Op en onder de golven met
Hr Ms O 15
WOENSDAG 28 AUGUSTUS 1935
EERSTE BLAD PAG. 3
door B. A. VAN MOURIK
n*)
Wat zpu U er van denken, als we eens
een potje „haasje over" gingen spelen, mid
den op de Noordzee?
U kijkt verwonderd, terwijl Uw gedaoh-
ten terug gaan naar Uw jeugd en een rijtje
gebogen jongens een herinnering in U wak
ker roepen uit lang vervlogen dagen.
„Haasje over" op de Noordzee?
Jawel, op de Noordzee!
Want U moet niet denken, dat de Jeugd
het monopolie heeft van dit leuke spelletje.
Onze wakkere menschen van de Ko
ninklijke Marine spelen het ook!
En wat graag! Maarop hün manier.
Zij doen 't wat moeilijker.
En gevaarlijker!
Een ieder, die jong is geweest, herinnert
zich nog wel wat „haasje over" is.
Een rij van „bokken" waar je overheen
moest springen; en als je dan de laatste
gepasseerd was, ging je een eindje van
hem af, oók bok staan, terwijl dan de eer-
6to bok afgelost was en mocht springen, om
dan weer te eindigen met achteraan te
gaan 6taan.
Zoo was dit een spelletje zonder eind,
aarbij iedere speler geregeld van plaats
van rol verwisselde.
Welnu, dat spelletje zouden wij dan ook
gaan spelen.
Ik stond, toen we het lichtschip M
passeerden, bij den commandant een
zellig praatje te houden, toen ik opeens zag,
dat de O. 12 stopte.
Ik vroeg, waar dat voor was.
„Wel", was het antwoord, „we j_
..haasje over" spelen. De O. 12 blijft daar
een uurtje liggen en komt dan straks ons
veer achterop, om zich door de O. 13 en
ons tc laten lanceeren. We hebben vanmor
gen in Rotterdam ons programma voor van
daag al opgemaakt en een ieder weel pre-
ies, wat hij doen moet".
„Dus" vroeg ik, „we gaan straks al direct
fcegmnen met duiken?"
,Ja zeker", was het lachende antwoord,
ver oen uurtje zult U er aan moeten ge-
loovcn. Maar gaat U mee naar beneden want
dc oppasser kwam zoo juist al zeggen, dat
de tafel gedekt is".
Het volgende oogenibMk daalden we door
den commando-toren naar beneden, langs
een loodrecht, ijzeren laddertje, en maakte
ik m'n eerste maaltijd mee aan boord
een onderzeeër.
Dc frissche tocht had me een flinke eet
lust bezorgd, zoodat ik de keurig verzorgde
tafel alle eer aandeed.
Toen we een halï uurtje later weer boven
kwamen, lag de O. 12 als een kleine stip
aan de horizon, terwijl de O. l3 nog steeds
vlak achter ons was.
„Hé" vroeg ik, „wat gaat de O. 13 doen?
Waar is zijn mast gebleven? En ik zie nie
mand aan boord! Ze zijn toch niet allemaal
een middagdutje gaan doen?"
„Nee, nee" was het antwoord, „maar ze
hebben zich klaargemaakt om te gaan dui
ken, kijk, daar gaat ie all"
En ja, hoor!
Daar helde de scherpe kop van de
boot voorover, zoodat de golven er over
heen stroomden en langzaam en heel
voorzichtig zakte het gevaarte weg.
Eerst verdween het dek, en stak de
commandobrug nog boven water. Daar
na volgde ook diè, heel langzaam. Nog
evenen een plek grauw schuim
wees de plaats aan waar de O. 13 onder
gedoken was.
„Nu lijkt dat een beetje angstig, zoo'n
schip, dat maar zoo onder de golven ver
dwijnt. maar U moet niet vergeten, dat dit
gebeurt dóór den wil en niet tégen den wil
van menschen. Het is natuurlijk heel wat
anders, als wanneer 'n schip ten gronde
gaat. Dat is ontzettend om te zien. En U
zult straks wel merken, als wij hetzelfde
doen, dat alles zóó rustig en zeker in
werk gaat. dat er eigenlijk niets angstwek
kends bij is".
Op prettige en rustige manier praatte de
commandant over verschillende dingen, zóó
dat alle twijfelachtige gevoelens, als die er
loge cn zei:
„Over 'n kwartiertje gaan wij er onder.
Maar U begrijpt wel, dat dat zóó maarniet
gaat. Er moest eerst heel wat gebeuren. Let
U maar op!"
Op 't zelfde oogenblik klonk z'n stem
vanaf dc brug: „Klaar maken voor onder
water!"
Direct daarop kwamen van alle kanten
dc manschappen opdagen. De mast werd
neergehaald, luiken op het dek met groote
deksels toegeschroefd, losse voorwerpen, als
kijkers. kaarten en vlaggen, naar beneden
gébracht;
„Ieder weet precies, wat hij doen moet
Vervolgde de commandant.
„Zoo heeft bv. deze matroos altijd te zor-
m, dat dc reddingsboei naar beneden
I stond in ons blad van 26 Aug.
wordt gebracht, anders drijft hij weg; en
dat deze luikjes van de commando-brug
opengezet worden, zoodat straks, als we
weer naar boven gaan, het water eruit kan
stroomen."
„Maar"', vroeg ik, „stroomt dan de heele
brug ook onder water?"
„Ja zeker, die komt heelemaal vol; en
hier deze dek-W.C. ook- Kijk, en is nu al
les klaar boven, dan moeten de manschap
pen dit melden bij den schipper, den chef
d'équipage, en die meldt weer bij mij, dat
alles in orde is.
U ziet wel, hoe secuur hier alles gedaan
wordt Maar dat moet ook, want 'n klein
verzuim kan ernstige gevolgen hebben."
Na deze woorden overzag hij het dek, en
ik zag, hoe alle mannen verdwenen waren.
Alleen 'n officier met 'n roerganger stonden,
behalve de commandant cn ik, nog op de
brug. De rest was al naar beneden.
.Ziezoo, wilt U maar naar beneden
gaan?"
Het volgende oogenblik stond ik in de
Centrale, dat is dat gedeelte van de boot,
waar de commando-toren in uitloopt.
De commandant was de laatste, die naar
beneden kwam.
Direct kwam hij weer op me af, om me
verder in te lichten over wat gebeuren
ging.
„Nu moet U luisteren", zei hij, „als de
claxon gaat, is dat 't teeken, dat alles hee
lemaal klaar is, en dat we kunnen gaan
duiken. Hoor, daar gaat-ie!"
Een paar stooten, zooals 'n gewone auto-
olaxon ook geven kan, weerklonken, en op
't zelfde oogenblik hield het dreunen der
Diesol-motoren op.
„Worden de motoren nu afgezet?"
„Ja! Als we onder water varen, schake
len we over op de clectro-motoren. Diesel
motoren hebben lucht noodig, willen ze wer
ken. En U voelt wel, dat ze binnen kor
ten tijd hier de heele zaak leeggezogen
zouden hebben, zoodat we allemaal zouden
stikken. En daarom de electro-motoren voor
1 onder water. Luister U maar, U leunt ze
j hooren draaien".
I Vanuit de machinekamer kwam 'n zaoht-
zoemend geluid, dat, na de hevig te keer
gaande Diessels, weldadig aandeed.
„Voordat ik U verder alles laat
zien", vervolgde de commandant, „wil
ik U even er op wijzen, dat tijdens het
duiken alles serieus is. U zult dit wel
merken. Zoo min mogelijk hardop spre
ken, geen grapjes of aardigheden, ern
stig. Bij onder-water varen hoort geen
luchthartigheid; de manschappen heb
ben zwijgend hun plicht te doen.
Straks als we weer boven zijn, mogen
we weer lachen en praten en rooken."
En inderdaad, opvallend was, hoe
daar in de heele boot, bij officieren,
zoowe] als bij manschappen, een stem
ming heerschte van ernstige plichts
betrachting. De grootste grappenma
ker onder dc matrozen zat nu rustig
op z'n post en dacht er niet over z'n
geestige opmerkingen en rake zetten
links en rechts uit te deelen.
Het fijne aanvoelen en de takt van
den commandant had 'n stempel ge
legd op de heele bemanning. Het
stempel van: ernst.
Kerknieuws.
CHR. GEREF. KERK
Beroepen: Te Wildervank, N. Brands-
ma te Bunschoten.
Aangenomen: Naar Rijnsburg, cand.
L Baan te Maassluis.
Bedankt: Voor Alphen a. d. Rijn, Urk,
Werkendam, Meerkerk, Ouderkerk a. d. Am-
stel, Noordeioos, Papendrecht, Klundert.
Brachten, Bussum-Naarden, Haarlem-Noord,
Sneek, Opperdoes, Barendrecht, Kornhoru eD
Amersfoort, cand. M. Baan te Maassluis.
NED .HERV. KERK
Beroepen: Te S1 u i p w ij k, E. R. Dam-
sté te Ransdorp. Te Nes op Ameland, J. L.
Brinkerink O. I. pred. m. v.
HULPPREDIKERS
Te Oosterend (Texel) is Maandag
avond in een gemeentevergadering van de
Geref. Kerk besloten tot het beroepen van
cand. L. Berger te Rijswijk als hulppre
diker.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Zondag 25 Augustus j.L vond plaats de be
vestiging van en intrede in de Ned. Herv.
Kerk te Noordwolde (Fr.) van Ds. G. K.
Wiersma, uit Schiermonnikoog. De consu
lent, Ds. H. Hofstee, van Oldeholtpade, beves
tigde in den morgendienst genoemde predi
kant. 's Middags hield deze zijn intrede.
Tekst: „Zoo rijst de kerk" (Henr. R. Holst).
Verscheiden ringcollega's waren aanwezig.
r was veel belangstelling.
ZELFSTANDIGE GEMEENTE
Door het Provinciaal Kerkbestuur van
Overijssel is goedgekeurd het besluit van de
Classis Deventer ofh te Westerha
ezenveensche-Wijk over te gaan
tot stichting van een zelfstandige Ned. Herv.
Kerk. Tot nu toe behoorde Westerhaar-Vr.
Wijk tot de Ned. Herv. Kerk te Vr ie zen
veen.
INDISCHE KERK
Tot leden van de „Commissie tot beharti
ging in Nederland van de belangen der Pro-
testantsche kerk in Ned.-Indië zijn voor
den tijd van drie jaar benoemd: ds. W. L.
Welter, dr. H. Schokking, ds. D. den Breems,
ds. J. H. Grottendieck, W. J. A. C. Bins, ds.
A. K. Straatsma en ds. T. J. van Oostrom
Soede.
HET ZIONISME EN DE SABBATH
Een compromis gevonden
In aansluiting op de mededeelingea van
gisteien heeft de N.RC uit Genève verno-
i, dat de moeilijkheden op het Zionisten-
congres te Luzern betreffende de eerbiedi
ging van den sabbath in Palestina, uit den
weg zijn geruimd dooi een compromis,
hierin bestaande, dat overeenkomstig den
wensch van de rechtsche groep, het congres
is waar de noodzakelijkheid van een al-
gemeene naleving van de sabbathrust zou uit
spreken, doch dat de sancties tegen even-
tueele schendingen van de sabbathrust min
der scherp zullen zijn dan genoemde
groep aanvankelijk gewenscht had.
Tengevolge van dit tusschen de leiders van
de twee in dit opzicht tegenover elkander
staande richtingen tot standgekomen accoord,
heeft de Mishari-groep zich bereid verklaard
in het congresbureau vertegenwoordigd te
worden en aan de werkzaamheden van de
commissie deel te nemen.
Bond van Evangelisatiën in en
ten bate der Ned. Herv» Kerk
De 43e Jaarvergadering
Onder presidium van Mr. O. A. Star
N u m a n van Groningen kwam de Bond van
Evangelisatiën in en ten bate van de Ned.
Herv. Kerk gister in het gebouw „Marana-
tha" te Scheveningen in 43e jaarverga
dering bijeen.
Nadat staande gezongen was Gez. 3 3,
ging Ds. S. J .Hartjes van Vlissingen voor
in gebed. De voorzitter sprak hierna een
woord van hartelijken dank tot verschillende
Scheveningsche instanties die deze jaarver
gadering en haar ontvangst hebben voorbe
reid. Spr. wees op de beteekenis van Sche
veningen in de historie en opende vervolgens
de Jaarvergadering.
Bericht van verhindering Is ingekomen
van de H. B.-leden de heeren Ds. G. Ger-
brandy te Leeuwarden, Ds. A. C. H. v. Hoo-
genhuyze te Amsterdam, Mr. S. M. van
Haersma Buma te Stavoren, Mr. W. L. F.
Baron Prisse te Ulvenhout en Mr. C. de Roon
Swaan te Velp.
Hierna bracht de penningmeester, Mr. M.
P. Th. Th. v. d. Hoop v. Slochteren
te Doorn, het finantieel verslag uit. De finan-
tiën van den Bond vertoonen door de slechte
tijdsomstandigheden een ongunstiger beeld
dan verleden jaar. De rekening van het pen
sioenfonds sluit met een baüg saldo van
f 2932.26.
De voorzitter deelde mede dat het hoofdbe
stuur als administrateur heeft benoemd ter
bijstand van den penningmeester een te
Doorn wonende persoon, die het werk van
den Bond zeer genegen is.
Bestuursverkiezing
Op voorstel van den heer R. Halsma
van Vledderveen werden de aftredende be
stuursleden, de heeren Mr. O. A. Star Nu-
man, Mr. M. P. Th. Th. v. d. Hoop van
Slochteren, Mr. S. M. v. Haersma Buma en
Mr. W. L. F. Baron Prisse, by acclamatie
herkozen.
Jaarverslag
Hierna bracht de secr., Ds. E. Syperda
van Tjamsweer, het jaarverslag uit. We ont-
leenen daaraan dat de bond thans 85 evange
lisaties heeft. De bloeiende evangelisatie te
Winschoten mag haar 10-jarig bestaan vie
ren. Tal van evangelisaties bloeien, terwijl
het medeleven onder de jongeren verblij
dend moet genoemd. Het jaarverslag deed
een greep uit de verslagen der verschillende
evangelisatieposten. In meerdere vrijzinnige
gemeenten werd het bedehuis geweigerd voor
doop en avondmaaldiensten van de evangeli
satie. De nood in meerdere evangelistenge
zinnen vervult het hoofdbestuur met deernis,
omdat het hier zoo machteloos staat, terwijl
de offervaardigheid in het algemeen
toch niet te klagen valt. Het medeleven der
gemeenten moet nog grooter worden.
Het verslag besluit met enkele personalia,
waarbij ook de dooden werden herdacht.
Het nieuwe hondsjaar zal niet zijn zonder
groote moeilijkheden. Alleen het besef ech
ter, dat we voor Gods rekening staan zal in
de kracht van den H. Geest doen staande
blijven.
Het jaarverslag werd met grooten dank
aan den samensteller zonder discussie vast
gesteld.
Sxist von ViMtbppwg?
Gebruik dan Laxeer-Akkertjes, de nieu
we vinding van Apotheker Dumont. Ge
proeft niets. Geen kramp, geen over
matige ontlasting, géén nèr-constipatie
Ze herstellen de normale werking Uwei
darmen en bevatten bovendien bestand-
deelen, die heel Uw gestel verbeteren.
JjaXHter-CUJcertfes^
t IS ituli 60 cenl
Jubileum te Winschoten
De vergadering zond een telegram van ge-
lukwensch aan de heden jubileerende evan
gelisatie te Winschoten-
De collectezaak
Hierna kwam aan de orde de kwestie van
de collecten, aangesneden door de evangeli
satie te Veelerveen (Gron.l
In de bespreking accentueerde de secr.,
dat de Bond in een overgangstijdperk leeft.
Hü moet veel meer bekend worden en boven
de finantieele winst die nieuwe leden brengt,
gaat de moreele winst.
Aan de discussie namen deel de heeren H.
levering te Veelerveen, W. de Weerd
te Klazinaveen, J. Hofman van Hoogezand.
J. de Jager van Wedde, Th. Schaap
van Beerta.
De voorzitter deelde mede dat het
hoofdbestuur een finantieele commissie be
noemd heeft waarin ook vertegenwoordigers
der besturen van aangesloten organisaties
zitting zullen hebben.
Vrijdom van belasting
Tenslotte kwam aan de orde een schrijven
van den heer A. Meerholz van Hoogkerk in
betrekking tot de kwestie van de personeeie
belasting. Waar de evangelisaties op de lijst
van de kerkgenootschappen zijn geplaatst en
dus vrij zijn van grondbelasting oordeelt het
hoofdbestuur dat dit ook moet doorwerken
t.a.v. de personeeie belasting. Het hoofdbe
stuur zal ter zake diligent blyven.
Na rondvraag sloot de heer Clevering
de goedbezochte vergadering met dankzeg
ging.
Na de jaarvergadering
Na de Jaarvergadering kwamen het hoofd
bestuur en do evangelisten ln een meer offi-
cieuse vergadering bijeen. De heer J. de
Jager van Wedde hield een causerie over
zijn ervaringen en opgedane indrukken bij
zijn bezoek aan de gemeenten in het belang
de collectezaak. Daarop volgde nog een
geanimeerde discussie.
De evangelisten van den bond kwamen
onder leiding van den heer W. de Weerd van
Klazinaveen eveneens te Scheveningen in al-
gemeene vergadering bijeen. De verslagen
werden goedgekeurd. De vergadering hield
zich vervolgens bezig met een bespreking
van de rechtspositie der evangelisten.
Ds. D. A. van den Bosch
Woensdag 4 Sept. a.s. hoopt een der
meest bekende en als prediker meest
gezochte predikanten van de Ned.
Herv. Kerk van 's-Gravenhage,
Ds. D. A. v. d. Bosch, zijn 25-jarige
ambtsbediening te herdenken.
Op Zondag 8 Sept. zal hij dit feit met
de gemeente door een gedachtenisrede
herdenken in de Julianakerk
Geboortig uit Hazerswoude (23 Oct. 1884)
is Ds. v. d. Bosch na studie aan de Leidsche
Academie in 1910 candidaat geworden. Zijn
eerste gemeente was Nieuw-Vennep, die hij
diende tot 1914 toen hij naar Stedum ging;
in 1916 volgde het beroep naar 's-Graven-
en sinds dat jaar (13 Februari) dient
hij de gemeente daar met grooten zegen,
onder onverflauwde belangstelling voor zijn
met bijzonder talent gesierde Evangeliever
kondiging.
De jubilaris is in breede kringen een voor
aanstaand figuur. Hij maakt o.m. deel uit
va:' het hoofdbestuur van de Ned. Chr. Ra-
diovereeniging alsook van dat van de Utrecht
sche Zendingsvereeniging, terwijl hij ook deel
heeft uitgemaakt van het hoofdbestuur van
de Nat. Ver. „Pro Rege". Vóórts heeft Ds. v.
d. Bosch zitting in het bestuur van de Prov.
Commissie van de Confessioneele Vereeniging
in Zuid-Holland, en is hij in zijn woonplaats
voorzitter van het bestuur van het Chr. Mil.
Tehuis en van den Een-uur-loon-bond, wiens
activiteit de bouw van de Julianakerk ver
zekerde, waarvoor H.K.H. Prinses voor enkele
jaren de eerste steen legde. Van de kerke
lijke vereeniging „De Band des vredes", die
evenredige vertegenwoordiging voorstaat on
der de orthodoxe groepen in de Haagsch<:
Herv. Gem. is Ds. v. d. Bosch eveneens be
stuurslid geweest.
In den Haag is wijk 2 aan de zorgen van
den jubilaris, die in „Rehoboth" zijn wijk-
gebouw heeft, toevertrouwd. Van de wijkver
vereeniging „Draagt elkanders lasten" is de
jubilaris eere-Voorzitter.
Van de hand van den jubilaris verschenen
enkele preeken in druk, terwijl hy ook
schreef in het bekende tijdschrift ..StemmeD
des Tijds" (over de Buchmannbeweging).
Tevens redigeert hij een eigen wijkblad „de
Rehoboth-bode" dat iedere maand het licht
Ds. v. d. Bosch is een zeer populair predi
ker die nog eiken Zondag groote scharen om
zijn kansel vereenigt. Man van groote wel
sprekendheid is hij in den lande een alom
bekende redenaar voor winterlezingen etc.
De gedenkdag zal voor den jubilaris niet
onopgemerkt voorbijgaan. In de morgenuren
van 4 Sept. zal hij in zijn pastorie door een
comité uit de gemeente worden gehuldigd,
waarna de jubilaris zoowel 's middags als
's avonds in zijn wijkgebouw recipieeren zal.
PREDIKANTEN IND. KERK
Ds. B. Keers, van verlof op de terugreis
van Indië, is door het kerkbestuur benoemd
tot predikant te Batavia, en tevens aange
wezen tot lid van het kerkbestuur.
Ds. C. D. B u e n k, onlangs uitgezonden als
predikant, is geplaatst bij de gemeente Band
ZENDING EN PHILANTHROPE
MEJ. C. SLOTEMAKER DE BRUINE
(Per vliegmail). Na geruimen tijd op West
en Midden-Java te hebben vertoefd voor
taalstudies is mej. C. Slotemaker de Bruine
te Soerabaja aangekomen, om dit zendings
ressort nader te leeren kennen. Binnenkort
zal zij haar werk onder de Christelijke in-
heemsche vrouwen op Oost-Java aanvangen.
NED. VER. VAN JODEN-CHRISTENEN
De landdag der Ned. Ver. van Joden-
Christenen zal dit jaar gehouden worden te
Zeist in hotel Boschlust, op Woensdag 11
September. Het algemeene onderwerp is
„Barmhartigheid tegenover de Joden" (Rom.
1131). De samenkomsten, verdeeld over
een morgen- middag- en avondsamenkomst,
s'aao onder leiding van den voorzitter der
vereeniging, Dr J. H. Z a 1 m a n n te Soest
Schoolnieuws.
PROFESSORALE KROONJAREN
Drie hoogleeraren hebben een kroonjaar
bereikt: Prof. Ir G. H. van Mourik
Broekman, hoogleeraar in de waterbouw
kunde aan de Techn. Hoogeschool is 60 jaar,
Prof. A. W, M. Od oud-hoogleeraar aan
dezelfde instelling is 70 jaar en Prof. Mr
Paul Scholten, onlangs benoemd tot
voorzitter van het Ned. Bijbelgenootschap
is 60 jaar geworden.
ONDERWUSBENOEMINGEN
Benoemd tot onderWijzer aan de Chr.
School voor ULO te Hoofddorp de heer P.
Crielaard te Bussum.
Benoemd tot tijdelijk onderwijzer aan de
Geref. Lag. school te Nijverdal, de heer W.
van Dooren te Almelo.
Tot leeraar in de Ned. taal, geschiedenis
en Fransch aan de Rijkskweekschool te Doe-
tinchem is benoemd de heer R. Z ij 1 s t r a.
directeur der rijksdagnormaallessen te
Zwolle.
In de plaats van den heer Dr. L. C. E.
Kniphorst, wien eervol ontslag is ver
leend, is tot leeraar in de scheikunde en wa
renkennis aan de Hoogere Handelsschool te
Enschedé benoemd de heer Dr. N. H Ho-
gervorst. Voorts is eervol ontslag ver
leend aan den heer H. Hufnagel als
leeraa' in het Duitsch aan de H H.S.
OPENBAAR ONDERWIJS EN GENADE-
VERBOND
Dat ook in de Vereen. Staten nog volle
belangstelling gewijd wordt aan het vraag
stuk der openbare school in haar verhou
ding tot het terrein der particuliere genade,
blykt o.m. uit de agenda der op 20 en 21
Aug. j.l. gehouden (16e) jaarvergadering
der Unie van Chr. Scholen in de Ver. Sta
ten. (Dit zijn de scholen, die geheel buiten
overheidssubsidie moeten gefinancierd wor
den).
Op die vergadering zijn twee referaten ge
houden, waarvan we ter kenschetsing van
het bovenstaande, de onderwerpen noemen:
„Houdt het zenden van het verbond6kind
naar de publieke school een verloochening
van ons geloof in?" Inleider was Prof. J.
Broene van Calvin College Het tweede on
derwerp was „Houdt het geven van onder
wijs in de publieke school een verlooche
ning van ons geloof in?" Inleider hiervan
was Ds P. de Koekkoek van Otley, Iowa.
Uit de vraagstelling is duidelijk, dat in
N. Amerika soortgelijke vraagstukken de
schoolwereld bezig houden als de onze.
<ieirlandeah Me-tbray, H. W. v. Zanten 1
De examens zön geëindigd. Van de 268 vol
ledig geëxamineerde candldaten slaagden e?
107 of 40 pet
Breda. Geslaagd de heeren J. A. Blerst-
man. N. A. Dijkstra. J. C Mels. A C. J. Wijnen
en C Phillpse; A. C G M Polane. te Gllse; E F
C van Riel te Girave en Mej W G P Konings
ïe Tilburg
Teekenen M.O. Den Haag. Acte M.A, Ga
slaagd de heeren S Schram de Jong, Amster
dam. F W v d Spek, Den Haag J F C Timmer
HUlegersberg
Techn. Hoogeschool Bandoeng. Voor het in
genieurs examen- aan de Technische Hooge
school te Bamdioeng zijn o.a. geslaagd: ELM
Berretty (met lof). T. Adria&nse, J C A Lan-
genam. R W T R,%ise, W H T Rense, en J H
Warrouw
Wiskunde L.O. Den Haag. Geslaagd de
heeren W. Kortland. Giessendam en P van den
Oever. Schoonhoven
RIJWIELDIEF INGEREKEND
De politie van het bureau Pieter Aertsz-
straat te Amsterdam, heeft op aanwij
zing van een' koopman een 19-jarigen jongen
aangehouden, die verschillende rijwieldiefstal
len heeft gepleegd. De jongen had den koop
man eenige weken geleden een rijwiel ver
kocht, dat van diefstal afkomstig bleek te
zijn. Gisteren bood hij hem opnieuw een rijwiel
aan. waarop de man de politie waarschuwde,
die den fietsendief inrekende. De gestolen rij
wielen konden worden opgespoord.
Ingezonden Stukken
i de Redactie!'
DE BELLAMY-BEWEGING
Geachte Redactie.
In uw blad van Maandag 19 dezer lazen wij
met belangstelling het artikel, getiteld „De
Nieuwe Koers?". Op hetgeen u omtrent de
brochure „De Nieuwe Koens" mededeelt, be
hoeven wij niet ln te gaan. aangezien „De
Aan het slot van uw artikel lezen wü echter!
de fout van Bellamy is. dat hij zich
een maatschappij van mensahen denkt, die er
niet zijn: menschen zonder zonde." Hiermede
•au zijn wö het •geenszins eens; wfl zouden het
zeer op prfls stellen, wanneer gij uw lezers
(onder wie vele Bellamy-leden) In de gelegen
held wilde stellen, van onderetaande regelen
kennis te nemen.
Wat Bellamy wil. ls_ goed beschouwd, de
practlsche toepassing van de Christelijke ge
dachte der naastenliefde. Dezo practlsche toe
passing nu is niet mogelijk, wanneer wij niet
radicaal breken met het tegenwoordige sys
teem van voortbrenging en verdïeling om winst,
het zoogenaamde „winst-systeem'. Dit systeem
ook wel „kapitalisme" genoemd, achten wij
met Christendom onvereenlgbaar.
Het is niet voldoende, om stelling 1
ulge
istsysteem
ernst toenemen, wanneer niet het kwaad bij
den wortel wordt aangetast.
Wij zouden de zaak zoo willen stellen: Wan
neer gij inderdaad ijvert voor de doorvoering
van de Christelijke leer óók ln het aardsche
leven, keert u dan tegen Alles, wat belemme
rend werkt op de mogelijkheid, om de Chris
telijke beginselen in practijk te brengen.
Stanley Jones zegt in zijn Pao verschenen
boek. getiteld „Christus' Antwoord op het
Communisme", Nederlandeche vertaling van
Johanna E. Ku.per „De .vrondslar van onze
maatschappij moet veranderen. Coöperatie moet
ln do plaats komen van oon current ie."
Inderdaad, hoe kan op het oogenblik bövoor
beeld een zakenman zUn concurrent liefhebben
gelük zlchzelven? H(j zou zichzelf cn zijn gezin
rulneeren. wanneer hy Inderdaad zü'.n concur
rent zoo lief had. want, nu afgezien van de
vraag, of het ethisch (e verdedigen is, het prin
cipe van ons tegenwoordig bedrijfsleven is:
zelf een zoo groot mogelUk gedeelte der koop
kracht van het publiek ln de wacht te stoepen;
het onafwendbaa, gevolg hiervan ls, dat er
voor den concurrent minder overblUff, en het
doel is. dat er voor de-a concurrent n 1 et a
overblijft
Wat Bellamy zich denkt, is niet eon maat*
schappij
held en de mogelijkheid heeft,
naaste Hef te hebben gelük zlchzelven. WJJ
vreezen, dat een dergelijke maatschappij nim-
mer zal konen, wanneer wjj eerst de men
schen zondeloos villen maken, want hetgeen
wjj den eenen dag zullen opbouwen in de har
ten der menschen aan goede en edele vedachten
en voornemens, zal «r den anderen dag. temid
den van den s'.rijd om het bestaan, onbarmhar*
tig uitgestooten of onderdrukt worden.
Laten wij liever beginnen om te werken aan
een samenleving, waarin de mensch inderdaad
zön gedachten kan richten op hoogere dingen,
dan de dagelb'ksche stoffelijke zorgen. Dit is
•en taak. bU uitstelt weggelegd voor een Chris
tel üke Regeeri-ng.
Internationale Vereen. ..Bellamy"»
Afdeellng Rotterdam en Omstr,
Naschrift der Redactie:
WIJ steJlen de Vereeniging „Bellamy" gaarne
In de gelegenheid mee te deelen. dat zij voor
de uitgifte van „De Nleuivo Koers" niet verant
woordelijk Ie. En waar dezo Vereenigimg sterk
propaganda drijft, kan het ook geen kwaad,
dat onze lezers vaal de lodders zeJf vernemen,
wat zij wil. Immens, het la nu voor leder dui
delijk, dat ons oordeed volmaakt jutst was!
„Bellamy" zoekt het ln de omstandigheden en
nit als de Bijbel, ln het hart des menschen.
Men leze de beslissende passage: 'het komt
met den mensch best ln orde als de maatschap
PU hem maar de gelegenheid en de ,.-n o-
gelUkheid biedt. o:n braaf te zon. En men
vergeet dat de maatschappij altijd is, zooals do
menschen zijn.
..Bellamy" heeft dit met alle Idealisten ca
socialisten gemeen, dat hü een Christelijke
maatjehapptj wil opbouwen, maar zonder Chris
tus: de wortel van het kwaad zoekt ln het
nle* ln de zonde. Het oude pogen.
dat telkens herhaald wordt
FEUILLETON
AAN HET HOF VAN SATAN
Door D. KRIJGER
(10
Dr. Sparlcer bewonderde Helens scherp-
tinnigen blik, maar wilde toch geen theolo-
[ische verhandeling over het verschil van
liversc godsdienststelsels houden; daar
voor was de tijd voor Helen nog lang niet
lekomen. „Ik wil u iets voorstellen" zei hij
ïaar. „Kom op onzen debat-avond, daar
lult u moer leeren dan ik u in tien be
oeken vertellen kan."
Kort daarna vertrok hij zonder Mary
ntmoet te hebben. Deze was hierover in
ïaar schik en liet het Helen bemerken ook.
Jelu' hebben het zeker weer over brave
aenschen gehad en de manier om zelf ook
'raaf te worden; ik voegde zij er aan toe:
ik voel me meer op mijn gemak met dien
aderen prediker, die de dingen van den
fechten kant bekijkt, zooals wij allemaal
loen. Die Dr. Sparker is een paar honderl
aren te laat geboren."
Holen voelde geen lust de verdediging
fan Dr Snarker tegen Mary op zich te
lemen. Zij vond het trouwens ook niet
loodic?. Wel begreep zij, dat zij niet te lang
neer bij Marv blijven moest; zij zouden
lerhts van elkaar vervreemden. Van heiRr
oekomst had zij nog geen klaar besef: zij
freesde er financieel slecht voor te staan.
Toch zou zij in geen geval bij Mary om
lulp willen aankloppen. Dan vroeg zij
liever raad aan Dr. Sparker, die zou zeker
wel een uitweg weten.
Met spanning zag zij den debat-avond
tegemoet, die met veel ophef was aange
kondigd. Het opgekomen publiek was over
wegend modern gezind. De taak van Dr.
Sparker kon zwaar worden, dat begreep
hij. Maar hij wist zich veilig in Gods hand
en besloot zich geheel aan Zijn leiding
over te geven. „Met mijn God spring ik
over een muur", was zijn gedachte, toen
hij in de zaal het publiek opnam. Hij trof
er eenige bekenden en ook Mary en haar
man. Mary had groot avondtoilet gemaakt
en haar man was in zee-officiersuniform
verschenen. Gegons van stemmen ging uit
de zaal op. Had men hier en daar de ge
sprekken afgeluisterd, dan zou men be
merkt hebben dat maar weinigen over het
onderwerp van dien avond spraken. Nieuws
gierigheid had de overhand. Men kende
algemeen den modernen predikant, dift ook
in sportkringen goed thuis was, maar die
Dr. Sparker was een vreemde eend in de
bijt, dien kende men niet. Enkelen wisten
te ve* lellen, dat hij geen gewoon dokter
was, maar geneesheer bij de Zending.
„Hebben de zendelingen een ander soort
dokter noodig dan een gewoon mensch?"
had men lachend gevraagd: „zitten zij
anders in elkaar dan wij? Dat dachten we
wel, je kunt moeilijk wijs uit hen worden."
„Nu, dat moet ge niet zeggen", kwam weer
een ander, „de predikant van vanavond is
toch ook zendeling e- dat is toch een
fideele vent, waarmee men best kan op
schieten". „Ja", klonk het antwoord, „macr
die is geen zendeling, die is predikant"
„Dat is hetzelfde", klonk het absolute ant
woord van den man, die het wist
En zoo zou een stille luisteraar een merk
waardig kijkje gekregen hebben op de be
kendheid van het publiek met hun voor
gangers en het doel van hun arbeid.
Eindelijk luidde de bel en kwam de
eerste spreker aan het woord. Het was
moderne predikant Dr. Sparker was daar
blijde om. Nu behoefde hij alleen maar te
antwoorden op beweringen, die lijnrecht
tegen de Schrift ingingen en voor het
overige zou hij de hoofden zoo weinig mo
gelijk warm maken. Hij maakte zich geen
oogenblik de illusie door zijn betoog al
ware het maar één modernist tot andere
gedachten te brengen.
De spreker ging terug tot den oorsprong
van het geschapene, waarvan met zekerheid
niets te zeggen viel. De eenige zekerheid
die bestond was dat er een oorsprong moet
zijn geweest, hoe dan ook. Of de wereld
oorspronkelijk uit stof bestond en of die
stof door zelf-bezieling tot hooger aanzion
gekomen was, wilde hij in het midden
leien.
Evenzoo stond het met den godsdienst
Duidelijk was ook hierin een oorsprong te
onderkennen, dip echter verscholen was in
het duister van het verre verleden. Door
bestudeering en vergelijking onderling van
verschil'endo godsdiensten bij ondeTchei-
denp volkeren der oudheid, ontk int mcr.
niet nan dtn indruk, dat zij alle wortelon
in één en denzelfden oorsprong. In elk
stelsel vindt men sporen van dezelfde
lijnon terug, waarvan spreker voorbeelden
gaf Dc God der Joden komt volstrekt niet
in het ouost bekende stelsel voor. integen
deel, het Oude Testament is vol van be
grippen en denkbeelden, reeds veel vroeger
in andere godsdienststelsels aangetroffen.
Wel is het kenmerkend, dat alle stelsels
zonder onderscheid om een Verlosser me
pen, die de wereld tot normale verhoudia
gen zal terugbrengen en de mcnschheid tot
waren vrede en derhalve tot het ware geluk
moet brengen.
Vooral Confucius scheen het hart van
den spreker getroffen te hebben, althans hij
dien wijsgeer en zijn leer bleef hij het
langst slilstaan. „Confucius", zei hij, „kan
men in zekeren zin een voorlooper van den
Christus noemen. Trouwens", zoo vervolgde
hij, „in Christus vindt men samenkoppeling
van veel denkbeelden van humanen aard,
die reeds duizenden jaren vroeger door
Zijn voorgangers verbreid werden. Alleen"
en daarop legde hij den nadruk. „Christus
was de h^ros onder de menschen, die uiter
ste hoeksteen, zooals Hij genoemd wordt
Hij durfde en wdlde voor Zijn leer sterven
en deed dat ook. Alleen voor dat feit reels
moeten wij Hem dankbaar zijn, want daar
door werkte Hij meer dan één Zijner voor
gangers, die eveneens het hunne bijdroegen
tot het stichten der wereldreligie, bevruch
tend en inspireerend op edel denkende
menschen, die in andere menschen hun
broeders zien en de ellende der menschheid
in het nauw gedreven door overheersching
oorlogen en dreiging van oorlogen, gepaard
met ellende en gebrek aan alle kanten,
willen omzetten ip een alles veredelende
liefde der menschen tot elkaar. Voor dlj
liefde had Jezus dén moed om te sterven
en het is niet waarschijnlijk, dat clP wereld
een tweede voorbeeld daarvan zal opleve
ren." „Daarom, ging spreker met verheffing
van stem voort, „daarom moeten wij di e n
Jezus Christus als voorbeeld nemen, Zijn
werk voortzeten en tot een goed eind 3
brengen. Op die wijze zal Hij niet vergeefs
gestorven en zullen wij Zijner waardig
zijn."
Geruimen tijd stond spreker daarna stil
bij het werk van verschillende wereld
bekende voorgangers van den tegenwoor-
digen tijd, die hun leven wijden aan het
ideaal, dat Christus voor oogen stond: liet
opheffen der menschheid uit haaj* sociale
ellende om haar te voeren tot hooger be
staan, een bestaan van waren vrede, ge
boren uit naastenliefde, waarvan Jezus hpt
verheven voorbeeld gaf. Als zoodanig moe
ten wij in Jezus Christus onzen Heiland
zien en Zijn werk verder de wereld in
dragen, opdat wij in Zijn kracht tot de
volmaking naderen". Met deze slotrede
eindigde de spreker en kwam Dr. Sparker
aan het woord.
De meeste aanwezigen gaven hem een
geringe kans en ook Helen was onder den
indruk gekomen van de welsprekend?
woorden van zijn voorganger, die, naar haat
gedachte, overtuigend gesproken had.
De eenige, die niet vreesde, was Dr. Spar
ker zelf. Hij vond dat zijn voorganger het
hem al heel gemakkelijk gemaakt had en
er niet in hot minst in geslaagd was eentg
succes aan te toonen, door dien door hem
te voorschijn gebrachten Christus in zün
wereld behaald. Immers, van alle zijden
dreigden revolutie en oorlog. Overal ston
den de volkeren in het openbaar of heime
lijk tegen elkander op en gaven het tafereel
te aanschouwen van een oerwoud bij nacht
als de wilde dieren er, op uit gaan om
elkander te bespringen en te vernielen. In'
eenige welgekozen woorden wees hij zijn
gehoor op deze feiten en liet bovendien niet
na er met klem den nadruk op te leggen,
•dat alhoevvU niemand ontkennen zal, dat
in de Christelijke religie loeringen worden
teruggevonden, die men in reeds vroeger be
staande godsdienststelsels aantreft, er toch'
slechts één religie is, die een eenig God
erkent als de machtige Schepper aller din
gen, een God, die zich drieëenig openbaart,
„Dezen God kom ik u, Christenen, heden
avond verkondigen", riep hij met heilig
sarcasme vol vuur uit, „want zóó lief hcctt
deze God de wereld gehad, dat Hij Zijn
eeniggeboren Zoon, het hoogste, dat Hij
geven kon, aan haar afstond om den dood
te overwinnen en zondaren te redden. Die
Christus wordt genoemd een val en een
opstanding, en inderdaad. Hij is het. Velen
nemen Hem aan als Borg tot verzoening
met den Vader, als hun eenigen toeverlaat
in leven en in stenen en hebben vrede
gevonden: zij zijn schatrijk, al zijn zij vaak
arm. Maar er zijn er ook. die hem even
eens meenen te volgen, doch Hem niet ala
hun Middelaar erkennen, die Hem alleen
willen volgen in den arbeid, dien Hij tijdens
Ayn omwandeling op aarde tot stani
-fC o Jn d,en arbeid zien zij het Konink
rijk Gods. vergetende dat Jezus uitdrukke
lijk gezegd heeft, dat Zijn Koninkrijk niet'
van deze wereld is. De charen. die Hem
gevolgd waren, verlieten Hem grootendee's
toen Hij uitdrukkelijk verzekerde, dat Zijn
Koninkrijk geen verheven zetel op aarde
zou innemen, maar dat het geheel geeste
lijk was, een Koninkrijk der Hemelen.
(Wordt vervolgd)
