Kruschen Salts
De Hoogeschool van Franeker
ZATERDAG 27 JULI 1935
DERDE BLAD PAG. 9
RADIO KOOTWIJK
Het één zijband-systeem
De versterkte omroepzender
Hoewel het raido-telegrafisch en -telefo
nisch wereldverkeer via het station Kootwijk
door de crisis sterk teruggeloopen is, wordt
op dit groote radio-station gestadig en met
grooten ijver doorgewerkt.
In den laatsten tijd zijn er twee belang-
rijke werken tot stand gekomen en wel:
de verbouwing van de telefonie-
zenders voor het verkeer met Oost-
Ind'ië voor de toepassing van het zoo
genaamde enkelzij,band-.systeem, en
de verbetering en versterking van
■den omroepzender.
Tot de eerstgenoemde werkzaamheden
werd overgegaan, omdat daardoor een be
langrijke bezuiniging op de exploitatiekosten
kon worden verkregen, die bovendien ge
paard ging met een groote verbetering in de
kwaliteit der gesprekken. Als bijkomstige
voordeelen werden daarbij verkregen een
economischer gebruik van de ruimte, welke
in de aether beslag genomen werd en een
uitbreiding van het aantal gesprekken dat
gelijktijdig afgewikkeld kan worden.
De verbetering en versterking van den
omroepzender was noodig tengevolge
verschillende omstandigheden op omfoepge-
bied, waarvan de belangrijkste zijn de moei-
lijkheden, welke aan het behoud van een
lange omroepgolf (1875) meter) verbonden
eijn.
Onder leiding van prof. Koomans hebben
we deze nieuwe werken in oogenschouw ge
nomen.
Bij het nieuwe systeem wordt slechts één
van de bij radiotelefonie opgewekte beide
Kelkaars spiegelbeeld vormende) groepen
wisselende frequenties of „zijbanden" uitge
zonden. De draaggolf en de andere zij band
worden onderdrukt.
Op het ontvangstation wordt dus die eene
eijband slechts ontvangen. In het ontvang
toestel wordt echter de „draaggolf' weer
opgewekt en het te ontvangen geluid wordt
dus weer bepaald door de verschillen in
frequentie tusschen de plaatselijk gemaakte
draaggolf en de ontvangen groep zijfre-
quenties.
Wanneer men nu bedenkt, dat het grootste
gedeelte van het vermogen van de zender
noodig was voor de uitzending van de
draaggolf, wordt, het duidelijk, dat door weg
lating van die draaggoLf en bovendien nog
een der zijbanden een aanzienlijke arbeids
besparing verkregen wordt.
Zoo wordt thans met 40 inplaats met 200
kilowatt gewerkt, bij een nog verhoogde nut
tige uitstraling en aanzienlijke verbetering
in de kwaliteit, daar immers de draaggolf
nu constant blijtft en geheel onafhankelijk
blijft, van de op groote afstanden optredende
„fading".
Hieraan kan nog worden toegevoegd het
[belangrijke voordeel, dat men in het nieuwe
systeem multiple kan werken. Men kan nl.
de tweede zijband ook uitzenden, echter als
drager van een tweede gesprek, zoodat twee
gesprekken zonder draaggolf gelijktijdig
kunnen worden overgebracht De daarvoor
benoodigde arbeid wordt niet noemens
waard grooter en men kan dus zeggen, dat
de economie er door wordt verdubbeld. De
benoodigde electrisohe arbeid wordt zoo tot
IA*van vroeper teruggebracht, bij verhoog-,
de nuttige uitstraling en verbeterde kwa
liteit!
Het multiple werken heeft in het alge
meen bovendien nog twee groote voordee
len, nl,:
1. er wordt, weinig ruimte in de aether
Sn beslag genomen: op de voor de telefonie-
zender genotificeerde frequentie worden
twee in plaats van één gesprek overgebracht
2. voor de twee gelijktijdige gesprekken
1
Geopend 29 Juli 1585
Het is wel een ver, vooral in weten schap-
pelyken zin heel ver verleden, dat de 350-jarige
herdenking van de opening der Franeker
Hoogeschool op 29 Juli a.s. oproept. Doch nu
èn het gemeentebestuur van Franeker èn de
Federatie van Friesche Studenten-Vereen, ge
meend hebben, er een, zelfis tweedaagsche ge
dachten 'isviering aan te moeten wijden, is er
aanleiding om de stichting van den Frieschen
stadhouder Graaf Willem Lodewijk, even in de
aandacht te brengen. In elk geval heeft de
Franeker Academie in haar tijd den roem van
Friesland en ver daarbuiten verhoogd en als
zoodanig past het aan het verre nageslacht,
van haar beteekenis op de hoogte te zijn.
Op denzelfden Frieschen landdag, waarop
de afzwering van den koning van Spanje werd
herhaald, is het besluit genomen tot stichting
van een Hoogeschool, die to1; taak had zoowel
predikanten als overheden aan het Friesche ge-
meenebest te leveren. Zij kreeg den naam van
„Seminarium ofte collegium tot welstand der
Kercke en het Politisch Regiment".
Lotgevallen.
Evenals haar zusters van toen en later heeft
de Franeker Hoogeschool sterke „ups and
downs" gekend. Kon bij hek eerste eeuwfeest
met trots worden vermeld, dat in die honderd
jaar meer dan 10.500 academieburgers in het
album der Hoogeschool waren ingeschreven,
by het tweede eeuwfeest was de Academie
reeds zoozeer in verval, dat men zich sterk
verheugde toen kort daarna het getal der stu
denten toch weer tot 80 was geklommen. En
den bekenden, later Leidschen hoogleeraar
J. H. Scholten, verhaal»; Prof. Kuenen, dat hy
in 1840 mede daarom het professoraat in Fra
neker aanvaardde, omdat hy by het gering en
meer en meer slinkend getal der studenten
daar zooveel tijd voor studie had. Het tijdperk
der groote revolutie bracht het einde: in 1812
hief Napoleon de School op, en in 1843 verging
het Rijksatheneüm, dat bij het her9;el der On
afhankelijkheid voor de Academie was in de
plaats gekomen (1815) desgelijks.
Descartes in Franeker.
Aan de geschiedenis der Hoogeschool van
Franeker zijn de namen van zeer bekende fi
guren verbonden. Niemand minder dan Descar
tes (Cartesius) heeft er gestudeerd. Nog
slechts eenige jaren geleden (op 26 April 1929)
is op plechtige wijze te Franeker het feit her
dacht, dat 300 jaren geloden de Fransche wijs
geer René Descartes werd ingeschreven.
Jan den Tex heeft toen een rede gihouden,
waarin hij over de Academie van Franeker
kele wetenswaardigheden meedeelde. Zij leek
in die dagen (1629) niet veel op een Universi
teit naar onze begrippen. Er waren in hei
eerste jaar na de oprichting 36 studenten, ver
deeld over drie faculteiten: theologie, rechten
en letteren. Later kwam er een vierde: medi
cijnen en steeg het aantal studiosen tct; 100.
Hun leeftijd was ook van anderen maatstaf;
jongens van 14, 15 jaar waren geen uitzonde
ring.
Het was in Franeker, dat Descartes de rust
hoopte te vinden, die hy noodig had on
conceptie van zijn groote werk, de „Discowis
de la Méthode", waarover hy 18 jaren ge
zwoegd heeft, ter hand te nemen.
Dr. Rekker in Franeker.
Een andere figuur, wiens naam naast die
van Bogerman en Coccejus de Franeker
Hoogeschool sierde, was de 17de eeuwsche
theoloog Dr. Balthazar Bekker. Cartesius heeft
op hem veel invloed gehad. Hy heeft tot drie
maal toe in Franeker gewerkt: eerst als 20-
jarig student aan de Academie, vervolgens als
rector van de Latynsche school, en op 32-jari-
gen leeftyd als predik an1:.
Toer Bekker in 1666, na in 1660 gepromo
veerd te zijn tot doctor in de theologie, te
Franeker predikant was geworden, duurde het
niet lang of hij begon aan huis Iets te geven
aan theologische studenten.
Van welken aard deze lessen waren, bleek al
heel spoedig daarna toen Bekker een
tijnsch boekje uitgaf over de wijsbegeerte
Cartesius. Reeds toen stak een storm van
ontwaardging in de kerkelijke wereld op tegen
den schrijver. Feller nog werd het verzet toen
Dr. Bekker van 16911693 „De betooverde
wereld" het licht deed zien, een werk in
boeken, waarin hy een „bevestiging van
ware geloof" beweerde te ontvouwen. Maar de
kerkelijke autoriteiten van die dagen zagen
het anders enontzetten hem in 1692 uit
zijn ambt, dat hij toen 'te Amsterdam bekleedde.
Als burcht van het z.g.n. zelfstandig denken
is de Franeker Hoogecchool langen tyd
grooten invloed geweest.
De herdenking.
De herdenking zal plaats vinden op Maan
dag 29 en Dinsdag 30 Juli. In de Herv. Kerk
te Franeker zal den eersten dag een wydings-
samenkomst worden gehouden, waar Prof.
Gosses, te Den Haag, buitengewoon hoog
leeraar in het Friesch aan de Universiteiten
te Amsterdam en U»;recht, een herdenkingsrede
zal uitspreken. Den volgenden dag zal er een
geschiedkundig verbeeldingsstuk worden uit
gevoerd in de Friesche taal, houdt de heer H.
Algra een historische rede en zal men dinee-
Over de plechtige opening der Hooge
school van Franeker op 29 Juli 1585 vonden
wij in het „Corresp. blad" der Ver. van
Chr. Onderw. enz., nog een paar interessan
te mededeelingen:
Stadhouder Willem Lodewijk sprak een
rede uit, waaraan de volgende kenmerken
de woorden ziin ontleend:
„Ik wil onder plechtige aanroeping van
Gods Naam in een kerkelijke plechtigheid
deze hoogeschool niet wijden aan Pallas
Athene en nier aan de Muzen, de godinnen
van kunsten en wetenschappen, maar ik wil,
in 't openbaar ze overgeven aan den Heere
Jezus Christus en aan de Kerk".
Na de kerkelijke openingsplechtigheid
ging het iüustre gezelschap naar de uni
versiteitsgebouwen.
Voorop de stadhouder, daarachter de re-
gecringspersonen, zeven professoren met de
studenten. In de theologische collegezaal
hield Gedeputeerde Abel Frankena een rede
(evenals die van de stadhouder, in 't La
tijn) over: Het Hoogste doel voor de op
richting der kerk is het onderwijs.
„Van het onderwijs hangt af het bestaan
van kerk en staat. De school moet zijn een
„boomschool" voor opgroeiende eiken, die
steunpilaren worden voor onzen staat.
Daarom hebben wij rond gezien naar zeer
geleerde mannen, voorbeelden in geloof en
wetenschap.
Wij wijdpn de school aan Christus en
Zijn volk."
Namens de professoren sprak prof. Hen
drik Antonii. Hij bedankte de Over
heid voor haar steun. En wenschte onder
aanroeping van de Naam Gods zegen voor
het onderwijs. Tot besluit sprak hij over
Joh. 5 39: „Onderzoekt de Schriften, want
gij meent daarin het eeuwgie leven te heb
ben en die zijn het, die van mij getuigen."
heeft men slechts één gerïoht antenno
(„beam") noodig, hetgeen van belang is. om
dat. zulk een gerichte antenne een omvang
rijke en vrij kostbare constructie is.
De gedachte van multiple werken is sterk
door den Indischen dienst gestimuleerd en
de Indische dienst gaat nu ook op dezelfde
wijze werken met. de in aanbouw zijnde zen
ders te Dajeuhkollot.
'Gisteravond vertrok "het stoomschip Veendam'van Botterdam met aan boord 700
letien der Ned. Chr. Beisver eenigingdie een jubileumreis maken naar de Noorsche
fjorden en Schotland,
Zoowel de Nederlandsehe als de Indisch6
felefoniezenders worden bovendien nog
van een telegrafiekanaal voorzien.
Een tweede belangrijk punt in de zend
apparatuur te Kootwijk is de nieuwe om
roepzender.
De algemeene opzet van dezen zender
kenmerkt zich door grooten eenvoud en ge
ringe afmetingen, wat voor een zender van
groot vermogen zeer opvallend is.
In de eintrap wordt met twee groote lam
pen, ieder van 300 K.W. gewerkt. Hiermede
kan het antennevermogen tot 150 K.W. wor
den opgevoerd, doch normaal wordt niet
hooger dan 120 K.W. gegaan, waarbij de
kwaliteit nog op zijn best is.
Verdere technische bijzonderheden zullen
we den lezer besparen. Alleen nog iets over
de antenne. Dif. is een enkelvoudige T-an-
tenne, welke is opgehangen aan twee der
bestaande 210 M. hooge masten. Zij hangt,
dc doorhang medegerekend, op een hoogte
van plm. 180 M. boven den grond.
De zender wordt, bediend vanaf tegenover
den zender opgestelde metalen schakelhor
den. Deze zijn met het oog op eventueele
bedrijfsstoringen geheel dubbel uitgevoerd.
De zender wordt gevoed door middel van
twee buiten het zendgehouw opgestelde
transformatoren van resp. 500 en 750 K.V.A.
Officieele Berichten
EEREMEDAJLLE ORANJE-NASSAU-ORDE
Toegekend is de bronzen eere-medaille der
Oranje-Nassau Orde aan J. Dijkman, Alkmaar.
procui'&ur, wonende te Princenihage
AUDIëNTIE
audiëntie van den minister van
il op Maandag 29 Juli a.s. niet
Geref. Vereen, v. Drankbestrijding
Het 35e jaarverslag
Verschenen is het 35e jaarverslag van de
Geref. Vereen, voor Drankbestrijding, die
31 Juli en 1 Aug. a.s. in Rotterdam in 35e
jaarlij-kische algemeene vergadering zal bij
eenkomen.
Aan het jaarverslag van den waarnemend
secretaris, den heer J. F e i t s m a, van
IJmuiden, ontleenen we, dat in de samen
stelling van het hoofdbestuur nogal eenige
wijziging kwam. In de vacature, ontstaan
dioor het aftreden van Ds A. M. Berkhoff,
werd gekozen de heer J. O. El shout, te
Apeldoorn en in de vacature van wijlen Ds
W. H. Gispen, Ds J. v. Herksen te Er-
melo. Diens plaats als secretaris zal op de
a.s. jaarvergadering worden vertuid.
Aan het hoofdbestuur ontviel ook door
de dood de heer J. Straling, te Twijzel, aan
wien het jaarverslag enkele woorden wijdt.
Zijn plaals werd ingenomen door den heer
J. v d Berg te Leeuwarden.
In Utrecht w erd een Prov. Bond gesticht,
die als hoofdbestuurslid aanwees de heer
PI. M. J. de Raad tc Ulrecht. De redactie
van 't, maandblad onderging een algeheele
wijziging. Ds J. v. I-Ierkscn trad op als
hoofdredacteur en de hceren Ds J. C. Hak
man te Almkerk; Ds D van Dijk te Gro
ningen: J. O. Elshout te Apeldoorn en W. C
F Schepste Den Haag als redacteuren, waar
bij de laatste tot secretaris der redactie I
benoemd werd. Hot maandblad bestond
25 jaar en kwam uit met een herdenkings
tevens Kerstnummer in 33.000 ex. Ook de
kunstkalender zag wederom het licht, ter
wijl het jaarboekje in 22e jaargang 't licht
zag. Twee predikanten der vereenigingver
vulden een radio-spreekbeurt. Het hoofdbe
stuur benoemde een commissie van vijf per
sonen om een bloemlezing samen te stellen
uit de nagelaten geschriften van wijlen Ds
VV. PI. Gispen. In samenwerking niet de
.«tea»
ZONDAG 28 JULI
BLOEMENDAAL 245,9 M. Uitzending uit
de Geref. Kerk. Voorg. Ds. Joh. C. Brussaard
10.00 vm. H. Avondmaal. Tekst Match. 8 3.
5.00 ncn. H. Avcodmaal en nabetrachting.
Tekst 2 Cor. 7 1
HUIZEN 301 M. 8.30 KRO. 9.30 NCRV.
12.15 KRO. 5.00 NRCV. 7.45 KRO. 8.30
Morgenwijding. 9.30 Gram.pl. 9.50 Kerkdienst
uit de Geref. Kerk te Spijk. Voorg.: Ds. J.
Visdher. Orgel: E. v. Dijk. Hierna: gewijde
muziek. 12.15 Granupl. en lezing. 1.30 Orkest-
concert. 1.40 Gram.pl 2.00 Cursus. 2.30 Oc-
kestcoocert, gr.pl. en lezing. 4.30 Ziekenhalf-
uur. 5.00 Gewijde muziek. 5.50 Kerkdienst uit
de Ned. Herv. Kerk te Hansweert. Voorg.:
Ds. A. van Selms. Orgel: mej. J. Oom. Hier
na: gewijde muziek. 7.45 Gram.pl. Causerie.
8.10 Berichten. Graoi-pl. 8.30 Schlagermuziek
en gram.pl. 9.15 Piano- en zangrecital. 9.55
Reportage. 10.30 Benohten. 10.35 Gram-pi.
10.40 Epiloog. 11.00—1130 Esperanto,
HILVERSUM 1875 M. - 8.55 VARA. 12.00
AVRO. 5.00 VARA. 6.00 VPRO. 8.00 AVRO
9.30 Orgelspel. 10.00 Scandinavische volks
muziek. 10.25 Schaakcauserie S Landau. 10.45
Orkest. 12.00 Klokkenspel en uurslag van het
stadhuis te Heusden. 12.01 Omroeporkest.
12.55 Voordracht. 1.10 Het Renova-kwintet.
2.00 Boekbespreking. 2.30 Gram.pl. 3.00 Resi
dentie-orkest. 4.30 Gram.pl. 5.00 Dubbel X
oW. C. Steyn, mnw. Jenny Lee (zang). 6.00
Causerie. 6.30 Het Wognumsch Zangkoor.
7.00 Wljdingsddenst Spreekster: mej. Dr. N.
A. Bruining. Mnw. het Wognumsch Zang
koor olv. D. Saai Wzn. 8.00 Berichten. 8.10-
Gron orkestvereen. ofv. K. Kuiler, mmv. Ch.
Panzera (zang). 9.10 Radio-journaal. 9 30 Or
gelspel. 9.50 Orkestconcert. 10.15 Orkest. 11.00
Berichten.
DROITWICH 1500 M. - 12.50 Septet. 135
Orkestconcert. 235 Vioolrecital 3.05 Orkest.
4.05 Gram.pl. 4.50 Kerkdienst voor de jeugd.
5.20 Lezing. 5.40 Lyra-lowartet. 7 35 Concert.
8.15 Schobsche kerkdienst. 9.05 Liefdadigheids
oproep. 9.10 Berichten. 9.20 Orkest. 10.50
Epiloog,
KALUNDBORG 1261 Meter. 12.20-2.20
Omroeporkest. 3.50 Harmonioamuziek. 4.20
Harmonicaconcert. 6.50—7.10 Gram.pl. 8.30
Zang en piano. 10.25 Omroeporkest.
BRUSSEL 322 en 484 Meter. 322 Meter.
10.20 en 11.20 Gram.pl. 12.20 Orkest. 130-
2.20 Omroeporkest. 5.20 Concert. 6.20 Om
roeporkest. 7.35 Gram.pl. 10.30—12.20 Con
cert. - 484 M.: 10.20 Gram.pl, 11.20 Orkest.
12.20 Omroeporkest. 5.20 Concert. 6.20 Cello-
recital. 6.50 en 735 Gram.pl. 8.20 Sympho-
nleconcert,
MAANDAG 29 JULI
HUIZEN 301 M. NCRV-ultzending. 8 00
Schriftlezing en meditatie. 8.15—9.30 Gram.pl.
10.30 Morgendienst oW Ds J. A. Hoekzema.
11.00 Ohr. lectuur. 1130-12.00 en 12.15 Gr.
p! 12.30 Amsterd salonorkest olv. Kiekens.
2.00 Gram.pl. 2.453 45 Het Hendriks-trio.
4.00 Bijbellezing Ds. K W. Derckslen, mmv.
sopraan en orgel. 5 00 Concert. G. deKrregt—
ter Haar (sopraan). L. Oóstdam (fluit) en
R. Beute (piano). 630 Vragenuur. 7.00 Ned.
Ohr. Persbureau, 8.00 Berichten. 8.05
Gram ofooqp laten. 8.15 Herdenking. 200-
Jarig bestaan van de Evang. LuÉh Gemeente
te Vlissingen: Ds C. F. Nolte (spreker). L.
v. d. Graaf (orgel) en koor olv. A. Bosdijk.
10.15 Berichten. 10.201130 Gram.pl
HILVERSUM 1875 M. Algemeen programma,
verzorgd door de AVRO. S.00 Gram.pl. 9.00
Ensem'ble Francis Keth. 10.00 Morgenwijding.
10.15 Gram.pl 10.30 Vervolg ensemble Fran
cis Keth. 11.00 Voordracht Mr. Ph. V. la
Chapelle. 11.30 Orgelconcert Fr. Hasselaar,
mmv Arxiie van Rede (zang). 12.30 Kovacs
Lajos en zijn orkest en gram.pl. 2.15 Residen
tie-Strijkkwartet 3jOO Concert door de Pal-
lad:ans 3.304.00 Pianorecital door Dr. K.
Reiner 4 15 Gram.pl. 4.30 Max Tak: Fox
Films. 530 Gvm.pl. 6.30 Het Lyra-trio. 6.45
Stafmuziek 5de Reg. Inf. olv. J v d. Glas.
7.30 Zenderoversohakekng. 7.33 Iersche gram.
pl, (zang door John Mac Cormack, tener),
samengesteld en ingeleid door Mr. H. M. Mer-
kedbadh. 8.00 Berichten. 8.05 Vervolg Staf
muziek 5de R. I. 8.30 Gramjpl. 9.30 Uit het
Kunhaus te Scheveningen: Residentie-orkest
olv. C. Sohuricht. mmv. P, Frenkel (piano).
10.20 Gram.pl. 10.30 De AVRO-Decibels olv.
E Meenk. 11.00 Beriahten. 11.10 Vervolg
AVRO-Decibels. 11.30-12.00 Gram.pl
DROITWICH 1500 M. 1035-10.50 Morgen
wijding. 11.05 Gram.pl. 11.50 Orgelconcert R.
C. Howells. 12.20 Het Schotsche Studco-or-
kest 1.05 Gram.pl. 1.35 BBC-Midland-orkest,
oW. L. Heward, ram. H. Porter (tenor). 2.50
Gram.pl. 3.20 Verslag Davis Cup Tennis
wedstrijden. 4.35 E. Colombo's orkest. 535
BiBC-Dansorkest olv. H. Hall. 6.20 Berichten.
6.45 Cricketn euws 6.55 BBC-No thero-Irelana
Orkest oiv. E. G. Brown. 7.40 Theatemieuws.
8.00 Koorconcert olv. C. T. Lee. 8.20 Medve-
deffs Balalaika-onkest, mnw zangsolisten. 8.50
Hughie Green en zijn ensemble. 8.20 The
Rooky Mountaineers. 9.50 Berichten. 10.10
Lezing. 10.25 BBC-orkest olv. Clifford, mmv.
A. Pioi (cello). 11.35—12.20 Lou Prcagers
Band.
RADIO PARIS 1648 M. - 7 20 en 8 20 Gram.pl
12.35 Concert olv. Touche. 4.35 Solistencon
cert. 6.05 Gram.pl. 8.20 Zang. 9.05 Concert
uit Viohy. mmv A. Cortot (piano). 11.10—.
12.35 Dansmuziek.
KALUNDBORG 1261 M. 12 20-2.20 Strijk
orkest oiv. H Andersen. 3.50 —5.50 Omroep
orkest olv. Gröodahl. 6.357.05 Gram.pl. 8.20
Ka'man-Lehar-concert olv. Mahler. 9.45 Vo
cale duetten. 10.20 Kamermuziek. 10.50 Zang
en declamatie. 11.20—12.50 Dansmuziek.
KEULEN 456 M. - 6.50 Concert. 10.50 Schram
meltmuzaek, mnw solisten. 12.20 Concert uit
Hamburg, oW. O. E. v. Scxsen. 4.20 Kamermu
ziek. 5.20 Orkestconcert olv. Schröder. 7.20
Solistenconcert. 8.30 Gevar. programma. 10.50
11.35 Bachs „Kunst der Fuge". olv H.
Weisbach.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 Mj 12 20
Gram.pl. 12.50 Salonorkest. 1.50—2.20, 5.20,
6.35 en 7.35 Gramjpl. 8.20 Symiphondeconcert
oh'. André. 1030—11.20 Gram.pl. 484 M-:
12.20 Orgelconcert. 12.50 Omroeporkest olv,
Gason 1.50—2 20. 5 20 Gram.pl. 5.50 Piano
recital. 6.50 en 7.35 Omroeporkest olv. Gason.
8.20 Cabaret. 9 20 Synvphonieconcert mmv.
soksten. Leiding: L Jongen. Hierna tot 11.20
gram.pl,
DE1*T<V-HLAVDSPNDER 1571 Me«e*.
$.30 Noorsche muziek door het Omroeporkest
olv. Kirsten. en solisten. 9 30 Vrooïjk pro
gramma. 10.20 Berichten. 10.50 Neo-Bechstein-
recital door H. Jager. 11.05 Weerbericht.
11.20—12.20 R. Gaden en zijn orkest.
WAARSCHUWING.
Het is gebleken, dat hier en daar in het buitenland door opkoopen
met Kruschen Salts geknoeid is. De fabrikanten waarschuwen daarom
het publiek, Kruschen Salts in geen geval te koopen onder buitenlandsch
etiquet, doch uitsluitend in den alom bekenden poedervorm in onge
schonden Hollandsche verpakking, terwijl de naam N.V. Rowntree
Handel Maatschappij zoowel op de verpakking als op het etiquet
gedrukt moet zijn. Alleen bij dit echte Kruschen Salts zult U baat vinden.
E. GRIFFITHS HUGHES Ltd, MANCHESTER. Opgericht 1756
Geref. Kerk van Scbeveningen braoht de
vereeniging op het graf van Ds Gispen een
gedenksteen aan.
De bibliotheek der vereeniging werd met
ingang van 1 Jan. j.l. overgebracht bij de
administratie der vereeniging. Opgericht
werden nieuwe afdeelingen te Onderdendam
Nijmegen, Hillegersberg, Oud-Beverland,
Delft en Almkerk-Dussen, terwijl de afd.
Marum, St Jacobi-Parochie, Workum, Smil-
de, Steenwijk II, Tiel en Hillegom werden
opgeheven. Het aantal afdeelingen daalde
van 144 op 122 en het aantal leden van
4646 op 4523. Het aantal verspreide leden
steeg van 675 op 686. Het jaarverslag geeft
een overzicht van de toestand in de negen
bonden der vereeniging.
Het jaarverslag van den penningmeester
administrateur, den heer C. Buitendijk, van
Amsterdam, maakt melding van een n$dee-
lig saldo over '34 groot f71.51. Aan contri
butie werd over 1934 totaal ontvangen
f 2910.32. De begrooting 1936 sluit met een
eindcijfer van f 5731.
De rekening van het brochures- en trac-
tatenfonds over '34 sluit met een eindcijfer
van f 290.57 en een nadeelig saldo van
f340.99. In 1934 zette de administratie to
taal 22.405 ex. brochures en tractaten om,
waarvan er 6075 gratis geleverd werden.
Het maandblad ver-scheen totaal in .104,200
ex.; het jaarboekje in 5500 ex. Totaal-gene
raal zette de administratie 153.250 geschrif
ten om, tegen 160.590 in 1933.
TOEN MOEDER WAS
HEENGEGAAN
Een klein nichtje bij zeven neven
(ii
„Als u wist hoe dikwijls ik hunkerde
haar een vriendelijk woord van u en uw
oogen zocht te ontmoeten. Soms dacht ik
<dat u mij begreep, maar dan werd u eens
klaps weer zoo koel, zonder dat ik wist
Waarom."
„Arm kind!... Als je mij een voetenbankje
gaaft, om mij met je smeekende oogen aan
zaagt. die zoo dringend om liefde schenen
te vragen, heb ik zoo dikwijls lust gevoeld
om je in mijn armen te sluiten, maar er
was iets dat mij er van terughield. In het
bijzijn van je tante zou ik het nooit gedaan
hebben. Dus scheen het mij beter toe, het
ook niet achter haar rug te doen. Ik kwam
immer om je taalles tc geven."
„O! die vervelende taalles, u weet niet
hoe ik haar haatte, als u mij de regels
leerdet in plaats van mij een kus te
geven."
Juffrouw Hqrmine's moeder lachte hier
over hartelijk en haar dochter zei tot mij:
„Nu heb je haar ten minste weer aan het
lachen gemaakt; daar zul je een kus voor
hebben, maar nu gaan wij spoedig heen
Want hét is al zoo donker."
Zij had nog hertelfde grijze manteltje aan
én ik dacht dat het noe wel lang zal duren
zóodat zij een ander zou kunnen koopen.
Ik had wel gewild, dat de weg dubbel zoo
lang ware geweest, maar ongelukkig wist
juffrouw Hermine nog een korteren dan
ik genomen 'had. Binnen vijf minuten waren
wij thuis.
De portierster stond op den drempel van
haar huisje en zei tegen ons: „Er is een
ongeluk gebeurd: juffrouw Amelia is op de
plaats uitgegleden en heeft haar arm ge
broken. Daar zij niemand had om haar op
te passen, heeft men haar bij mevrouw
Gérard gebracht."
,.F.n waar ligt zij nu?" vroeg ik.
„Ja, dat weet ik niet; er zijn kamers
genoeg in huis."
Juffrouw Hermine drukte mijn hand en
zei: „,Nu heb je een goede gelegenheid om
vriendelijk tegen haar te zijn. Goeden dag,
Ursula, ik kan niet verder met je meegaan;
ga nu spoedig naar binnen, kindlief."
De voordeur stond open, maar er was
niemand in de buurt. Willem was naar den
dokter en Thérèse, die ik op de trap ont-,
moette, had ook een handje geholpen.
„Men heeft de juffrouw op je kamer
gelegd, daar er geen andere gereed was.
ga dus niet naar binnen, want zij heeft
veel pijn. Mijnheer is juist den geheelen
dag uit en men heeft nog geen dokter kun
nen vinden."
Niet .vetende waarheen te gaan, trad ik
de eetkamer binnen, waar Piet zich alleen
bevond. Hij had van deze gelegenheid ge
bruik gemaakt, om het buffet te openen en
zijn zakken met suikergoed en koekjes te
vullen. Hij had den mond vol toen ik bin
nenkwam, maar scheen, toen hij mij zag,
geen tijd te hebben, het eerst behoorlijk op
te eten, en ik .verstond hem nauwelijks
toen hij zei: „Men heeft je kamer genomen:
mama zei, dat jij de eenige waart wier
kamer men kon gebruiken, en jij kunt wel
bij Rosalie slapen."
Dat was meer dan ik kon verdragen, in
een oogenblik waren al mijn goede indruk
ken en voornemens vergeten.
„Dat wil ik niet!... dan slaap ik nog lie
ver op de plaats!" riep ik driftig uit.
„Je zult toch wel moeten", antwoordde
Piet bedaard, waardoor ik hem nog onver-
dragelijker vond dan wanneer hij ondeu-,
gend was. En toch moest ik gehoorzame-
Tante vertelde mij dat ik op een veldbed in
Rosalie's kamer moest slapen, totdat nicht
Amelia weer naar haar eigen huis kon
gebracht worden. i
HOOFDSTUK XVII
„Verpleegster"
Het was voor het eerst dien avond, dat
»k mij te slapen legde, zonder rhoeders
portret te hebben gekust, want ik had mijn
dierbaar zakboekje in de lade van mijn
schrijftafel gelaten en geen gelegenheid ge
vonden er om te vragen. Het maakte mij
zoo bedroefd, dat ik niet slapen kon. Toen
Rosalie op de kamer kwam, en het licht
boven mij hield om te kijken of ik sliep,
lag ik doodstil met gesloten oogen en
fluisterde zij bij zichzelf: „Gelukkig slaapt
ze
Ik hoorde haar eerst heen en weer loopen
°n toen ik tersluiks mijn oogen opende,
zag ik dat zij voor den spiegel stond en
bezig was heur haar te krollen.
Kort daarop hoorde ik haar snurken,
maar ik kon den slaap niet vatten. Aller
lei gedachten dwarrelden mij door het
hoofd, zoodat ik er zelf niet uit wijs kon
worden. Toen ik de oogen sloot zag ik niets
dan verwarde dingen: juffrouw Hermine,
nicht Amelia die in mijn bed sliep, en ter
wijl de andere huisgenooten in een kring
om mij heen dansten, liet Rosalie's ge
snork mij geen oogenblik met rust. Het
duidelijkst van allen klonken mij juffrouw
Hermine's woorden in de ooren: „Tracht
hep allen lief te hebben." Moeder zou even
zoo tot mij gesproken hebben en het was
of ik haar stem hoorde. Eindelijk kwam
tot kalmte en bezield met het voornem
om er mijn best toe te doen, sliep ik in.
Rosalie was al weg toen ik ontwaakte. Ik
kleedde mij spoedig aan en ging naar
beneden. De eerste persoon die ik tegen
kwam was Thérèse, die er erg vermoeid
uitzag, daar zij bij nicht gewaakt had.
Arme Thérèse, het was nog wel Zondag,
maar zij zou haar Frans niet. zien, daar er
veel te veel te doen was in huis. Zij lachte
tegen mij en zei: ,„.Te weet niet hoe dwaas
het was om dat oude, stroeve gelaat in
plaats van jou lief gezichtje te zien. De
arme juffrouw is zoo zenuwachtig, dat zij
nog ziek zal worden."
„Als men haar ziet en hoort praten, krijgt
men medelijden met haar: zij wantrouwt
iedereen, die arme ziel... Wat moet zij zich
ongelukkig gevoelen!"
„Denk je dat ik eens naar haar toe mag
gaan. Thérèse?"
„Jawel, er is op het oogenblik niemand
bij haai-. Zij hoeft niet veel pijn, maar kan
niet rustig blijven liggen. Ga maar eens bij
haar, misschien doét het haar pleizier."
Dat dacht ik wel niet, maar misschien
kon ik haar van nut zijn en trad zacht bin-;
oen. Nicht lag met het gezicht naar den
muur, maar zij wendde het om toen zij
iemand hoorde binnenkomen., en ik kon
volstrekt niet merken dat het haar pleiziei
deed mij te zien.
„Wat wil je toch? Kan ik dan nooit eens
rustig blijven liggen?"
„Kan ik ook iets voor u doen, nicht?"
vroeg ik,
„Iets voor mij doen!... Iedereen denkt nu
verplicht te zijn mij vriendelijk te behan
delen. Neen, ik heb niets noodig, raap dien
zakdoek op en ga dan maar heen
Ik deed wat mij gezegd was en ging toen
naar het tafeltje Lij het raam, om het
portret er uit te nemen.
„Wat doe je daar, kind? Ik heb niet
gaarne dat men zoo om mij heendraait;
kom ga nu heen."
„Ik moet iets uit m ij n tafel krijgen", zei
ik m\ drukte sterk op het voornaamwoord.
„Jou tafel!... dat is waar ook, ik ben
op jou kamer, naar het schijnt en waar
slaan je nu?"
„Tn Rosalie's kamer"
„Wel, dan wensch ik je veel pleizier.
Lieve menschen!... ik geloof bepaald dat
die domme dokter mijn arm verkeerd gezet
heeft. Ik heb onnatuurlijk veel pijn."
„Wil ik iemand roepen?"
„Dat zou immers niets helpen?... Als die
akelige dokter komt zal ik het hem zeggen.
Die menschen weten ook niets, het zijn
allen kwakzalvers."
Zij strekte haar °-ezonden arm uit om
een kopjé op te nemen. Ik wilde haar hel
pen, maar onze handen stootten tegen elkan
der, zoodat er een paar droppels op het
tafeltje vielen.
„Dat komt er nu van, als je je met zaken
bemoeit die je niet aangaan... Je deugt niet
in een ziekenkamer, je bent te klein en te
onhandig. Ga maar heen en kom niet weer
terug."
Ik verliet de kamer, maar waar zou ik
heengaan? Er was in het geheele huis geen
plaatsje dat ik het mijne kon noemen,
want in Rosalie's kamer vertoefde ik niet
langer dan hoogstnoodig was. Ik had nog
nooit zoo 'n langen, vervelenden Zondag
gehad.
's Middags toen ik mij erg ver.veelde,
kwam Thérèse mij zeggen dat nicht Amelia
mij riep.
„Mij!... Ben je daar wel zeker van, Thé
rèse?... Zij had gezegd dat ik maar niet
terug moest komen."
„Ik ben er zeker van. Zij heeft het mij
gezegd toen ik haar bouillon bracht".
Eenigszins angstig naderde ik de zieke.
Zij keek mij oplettend aan en ik herhaalde
werktuigelijk: „Kan ik iets voor u doen?"
„Ja, je kunt mij een kleinen dienst be
wijzen", zei zij. „Je weet den weg naar mijn
kamer, hoewel je or niet dikwijls geweest
bent... Welnu" zij kreeg 'n sleutel onder
haar kussen „neem dezen sleutel en ga
eens zien of alles in orde is en of er geen
enkele kast of lade opei staaL Sluit de deur
weer zorgvuldig dicht, en breng mij den
sleutel terug. Ik had het Thérèse wel kun
nen vragen, maar ik heb liever dat jij het
doet. Ga nu, kijk alles goed na. en kom
dadelijk terug. Er is nog oen kamer naast
die waar je geweest zijt en een keukentje
J~' in de zijkamer iii'loopt."
Wordt vervolgd)
