Wetsontwerp inzake Ondernemers
overeenkomsten
'n Migraine op komst?
AKKERTJES
VRIJDAG 24 MEI 1935
TWEEDE BLAD PAG. 5
Hoezeer de levensbeschouwing bij dit on
derwerp in het geding kwam, bleek duide
lijk uit een tweetal opmerkingen, welike bij
repliek gemaakt werden en waarbij mr Pol
lema merkwaardig" genoeg zweeg, ter
wijl zijn partijgenoot, prof. de Savornin
Lohman, wel zijn voortreffelijke, princi-
pieele rede huldigde, maar met andere leden,
[van zijn fractie de consekiwenties uit die rede
laf wees.
De twee beteekenisvolle opmerkingen ■wer
den gemaakt door mr Knottenbelt en dr
JtVibaut.
De eerste verklaarde ronduit, dat verdere
discussie over het principe der zaak over
bodig was, omdat het toch afhangt van de
(visie, welke men er op heeft; m.a.w.: de
levensbeschouwing beslist.
En dr Wibaut verklaarde: ik schakel de
fcthica niet uit, maar de klassenstrijd is voor
tnij 't middel om de solidariteit te vestigen.
Men denke zich dat in. De klassenstrijd,
(tvelke verdeelt en vijandschap aanwakkert,
tal middel tot verbroedering zijn.
De groote vergissing is deze, dat men als
ge vol g verwacht, wat voorwaarde
moet zijn: verandering der harten, althans
geneigdheid tot samenwerking en onder
linge waardeering.
Waar echter de Minister in zijn vlot en
keurig betoog deze dingen in het juiste licht
gesteld heeft, kunnen we ons van verder
commentaar onthouden en uitsluitend naar
tiie rede oerwijzen.
i PegeHJKé rede van Minister
Steenberghe
De Minister Ie overtuigd, dat het middel-
|root- en kleinbedrijf zich in moeilijke om
standigheden hot gemakkelijkst aanpast en
dus werkelijk de
ruggegraat
het maatschappe-
i lijk leven ge-
noemd mag wor-
■Hp den. Van een
fjfllli monopolie-positie
j mag dan ook geen
'SBKNLjL sprake zijn
Jk "*1' 'nbk. uitbuiting, van 't
J publiek is dus
niet
Desnoods zal de
regeering de con-
I sekwenties daar-
uit trekken. Met
het oog daarop
worden ook ver-
ïlinistcr Steenberghe tegenwoordigers
Van de algemee-
he bonden der vakorganisaties opgenomen
en niet van afzonderlijke bonden; de eerste
verliezen het consumentenbelang niet uit
het oog.
De wet zal zeker niet leiden tot sluiting
Van bedrijven en evenmin tot het kunstma
tig in het leven houden van zwakke onder
nemingen.
Komende tot het. algemeene gedeelte be
toogt de Minister, dat dit wetsontwerp nim
mer als crisisontwerp is bedoeld. Het hield
Van meetaf .verband met
fi de constructueele wijziging
Is de maatschappelijke ordening. Dr. Colijn
dacht er precies over als deze minister;
noch in woorden, noch in geest is er eenig
verschil. Men moet ook het ontwerp niet
binden aan een bepaald minister: de minis
ter dient in dit verband naamloos te zijn.
In zijn toelichting op het Anti-rev. begin
selprogram schreef Dr. Colijn tijdens zijn
ministerschap, dat de hooggeloofde vrijheid
van werkgevers in deze zondige maatschap
pij zonder correctie moet leiden tot on
derdrukking van het zwakke: de maat
schappij wordt een economisch slagveld.
Het wetsontwerp bedoelt dan ook volgens
de eenstemmige meening der regeering eco
nomische aanpassing aan de gewij-
eigde wereldstructuur; aanpassing om nog
grooter ongelukken te voorkomen.
De juridische kant der zaak is zoo, dat
de invoering op voorzichtige wijze zal ge
schieden. Van alle instanties, welke er bij
betrokken zijn, zullen degelijke advieizen
worden ingewonnen. Invoering bij afzonder
lijke wet is niet gewenscht, omdat dit te
lang zou duren. De weg is toch al lang ge
noeg; al hoopt de Minister dat het geen
jaar zal duren voor de eerste beschikking
kan worden genomen.
Een ongewenschte doorbreking van het
„rivaatrecht is dit ontwerp zeker niet;
maar daarom moet men het ook geen Kar-
telwet noemen. De regeering wil de or
ganisaties niet bindend verklaren, maar de
persoonlijke bedingen. Alleen die be
dingen, welke in het algemeen belang zijn,
kunnen door de regeering bindend worden
•verklaard. Het is een aanvulling van het
publiek op het private recht Het is een
vorm van samenwerking tusschen staat en
maatschappij.
De minister beriep zich tegenover den
heer Pollema op wat Mr. de Savornin Lob
man in 1912 schreef. Deze wees er in zjjn
„Verzamelde Opstellen'' op, dat de staat re
kening heeft te houden met de samenwer
king tusschen werkgevers en werknemers
en de overheid mag niet toelaten, dat en
kele dwarsdrijvers het algemeen belang
halsstarrig tegenwerken. De overheid heeft
ten deze dwingende macht noodig.
Dat is andere taal, dan die Mr. Pollema
sprak.
Sprekend over de noodzakelijkheid van
het wetsontwerp bracht de Minister hulde
aan Dr. Wibaut, die reeds in 1902 baanbre
kend werk verrichtte.
Met enkele fijne opmerkingen toonde
minister Steenberghe de oppervlakkigheid
van het betoog van den heer v. d. B e r g h
(lib.) aan. Deze was al te zeer onder de
indruk van de jubileumfeesten. Jammer
voor hem, dat de vrijheidslievende Engel-
sche Regeering, ook een wetsontwerp heeft
ingediend, dat nog verder gaat dan het Ne-
derlandsche voorstel: het spreekt van het
opleggen van organisatorische voorschrif
ten met het oog op de wereldstructuur.
De Engelsche regeering kwam daartoe,
nadat zij het geprobeerd had op (je jnanior,
welke de liberalen aanbevelen; dê Neder*
landsche regeering doet het ineens goed.
Wat niet wil zeggen, dat men binnenkort
schoone en vele resultaten voor het bedrijfs
leven zal zien; daarin heeft Dr. Wibaut, die
medelijdend glimlachte, gelijk. Deze wees
op de „winzucht" der ondernemers; terecht,
maar een werkgever behoeft niet alleen
op winst uit1 te zijn. De pas overleden Dr
Waller was daarvan, een prachtig yoor-
Als 's morgens dat onbehaaglijke
gevoel weer zoo'n ellendige
aanval van migraine aankondigt,
voorkom dan die misère met 1 of 2
Volgens recept van Apotheker Dumont
TOMi
beeld; waren alle werkgevers zoo, dan was
dit wetsontwerp wellicht overbodig; waren
echter alle andere ondernemers, zooals I)r.
Wibaut ze denkt, die dus alle ethica ver
werpen, dan zou een wet als deze, geen
nut kunnen stichten.
Thans mag er althans iets goeds van ver
wacht worden. Deze wet kan het evenwicht
bevorderen tusschen vraag en aanbod.
Een ongebreidelde export-concurrentie mag
ook niet toegelaten worden. Bij de onver
bindend verklaring stelt de regeering straf
bepalingen voor; dit is noodzakelijk en
daarom is het ontwerp geen wassen neus,
zooals Dr. Wibaut zei.
De Minister heeft zich de critiek van Mr.
Pollema, dat dit wetsontwerp niets met de
tevensbeschouwing te maken heeft, ten
zeerste aangetrokken. De criticus ging zelf
uit van de onvolmaaktheid van den mensch
en wanneer men niet aanvaardt een reli
gieus fatalisme, dan moet men met Augus-
tinus zeggen, dat het 's menschen plicht is
om met vertrouwen op God te doen, wat
mogelijk is. Trouwens, juist de critiek van
Dr Wibaut bewees, dat het wetsontwerp
principieele beteekenis heeft en begin
selen werken door. Ons nakroost zal dat
eenmaal beamen. Moge het zoo zijn, dat er
kend wordt t' bedoelen van de Regeering
en de meerderheid, welke haar steunt om
met Gods hulp te streven naar betere maat
schappelijke .verhoudingen.
De replieken.
Bij de replieken verklaarde Dr. Wibaut
(s.d.), dat hij zijn bezwaren handhaaft en
van het wetsontv/ep niets verwacht, maar
hij zal zijn stem er niet aan onthouden.
Mogelijk kan het in bizondere gevallen
iets goeds opleveren.
Nadat de heer Knottenbelt (lib.) vol
hard heeft in zijn afwijzende houding ver
klaarde de heer de Savornim Loh-
man ,(c.h.) namens eenige leden zijner
fractie, dat zij met afwijzing van de
staatsfilosofische beschouwingen over orde
ning enz., hun stem aan het wetsontwerp
zullen geven omdat de Regeering verklaard
heeft in deze crisistijden deze machtiging
noodig te hebben en in de hoop, dat de Re
geering een zeer spaarzamelijk gebruik van
haar bevoegdheid zal maken.
De heer A. v. d. Hoeven (c.h.) brengt
evenzeer hulde aan de voortreffelijke rede
van Mr. Pollema, maar heeft, in tegenstel
ling met den heer de Savornin Lohman,
geen oogenblik geweifeld, om zijn stem te
gen het wetsontwerp uit te brengen.
Na een kort woord van re
pliek van Minister S"teen-
berghe wordt het wetsont
werp aangenomen met..-31
tegen 8 stemmen.
Tegen stemden de heeren: Knottenbelt, de
Gijselaar, Fock, Pollema, Gelderman, v. d.
Bergh, van der Hoeven, de Vos van Steen-
wijk.
Da vergadering wordt gesloten* J[
SCHOOLDAG TE RUURLO
Het Kamerlid Tilanus over de
bezuiniging op L. O.
De Achterhoeksche schoolbestuurders
bespreken het bezuinigingsplan
der Regeering
Te Ruurlo werd gister de jaarlijksche
■schooldag in den Achterhoek gehouden.
Bij ontstentenis van den voorzitter Ds. G.
Renting, die wegens gezondheidsredenen
bedanken moest, leidde Ds. D. C. Goed
hart, Herv. "pred. te Hummelo, de verga
dering. Bij de opening werd een wijdings
woord gesproken over Ps. 121.
Voorts werden herdacht de overleden
leden van den Bond. de heeren J. v. d. Brink
te Doetinchem ,en G. Wiegers te Dinxperlo.
Ds. G. Renting nam met een hartelijk
schrijven afscheid van den Bond, wegens
gezondheidsredenen en vertrek naar Baarn
Nadat de secretaris, de heer N. W. van
Die'mern.de Jel te Delft het jaarverslag
had- Uitgebracht, nam ook deze afscheid
van den Bond. De vergadering benoemde
beidén, die de functie van voorzitter en
secretaris 23 jaar hadden vervuld, tot eere
lid. Bij de bestuursverkiezing werden geko
zen (vac.-Ds. G. Renting) Ds. W. E. Gerrit-
sma te Aalten; (vac.-N. W. van Diemen do
Jel) R. Schans te Winterswijk; (vac.-Ds C.
J. van Paaseen, Zutphen) Ds. P. Warners
te Gaanderen. I-Ienkozen werden de heeren
A. J. W. Mennik en Ds. D. C. Goedhart.
De heer N. W. van Diemen de Jel
refereerde daarna over het onderwerp:
„Het geweten in de opvoeding".
Het bezuinigingsplan.
Dé heer H. W. Tilanus, Lid van de
Tweede Kamer der Staten-Genernal, sprak
in de middagvergadering over het onder
werp „Het groote bezuinigingsontwerp en
het Lager Onderwijs".
Spr. begon met de opmerking, dat het niet
onmogelijk is, in verhand met het gebeurde
in de laatste dagen, dat er in het plan, wat
het onderwijs aangaat wijziging komt.
Immers staat het niet vast, dat
de nieuwe Minister dit ont
werp geheel overneemt.
Het geheel van de paragraaf onderwijs
in het ontwerp moeten we zien als een stuk
regeeringspolitiek en het draagt het teeken
van der tijden nood.
Allereerst raakt 't onderwijs de 10 millioen
korting op de salarissen en de 5 millioen
die gevonden zal worden op de pensioenen.
Men wil deze korting doorvoeren bij K. B.
en dat men dit ook wil doen met de pensi
oenen, achtte spr. in strijd met de Grond
wet. Art 63 daarvan verleent deze bevoegd
heid wel over de salarissen, doch niet over
de pensioenen. Wettelijk kan dit toch wel
geregeld worden.
Spr. ging hierna de bezuinigingsvoorstel
len voor het onderwijs na. Zij vormen de
hoofdmoot van het ontwerp, wat niet te ver-
wonderen valt als we weten dat de uitgaven
voor onderwijs 150 jnillioen of van het
geheele Rijksbudget-vormen.
Samenvoeging van faculteiten.
Er zullen maatregelen komen voor het
Nijverheids-, Middelbaar- en Hooger Onder
wijs.-Bij het laatste^is-een zeer ingrijpend
voorstel, n.l. een voorstel om in te grijpen
over de gemeentewet, Hooger Onderwijswet
en de wet op het Landbouwonderwijs heen
tot het samenvoegen .van bepaalde facul
teiten,
De meest belangrijke voorstellen treffen
het TjO.j-dia spr. de .revue laat p^seeren.
De U.L,0.-scholen.
Spr. ziet het als-een fout, dat men de
Ulo-scholen gaat beperken tot 4-jarige. Het
is nooit als bezwaar gevoeld, dat men zulk
een uitgebreide opleiding gaf. Verbiedt men
dat laatste jaar, dan zal er een afvloeiing
naar de Kweekscholen komen en de kosten
blijven even hoog Het invoeren van een
toelatingsexamen en de beoordeeling daar
van door den inspecteur ziet spr. als een
gevaar. Wat beteekent dat? Zal die man
er zijn veto over uitspreken en moeten dan
de besturen van de Bijz. scholen toestaan
dat op die manier leerlingen worden ge
weerd, waardoor het geheele schoolbestaan
gevaar loopen zal? Spr. gelooft dat dit niet
wel is-te handhaven.
De kweekelingen.
Aan de invoering-van het kweekelingen-
stelsel kleven bezwaren omdat het stelsel
niet is doorgedacht. Van de vakonderwijzers
is in het ontwerp niet gesproken en langs
dien weg kan men misschien gaan leven.
Spr. achtte dat niet gelukkig. Bij het stelsel
is het zeker dat de eerste twee jaar geen
enkele kweekeling die nu van de school
komt geplaatst zal worden. Nu zijn er reeds
2754 wachtgelders en spr. verwacht dat er
nog 3000 bij zullen komen. Deze 6000 moe
ten eerst worden opgebruikt.
De kleine bijz. scholen.
Na enkele kleinere voorstellen besproken
te hebben wijst spr. op de voorgenomen op
heffing van kleine Bijz. scholen. Dat is een
krasse maatregel, die het recht van de ge
lijkstelling aantast. Cijfers wijzen uit dat
talrijke O L scholen onder de normen blij
ven bestaan, want er zijn 913 kleine open
bare scholen tegen 491 bijzondere. Waarom
deze maatregel dan alleen voor het Bijzon
der onderwijs voorgesteld Men zegt dat het
openbaar onderwijs een bijzonder karakter
draagt en in stand gehouden moet worden,
ook al daalt het getal onder de 61, doch spr.
meent dat dit alleen geldt als vluchtheuvel
voor minderheden als er dus geen enkele
O.L. school in de gemeente meer is. Nu
grijpt men een^Aoudig het Bijz. onderwijs in
den nek.
Belachelijk is het, dat men nu roept dat
er onder het openbaar onderwijs een slag
veld is aangericht. De toestand was daar
Immers onhoudbaar.
Men vf^gde ons toe dat bij ons hetzelfde
moest gebeuren, maar dat is heel wat an
ders. In de Biiz. scholen zitten hypotheken,
dat was voor 1920, èn na 1920 zijn er waar
borgsommen gestort. Dit moet dus eerst ge
regeld worden.
Het is wonderlijk dat Minister Marchant
met dit ontwerp gekomen is (gelach), want
het tast de gelijkstelling aan.
Ik ken ze, kleine scholen, die sinds 1S66
evangelisatieposten zijn geweest en het licht
der genade onder strijd en zegen hebben uit
gedragen. Zullen die dan opgeheven moeten
worden omdat ze alleen slechts minder dan
60 leerlingen hebben?
Spr. betwijfelde of dit zal worden doorge
voerd en of de R.-K. fractie zulk een voor
stel steunen zal.
De bezuinigingen op de kweekscholen
achtte spr. ook te ingrijpend.
Spr. wees er ten slotte op. dat dit alles de
materie raakt. Nu de moeilijkheden meerder
worden moet het geloof ook vermeerderen
en dat zal komen. Gort is het die regeert.
Bij de bespreking werd door elf personen
het woord nog gevoerd, die door den heer!
Tilanus uitvoerig werden beantwoord. Spr.
wees er met nadruk op, dat er door de
.Tweede Kamerleden, scherp zal ffior-
ROFFELRIJMEN,
ZING!
Zing van je landje
zoolang je "kunt zingen,
Zing van de vrijheid
een jubelend lied
Zing van de wondren
en wondere dingen
Die je bij dag en
bij avond geniet.
Zing van je landje
zoo rijk, zoo gezegend
Zing van je land
elke dag, ieder uur,
Zing als de zon schijnt
en zing als het regent
Waar je ook bent
in Gods vrije natuur.
Zing van de vrijheid
door God ons gegevenj
Zing van der vaderen
moed in de strijd
Zing van het blije
het heerlijke leven
Dat je in vrede
in Nederland leidt.
Zing van het wonder
van 's Heeren genade,
Zing van Gods gunst
die de jaartijden kroont,
Zing, en sla dankend
de wonderen gade
Die Hij verricht
in het land waar je woont
Nadruk verboden.) LEO LENS,
den gewaakt tegen de aantas*
ting van de_ rechtsgelijkheid.
Nadat de voorzitter een woord van dank
had gesproken sloot Ds. W. E. G e r r i t s m a
te Aalten de samenkomst met gebed.
De middagvergadering werd ook bijge
woond door den heer W. F. C. v. d. Broek,
inspecteur bij het L.O. te Zutphen,
In het jaarverslag over 1934 van de Ver.
tot Oprichting en Instandhouding van een
Tehuis voor Zeelieden te Maassluis lezen
wij, dat de Vereeniging uit het weinige ge-
bruik, dat van de aangeboden logeergele-
genheid wordt gemaakt, den druk der tijden
ondervindt Het tehuis blijft echter als Chr.
Volkskoffiehuis goed voldoen, en ook als
leeszaal wordt het door meerderen bezocht
Leden, en begunstigers-tal toonden weinig
verandering, ook de samenstelling van het
bestuur bleef ongewijzigd. De financieels
toestand der Vereeniging mag gezond wor
den genoemd.
Vermelden wij tenslotte nog, dat er een
bibliotheek voor visschers werd opgericht
en dat de Vereeniging zich voor de toezen
ding van geschikte lectuur voor dit doel
Möbévoleiï houdtt <v
De onder de Amsterdamsche politie gevormde stormtroepen krijgen Het voormalig hotel de l'Europe op het Vreeburg te Utrecht is tijdelijk
instructie op de plaats van de Oranje Nassau-kazerne. in een vesting herschapen nu de genie er oefent
Het afbreken van de eerste klas lounge van de ,Mauretania" (eens
Engélands grootste passagiersschip) die nu gesloopt wordt
Gezicht van het Bellevue-terras in Seelisberg op een deel van het Vierwoudstedenmeer, de Urnersee. Aan de linker
zijde ligt de bekende Axenstrasse, op den achtergrond verheft zich de Bristenstock,
Tweehonderd werklooze mijnwerkers uit Wales die-door een filmmaatschappij zijn geëngageerd voor de verfilming
van Wells „The Shape of Things to come", tijdens een gevechtsscène.
