K. L. M. door nieuwe ramp getroffen
Dagelijks verschijne nd Nieuwsblad voor L eiden sn Omstreken
VACANTIE-ADRESSEN
abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijkscbe
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/» ct
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breesb-iat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
No. 5525 MAANDAG 15 JULI 1935 15e Jaargang
aiöbertentieprijjtn:
Van I tot 5 regels1.177a
Elke regel meer 0.22'/a
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels2.30
Elke regel meer 0.45
Handelsadvertentiën per regel 0.177»
Bij contract belangrijke korting
Voor het bevragen aan '1 bureau
wordt berekend 0.10
DE LUOHT WORDT DUUR
VEROVERD
Des menschen heerlijkheid ligt slechts
iéén stap van de volsti'ekte nietigheid,
In korte spanne -tijds vergingen van da
,K.L.M.-vloot de,Ui,ver, de Leeuwerik en nu
op een stralenden Zondagmorgen, de Kwik
staart Vóór een paar jaar de Ooievaar.
Vreeselijk maaide da dood in het prach
tige korps van de Nederlandsche luchtvloot.
De weduwen en de weezen vormen een
droeve rij. God zij de Man van deze wedu
wen en de Vader van deze weezen.
Het is verre van ons een oordeel uit te
6preken in ongunstiger» zin. De techniek,
welke de menschheid tot zich trekt, zonder
dat blijvend verzet mogelijk is, bouwt haar
eigen doodenJiof en zorgt aldoor voor het
bevolken ervan.
En toch, en toch, al aarzelen wij ons
6terk uit te spreken, wij hebben zoo het ge
voel, al lang reeds, dat Nederland zich
geen tijd gunt, om de technische vorderin
gen en overwinningen wat te laten beklij
ven. Vóóraan wil men staan en gaan, om
groot te zijn, luidt het dan, waarin een
klein land groot kan zijn. Totdat
waarschuwende vinger wordt opgeheven, en
de ménsch zijn nietigheid wordt bijgebracht
in oogenhlikken, die oi^roeren en tot tranen
brengen.
Er is geen gelegenheid tot bezinning bijna.
En bij dit gejachte bedrijf gaat het toch
tnenschenwaarden, welke nog uitgaan boven
hei fijnst geconstrueerde vliegtuig.
Zaterdag werd op den overwinningstocht
van de K LM. het vliegveld te Eelde in ge
bruik genomen. Daar sprak de directeur
Van de K.L.M. Het verslag vertelt, hoe hij
•erop wees, ,,„dat het noodig is 't vliegtuig-
verkeer zoo snel en zoo goed mogelijk te
maken. Men mag geen enkelen steek laten
vallen. Zij, die van het vliegtuig gebruik
maken, letten evengoed op de minuut als
op het geld. Amsterdam zal binnenkort
belangrijke wegverbetering krijgen, zoodat
dan in 16 minuten van Schiphol naar Am
sterdam zal kunnen worden gereden. De
K.L.M. heeft echter nog een beter plan. Zij
meent, dat het nog sneller kan. Men moet
overtuigdzijn van de waarde der minuten.
De praktijk heeft bewezen, dat verkorting
van de- spoorreis Amsterdam—Den Haag
een geweldige verbetering is geweest in de
opbrengst van deze lijn. De K.L.M. zal in
alles meewerken zoo goed als mogelijk is,
maar men moet bedenken, dat de kost aan
de baat voor uit gaat""
Den volgenden dag stortte do Kwikstaart
met zijn menschenvracht- naar beneden.
Wij houden ons hart vast, wanneer dit
spel van jacht, waarop gezinspeeld werd,
zal worden voortgezet Een vliegtuig kan
niet precies vergeleken worden met een
spoorlijn, welke in allen gevalle niet in do
lucht hangt.
Ons gejaagd leven vraagt om wat bezin
ning, oin iets meer rust, en op verkeers-
gefcièd om het bereiken althans van 'zoo
groot mogelijke veiligheid, al zal deze altijd
betrekkelijk zijn. En dit te eer, waar de
niéuwste Vliegtuigen evenveel menschen
gaan bergen, als een kleine spoorwagen.
De Régeering, welke zoo gul gelden van
't slinkend volksinkomen beschikbaar stelt
voör de K.L.M. wij verwijten niets kan
niet werkeloos blijven, naar 't ons voorikomt
Ook dat is een landsbelang, zelfs een be
lang 'voor de K.L.M. Want een te lange
ongeluksperiode kan zeker zulk bedrijf
moeilijk hebben.
Zoo zal deze Zondag het vliegwezen op
het vasteland van Europa maakt,
geen onderscheid tusschen Zondag en werk.
dag, integendeel zelfs als een in-droeve
dag aangetcekond blijven.
De F. 22 (P.H.-AJ.Q.) ook genaamd
de Kwikstaart, is nabij Schiphol bij;
een noodlanding vernietigd
Zes personen zijn bij de ramp om het
leven gekomen; dertien konden
zich nog net bijtijds redden
Amsterdam en geheel Nederland zijn Zondagochtend opgeschrikt
door een vliegtuigcatastrofe in de onmiddellijke nabijheid van
Schiphol, zooals wij tot dusver in ons land zelf nog niet gekend
hebben.
Kort na de start is de F 22 P.H.A.J.Q. „De Kwikstaart" ver
ongelukt, waarbij de vier leden van de bemanning en twee passa
giers om het leven zijn gekomen. De hofmeester en dertien passa
giers konden zich redden. Verscheidenen van hen liepen echter
verwondingen op.
„De Kwikstaart" startte Zondagochtend te half tien met bestem
ming naar Hamburg, Kopenhagen en Malmö. Even later is het
toestel op ruim twee kilometer afstand van Schiphol naar beneden
gekomen en direct daarop in brand gevlogen met 't gemelde gevolg.
Volgens verklaringen van den geredden hofmeester Haberer en
den eveneens geredden Deenschen passagier Peterson kreeg het
toestel onmiddellijk na de start op geringe hoogte naar schatting
ongeveer 25 M. moeilijkheden, vermoedelijk door het sterk
terugloopen in toeren van de twee linker motoren. De vliegtuig-
bestuurder gezagvoerder H. Silberstein probeerde het vliegtuig in
den polder te landen. Bij deze poging botste de linkervleugel tegen
de dijk van de nieuwe weg, in aanleg tusschen Amsterdam en Den
Haag. Tengevolge hiervan viel het vliegtuig onmiddellijk achter
deze dijk aan de Noordwestzij de op een bouwland.
Direct daarop vloog het toestel in brand, waardoor slechts een
gedeelte van de inzittenden zich in veiligheid kon stellen. Dertien
passagiers en de hofmeester zijn na het ongeluk uit het vliegtuig
gekomen. Twee passagiers, de heeren Newman en Hodson, beiden
van Engelsche nationaliteit en op weg van Londen naar Kopen
hagen en vier leden van de bemanning zijn omgekomen.
De namen van de leden der bemanning, die bij deze vliegramp
het leven hebben gelaten, zijn de gezagvoerder H. Silberstein,
de radio-telegrafist G. F. Nieboer, de werktuigkundige G.
Brom en de leerling-werktuigkundige L. J. van D ij k.
De ramp heeft op Schiphol groote ontzet
ting teweeggebracht Uit de hoofdstad werd
onmiddellijk hulp van de Gemeentelijke Ge
neeskundige en Gezondheidsdienst naar het
vliegveld gezonden. Ook de hulp van de
Brandweer werd ingeroepen. De betrokken
autoriteiten en de Directie van de K.L.M.
wenden onmiddellijk van het gebeurde in
kennis gesteld.
De stationschef van de K.L.M. op Schip
hol, de heer Thomson, stond, toen de ramp
geschiedde, op het punt voor de tijd van
veertien dagen met vacantie te vertrekken.
Hij wachtte nog even totdat het toestel voor
Malmö gestart was. Juist toen hij in zijn
auto wilde stappen, zag hij tot zijn groote
ontsteltenis even voorbij het vliegveld een
groote vuurzuil opstijgen. Voorloopig heeft
de heer Thomson zijn .vacantie uitgesteld.
De officieele passagierslijst
De officieele passagierslijst van het ver
ongelukte vliegtuig „De Kwikstaart" bevat
te de volgende namen: W. F. Treschaw
(NÓonvegen) zeer licht gewond in het. ge
laat; O. Peterson (Denemarken) Kopenhar
gen; mej. J. Carlstedt (Zweden), opgeno
men in het Wilhelminagasthuis te Amster
dam, toestand geruststellend; Mr Helström
(Zweden), opgenomen in het Wilhelmina
gasthuis, toestand bevredigend; mevr. L.
Classen (Engeland); mej. K. Classen (Enge
land), been geschroeid; Mr Faulkner (Enge
land), opgenomen in het Wilhelmina gast
huis te Amsterdam, toestand gunstig; F. A.
Pitel (Engeland); R. Fraser (Engeland);
Mr Joseph (Duitschland); Mr A. W. R.
Gauffin (Zweden); Mr B. M. J. Combes
Overzicht van
de plaats waar. gxstermor gen het vreeselijke ongeluk, met de „Kwikstaart" plaats had.
De heer H. Silberstein, commandant
van de „Kwikstaart", een van de zes
slachtoffers van deze ramp.
(Frankrijk): mej. C. M. Apoll (Nederland)
te Scheveningen. Vermist: Mr Newman (En
geland) te Londen en Mr Hodson (Enge
land) te Londen,
Een verklaring van den
heer A. Plesman
De directeur der K.L.M., de beer A. Ples
man, heeft in een persconferentie een
korte verklaring afgegeven, cjie als volgt
luidt:
De slachtoffers zijn door Dr. v.d. Hulst
uit Leiden, aan wien de sectie is opge
dragen, in samenwerking met Dr Slot
boom van de K.L.H., geïdentificeerd.
Door deze medici is tevens vastgesteld,
dat deze slachtoffers bij de botsing met
den grond om het leven zijn gekomen.
Tot zoover de verklaring vart den heer
plesman.
De directeur der K.L.M. was, zooals be
grijpelijk, zeer onder de indruk van het ge
beurde. Hij kon nog geen nadere inlichtin
gen geven over de mogelijke oorzaken van
de ramp.
Het bureau van de Rijks-Studiedienst voor
de Luchtvaart, de Technische Dienst van
de K L.M., verschillende andere luchtvaart
autoriteiten zijn bezig met het instellen van
een onderzoek.
De stoffelijke overschotten der slachtoffers
zijn naar het Binnengasthuis vervoerd.
Betreffende de- passagiers kunnen wij nog
mededeelen, dat de heer B. M. J. Combe;
uit Parijs 'smiddags te half vijf "met de
„Lappland" F" 22 van de Zwcedsche maat
schappij, een zustei-machine dus van het
verongelukte toestel, van Schiphol is ver
trokken om zijn zoo ongelukkig onderbro
ken reis voort te zetten naar Malmö. De
heer Gauffin uit Stockholm maakt de reis
per trein en boot.
De heer Fraser uit Londen zou heden per
K.L.M. machine naar'J.onden terugkeeren,
evenals de heer Pitel uit Londen. De rest
van de passagiers zou waarschijnlijk per
trein verder gaan. Een deel is inmiddels
reeds per trein vertrokken. De heer J. Jo
seph een Duitscher, die te Amsterdam
woonachtig is, is per taxi naar zijn woning
teruggekeerd.
Een verhaal van een wielrijder
Enkele wielrijders, die op het moment
van de ramp op den weg naar Schiphol
reden, waren wel de eerste personen, di,e bij
het verongelukte vliegtuig aankwamen:
„Ik zag," zoo deelde een van hen mede,
,dat het toestel koers zette in de richting
Sloten, het vloog tamelijk laag tusschen den
Spaarndammerdijk en Sloten en het
duidelijk, dat er iets aan de hand was. Het
toestel vloog laag en de twee linker moto
ren stonden, voor zoover wij konden na
gaan stil. Het toestel draaide en het was
duidelijk, dat de piloot trachtte Schiphol
te bereiken of een noodlanding te maken.
Het toestel verloor snelheid en zakte. Bij
een draai kwam-de linkervleugel togen den
dijk van den nipuwen weg naar Sasscnheim,
lak bij het viaduct Het toestel brandde
toen nog niét. Met een plof kwam het te
gen den dijk erecht. Wij renden er heen
en de eerste, die er uit stapte, was een man
in uniform. Verschillende pasasgiers volg
den, wij trokken hen1 naar buiten zoo vlug
maar kón. Alles speelde- zich-in énkele
seconden af. Bijna :direkt daarop hoorden
wij een explosie en de vlammen sloegen
uit het toestel. Het was een vreeslijk ge
zicht De beménnirig za: in d'e cockpit'en
vloog tegen de wanden- Wij konden weldra
niet meer in de nabijheid van het tqestel-ko
men, daar het in lichter laaie stond.
Het relaas van een Zweed
sche passagier
In totaal zaten twintig personen in het
toestel, n.l. vijl leden der bemanning en 15
passagiers. Van de bemanning heeft alleen
de hofmeester Haberer er het leven afge-
brtcht, terwijl twee Engelsche passagiers
zijn gedood.
Wij spraken een der geredde passagiers,
den heer Treschaw uit Zweden. Hij was, zoo'
als te begrijpen is, zeer onder den indruk
in het gebeurde.
„Ik zat," zoo vertelde hij, „in de nabij
heid van de buitendeur, dus achter in het
toestel. Wij waren normaal opgestegen,
doch even na den start moest er iets niet
orde zijn. Het toe-ste; verloor hoogte en cle
piloot draaide. Nog hadden wij geen
oogenblik de gedachte, dat er zoo snel een
ramp zou gebéuren. Plotseling voelde ik een
zwaren schok, ik greep mij vast aan de leu
ning van de stoel en op hetzelfde oogenblik
zag ik dat de cabinedeur open zwaaide en
de steward naar buiten sprong. Ik volgde
hem en wist, gelukkig buiten te komen. Wat
er precies verder gebeurde kan ik niet zeg
gen. Onder de passagiers' was een paniek
ontstaan. Ieder poogde zich in veiligheid te
stellen. Wat ik hier Vertel speelde zich in
luttele seconden af. Een explosie volgde-en
een steekvlam sloeg naar buiten. Do paasa-
giers lagen voor het grootste gedeelte bui-
het toestel op den grond.
Er speelden zich in dit korte oogenblik
vreeselijke tooneelen af. Over den aard der
verwondingen kon de heer Treschaw niets
mededeelen. Ik zelf ben er goed afgekomen,
zoo besloot hij zijn verhaal.
Op het terrein van de ramp
Het terrein van de ramp bood een
vreeselijke aanblik. Het geheel uitge
brande toestel lag met ue staart en
de achterroeren tegen den dijk op. De
motoren waren niet meer dan 'n ruine
van uitgebrand staal 'en ijzer. De pro
pellers waren verbogen en staken voor
een deel in den grond. Van het hout
werk was niets meer over. Alles is vol
ledig door het vuur vernield. De lijken
van de bemanning, die zich nog in
de cockpit bevonden, waren niet te
herkennen. Het was een afschuwe
lijke aanblik.
Ook van de bagage is zoo goed als niets
over. Hier en daar lag nog een stuk te
Smeulen tegen verbogen stangen en verkool
de resten van het eens zoo trotsche vlieg
tuig. De cabine is geheel verdwexien. Van
het instrumentenbord was weinig of niets
over. Ook de vleugels waren vrijwel geheel
verdwenen.
Toen men op Schiphol zag welk een ramp
er gebeurde, werd onmiddellijk de brand
weer, de politie en de eigen reddingsdienst
gemobiliseerd. Weldra was behalve de mi
litaire politie, die voor de afzetting van den
weg zorg droeg, ook de Amsterdamsche po
litie onder leiding van inspecteur Gemmeke
aanwezig, evenals de rijkspolitie. Ook de
Amsterdamsche brandweer was weldra ter
plaatse onder leiding van commandant Gor
dijn en den ho'ofdbrandnïeestér Schuitema
ker. Met een straal werd water gegeven, het
♦wstet was "toen reeds voor het overgroote
deel uitgebrand. De G.G. en G.D. was met
5 wagens aanwezig en onmiddellijk werd be
gormpn met liet transport wan de gewon
den, die na wij ongeveer twee uur na
ramp konden vernemen, niet in ernstigen
toestand verkeerden. Op het terrein waren
voorts aanwezig de Burgemeester van Am
sterdam, Dr. de Vlugt, de waai-n. hoofd
commissaris Haarman, de Burgemeester van
Haarlemmermeer Slob, wethouder Rustige,
de advocaat-generaal bij het Gerechtshof te
Amsterdam Mr. D. Reilingh en vele andere
autoriteiten.
De heer A. Plesman. directeur van
de K. L. M. vertoefde 's morgens nog
te Groningen in verband met de ope
ning van het nieuwe .stationsgebouw
te Eelde. Hij werd te Groningen van
de vreeselijke ramp op de hoogte ge
steld, waarna de heer Plesman zich
onmiddellijk per vliegtuig van Eelde
naar Schiphol begaf.
De steekvlam in de cabine
Een der geredde passagiers, die heer Pe
tersen, ingenieur te Kopenhagen, vertelde,
dat hij 's morgens met het toestel uit Londen
aangekomen was. en dat hij via Schiphol door
vloog naar Malmö. Ik zat, zoo zeide de heer
Petersen, die nog zeer ondieir de indruk
de ramp was, in het tweede compartiment
van achteren gerekend. Nauwelijks waren
wij op Schiphol opgestegen of ik merkte,
dat er iets niet in orde was. Ik vlieg zeer
veel en dan krijg je kijk op dergelijke din
gen. Wij waren enkele minuten in de lucht,
teen ik merkte, dat het toestel snelheid ver
loor, en geen hoogte hield. De piloot poogde
te keeren. Hierbij verloor het toestel nog
meer hoogte en ik merkte, dat hij van pion
was te landen. Het toestel gleed op een ge
geven moment af en ik riep naar de passa
giers, die voor mij in de cabine zaten: pas op,
<r gebeurt een ongeluk. Ik heb mij stevig
•astge-houden en daaraan heb ik het te dan
ken, dat ik er afgekomen ben met een schaaf-
wondje op mijn rechterbeen. Een betrekkelijk
lichte schok volgde. Het toestel was tegen
den dijk geslagen. De deur zwaaide .open en
ij gingen zoo gauw mogelijk naar buiten.
Een paar dames waren op den; grond geval
len en in half bewusteloozen toestand 'waren
zij naar buiten getrokken. Het was een vree-
selijk oogenblik toen de machine vjam vatte.
Van de bemanning heb ik niets gezien. Een
steekvlam sloeg door db cabine. Wie er nóg
binnen was. was reddeloos verloren. Alles
wat ik u nu vertel, speelde zich in enkele
oogenblikken of. Direct nadat het over
groote deel van de passagiers op den grónd
stond, stond 't toestel in lichter laaie. De oor
zaak van de.ramp kan ik.natuurlijk niet be-
oordeelen. Maar ik heb den indruk, dat de
piloot alles gedaan heeft, wat hij kon.
Op dat oogehblik -béide dé"telefoon, de heer
Petersen had een gesprek aangevraagd miet
Londen, vanwaar-hij- vanmorgen-vertrokken
was, nog niet beseffend welk een ramp hem
zou bedreigen.
Onder de passagiers bevond zich ook
Dr A x a e 1 G a u f f i n, directeur van
het Nationaal Museum te Stockholm,
die het 50-jarig jubileum van het Rijks
museum had bijgewoond' en met de
„Kwikstaart" naar zijn land had willen,
terugkeeren.
Voorts bevond zich onder do passa
giers een Nodcrlandsche dame, mej. C.
M. A p o 11 uit -Den Haag. Deze passa-
giere is er zondier verwondingen afge
komen.
Zie vervolg blz. 5)
Voornaamste Nieuws.
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen
De K.L.M. is door een nieuwe ramp ge
troffen: de Kwikstaart is kort na het vertrek
van Schiphol bij een noodlanding veronge
lukt: zes personen kwamen daarbij om het
Bij een ernstig auto-ongeval bij Roermond
is een persoon gedood en zijn er vier ge-
De zuivering van Oss maakt nog verder»
voortgang: hoe langer hoe meer misdaden
worden opgehelderd.
Zaterdag zijn in Den Briel twee gedenk
tafels onthuld, een ter eere van Jacob van
Maerlant en een ter eere van Maarten Har-
pertszoon Tromp.
De Oostenrijksche bondskanselier Schusch-
nigg is bij een auto-ongeval gewond. Zijn
vrouw is gedood.
Hedenmorgen is in Den Haag overleden de
Minister van Staat Mr. P. W. A. Cort van
der Linden.
De bankier Schaap, uit de verduisterings
zaak te Wormerveer is te Parijs aange
houden.
ACCOUNTANTSKANTOOR
J. DEN HOLLANDER
Schietbaanlaan 128, TeL 32707, ROTTERDAM
Adm. Controle Belastingzaken
De bekende vlieger Viruly (links) in
gesprek met Mr. A. Slob, Burgemeester
van Haarlemmermeer, onder wiens ge
meente het ongeluk geschiedde; rechts
Mr. J. F. Jansonius, gemeentesecretaris.
Nu de vacantietijd weer aanbreekt en
velen onzer lezers de krant aan hun
vacantie-adres willen ontvangen, ver
zoeken wij" dezen vriendelijk de tijde
lijke adressen zoo spoedig mogelijk,
liefst drie dagen van te voren, aan de
administratie schriftelijk op te
geven, met duidelijke vermelding van
het vaste adres en het v a c a n-
t i e-a dr.es, de data van begin
en einde der vacantie.
Komen de aanvragen op het laatste
oogenblik, dan is het niet zeker, dat
men aan het nieuwe adres direct den
eersten dag de krant ontvangt, terwijl
dit toch zeker door de lezers, evenals
door ons "op hoogen prijs zal worden
gesteld.
