Eert laatste verzoeningspoging
Partijdag der Nazi's te Neurenberg
VRIJDAG 13 SEPTEMBER 1935
EERSTE BLAD PAG. 2
Door de Commissie van Vijf,
op aandringen van Laval
Een radio-rede van
Sir Samuel Hoare
Do rodevoeringen van minister De Graeff
cn van de vertegenwoordigers van Zweden
en Belgic in de Volkenbondsvergadering
[hebben de verwachting, dat de Volkenbond
tot veiligheidsmaatregelen conform het
Pact zal besluiten indien Italië tot gewelds-
maatregelen tegen Abessynië zal overgaan,
versterkt.
De Italianen hebben zoomin in de woor-
iJcn van Hoare als in die van minister De
Graeff geprikkeldheid tegenover hen kunnen
beluisteren cn als zij eerlijk zijn zulen ze
moeten toegeven, dat het objectieve rechts-
ptandpunt waartoe alle Volkenbondsleden
zich verbonden hebben, door deze sprekers
werd vertegenwoordigd. Waartegenover de
voornemens van Mussolini om de Volken
bondsprincipes met voeten te treden, een
•poover figuur maken.
Opvallend is, dat ook minister De Graeff
gewezen heeft op de mogelijkheid van vreed
zame tegemoetkoming aan de Italiaansche
wenschen, die het Volkenbondshandvest
biedt
De Italianen toonden met dat al tot giste
ren nog geen enkele neiging om voor de
naar voren gebrachte argumenten en bedrei
gingen het hoofd te buigen.
Laval heeft nog met eenige moeite be
reikt, dat de Commissie van Vijf uit den
Volkenbondsraad, die al van zins scheen om
ide mislukking van haar pogingen te con-
6tateeren, nog een laatste verzoeningspoging
beeft gedaan. Het resultaat daarvan moet
tiog afgewacht worden. Hij heeft er in ieder
geval tijd mee gewonnen om door zijn be
sprekingen met Aloisi en, telefonisch, ook
met Mussolini zelf, een vreedzame oplossing
ïe verkrijgen.
Ook hij zal daarbij wel een „stok achter
'de deur" hebben. Men denkt dat het deze
is dat nion ook in Frankrijk over het alge
meen sympathiek staat tegenover het vast
houden aan de Volkenbondsbeginselen, zelfs
wanneer het noodig zou zijn deze jegens den
pas-gewonnen vriend Italië in werking te
stellen. Laval moet de Italianen er op ge
wezen hebben, dat wanneer zij niet bakzeil
balen, hij verplicht zal zijn af te treden en
de leiding over te laten* aan Herriot, die op
bet gebied van de sancties veel dichter dan
liij staat bij de Engelsche opvatting.
Écn toegeeflijke houding van Mussolini
eou Laval wel van een zeer moeilijke taak
ontslaan, nl. om voor de Volkenbondsver
gadering kleur te bekennen ten aanzien van
do ondubbelzinnige woorden, die Hoare
.Woensdag jl. gesproken heeft.
Omtrent de gisternamiddag gehouden zit
ting van de Commissie van Vijf wordt te
Genève medegedeeld, dat de commissie le
door haar ingestelde sub-commissie alge-
meene richtlijnen heeft gegeven voor de uit
werking van een voor-ontwerp van voorstel
len, die eventueel den beiden betrokken
regeeringen zullen worden voorgelegd als
basis voor een vreedzame regeling van het
conflict.
Hieruit leidt men opnieuw af, dat er de
Commissie veel aan gelegen is, de onderhan
delingen zoo lang mogelijk voort te zetten.
Tegelijkertijd ziet men er echter ook den
twijfel in, die de commissie koestert ten
aanzien van het resultaat der onderhande
lingen, aangezien de houding van Italië
passief blijft.
De voorstellen, waarover thans ge
sproken wordt, zouden geen „aanbe
velingen" zjjn in den geest van artikel
15 van het Volkenbondsstatuut, doch
bedoeld zijn als een laatste bemidde
lingspoging. Omtrent den vermoedelij-
iken inhoud van deze voorstellen ver
luidt, dat zij gelijkenis zouden toonen
met het I rak-sta tuut, dat Enge
land het reebt geeft in Irak vliegvel
den aan te leggen en garnizoenen te
legeren.
Radiorede van. Sir Samnel Hoare
Tc Genève heeft de Eritsche Minister van
buitenlandsche zaken. Sir Samuel Hoare,
gisteravond een radio-rede gehouden, die
o.a. door alle Britsche zenders is uitgezon
den. Hoare verklaarde, dat hij gaarne had
willen zeggen, dat de kansen op regeling
,Van het Italiaansch-Abessynische conflict
verbeterd waren, doch dat hij dit helaas
niet kon doen. Wèl meende hij te kunnen
zeggen, dat de kansen niet slechter waren
geworden.
Over zijn groote rede in de Volkenbonds-
Ivergadering zeide Hoare, dat hij uiting had
gegeven aan de meening van de groote
meerderheid van zijn landgenooten en wel
in do eerste plaats aan den wensch om ».e
leven cn te laten leven in vrede, en ten
tweede aan den wil, om vast te houden aan
de grondslagen van den Volkenbond.
Hoare betreurde de wrijving, die was
ontstaan tusschen Italië en Engeland
en herinnerde eraan, dat hij tijdens
den oorlog 'n gedeelte van zijn dienst-
jaren in Italië heeft doorgebracht, voor'
welk land hij altijd de grootste be
wondering had gekoesterd. Hij sprak
dan ook de vurige hoop uit, dat een
oplossing zou worden gevonden, die
den nationalen rechten van Abessynië
zoowel als de expansieibehoefte -van
Italië recht zou doen wedervaren.
Tenslotte sprak hij over de groote verant
woordelijkheid, die op Engeland rust om te
helpen, den Europeeschen vrede te hand
haven en herhaalde hij zijn verklaring, dat
elk collectief verzet tegen een niet nict-uit-
gelokten aanval door Engeland gesteund
zou worden en dat dit een groote verant
woordelijkheid oplegt aan de geheele we
reld. Engeland blijft bereid mede te werken
aan een onderzoek naar de beste wijze van
exploitatie der economische hulpmiddelen
der wereld.
Egypte bestelt militaire vliegtui
gen in Engeland.
IJit Cairo wordt gemeld, dat de Egypti
sche regeering heeft besloten hij Engelsche
firma's een aantal militaire vliegtuigen tot
versterking der Egyptische luchtmacht le
bestellen.
In de gister gehouden zitting van de
Volkenbondsassemblée hebben de- mi
nistère van buitenlandsche zaken van
Zweden en België, evenals deNeder-
1 a n d s c he minister van buitenland
sche zaken, Jhr. Mr. A. C. D. de Graeff,
de handhaving van de Volkenbonds
beginselen in hun redevoeringen
krachtig gesteund en hun instemming
betuigd met de gisteren door den
Britschen minister van Buitenland
sche Zaken, Sir Samuel Hoare, gege
ven uiteenzetting.
Men verwachtte heden een rede van Laval.
Laval en Herriot hebben gisteren een
lunch aangeboden aan minister Hoare, Eden
en. andere leden van de Britsche delegatie.
Heden zal Hoare van Genève naar mn-
den vertrekken.
Tijdens zijn afwezigheid zal Anthony Eden
optreden als leider van de Britsche dele
gatie.
Schiphol wacht vergeefs op Rickett
Gisternamiddag had zich een gezelschap
journalisten en persfotografen op Schiphol
verzameld, in afwachting van het Indië-
vliegluig De Nachtegaal, waarmee de
heimzinnige man van de petroleum-conces-
sies in Abessynië, F. W. Rickett, uit Cairo
moest aankomen, op doorreis naar Londen.
Rickett bleek echter het vliegtuig te Boe
dapest te hebben verlaten, met, zooals ge
zagvoerder Duimelaar van hem vernomen
had, het doel vandaag per vliegtuig van de
Imperial Airways de reis naar Londen
voort te zetten. Maar er waren verschillende
redenen om aan de juistheid hiervan te
twijfelen. Was ook de landing te Boedapest
niet op geheimzinnige wijze tot stand ge
komen? To Cairo had Rickett, die door
niemand vergezeld werd. passage genomen
tot A'dam. De K.L.M.-agent was er toen ech
ter vertrouwelijk van op de hoogte gesteld,
dat Rickett voornemens was te Bratislava
het toestel te verlaten. Gistermorgen echter,
na het vertrek uit Athene, toen waarschijn
lijk talrijke journalisten reeds op het vlieg
veld van Bratislava verzameld waren, ver
zocht Rickett Duimelaar dringend hem te
Boedapest te willen afzetten. Hetgeen ge
schiedde. De heer Rickett wenscht blijkbar:
alle" opzien en vooral alle journalisten te
vermijden. Want gisteravond bereikte ons
het bericht, dat hij nog dien middag met
een speciaal gecharterd extra-vliegtuig zijn
reis naar Londen zou hebben voortgezet, om
onopgemerkt op een der vele vliegvelden
nabij de Engelsche hoofdstad te kunnen lan
den. Of het waar is konden we niet meer
controleeren. De wereld blijft gevangen in
angstige afwachting van oorlog of vrede.
En Rickett, de geheimzinnige, vliegt over
Europa.
In een redevoering te Plymouth, heeft
Lloyd George verklaard, dat de regeering
inzake het Italiaansch-Abessynische geschil
in ieder geval een nationale regeering is in
den waren zin des woords. Het land staat
zonder onderscheid van partjj achter haar
beslissing het Volkenbondshandvest te
steunen.
Lloyd George juichte evenzeer toe dat
Hoare het probleem van de controle op de
grondstoffen bad ter sprake gebracht. Van
de redevoering zelve zeide hij, dat deze uit
gesproken helder was en recht op haar doel
afging.
De Amerikaansche staatssecretaris Cordell
Huil heeft gisteren nog eens de verklaring
afgelegd, dat naar de meening der Ver. Sta
ten internationale conflicten langs vreed-
zamen weg geregeld kunnen en moeten
worden.
Wij hebben tezamen met 62 andere
naties, waaronder Italië en Abessynië,
een verdrag onderteekend, waarin de
onderteekenaare den oorlog als instru
ment voor de nationale- politiek ver-
oordeelen en zich wederzijds verplich
ten hun conflicten uitsluitend met
vreedzame middelen te regelen. Onder
de huidige wereld-verhoudingen kan
een bedreiging met vijandelijkheden,
waar dan ook, slechts een bedreiging
zjjn van de politieke, économische,
juridische en sociale belangen .van alle
naties.
Een gewapend conflict, in welk werelddeel
ook, kan slechts ongewenschte en weerzin
wekkende gevolgen in alle andere wereld-
deelen veroorzaken. Alle naties hebben het
recht te eischen dat alle kwesties tusschen
welke staten ook op vreedzame wijze wor
den opgelost.
Vervuld van goeden wil tegenover alle
naties doet de rogeering der Vereen. Staten
een beroep op alle landen, die gewapende
vijandelijkheden overwegen, nauwkeurig re
kening te houden met de verklaring en het
pact van Parijs, het pact. dat alle ondertee
kenaars hebben onderteekend met het doel
den vrede veilig te stellen en de wereld de
onberekenbare verliezen en het menschelijk
lijden te besparen, die een oorlog onvermij
delijk tengevolge heeft.
Sluiting van het Suez-kanaal?
De Egypische rechtsgeleerde Ba-
daqui Pasja, die officieus de even-
tueele sluiting van het Suezkanaal
moet bestudeeren, heeft in antwoord
op tot hem gestelde vragen er op ge
wezen, dat Egypte, aangezien dit land
geen lid is van den Volkenbond, niet
gebonden is aan het Volkenbond*-
handvest, doch dat het wel het Kel-
logg-pact heeft onderteekend. Hij wees
er voorts op, dat art. 16 van het vcl-
kenbondsverdrag van toepassing is op
de onderdanen van landen, die lid
zijn van den Volkenbond, waaronder
de Suez-kanaal-maatschappij valt^
Juridische kringen rechtvaardigen de po
litiek van Egypte, ingeval van sluiting van
het Suez-kanaal, met de noodzakelijkheid,
den oorlog buiten de wet te stellen.
In den Egyptischen kabinetsraad is een
rapport .voorgelezen van den minister van
buitenlandsche zaken en den minister van
oorlog, waarin dezen wijzen op de belang
rijke toeneming der Italiaansche effectieven
aan de Westelijke grens van Egypte.
Op liet verzoek, hiervan een verklaring
te geven, zou Italië geantwoord hebben, dat
dit feit niet moest worden uitgelegd als een
agressief gebaar. Italië wil zich slecht-s be
veiligen tegen een eventueelen opstand in
Senouissia.
Ui' Londen: Men heeft thans vastgesteld,
dat de storing, tengevolge waarvan de radio
rede van de Keizerin van Abessynië in
Europa niet gehoord kon worden, veroor
zaakt is door het draadlooze station van
Tasjkent in Turkestan, dat veel krachtiger
is da'n de zender van Addis Abeba en dat
foto's doorseinde
Beroep van Hall op Italië en
Abessynië.
WASHINGTON. 13 Sept De minister van
buitenlandsche zaken Huil heeft een ver
klaring afgelegd, waarin hij een beroep doet
op Italië en Abessynië niet tot den oorlog
over te gaan en alle onderteekenaars van
het. Kellogg-pact zich te houden aan hun
belofte om den wereldvrede te bewaren.
Weinig hoop in Britsche kringen
LONDEN, 13 Sept. Volgens de berichten
van de Engelsche correspondenten te Genè
ve is de toestand ongewijzigd. Niets wijst
op een wijziging in dc houding van Italië.
Een poging van Ln/ al om telefonisch in
contact te komen met Mussolini zou zijn
mislukt.
In Britsche kringen wordt zeer wemig
hoop gekoesterd.
De correspondenten maken ook melding
van hardnekkige geruchten volgens welke
een voor Abessynië aanvaardbaar compro
mis in de luoht zou hangen.
PARIJS, 13 Sept. De bijzondere correspon
dent te Genève van de Excelsior meldt uit
betrouwbare bron te hebben vernomen, dat
de Amerikaansche senator James Pope, die
zich thans in Europa bevindt, en die in ze
keren zin kan worden beschouwd als Roo-
sevelts waarnemer, een telegram heeft ge
zonden aan staa'ssecretaris Huil, waarin hij
een hijenroepen van een conferentie der mo
gendheden, die het Kellogg-pact hebben on
derteekend aanbeveelt.
Het doel van een dusdanige conferentie
zou zijn den Volkenbond steun te bieden
bii zijn streven naar een vreedzame regeling
van het Italiaansch-Abessynische geschil.
LAVALS REDE TE GENEVE
Frankrijk zal zijn plicht doen
Laval heeft heden namens Frankrijk
te Genève verklaard, dat het niet van
de verplichtingen van het Volken
bondspact zal afwijken.
DE SPANNING
IN GRIEKENLAND
27 October volksstemming
De volksstemming in Griekenland over den
terugkeer naar de monarchie is vastgesteld op
£7 October.
Men stelt Xhans alles in. het werlc, om de po
litieke spanningen op te heffen en de mee-
ningsvenschillen tusschen Tsaldariss en Kon-
dylis bjj te leggen. De kans is dan ook groot,
dat generaal Panajotakos in zijn functie zal
worden hersteld.
De republikeinen geven als hun meening te
kennen, dat president Zaimis, die de grondwet
"ent te beschermen, verplicht is af te treden
en tot het volk een proclamatie te richten,
waarin hij de reden hiervan uiteenzet.
De toestand is zeer gespannen. In politieke
kringen verwacht men, dat zeer spoedig een
regeeringscrieis zal ontstaan.
De aanhangers van de volkspartij verlangen
dat .generaal Panajotakos in zjjn functie zal
worden hersteldzij wenschen ook den terug
keer van Kondylis.
De republikeinen zijn voornemens aan het
aanstaande plebisciet deel te nemen en met
alle inspanning van krachten te yveren voor
,het behoud der republiek.
Volgens de bladen zou Venizelos zelf de
Jeiding van de verkiezingscampagne der repu
blikeinsche partij op zich nemen.
ERNSTIGE MIJNRAMP
IN YORKSHIRE
Vijftien mijnwerkers bij
ontploffing gedood,
negen zwaar gewond
In de mijn North Gawber' nabij
Barnaley in Yorkshire heeft Donder
dagavond een ontploffing het leven ge-
eischt van vijftien mijnwerkers, terwijl
negen zwaar gewond werden. De ont
ploffing geschiedde op een diepte van
135 meter, terwijl 160 man aan het
werk waren. Bij het eerste appèl ble
ken 38 man te ontbreken. Tegen 9 uur
gisteravond wapen verscheidene ge-
wondon en vijf dooden aan de opper
vlakte gebracht. Tegen half elf waren
alla gewonden en dooden geborgon.
Het. reddingswerk werd ten zeerste be
moeilijkt door de omstandigheid dat dc
schacht, waarin de ontploffing plaats vond,
slechts een meter hoog was, zoodat de mijn
werkers der reddingsploegen met de draag
baren over den bodem moesten kruipen om
de gewonden te vervoeren. Bovendien brak
onmiddellijk na de ontploffing brand uit,
die echter geen grooten omvang aannam.
Nog een mijnwerker overleden
LONDEN, 13 September. Eén der bij de
mijnontploffing gewonde mijnarbeiders is
thans overleden, zoodat het aantal dooden is
gestegen tot 16.
Eerste steen van Congreshal
Voor de gelegenheid een
extra Stürmer-nummer
(Van onzen Duitschen correspondent)
Voor ons, de achtergeblevenen, die niet
den moed of de lust hadden, naar Neuren
berg te gaan, om er den „Partijdag der Vrij
heid" bij te wonen is ervoor gezorgd, dat
we in het volkspark Schönholz een „Neu-
renbergfeest" tc Berlijn" kunnen beleven.
Zondag 15 September zal van 3 uur af per
luidspreker en radio een overzicht worden
gegeven van al]es, wat men te Neurenberg
heeft beleefd. Van 4 uur af is er concert en
zelfs een spreekkoor zal niet ontbreken. Het
hoogtepunt zal natuurlijk een vuurwerk zijn,
dat met een geweldige finale van bommen
en granaten als het ware een symbool zaj
wezen van wat er te Neurenberg is geschied.
De opbrengst van deze imitatie van Neu
renberg zal het hulpwerk „Moeder en Kind"
ten goede komen.
Do lichamelijke verzorging van driekwart
millioen menschen (Neurenberg heeft rond
400.000 inwoners, maar wordt tijdens het
congres der N.S.D.A.P. voor den duur van
een week dc derde millioenenstad in
Duitschland) is ongetwijfeld een der moei
lijkste vraagstukken. De meeste formaties
der partij brengen hun eigen veldkeuken
mee. Zoo beschikken de politieke leiders
over hun bekende „Gulaschkanone", terwijl
de S.S. en S.A. en de H.J. ieder in hun kamp
een kookgelegenheid hebben. Daar alles
met Pruisische nauwkeurigheid moet yer-
loopen, is de chef-kok een verantwoordelijke
autoriteit, naar wiens, wenschen en wenken
gehoorzaam geluisterd moet worden. Twee
maal per dag wordt er koffie gedronken en
het is dus geen wonder, dat het totaal be
drag koffieboonen getaxeerd wordt op 1000
centenaar!
Een groot aantal boerderijen uit de omge
ving der stad hebben voor aardappelen en
groente gezorgd, terwijl de toevoer van
vleesch pas op 't laa'ste nippertje geschiedt,
daar het beste voor de tegenwoordige jeugd
nauwelijks goed genoeg is! De koks van
vooraanstaande hotels en restaurants zijn
uit alle deelen van het rijk mee naar Neu
renberg gereisd, om in de veldkeukens mee
te werken, want voor het welslagen dezer
.Reichstagung" voélt ieder zich op zijn
nanier moreel verplicht.
De Congreshal
Door den „Führer" is reeds de eerste steen
gelegd voor een rongreshal, welke tot de
grootste ter wereld gerekend zal moe'en
worden. Te dien opzichte schijnt men in het
Derde Rijk niet te willen onderdoen voor
U.S.A. Onmiddellijk na afloop van den par
tijdag wordt met 't werk begonnen, waar
door een paar honderd arbeiders voor den
komenden wintertijd weer werk zullen heb
ben. Het front van deze hal zal een breedte
hebben van 250 meter, terwijl de hoogte 49
me'or zal bedragen.
Ditmaal heeft men te Neurenberg voor
een postkantoortje gezorgd, dat zich van de
eone plaats naar de andere kan bewegpn.
Men gebrrfkt daarvoor een Diesel-auto. die
als kantoor voor de postambtenaren dienst
doet. Aan den linker-voorkant zijn drie lo
ketten. terwijl een scherm ervoor zorgt, dat
het publiek ook bij minder gunstig weer be-
1 diend kan worden. In den bijwagen kan
men telefoneeren en schrijven en de dienst
doende beambten zijn steeds uit hetzelfde
district als de postauto. Het personeel weet
precies, waar de wagen op een bepaalden
tijd staat en zorgt voor het transport van de
postzendingen naar het centrum der stad.
Een extra Joden-hetze!
Naar aanleiding van den Rijkspartijdag tc
Neurenberg heeft Julius Streicher, die zoo
even dooi minister dr. Frank is benoemd tot
lid van de Akademie van het Recht we
gens zijn verdiensten voor het Duitsche volk
een extra-editie uitgegeven van den „Stür
nier", welke het joodscho volk weergeeft als
„Menschenmörder von Anfang an".
Men schrikt er in dit nummer niet voor
terug, het Oude en het Nieuwe Testament te
citeeren, bij voorbeeld Joh. 8 44: „Gij zijt
uit den vader van den duivel cn wilt de
begeerten uws vaders doen, die was een va
dermoordenaar van den beginne".
Karl Marx, Ferdinand Lasalle, Kurt Eis
ner, Eduard Bernstein, Friedrich Adler, zelfs
Hugo Preuss die de grondwet voor de repu
bliek van Weimar geschreven heeft, Kurt
Rosenfeld, eenmaal minister van justitie
voor Pruisen, Paul Singer en Rosa Luxem
burg worden als het joodsche verderf van
het Duitsche volk gebrandmerkt.
Onder de leuze: ,JIet gevaar, waaraan Rus
land tegronde gaat, bestaat ook voor Duitsch
land", volgt dan een karakterschets van
Lenin, Trotzki, Kamenew, Sinowjew, Bcla
Kuhn, Karl Radek en met dikke letters
wordt Hitier geciteerd, dat de joden de pes
tilentie ziin der niet-joodsche saamleving.
Zelfs Stalin, de tegenwoordige dictator, wel
iswaar een niet-jood. maar de echtgenoot
van een joodsche vrouw de dochter van
den jood Kaganowitsch wordt heschreven
als een werktuig in joodsche handen.
Van Litwinow, die in den Volkenbond te
Genève opviel door zijn attaque op Musso
lini in den strijd tegen Abessynië wordt
verteld, dat hij eigenlijk Wallach-Meyer
heet, in het jaar 1908 in Tiflis een bankroof
heeft ondernomen, te Parijs gearresteerd en
veroordeeld is om thans als minister van
buitenlandsche zaken en president van den
Volkenbond te fungeeren!
TOKIO, 13 September. In de aan de Noord
kust van Japan gelegen stad Niigata heeft in
den nacht van Donderdag op Vrijdag een
ontzettende brand gewoed. De voornaamste
winkelstraat van de stad waar zich ook een
bankgebouw, een spaarbank, een schouwburg
en het hoofdbureau van politie bevonden, is
volkomen door de vlammen verwoest. Men
is er nog steeds niet in geslaagd de geweldige
brand te bedwingen. Vooral de voorstad
Sjibata heeft ook te lijden gehad. Vijftig per
sonen werden bij den brand gewond. In
totaal zijn 1100 gebouwen verwoest, w.o. een
school, een ziekenhuis, een kazerne en het
postkantoor.
In de gelijknamige hoofdstad van de Mid-
den-Amerikaansche republiek Guatemala
zijn gisteren 5 revolutionairen, vermoedelijk
communisten, terecht gesteld, die ervan be
schuldigd werden, een aanslag te hebben be
raamd op het leven van President Ubico.
RIJKSDAG TE NEURENBERG
BIJEEN GEROEPEN
Geruchten over Hitiers plannen
De Duitsche Rijksdag is tegen Zondag
avond negen uur te Neurenberg bijeen
geroepen om kennis te nemen van een
regeeringsverldaring.
Te Neurenberg verluidt, dat Hitier voor
het forum van den rijksdag een protestver
klaring zal afleggen tegen de ontwikkeling
der gebeurtenissen in Memel. Litauen zou in
dit protest van de schending van het Memel
statuut beschuldigd worden. De eisch zou
gesteld worden ,dat de mogendheden, die het
desbetreffende statuut onderteekend hebben,
tegen Litauen zullen optreden.
Volgens Havas zou, naar verwacht wordt,
de Führer ook energiek stelling nemen in de
kwestie van het incident met de „Bremen"
te New-York. Teneinde meer gewicht aan
zijn protest tegen het vonnis van rechter
Brodsky te verleenen, zou Hitier zelfs over
wegen, den Duitschen ambassadeur te Was
hington terug te roepen.
Naar de „Un. Press" verneemt, zal
Hitier den rijksdag ontbinden. De ont
binding van den nauwelijks twee jaar
ouden nationaal-socialistischen rijks
dag zou overeenstemmen met de door
Hitier uitgesproken belofte, dat het
volk alle jaren eenmaal naar zijn mee
ning over de regeering zou gevraagd
worden.
Verleden jaar had de volksstemming tot
thema de vraag ,of Hitier als opvolger van
Hindenburg de leiding op zich zou nemen.
Intusschen liepen er gister te Neurenberg
eigenaardige geruchten. Het heet namelijk,
dat er na de ontbinding van den rijksdag
geen nieuwe verkiezingen zullen worden uit
geschreven.
Het feit is bekend, dat de rijksdag onder
het tegenwoordige regime nog slechts tot taak
heeft, de door de regeering besloten wetten
goed te keuren en overigens een forum voor
belangrijke manifestaties van Hitler is.
Het is denkbaar, dat het parlement door de
partijleden als zijn tijd overleefd hebbend zal
worden beschouwd, daar het doel, waai
het bestaat, precies even goed door andere
instanties kan worden bereikt.
De in het vooruitzicht gestelde wijziging
zou stellig een formeele verandering va
grondwet, zoo niet van den staatsvorm, be-
teekenen.
De omstandigheid, dat op den partijdag de
ontbinding van het parlement zou geschie
den, is „een stap voorwaarts op den weg der
door de nationaal-socialisten nagestreefde aan
eensluiting van staat en partij en tevens ook
een demonstratie voor de nationaal-socialisti-
sche thesis" van het primaatschap van de
partij over den staat.
Parade voor Hitler
Gisteravond te 10 uur hebben ongeveer
10.000 politieke leiders een fakkel parade
voor Hitier gehouden. Deze parade duurde
drie kwartier, gedurende welken tijd natio
nale liederen gezongen werden. Hitier werd
voortdurend luide toegejuicht.
Gisteren hebben de spoorwegen tusschen
6 en 16 uur 55 extra-treinen naar Neuren
berg laten loopen met 53.000 passagiers, zoo
dat in totaal 234 extra treinen 215.000 passa
giers hebben vervoerd, terwijl met de ge
wone treinen 23.000 passagiers te Neuren
berg zijn aangekomen. In totaal zijn per trein
ter gelegenheid van het partijcongres der
halve 346.000 personen te Neurenberg aan
gekomen.
Redevoeringen
Alfred Rosenberg heeft op het partijcon
gres een felle redevoering tegen het Joden
dom gehouden. Hitier heeft twee redevoerin
gen uitgesproken: één voor de manschappen
van den Arbeidsdienst en een over de cultu-
reele problemen.
Volgens een officieel regeeringsrapport te
Washington, zijn de prijzen der levensmidde
len in de Vereenigde Staten sedert 1933 ge
middeld met 15 procent gestegen. Bepaalde
levensmiddelen liggen echter zeer ver boven
dit gemiddelde. Zoo is de prijs van bacon ge
stegen met 94 procent, van spek met 86 pro
cent, van reuzel zelfs met 122 procent. Op
gemerkt wordt, dat de prijzen Van tarwe
meel, bacon, spek en reuzel, de belangrijkste
elementen van de voeding der arbeidersbe
volking, momenteel aanzienlijk hooger zijn
dan in 1930.
In het geheele land nemen de protestbe-
toogingen tegen de hooge prijzen der levens
middelen toe en boycotten comités van huis
wen verschillende zaken, waarvoor ge
post wordt.
Een Indische vliegtuig-industrie
Met Ned.-Indisch kapitaal.
BATAVIA, 12 Sept. (Aneta). De directeur
ran de Droogdok Mij. Tandjong-Priok, de
lieer Croll. die zjjn driejaarlijksche inspec
tiereis maakt, deelde mede, dat de plannen
van zijn maatschappij voor een vliegtuigen-
fabriek met .alle kracht zullen worden aan
gepakt. Hij zal besprekingen met de auto
riteiten voeren en de arbeidstoestanden in
oogcnschouw nemen. Het ligt in de bedoe
ling alle typen van Koolhaven-toestellen te
bouwen.
Ir. PI. A. Vreeburg, hoofd van den techni-
sehen dienst voor de luchtvaart, die een
jaar in Holland vertoefde in verband met
de bestelling van 11 Fokker CX-toestèllen
voor de Indische luchtvaartafdeeling, is van
meening dat deze toestellen zijn een „uit
stekend, zeer geslaagd Fokker-type".
Plet eerste toestel is reeds zeilende; het is
niet onmogelijk dat alle 14 toestellen nog
voor het einde van het jaar afgeleverd zul
len worden.
De heer Vreeburg was zeer pessimistisch
ten aanzien \an de diverse plannen voor
liegtuigfabrieken in Ned.-Indië in verband
iet den onzekeren afzet in het buitenland,
hoewel Indië industrieel zeer goed gele
gen is
De heer Kliouw Ko Hion, die vol
gende week met den heer Terluin
naar Nederland vliegt, deelde nog
mede, dat de plannen voor een vlieg
tuigfabriek in de goede richting gaan.
Van allerlei zijde wordt enthousiasme
getoond. De eerste jaren worden geen
groote dividenden venvacht, maar in
de toekomst zal de afzet grooter wor
den, zoowel in het binnen- als in het
buitenland, Holland uitgezonderd. De
fianciering geschiedt nagenoeg voor
100 pet. met Nederl.-Indisch kapitaal,
ARBEIDSDIENST BETEEKENT
VOLKSOPVOEDING
De eerste resultaten van dit
werk zijn bevredigend
(Van onzen Duitschen correspondent)
„Onjuist is het, den vrijwilligen arbeids
dienst uitsluitend te beschouwen als een pro
ductief middel tot bestrijding van dc werk
loosheid. In het buitenland hield men deze
organisatie voor een verkapte weermacht
maar dan zou de arbeidsdienst zijn verdwe
nen bij de invoering van do algemeeno
dienstplicht! De „Führer" heeft echter ver
ordend, dat de arbeidsdienst voor dc manne
lijke en de vrouwelijke jeugd blijft voortbe-
Deze verzekering werd ons op den laten
avond van een vermoeienden dag in den
raadskelder van het stadhuis te Frankfort a.
d. Oder gegeven door staatssecretaris Hierl,
den leider van den rijksarbeidsdienst. Eén-
en-dertig buitenlandsche staten waren op de
zen tocht door hun gezanten of attache's ver
tegenwoordigd. Voor de Nederlandschc lega
tie was dr. Star Busmann verschenen.
Voor deze studiereis had men bovendien
de persvertegenwoordigers van 29 landen uit-
genoodigd en door ruim tachtig dames en
heeren van ons beroep was aan deze uitnoo-
diging gevolg gegeven.
Acht auto-omnibussen brengen een paar
honderd belangstellenden door den Sprec-
wald naar de grensmark, waar het werk in
vollen gang is. De provinciestadjes, welke wo
passeeren, schijnen van ons bezoek op de
hoogte te zijn, want overal wapperen de oudo
zwart-wit-roode driekleur uit den tijd der
Hohenzollern en de Hitler-vlag met 't haken*
We bevinden ons in arbeidsgouw VIII. Do
Spreewald werd geruimen tijd tot het zooge
naamde „Notstandsgebiet" gerekend. Zij, die
in de zomermaanden een uitstapje naar Lüb-
benau ondernamen, beseften niet, dat ecïi
belangrijk deel van ieder jaar het grootste
gedeelte van den Spreewald onder water
staat. Vooral in 1926 en 1927 was de toestand
onhoudbaar cn ging de opbrengst van de
oogst vrijwel verloren. Zoodoende was hij
vele boeren in deze streek armoe de .voor
naamste gast. Door
het aanleggen van dijken
is thans het gevaar voor overstrooming veel
geringer geworden. Overal zijn kanalen ge
graven, welke het overbodige water kunnen
afvoeren.
Aan de zuidelijke grens van den Spree
wald heeft men zoodoende een terrein van
1300 H.A. gewonnen, waar de mogelijkheid
voor landbouw is geboden.
Het eerste resultaat is al bevredigend: ter
wijl de waarde van de opbrengst per H.A,
oorspronkelijk op M. 7.20 getaxeerd werd, i.s
deze sedert den cultiveercndcn arbeid geste
gen op 175 mark!
Bij het plaatsje Leipe zijn stevige j'onge
mannen druk doende met het ontginnen;
men vertelt ons, dat de bewoners in deze stil
le buurt uitsluitend over water moesten ver-
keeren, daar hier geen enkele begaanbard
weg te vinden was. Bij ongunstige weersge
steldheid en vooral in geval van vriezen en
dooien was de toestand précair.
Wij vervolgen onzen weg naar Lübben,
waar afdeeling VI/S1 van den arbeidsdienst
voor een kostelijken maaltijd heeft gezorgd.
Het is reeds drie uur geworden en ouzo
maag jeukt bedenkelijk.We zitten kameraad
schappelijk aan lange tafels naast en dooi*
elkaar, diplomaten, werklui én journalisten
en gaan nu het begrip gelijkschakeling wéér
wat beter begrijpen. De gestampte pot. dio
in groote terrines wordt opgediend, vindt al
gemeen waardeering en ook het kopje koffio
na tafel smaakt uitnemend.
In Gronenfelde bij Frankfort a. d. Oder be
zoeken wij een meisjes-kamp cn worden er
door vijftig jonge vrouwen in donkergroen
gewaad ontvangen. Zij verleenen op het plat
teland hulp in de huishouding, staan ten
allen tijde bereid, om voor kinderen of zie
ken te zorgen en doen dit met voorbeeldigcn
ijver. Na volbrachten arbeid komen ze samen
in hun heim en na een welverdienden maal
tijd wordt er genaaid, geteekend, geschilderd,
om den langen dag met zang en muziek te
besluiten.
Nadat we in Fliegerhorst nog naar een
spreekkoor hadden geluisterd, begaven we
ons naar den raadskelder te Frankfort a. d.
Oder, waar staatsraad Kube en staatssecre
taris Hierl een en ander vertelden over den
omvang en de beteekenis van den arbeids
dienst.
Weerbericht
BAROMETERSTAND
Hoogste stand te Boedapest 76S.1.
Laagste stand te Thorshavn 740.7.
Stand vanmorgen half twaalf 759.7.
14 SEPTEMBER.
Zonsopgang 6.32 uur, zonsondergang 7.18 uur
>Maan op nam. 7.27 uur, onder v.m. 8.51 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
14 SEPTEMBER.
Van 's avonds 7.48 uur tot 's morgens 6.05 uur
WEERVERWACHTING
Matige aan de kust Z. W. tot W. wind,
zwaar bewolkt met opklaringen, waarschijn
lijk eenige regenbuien, weinig verandering
in temperatuur.
ALGEMEEN WEEROVERZICHT
De depressie drong vooral over het Noor
delijk deel van dc Britsche Eilanden Oost
waarts door. Thans daalt over Zuid-Scan-
dinavië de barometer flink. Over Centraal
Europa bleef de hooge druk bijna onver
anderd, terwijl over het Zuid-Westen van
het waarnemingsgebied en ten Oosten van
de Bothnische Golf de barometer steeg. De
daling van den luchtdruk over de Noorde
lijke Noordzee en de stijging over de Golf
van Biscaye en Frankrijk deden den wind
ten onzent toenemen. Ook over het Noor
den van de Britsche Eilanden waait het
vrij hard, evenals langs de kust van Zuid-
Noorwegen. De toename van de bewolking
over vrijwel het geheele waarnemingsge
bied hield vannacht de afkoeling tegen,
zoodat dc ochtend-temperaturen flink zijn
gestegen. Bovendien voert een Zuidelijke j
stroom vrij warme lucht nnn tn Zuid-
Frankrijk kwam het gister tot zware on-
weders. Over Groot-Brittannië en Ierland
viel op vele plaatsen regen, terwijl een se
cundaire hedennacht bij ons eenigen neer
slag bracht De depressie-invloed veroor
zaakt thans ook in Zuid-Scandinavië re
genachtig weer. Ten onzent werd het weer
wat ongestadiger. Hoewel de kern van de
depressie zich hier niet zal laten gelden, is
de kans op het passeeren van secundairen
met regenbuitjes groot.
