkt dat er tegenwoordig "AKKERTJES"
zijn. Zorg steeds een doosje in huis te hebben. Ze
kosten slechts 52 cent per 12 stuks en kunnen vannacht
nog van pas komen tij Hoofdpijn, Kiespijn, Zenuw
pijn, Spierpijn, Vrouwenpijn, Rheumaiische pijnen,
van A. R. Kiesverenigingen, en B. R u y-
tenberg, voorzitter gouw A.R.J.A. „Noord-
Brabant", onderwerp: „Geestdrift in Crisis
tijd".
De vergadering zal aanvangen 's middags
om kwart over twee in een der zalen van 't
„Schuttershof" te Goes.
Snoeverij in de vakpers
De huidige regeering zoo heet het in
de Ambtenaar van de moderne bond,
voert ons land en volk naar den ondergang:
het oordeel over deze regeering is geveld; de
volksvertegenwoordiging moet zich thans in
staat toonen om de executie jegens deze re
geering te voltrekken; de volksmonfl
schreeuwt daarom. In ons land aldus de
socialistische ambtenarenpers is een eco
nomische opleving mogelijk, die een einde
maken zal aan de periode van grenzelooz.e
salarisverlaging, doch dan zal de volksver
tegenwoordiging een eind moeten maken
aan het bestaan van deze regeering en er
een voor in de pluats moeten stellen die
constructieve welvaartspolifiek brengt,
We kennen deze snoevende taal, ant
woordt Ons Orgaan van de Christelijke
Organisatie van Belasting ambtenaren daar
op, doch wachten nog altijd op een nadere
precieseering van een en ander Hoe zei het
ook weer het socialistische Kamerlid, de
heer Van Braambeek? ,,'t Is ondenkbaar
aldus deze dat er een regeering zou kun
nen komen, die nu precies andersom dan de
huidige zou kunnen werken, door loonen en
pensioenen en uitkeerineen te ontzien en
alles op de vaste lasten te zoeken".
Wat zegt De Ambtenaar van zoo iets?
Dat zijn dan toch de menschen, die volgens
dit blad de welvaartspnlitick zullen hreijgen
En nog Vóór ze tot regeeren geroepen wor
den. kondigen ze al aan dat ool< door hen
de loonen. pensioenen cn uitkeeringen niet
kunnen worden ontzien. Hoe rijmt het so
cialistisch georganiseerde ambtenarencorps
zulks met de snoeverij in hun vakpers?
De financieele politiek
Wat moet; wat kan; wat niet kan
Van de hand van Drs. J. Groot en Drs.
A. M. Groot verscheen bij de N.V. Boekhan
del W. ten Have te Amsterdam een brochure
getiteld: „De financieele politiek van het
Kabinet Colijn". DSt boekje kan worden be
schouwd als een vervolg op de publicatie
„Met of zonder Colijn, aanpassing of wel-
vaartspolitiek"; een brochure, welke alge
meen gunstig werd beoordeeld. In de nieuwe
uitgave hebben de schrijvers zich op volko
men objectief standpunt gesteld en het ge
schrevene is dan ook vrij" van elke politieke
inslag.
Uiteengezet wordt, wat gezonde slaats-
leeningen zijn en welk gevaar er in lichtvaar
dig leenen schuilt; waarna de vraag beant-
word wordt: „wat moet, wat kan en wat
met kan", om zoo aan te toonen in welke
richting de Regeering haar deflatiepolitiek
zal moeten voortzetten om te slagen.
In het hoofdstuk „Onzichtbare tekorten"
wijzen de schrijvers op noodzakelijke reorga
nisatie der sociale verzekering om volledige
instorting van de pensioenrechten te voor
komen.
In het laatste hoofdstuk, de Mi Ui oenen-
nota 1936, worden de Rijksbegrooting van
1936 en het dekkingsplan ontleed. Nagegaan
wordt in hoeverre de middelen tot dekking
van het tekort reëel zijn en in hoeverre zij
slechts een verschuiving van lasten naar de
toekomst beteekenen.
Uit Oost-lndie
EEUWFEEST PROT. MEISJESWEESHUIS
SOERABAJA, 23 Sept. (Aneta). Het 100-
jarig bestaan het het Protestantsche meisjes
weeshuis werd gisteravond herdacht met een
dienst in dp Boeboetankerk. Verschillende
sprekers, o.a. Ds Wil dervan ck en Ds Kos
telijk. voerden het woord. Na afloop werd
een receptie gehouden, welke zeer geslaagd
is. Vele autoriteiten waren aanwezig, o.a. de
Gouverneur van Oost-Java.
FEUILLETON
door
J. G. VERMEULEN
Toen Bastiaan Zeeberg drie dagen oud
was, kocht zijn vader, de onverschrokken
sleepboot-kapitein, min of meer voort
varend een blikken „stoombootje" voor hem
en zei:
„Zoo, knaap da's voor jou. Morgen
vertrek ik weer voor een dag of veertien en
dat is éen heele tijd."
Daarna wendde hij zich tot de zwak
protesteerende, ietwat medelijdend glim
lachende, jonge moeder met de kernachtige
woorden:
„Ja. vrouw ik wil dat ie vroeg in de
gaten krijgt wat een schuit is. Die jongen
moet een kerel worden en géén zoutzak!
Als je toch besefte wat een gloeienden
hekel ik heb aan die zachtgekookte ionge
juffrouwen van knullen die bii 't minste
stootje uit den koers liggen en bang worden
zoo gauw hun hachje een tikkie in de knel
raaktO! En je moet mP één ding he
ioven: Je haalt met hem geen Rauwigheden
uit over een boeman of dergeliiken onzin
want als ik ooit bemerk dat ie bang is. dan
kijk ik 'm niet meer aan. Laten .we dat
Voor afgesproken hou'en.
Hij mag behoorlijk ondeugend zijnHij
ïnaghij mag vnnr mijn part zoo nu *r.
dan het huis afbrekenAls ie maar geen
lafbek wordt
kleine Bastiaan als kool en sloeg zich, nog
vóór hij een jaar oud was, met zijn bootje
herhaaldelijke builen op zijn nogal onwan*
rijk hoofd. Zijn vader vond dit veel aardi
ger dan zijn moeder. De kapitein juichte de
bulten en schrammen wel niet bepaald toe.
maar hij verheugde zich over het feit dat
de kleine man bij die ongetwijfeld pijnlijke
ervaringen nooit huilde.
„Sjonge, vrouw! Nu geeft ie me daar
toch een watjekou met dat harde ding tus
schen zijn patrijspoortenMaar als je
denkt dat ie grientNiks hoor. 't Wordt
een jongen naar m'n hart!"
Bij Bas' eerste pogingen om te loonen.
zat zijn vader tP schudden van het lachen.
„Kijk toch eens! Net een dronken
matroos op een wiebelende loonDlank.
Hoepla! Daar gaat ie weer overstagToe
maar, boy! Kiezen op mekaar! Kon in de
golven. Wat een zee, wat een zee. ToP dan.
Flink zoo. Nog een eindie zelfde koers. Hou'
je haaks! Boem daar kwakt ie weer
tegen de wereldO, dat vallen is
prachtig!"
De kapitein schept niet alleen behagen in
alles wat zijn voorspoedig gedijende zoo.i
deed. doch moedigde hem zelfs in de zon
derlingste ondernemingen aan. Hij lachte
toen hij nog juist op tijd ziin horloge int
de brandende kachel kon grijpen en hij
lachte óók toen de dreumes zich in een
onbewaakt oogenblik een stortbad toeg°
dipnd had uit de goudvisch-kom en daan"a
genoegeliik knorrend een van de spartelen
de vischjes half opgepeuzeld had
En zijn vrouw richtte zich in alles ws*
zoonlief betrof zooveel mogeliik naar de
wenschen en raadgevingen van haar mar.
fii het ook vaak hoofdschuddend en zuch-
Want. hoewel Bastiaan in weerwil van
zijn vele roekeloosheden en onbewuste zelf
moordpogingen tot een voor zijn leeftijd
groot en sterk kereltje opjjroeide, bwarn
zijn moeder helaas allengs meer tot het
pijnlijke vermoeden dat het met de ver
standelijke vermogens van haar zoontie
niet geheel in orde was
Aanvankelijk zweeg zij. Doch toen dat
vermoeden zekerheid werd besloot zii haar
man, die Bas' dolzinnige streken heel ee
woon scheen te vinden, de oogen te openen.
De kapitein werd eerst verontwaardigd
omdat zijn eigen vrouw kon denken dat
zijn kind achterlijk was, en wist, haar ten
slotte eenlgermate gerust, te stellen met de
bekentenis, dat hij zelf op school de aller
domste jongen van de klas geweest was.
„En ook de lastigstevoegdP hij er
met zekeren trots aan toe. „Als ik ddar
nog aan terugdenk
Neen vrouw, nevermind hoor. Als die
knaap oud genoeg is. neem ik 'm aan boord
en dan zul ,e eens wat zien Een zeeman
heeft meer aan een stevige body en een
flink stuk courazie dan aan een boel ge
leerdheid. Sjonge, ia! Wou jij 'm dan nnt-
fessor laten worden? Haal ie nu maar
geen muizenissen in het hnofd. hoor. Alles
wat die jongen nondig heeft, is een beetio
lefen verder natuurlijk respect voor
andermans hullen. De rest komt van zelf"
Dit waren Zeehergs laatste woorden over
dit onderwerp. En zijn vrouw heeft dl»
haar leven lang onthouden en dikwii's
dropfgeestie peinzend herhaald Op njn
volgende reis vond de kapitein iammerl'ik
den dood in de golven bij een even moedig®
als e-pvaarvolle poging om zijn stoker tP
redden
Niet lang na het smarteliik verlies van
haar man. trok de ongelukkige weduwe
Zeeberg, die nu van een karig pensioentje
leven moest, naar Kleikerke. een afgelegen
landbnuwdornje in den grooten Zwaarge-
wonnenpolder.
Hier bezocht Bastiaan voor het eerst de
schooi. En he. bleek al spoedig dat dit
schoolbezoek zoowel voor hem zelf als voor
zijn onderwijzer een dagelijks terugkeereu-
de bezoeking was. Want Bas was inderdaad
achterlijken stoorde zich aan verzoek
noch vermaning.
Zes lange jaren sleet hij in de school
banken, die op het laatst veel te klein
waren voor zijn stevig jongenslichaarr
Vier daarvan bracht hij in de eerste en de
rest in de tweede klasse door.
In het laatste jaar bleef hij echter van
tijd tot tijd eenvoudig van school weg er
zwierf dan zonder veel kwaad aam te rich
ten door den polder of langs den zeedi|i'
De polder was namelijk de laatst ingedijkt,
van een uitgestrekt poldergebied en lag aan
een breeder, diep het land insnijdenden
inham, waarin een rivier uitmondde.
Hier vooral, aan den verlaten zeedijk, kon
de eigenaardige iongen uren lang in de zon
liggen suffen, afwezig luisterend naar den
ruischenden golfslag. Want zoolang ei
niets was dat zijn tragen geest bezighie'.l
of hem tot daden dreef scheen hij als t
ware gevangen in een voortdurende luste
loore sloomheid.
Hoewel hij al vroeg had leeren zwem
men. liet hij somtijds uit louter saaihiid
het. gunstige tijdstip van den vloed voorbij
gaan. te vadsig om op te staan.
Doch als het hard woei. zoodat het water
woelig was en kookte, dan ereen een merk
waardige verandering in zi'i. geestestoe
stand plaats Dan verdween a!1e traaghei i
en dan veranderde de laksche. suffige
knaap in een overmoedigen strijdlustig^n
iongen kerel met glinsterende oogen die
zich met vastberadenheid in het schuimen
de nat stortte en met de golven vocht *n
stoeide tot hii uitgeput was
Menschen die hem zon hezig zagpn. schud
den verwonderd het hoofd en dachten dat
„Malle Bas", zooals hij reeds korten tiiJ
na zijn komst op het dorp algemeen ge
noemd werd héélemaal krakzinnig gewor
den was.
In het begin werd zijn moeder vaak ga
waarschuwd.
.Dip jongen van u zal nog we! eens ver
dronken thuis gebracht wordenHij
gaat te keer als een bezetene en speelt met
zijn leven!"
Maar dan glimlachte de vrouw gelaten
en haalde de schouders op. Zii stond ze-
óók voor epn raadsel. Dat haar zoon af en
toe een jonge tijger was die voor niets
terugdeinsde, kon haar evenwel volstrekt
niet verontrusten. Hot maakte haar zelfs
gelukkig, omdat het geheel in overeenstem
ming was met dp wpnschen van haar over-
leripn man En nu het vaststond dat haar
lichamelijk kloeke ngpn gepstelijk onvd
waardig was vestigde de arme vrouw al haar
hoop voor zijn toekomst on zijn flinkheid
en doortastendheid van optreden in die x*
vallen, wa.jir ziin kornuiten en zelfs vol
wassen mannen het hazenpad kozen of den
moed lieten zakken.
Want niet alleen bij het zwemmen legde
Malle Bas deze vermetelh'Td aan den da^.
Zijn makkers konden elknrder heele ver
halen doen. waarin de koelbloedigheid van
den jeugdigen zonderling geroemd werd.
Met van bewondering stra!endP oogen
konden deze hijvoorheeld vertellen hoe
Malle Ras de hollende naardpn van den
vrachtrijder tot stilstand ge,tracht had oo
het oogenblik dat zij mpt den slingerenden
wagen achter zich de smalle dornsstraat
wilde inrennpnof hoe hii den kwaad
aardjgpn hond van den schaapherder di.
losgebroken was en met nijdig opgetrokken
bovenlip over het schoolnlpin heen en weer
stoof erommend en hannend naar de ver
«chrikto kinderen, in zijn dolle vaart g-
stuit en zóó afgetuigd had, dat het bees'
was!6"11 Gn met hanRenden k°P gevlucht
Toen Bas de school verlaten had. kwam
ni] na vergeefsche bezoeken van ziin moe-
aer aan den timmerman en den smid oij
den bakker in de leer.
De bakker was een menschlievend man
en bpsloot terwillP van de beklagenswaar
dige weduwe wat door de vingers te zien.
Na twee maanden was zijn geduld echter
xolkomen uitgeput en het was heusch met
aan gebrek aan lankmoedigheid te wijlen
ooi hij den onwilllgen en onhandeibaren
leerling wegstuurde
Dit ietwat overhaast,» afscheid von i
plaats toen Malle Bas smadelijk zijn pnjf
verlaten had cn een heelen oven met brood
had laten verkolen.
Na zijn mislukking als' hakker was hij
?LrC,r mjnf1pr op weg om ach-
reenvolgens schilder metselaar en schoen
maker te worden, hetgpen ziin telkens
te r nrgestplde moeder veel moeite kostte en
nelaas steeds op niets uitliep.
En tenslotte wilde niemand hem mee.- ip
dienst nempn
Zno werd Malle Bas langzamerhand de
ong'-vacr.iikt dwaas van het dnrn. zooals
onna itder dorp dien kent. die od ziin
man.er het tuintje van zijn moeder onder-
oielrl. voor dezen of genen waf boodschap
pen dped hipr pn daar een enkelen dag
aan eenvoudige werkzaamheden gezet werd
als hij di* althans niet botweg weigpr-le
doch meestal doelloos door de gemp®n e
■alkte en dilcwiils 't voorwern van al te
o-tl-noppn ®n zeer zeker afkeurenswaar-
cigen cpoi was
Het eenp ianr verstreek na het andere en
dr onnoozelc stakkerd groeide op tot een
forsehen jongeman.
