.«liOi)
DONDERDAG 5 SEPTEMBER 1935
DERDE BLAD PAG. 9'
Kerknieuws.
CHR. GEREF. KERK
Tweetal: Te Urk, P. de Groot te Gorin-
chem en D. Henstra te Dokkum.
GEREF. KERKEN
Beroepen: Te Stadskanaal-Pekelder-
weg, cand. G. Leene Jr. te Ermelo.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Oud-Alblas, C. van Dop
te Hierden.
Aangenomen: Naar Heerhugowaard,
cand. L. J. v. d. Kam te Oosterbeek.
Bedankt: Voor Wieringermeer, cand. L.
J. v. d. Kam te Oosterbeek. Voor Oostrum
eu Jouswier (hulppred.) W. Wilman te Eng-
wierum. Voor Ede, D. Th. Keek te Stap-
DOOPSGEZ. GEM.
Beroepen: Te Irnsum-Poppingawier, M.
v. d. Meulen, prop. te Leeuwarden.
Aangenomen: Naar Workum, J. P. H
Groot es, prop. te Westzaan.
Bedankt: Voor IJlst, J. P. H. Grootes,
prop. te Westzaan.
BEROEPBAAR VERKLAARD
De classis Utrecht der Gerei. Kerken heeft
gisteren beroepbaar verklaard den heer J.
G. W. Terhaak, theol. cand. aan de Theol.
School te Kampen. Hij zal gaarne des Zon
dags de kerken dienen enz. Adres: Plompe-
torengracht 4 B, Utrecht, Tel. 12477.
Gisteren slaagde voor het préparatoir
examen de heer L. Overduin, theol. cand.
aan de Vrije Universiteit, die gaarne bereid
is de Geref. Kerken te dienen. Adres: Slot-
laan 55 te Zeist.
Door het Prov. Kerkbestuur van Gelder
land zijn tot de Evangeliebediening toegela
ten de heeren A. M. Brouwer, candidaat
van de universiteit te Utrecht, wonende te
Utrecht, en G. den Duy n, candidaat van
de Utrechtsche universiteit, wonende te
Door het prov. kerkbestuur van Fries
land is tot de Evangeliebediening in de Ned-
kerk toegelaten de heer C. R. Plomp van
Amsterdam, candidaat te Utrecht.
HULPPREDIKER
De Raad der Geref. Kerk te Klundert heeft
Voor den tijd van een half jaar (1 October
10.Th—l April 1936) benoemd tot hulpprediker
cand. A. Sijbrandie te Leeuwarden.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Zondag 1 Sept. j.l. had dc bc\estiging
plaats van cand. M. H. K n ij ff bij de Ned.
Herv. Geni. te Vaals (L.) door zijn voor
gangers Ds. L. Aalders te Etten (N.-Br.) De
bevestiger had tot tekst 2 Tim. 4 1 en 2.
Aan de handoplegging werd mede deel ge
nomen door den consulent Ds. Drost uit
Gulpen (L.). 's Middags deed Ds. Knijff in
trede, sprekende over Col. 1 25b en 26.
Toespraken werden gehouden door Ds. F.
Postma uit Heerlen, Pfarrcr Standke uit
'Aken, Dr. Thoms, Ev. Luth. pred. te Vaals-
Ilcerlen, den heer dc Reus namens het coll.
theol. „F.O.R.U.M.", den lieer van Heerden
namens liet coll. theol. „Jahweh Nissi" en
Üoor Ds. Drost, die den nieuwen predikant
Gez. 22-1 1 liet toezingen.
Na Dinsdag te zijn bevestigd door Ds G.
ÏT. Korsten, van Rotterdam, deed Ds J.
D. Bart h, overgekomen van Bbrsselen,
gisteravond' zijn intree bij de Geref. Gcm.
tc Dordrecht, niet een- predikatie over 1
Cor. 1 23 en 24; waar als des dienaars
toenigc prediking wordt genoemd: Ghnstus
en Dien gekruist. Sp'r. ging na boe van die
prediking de inhoud wordt omschreven, de
wijze wordt geleerd en de vrucht geteekend.
Na afloop der predikatie hield hij dc ge
bruikelijke toespraken. Hij werd toegespro
ken door den heer Vos namens de Ge
meente, door Ds A. v. D i j k e, van Nieuw-
Beyerland en door Ds G. H. Kers-te n, die
verzocht toe te zingen Ps. 132 9.
Aanwezig waren o.m. burgemeester P. 1
de Gaay Fortman, van Dordrecht, Ds Nee
bos, van Vlaardingen, vele leden van c._
Gemeente te Borssele en eenige studenten
der Theol. School te Rotterdam, waaraar
Ds Bartli, als docent zal werkzaam zijn. Dl
plechtigheid werd besloten met het staan
de zingen van Ps. 72 11.
INTREDE Dr. A. H. EDELKOORT
Ds. A. H. E d e 1 k o o r t, gekomen van
Rotterdam (Feyenoord) en Zondagavond in
de Nieuwe Kerk te Amsterdam bevestigd
als predikant van de Ned. Herv. Gemeente,
aldaar, heeft gisteravond, eveneens in de
Nieuwe Kerk, zijn intrede gedaan bij deze
gemeente. Het Kerkgebouw was geheel bezet.
Ua een voorafspraak tot den bevestiger,
Prof. Dr. S. F. H. J. Berkelbach van dei-
Sprenkel, zijn nieuwe collega's en de overige
leden van den Kerkeraad, memoreerde Dr.
Edelkoort dat hij in Feijenoord een prima
wijkwerk heeft achtergelaten. Spr. vertrouw
de dat ook in zijn nieuwe gemeente het
wijkwerk goed ingericht zal zijn. Dankbaar
toonde hij zich, zijn bevestiger in diens wijk
te mogen opvolgen.
Bijzonder richtte de prediker zich tot zijn
Feijenoordsche vrienden, die in grooten ge
tale herwaarts waren gekomen. Zegt het
ginds, vroeg spr., dat ik hier denzelfden
Heiland wil verkondigen, Dien ik onder U
heb mogen groot maken.
Een woord tot zijn gemeente
Om Uwentwil, aldus sprak Dr. Edelkoort
de Amsterdamsche gemeente aan, heb ik de
gemeente te Feijenoord verlaten. Geef mij
daarom, vroeg spr., een plaats-in Uw hart en
steun mijn werk terwille van Hem, die zon
daren zalig maakt. Beloften zal ik niet doen;
alleen deze dat ik het Evangelie, d.i. Jezus
Christus zelf, onder U zal prediken.
Ziedaar mijn beginselverklaring, want
zonder belijdenis van den Ch
tus bestaat geen Christend
Daarom koos spr. in dit uur als tekstwoor
den Mattheus 16 1518. Drie redenen ont
vouwde hij voor het aanheffen van deze
wapenkreet: De belijdenis van Petrus is lo.
de inhoud der prediking, 2o. de zaligheid der
geloovigen, 3o het fundament der gemeente.
Met een ontdekkend woord tot ieder lid
der gemeente eindigde spr. zijn predikatie.
De gemeente zong haar nieuwen leen
daarna de zegenbede uit Psalm 134 toe.
Ds. H. SMELT
Naar we uit de beste bron vernemen is het
ook in ons blad opgenomen bericht als zou
Dr.. H. Smelt, Ned .Herv. predikant te D r u-
ten (Geld.) emeritaat aanvragen, volkomen
uit de lucht gegrepen.
Ds. II. J. E. WESTERMAN HOLSTIJN
In verband met zijn 25-jarige ambtsbedie
ning te Apeldoorn hield Ds. Westerman Hol-
stijn gisteravond een zeer druk bezochte re
ceptie.
Nadat hij des morgens in de pastorie na
mens den Ring bij monde van Ds. J. J. C.
Karres was gecomplimenteerd, waar hem
een cadeau werd aangeboden, maakten des
avonds honderden van de gelegenheid ge
bruik om den jubilaris hun gelukwenschen
m te bieden.
Namens den Kerkeraad sprak Ds. J. J. C.
Karres; namens het Roode Kruis, waarvan
Ds. Westerman Holstijn lange jaren voorzitter
sprak Dr. Schreuder; Dr. v. d. Lee na-
de gemeente; terwijl Ds. Schrijver
:ns het Wijkcomité het woord voerde. De
heer P. van Stemfoort bood namens catechi
santen en oud-catechisanten de gelukwen
schen aan. Namens gemeente, Wijkverple
ging, catechisanten en verschillende corpora
ties werden tal van geschenken en bloemstuk
ken aangeboden.
H. M. de Koningin en H. K. H. Prinses
Juliana zonden telegrafisch haar gelukwen
schen.
Voor al het gesprokene en geschonkene be
tuigde de jubilaris zijn grooten dank, bovenal
?r gevende aan God, die hem tot zijn
arbeid heeft gesterkt.
Javaansche Geref. Synode
Bijeen te Magelang
Voor de 4e maal kwamen de in Midden-
Java door de zending der Geref. kerken ge
stichte inlandsche kerken in synode te za-
men, voor de eerste maal in 1931 te Keboe-
men, voor d* tweede maal in 1932 te Djoc-
jakarta, voor de derde maal in 1934 te Solo
en thans te Magelang (van 2325 Juli jl.).
De synode werd geopend met een bidstond.
Ds. Soempanahardja van Solo sprak eerst
kort over Mozes die in zijn jeugdigen ijver
den Egyptenaar doodde (Exodus 2) en wee
op het gevaar voor de kerken, dat zij ii
eigen kracht in eiger. gekozen wegen, haar
doel zouden trachten te bereiken; daarn.
verzocht hij Ds. Sopater van Djokjakarta orr
afwending van dit gevaar te bidden; ver
volgens sprak hij over Annanias en Saffira
en wees op het gevaar dat men onder
men schijn slechts eigen eer en voordeel
zoeken; bij verzocht Ds. Soemardadi
Poerbolinggo de kerken door gebed tegen dit
gevaar te wapenen; daarna sprak hij over
Paulus te Lystre, die zichzelf wilde offeren
opdat de eer aan Christus werd gebracht, die
alleen Christus toekwam; hij vroeg toen Ds.
Misael van Tjilatjap te bidden dat deze geest
de leden der synode en de kerken mocht
bezielen. Zoo bestond de bidstond uit korte,
kernachtige fragmenten en korte gebeden en
werd de geheele bidstond een levend en
levendig geheel. De leider besloot met het
Onze Vader.
Voorzitter de synode werd Ds. Sopater.
Van de missionaire predikanten woonden ds.
A. Merkelijn van Magelang en dr. B. J. Esser
de heele synode bij, Ds. G. D. Kuiper van
Klaten en Ds. A. F. Keuchenius van Poerwo-
redjo een deel.
Eigen Javaansche Zending
Een belangrijk voorstel ter synode
om met het oog op het emigreeren van vele
Javanen naar de Lampongs in de buitenge
westen een eigen zending te beginnen, uit
gaande van de Javaansche gemeenten en ook
door deze zelf geheel betaald zonder hulp
van het apparaat der Westersche zending. De
zaak werd in studie genomen ter beslissing
.op de volgende synode.
Voor de eerste maal stond de synode voor
de noodzaak van een pensioneering, n.l.
ds. Soesena van KebOemen en werd gelet op
de toekomst, waarin er voor onderscheidene
emeriti, weduwen en weezen zal kunnen ge
zorgd moeten worden. Aan deputaten werd
opgedragen te onderzoeken, of er niet moge
lijkheden bestaan om bijv. door het verschaf
fen van landerijen aan de predikanten in de
emeriteering te voorzien.
De geest op de synode was uitnemend en
moedig inzake de toekomst der Javaansche
Schooltiieuws.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Benoemd aan de Herv. School Coevorden,
Mej. A. Heemstra te Valthermond.
Benoemd tot tijdelijk onderwijzer aan de
Bijz. Lagere school te Hulsen, gem. Hellen-
dorn, de heer B. van de Werfhorst te
Nijverdal.
Tot leeraar in de handelswetenschappen
aan de Chr. H.B.S. te Dordrecht is benoemd
de heer D. H. Brummel-man. te 's-Gra-
venhage.
Tot tijdelijk leeraar in de oude talen aan
het gymnasium te Deventer is in de plaats
van dr. Hillesum, rector, die ziek is gewor-
den, benoemd de heer W. v. d. Wielen te
Hilversum.
Tot tijdelijk directeur aan de H.B.S. te
Hengelo is benoemd dr. P. J. van L o o, di
recteur van een algem. middelb. school afd.
te Batavia, thans met verlof in ons land.
Tot conrector van het Sted. Gymnasium
te Alkmaar- is benoemd drs. P. Brommer.
H. BIJMA f
Te Apeldoorn is in den ouderdom van
75 jaar overleden temidden van zijn
ambtswerk, hij was als ouderling der Geref.
Kerk op huisbezoek de heer H. Bijma, in
ven rustend hoofd eener Chr. School te
milde.
De overledene diende het Chr. onderwijs
als onderwijzer te Kampen, waarvan hij als
hoofd vertrok naar Kamperveen om deze
s later als hoofd met Smilde te verwis
selen. Hier bleef hij tot 1925, toen hij met
pensioen zich metterwoon te Apeldoorn ves
tigde. Zoowel te Smilde als te Apeldoorn
hij een vooraanstaande plaats in het
kerkelijk en politiek leven in.
SCHOOLJUBILEUM
In verband met het 40-jarig bestaan van
de Chr. School te Sleeuw ij k hoopt Dr.
I. O. Los van 's-Gravenhage op 30 Septem-
er a.s. een wijdingsdienst te houden.
NIEUW LYCEUM TE HILVERSUM
In het gebouw van de voormalige handels
school aan de Violenstraat is gistermiddag
het nieuwe lyceum te Hilversum geopend.
EXAMEN-DATA
De examens pract. en theor. tandheelkunde
zullen 23 Sept. a.s. te Utrecht aanvangen. Die
voor de acte vrije en orde-oefeningen wor
den tusschen 10 en i8 te Utrecht gehouden.
En het examen apothekersassistent begint in
September.
Congres Calvinistische Studenten
Beweging
De heer C. Smeenk spreekt over
„De invloed van het
Calvinisme"
De invloed gaat boven de
gestalsterkte uit
Lunteren, 4 Sept. 1935.
Het eerste wat we na 't wakker worden
doen, is: even naar de lucht zien, en alhoe
wel de zon niet zóó onbetwist over 's hemels
azuur het bewind voert als gisteren, den
ken we wel dat we het tóch droog zullen
houden.
Gedurende het ontbijt vallen er enkele
druppels, dat is om 't stof van de vorige
rlag weg te nemen, maar wanneer wc naai
de congres-zaal gaan om met elkaar de dag
te beginnen, schijnt de zon en wekt mee
daardoor een verlangen in ons naar dc din
gen die dezen dag op 't program staan.
De lieer P. A 1 1 a a r t opent en leest ons
voor Lucas 6. Na 't zingen van Ps. 146 vs.
3 en 4 en Gezang 205, trekken we naar 't
amphitheater, een ieder met zich voerend
een jas of oude krant om op te zitten (want
dc grond mocht eens kil optrekken.)
Van het referaat dat Prof. H. Dooyeweerd
hier voor ons hield, gaven we reeds verslag
in ons vorig nummer.
Het referaat is met de grootste aandacht
gevolgd, en in de bespreking, die een ruim
deel van den middag in beslag nam, en
gehouden werd op dc hei, is ons nog veel
nader toegelicht en met scherper accent ge
zegd.
Toen het in de namiddag ging regenen
hebben we in 't hoofdgebouw wat gezongen
en geluisterd naar sprekers en naar zan
gers, begeleid door piano of guitaar
Om S uur houdt Ds. K. Fernho
(Baarn), een avondtoespraak over: „De
Christus, de Heer van ons leven".
Zijn toespraak, die, in overeenstemming
met het doel der
{j^ avondvergaderin
gen, van stichtc-
lijk-praktischen
aard was, handel
de achtereenvolg,
over den grond
van het gezag
onzes Heeren Je
zus Christus (niet
onze wil of keus,
maar Zijn eigen
verlossingswerk
en Zijn verordi
neering en zal
ving door den
Vader: Christus,
de Christus):
ovor Zijn heil
en absol u u t
karakter; over den e i s c h dien het Chris
tus' verlosten stelt (negatief en positief);
over de v o o r waarde n voor de gehoor
zaamheid aan dien eisch (de verzekerd
heid van Christus' eigendom te zijn, het
leven uit Hem -en Jiet blijven in Hem);
over de hulpmiddelen die ons daarbij hel
pen kunnen (het gebed, de omgang met het
Woord, de bediening der genademiddelen
en de gemeenschap met de Kerk des Hoe
ren, het onderling verkeer); over de prik
kels, die tot gehoorzaamheid moeten drin
gen (het heilig recht van Christus als onze
Heer, de dure prijs waarvoor Hij ons kocht,
het onbreekbaar verband tusschen het sma-
an den troost van het Jezus' eigen
n de gehoorzaamheid aan de roeping
die het oplegt).
Ds. Fernhout sluit hierna den dag.
Onder de nieuwe gasten vermelden we
ïze kamparts. Dr. G. A. Lindeboom, Not.
A. Reyers, J. Schipper (afgev. door C.N.V.).
Lunteren, 5 September.
De invloed van 't Calvinisme
Hedenmorgen sprak de heer C. S m ee n k
over „De beteekenis van de Calvinistische
beginselen voor het staatkundig en maat
schappelijk leven van deze tijd."
Referaat C. Smeenk
Het Calvinisme aldus de lieer Smeenk
iliecft invloed uitgeoefend op de staat
kundige en maatschappelijke ontwikkeling
an meer dan een land. Spr. herinnerde in
dit verband aan de werken van Elster,
Troeltsch, Max Weber e.a. Evenwel ontkende
ihaj o.el met. een beroep op den Roomsch-
Kaïth. Krans, dat het Calvinisme het zgn.
„kapitalisme" in het leven heeft geroepen.
Dat was er reeds vóór het Calvinisme den
reformatorischen arbeid aanving.
Toch mag de invloed van liet Calvinisme
niet onderschat worden. Spr. wee6 op de
arbeidswaardeering, op de erkenning van
den handel als „goddelijk beroep", op de
verdediging van de rente. Calvijn zag heel
het leven als dienst van God, gebonden aan
Zijn geboden, dat strekken moest tot Zijn
eer. In bewogen tijden, vol Doopersohe woe
lingen, handhaafde hij het eigendomsrecht
evenwel niet naar Romeinsche opvattin-
gen gaf hij weer vastheid aan 't leven
Ds K. Fernhout
C. Smeenk
door zijn Schriftuurlijke beschouwing over
de taak van de Overheid; naar de Schriften
streed hij tegen het vorsten-absolutisme
effende hij den weg naar de latere consti-
tutioneele ontwikkeling.
Calvijn huldigde geen individualis
tische maatschappijbeschouwing en was
van Overheidsbemoeiing met 't sociale
leven geenszins afkeerig. Het „liberalis
me" is dan ook geen geesteskind van
het Calvinisme.
Opkomst van het Humanisme
De invloed van het Calvinisme is al spoe
dig getemperd. Spoedig kwam het Huma
nisme weer op. Vooral won dit terrein ir
de landen, waar het Calvinisme is uitge
bannen. Daar werd vooral de Revolutie
voorbereid. Het liberale individualisme har
monieert niet met de organische opvattin
gen van het Calvinisme, de „homo-econo-
micus" opgevat als een soort model voor
economisch handelen is onvereenigbaar
met de gebondenheid in alJea aan de wet
Gods, met het zoeken, overal, van Zijn eer
Reeds de diepe zonde-opvatting van 't Cal
vinisme doet de theorie der Ovorheidsont-
houding afwijzen.
De invloed van het Calvinisme is ook
zwalkt geworden door het practise h ma
terialisme, waartoe de ontluiking van
den wereldhandel en de koloniale politiek
der opkomende Europeesehe Staten leidde.
Ten onzent is het Calvinisme van groote
beteekenis geweest voor de grondvesting
van een zelfstandig volksbestaan. (Van
Vloten). Maar in de zeventiende f
kwam reeds de neergang. Aanvankelijk
werd op kerkelijk terrein nog tegen dwalin
gen gestreden.
Maar na 1620 heeft het Calvinisme,
al bleef er onder het volk een kern,
op cultureel en politiek terrein feitelijik
de leiding uit handen moeten geven.
Men overdrijft dan ook wel zeer, wan
neer men onze Republiek een Calvinis
tische noemt.
Democratische tendenzen
Gevolg van dit alles was ook, dat de
democratische tendenzen, dat de constitu-
tioneele zin van het Calvinisme in de Repu
bliek niet tot volle ontplooiing is gekomen.
Maar al is de invloed beperkt, hij is toch
onmisbaar: in de erkenning van de ge
wetensvrijheid ,in den strijd voor goede
zeden, tegen de tyrannie der regenten en
voor de vrijheid van de Kerken tegenover
de aanmatiging der autoriteiten.
Ook nu is het Calvinisme een der gees
telijke stroomingen, die op ons volksleven
invloed uitoefenen. Maar de invloed gaat
boven de getalsterkte uit.
Wij danken dit aan de wondere op
leving van het Calvinisme in de 19de
eeuw, aan hetgeen God ons schonk in
mannen als Groen en Kuype r, aan
het gebed en de toewijding van thans,
reeds bijna heengegane generaties. De
jongeren mogen dat niet vergeten!
Spr. wees nog kort op den invloed van 't
Calvinisme in Engeland, Amerika en Zuid-
Afrika. Het meest con sek went wordt
naar de toepassing der Calv. beginselen in
het staatkundig en maatschappelijk leven
in Nederland gestreefd. Maar ook elders
groeit het besef van de noodzakelijkheid
daarvan.
De Calvinistische grondprincipes
Spr. zette de Calv. grondprincipes uiteen:
de belijdenis van de souvereimteit Gods,
van het gezag der Schrift. Hij sprak over
de daaruit afgeleide beginselen, over het
Overheidsgezag, de constitutioneels ontwik
keling, de sociale wetgeving, het organisch
karakter der maatschappij, de bedrijfsorga
nisatie en de ordening. Tegenover Socialis
me, Communisme en Fascisme teekende hij
politiek en sociaal de positie af. Ten slotte
wekte spr. zijn gehoor op, om den invloed
\an de Calvinistische beginselen in ons
VRIJDAG 6 SEPTEMBER
HILVERSUM 301 M. Algr. programma,
rerzorgd door de KRO. 8.009.15 en 10.00
Gram.pl. 11.3012.00 Voor zieken en
ouden-van-dagen. 12.15 Gram.pl. en
orkestconcert. 3.454.00 Gram.pl. 4.15
Orgelconcert. 5.00 Schlagermuziek en
Gram.pl. 7.15 Lezing. 7.35 Gram.pl. 8.00
Berichten. 8.05 Orkestconcert en Gram.pL
10.05 Schlagermuziek. 10.30 Berichten,
Gram.pl. 10.45 Schlagermuziek. 11.30—»
12.00 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM 1875 RL 8.00 VARA. 12.00
AVRO. 4.00 VARA. 8.00 VPRO en AVRO.
11.00—12.00 VARA. 8.00 Gram.pl. 10.00
Morgenwyding VPRO. 10.15 Declamatie
R. Numan. 10.35 Gram.pl. 11.00 Vervolg
declamatie. 11.20 Gram.pl. 12.00 Gram.pL
12.30 Kovacs Lajos en zijn orkest. 2.00
Voordracht E. HessBinger. 2.20 Gram,
platen. 3.10 AVRO-Decibels o.l.v. Eddy,
Meenk. 4.00 Orvitropia o.l.v. J. v. d.
Horst. 5.05 Kinderuurtje. 5.30 De Zonne
kloppers o.l.v. C. Steyn. 6.15 De Fliere»
fluiters o.l.v. E. Walls. 7.00 S. de Wolf fa
De ontwikkeling der wereldconjunctuur.
7.20 Orgelspel C. Steyn. 7.50 Herhaling
SOS-berichten. 7.53 Nieuwsberichten. 8.00
Ds. J. W. Samberg: „De overwinnende
mensch". 8.30 Uit het Kurhaus te Scheve-
ningen: Residentie-orkest o.l.v. Carl
Schuricht, m.m.v. Frieda Leider (sopraan),
en M. Oehmann (tenor). Om 9.15: A. F„
J. Portielje: Het sterven in de natuur,
10.15 Declamatie Ben Royaards en Geor
gette Hagedoorn. 10.45 Nieuwsberichten,
Vrijz. Godsd. Persbureau. 11.00 Jazzmu»
eiek (gr. pl.) 11.3012.00 Gram.muziek.
DROITWICH 1500 M. 10.35—10.50 Mor»
genwijding. 11.05 Causerie. 11.20 Orgel»
spel R. O'Grady. 11.50 Trocadero-Cine»
ma-orkest o.l.v. A. v. Dam. 12.50 BBC»
-Variété-orkest o.l.v. Kelley. 1.35 Gram.pL
2.20 Imperial Hotel Orkest o.l.v. R. Smy-
the. 3.20 H. Darewski en zijn orkest. 4.35!
D. Colombo's orkest. 5.35 Marius B. Win
ter en zijn orkest. 6.20 Berichten. 6.50
BBC-Northern Ireland-Orkest olv Mont
gomery- 7.35 Fred Hartley's Novelty,
Kwintet m.m.v. Brian Lawrence (zang),
8.20 BBC-Symphonie-orkest o.l.v. Sin
Henry Wood, m.m.v. A. Catterall (viool),
en Ed. Erdmann (piano). 10.00 Berichten,
10.20 BBC-orkest o.l.v. A. Buesst m irt.v,
M. Blyth (sopraan). 11.35—12.20 Harry
Roy en zijn Band.
RADIO PARIS 1648 M. 7.20 en 8.20 Gr.
platen. 12.35 Orkest concert olv. Gaillard,
3.20 Gram.pl. 8.20 Vocaal kwartetconcert.
9.05 Literair-muzikaal programma. 11.10
Muziek. 11.201.20 Orkestconcert o.l.v,
Clergue.
KALÜNDBORG. 1261 .M.. 12.20—2.20
Strijkorkest o.l.v. Thyregod. 3.505.20
Concert uit rest. „Ritz". 8.20 Symphonie-
concèrt olv. N. Malko. 10.55 PianorecitaL
11.10—12.50 Muziek.
KEULEN 456 RL 6.50 Orkestconcert.
11.00 Guitaarrecital. 12.20 Uit Frankfort;
Omroeporkest o.l.v. Hess. 2.35 Gram.pl,
4.20 Bach-pianorecital. 5.20 Gevar. con»
eert uit Hamburg. 7.20 Omroepldein-
orkest olv. Eysoldt. 8.35 Zie Deutschland-
sender. 9.20 Omroepkleinorkest o.l.v,
Eysoldt en solisten. 11.2012.20 Werag-
kamerorkest o.l.v. Hagestedt.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.20
en 1.30:2.20 Gram.pl. 5.20 Salonorkest
o-l.v. Dejoncker. 6.20 Zang en piano. 6.50
en 7.35 Salonorkest. 8.20 Omroeporkest
o.l.v. Gason. 10.3011.20 Populair concert.
484 RL: 12.20 Gram.pl. 12.40 Zang. 12.50
Salonorkest. 1.502.20 Gram.pl. 5.20
Zang. 5.50 Kamermuziek. 6.20 Gram.pL
6.50 Piano-recital. 7.35 Zang. 8.20 Sym-
phonieconcert o.l.v. André. 10.3011.20
Gramofoonmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER .1571 RL 8.35
Rijkszending:' Ein Arbeiter fahrt auf Ur-
laub". 9.20 Orgelspel. 9.30 Concert uit
Hamburg o.l.v. E. Seidler. 10.20 Berichten.
10.50 Pianorecital. 11.05 Weerbericht.
11.20—12.20 Muziek olv W Giebel.
volksleven, 'door dege studie, door toegewijd
de arbeid, door ecu leven in de vreeze Gods
te yerhoogen.
VERBETERING
In het verslag van de Conferentie der Geref
Kerken in H. V. is geschreven, dat bij de dis
cussie de heer v. Kampen gezegd had, dat het
hem geschr'md had, dat de kerken in hersteld
verband nog eens opzettelijk uitspraken dat zij
den Christus der Schriften prediken. Men
leze, dat het hem geschrijnd heeft dat men
die kerken wenschie dat zy dit nog
opzettelijk uit zouden spreken.
FEUILLETON
Waar de misdaad
beloerd wordt
Wat iedereen wel van Scotland
Yard weten wil
Hoe Scotland Yard ontstond
Wanneer ge, in Londen zijnde, van u.;i
Zuidelijken oever van de Theems komt en
de Woslminsterbrug overgaat, rijzen aan
uw linkerhand de geweldige omtrekken
van het palcis van het Parlement voor u
op en hoort ge telkenmale de Big Ben
slaan. Ziet ge recht voor u uit door de
Bridgestreet en de Great George-street, dan
ontdekt ge flauwtjes iets van de groe
ne weelde van het Park van St. James en
de flauwe omtrekken van den vleugel van
het Buckingham paleis, waar de Koning
met zijn familie een groot deel van het jaar
doorbrengt. Slaat ge rechts af, dan komt
pp door Parliamentstreet in Whitehall, na
dat. ge Downingstreet, dat, niet slechts m
Engeland, maar in geheel Europa een be
kende klank heeft, zijt voorbijgegaan. Par
liamentstreet. wordt voor een groot deel in
genomen door de imposante gehouwen van
het Home Office, het Ministerie yan Bin-.
nenlandsche Zaken, met al wat daartoe
behoort. Tegenover het Home Office is de
kleine Derbystreet, en een zijstraatje, smal
en onaanzienlijk, is Cannon Row, dat dood
loopt op de gebouwen van Scotland Yard.
Hei zijn er twee: New Scotland Yard, in
1891 gereed gekomen, en Scotland House,
dateerende van 1905, samen verbonden door
een overdekte brug, die ze tot één gebouw
maakt. De nam e weg, die aan den voor
kant, het Victoria Embarkmént, de beide
gebouwen scheidt, is geheel afgesloten door
hooge hekken, over dag open, doch slechts
toegang gevende aan de voertuigen dor
politie, bij het invallen van de duisternis
tegen elk onbescheiden bezoek gesloten.
New Scotland Yard. dat den drievoudigen
indruk maakt van een paleis, een vesting
en ©en gevangenis, dankt zijn naam aan
het feit, dat vroeger hier stond het paleis
der §>chotsche koningen. Zij hielden daar
verblijf, wanneer zij te Londen waren, en
in den naam heeft men destijds willen doen
uitkomen, dat de Engelsche gastheeren dit
gebied als Schotsch beschouwden, dus
reeds in zekeren zin onschendbaar, gelijk
de tegenwoordige woningen der gezanten.
Margaretha, de zustor van Hendrik VI11,
die Koningin van Schotland was, heeft het
laatste dit paleis bewoond. Toen in 1829 do
■Metropolitan Police werd opgericht, kreeg
zij dit oude palcis, dat door de eeuw ui
heen in niet al te besten staat meer ver
keerde, toegewezen, en vanzelf werd aan
de politie de naam .van het hoofdkwartier,
gegeven. In 1890 werd, in verband met de
steeds zich uitbreidende eischen, die de
dienst der politie vergde, tot een gro)t
nieuw gebouw besloten, en vandaar de
naam: New Scotland Yard. Het is te hopen
dat degenen, die Londen bezoeken, en zien
voor dit politiegebouw interesseeren, niet
naar het oude Scotland Yard zullen zoeken
want ze zullen het onmogelijk kunnen vin
den. Belangstelling zal er genoeg bestaan,
want wie kent Scotland Yard niet! Het :s
het middenpunt van de interesse van de
velen, die van detectivclectuur houden, en
het zal in nog Kerker mate dit middenpunt
zijn van de velen, in de eerste plaats m
Londen, maar ook daarbuiten, die bijvoor-
keur niet met Scotland Yard in aanraking
komen. De ligging van dit hoofdkwartier
der terecht vermaarde Londensche politie
is zoodanig, dat liet de Rogeeringsgebouwan
in de eerste plaats het Home Office, waar
onder het ressorteert, het parlement en
het Koninklijk Paleis, in de onmiddellijke
nabijheid bestrijkt. Waaruit geenszins de
gevolgtrekking mag worden gemaakt, dat
Scotland Yard als een politiek instrument
is te beschouwen.
Integendeel, en toen Sir Robert Peel, de
vermaarde Engelsche Staatsman uit de
vorige eeuw, in 1829 tot de stichting der
Metropolitan Police overging, was nieis
verder'van hein verwijderd dan om een
politiek instrument tp scheppen. Hij droeg
er zorg voor, dat alles werd vermeden wat
deze politie kon doen gelijken op die van
Fouché, den beruchten Minister van Napo-,
Ieon, al reeds dadelijk omdat alles van
Fransch model, in Engeland niet gaarne
gezien was. Maar bovendien, de vrije bur
ger van Londen, de vrije Engelschman zou
zeker geen inmenging in particuliere aan
gelegenheden hebben geduld, als de Fra ï-
schen, zij het ook veelal met verbeten
woede, aan de politie van Fouché en van
zijn opvolgers toestonden. Het heeft dan
ook nog 15 jaren geduurd, voordat Peel er
toe durfde overgaan om aan Scotland Yard
het Detective departement te verbinden,
dat de roep van het instituut tot over de
grenzen van Engeland zou verbreiden. Het
begin was zeer bescheiden; slechts twee
inspecteurs en zes sergeanten, wier aantal
later werd verdubbeld, werden aangesteld.
Zij deden dienst, gekleed in civiel, voorzien
van een kenteeken, dat groote waarde had
en heeft. Ge ruimen tijd is verloopën, voor
dat de gemiddelde Engelschman zich van
het bestaan dezer detectives bewust was,
en eerst het markante optreden van den
inspecteur Williamson, wiens naam terecht
in Scotland Yard in hooge eere wordt, in
houden, heeft naar buiten het licht do.m
schijnen, dat door de misdadigers van bij
kans geheel de wereld wordt gevreesd.
Evenals de Intelligence Service, ii^da
onmiddellijke nabijheid van Downingstreet
gevestigd, politiek instrument bij uitnemend
heid, macht en beteekenis dankt aan «Ie
onafhankelijkheid, die zij van den aanvang
heeft génotcn evpnzeer is dit met Scot
land Yard het geval. De Commissioner
wordt (bij Koninklijk Besluit aangewezen,
dus praktisch gesproken door den Secretary
van het Home Office, den Minister van Bin-
nenlandscho Zaken, en slechts aan dezen
is hij verantwoording inzake zijn crimineele
bevoegdheden verschuldigd. Alle degenen,
die onder hem werken, worden door hem
aangesteld, staan in den meest uitgestrek-
ten zin onder zijn bevelen, en weten dat, het
geen dc onmisbare discipline bevordert. Het
ambt van Commissioner van Scotland Yard
behoort tot de meest verantwoordelijke van
Engeland, en toch, zijn or in de 106 jaren,
verloopon, sedert de Metropolitan Police
werd gevestigd, piet meer dan 13 Commis
sioners geweest. De eerst aangestelde Sir
Richard Mavne trad op 7 Juli 1829 in
functie en stierf op zijn post bijkans een
halve eeuw later op 26 December 1878. HïJ
deelde in den aanvang zijn bevoegdheden
met den kolonel Rowan, die na 21-jarigen
dienst, in den aanvang van 1850 stierf.
Peel wilde de proef nemen met een geza
menlijke leiding van jurist en soldaat, maar
de ervaring bleek niet aan zijn verwachtin
gen te beantwoorden, al hebben de beide
Commissioners het ruim 20 jaren met en
naast elkander uitgehouden. In de plaats,
door Rowan's dood gelaten, werd voorzien
door de benoeming van Kapitein Hay, die
echter ten eenenmale den tact en de soe
pelheid van zijn voorganger miste, na vijf
jaren verdween en niet werd vervangen.
Vanaf 1855 kent Scotland Yard dan ook
slechts één Commissioner, naast wien,
voor de administrative en budgetaire aan
gelegenheden staat, de niet minder machti
ge Receiver, die echter met het crimineele
werk niets te maken heeft. Er is een afwis
seling in de precedenten van degenen, die
dezen hoogen post hebben bekleed. Drie ju
risten, eei) kapitein, vier kolonels, vier gene
raals en laatstelijk een maarschalk hebben
aan het hoofd van Scotland Yard gestaan,
en al naarmate de omstandigheden dit eisch
ten, werd een beroep gedaan op juristen of
soldaten. Toen Jack the Ripper de roem van
Scotland Yard verduisterde, werd de jurist
Monro aangewezen om de plaats van Gene
raal Warren in te nemen. Toen echter aan
het einde van den oorlog de staking, onder
de politie-agenten uitgebroken, blijk gaf, dat
het met de discipline niet al te goed was ge
steld, trad de magistraat Sir Edward Henry
terug om Generaal MacReady gelegenheid te
geven zijn plaats in te nemen. Twee zeer
hooggeplaatste persoonlijkheden zijn het
laatst aan Scotland Yard verbonden ge
weest; in 1928 trad Lord Bvng of Visny, die
in den oorlog een der Britsche legercorpsen
aanvoerde, als chef van Scotland Yard op,
teneinde dit geheel te reorganiseeren, terwijl
slechts drie jaren geleden zijn taak werd
overgenomen door den maarschalk van de
luchtmacht Trenohard, die een einde moest
maken aan de onaangename indrukken, wel
ke zich door Londen en Engeland hadden
verspreid met betrekking tof de in Enge
land middeneeuwsch geoordeelde praktijken
welke sommige inspecteurs van Scotland
Yard er op na zouden houden.
(Wordt vervolgd)]
