Gereformeerde Vereeniging voor
Drankbestrijding
JCaxaer-CUdcert/es
WOENSDAG 31 JULI 1935
TWEEDE BLAD PAG. 5
De drie auto's twee bussen en een luxe-wagen die gistermorgen op den Haarlemmerweg bij Amsterdam met
elkaar in botsing kwamen, vernield en gekanteld óp den weg; 'n automobilist was op slag dood en zeven personen
■werden gewond, waarvan een later overleden is. De grootste autobus ligt over de trambaan.
De ingezakte brug in de Prahova-vallei in Roemenië, waar een
machinist voor zich de verzakking zag geschieden en er met de
grootste snelheid over reed.
Deelnemers aan den school-schaakwedstrijd, die te Utrecht wordt gehouden en Maandag begonzitten diep te denken
over de mogelijkheden, hun tegenstanders schaakmat te krijgen.
De Prinses von Erbach (links) in Scheveningen tijdens een rit over
den Boulevard met een gezelschapsdame.
Italiaansche schepen lossen oorlogs
materiaal in de haven van Massoea.
Het zevende lustrum
Jaren van gezegende actie
Een veranderde mentaliteit
in den Geref. Kring
De Geref. Vereen, voor Drankbestrijding
1 ons vaderland komt vandaag en morgen
1 Rotterdam bijeen in 35e algemeene ver
gadering en zal op sobere wijze haar zeven-
Ie lustrum vieren. Al zijn de omstandig-
ïeden van dezen tijd niet naar een luid
ruchtig feestbetoon en verhinderen ook de
irastige verliezen, die de vereeniging de
aatste P/2 jaar leed, dit, er is toch reden
tij dezen mijlpaal even stil te staan, want
le Geref. Vereen, heeft de laatste jaren op
vaardige wijze haar plaats ingenomen in
le rij der. Christelijke vereenigingen en een
irachtige actie gevoerd tegen de heerschen-
le drinkgewoonten met al den droeven na
sleep van dien. Helaas, het is het eerste
ustrum dat de vereeniging viert zonder
W. H. Gispen, haar wakkeren oprichter
voorzitter tot zijn dood. Maar zijn mantel
nel op een van zijn leerlingen, Ds. J. van
Herksen te Ermelo, die de .vereeniging te-
Ds W. H. Gispen
foren 10 jaar als secr. diende en thans voor
pet eerst de jaarvergadering geheel presi-
Beeren zal. Velen zijn in deze 35 jaar ge
komen en weer gegaan of door den dood
freggenomen. Eén van de oude garde staat
pog in volle kracht, nl. de heer C. Buiten-
pijk te Amsterdam, die in 1937 zijn zilveren
[ubileum als hoofdbestuurslid vieren mag.
pan de mannen, die met hem in het H.B.
graden, is niemand meer in functie.
I We willen hier een en ander vertellen van
pc geschiedenis van deze vereeniging, die
Pp haar jubileum mag gedenken hoe God
par arbeid rijkelijk heeft willen zegenen.
Da oprichting
Getroffen door de verschrikkelijke drank
ellende, die hij in eigen gemeente aan
schouwde, plaatste de zoo welbekende en
populaire Ds. W. A. Dekker van Hoogeveen,
in Dec. 1899 in diverse kerkelijke bladen een
advertentie die een oproep was aan alle
Gereformeerden om samen te komen in
Utrecht, teneinde over de aan te nemen
houding ten aanzien van het alcoholisme,
zich nader te beraden. Als een conscicntie-
kreet kwalificeerde wijlen Ds C. M. W.
Plet in „De Bazuin" dezen oproep. 8 Maart
1900 kwamen in „Irene" te Utrecht als ge
volg van deze advertentie, 25 personen bij
een, w.o. 7 predikanten. Volgens de agenda
zou over de volgende vragen beraadslaagd
worden:
I. Wat staat ons als Geref. te doen tegen
het steeds toenemend alcoholisme?
II. Is het mogelijk en gewenscht om te
komen tot oprichting eener afzonderlijke
vereeniging?
Na een breede discussie werd besloten
tot oprichting van een vereeniging over te
gaan, waartoe de volgende motie werd aan
genomen:
„De vergadering spreekt zich uit voor de
oprichting van een vereeniging ter bestrij
ding van de drankzonde en ter opwekking
van het bewustzijn onder de Gereformeer
den van de noodzakelijkheid van dien strijd.
Zij laat de broederen vrij in hun opvatting
omtrent het al of niet noodige van geheel
onthouding of van afschaffing van sterken
drank, maar stelt een van beiden voor haar
leden verplichtend"
Als leden van de commissie die alles wat
tot de constitutie der vereeniging behoorde
meest voorbereiden, werden benoemd de hee-
re- Dr J- H. A. van Dale te Veldwijk; wij
len Ds. W. A. Dekker te Hoogeveen; wijlen
Ds. W. H. Gispen Jr. te Baarn; wijlen J.
Minderaa te Amsterdam en wijlen Ds. C. M.
W. Plet te Wezep. Van deze heeren is al
leen Dr. v. Dale nog in leven. Zij vormden
het eerste hoofdbestuur.
Sympathie en tegenstand
De oprichting der vereeniging was een
evenement. Als zoodanig werd ze zelfs door
wijlen Dr. A. Kuyper in zijn „Heraut"-
artikelen van Sept. 1900 voorgesteld.
In een lang artikel van Rev. J. de Hart,
geplaatst in t\^ee Holl-Amerikaansche bla
den, nl. „Een stem des volks" en „De Tele
graaf" tot opschrift voerende: „Nederland
boven Amerika" werd over de oprichting
der vereeniging blijdschap uitgesproken en
do verwachting geuit, dat. de Gereformeerden
in Nederland nu ook zouden toonen de zaak
met energie door te zetten.
De oprichting der vereeniging maakte vele
tongen los en bracht diverse pennen in be
weging. Een storm teisterde het jonge
boompje. Immers tal van geestelijke leids
lieden des volks meenden te velde te moe
ten trekken tegen de kettersche meeningen
en de heidensche ascese, die h.i. door de op
richting der vereeniging werden gepropa
geerd. De oprichters werden beschuldigd
van.„methodisme". „Doopersche neigingen",
„Roómsche zuurdesem" etc, Aan deze bê-
Ds R. J. W. Rudolph
strijdingen deden echter de hoofdorganen
der Geref. pers niet mede. „De Bazuin" be
groette de vereeniging weldra met sympa
thie. In die eerste dagen verscheen geheel
onverwachts en tot verrassing der oprich
ters, die van dezen bondgenoot niet wisten,
een geschrift van den onlangs overleden
em.-predikant, Ds. A .M. Diermanse te Ede,
getiteld: „Is geheelonthouding van bedwel
mende dranken ongereformeerd?" Zoowel
„De Bazuin" als de „Friesche Kerkbode"
erkenden, dat de schrijver van de door hem
aangehaale Schriftplaatsen een juiste exe
gese gegeven had.
De constitueerende commissie ging onder-
tusschen met haar arbeid vérder en ont
wierp een concept-statuut, dat aan de leden
hun getal was geklommen van 22 op 46
werd rondgezonden
Beginselverklaring
25 Juli 1900 werd te Zwolle een consti-
tueerende vergadering gehouden. Op deze
vergadering werd éen beginselverklaring
aangenomen van de hand van wijlen Ds
Gispen. Ze geldt heden ten dage nog en
werd, hoe men de vereeniging ook be
streed, nimmer aangevochten. Deze verkla
ring luidt:
De Geref. Vereeniging enz., stelt zioh op
de grondslag van Gods Woord, naar de op
vatting van de drie formulieren van eenig-
heid en gaat dienovereenkomstig uit van
de volgende beginselen.
le. dat de zonde nimmer in eenige stof
zelf gelegen is, dus ook niet in de alc. dran
ken als zoodanig;
2e. dat onder bepaalde omstandigheden,
öf in het persoonlijk leven, óf in het leven
van anderen, óf in algemeene tijdsomstan
digheden het niet gebruiken van deze dran
ken tot do eer van God en het welzijn van
den naaste strekken kan;
3e. dat in de tegenwoordige tijdsomstan
digheden, ter bestrijding van het alcoholis
me tot de roeping van den Christen is te
rekenen de drinkgewoonten niet te steunen
en daarom zich van het ge.bruik van de al
coholische dranken als genotmiddel te ont
houden.
In de middagvergadering verdedigde wij
len Ds Gispen deze verklaring en het stre
ven der vereeniging in een toespraak, die
later onder de titel1 „Het optreden van de
Geref. Vereen, voor Drankbestrijding", bij
Kok te Kampen, het licht zag.
Wijlen Prof. H. Bavinck vond daarin aan
leiding in „De Bazuin" nogmaals te wijzen
op de oprichting der vereeniging als een
verblijdend verschijnsel.
Zoo was dan de geboorte dezer vereeni
ging een feit In het eerste jaarverslag
vermeldde de toenmalige seoretaris, wijlen
de hfi.er J. Minderaa, dié tot zijn dood deze
organisatie 23 jaar met groote trouw en
toewijding heeft geuiend, een ledental van
365, terwijl er toen 9 afdeelingen waren.
Vier-en-dertig jaar heeft wijlen Ds Gispen
deze organisatie als voorzitter gediend en
door zijn veelomvattende arbeid jegens
haar heeft hij zich groote verdiensten ver
worven. Deze werden in 1928 dan ook van
Regeeringswege erkend doorzijn benoeming
tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Talloos zijn de ingezonden stukken, die hij
in onderscheiden persorganen heeft ge
schreven.
Actief optreden
Bij de herziening van de Drankwet 1901
trad de vereeniging direct actief op. Zij
stelde zich in verbinding met de kerkera
den der Geref. Kerken en zocht contact
met de Anti-Rev. Kamerclub. De Drankwet-
Kuyper vond in deze vereeniging een kiach
tige steun en haar voorzitter doorkruiste 't
land, om allei'wege in openbare vergade
ringen deze wet te verdedigen. Meermalen
waren op die vergaderingen de heeren
kroegbazen en bordeelhouders bij getallen
present en dat het er spookte, blijkt wel
uit het feit, dat meer dan één vergadering
door de politie werd gesloten. Deze actie
kwam de jonge vereeniging zeer ten goede.
De ouderen herinneren zich nog het optre
den van wijlen Ds Gispen op de Deputaten-
vergadering van 1901, waar hij, gesteund
door tal van Anti-Rev Kiesvereenig'ingen,
ijverde voor opname van een passage in 't
Program van actie inzake de regeling van
de drankverkoop en meer gedetailleerde
omschrijving van punt 3, sub 8 van dat pro
gram, waar het luidde: „het tegengaan van
de vergiftiging van ons volk door de al-
Van de 34 algemeene vergaderingen, die
de vereeniging mocht houden, heeft Ds Gis
pen er 29 mogen presideeren. Onder zijn
leiding groeide de vereeniging zeer uit. Het
aantal brochures en geschriften, dat de
vereeniging uitgaf loopt over de 50. Vele
zijn er van de hand van den overleden
voorzitter. We noemen slechts het lijvige
geschrift: De Kerk in aanraking met het
drank vraagstuk, en de destijds zeer de aan
dacht trekkende polemiek met zijn boezem
vriend, Dr Rijk Kramer, die onder de titel
„Hoor en wederhoor" verscheen.
Sinds 1909 geeft de vereeniging een
maandblad uit dat door den heer Minderaa
tot diens dood in 1923 werd geredigeerd,
welke taak Ds Gispen toen van hem over
nam. Hij schreef er zijn bekende „Brieven
aan een vriend te Schiedam" in, waarvan
de laatste nog na zijn dood verscheen. Het
werden meermalen genoemd stukjes blau
we journalistiek van subliem gehalte. Na
de dood van Ds Gispen trad Ds J. v. Herk-
sen op als hoofdredacteur, bijgestaan door
vijf redacteuren, de heeren Ds D. van Dijk,
te Groningen; Ds J. C. Hakman te Alm-
kerk; C Buitendijk to Amsterdam; J O.
Elshout te Apeldoorn en W. C F. Scheps
te Den Haag, waarvan de laatste secretaris
der redactie is. Ds Hakman sohrijft nu de
„Brieven aan een vriend te Schiedam".
Sinds 1913 geeft de vereeniging ook een
eigen jaarboelrie uit, dat sommige jaren in
pl.m. 7000 ex. het licht zag. De crisis heeft
ook deze oplaag aangevreten. Het boekje
ziet het licht onder redactie van de heeren
C. Buitendijk, Ds J. v. Herksen en W. C F
Scheps.
Ook heeft de jubileerende vereeniging een
eigen, goed georiënteerde bibliotheek, die
enkele jaren werd verzorgd door mej. de
Moor te Zeist, dochter van een der ont-
Deze reinigings-methode
is ZOO APnvoiirlin!
Voor het slapen gaan een „Laxeer-Akker-
tje", zonder iets aan Uw dagelijksche levens
wijze te veranderen. Géén dieet. Dank zij de
nieuwe vinding van Apotheker Dumont: de
nieuwe „Laxeer-Akkertjes", maakt Ge- Uw
bloed zuiver en verwijdert Ge uit Uw darm
kanaal de schadelijke vergiften, die U zoo
hangerig en pafferig maken. Ze geven U een
prettig opgewekt gevoel. Géén bitter of wal
gelijk smakend middel, dat soms erger is dan
de kwaal. Géén al te heftig middel, dat U
hèr-verstopping of op den duur een chro
nische constipatie bezorgt, maar
een zacht en op natuurlijke wijze
werkend middel, dat bestaat \f£§^
uit onschadelijke bestanddeelen 1
plantaardige stoffen - gal-extrac-
ten z.g. melkzuur-fermenten en
chloropnylle, welke zeer gunstig
op geheel Üw gestel werkerv m
7>lcJ<&n. ScJwon. Scfup
„laxeer-Akkertjes" probeeren is de goede
slapen voormannen der vereeniging, wijlen
Dr J. C. de Moor.
Alleen over het afgeloopen jaar zette de
administratie 153.250 brochures en geschrif
ten om.
Wijleo Ds. R. J. W. Rudolph was de eer
ste propagandist der vereeniging, die een
deel van zijn tijd in haar dienst arbeidde.
Hij ontviel de vereeniging helaas reeds
vroeg door de dood. In 1919 volgde de heer
W. C. F. Scheps van Den Haag, hem op.
Hij was als zoodanig werkzaam tot 1930 en
deed voornamelijk consolideerend werk. Van
de negen prov. honden, welke de vereeni
ging nu heeft, werden er ach: onder zijn
leiding gesticht, terwijl hij enkele honder
den spreekbeurten voor haar vervulde.
Ledental
De vereeniging telde 1 Jan. j.l. 4523 leden.
Het is reeds hooger geweest, want toen de
Geref. Vereeniging haar zesde lustrum vier
de, was het de 4700 gepasseerd. De slechte
tijdsomstandigheden gaan ook deze vereeni
ging niet zonder meer voorbij. Het aantal
verspreide lec'en bedraagt nu 6S6 en het
aantal afdeelingen 122. Een kleine honderd
predikanten zijn mede lid. Ook heeft de
vereeniging negen prov. bonden, waarvan
die in Friesland en Zuid-Holland met meer
dan twintig afdeelingen de sterkste zijn.
De vereeniging is aangesloten bij Enkra-
teia-, de Bond van Prot. Chr. Drankbestr.
vereenigingen, die de bekende Enkrateia-
congressen om de vier jaar organiseert De
voorzitter van de Geref Vereen, is ambts
halve vice-voorzüter. Ook is zij lid van de
Nat Blauwe Weekcommissie en van meer
dere blauwe corporaties.
Van de mannen, die onder haar vooraan-
gestaan hebben, moeten genoemd, wijlen
de heeren Gispen, Minderaa, Rudolph, maar
ook Dr J. C. de Moor, kort na het zilveren
jubileum haar door de dood eveneens ont
vallen. Ilij diende haar als vice-voorzitter
en bepleitte haar goed recht meermalen op
ROFFELRIJMEN
OM CHRISTUSWIL
Gij die een stukje paradijs
Ter woning hebt gekregen,
Een huis met tuin aan bosch en hei
Aan zee en strand gelegen,
Gij die uw kroost gezond en wel
Vacantiefeest ziet vieren
En welig in de buitenlucht
In zon en ruimte tieren,
Gij die in uwer kindren oog
En op hun roode koonen
De zegen leest die God u geeft
In 't heerlijk buiten wonen,.
Hebt gij 't berichtje in de krant
Niet onder 't oog gekregen:
Vacantie Buiten" zit heel erg
Met bleekneusjes verlegen!?
U kent het mooie werk toch wel
Dat deze zendelingen
Verrichten voor het zwakke kroost
Der grootestedelingen?
Welnu, zet dan uw hart en huis
Voor zulk een bleekneus open
Waarvan er een paarhonderd op
Vacantie buiten hopen.
U krijgt geen zieke thuis gestuurd,
Dat zult u toch wel snappen
Nee, een verslapte stedeling
Die frissche lucht moet happen,
Eenrjongetje, een meisje dat
Om lucht en zon verlegen,
Wanneer het dankbaar u verlaat
Wat zwaarder dient te wegen.
Gij weet het: wie om Christus' wil
Barmhartigheid wil plegen
Verrast God, naar Hij heeft beloofd,
Met Zijn bizondre zegen.
(Nadruk verboden.)
LEO LENS.
voortreffelijke, Schriftuurlijke wijze in ge
schrifte. Het vorig jaar ontviel het hoofd
bestuur door de dood de heer J. Strating te
Twijzel. 25 jaar voorzitter van de Friesche
Bond der Vereer.igirfg. Jongeren hebben
echter de opengevallen plaatsen ingenomen
en de Geref. Vereen, mag tot op de huidige
dag haar plaats in de Ned. Drankbestrij-
dersvereenigingen met eere innemen en telt
ook terdege mee, dank zij haar groote ac
tiviteit!
Den Haag,
W. C. F. SCHEPS,
