Gereformeerd Schoolverband
WOENSDAG 29 MEI 1935
DERDE BLAD PAG. 9
Kerknieuws.
Bc
NED. HERV. KERK
Tc Vinkeveen (tocz.). J. dc
Lange. cand. te Huizen. Te Randwijk (Geld.).
E Schimmel te Ameide. Te Hooge Zwaluwe
(toez.). R. A. Hulst, cand. te Baflo.
Bedankt: Voor Zaandam-Oost, C. R. v d
Broek te Drachten.
GEREF. KERKEN
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Ds. L. Knier is voornemens, op Zondag 16"
Juni afscheid te nemen van de Ned. Herv. Qe-
cneente te Birdaard c.a. Bevestiging en intrede
te Vianen ojj 23 Juni. Bevestiger Ds. Wachter
t« Vianen.
Ds. W. Breukelaar
Wordt 6 Juni 70 jaar
Het bereiken van den 70-jarigep leeftijd
moge voor Ds. Breukelaar persoonlijk geen
reden zijn tot het luiden van de feestklok,
men zou toch, met de geschiedenis van de
Zending der-Geref. Kerken voor oogen. het
„onopgemerkt" voorbijgaan van dezen ge
denkdag tot een schuldige slordigheid mogen
«tempelen.
Even lang in de '19c als in de 20e eeuw heeft
Ds. Breukelaar op 6
Juni' a.s geleefd. Deze
splitsing is geen gekun
stelde. want het was in
1900. dat Ds. Breuke
laar zijn intrede te
Zaandam deed, en hei
is in Zaandam, dat zijn
groote liefde voor en
zijn buitengewone
kracht ter bevordering
van het Zendingswerk
hun vlucht hebben ge
nomen. Bedienaar des
Woords. zeker, was
Ds Breukelaar met vol
le toewijding en de gemeenten van Leek, Halfweg,
Zaandam en Santpoort hebben daarvan ten volle
de vruchten mogen plukken. Maar het was on
denkbaar. dat een man met zóó bijzonder talent
tot het vergaderen van kennis, met een zóó
stabiel volhardingsvermogen zich niet-zou werpen
op een of andere arbeid, liggende aan de poort
van zijn ambtsgebied. Welnu, het was de Zending,
die z')n belangstelling wakker riep. en haar wakker
heef; gehouden tot hij ten slotte, gelijk zijn mede
werkers kunnen getuigen, een tot in finesses qncy-
clopaedische kennis van alle onderdeden zich ver
worven had, die hem jure suo tot d e missionaire
gids in het Gerei, kerkelijk leven heeftgeridderd.
Op den drempel der 20e eeuw werd Ds. Breu
kelaar deputaat voor de Zending der Geref. Ker
ken en hij is het nóg. Wat meer zegt hij werd al
lengs het denkend, sprekend en handelend middel
punt ook de trait d'union met de Overheid
van den Zendingsaibeid. zooals deze vooral in dc
20e eeuw is uitgebouwd. Vele zijn de functies, in
dit werk bekleed Eerst was hem toebetrouwd een
deel van het scribaat en het quaestoraat. In 1912
werd hij ook quaestor van de Gen. kas en belast
met de correspondentie inzake de opleidingsscholen
op Java. Ook is Ds. Breukelaar van het begin af
dat dc kerk van Amsterdam samenwerkt met de
kerken van Noord-Holland in dc Zending, depu
taat voor deze zending. De deputaten der classis
vormden samen met de gedeputeerden van de kérk
van Amsterdam de Commissie van Advies en van
deze commissie voert Ds. Breukelaar sinds 1919
het scribaat.
Verder is hij secretaris van het comité tot steun
aan Chr .onderwijzers in Djocjakarta en Soerakar-
ta. In die kwaliteit heeft de jubilaris zeer veel werk
verricht ,en de uitzending naar Indië van meer dan
100 leerkrachten- geregeld. Ook is hij deputaat
\w de examina voor Miss. predikanten inzake
de Zendipgsvakken
Van het in 1909 opgerichte Chr. Comité voor
Indic is Ds. Breukelaar eveneens secretaris.
Verder is hij lid van het Comité van de Alg.
Ned. Zendingsconferentie; idem lid van dc ver-
eeniging Ghr. Nat. Zendingsfecst; In den Ned. Zen
dingsraad heeft hij zitting met adviseerende stem.
Van het Zendingöblad van dc Geref. Kerken is
Ds. Breujcelaar redacteur.
Met deze opsomming is natuurlijk alleen de
buitenkant van het werk genoemd; bovendien
heeft men erbij te voegen Ds. Breukelaar's aandeel
in het kerkelijk leven in verband met de Theol.
faculteit der V.U.. met zijn redacteurschap van
Noord-Hollandsch Kerkblad e.d. en met zijo groot
aandeel in de vorming van het Geref. kerkelijk
leven in dc Zaanstreek. In 1929 ging Ds.
Breukelaar met emeritaat, doch het bleek al spoe
dig dat ook deze wending in zijn leven met het
Zendingswerk in verband stond, hij vestigde zich
te Santpoort, teneinde de Geref. Kerk aldaar
hulpdiensten te verleenen en zoo meer tijd vrij te
krijgen voor zijn geliefden arbeid. Onlangs heeft
Ds. Breukelaar te kennen gegeven, die diensten
aan Santpoort te willen beëindigen. En zoo mag
hij den leeftijd der sterken bereiken in de volle
beschikking zijner krachten voor den Zendings
aibeid.
Welk een totaal aan aibeid door Ds. Breuke
laar .verzet is. daarvan kunnen zijn medewerkers
getuigen en zij deden en doen dat nog telkens,
hun indrukken samenvattende in een eerlijk be
wonderend ..zoo is er maar één. Waar invloed
beteekenis gedekt worden door een zóó parate
kennis, een zóó groote activiteit en een zót
tense liefde, daar moet wel een rijke zegen
Worven worden. Io Ds Breukelaar heeft God
dien zegen willen geven aan het Zendingswerk
der Geref. Kerken, dat in de laatste decern
gegroeid is tot een omvangrijke en veelzijdige
invloed op het geheele leven voor een deel der
Javaanschc bevolking.
Ds. H. C. BRINK
Ds. H. C. Brink, predikant der Ncd. Herv.
Kerk te Nieuwveen. is thans uit het ziekenhuis
de pastorie teruggekeerd. Zijn toestand is nog n
bevredigend; hij is zeer zwak en zal voorloopig
zijn ambtswerk nog niet kunnen
Ds. E. BUURMA
A s Vrijdag vie-t Ds. E. Buurma. em. predikant
Van de Geref. Kerk van Achlum (Fr.), thans
tiende te Kampen, zijn gouden ambtsjubileum.
Ds. Buurma werd 15 Maart 1858 te Spijk
(Gron.) geboren en ontving zijn opleiding aan dt
Theol. School te Kampen, waar hij in 1884 candi-
daat werd, om 31 Mei 1885 te Onstweddermussel
zijn intrede te doen. In 1893 vertrok hij naar Coe-
vorden, welke standplaats in 1898 met Wilsum in
de Graafschap Bentheim (Duitschland) verwisseld
werd. In 1912 ontving hij eervol emeritaat om in
1916 te Medemblik wederom het predikambt op te
nemen. In 1919 vertrok de jubilaris naar Hindeloo-
pen. in 1922 naar Achlum. welke gemeente hij
heeft gediend totdat de classis Franeker hem op
zijn verzoek 1 Aug. 1925 na 40-jarigen dienst
vo] emeritaa verleende Ds. Buurma vestigde zich
daarop metterwoon te Kampen,
GEREF. BEZWAARDENKRING
Het bestuur van den kring van bezwaarden in
de Geref. Kerken deelt ons mede. dat deze kring
een uitsluitend voor leden toegankelijke vergade
ring hcopt te houden op Hemelvaartsdag ('s mid
dags) in het gebouw De Eendracht, Gcudscheweg
132 te Rotterdam.
GODSDIENSTONDERWIJZER
Na gehouden examen reikte het Classicaal Be
stuur van Harderwijk dc akte Godsdienstonderwij
zer uit aan den heer G- B B. R e n g e r, hoofd der
Chr. School te V a a s s e n.
KERKRESTAURATIE TE EDAM
Op 30 Mei a.s. zal de voltooiing van de
restauratie der Groote Kerk te Edam plech
tig gevierd worden. Dc Synode der Ned.
Herv. Kerk zal daai'bij vertegenwoordigd
zijn door ds. D'. Melder, van Westwoud.
Dit indrukwekkende kerkgebouw (een der
mooiste van ons vaderland) is afkomstig
uit liet midden der vijftiende eeuw, werd
na brand in 1602 hersteld en wat het wes
telijk deel aangaat geheel herbouwd en in
1699 wederom door brand geteisterd. De
kerk heeft een grooton rijkdom aan ge
brandschilderde vensterglazen.
De jongste restauratie van deze Protes
tantsche kathedraal, in 1920 begonnen, heeft
f 36.000.gekost en slond onder leiding
varid cn bekenden oudheidkundigen archi
tect A. A. Kok erf onder toezicht van 's
Rijks Monumentenzorg. Het geld werd bij
eengebracht door belangrijke subsidies van
rijk, gemeente, kerkvoogdij en door milde
bijdragen van gemeente, gemeenteleden en
kunstliefhebbers'in den lande.
WEZEN EN WELWEZEN DER KERK
Dr, R. p. E ven h u i s, de secretaris van
„KerkhersteT, wijst in 't orgaan „N i e u w
K e r k e 1 ij k leven" op het gevaar, dat
aan het druk gebruik van het woord kerk-
herstel verbonden is. Men wokt allengs de
gedachte dat het met de Herv. Kerk heel,
heel erg is.
„De fout zit 'hierin, dat wij te veel bij onze
toehoorders veronderstellen. Wie voor kci'k-
herstel spreekt, mag nimmer verzuimen na
druk te leggen op het feit, dat onze kerk
nog steeds kerk s. En dat de zonde de-
kerk alleen bestaat in de gebondenheid der
kerk. .Waarom kcnkherstol niet anders be
doelt dan v r ij m a k i n g der k e r k, zoo
dat de kerk niet alleen innerlijk, maar ook
uiterlijk zich waarlijk als kerk zal kunnen
uitleven.
„Omtrent het wezen der Hervormde
kerk is er onder ons natuurlijk geen twij
fel. Was dat wel het geval, wij zouden ver
plicht zijn die kerk te verlaten.
„Met het w e 1 w e z e n der kerk alleen is
het niet in orde. Vandaar onze actie voor
kerkhcrstel.
„Zij, die propaganda voeren voor kerk-
herstel, die daar veel tijd en kracht aan
geven, zijn van dit alles voldoende op de
hoogte. Wij moeten hen echter de drin
gende raad geven, deze onderscheiding niet
bekend te veronderstellen. Anders wordt er
onnoodig veel verwarring gesticht cn wij
bereiken een resultaat, tegengesteld aan de
bedoeling",
DE GEVERFDE LIPPEN
Behooren niet in de kerk
De Roomsche Kerk, die ook op het gebied
van kleedij e. d. strenge eischen stqlt bin
nen dc kerkmuren, is uiteraard ook tegen
de vleiende lip. Een pater t<. Londen heeft
onlangs in een kerkdienst aldus gesproken:
„Het is mij zeer onaangenaam, hier in de
kerk over zoo iets te moeten spreken, maar
het is weerzinwekkend, hoe sommige mon
dain geworden vrouwen en meisjes er niets
in schijnen te zien, de communiebank voor
het altaar te naderen om de H, Communie
tc ontvangen met scliarlakenroodc geverfde
lippen. Deze afschuwelijke gewoonte schijnt
zich hoe langer hoe meer uit tc breiden,
doch ik waarschuw, dat zij die er aan mee
doen, zich aan de mogelijkheid bloot stel
len. dat ik haar de H. Communie weiger".
Ook een predikant van de Ang'ikaansche
Kerk heeft duidelijke woorden gebezigd:
„Ik mag veronderstellen, dat iedere com
municant een godvruchtig persoon is. Wel
nu, ik telde bij den jongsten dienst niet
minder dan vijf vrouwen onder de commu-
ru^antcn die dik geverfde lippen hadden. Ze
bSSeften klaarblijkelijk niet, dat de geloovi-
gen, die nu haar.den avondmaalskclk aan
nemen. het hoogst onaangenaam vinden,
de vlokken,.die-de geverfde lippen nalaten,
op den bekerrand te moeten aanraken. De
avondmaalskelk is toch voor ons een heilig
vaatwerk. Ik zal voortaan den avondmaals
kelk weigeren aan hen die hem met ge
verfde lippen naderen".
-WIELENGA
ALLE BELASTINGZAKEN
Tel.i R'dam 15606, Den Haag 716474 en 38425
ZENDING EN PHILANTHROPE
CHR. NATIONAAL ZENDINGSFEEST
Op het Chr. Nationaal Zendingsfeest, dat
op Woensdag 3 Juli te Soestdijk wordt ge
houden, zal ook de tweehonderdjarige werk
zaamheid der Evang. Broedergemeenten in
Suriname worden herdacht. Dit zal geschie
den döor-dr. A. A. L. Rutgers, oud-gou
verneur van Suriname, thans lid der
Tweede Kamer, des namiddags 2 uur, op
spreekplaats I. Deze zal spreken over;-
„Pioniersarbeid in Suriname".
GIFTEN FEN LEGATEN
De Theol. School tc Kampen onbving van.
wijlen1 Mevr. de Wed. Jn. Sluis Nzn.-Schoi-
ten 'te Enkhuiien en aldaar 2§ Febr. j.i,
overleden een legaat groot tienduizend gulden, vrij
van rechten en kosten.
Schoolnieuws.
Prof. Dr. A. Noordtzij
Treedt ni
Prof. Noordtzij verzoekt ons te melden dat het
bericht inzake zijn aftreden als hoogleeraar
de Utrechtsche Universiteit geen grond
heeft. Ons hadden omtrent dit aftreden zoowel
bevestigingen als tegenspraken bereikt. Nu Prof.
Noordtzij zelf bericht, dat hij niet aftreden zal, is
natuurlijk daarmee onze berichtgever van
eerste nieuws afdoende weerlegd.
Wij vernemen nog. dat de gezondheidstoestand
van een der kinderen het langdurig verblijf
Prof. Noordtzij's echtgenoote buitenlands noodig
maakt, zoodat hij zelf van woning veranderde. Dit
heeft vermoedelijk aanleiding gegeven tot berich
ten, die de grens der waarheid overschreden.
BOND VAN PROT. CHR.
KWEEKSCHOLEN
Bestuursvergadering in Utrecht
De vermoedelijke behoefte aan
en het vermoedelijke aanbod
van onderwijzers
Het Bestuur van den Bond van Prot. Chr.
Kweekscholen vergaderde dezer dagen in
Utrecht Ingekomen was een schrijven van
het Bestuur der Vereeniging van Oud-per
soneel aan Prot. Chr. Kweekscholen, betref
fende dc positie der adviseerende Bestuurs-
ledien van den Bond. Deze leden worden op
op verzoek van den Bond door dc algemee-
vergadering der personeelsverecnigiiig
aangewezen.
In verhand hiermede was het Bestuur der
personeelsvereniging van meening, dat
deze door genoemde vereeniging gekozen
leden vertrouwensmannen der vereeniging
en dc samenwerking tusschen Bond en
eniging zooveel mogelijk behooren te
bevorderen. Indien er essentieele verschillen
zijn tusschen de meening der Vereeniging
cn de persoonlijke overtuiging der advisee-
Ds H. C. van den Brink
rende Bestuursleden van don Bond, behoo
ren deze laalsten naar de meening van het
Bestuur der personeelsvereeniging af te trc
den, daar zij zich niet langer als vertrou
wensmannen der Vereeniging kunnen be
schouwen. Het Bestuur van den Bond kan
naar uit de discussie bleek deze mee
ning niet deelen: het beschouwt de beide
adviseerende leden als volkomen vrij, naai
eigen overtuiging een geheel onafhankelijk
standpunt in te nemen, al spreekt het van
zelf, dat daarbij met de meaning der per
soneelsvereeniging en met de wensehelijk
heid van samenwerking indien mogelijk
wordt rekening gehouden. Daar dc wijze
van benoeming "klaarblijkelijk aanleiding
geeft tot wat het (Bestuur van den Bond
als een misverstand beschouwt, overweegt
het Bestuur een andere wijze van benoe
ming voor te stellen.
Als tweetal in de vacature Ds. Veldhoen
worden gesteld de heeren Jhr. Mr. K. J-
Schorer te Utrecht en A. K. C. dc Wit te
Leerdam (alph.)
Op een vorige bestuursvergadering wai'Tjp
de voorstellen, die het bezuinigingsontw.erp
De bezuinigingsvoorstellen.
De heer W. J. Visser van Den Haag (ad-
viseerend bestuurslid) deed mededeelinj
van het standpunt, ingenomen door de be
sturen der drie personeelsorganisaties (neu
traal, R.K., Prot. Chr.).
Dc hoer C. Groen van Gorinchem (advi-
seerend bestuurslid) heeft een statistiek van
de vermoedelijke behoefte aan en het ver
moedelijk aanbod van onderwijzers over de
jaren 1938 tot en met 1911 samengesteld,
waarin hij tot de conclusie komt,
dat indien de opleiding twee jaar stil
staat (geen examens in 1938 en 1939)
bij het Prot. Chr. onderwijs o m-
s t r e e k s 1940 een toestand
van evenwicht tusschen vraag
en aanbod zal bereikt zijn en dus dè
opleiding in 1937 weer zal moeten
worden voortgezet. Twéé jaar rem
ming is bij de Prot. Chr. Kweekschool
z. i. gewenscht en mogelijk;
langer niet. Na 1937 zal vermoedelijk
ongeveer het geheele aantal bestaande
Prot. Chr. Kweekscholen (zonder pa
rallelklassen) noodig ,zijn om in de
behoefte aan onderwijskrachten voor
de Christelijke scholen te voorzien.
De bedoelde statistiek zal verschijnen in
het Juni-nummer van de Chr. Kweekschool
en aan alle Kamerleden worden toegezon
den.
Algemeene Vergadering.
Des middags vergaderde de Bond van
Prot. Chr. Kweekscholen. Veertien (van de
19 aangesloten) "weekscholen hadden ver
tegenwoordigers gezonden. Nadat de Voor
zitter, Mr. Ds. II. C. v. d. Brink van Hil
versum de vergadering had geopend cn een
inleidend woord had gesproken, bracht op
zijn verzoek de heer C. Groen van Gorin
chem namens een daartoe benoemde com
missie rapport uit inzake de mogelijkheid
voor de eventueele opheffing van Kweek
scholen betere normen te vinden, dan art.
13 van het ontwerp-Marchant biedt. De com
missie kwam tot een dubbele conclusie, n.l.
dat ze geen mogelijkheid zag voor de be
antwoording van do vraag, welke van de 21
Prot. Chr. Kweekscholen eventueel zouden
moeten worden opgeheven, een norm tc
vinden, die tot een vaste uitkomst leidt cn
dat de door den Minister voorgestelde norm
volstrekt onwenschelijk is, omdat het leg
gen thans van verband tusschen de Kweek
scholen en een bepaald aantal Lagere
Scholen een wedloop zou ontketenen tus
schen de verschillende Kweekscholen cn
tal van schoolbesturen voor een moeilijke
keuze zal plaatsen. De commissie en het
bestuur, meende, dat opheffing door
d e Kroon, gehoord de onderwijsorganisa
ties cn den Onderwijsraad, het e enig
m o g,e 1 ij k e is.
De meeningen over deze conclusie bleken
verdeeld.
De vergadering vond het tenslotte beter,
waar de Kweekschoolbest uren niet tij clg
van 't exposé hadden kunnen kennis nemen
geen beslissing te nemen. De Be-
sturen zullen eerst over de zaak vergaderen
en vóór 5 Juni hun beslissing aan het BomU
Jjest.uui; mededeelen, dat daarna de zaak
nadeV zal overwegen.
Omstreeks vijf uur sloot de Voorzitten d$
zeer geanimeerde vergadering.
De algemeene vergadering
te Utrecht
Onder presidium van den vicc-voorzitter,
D r. C. Bon m a, van 's-Gravenhage, kwam
liet Geref. Schoolverband heden te Utrecht
in algemeene vergadering bijeen.
De voorzitter opende de vergadering op
gebruikelijke wijze cn hield hierna de ope
ningsrede, waarin hij wees op de bijzondere
belangstelling voor onderwijs vergaderingen
in dezen tijd. We beginnen, aldus spr. te ge
voelen, dat de School met den Bijbel in ge
vaar komt. Tiet stormsein hangt hoog in de
mast. Men kan veilig zeggen, dat het Chr.
volk is wakker geschud. Overal rijst miu dc
vraag wat van onze Chr. scholen en geheel
het Chr. onderwijs worden zal. Na 1920 is de
belangstelling bedenkelijk tot het nulpunt
gedaald en nu mogen we opleving van de
belangstelling en de liefde verwachten. Het
is thans de tijd om een aaneengesloten front
te vormen. Er was al te zeer vei-splintering
onder hen die op den grondslag derzelfdc be
lijdenis staan en die meonen dat kerkelijke
scheuren ook op schoolterrein moeten door
getrokken. Echter al'een bij geestelijke en
confessioneele gelijkheid kan geestelijke con
centra Lie gevonden worden. Aan de geest
van vers'apping en verwatering mag niet
meegedaan. Er is ook een strooming, die het
liefst van het Chr. onderwijs de scherpste
kantjps afsvlij.pt en het dogma uit de fundee
ring der Chr. school wil weg hebben. Hier
zijn den jongsten tijd ontstellende uitingen.
Daarom is het een heilige roeping te waken
voor het toebe trouwde pand en don strijd te
voeren in hot vaste geloof, dat de gekroonde
Konipg regeert, ook in stormgetij. (Ap
plaus.)
Jaarverslagen
Hierna kwamen de jaarverslagen aan de
orde. Ze verschenen reeds in druk in het
orgaan „De Geref. School". Dat van den
secretaris, den heer J. v. d. Waals, van
Nu kerk coeft een gedetailleerd overzicht
van bet leven van bet verband en van de
districten, terwijl daarin ook is opgenomen
het rapport van den paedagogischen advi
seur, Prof. D r. J. \V a t e r ink, hoogleeraar
aan do V.U.
Besloten werd de volgende jaarvergadering
op 20 Mei 1936 te Utrecht te houden. De
contributie werd over 1936 bepaald op f 3.50
per onderwijzer voor wie(n) vergoeding
van Rijk of Gemeente genoten >vordt.
Op voorstel van de Commissie van Uit
voering werd in art. 12 van het reglement
een wijziging aangebracht. Hierna werd de
morgenvergadering gesloten.
DE MIDDAGVERGADERING
In de middagvergadering kwam m behan
deling het refêraat van Ds. J. van Herk-
s e n. Geref. predikant te Ermelo, over
„Meester en dominee".
Referaat Ds. van Herksen
Referent had izijin onderwerp breed uitge
werkt en rijk gedocumenteerd. De eenheid,
de samenwerking tusschen „Meester en Do
minee" op 't erf van godsdienstonderwijs
én catechese is er de kern van. Hij behandel
de allereerst de wenschelijkheid van samen
werking. Tal van vooraanstaande mannen,
door red. met name genoemd, hebben haar
bepleit, zij is zeer gewenscht en mag zelfs
noodzakelijk genoemd worden. De behoefte
daaraan is geen verschijnsel van den nieu-
weren tijd. Zij ligt reeds ten grondslag aan
wat ter synode van Dordrecht in 1618/19 be
sproken werd. Zij sprak van drieëerlei cate
chisatie ,nl. in huis, in de school cn in de
kerk, en het door haar beoogde „godsdienst
onderwijs" in de drie door haar genoemde
kringen, duidde zij aan met den éénen naam:
catechisatie. Langs wegen van strijd bracht
God ons de vrije school, dc school der oudei's
en nimmer mogen wij deze duur verworven
vrijheid verzaken. De school mag in geen
enkel opzicht verlengstuk zijn der kerk,
ook niet op 't erf der godsdienstige vorming
van het zaad des Vcbbonds. 't Onderwijs
moet vrij zijn, zoowel van staatkundige als
van kerkelijke suprematie. Van samenwer
king in den Hitleriaanschen zin van gelijk
schakeling noch naar rechts noch naar links
mag ooit sprake zijn. „Meester" imag niet
gaan „domineeren" en „dominee" niet gaan
„meesteren". Ref. herinnert aan het beginsel
der souvereiniteit in eigen kring. School is
geen kerk en kerk is geen school.
Samenwerking gewenscht
Maar niettemin; de wenschelijkheid der
samenwerking blijft desondanks even sterk.
Er kome weldoordachte samenwerking tor
schen „meester en dominee", speciaal in de
zóne der godsdienstige .vorming onzer jeugd,
En juist op dat punt kan „meester" den
„dominee" en „dominee" den „meester" die
nen. Dominee leve niet voorbij aan het met
ernst en ijver zich op de hoogte stellen in de
beginselen en resultaten der Christelijke
paédagogiek. Als catecheet moet hij een pao-
dagoóg zij'n en daartoe kennis nemen Van
de theorie, al brengt een oudcrwetsche
pastorie mét veel kinderen ook kostelijke
ervaring mee op dit terrein. Wensehelijk is
samenwerking ten slotte bovenal met hel
oog op liet zeer lage peil van Bijbelkennis,
dat over het algemeen nog moet worden
geconstateerd. Hier dragen schuld het huis
gezin en de school. Hoe staat het met de
catechismus'? Kunnen er in huis en school
niet een groot aantal vragen geleerd wor
den? Ref. wijst op het \oorrecht den cate
chismus van buiten te mogen kennen, en hij
vraagt van de school, dat ze juist in dezen
tijd aan het onderwijs in de Bijbelsche ge
schiedenis alle aandacht bestede, dat u
daarbij ook wat uit het hoofd zal laten lee-
ren, ook den Catechismus, voor zoover dat
mogelijk is.
Samenwerking mogelijk
Niet alles wat wensehelijk is, is mogelijk,
maar de gewcnschte samenwerking staat
voor ref. boven allen twijfel vast als moge
lijk. De zones, die elk haar vertegenwoordi
ger vinden in de beide „ambten", grenzen
dicht aan elkander. „Meester" en „Dominee"
arbeiden samen aan de kinderen des
bonds. Ze zijn als vanzelf één in liefde tot
en in het arbeiden aan hetzelfde kind, en
dat moet samenwerking mogelijk maken.
Maar ook het doel van beider arbeid drijft
daartoe. Die aanraking is er ook in de leer
stof. Ref. bepleit ook hier eenheid. Daartoe
stelle men zich helder het onderscheid, dat
blijven moet, voor oogen. „Meester" vertelle
Bijbe'sche geschiedenis en zorge dat de kin
deren de verhalen uit den Bijbel kennen.
„Dominee" bouwe op deze historische ken
nis voort. Wordt zoo het onderscheid ge
handhaafd, dan is de weg tot contact tus
schen „meester en dominee" open en kan
de samenwerking ook uit hoofde van de
leerstof worden gezocht Wat kan „dominee"
veel van .meester" leeren en hoe kan
„meester" zijn taak verlichten. En „meester"
kan materieel van „dominee" inzake Bijbel
DONDERDAG 30 MEI
HUIZEN 1875 M. 8.30 KRO. 9.30 NCRV. 12.15
KRO. 2.00—12.00 NCRV. 8.30 Morgenwijding.
9.30 Gram.pl. 9 50 Kerkdienst uit de Vrije
Evang. Gemeente te Hilversum, olv. Ds. J. J.
Petegem. Orgel: M. F. Jurjaanz. Hierna: ge
wijde muziek. 12 15 Orkestconcert en gram.pl.
2.00 Ged. uitzending v. d. Bondsvergadering
van het Ned. Jongelingsverbond ln ..Tivoli" te
Utrecht. 3.30 Ged. uitzending v. d. Bondsdag
van den Ned. Bond vao Jcngelingsvereen op
Geref. Grondslag (uit Rotterdam). 5.00 Orgel
concert M E. Bouwmeester 5.45 Zang door
L. Bogtman (bas). A d, vleugel: H Schouw
man. 6.30 Gram.pl. 7.30 Bach-koor en -orkest
der Bethlehcmkerk te Den Haag. ramv. solisten,
olv. A Schellevis 8.00 Vaz Dias. Vervolg
concert. 9.00 Gram.pl. 9 30 NCRV.-orkest.
(Om 10.00 Vaz Dias). 11.00-12 00 Gram.
HILVERSUM 301 M. - AVRO-uitzending. 8.00
Gram.pl. 9 00 Morgenwijding. 9.15 Gram.pl.
930 Kovacs Lajos en zijn orkest. 10.00 Ste
phen H. Jansens Vocaal Dames-Ensemble mnw
mevr N. Jansen—Van der Gugten (piano).
10.20 Omroeporkest olv. Treep. 1100 Voor
dracht C. Witsen—Elias. 11.20 Ensemble
Francis Keth. 12.00 De „Paradise Garden Ha-
waiians". 12.25 Ensemble Francis Keth 1.00
Gram pl. 2.00 Orgelconcert P. Palla, mmv. D
v. d. Horst (cello). 2.30 AVRO-strijkorkest
olv. A. v. Raalte. 4.00 Voor zieken en ouden
van dagen. 4.30 Gram.pl Sportnieuws. 4.45
Radiotooneel voor de kinderen. 5.30 Het Lyra-
Trio. 6.15 Kovacs Lajos en zijn orkest. 7.00
Sportnieuws. 7.30 Disco-nieuws. 8 00 Vaz Dias.
S.15 Concertgebouw-orkest oh\ Prof. Dr. W.
Mengelberg, mmv. L. Zimmcrmann (viool).
9.15 Gram pl. 10.00 Het Don Kozakkenkoor.
10.20 De AVRO-Decibels olv. Eddy Meenk.
11.00 Vaz Dias. 11.10—12.00 Gram.muziek.
DROITWICH 1500 M. - 10.35-10.50 Morgen
wijding. 11.25 Orgelspel H. Groudson. 11.50
Voor de scholen. 12.10 Rutland Square en
New Victoria-orkest olv. Austin 1 20 Gram.
pl. 2.25 Voor de scholen. 3.20 Vesper. 4.10
Gram.pl. 5.05 Orgelconcert H. Hodgsco 5.35
Jack Jacksons Band. 6.20 Berichten. 6.50 Bach-
'concert. 7 10 Duitsche les. 7.40 Gram pl. 7.50
Lezing. 8.20 ..Bound away", spel van D. W.
Bone. 8.50 Variété-programma 9.50 Berichten
10.20 Korte dienst. 10.35 De Aartsbisschop van
York: Faith and Freedom. 11 20—12.20 BBC-
dansorkest olv.H Hall.
RADIO PARIS 1648 M. 7 20 en 8 20 Gram.pl
12.35 "amermuziek 9.05 Symphonieconcerl
olv. Inghelbrecht, mmv. solisten. 10.55 Dans
muziek.
KALUNDBORG 1261 Meter. 12.20-2.20
M. Hansens orkest. 3 40—4.10 Gram.pl. 4.40—
6.40 Omroeporkest olv Gröndahi. 8.20 Hoor
spel. 10.30 Omroeporkest olv. Reesen. 11.20—
12.50 Dansmuziek.
KEULEN 456 M. - 6.20 Havenconcert. 8.50
Morgenwijding. 10.20 Koorconcert. 11.20Schu»
bertcoocert (zang en piano) 12.20 Omroepor
kest uit Miinchen oh'. Klosz, mmv. solisten.
4.20 Werag-kamerorkest olv. Hagestedt, mmv.
tenor. 6.50 Trioconcert. 7.40 Meisjeskoor. 8.20
Omroeporkest oh». •J3uschk$t£erc mnxv.. J^anp-
solist. 1U.5Ö—12 20 Gevar. concert uit Berlijn.
ROME 421 M. - 9.15 „Casa mia", operette' va
G. Pietri. Leiding: R. Josi.
BRUSSEC 372 en 484 Meter. 322 Mctci
10.35 Gram.pl. 11.30 Gram.pl. en zang 1.05,
1 30-2.20. 5.20 en 7,35 Gram.pl. 8 20 Sym
phonieconcert olv. André. 9.20 Hoorspel. 10.30
Populair concert. 11.20—12 20 Gram.pl.
>484 M.: 10.20 en 11.20 Gram.pl. 12.20 en 1.30
2.20 L. Langlois' orkest. 5 20 Gram.pl. 5.25
Voetbalverslag. 5.35 Orgelconcert. 6.05 Kamer
muziek. 6.35 Gram.pl. 6.50 Zang 7.40 Gram.pl.
8 20 „Les Saltimbanques" van Ganne. 10.30—
12.20 Populair concert.
VRIJDAG 31 MEI
HUIZEN 1875 M. Alg. programma, ver
zorgd dror dc KRO. 8.00-9.15 en 10.00 Gram.
pl. 1130—12 00 Voor zieken en ouden van
dagen. 12.15 Schlagermuziek en gram.pl. 3.15
Zang en piano en gram.pl 4.15 Orkestconcert,
lezing en gram.pl 7 00 Lezingen. 7.45 Gram.pl-
8.00 Vaz Dias. Gram.pl. 8.15 Orkcstconccrt.
8 45 Hoorspel. 9.20 Orkestcoocert. 9 50 Gram.
pl. 10.0012.00 Cabaretprogramma.
HILVERSUM 301 M. - 8.00 VARA. 12.00
AVRO. 4.00 VARA. 8.00 VPRO. 11.00—
12.00 VARA. 8.00 Orgelspel J. Jong. 8 30 Gr.
pl. 10,00 Morgenwijding VPRO. 10.15 Voor
dracht R. Numan. 10.35 Gram.pl. 11.00 Vervolg
voordracht. 11.20 Verkorte operette „Die Fle-
dermausvan Joh. Strauss (gr.p!.). 12.00 Ko
vacs Lajos en zijo orkest, en gram.pl. 1 30 Oc-
tophonikers olv. B. Drukker 2.20 Causerie
mevr I. de Leeuw—van Rees. 2-55 Gram.pl.
3 10 AVRO-Decibels olv. E Meenk. 4.00 Gr.
pl. 5.00 Voor de scholen. 5.30 Orvitropia olv.
J v. d. Horst 6.00 Voordracht J. Lemaire 6.20
Vervolg Orvitropia. 7.00 Mr. H. Willemse;
..De Volkenbond en de publieke opinie". 7.20
XX-ensemble olv, C. Steyn. Mmv Pat Miller
(zang). 7.50 Vaz Dias. SOS-berichten. 8.00
Ds. F. Dijkema: De Profeten. 8.30 Concert
door Mannv Ligthart (zang) en Jo Goudsmit
(piano). 9.00 Lezing Dr. C. J. Bleeker. 9.30
Vervolg concert. 10.00 Vrijz. Godsd. Persbu
reau. Vaz Dias. 10.15 Dr. G. Knuttel: Het
nieuwe Haagsche Gemeen te-Museum. 11.00
Jazzmuziek (gr.pl.). 11.30—12.00 Gram.muziek.
DROITWICH 1500 M. - 10 35-10.50 Morgen
wijding. 11.20 Orgelspel R. New, 1150 Voor
dc scholen. 12.10 A. van Dam en zijn orkest.
12.50 BBCnJansorkest oh'. H. Hall. 1 35 Strijk
orkest ov J. Hock, mmv N. Stanley (viool).
2.20 Voor de scholen. 3.20 Schotsch studio
orkest. 4.20 E. Colombo's orkest. 5.05 Union
Day programma uil Zuid-Afrika. 5.35 B.
Croock-kwmtet. 6.20 Berichten. 6.50 en 7.05
Lezingen. 7 25 Bach-concert. 7.50 BBC-dans-
orkest olv. H. Hall. 8.35 Lezing. 8.50 BBC-
orkest olv. M. Sargent, mmv. het Radiokoor en
G. Ripley (alt). 9.50 Berichten. 10.20 Lezing.
10 35 Fred Hartley's Novelty kwintet mmv.
W. Booth. 11.20—12.20 Harry Roy en zijn
Band.
RADIO PARIS 1648 M. - 7.20 en 8.20 Gram.pl.
12 35 Symphonieconcert olv. Gadlard, mmv.
soliste 3.20 Gram.pl. 8.20 Zang. 8.50 Kardi
naal Lugon-herdenking 9.50 Koorconcert. 10.20
Gevar. programma. 10.55 Dansmuziek.
KALUNDBORG 1261 M. - 12.20—2.20 Strijk
orkest olv. H. Andersen. 3.50-5.50 C. Ry-
dahls orkest. 8.30 Orgelconcert 9.00 Koorcon
cert. 10.00 Reportage. 10.45 Viool- en cembalo»
recital 11.15—12 50 Dansmuziek.
KEULEN 456 M. 6.20 en 7.20 Concert
uit Koningsbergen. 12.20 Omroepkleinorkest
olv Eysoldt. 2 35—3.05 Radio-Schrammelen»
semble mmv. solisten. 4.20 Concert (sopraan,
alt. piano). 5.20 Orkest uit Düsseldorf olv.
Ariz 7.20 Radiokwintet. 8.35 Solistenccncert.
9.35 ..Die vier Schwestern". spel van H Har-
beck. met muziek van W. Girnatis. Leiding: C.
Baumgarten en Hagestedt. 11.20 Landesorkest
Gouw Württemberg-Hohenzollern. olv. Schro
der en Radio-Schrammelensemble uit Stuttgart.
12.20—1.20 Concert olv. O E. v. Sosen. uit
Hamburg.
ROME 421 M. - 9 15 Concert. 10.10 „A lumi
spent®. blijspel van A. de Stefani. 10.50- Mary
de Bénedictis zingt Argentijnsche liedjes.' Hier
na: pianorecital door Connie Ziriili.
BRUSSEL 322 en 484 M.; - 322 M.i 12.20
en 1.30—2.20 Gram pl 5.20 Populair concert,
6 35 Salonorkest. 7.35 Zang. 8.20 Omroepor
kest olv. Douliez. 10.3011.20 Populair con
cert 484 M.: 12.20 Gram.pl. 12.50 Salon-
orkest. 1.50 Zang. 2.00—2.20 Gram.pl. 5.20
Symphonieconcert olv. André. 6.35 Gram pl.
6.50 Pianorecital. 7.35 Zang. S.20 Symphonie
concert olv. André. 10.30—11.20 Gram muziek.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. - 8 30
Populair concert. 9.05 „Columbus", spel vao
H. Kyser. 10.20 Berichten. 10.40 Luchtvaart-
nieuws. 1105 Weerbericht 11.20 A. Lutters
dansorkest. 12.20—1.15 Concert uit Hamburg
Samenwerking plaatselijk
De verwerkelijkyig der samenwerking
inoet naar het inzicht van referent voorna
melijk plaatselijk gezocht worden. Trou
wens. er moet toch steeds een zekere vrij
heid blijven. Dientengevolge zal het steeds
ernstige bezwaren ontmoeten in ruimeren
kring eenheid tc scheppen. Maar dat men
dan elkander zoeke én steune. Hoe rijk kan
„dominee" profiteeren van den kijk, dien
„meester"" op zijn jongens en meisjes heeft.
Zal de samenwerking verwerkelijkt worden,
dan moet ze met name op het terrein van
het godsdienstonderwijs gezoclit. De dominee
komc op dc hoogte van wat zijn leerlingen
ter schole hebben geleerd en als catecheet
geve hij ook inzage van zijn leerplan. Ook
voor de methode en ,den leervorm kan sa-
menspreking tusschen „meester" en „domi
nee" zeer vruchtbaar zijn. Samenwerking is
ook te vinden op het terrein van de leer
middelen. Bij dit alles moet de catechese
ambtelijk-kerkelijk blijven. De catecheet
moet ambtelijke be\oegdhcid hebben.
Vervulle de God des Verbonds door ons
Zijn belofte en stelle Hij onze kinderen in
kerk, staat en maatschappij tot menschen
Gods. Dagrtoe doe Hij „Meester" en „Domi
nee" leven in het verbond.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Het bestuur van de Ver. voor Chr. Buitenge
woon onderwijs te 's-Gravenhage heeft benoemd;
lo tot hoofd van de Dr. Hendrik Piersooschool
(in de vacature wijlen den heer P. C. Brandwijk)
den heer C. D. van Ginkel, hoofd van een
school voor buitengewoon onderwijs te Velp
(Gld.): 2o. tot hoofd van de tc openen school
voor Chr. buitengewoon onderwijs te Schevenirw
gen (de „P- C Brandwijkschool") den heer J. L.
de Witt, onderwijzer aan de Dr H. Picrson-
school te 's-Gravenhage.
Benoemd als onderwijzeres aan de Hildebrand-
school. Banstraat 29, te Amsterdam, mej. A.
Kooistra te Nieuwveen (Z.H
THEOLOGISCHE SCHOOL TE KAMPEN
Het lectoraat
De Generale Synode der Geref. Kerken van Mid
delburg (1933) besloot tot afschaffing van het
lectoraat en den huidigen lector. Dr. J. J. E s s e r,
ln functie tc doen blijven totdat hij den 70-jarlgen
leeftijd zou hebben bereikt. Dr. Esscr. sedert Sept.
1903 als lector aan de Theol School verbonden,
zal 17 Aug. a.s. den leeftijd van 70 jaar hebben
bereikt en dan aftreden. Zijn plaats zal niet meer
worden vervuld. Dr. Esser was vanaf 11 Jan. 1897
tot voor een paar jaar als leeraar aan het Geref.
Gymnasium te Kaïnpen, waarvan sinds 1907 ais
rector/verbonden.
AFSCHEIDSCOLLEGE PROF. BURGER
Prof. H. Burger zal Maandag 3 Juni
te half vier eon openbaar afscheidscollege
geven in de aula van de Amsterdamsche
Universiteit.
GRIEKSCHE EP1GRAPHIEK
Dr J. J. E. Hondius te Amsterdam is
toegelaten als privaat-docent in de Griek-
sche epigraphiek aan de Universiteit te
Amsterdam.
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN
Bij Kon. besluit zijn benoemd in de faculteit der
wis- en natuurkunde aan de rijksuniversiteit te
Leiden, om onderwijs te geven in de sterrekunde,
tot gewoon hoogkcraar, tevens directeur van de
sterrewacht dr E. Hertzsprung .thans buiten
gewoon hoogleeraar en adjunct-directeur vao de
sterrewacht en tot buitengewoon hoogleeraar, dr,
J. H. O o r t, thans lector.
J. HOEKSTRA
I Juni zal het 25 jaar zijn geleden, dat dc heer
J Hoekstra als hoofd aan de Chr. school te
Leens werd verbonden. Tevoren was de heer
Hoekstra onderwijzer te Hallum, Wolvega en
Enschede. Op den avond van Vrijdag 31 Mei zal
het jubileum herdacht worden.
Examens
ACADEMISCHE EXAMENS
rijksuniversiteit te leiden. Gesl.J
Geneeskunde: doet. ex., de heeir A. Veldhuizen
Rechten: cand.ex., de heeren J. c. Heyniog
Wis- en N'atuurkumde( hoofdvak Scheikunde):
mej. C. Jamin; Idemhoofdvi
Rijksuniversiteit te utrecht. gej
Theolog-ie: kerk. voorb. ex.. de heeren P. J.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM,
lesl Romaa-nsche taal en letteren (Franach):
and.ex., mej. J. G. Lecker en de heer W. A. de
tuj-R.
lejteren (Duitsah): cand.
MACHINISTEN
DEN HAAG. Ge»sl. voor dipl. C de heeren J, M.
Lureman, Rotterdam: H. FröM-ng, SchiedamF.
J. W. Oostendorp, Voorhuis; theor. ged dl pl. O:
de heeren W. H. M. Moes. Amsterdam; A. de
Geus, Schiedam; H. J. van der Hum, Dordrecht;
E. A. Bij molt, Rotterdam.
APOTHEKERSASSISTENT
AMSTERDAM. Gesl.de dames C. J. A G
Fröger. Amersfoort; J. Kluiver. Harderwijk; J.
Mok. Ntikerk; en de heer Th GUsinck. Zaan aam
LEIDEN'. Gesl. de dames K. C. de Ronde
Schiedam. P. A. Versluijs. Den Haag.
UTRECHT. Gesl. mej. N". Windig Utrecht:
mej. J. H. P. Jansen, Dinxperlo en de heer J,
Rond, Gouda.
