Vrije Universiteitsdagen
te Leeuwarden
VRIJDAG 5 JULI 1935
TWEEDE BLAD PAG. 5'
Druk bezochte bijeenkomsten
in Frieslands Hoofdstad
De referaten van Prof. van der
Horst, en Prof. den Hartogh
Toespraken van de heeren
Dr. H. Colijn, en J. Schouten
De 55ste Jaarvergadering van de Ver.
voor I-Iooger Onderwijs op Geref. grond-
elag, gister in de Harmonie te Leeuwar
den onder leiding van prof. njr V. H.
Rutgers, van Amsterdam, gehouden,
was zeer druk bezocht. Een groote schare
van hémde en ver, vulde zaal, galerijen
en podium. Od het podium hadden tal
van hoogleeraren, directeuren en cura
toren plaats genomen. Te half elf open
de de voorzitter de bijeenkomst met het
doen zingen van Ps. 119 53, het lezen
van Phil. 3114 en gebed.
Hierna hield hij de
Prof. Rutgers
waarin hij allereerst herinnerde aan het
verscheiden van den directeur, Staatsraad
A. W. F. Idenburg en van de heeren Ds H.
Hummeien te Zutfen en C. v. Venetiën te
Roermond.
De financieele toestand der vereeniging
is zorgelijk, de vaste bijdragen, die f 150.000
moesten bedragen, liepen terug tot f119.000.
Intusschen nam het aantal contribuanten
nauwelijks af,
in de meeste
provincies was
het stijgende.
Memoreerende
de belangrijke
gebeurtenissen
stond spr. stil
bij de aan 2
ihoogleeraren
Verleende eere
doctoraten. De
waardeering v.
de V.U., welke
daaruit sprak.
16 een van de
symptomen
Van* herleving
Van het Calvi
nisme in de
Fransdh spre
kende landen.
De V.U., welke
een internatio
nale roeping
heeft moet haar
belangstelling
hierin toonen. Calvijnfonds zooweJ als Stidh-
tingsfonds kunnen hiertoe medewerken voor
zoover hun middelen het toelaten. Temeer
aanleiding is er zich van de internationale
roeping der V.U. rekenschap te geven, waar
thans in (het algemeen vatbaarheid voor
nieuwere denkbeelden blijkt te bestaan. Bij
het volgen door de V.U. van haar internatio
nale taak vindt zij tegenover zich de dialec
tische theologie, wier beginsel elke Chr.
Bctei moet verlammen. Het verwijl van zelf
verzekerdheid en eigenroem mag door de
.V.U. worden afgewezen. (Applaus),
De Voorzitter verwelkomde ter vergade
ring onder luiden bijval den minister-presi
dent, dr H. Colijn en zijn gade en den Com
missaris der Koningin in de prov. Fries
land, mr. P. A. V. Baron yan Harinxma thoe
Slooten. (Applaus),
Na vaststelling van notulen en presentie
lijst, kwam het jaarverslag aan de orde, dat
bereids in druk versaheen.
Het verslag werd zonder 'discussie goed
gekeurd. Gehoord het rapport van de com
missie van toezicht, dechargeerde de verga
dering het college van directeuren van zdjn
beheer.
De vergadering verzond een telegram van
■hulde'en trouw aan H.M. de Koningin.
De Voorzitter deelde mede, dat de
actie voor het tekort over '33, '34 en '35
(geraamd) over Mei en Juni en de eerste
dagen van Juli, reeds opleverde f 14.000.
Ds W. H. den H o u t i n g deelde mee
dat in verband met deze jaarvergade
ring een circulaire is gezonden aan tal
yan kerkeraden. De 132 Herv. Kerke
raden, de Evangelisaties, de Chr. Geref.
Gemeenten, en de Geref. Kerk in H.V.
bewaarden daarop alle het stilzwijgen.
Van 142 Geref. kerkeraden zondt de helft
een gift of collecte tot een totaal van
f 1750. De collecte in den bidstond bracht
f 210 op en enkele toezeggingen kwa-
men eveneens nog in.
Hierna werd een korte pauze gehouden.
Na de pauze deelde de Voorzitter
rfterie, dat in de zaal aanwezig was een
broeder, die voor de 40e maal ter jaar
vergadering was en zijn jubileum viert
door een gift van f 2000 te schenken
voor het Studiefond^, (Applaus). Spr.
had geen vrijheid zijn naam te noemen,
maar 'hield zich overtuigd, dat gansdh
de vergadering vriendelijk jegeixs dezen
milden jubilaris gestemd is. (Applaus),
Hierna was het woord aan Ds W. H. den
Houting, Geref. predikant te Huiz-um,om
te spreken over „Gewillig en getrouw".
Rede ds. W. H. den Houting
Spr. herinnerde aar. het woord dr A.
Kuyper ter jaarvergadering te Haarlem-1912,
dat de stichting van de V.U. geen waag-,
maar een geloofsstuk is. Spr. toonde dan
aan. dat di.' laatste niet te beperkt moet
worden verstaan. Het moot ons niet sleoht3
bemoedigen in geloofsvertrouwen, maar ook
prikkelen tot geloofsgehoorzaamheid. Dan
komt de V.U. haar zorgen te boven. Spr.
wijdde dan nader uit over de propaganda
in verband met de financieele moeilijkheden
en de taak van de organisatie en de leden
der vereeniging ten opzichte dövrvan. Niet
alleen maar contribuanten wdnaTvn en de
contributies zoo hoog mogelijk opvoeren is
het doel alleen. We moeten donateurs beb
ben, die kennen het hou en trou. Het Geref.
volksdeel moet in zijn geheel de instand
houding en uitbouw van de Geref. Hooge-
school waarlijk zien als een daad van ge
loofsgehoorzaamheid. Op gewillig en ge
trouw zijn moet de propaganda thans ge
richt. Bereiken we dat, dan zal het onder
Gods zegen financieel in orde komen.
Dan trekken we de grens ook wijder, in
■welk verband spr. wees op de actie van het
V.U.-plan '3? ten bate van de wis- en natuur
kundige faculteit.
Elk lid en elke contribuant heeft in de
organisatie een taak. Niet een eerebaantje,
maar een roeping, in w elk verband spr. zich
bijzonder richtte tot zijn collega's. Het gaat
pm een zaak van de allereerste orde. Ge
willig en trouw zijn practisch twee.
Ze moeten één zijn in ons leven en dat kan
als we telkens weer zien op het heilig be
ginsel. Dan is het geen waagstuk, maar een
geloofsstuk. De Machtige Jacobs zal het
werk ook in den bangstèn crisistijd in stand
houden. De catechismus gewaagt van de
engelen in den hemel, die gewillig en ge
trouw 'hun arbeicfc verrichten. Aan ons werk
in het geloof voor de V.LT. verricht, paart
zich de bede: Uw Koninkrijk kome! alsook
Uw wil geschiede, gelijk in den hemel alzoo
ook op de aarde! (Instemming).
De Voorzitter dankte Ds den Houting
voor zijn woord en deelde mede, dat de zoo
even gehouden collecte opbracht f 5300 plus
f150 aan toegezegde contributies. (Applaus).
Hierna werd de mórgen.vergadering ge-
De middagvergadering
Te 2 uur ving de nog drukker bezochte
middagvergadering aan met het zingen
Ps. 100 1.
Medegedeeld werd dat tot bestuurslid
was gekozen in de vac. Idenburg de heer
J. Schouten te Rotterdam met 119
de 140 uitgebrachte stemmen (applaus).
De voorzitter deed voorlezing van een
aan H. M. de Koningin verzonden telegrai
De vergadering rees overeind en zoi
staande 2 coupletten van het Wilhelmus.
De voorzitter stelde voor een telegram
van sympathie; te zenden aan den herstel
lenden hoogleeraar Prof. Dr. G. Ch. Aalder,
te Hilversum. Conform besloten.
Hierna werd de rondvraag gehouden,
waarvan echter niemand gebruik maakte.
Aisnu verleende de voorzitter het woord
aan den eersten referent voor dpzen
dag, Prof. Dr. L. v. d. Hors t, hoogleeraar
aan de V.U., om te spreken over: Genees
kunde en geestelijke verzorging".
Rede prof. dr. L. v. d. Horst
De vraag, aidus prof. Van der Horst,
waar het in de verbinding geneeskunde-
geestelijke verzorging om gaat, js, of deze
zoo geheel uit
een! liggende
gebieden eeniig
.verband met el
kaar hebben,
en zoo ja, hoe
wdj als Schrift-,
geloovigen dat
verband zien.
De geneeskuh-
Prof
i der Horst
verzorging richt zioh. op de gebrokenheid der
ziel. Zoo staan geneeskunde en geestelijke
verzorging practisch ver verwijderd van
elkaar. Aan prof. Lindeboom komt de eer
toe, dat hij bijna 50 jaar geleden als zijn
overtuiging uitsprak, dat er veel nauwer
verband is en openbaar moet worden tus-
Schen <le studie der godgeleerdheid en der
medicijnen.
Wal ïs daarvan gedurende het bestaan
der Vrije Universiteit terecht gekomen
Ga,an geneeskundige behandeling en geeste
lijke verzorging samen? Toen proj, Linde
boom voor 50 jaar in deze richting wees,
stond men glimlachend daartegenover. En
toch, indien het waar was, datgeestelijke
verzorging en geneeskunde zich niet laten
verbinden; dan zou dit voor den Schriftge-
loovige een vraag tot ernstige overdenking
moeten zijn. Jezus predikte en genas kran-
ken. Ook in zijn eerste volgelingen vinden
we dit beide vereenigd. En ook in onzen
tijd zijn er vele zieken, die terecht of ten
onrechte van de geestelijke verzorging iets
verwachten voor hun genezing. Niet, dat zij
liet wonder verlangen, gelijk in de eerste
Christengemeente, maar toch leggen ze ver
band tusschen de behandeling en de geeste
lijke verzorging. En ook de geloovige arts is
niet alleen drager van de wetenschap, maar
ook de man, die de barmhartigheid van
Christus zoekt te betoonen aan degenen, die
in lijden zijn. Deze twee dingen zijn nooit
ie scheiden. Geneeskunde beteekent niet al
leen medisch onderzoek, maar ook curee-
ren, behandelen. En dat wil lang niet altijd
zeggen .beter maken, maar -wel- beaibeidon.
Dut wil zeggen arbeiden aan een
mensch in nood; en achter 'dezen
nood van den zieken mensch staal niet
een denkbeeldig ik, maar de door Godi
geschapen onsterfelijke ziel. Bij de be
handeling van den zieke komt de dok
ter dan ook niet alleen in-aanraking
met de gestoorde functie van 't lichaam
maar met de geheele individueele le
vensgeschiedenis van den patiënt. De
ziekteverschijnselen zijn niet profane
aangelegenheden, die wetenschappelijk
moeten worden bewerkt
Ziel en lichaam beide
Het is niet alleen een stoornis in den
bouw of de verrichtingen van het mensobe-
lijk lichaam, hetwelk met geneesmiddel, of
door gipsverband en operatie moet worden
hei-steld, maar bij het ziek-zijn is er een
verandering in den geheelen menscheïijken
persoon. Dat in den regel de geheele toe
stand van den mensch in het ziekteproces
betrokken is, brengt mee, dat
kelijke genezing noodig is een verandering
in levenshouding, een wijziging
stelling, wat betreft do verschillende rclar
ties. Omgekeerd, wordt in de geneeskunde
bij het zoeken naar de oorzaak van ziekte
en lijden meer dan vroeger rekening gehou
den met de eigen, individueele levensge
schiedenis. Uit eigen ervaring zullen velen
weten, dat hij moeilijkheden in het leven,
of bij liet stuiten op weerstand in het be
reiken van iets, wij mfer vatbaar zijn voor
het krijgen Van een ziekte. Een keelontste
king of een maagaandoening komt dikwijls
aan liet licht na een mislukte onderneming.
Velen erkennen graag, dat ziekte uit gees
telijken nood voortkwam en eischen vooi
zich het retht. zichzelf of hun levensloop
daarvoor verantwoordelijk te stellen. De ge
neeskunde van de laatste twintig jaar heeft
zich dan ook steeds meer gericht op de be
arbeiding van den geheelen menscheïijken
persoon.
Speciaal geldt dit voor de behandeling
van zenuwziekten en geestesstoornissen.
De moderne mensch, die weet, dat
zijn begeerten in conflict zijn met mo-,
raai en wet, en daardoor in ?ijn per
soonlijkheidsontplooiing geen harmoni
sche ontwikkeling vindt, weet dit in
zijn onbewuste en het onbewuste straft
hem voor deze zonde met een der veie
vormen van neurose uil onzen tijd.
Hetzij nü de. begeerlijkheid dos vleesches
gelijk Freud meent, of de grootschheid
des levens, volgens de opvatting van
Adler, de storende factor is, de medi
sche behandeling zal niet kunnen zon
der zielszorg! Medische en geestelijke
zielszorg grijpen hier in elkaar.
Want geestelijke verzorging, dit is de
kern van het beloog, is niet het werk van
een daartoe opzettelijk aangestelden ambts
drager, geestelijke verzorging is van veel
wijder omvang. Zij is ten diepste verbon
den met Gods barmhartigheid jegens den,
zondigen mensch. En deze barmhartigheid
lenigen. Zoo is geestelijke verzorging alle
arbeid en beïnvloeding, die in woord en'
d'aad de barmhartigheid van Christus zoekt
te betoonen.
Geen bestaansdoel in zichzelf
Dat beteekent niet alleen de geestelijke
eeuwige belangen, maar ook de aardsche
tijdelijke. Jezus is gekomen, om heel liét
leven te bevrijden van de banden. Zijn ver
lossend werk betreft zoowel dé bevrijding
van de ziel als van liet lichaam. Zoo staat
onze. geneeskunde in haar medische ver
zorging m omnidde'lijke aanraking'met de
geestelijke verzorging.
Omgekeerd is de geestelijke verzorging
niet een. onbedoelde hulp en als zoodanig
aangename verrassing voor den medicus,
maar de geestelijke \erzorging, uitgaande
van atTën. Tlie aan de lichandclmg van-den
patiënt deelnemen, richt zich welbewust op
de genezing: Daarbij is liet medisoh element
niet bijkomstig, maar het vindt toch ook
niet het dQel in zichzelf. Zoo kan de medi
sche wetenschap aan de "Vrije Universiteit
het doel van haar bestaan nooit in zichzelf
vinden, gelijk- liet veelal yvel, het geval is
in dé practische geneeskunde aan de open
bare universiteiten. Het ziekenhuis,; dat in
Amsterdam; mede door don steun der, Vrije
Universiteit, in stand gehouden wordt, is
dan oök geen medische kliniek zonder meer,
maar een stichting, voortkomend uit dezen
dubbelen drang, en de geneeskundige hulp
geestelijke verzorging, die daar den pa
tiënt ten deel va't, mag zich nooit terug
trekken op de behandeling van een ziekte
proces, maar richt zich op den geheelen
mensch. Zal de medische wetenschap :aan
universiteit haar taak verstaan, dan
zal zij een juist begrip moeten hebben van
deze verbinding geneeskunde en geestelijke
verzorging.
En de geloovige arts zal zich aan het ziek
bed altijd weer bew ust zijn, dat zijn optre
den niet slechts dat van den drager der ge
neeskunde is, maai' tegelijk dat van den
beoefenaar van Christus' barmhartigheid.
Zoo wordt aan de Vrije Universiteit door
de doktoren ook in de geneeskunde de be-
teekenis van Gods genade in Christus open
baar.
Tweede spreker was Prof. Dr. G. M. dén
Hartogh, hoogleeraar aan de Thcol.
School te Kampen, om te spi'eken over.
.,Ik, en anders geen".
Rede prof. dr.
G. M. den Hartogh
Ref. ontleende de titel van zijn onderwerp
aan Zefanja's profetic, waar de koning
van Assyrië sprak: Ik, en andei's geen. Spr.
stond nuder stil bij de dagen van dezen
profeet. Het woord van God echter, die ook
spreekt: Ik, en anders geen, doet de een-
voudigen in den lande al hun betrouwen
stellen op Hem, Heere van leven en dood.
Door liet woord: Ik, en andei's geen, laat
God middels Zefanja het \olk opwekken
tot meerderen deemoed: Hij is God en
maakt Zijn ordinantie eiken morgen
Het: Ik en anders geen, is ook de leus
van socialisme en communisme naar spr.
nader uiteenzette. Rusland wil den collec
tieven nnensch op den troon van God zet
ten. Begripsvergoding en menschvergoding
vieren bij het Bolsjewisme hoogtij. Dat deze
dingen niet ver van huis zijn, toonde spr.
aan met de cijfers van de jongste Raads
verkiezingen in de hoofdstad des lands.
Ook liet Nat. Socialisme in Duitschland
lééft uit het begrip.: Ik en anders geen. De
Fiihrcr is ook: Ik, en andei's geen. De Ger-
ftiaausche mensch is geen knecht van God
maar heer van het goddelijke in hem. De
nieuwe geloofsbelijdenis van het Gcrmaan-
sclie heidendom is er eveneens een bewijs
van. Ras, bloed, volksziel, de leider, ze ko
men in de plaat® van den levenden God
dus is het afgoderij. Het Nat. Socialisme
wil alles brengen onder zijn humanistische
heerschersziel We mogen niet. aflaten te
wijzen op deze anti-christelijke tendenzen,
die door schoonschijnend sincretisme zwak
ke zielen verleiden.
Daartegenover is het de onvergankelijke
eere van de Vrije Universiteit dat zij nu 55
jaar heeft geijverd voor het: Ik, en rfider
geen van den levenden God. Spr. wees op
de zegenrijke gevolgen die deze stichting
heeft gehad. Het is on?e dure roeping om
ons actief te stellen tegen het ongoddelijk
ijdcl roepen. Spr. besloot met een peroratie
op de rijke beteekenis van de V.U. die aller
steun verdient en een onverdiende gunste
Gods is, gesneld tot een heerlijke en heilige
roeping (applaus).
Als laatste spreker trad op het Tweede
Kamerlid, cle heer J. Schouten van Ro!
terdam met het onderwerp „Roeping e:
beteekenis der Vrije Universiteit". Alvoreu..
hij liet woord kreeg sprak eerst Dr. II.
C o 1 ij n, president-directeur, de vergade
ring toe.
Toespraak Dr. H. Colijn
Dr. H. Colijn, wijzend op den samenhang
der vandaag aan de orde gestelde onder
werpen. wilde een enkel woord spreken
over de onmisbaarheid der V.U. De vade
ren. waren daarvan overtuigd. Onze tijd
demonstreert het eiken dag. Het gevaar ligt
in de veelszins beginselloosheid
tijd, waardoor men dreigende gevaren met
-meer aanvoelt en niet klaar en kloek posi
tie -durft kiezen en met zijn overtuiging te
staan en. te, vallen.
Van de soldaten van Cromwell heette liet
- - ten. Men moest hen dan ook nog
erpefu Daaraan nu mangelt het tegen
woordig. Men laat zich zoover uit eigen
stelling verdrijven, dat die niet meer her
nomen kan worden.
We hebben leiders noodig die het een
voudige volk voorlichten en daartoe kan
een Calvinistische universiteit niet gemist.
"Iet is maar een klein groepje dat de Uni-
ersiteit draagt. Tot nog toe is zij er in ge:
slaagd. DeJgiften vandaag bewijzen het
6pr. kreeg toen hij de zanl zooeven bétrad
n couvert met een gift van f 2000
Volgens mededeeling als teeken van blijd
schap, dat spr. de vergadering bijwoonde.
De gever voegde echter als voorwaarde et
aan toe, dat spr. een flinke vacantie zal
nemen en-dal hardop in de vergadering
beloven. (Vroolijkheid). Spr. stelt voor liet
op een aecoordje te gooien in dien zin, dat
spr. een flinke vacantie zal nemen tusschen
4 Juli en 31 Dec., maar dat de verdeeling
daarvan aan spr. wordt gelaten. (Hernieuw
de' toejuichingen).
Nu kreeg de lieer Schouten het woord,
wijl zijn voorstel hem nu maar als spreker
te schrappen, geeminstemming vinden kon.
Toespraak J. Schouten
Spr. nam zijn aanloop in het huidige be-
zuinigingsontwerp, er op wijzend, dat het
maar gelukkig is, dat de V.U. slechts een
gering*? uitkeering uit de staatskas ont
vangt, wijl de V.U. andei's in vee! grootere
moeilijkheden zou zijn geraakt dan nu door
den loop van 'het leven het ge\al is. Er zou
den in cle Kamer tal van stommen opgaan
om op liet subsidie van de V.U. te bezuini
gen. En de gebeurtenissen na 1 Mei bij de
stembus zijn hiér veelzeggend.
De roeping van de V.U. ;moet afgeleid uit
de roeping van den Christen, den Gerefor
meerde, die zijn geloof heeft te belijden.
Dat geldt ook op liet terrein der weten
schap. En wat de beteekenis der V.U. be
treft, de laatste 55 jaar zijn daar om te be
wijzen, dat de Geref. volksgroep niet zon
geworden zijn, wat zij nu is, dank zij
de V,U.
We hebben op elk levensgebied kader
noodig. Zeker daar is veel gebrekkigs ge
weest in die 55 jaar. Maar wie zijn zonde
belijdt, heeft het recht en de plicht om Gode
dankbaar te zijn voor wat Hij schonk. Hem
'hebben we gehoorzaam te zijn en te doen,
wat Hij ons vraagt. Maar dat kan alleen,
als we een universiteit hebben, die richting
geeft aan ons Geref denken. We hebben de
V.U. harder noodig dan ooit, nu alles in
verwarring is en men roept om ordening.
Er moet wisselwerking zijn tusschen we
tenschap en leven. Spr. denkt aan de ver
warring op theologisch terrein door de dia
lectische theologie, die de grondslagen van
het leven doet schudden,ook al zijn eronder
haar aanhangers, die hebben teruggeroepen
tot God en Zijn Woord. Het'is een voorrecht
als we tegen de-vervloeiing mogen ingaan
en een universiteit hebben, die ons de vast
heid van het leven doet zien als een vrucht
van Gods genade. Blijvc er onder ons trouw
aan onze roeping en moge de V.U. in be
teekenis toeriemen. Verstaan we onze
hoorzaamheid dan zal God het Geref. volk
in de gelegenheid stellen in de nooddruft
van de V.U. te voorzien. En die V.U. zal zijn
instrument der waarheid, Gode tot eer en
den naaste tot heil! (Applaus).
.De Voorzitter' sprak een kort slot-
wóord, waarin hij deze V.U.-dag als welge
slaagd memoreerde.
Nadat gezongen was Ps. 90:9 sloot Dr W
A. van Es met dankzegging.
De Pers op de wetenschappelijke
samenijkomst
Op een heel ongewone wijze is gisteren op
de Wetenschappelijke Samenkomst de Pers
de. deur gewezen. Natuurlijk is dit niet ge
daan, omdat men onze Pers een overbodige
"schakel acht- te zijn in .onze Christelijke
actie. Iederéén weet, ook pir Bijleveld, dat
zonder eigen pers, dé strijd van het Chi
telijk volksdeel nQg veel zwaarder zou zijn,
vaak hopeloos en telkens om moedeloos te
Er Vvaren blijkbaar te Leeuwarden en
dat kunnen -wij begrijpen, met het oog op
het onderwerp voor sommigen gronden
aanwezig, om'.de s^wnepspreking binnen be
sloten muren te Tiöiideh. Dit had men naat
onze stellige meening hiet^op deze wijze tot
stand behoeven te brengen. Onze pers heeft
in zoovee) moeilijke omstandigheden de
dige voorzichtigheid betraohj zij moet dit
thans wel eiken dag doen dat een
andere weg had kunnen worden gekozen.
Althans liad fncn-bètér-gedaan-zteh voor
af met onze vertrouwde pers tc verstaan.
In t publiek had men dan over deze „zaak
van orde" niet gediscussieerd, en dat ware
beter geweest.
NEDERL. FABRIKAAT
De Algemeëne Vergadering
Te Den Haag
Dc kwestie van de buitenlandsche namen
i: Aan ons* verslag van de Alg. Vergadering
der Vereen. „Neder! andsch Fabrikaat" kun
nen we nog- het Wotfgeude toevoegen-
De waarnemend voorzitter herdacht bij
den aanvang der vergadering den onlangs
•erleden voorzitter 'dér Vëreeniging, Ir. E.
F. Suringar, als map van groote kennis en
tact.
Telegrammen van gelukwénsch werden ge
zonden aan H. M. dë""KoiM.ngin, en H. K. H.
Prinses Juliana.
Bij het Verslag over 1934 werd van uit
de. vergadering de opmerking gemaakt, dat
de .winkelier, de.jgraale-'vdjahd is van. Ned.
Fabrikaat, dat hij vaak achterstelt hij buiten
landsche artikelen. Ook Overheidslichamen
gaan. niet altijd vrij uit. Dén Haag heeft
'j.v. trottoirbanden uit Beieren laten komen.
De 'secretaris noenxlo deze voorstelling te
•omiber. Hot valt met de winkeliers nog
wel mee. Aan de houding der overheid ont
breekt eohter nog we! eens iets, al is er be
terschap waaj- te, nemen.
Over tic propaganda- voopJieL Ned. Fabrir
kaat door middel van kinderspelen liepen de
meeningen uiteen, Maar merkte de se
cretaris op men vraagt vaak zooveel
an ..Ned. Fabrikaat" en geeft zoo weinig.
Veel - - Hol landsche- -schoerasnim-erken'
hebben Engelsohe namen, wat een groo
te moeilijkheid is. Vele stoffen fabrikan
ten Vér!eëfien -geen médewerking, dat
kleermakers hun klanten kunnen aan-
toonenv-dat -zij Nederlandsche stoffen
verkoopen.
Nu komt aan de orde de vraag, of het
gewenscht is, dat van regeeringswege
wordt voorgeschreven, dat artikelen van
buitenlandsche fabrikaat, die hier te lan-
wordeu ingevoerd, zijn voorzien van een
aanduiding van het land van oorsprong.
Er werd lanpduurig over gepraat zonder
dat een bepaalde uitspraak kon worden ge
daan. Een motie, waarin de gestelde vraag
bevestigend werd beantwoord, werd met groo
te meerderheid verworpen. Het bestuur, dat
met de grondgedachte der motie instemde,
zal nader overwegen wat kan worden ge
daan.
In de middagbijeenkomst zijn de reeds ver
melde redevoeringen gehouden.
ROFFELRIJMEN,
Als er in het jonge leven
Branding barnt van liefdevuur
Popelen de jonge harten
Naar de vrijheid der natuur
In het hart van Frans en Fientje
Sloegen hoog de vlammen los,
En ze richtten hunne schreden
Naar het heerlijk Sterrebosch.
Op een rustig, vredig plekje
Zonken ze in liefde neer.
Hunne lippen zeiden weinig
Hunne oogen zeiden meer.
't Werd een stonde van verheven
Onvergeetlijk sentiment.
Plotsklaps wreedelijk verbroken
Door de stem van een agent.
„Opstaan!" zei-die hard, „of anders
Met je beiden op de bon!"
't Was als werd een buts geslagen
In hun zielen en de zon.
Frans zei: „Mag ik hier niet zitten?.
Zeg me waar dan wèl. meneer?"
„Daar, daargunter bij de zandbak!
Zet je daar in vrede neer!"
Bij de zandbak kijfden kinders,
Zaten opa's in de zon,
Zweetten vaderskoerden moeders
In hun Zondagsche japon..,
Frans keek zwart, en Fientje's oogjes
Stonden vol met helder nat
Twee, drie blanke parels vielen
Voor haar voetjes op het pad.
Met hun harten vol ellende
Zijn ze samen weggegaan,
Ver van al die dwaze menschen
En politielui vandaan.
't Is uit naam der jonge menschen
In de liefde op hun best,
Dat ik hier durf constateeren:
Zulk een toestand is funest!
Gij, die wetten hebt te maken,
Gij die vecht voor wet en recht!
Denkt eens aan uw eerste liefde
Eer gij harde woorden zegt!
(Nadruk verboden.) LEO LENS.
Land- en Tuinbouw.
Landbouwweek te Wapeningen
De Kalihuishouding bij aardappelen
Dinsdagmorgen werden op de z.g. zesde
aardappeldag verschillende ziekten bij de
aardapelen behandeld o.a. de aardappelschurft
en de vatbaarheid van verschillende rassen,
door Ir J. D. Koe slag; de mycologische zij
de van het schurftvraagstuk door mej. H. L. G«
de Bruyn, de maatregelen tegen de aardap
pelschurft door I. P. G. Meyers, de virus
ziekte bij sommige aardappelrassen door Du
J. O o r t w ij n Botjes en de Alternaria-
aantasting door Ir W. B. L. Verhoeven,
In den nannudag werden te velde demonstra-
voortge-
Door de Regenten van het Vereenigd Wees en Aele moeseniershuis te Gouda werd aan den heer D. Vaarties, Esschenweg 39 Rotterdam, opdracht gegeven voor
het restaureeren van een groot schilderij voorstellende een Regentenstuk uit het midden der 17e eeuw en vermoedelijk geschilderd door den Goudschen schil
der Jan Verzyl. Links: het schilderij vóórrechts: het schilderij na de restauratie,
Woensdag werd de „aardappeldag"
zet. Eeist sprak Ir J. Siebenga over da
„buitenlandsche maatregelen in verband met
de keuringen en den afzet van pootaardappe-
len".
Gewezen werd c-p het feit, dat alle landen
trachten zich onafhankelijk te maken van heft
buitenland. Hiervan ondervindt ons land de
terugslag. Alleen van pootaardappelen hebben
wij nog een goede export.
De vraag is in boeverre door de maatrege-
n van deze landen om de pootaardappelteelt
t ontwikkeling te brengen, de export in de
toekomst zal worden bedreigd en welk stand
punt door d«n Nederlandschen landbouw dient
te worden ingei.omen, waarbij gelet moet wor
den op het streven om in de onderscheidene
landen te komen tot een cultuur van voor
wratziekte onvatbare aardappelrassen.
Over „De invloed van de gebruikte poter-
maat op totaal-opbreng^;, gemiddeld knolge-
aantal knollen per plant bij ver
schillende pootafstanden, bemestingen en
oogstperioden van aardappelen"' sprak G. A*
e Wool te Klaaswaal.
Grooter pootgoed geeft grooter opbrengst.
Door kleine poters te nemen, kan men even
groote oogs'; krijgen, mits het aantal planten
per H.A. grooter is.
By gebruik van groote poters, op ruimer
afstand uitgepoot, wordt het gemiddeld aan
tal te oogsten knollen niet gewijzigd, doch het
gemiddeld knolgewicht wordt belangrijk hoo-
ger, met als gevolg, dat bij de totaal-op
brengst het minder aantal planten per H.A-
ruimschoots wordt vergoed door het hooger
knolgewicht.
Kleine poters rijpen iets later, zoodat kans
op aantasting van de aardappelziekte groo
ter is.
Indien men aardappelen verbouwt met het
doel, de opbrengst voor pootgoed te verkoo
pen, verdient het aanbeveling groote poters
te gebruiken, waarvan men een groot aantal
niet groote knollen ooget. Groote poters ge-
een vroegrijpend gewas, zoodat de kans
op nabesmetting door virusziekten geringer
wordt dan bij gebruik van klein pootgoed, het
welk een later rijpend gewas geeft.
Door dr. Th. B. van 11 a 11 i e, werd ge-
refeerd over de „Kalihuishouding by aardap
pelen".
De aardappel heef»: veel kali noodig, doch
kan kali vrij moeilijk uit den bodem losma
ken. De overmaat van zouten verlaagt het
zetmeelgehalte. Een juiste kalivoorziening is
van groot belang. Op zwavelgrond schijnt de
kali soms zeer moeilijk opgenomen te worden
terwijl ook bemesting met chloorhoudende
zouten daar minder gauw aanleiding schijnt
te geven tot vermindering der zetmeelproduc-
Kie. Het verband tusschen blauw by aardap
pelen en kali-opname verdient r.ader onder
zocht te worden.
Door Dr D. A. van Schreven werd nog
gesproken over „Gebrekziekten by aardappe
len".
Hierna volgde bespreking op deze referaten
