RICLEY
rtdEOiJ
Een onderzoekingstocht
in Denemarken
J. QUISPEL,
DINSDAG 18 JUNI 1935
Gemengd Nieuws.
De Ossche misdaden
Twee vrouwen gearresteerd.
Te Oss is gearresteerd de 37-jarige
nicht, van P. en G. de Bic, de gehuw
de G. uit Geffen. Zij wordt niet alleen
verdacht van het geven van inlich
tingen inzake den roofoverval te Gef
fen, maar ook van brandstichting.
In den nacht van 6 op 7 Mei 1933
werd een roofoverval gepleegd op den
70-jarigen C. v. d. Burgt te Veghel,
waarbij de oude man van f 700 werd
beroofd. Veertien dagen te voren had
de man bezoek antvangen van een
„dame", die antiquiteiten wilde koo-
pen en voor enkele waardelooze bord
jes zes gulden gaf. Bij het wisselen
zag zij kans den ouden man f 400 te
ontfutselen.
Hiervan wordt verdacht de 35-jarige ge
huwde vrouw v. d. H. Zij is eveneens ge
arresteerd. Tevens wordt zij verdacht in
lichtingen verstrekt ïe hebben aan de ben
deleden te Oss. die de berqpving in den
nacht van G op 7 Mei gepleegd hebben. Ook
werd voor den officier van Justitie geleid
B.. de eigenaar van de bakkerijen te Me-
geu, welke aldaar onder zeer verdachte om
standigheden zijn afgebrand.
Nadat P. de Bie had bekend den moord
op zijn neef te hebben gepleegd, is hij Zon
dag 'door de marechaussee naar de plek
van de misdaad geleid, welke hij had aan
gewezen. Na eenig graven werd een groot
model slagersmes gevonden, waarmee de
moord is gepleegd.
Revolveraanslag op een
zeventigjarige
Dader schiet ook op de politie
Te Apeldoorn heeft een revolveraan
slag plaats gehad, waarbij een zeven
tigjarige man ernstig is gewond.
Te ongeveer acht uur Maandagavond ver
voegde zich aan het huis van den ruim
zeventigjarigen K. W. Hoffschlag aan den
Vlijtschen Weg een zekere G. J. van B.,
koopman te Apeldoorn, die de 27-jarige
tnej. A. van Wijnbergen, huishoudster bij
Hoffschlag, wenschte te spreken. Mej. van
Wijnbergen was vroeger huishoudster bij
den ongeveer 40-jarigen koopman geweest
en gedurende dien tija heeft tusschen beiden
een verhouding bestaan.
Waar de koopman klaarblijkelijk onder
'den invloed van sterke drank verkeerde,
wilde de huishoudster zich niet vertoonen
en de heer Hoffschlag deelde den onwelko-
men bezoeker dan ook aan de buitendeur
mede, dat men niet van zijn aanwezigheid
gediend was. De man ontstak hierop in woe
de, drong het huis binnen en loste een re
volverschot op den ouden heer, die in de
borst getroffen werd en ineenzakte. De huis-
houoster vluchtte naar de buren, die in sa
menwerking met de politie den dader achter
Volgden.
Deze zag gedurende ó'e jacht kans,
zijn aanvankelk weggeworpen revol
ver weer op te rapen en loste een schot
op een der agenten, evenwel zonder te
treffen. Tenslotte wist de politie hem
te overmeesteren, waarna hij naar het
politiebureau is overgebracht.
De zeventigjarige is, nadat buren hem de
eerste hulp handen verleend, per auto ver
voerd naar het Algemeen Ziekenhuis. Zijn
toestand is ernstig.
j Doodelijk auto-ongeluk
Twee dooden, drie gewonden.
Te Bergen (N.-H.) zijn 's avonds vier
jongens, die aan het rennen waren, op een
racefiets, tegen de auto van den president
van de rechtbank, Mr. Ledeboer, die van
huis kwam en in de richting van de Sta
tionsstraat reed, opgebotst. Een van de jon
gens, de 13-jarige" A. Plomp uit Bergen,
overleed direct, een tweede jongen, L. Ziek
uit Bergen, werd in bewust eloozen toestand
per ziekenauto naar het ziekenhuis in Alk
maar gebracht, evenals een derde jongen,
de 16-jarige Oudhof, ook in Bergen woon
achtig. De vierde jongen, die lichte verwon
dingen opliep, kon naar zijn woning wor
den overgebracht. De fietsen, waren ver
nield; zij zijn in beslag genomen. Door het
brekende triplexglas van de auto kreeg Mr.
Ledeboer verwondingen aan het hoofd. De
politie heeft proces-verbaal opgemaakt.
De 15-jarige Ziek is eveneens aan zijn
Wonden bezweken.
KINDJE LEVEND VERBRAND.
Te. Veldhoven (N.-Br.) is het kindje
van De K., die drie weken geleden ernstige
brandwonden opgeloopen had, thans aan
de gevolgen overleden.
door
te Rotterdam
Reeds spoedig na het loslaten van den
gouden standaard in Engeland en als gevolg
daarvan ook in de drie Scandinavische
landen, rijpte bij mij het plan om in Dene
marken een persoonlijk onderzoek naar de
toestanden in dat land in te stellen.
Waarom juist Denemarken? Omdat Dene
marken door de sociaal-democraten werd
voorgesteld als het land waai- de gevolgen
van de crisis minder zwaar waren dan in
Nederland, wat zijn oorzaak zou vinden in
het feit dat in Denemarken de Minister-
President sociaal-democraat is. Wij kregen
uit alles den indruk, dat. men wel zou
trachten deze voorstelling van zaken bij de
massa ingang te doen vinden.
„Oost, West, thuis best", is een spreek
woord dat de sociaal-democraten ten on
zent niet onderschrijven. In onze jonge jaren
was het oog van allen, die zich op
het standpunt van den klassenstrijd plaat
sten, op het Zuiden, op Frankrijk gericht;
de „Federation du Travail" was bij onze ka
meraden met wie wij destijds in de havens
werkten geen onbekende. Maar uit het Zui
den daagde het heil voor den proletariër
niet.
Toen werden de oogen naar het Oosten
gericht, uit Duitschland zou de zegen komen,
Bebel-Kautskv c. s..
Toen Kautsky in 1906 op het partijcongres
voorstelde om de vakvereenigingen te ver
plichten zich aan de besluiten van de soci
aal-democratische partijcongressen te hou
den en dit voorstel nogal werd bestreden
omdat door zoo openlijk partij te kiezen
men de Christelijke arbeiders van zich zou
afstooten, was het Bebel die de oplossing
bracht door de volgende woorden:
„Ik herhaal dat ik mij sterk maak, maan
den lang een blad voor een vakvereeniging
te leiden, en nooit het wóórd soeiaal-demo-
•aat te noemen, en de massa toch sociaal
democratisch op te voeden; dat is
mijn standpunt ten opzichte van de onzij
digheid der vakvereenigingen. Geen mensch
behoeft een achterlijk arbeider ook in gods-
Voor deze Duitsche tactiek en handigheid
zijn wij jarenlang op onze hoede geweest.
De zegen is voor de arbeiders ook uit het
Oosten niet gekomen.
Nu wij, was de leuze, toen in Engeland
de arbeiderspartij aan de regeering kwam.
Stenhuis, toen nog de man van het N.V.V.
en de S.D.A.P. werd van pro-Duitsoh ineens
optimist voor het Westen, voor Engeland,
waar oe zon voor het socialisme zoo glans
rijk scheen, maai- als immer aan den wes
telijke horizon weer verdween. Ook uit
Engeland daagde niet het beloofde Dorado.
Nu werd, zooals wij verwacht hadaen het
oog naar het Noorden gericht.
Een delegatie uit de S.D.A.P. en het N.V.V.
ging er heen, en als men op de verslagen
en de mededeelingen van deze commissie
afgaat, dan moet de massa wel in bewe
ging komen, dan zou het daar in het roode
Noorden in vergelijking met Nederland een
lust zijn om te leven.
Wij hebben van 6 tot 14 September 1934
een reis door Denemarken gemaakt, hebben
in ons bezit de loonregelingen der havenar
beiders te Horsens, Aarhuus, Kopenhagen en
Malmö (Zweden). Wij hebben in al die
plaatsen voor de winkcletalages de prijzen
der voornaamste levensbehoeften genoteerd.
Waren de prijsnoteeringen ons niet duide
lijk, dan gingen wij de winkel binneu cn
vroegen nadere inlichtingen, welke ons in
liet. algemeen welwillend werden verstrekt.
In een bakkerswinkel te Kopenhagen lag
een brood in de etalage, overeenkomende
met. Hollandsch gebuild tarwebrood; de
prijs was 1.98 Kr. is 65 cent. (De Kroon no
teerde destijds pl.m. 33 cent). Hoe zwaar
woog echter dit brood? Wij gingen de win
kel in, waarna dc bakker het voor ons heeft
gewogen. Het woog bijna 19 ons.
Wij hebben tevens in ons bezit de uitga
ven van het Deensch Statistisch Departe
ment van November 1934, betreffende prijzen
der levensmiddelen over October 1934, bene
vens die over de gemiddelde uurloonen in
de verschillende bedrijven over genoemd
jaar.
Wij gingen niet als de delegatie op een
mistige dag met een auto, maar te voet, met
een heerlijk herfstzonnetje als wegwijzer. In
hoofdzaak bezochten wij de arbeiderswijken,
vrij en zelfstandig, door niets en niemand
afgeleid van ons plan. Matjes en kleedjes
konden voor ons niet eerst worden recht
gelogd.
Te Horsens, een havenplaats als Harlingen
en Delfzijl, was het loon der havenarbeiders
115 óre is 37 cent per uur; in stukwerk
verdiende men wel eens tot. 2 Kr. per uur.
Stukwerk is moordenaarswerk, wij komen
daar nog wel nader op terug.
De woninghuren
De huren der arbeiderswoningen varieer
de van 250 tot 900 kronen, oude woningen
met 2 kamers zonder W. C. waren van
250 tot 350 kronen per jaar (in goudkroon
f 175 tot f 231). Nieuwe woningen zonder
W.C. met twee kamers van 400 tot 500 kro
nen per jaar (f 264 tot f 330).
Oude woningen met. drie kamers zonder
W.C. 400—500 kronen is 264330 p. jaar;
nieuwe met orie kamers met W.C. van 600
tot 900 kronen is f 396 tot f 594 per jaar;
de huren varieeren dus te Horsens van f 3.20
tot f 11.40 per week in goudkroon.
Thans na de val van de kroon zijn deze
teruggegaan ongeveer tot de helft. Het loon
is echter sindsdien ook met de helft vermin
derd. wat namelijk de koopkracht betreft.
Nemen wij het loon van eeii stoker, dat vol
gons de Statitiske Esterretninger (Deensch
Centraal Bureau voor de Statistiek) 57.18
kronen bedraagt (in goudkroon pl.m. f 37.80
gedeprecieerde kroon, thans f 18.90).
Wij hebben voor ons liggen een statistiek
va» het aantal* woningen te Kopenhagen over
1932. Dit bedroeg 238.500, hiervan waren met
een kamer 17.200, met twee kamers 91.000
tezamen 108.200 of 43.3 met onvoldoende
woonruimte.
In Nederland is ook nog wel wat te doen,
maar bij Denemarken vergeleken zijn hier
de woningtoestanden zeer gunstig.
Te Aarhuus, tweede havenstad na Kopen
hagen. noteerden wij uit de loonregeling der
havenarbeiders: uurloon 108 óre (36 cent);
dagloon 8.65 kronen (f 2.85); minste betaling
4.32 kronen (f 1.43); voor overwerk eerste
twee uur 30 van 's avonds 8 tot 9 uur
50 verhooging, daarna tot 's morgens
6 uur en op Zon. en feestdagen 100 ver
hooging.
Uit de zeer omvangrijke loon- en arbeids
regeling in de havens van Kopenhagen ne
men wij de gunstigste bepaling over.
Uurloon havenarbeiders 113 óre (37Vi> ct.);
minste betaling 4.52 kronen is f 1.50, voor
expeditiewerkers 111 óre is 37 cent per uur,
minste betaling 4.44 kronen is f 1.46.
Kolenwerkers uurloon 1.65 kronen is 5iVé
cent per uur, dagloon 10.04 kronen is f 3.30,
weekloon 56.01 kronen is f 18.50.
Voor arbeid na 's avonds 5 uur tot 9 uur
40 daarna tot 's morgens 5 uur 80
en van 5 tot 7 uur 's morgens 50 verhoo
ging-
Op Zon- en feestdagen en op den len Mei
dag van 's morgens 7 uur tot 12 uur 50
zegge v ij f t i g p r oc e n t, daarna 80
Over het extra op Zon- en feestdagen was
nog wel iets te zeggen. Wij golooven dat de
Ne-derlandsche havenarbeiders door hun be
langrijk guustiger regelingen aan de Ko-
penhaagsehe het extraloon op den lsten
Meidag gaarne cadeau geven.
Volgens de Statistiske Esterretninger was
het gemiddelde verdiende uurloon voor Ko-
penhaagsche havenarbeiders 162 ore is 53
cent en voor de expeditiewerkers 117 ore is
39 ct. per uur. Het gemiddeld hooger uurloon
53 cent, en der expeditiewerkers 39 cent, kon
worden bereikt omdat door de havenarbei
ders veel meer dan door de expeditiewer
kers in stukloon wordt gewerkt, en omdat
daarin ook de hoogere loonen der kolenwer
kers verwerkt zijn. 8V2 X 53 ct. is 4.50 jrer
dag voor de havenarbeiders en 8V2 X 39 ct.
is ruim f 3.30 per dag, een verschil tusschen
beide groepen ten nadeelo der expeditiear
beiders van f 1,20 per dag; te Rotterdam is
het. loon voor beide groepen even hoog.
In 1934 was het gemiddeld taakloon te
Rotterdam voor de Havenrese-rve blauwe en
bruine boekjes gemiddeld f 2.76 per taak of
f 5.52 per dag. Houden wij rekening met de
op 16 Juli 1934 ingevoerde loonsverlaging
dan komen wij op f 5.20 per dag, een ver
schil ten gunste van Rotterdam voor de ha
venarbeiders van f 0.70 cn voor de expedi-
tiewerkers van f 1.90 boven die van Kopen
hagen.
Wie echter zooals wij het moordenaars
werk in stukloon te Rotterdam medegemaakt
hebben, zullen het wel met ons eens zijn, dat
wij aan den veiligen kant blijven als wij be
weren, dat er voor wat in stukloon 100 arbei
ders venverken in tijdloon op zijn minst 110
noodig zijn. In dit verband is te Kopen
hagen het dagloon maar f 4.10 per dag.
Het verschil is dan ten nadeele van de
Kopenhaagsche havenarbeiders 1.10 p.
EEN GOEDE VANGST
Verdacht vfin diefstal met braak in ver
schillende midden Limburgsdhe gemeenten,
zijn door de gemeentepolitie te Togelen aan
gehouden de 25-jarige K. uit Schiedam, de
30-jarige V. uit Den Haag, de 26-jarige H.
uit Leiden en de 30-jarige S. uit Den Haag.
Het viertal is voor nacier onderzoek aan de
marechaussee te Reuver overgegeven.
ERNSTIG BEDRIJFSONGEVAL
De 20-jarige arbeider H. Frederiks. werk
zaam aan de hout fabriek „Aurora" te Gen
nep, had het ongeluk achterover van een
open lift te vallen, waardoor hij met het
hoofd op den grond terecht is gikomen en
zeer ernstig is gewond- De touwen waar
langs de lift loopt, en die door de arbeiders
zelf in beweging worden gebracht, bleken
op ongeveer 6 meter van den grond te ste
ken. Door omhoog te springen probeerde F.
de lift weer op gang te brengen. Tengevolge
van de schok die daardoor ontstond, ver
loor F. zijn evenwicht en viel naar beneden.
Hij werd naar het ziekenhuis te Gennep
vervoerd Zijn toestand is ernstig.
WRIGLEYS
KAUWGOM
BEVORDERT EETLUST
EN SPIJSVERTERING
VROUW LEVEND VERBRAND
De 48-jarige Mevr. Kroes—Tichelaar, die
Zaterdag bij een brand in de keuken van haar
woning aan de Hengeloscheweg te Enschedé,
ernstige brandwonden opliep bij het wasschen
met benzine, is 's nachts aan de verwondin
gen overleden.
Land- en Tuinbouw.
De Raad van Advies voor den Nederland-
schen tuinbouw, welke raad bestaat uit af
gevaardigden van alle provinciale veiling
organisaties, heeft onder voorzitterschap van
den heer F. V. Valstar vergade.xl, ter bespre
king van de uiterst moeilijke toestand, waar
in de tuinbouw verkeert.
In zijn openingswoord wees de voorzitter
erop, dat de toestand hoogst oritiek moet
worden geacünt. Op allerlei wijze wordt de
export van tuimbouwpradueten belemmerd,
maar wel het. ei-gste wordlt hij getroffen door
de Duitsche betalingsmoeilijkheden. Elke
poging tot verbetering lijdt scliipbreuk op
de geringe hoeveelheid deviezen, welke voor
de tuinbouwgevassen beschikbaar zijn. Ter
wijl dc tuinder door de waardeloosheid van
zijn product tot wanhoop wordt gedreven,
vallen groote winsten ean den buitenland-
sohen handel teil deel. Deze toestand wordt
ondragelijk.
De vergadering ging niet accoord met den
roep tot industrialisatie van Nederland, om
dat ter bereiking hiervan een sterk doorge
voerde oontingenteering van den invoer van
industrieproducten zou moeten plaats vin
den, wat met het oog op den export van tuin
bouwproducten funest zou zijn.
Besproken werd voorts de kwestie van de
groentendistributie, waarbij werd vastge
steld dat het onjuist zou zijn groenten te
vernietigen, zonder dat bepaalde groepen in
de gelegenheid waren gesteld deze groen
ten te koopen. Tenslotte heeft de Raad van
Advies het bestuur gemachtigd om desge-
wensoht de Neder la ndsche tuinbouw in bui
tenge-wone vergadering bijeen te roepen.
GRONINGER BOEREN DEMONSTREEREN
Heden werd in de Harmonie te Groningen
n vergadering van Groninger Landbouwers
gehouden ter bespreking van de regeerings-
"maatregelen.
Deze vergadering ging uit van de Groninger
Maatschappij van Landbouw, Groninger Boe
renbond, Groninger Zuivelbond en de Veen
koloniale boerenbond.
De vergadering was druk bezocht.
Als sprekers traden op de heeren H. D.
Louwes, voorz. van de Gron. My. v. Landb., J.
E. Eerkes voorz. van de Veenkol. Boerenbond
1 J. Smid, voorz. v. d. Mij. van Landb.
Becritiseerd werd de landbouwpolitiek van
de regeering. die volgens de tweede spreker
op twee gedachten hinkt; beperking en prijs
regeling. Verbetering is alleen mogelijk als
ons onkostenpeil niet boven andere landen uit
gaat. Hiertoe :s „aanpassing", hoe dan ook
noodig, volgens de eerste spr. De heer Smid
wil als grondslag voor een juiste economische
samenleving meer de agrasische 6tand zien en
daarmede rekenen. Daartoe is organisatie van
alle agrariërs noodig.
DE HAGELSCHADE IN HET WESTLAND
Steun voor herstel gevraagd
De Bond Westland de organisatie waarbij
alle veilingvereenigingen in het Westland zyn
aangesloten, heeft aan den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken een adres gezonden, waar
in de aandacht wordt gevestigd op den hagel
slag, gepaard gaande met hevige slagregens,
welke Maandag 10 Juni j.l. over een groot
deel van het Westland heef; gewoed.
Opgemerkt wordt dat een juist overzicht
van de ramp, door de groote uitgebreidheid
van het getroffen gebied, thans nog niet kan
worden gegeven. De schade is van tweeërlei
aard, n.l. het stuk hagelen van duizenden rui
ten en vernietiging van 'te veld staande ge-
De verzekering tegen hagelschade is -\
van algemeen wat het glas betreft, terwijl ver
zekering van gewassen bijna onbekend is.
Een groot deel van de getroffenen weten
daardoor niet hoe noodzakelijk hendel aan
sen en ramen moet plaats vinden, omdat de
slechte uitkomsten van het bedrijf de middel-
len doen ontbreken.
Den Minister wordt dringend gevraagd me
dewerking te willen verleenen, opdat de door
de natuuramp getroffenen, uit het daarvoor
bestemde fonds tegemoetkoming in hun gele
den schade mogen erlangen.
TERUGGAVE VERVOBRHEFFING OP
AARDAPPELEN
De Minister van Economische Zaken heeft
bepaald, dat uit he's Landbouwcrisisfonds te
ruggave zal word--n verleend aan de erkende
teler-handelaar, kleinhandelaar, grossier of
exporteur in aardappelen op alle per 15 Juni
1935 in hun opslagplaatsen aanwezige hoe
veelheden aardappelen van de betaalde heffing
voor het vervoer dier aardappelen.
Voorraden beneden 10.000 K.g. komen niet
>or restitutie in aanmerking.
De restitutie zal geschieden overeenkom
stig de bepalingen van het reglement „Resti
tutie heffing aardappelen oogst 1934", welk
reglement bij deze beschikking is gevoegd.
DE KRUISBESSEN
Nu al bijna waardeloos
Men meldt ons uit Goes, dunt de laatste da
gen de prijzen van de kruisbessen reeds nu,
terwijl het seizoen nog maar pas begint, zoo
zijn gedaald, dat de minimumprijs al dicht
wordt benaderd. Men dreigt dus, ondanks de
beperking vam de teelt, weer denzelfden weg
als vorig jaar op te gaan, zoodat groote hoe
veelheden naar de mestvaalt zullen moeten
verhuizen.
WOENSDAG 19 JUNI 1935
HUIZEN 1875 M. NCRV-uitzending. 8.00
Schriftlezing en meditatie. 8.15—9.30 Gram.pl»
1030 Morgendienst olv. Ds. J. W. Eggink.
11.00—12.00 M. F. Jurjaanz (harmonium) en
mej. A Geest (sopraan) 12.15 Gram.pl.
12.30 Kwintetconcert olv. P. v. d. Hurk. 2.00
Gram pl. 2.30 Causerie voor postzegelverza
melaars. 3.00—3.45 Zang door J. Poldermans
(sopraan). A. d. vleugel: H. Hulshof. 4.00 Or
gelconcert J. Mulder en gram.pl 5.00 Kinder
uur. 6.00 Gram.pl. 6 30 Afgestaan. 7.00 NedL
Chr. Persbureau. 7 15 Reportage. 7.30 Land-
bouwhalfuur 8.00 Vaz Dias. 8.05 Arnhemsche
Orkestvereen. olv. J. Spaanderman. 9.00 Cau
serie Dr A v Deurscn. 9.30 Vervolg con
cert. (Óm 9.50 Vaz Dias). 10.30-12.00
Gram.mi»ziek.
HILVERSUM 301 M. - VARA-uitzending,
10.00 VPRO. 6.30 RVU. 800 Orgelspel C.
Steyn. 8 30 Gram.pl. 9.30 P. J. Kers Jr.: Onze
keuken. 10.00 Morgenwijdng. 10.15 Voor arb.
in de continubedr.: W. J. v. d. Woestijnê
(lezing), Órvitropia olv.'J. v. d. Horst, Fr.
Nienhuys (voordracht) en dc Flierefluiters
olv. E. Walis. 12.00 Gram.pl. 12.30 Schalmei
olv. P. Renes 12.45 Strijkorkest olv. E. Wa
lis 1.15—1.45 Dubbel X olv. C. Steyn, mmv.
P. Miller (zang). 2.00 Voor de vrouw. 2.15
..Faust". opera van Gounod (grp.). 3.00
Voor de kinderen. 5.30 Vara-orkest olv. H. de
Groot. 6.30 RVU Jhr. Drs. D. J. v. Lennep:
Toekomst en Psychotechniek 7.00 Sport-uit-
zending. 7.20 Gram.pl. 7.45 Dr. L. Heyer-
mans: De a.s. Zonnestraal-collecte. 8.00 SOS-
ber, 803 Vaz Dias. Vara-varia. 8.10 Zang
door K. Philipse. A. d. vleugel: C. Steyn. 830
J. Buy (saxofoon) en J. jong (piano). 8.40
H Wiggelaar (viool) cn C. Steyn (piano)*
9.00 Onze Radiokrant, Vara-Maaodrevue.
mmv. Eddy Walis' orkest cn solisten. 9.30
Gram.pl. 9.45 Orgelspel J. Jong. 10.15 De
Notenkrakers olv. D. Wins. 11.00—12.00
Gram.pL
DROITWICH 1500 M. 10.35-10.50 Morgen
wijding. 11.20 Gram pl. 11.50 Voor dc scho
len 12.05 Orgelspel Q. MacLean. 12.50 Ch.
Mannings orkest. 1.50 Orgelconcert M. Vin
den 2.25 Voor dc scholen. 3.10 Pianorecital*
3.35 Sted. orkest Bournemouth olv. R. Austin
mmv L. England (piano) 5.05 Gram.pl. 535
BBC-danscrkest olv. H Hall. 6.20 Berichten,
6.50 en 7.05 Lezring. 7.25 Bach-ccncert. 7.50
Causerie. 8.05 Koor- en orkestconcert olv»
Adr. Boult. 9 35 Causerie. 9.50 Berichteni
10.20 BBC-Thcater-orkest olv. S. Robinson
mmv. Richard Tauber (tenor). 11.20—12.20
Het Casani Club orkest olv. Charlie Kunz.
RADIO PARIS 1648 M. 7.20 en 8 20 Gram.pl.
12.35 Orkestconcert olv. Touche mmv so"
9.05 Ra^io-tooneel. Hierna: dansmuziek.
KALUNDBORG 1261 Meter. 12.20-2.20
Strijkorkest olv. Thyregod 3.20—5 20 Concert
uit rest. „Ritz". 6.05—635 Gram .pl. 8.20 Om
roeporkest olv. Mahler. 9 35 Weensche mu
ziek olv. Mahler. 10.45 Moderne orkestmu
ziek. 11.20—12.50 Dansmuziek
KEULEN 456 M. 6.35 Orkestconcert. 1:
Zang en piano. 12.20 Orkestconcert m
solisten. 4.20 Viool-recital. 5.20 Concert mmv.
orkest, schrammelkwartet en solisten. 7 20
Zang. 9.05 Verzoekprogramma mmv. solisten,
schrammel-ensemble. koor en orkest. 10.50—1
12.20 Populair concert en dansmuziek.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.t 12.20
en 1.30—2 20 J. Sdinyders' orkest. 5.20 Gram.
pl. 5.50 Kamermuziek. 630 Gram.pl 635 Zang
en piano. 7 05 en 735 Gram.pl. 8.20 Omroep
orkest olv. Gascn. 10.30—11.20 Populair con
cert. 484 M.: 12 20 Gram ?i. 12.50 Salon
orkest. 1.50220 Gram.pl. 5.20 Ceilo-recitof,
530 Gram.pl. 6.50 Salonorkest. 8.20 Sympho-
nieccncert olv. Ver :1st. 10.3011.15 Gr.pl,
DEUTSCHLANDSENDER 1571 Meter.
835 Rijkszending: Marine H. J. 905 Militaire
muziek olv. Krüger-Burghardt. 10.20 cn 11.05
Berichten. 11.20—12.20 Ilja Livschakoffs or-
Rechtzaken»
HOOG MILITAIR GERECHTSHOF
Diefstal van patronen, enz.
Het Hoog Militair Gerechtshof hoeft in de
zaak tegen den gewoon dienstplichtig-sergeant J.
D„ uit Amsterdam, die bij vonnis van den Krijgs
raad te 's-Hertogenbosch wegens diefstal
patronen, onderdeden van een mitrailleur, e
werd veroordeeld tot 83 dagen gevangenisstraf
met aftrek van even-zooveel dagen voorarrest
verlaging tot den stand van soldaat, het vccnis
ten aanzien van deze bijkomende straf vernietigd
en in plaats daarvan de bijkomende straf van ont
slag uit den militairen dienst zonder ontzetting
van de bevoegdheid om bij de gewapende macht
te dienen, opgelegd.
(D. had relaties met de N.S.B.).
FEUILLETON
TOEN MOEDER WAS
HEENGEGAAN
Een klein nichtje bij zeven neven
Met een stem, nog heesch van den on-
Jverdragelijken mosterd, waarover ik nog
Verwijten moest aanhooren, zei ik stame
lend: „Die meneer gaf het mij." En met
een smeekend gelaat keek ik mijn huurman
aan, wiens beleefdheid mij zoo duur te
staan kwam.
„Die mijnheer!"... herhaalden verschei
den stemmen spottend.
„Je moet je neef niet. „mijnheer" noemen;
zeg liever: neef Albert."
„Dat wist ik niet.'
„Welnu! Dan weet je het nu en je moet
»,tante" tegen mij zeggen en met alleen
„ja" antwoorden. Heb je je tong gebrand?...
En nu een beetje stilte... Bjmoei je verder
niet met je nichtje, kinderen."
In weerwil van dat uitdrukkelijk hevel
en mijn terneergeslagen blik, voelde ik dat
aller oogen steeds op mij gevestigd bleven.
Ik keek zeker dubbel of driedubbel, want
het scheen wel alsof mijn zeven neven in
een heel leger veranderd waren. Hpt was
niet alleen het groot aantal dat mü
beangstte, maar ieder op zichzelf joeg
schrik aan en vooral hij, wien ik „neef
Anbert" moest noemen. Zou ik dat woord
\vel ooit durven uitspreken? Hij was zoo
groot, veel grooter dan oom Rebel of iemand
anders dien ik kende. Onwillekeurig sloeg
ik, zoo denkende, den oogen naar hem op.
„Ach!" zei hij, „mijn nichtje kijk mij
eens aan. Dat is een teeken van moed,
waarvoor ik haar zeer dankbaar ben."
Spoedig keerde ik mijn hoofd orn en in
mijn verwarring liet ik voor de tweede
maal mijn vork vallen; kletterend viel zij
op mijn hord, zoodat de jus overal heen-
spatte. Wat een ongeluk... O! ik had wel
onder de tafel willen kruipen...
„Dat 's niemendal", zei neef Albert, „er
is niets gebroken."
Mijn andere buurman evenwel had een
spat op zijn jas gekregen, die hij met een
onvergenoegd gelaat afveegde.
„Kijk, Jacob is gedecoreerd", liet zich
een stem hooren, „dat is juist goed voor
zoo 'n fatje."
„En nog wel door de band eener dame",
voegde een ander er bij; „en hij houdt zoo
veel van het schoone geslacht.
„Onhandig kind!" bromde Jacob tusschen
zijn tanden.
Iedereen lachte, behalve hij en na ver-
geefsche pogingen om mij goed ie houden,
barstte ik in tranen uit.
„Zij kan geen gekheid verdragen", fluis
terde een mijner neven, maar toch hard
genoeg om door iedereen verstaan te
worden.
Neef Albert richtte op gezagvollen toon
het-woont tot zijn broeders, in het algemeen:
„Ik vind", sprak hij ernstig, „dat jullie je
zeer slecht gedraagt ,en ik schaam er mij
o\er. Onze kleine arme bloedverwante Js
veriégen en vermoeid van de lange reis;
zij kent niemand hier en komt ineens te
midden van een troep ruwe jongens, wat na
tuurlijk niet prettig voor haar is, en in
plaats van haar een beetje beleefdheid te be
wijzen en oj) haar geraak te brengen, maakt
men haar aan het huilen. Ik verzeker je, dat
ieder die zich niet behoorlijk tegenover haar
gedraagt, met mij te doen krijgt. Het is
vooral tot Paul en Karei dat ik spreek".
„Hoe welsprekend", zei Paul, en hij lachte
nog harder dan te voren; „wat een toon!
Ik wist niet dat je zoo'n goed spreker waart
en verbaas er mij ten hoogste over; alleen
dienen wij ons: nog te verstaan over het
woord „behoorlijkVerklaar ons dat eens,
dat is voor jou toch het mooiste'wat'er in
onze taal bestaat".
„Je verveelt mij met- je flauwe aardig
heden", hernam Albert.
„Kom. Paul", zei mevrouw Gérard, „laat
het nu uit zijn; jij maakt het meeste leven".
„Dat is niet rechtvaardig, mama! Albert
houdt een preek van een el lang en nu ik
om nadere toelichting vraag, beknort u mij
•heel vervelend, hoewel ik geen andere bedoe
ling had d;an de aanwezigen te vermaken".
„Welnu, dan heb'je het glad mis",
neef Albert.
„Zoo, mijnheer de professor!ik had uw
raad daaromtrent nog niet gevraagd, maar
nu u dien zelf aanbiedt...".
„Ik verzeker je, dat je meestal jezelf al
leen vermaakt met je voortdurende aardig
heden -
„Dat is ten minste iets... Maar het be
wijs?"
„Het bewijs is, dat niemand er om lacht".
„Ze'fs ik niet, maar dat is geen bewijs,
want ik amuseer mijzelf zonder er om te
lachen":
„Wat zijt ge vervelend, kinderen!" zei me
vrouw Gérard.
„De conversatie is het T>este middel om
'smenschen verstand te verscherpen", zei
een van de andere neven, „maar mijn broers
redeneeren niet met elkander, want Albert
preekt en Paul is geestig, ten minste dat
denkt hij.'.
„Hartelijk dank uit ons beider naam
Je claalt van 'je hoogen zetel af en neemt ons
in bescherming. Een benijdenswaardige rol,
dat moet, ik zeggen, maar je zult weinig bij
val vinden".
,<Kom aan! nu i6 het genoeg meer dan
genoeg zelfs. Iedereen wil het laatste woord
hebben. Men zou zijn 00ren wel willen
dichtstoppen voor al dat twisten en rede
neeren".
Een oogenblik heerschte er stilte.
„Eigenlijk vindt mama ons wel aardig...
Zij is zoo trotsch als een pauw op haar
kinderen", zei Paul op zachten toon, inaar
toch luid genoeg. Toen wendde hij zich tot
een van zijn broeders die geen deel aan het
gesprek genomen had: „Jij bijvoorbeeld,
Maurits, zijt geheel, onschuldig, want je hebt
je mond nog niet anders geopend dan om te
eten".
.Waarvoor zitten wij anders aan tafel?"
zei Maurits korzelig.
„Dat is eerst verstandig gesproken!"
„Maurits is de eenige van ons, die den
zoo dikwijls herhaalden stelregel in prak
tijk brengt: Age quod agis".
„Wat beteekent dat, mama?" vroeg Piet.
Paul liet zijn moeder geen tijd tot ant
woorden.
,Dat beteekent: zoodra men aan tafel zit
moet men niets anders doen dan eten, zoo
als een oud wijsgeer gezegd heeft."
Piet keek zijn moeder aan, nieuwsgierig
wat hij er wel van denken moe6t, maar zij
lette er niet op.
„Maurits legt zich toe op alles wat hij
aanvangt", zei ze. „Gisteren nog heeft hij
de beste aanteekeningen van school meege
bracht. Ken je de fabel van den haas en
de schildpad, Paul? die moet je eens bestu-
deeren'..
„Ik zou voor geen geld der wereld een
schildpad willen zijn".
„Zelfs niet, als zij haar doel bereikt?"
Paul antwordde niet en men stond van
tafel op
De verbazing droogde spoedig mijn tra
nen. Nog nooit had ik dergelijke dingen ge
zien of gehoord. De ooren suisden mij, ik
was geheel in de war en maakte van de
gelegenheid gebruik om de trap op te vlie
gen en mijn kamer op te zoeken. Twee van
mijn neven liepen achter mij aan en spra
ken zachtjes met elkander.
„Zij ziet er erg dom uit", zei de een. „Ik
hen zeker, dat zij nauwlijks lezen kan".
„Mama zegt, dat zij in het geheel geen
opvoeding heeft gehad", voegde de ander
er bij.
„Haar moeder kon toch zeker wel lezen!'
„O! lezenja, misschien groote en ron
de letters schrijven, een dorpsonderwijzeres".
„Als het nu nog een jongen was, dan
zouden wij hem wel eens flink doorhalen,
maar een meisje dat huilt zoodra men haar
maar aanziet... En Monsieur de professor,
die haar in zijn hooge bescherming neemt.
Hoe bespottelijk, hij gelijkt wel gèk Voor
hem zou het wezenlijk beter geweest zijn,
dat hij nooit geboren was".
„Wij zouden er tenminste niets bij ver
liezen. En wat dat kleine kind aangaat, het
is een dom gansje, dat zeg ik".
Ik was mijn kamer binnengetreden en ter
wijl ik de deur sloot, hoorde ik een door
dringende stem in het portaal zingen:
„Men heeft haar Ursula geheeten,
„Want namen komen van de peten,
„Maar andere ik zou 't beter weten,
„Ik had haar Bottrikjen geheeten".
Duidelijk kon ik ieder woord hooren van
dit voor de vuist gemaakte gedicht, dat niet
zeer vleiend voor mij was. Ik viel op mijn
knieën voor het bed neer, verborg mijn ge
laat in de dekens, stopte mijn ooren toe om
toch maar niets meer te hooren en scheide
bitter
Dat uur van bittere smart leeft nog in
mijn herinnering voort; hondermaal her
haalde ik wel:
„Moeder, o». moedor... Zou zij mij niet
meer hooren?... Zou het mogelijk kunnen
zijn ,dat zij geen medelijden met mij heeft?"
Eindelijk viel ik van vermoeidheid in die
zelfde houding in slaap.
Ik werd gewekt door een stem, die mij zoo
liefelijk in de ooren klonk, dat ik eerst
dacht dat het tanle Rebel was.
„Arm kind", hoorde ik, „je zult pijn in
den rug krijgen. A's je ziek zijt, moest jo
liever naar bed gaan."
Ik toonde mijn gezwollen gelaat en de
goede Thérèse riep uit: „Kind, wat heb je
gehuild! hebben ze je geplaagd?"
Die woorden herinnerden mij alles v.
vóór mijn slaap gebeurd was en ik wierp
mij in haar -armen, zeggende: „Ik wil naar
huis... Ik wil hier niet blijven!"
(Wordt vervolgd)
