glieuw ^ïiitscljr (£<ritrnnt DE SEPTEMBER-STORM 1 Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden 3n Omstreken Miilioenennota - M0T0R0ILS - abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 235 portokosten Per week0.18 Voor hel Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending530 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 cl. met Zondagsblad 7'/j cL Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar Bureau: Breestrjat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 NO. 5581 WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1935 15e Jaargang Sltibertentitpripen: Van I tol 5 regels ^7.f 1.17'/, Elke regel meer 0.227» Ihgttonden Mededeelingen van 1—5 regels 230 Elke regel meer0.45 Handelsadvertentiën per regel 0.17 i' Bij contact belangrijke korting Voor het bevragen aan 't bureau V wordt berekend 0.10 De Troonrede in cijfers „Zeg het met cijfers", zoo luidt het devies van minister Oudmaar die cijfers spellen een somber verhaal en ieder onzer treedt daarin niet al figu rant, maar als hoofdpersoon zjj het dan ook niet als held op. BÜ het woord Miilioenennota dacht men vroeger onwillekeurig aan het aan tal millioenen, welke voor nuttige za ken besteed konden worden; thans zou men van anti-millioenen kunnen spre ken; van het millioenen-tekort, dat om dekking vraagt. Dat tekort wordt voor 1936 op 119 millioen geraamd, een getal om van te schrikken; aanzienlijk meer dus, dan aanvankelijk verwacht werd, toen men hoopte met een bezuiniging van 75 mil lioen het gat te kunnen stoppen. Het behoeft echter niet te bevreemden, wanneer men van maand tot maand leest, dat de zeer verzwaarde belastin gen wel iets meer opbrachten dan vroe ger, doch dat de inkomsten bijna st< aanmerkelijk beneden de raming bleven. Dit heeft de Kegeering er toe ge bracht om niet alleen te bezuinigen, maar ook om nog zwaarder lasten voor te stellen. Elders worden deze nieuwe belastingen omschrevenze moeten ongeveer 26 millioen opbrengen. Er is een bij, welke ons op zich zelf niet kwaad lijkt: belasting op buiten- landsche pleizierreizener zijn er bij, welke misschien niet erg gevoeld zullen worden; maar de verhooging der om zetbelasting, welke bovendien by'na de helft van het geheele bedrag moet opbrengen, is het meest te betreu ren. Zij maakt het leven weer duurder. De Regeering is geen andere meening toegedaan, al drukt zij zich wel eenigs- zins euphemistisch uit, dat belasting- verhooging aanpassing aan lager levensniveau min of meer bemoei lijkt. Van „min" is o. i. hier geen sprake. Het is „erg". Naast de 26 millioen door belasting- verhooging wil de Regeering 16 mil lioen vinden door verschuiving van lasten: tijdelijke besparing op sociale verzekering, vertraagde periodieke ver hooging en vervroegde pensionneering. In de derde plaats moet 77 millioen gevonden worden uit verlaging der openbare uitgaven. Waar deze maatregelen voor 't groot ste deel in het Bezuinigings-ontwerp waren opgenomen en de geschorste behandeling hiervan dezer dagen wel hervat zal worden, kunnen we er thans over zwijgen. Intusschen wijzen we nog op het feit, dat de 26 millioen van de ver hoogde belastingen bijna geheel noodig zijn voor de onvermijdelijke stijging der uitgaven: noodlijdende gemeenten, ontslag boventallige onderwijzers, jaar- lijksche aanwas van leerlingen, meer rente, meer werkloozen. Want dit is het benauwende van de situatie: terwijl de inkomsten dalen, klimmen de uitgaven en daalt de volks welvaart, zoodat ook hiervoor nog een stimulans gezocht moet worden. De Regeering mag zich niet berus tend bij de feiten neerleggen en de leer huldigen: de crisis moet maar uitzie ken, ongeacht hoeveel ellende dit over onderscheiden volksgroepen brengen zal. integendeel, zij is geroepen om niet alleen in de ergste nood te voor zien, maar behoort ook te streven naar herstel van de kwijnende welvaart. In elk geval dient om allerlei, vooral zedelijke motieven, de werkloosheid be streden te worden. Dit zal, op ruimer schaal dan tot lieden, geschieden door Werkfonds en Industrie-financiering; mits en voor zoover het crediet van de Staat onge rept blijft. En ziehier het kardinale punt, waar over de strijd binnenkort loopen zal. De Regeering wil niets weten van een „vlotte leeningspolitiek", d.w.z. van schuld maken in de hoop, dat de toe standen van lieverlede wel zullen bete ren zij wil zich niet vergapen aan de schijn van welvaartsplannen, welke in théorie o zoo mooi zijn, doch die geen financieele basis hebben. Haar sluitrede is daarom: „Een absolute voorwaarde voor eenig succes op dit gebied, althans voor zoo ver de industrie en het transport be treft, is een prijsniveau, dat concurren tie op de wereldmarkt mogelijk maakt. En daarmede komt men automatisch weer bij de aanpassing terecht, die het uitgangspunt is van het regeerings- beleid". Een motorschoener uit Groningen op de Zeeuwsche kust geworpen. De bemanning gered, de kapitein verdronken. Bij Petten een zeiljacht vergaan. Tal van tentoonstell ingsterreinen geruïneerd. De storm voor IJmuiden. De storm en de luchtvaart. De storm in de boomgaarden. De kracht van den storm. Motorschoener „Calba" vergaan De sloep In de branding Dinsdagmiddag gedurende een hevi ge n Zuidwesterstorm dreef de „Calba", een motorschoener, afkomstig uit Gro ningen, op de Noordzee voor de kust, ter hoogte van YVestcapelle hulpeloos rond. Kort nadat men het schip had opgemerkt, zag men een sloep dobbe ren op de golven met vijf personen er in. De sloep ging langs de heele kust, waarbij de golven over de bemanning heensloegen, tot aan den ijzeren vuur toren, waar hij tegen het staketwerk strandde. Met behulp van mannen uit ihet publiek, dat getuige was van den zwaren strijd, die het bootje tegen de golven leverde, werden drie man uit de sloep gered. Een man was uit de sloep geslagen cn dreef op zijn zwemvest den toren voorbij. Uitgeput belandde hij een eind verder op de kust en werd eveneens van den wal af gered. Een der inzittenden wordt vermist. Hij is waarsohijnlijk verdronken. De vier geredden zijn liefderijk bij parti culieren in Westcapelle opgenomen. Hun toestand is op haft oogenblik goed. De kapitein van de „Calba'' verdronken Een der geredden van de „Calba" hleetft aan een A.N.P.-corresponden/t van zijn er varingen verteld. Vanmorgen aldus deze zegsman ver trokken wij uit Londen; toen wij de Theems af waren, stak de storm op. YVij probeerden naar Ramsgate te varen, maar het was met de woeste branding onmogelijk de kust te naderen, zoodat wen wel zee moesten kie zen. Tegen den middag kregen wij West- kapelle in het ziciht en wij besloten hier het schip voor anker te leggen. Wij lagen toen ongeveer anderhalve mijl uit de kust. De zee was echter zoo woest, dat wij het schip besloten te verlaten. Het zal omstreeks half twaalf zijn geweest. Wij gingen in de sloep en hebben daarin een uur rondgezwalkt. Telkens kwam er water in de boot en na een uur, zoowat een mijl uit de kust, sloegen wij om en lagen wij met z'n vijven in zee. Met z'n vieren zagen wij kans om op de kiel van mgeslagen boot te klimmen, terwijl num mer vijf, die een zwemvest aan had, pro beerde naar land te zwemmen. i de omgeslagen boot dreven wij naar de kust en kwamen bij den vuurtoren in het staketwerk terecht. Juist op het oogenblik, dat wij gered zouden worden, sloeg de kapi tein, H. Bakker, die ook eigenaar van de „Calba" was in het water. Hij schoot onder de boot en verdronk. Wij drieën overblijven- den werden gered. De zwemmende man dreef voort tot voorbij den toren en kwam daar tussohen het staketwerk terecht, waar hij werd gered. De namen van de geredden, die allen onge trouwd zijn, zijn: stuurman Simon Bolt, dis matrozen Kees Brandt en J. C. Bonninga, en de kok Kees Boenders, die zijn neusbeen gebroken heeft. De toestand van die gered den, die in twee café's in Westkapelle onder dak hebben gevonden, is goed. Het weggedreven motorschip De „Calba" dreef, nadat de bemanning nog een sleepanker had uitgeworpen, onbeheerd op zee rond in de richting van Domburg, waar het ter hoogte van het dorp op het strand werd geworpen. Van den wal af hoor de men de machines nog werken en scheepsbel, die door den wind heen en weer bewogen werd, luidde. De kapitein van een ander schip, eveneens uit Groningen, die te Vlissingen was, is naar het schip toegegaan en heeft zich mot een ladder aan boord kun nen begeven en de machines stop kunnen zetten. Het leek hem dat het schip weinig schade heeft opgeloopen. Het kust vastgelegd met ankers en kettingen en zal niet laag water wel geheel vrij komen. De echtgcnoote en het zesjarig dochtertj" van den kapitein, die als regel den tocht medemaken, waren in Engeland achtergeble ven, omdat het dochtertje een blindedarm ontsteking had en zich onder geneeskundige behandeling moest stellen. Zeedijk op Ameland beschadigd De hevige Zuidwesterstorm heeft vrij ern stige schade aangericht aan den zeedijk op liet eiland Ameland. Bij Nies zijn over een afstand van ongeveer 35 M. stukken afgesla gen van den dijk, die daar het waterschap NesBuren beschermt Men is thans met man en macht bezig, de bedreigde plaatsen te versterken met groote zeilen en zandzak ken Men wil daarmede gereed zijn, vóór de vloed zijn hoogste punt zal hebben bereikt, hetgeen vannacht te half twee het geval De postboot, diie te 12 uur van Ameland naar Holwerd vertrok, is eerst te zeven uur teruggekeerd en heeft dus den afstand heen en terug afgelegd in zeven uur, terwijl de normale tijd twee en een half Engelsch zeiljacht bij Petten gestrand Het Engelsch o zeiljacht „Emile Mary' aan boord waarvan zich de kapitein-eigenaar Scott, kapitein van het Engelsche leger te Moneruesse, met nog een tweeden persoon bevond, is Dinsdagavond omstreeks half acht bij Petten (N.-H.) gestrand. Men had al een trip van d'rie weken op het water achter den rug, doch de laatste vijf dagen leverden niets anders dan storm. Toen de „Emile Mary" gister onder de Ne- derlandsohe kust voer, werden van het 20 Britsche ton groote scheepje de zeilen weg geslagen, waardoor het aan de genade van wind en golven was overgeleverd. De opva renden heschen toen de noodvlag, hetgeen in IJmuiden werd waargenomen. De motorred dingboot „Neeitje Jacoba" maakte zich ge reed om ter assistentie uit te varen, toen het bericht binnenkwam, dat het scheepje de noodvlag had gestreken. De reddingboot bleef toen binnen. Wind en golven wierpen echter de „Emile Mary" hoog op het strand, waar jongens uit Petten, die het tafereel hadden gadegeslagen, de opvarenden in vei ligheid brachten. Deze werden ondergebracht in hotel Vriesman, waar zij zich weldra te ruste begaven. De hevige storm uit het Zuidwesten, is i den loop van den dag maar weinig af genomen. Tegen den avond woedde hij weer met. onverminderde kracht. De storm ken merkte zich door sterke windvlagen tijdens de buien. Eenige schepen werden door den storm opgehouden en liggen thans voor de sluizen beter weer af te wachten. Het zijn hot Engelsche s.s. Brittania, het Noorsciie Korte inhoud van de Millioenen-Nota In de Millioenen-Nota becijfert de Minister van Financiën het begroo- tingstekort 1936 op 119 millioen. De Regeering stelt zich voor dit deficit als volgt te dekken A. Besparingen. 1. Wetsontwerp tot verlaging der openbare uitgaven 76.900.000. 2. Schrapping annuïteit Invaliditeitsfonds, admini- nistratiekosten Soc. Verzekering, vermindering bijdrage Alg. Burg. Pensioenfonds 13.972.000.— 3. Wijziging Salaris- en Loonschalen 1.000.000. 4. Overbrenging wachtgeldei's naar Pensioenfonds 900.000. B. Middelen. Bijzondere heffingen ten bate van 'het Werkloos- heidssubsidiefonds....f 26.200.000 Totaal ƒ118.972.300.- Hiermede is het tekort nagenoeg geheel gedekt. Uitvoerige bijzonderheden treffen onze lezers aan op blz. 9. s.s. Bastart en de Amerikaansche torpedo jager Mac Dorough, waarbij zich later nog het Nederlandschc s.s. Rijnstroom voegde. De eenige schepen, die de haven verlieten waren cle stoomtrawlers „Alkmaar" en „Gloria". Laatstgenoemde keerde echter spoedig weer uit zee terug. In den loop van de dag zijn binnenge komen het Nederlandsche motorschip Thrianta, het Engelsche s.s. Authority en het Zweedsche s.s. Flandria. Daar de stoom- loodsboot haar dienst heeft moeten staken, moesten deze schepen zonder hulp van een loods binnenkomen. I-Iet Zweedsche stoom schip Flandria kwam vlak voor de pieren dwars te liggen. Door handig manoeuvree ren slaagde de kaptein er in zijn schip be houden binnen te brengen. Een kranig stukje zeemanschap leverde de sohipper van den logger K W 56, die te ongeveer zes uur in den avond binnenliep. De logger moest eenige malen overstag gaan om in een goede positie voor den ha venmond te komen Schokker bij Weurt gezonken. De storm heeft rondom Nijmegen gelukkig niet die enorme schade aan gericht, welke aanvankelijk werd ge vreesd. Alleen is in de Waal bij Nij megen de schokker van den visscher A. Bos uit Beuningen, die met zijn schip onder YVeurt lag gezonken. Het Vischgerei ging verloren. Le storm in de boomgaarden. Uit Maas en Waal, uit de Over-Be- tuwe en uit het Rijk van Nijmegen kwamen tal van berichten binnen over de schade, aangericht in de boom gaarden, waar veel boomen zijn omge waaid of van hun kruin beroofd. Dui zenden kilo's fruit zijn onrijp afge waaid, hetgeen voor de fruitkweekers een tamelijk hooge schade beteekent. De hevige storm heeft ook op Walche ren vrij wat schade toegebracht, in de eer ste plaats aan het winterfrudt, dat veel leed. Ook moesten boomen het ongelden en werden daken beschadigd. Persoonlijke on gelukken zijn, voor zoover bekend, niet voorgekomen. Men meldt ons uit M o e r c a p e II e: Door den storm welke in den nacht Van Maandag en Dinsdag, en Dinsdag den ge- heelen dag woedde, is er veel schade aan het fruit toegebrach.t temeer daar de prijs het fruit toegebracht, temeer daar de peren zeer laag is. De luchtvaart en de storm. Terwijl de luchtvaart in ons land gedu rende den dag niet al te veel hinder van het slechte weer heeft ondervonden, is dit in den avond anders geworden, toen zioh aan den stormwind nog een onweder paar de. Het laatste K. L. M.-toestel, dat te 9.20 naar Londen moet vertrekken, is niet ge start; de dienst op Brussel was reeds eerder gestaakt. Ook de beide vliegtuigen van de Lufthansa, die te 7.15 resp. naar Berlijn en Hamburg moesten vertrekken, zijn op Schiphol gebleven. Verschillende andere toestellen ondervonden vertraging. Stormschade onder SchoorL Tengevolge van den storm is het booten huis met reddingsvlet, gelegen aan den Hondsbosschen Zeedijk en Schoorl (N.H.) geheel weggeslagen. Ook een seinmast van de kustwacht op het Camperduin is aan den storm ten offer De kracht van den storm De Zuid-YVesterstorm, dio reeds door het Kon. Meteorologisch Instituut werd aange kondigd is Dinsdagnacht met groote kracht doorgekomen. Dinsdagmorgen om 9.40 werd de grootste winstoot waargenomen. Er was toen een wind-ruk van 101 Kg. per vierkante meter. Een dergelijke winddruk is in de laatste 25 jaar 15 maal. voorgeko men. De zwaarste winddruk kwam voor op 29 Februari 1925. Toen was er een wind stoot van 135 k.g. per vierkante meter. Dins dagmiddag omstreeks twaalf uur was het Meteorologisch Instituut van oordeel, dat de storm over zijn .hoogtepunt heen was. De wind draaide eenigszins meer Westelijk. Men verwachtte meer opklaring en ver moedde dat de stormwind niet meer van langen duur zou zijn. De tuinbouwtentoonstelling te Paters ol d e, die a.s. Vrijdag geopend zou wor den, kreeg dusdanige schade, dat het te be zien staat, of de opening op dien dag wel door zal kunnen gaan. De enkele dagen ge leden opgerichte tent waaide omver, terwijl aan de verschillende stands vernielingen "veraen toegebracht. De tentoonstelling te Groningen le erde zooveel gevaar op, dat ze tijdelijk ge sloten moest worden. De tentoonstelling voor land- en tuinbouw te Teteringen is danig door den storm geteisterd. Talrijke tenten zijn omver gewaaid. De stand van de Jonge Boeren heeft het 't hardst te verduren gehad. De tent voor de collectieve inzencringcn an de afdeelingen van den Boerenbond is geheel verwoest. Ook de tribune is totaal vernield. De consumptietent is behouden ge bleven, doch veel glaswerk is gebroken. De andere tenten moesten in haast worden ontruimd. Niets is tegen stormschade verzekerd. De tribune op het achterterrcin van het sportpark te Hilversum is door den wina op genomen en vernield. De storm heeft bchal- de tribune en een consumptietent een groot deel van een betonnen schutting weg- kan maar de beste zijn Verkoop „TWENTOL" voor Holland: DEVENTER CONTACT KAMER EN KABINET Spoedige behandeling van het Beziiinigingsontwerp In de gisteren gehouden zitting van de Tweede Kamer verklaarde de heer Aalberse (r.k.) dat hij geen prijs stelt op een adres van ant woord, noch op een interpellatie doch wel op een spoedige behande ling van het bezuinigingsontwerp. Hierbij kan de noodige bespreking tusschen Kamer en Kabinet over de gebeurtenissen in de laatste maan den (de Kabinetsformatie) plaats hebben. Ook de heer A1 b a r d a (s.d.) zal, hoewel hij de voorkeur gaf aan een interpellatie, meegaan met de gedach te van den heer Aalberse en ver wacht behandeling van het bezuini gingsontwerp voor die van de Rijks- begrooting. gerukt, waardoor alles op het voorterrein werd neergesmakt. De schade bedraagt dul zend gulden. Het houten geraamte voor de tent in he werkkamp 'der N.S.B. te Den Haag, waar van palen ter breedte van 45 en dikte van 20 centimeter bij een lengte van 14 meter ceel uitmaken, is door den storm neergesla gen, hoewel de palen twee meter in den grond waren geheid. Als luciferhoutjes knapten verschillende van deze palen af Ook zijn enkele werkketen geruïneerd. Een moeilijke overtocht De „Batavier ui'' heeft het zwaar gehad met den overtocht van Rotter dam naar Engeland. Om kwart over acht Maandagavond was de boot in zee doch enkele uren later bij het opsteken van den storm, kreeg men het hard te verantwoorden. Het was welhaast on mogelijk tegen den Zuidwester, die in den ochtend aangroeide tot een orkaan, op te tornen en er was dan ook geen kijk naar, dat men op den normalen tijd, ruim 8 uur 's morgens, Gravesend zou bereiken. Uren en uien van zwoe gen gingen voorbij en het werd ver in den middag eer men de veilige havens binnenliep, waar om 3.05.uur werd ge meerd. De storm over de hoofdstad Men meldt ons uit Amsterdam: De storm, die in den nacht is opgestoken en Dinsdagochtend in hevigheid toenam heeft in de stad aan de brandweer zeer veel werk bezorgd. Herhaalde malen werd haar hulp ingeroepen voor omgewaaide antenne- palen en losgerukte stukken zink. Tegen 3 uur 's middags moest ze 80 maal uitrukken. Van ernstigen aard was een boom, die op den N.Z. Voorburgwal bij de Rosmarijn- steeg door een rukwind was bezweken cn op do stroomdraden van de tram viel. De dra den hielden den boom, maar liet tramverkeer was er door stilgelegd. Spoedig kwamen brandweer en werkwagens van de gemeente tram voor het opmimingswerk. De politie zette van het Spui tot de Rosmarijnsteeg het geheele verkeer wegens gevaar voor verdere ongelukken stop. Het rij verkeer werd om gelegd. Na een half uur werken was het verkeer Voornaamste Nieuws. Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen Vergadering der Eerste Kamer. Mr. W. L. baron de Vos van Steenwijk aanvaardt het voorzitterschap. Persstemmen over de Troonrede. De herdenkingsplechtigheid te Zeist in verband met de herdenking van het 200» jarig bestaan der Snriname-zending. Volgens den weekstaat van de Nederland sche Bank bedroeg het goudverlies in de afgeloopen week 37 millioen terwijl de ere- dietuitzetting ongeveer even groot was. Uitgifte van hoogstens 35 millioen schat kistpapier, de schatkistbiljetten doen een rente van niet minder dan pet. Engeland treft ingrijpende voorzorgsmaat regelen in Egypte en de omliggende wateren. In Gibraltar is een aantal Britsche oorlogs schepen gearriveerd; er worden nog meer eenheden verwacht. In Londen heeft opnieuw een Ministerraad plaats gehad ter bespreking van den toe stand. Frankrijk heeft urgentieplannen voor werk verschaffing opgesteld, welke 9 milliard francs znllen kosten. Het Boerenfront in Frankrijk spoort zijn leden aan voorloopig geen belasting meer te betalen. De Parijs-Rome-express rijdt op een goede rentrein; dertig personen gewond. De Joodsche jonrnalist Jacob aan Zwit serland uitgeleverd.' weer hersteld. Op de Prinsegracht kwam een boom terecht op een jongen man, waardoor deze zijn been brak en vermoedelijk nog inwendige kneuzingen opliep. De Genees kundige Dienst bracht hem naar heit Binnen Gasthuis. Van de schade door den storm heeft ook de Jan Luykenstraat haar deel gehad. Enkele boomen zijn hier een paar meter boven den grond als rietjes afgeknapt, terwijl andere met wortel en al losgeraakt en scheefgeval- lcn zijn. Ofschoon de storm in het begin van den middag in kracht afnam, was de normale windsterkte nog allermist terugge keerd. Op Schiphol is er practisch van één uur niet gevlogen. In de morgenuren zijn alleen de vliegmachines naar Brussel en Vlissingen vertrokken, terwijl binnenkwamen de ma chines uit Londen, Vlissingen, Twente en Groningen, alsmede wat de Lufthansa be treft, die uit Hamburg en Berlijn. Aan den Schellingwouderdijk werd db zij gevel van een huis door de windkracht in gedrukt. In de Palamedesstraat viel een boom op een vrachtauto, zonder persoonlijke ongelukken te veroorzaken. Aan den Baars- jesweg waaide een wielrijder van zijn fiets. Hij brak een been. Een 65-jarige man gedood De storm, welke te Voorst (Old.) Dins dagmiddag woedde, lieert één slachtoffer ge- eischt Een zware beuk, welke in den tuin van het rusthuis der Ned. Herv. Gemeente stond, knapte af en sloeg door èen ruit van het rusthuis. Een der verpleegden, de 65-jarige Eilan der, die juist onder den boom bezig was met het poten van plantjes, werd onder de zware takken bedolven en zoo ernstig ge wond, dat hij eenige uren later overleed. Ook aan de boomgaarden in de omgeving an het dorp heeft de storm groote schade aangericht. De vijf tenten, tezamen 3000 3/2, waarin vandaan de trroote vee- m

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1935 | | pagina 1