DUBBEL%5TER
Indische en Surinaamsche
begrootingen goedgekeurd
Niet ieder cachet
is een "AKKER"-Cachet
AKKERTJES (AKKER.CACHETS)
BINNENLAND.
VRIJDAG 10 MEI 1935
TWEEDE BLAD PAG. 5
EERSTE KAMER
Vrij baan voor de
Evangelieverkondiging
Thee en Suiker Het bestuurs
apparaat Financiën
en economie
Vergadering van 9 Mei 1935
Overzicht
„Niet zooveel kranten lezen" ried Minister
Colijn den heer Mondeis aan, die zijn lange
koloniale redevoeringen grootendeels pleegt
op te bouwen uit krantenknipsels, die niet
altijd objectief of ontendentieus zijn. Ge
steund door zijn casuistische cn dialectische
gaven spint de soc. dem. senator die nieuw
tjes dan uit, zorgt voor een sausje en be
strijdt op die wijze menigmaal het Rcgee-
rlngsbeleid.
Ditmaal heeft deze methode voor den
heer Mendels tot het tegendeel van een
succes geleid.
Minister Colijn heeft hem op allerlei pun
ten uitvoerig en afdoende te woord gestaan,
zoodat de groote criticus heel klein werd en
ten slotte moest verklaren op verschillende
punten tevreden te zijn gesteld. Dat leek al
veel op een terugtocht.
Maar de heer Mendels zou zich zelf niet
zijn, indien hij niet had gepoogd enkele
punten van beschuldiging vast ie houden.
Zij betroffen de voedselvoorziening, de
oliebelasting en de handhaving van het
gezag.
Maar ook dit laatste verzet moest worden
prijsgegeven. Want het bleek al spoedig dat
zijn hardhoorendheid den rooden senator
parten had gespeeld en hij o.a. vrijwel niets
had verstaan van wat cle minister over de
voedselvoorziening had gezegd. Dat was
precies geweest wat de heer Mendels ge
vraagd had. En ten aanzien van de olie
werd zoo duidelijk zijn onkunde aangetoond,
dat de heer Mendels wel in een benzine
blikje kon, terwijl hij bovendien gebracht
werd tot de verklaring, dat hij met zijn zin
speling op een vroegere positie van den
minister niets onvriendelijks bedoeld had.
Zoo maakte Mr. Mendels ditmaal een heel
slechte beurt.
Ook in de gezagskwestie bracht hij het er
niet best af.
Voorheen liet de Indische Regeering aan
de inlandsche volksbeweging een ruime
mate van vrijheid. Dan ontstonden excessen
die herhaaldelijk tot kras ingrijpen noopten
en meermalen tot bloedvergieten, waarbij
echter niet in de eerste plaats de opruiers,
maar oe misleide inlanders het loodje leg
dei>. Fel was dan de heer Mendels in zijn
critiek.
Thans volgt de Regeering een andere
methode. Er wordt preventief opgetreden en
door scherpe tuchtmaatregelen worden de
onruststokers in bedwang gehouden en de
revolutionaire propaganda gekeerd. Het is
rustig, er vloeit geen bloed. Maar ook nu
beeft de lieer Mendels critiek.
Het is blijkbaar nooit goed bij hem, al is er
naast deze twee methoden van gezagshand-
having geen derde.
Het revolutionaire instinct speelt den heer
Mendels blijkbaar parten. Het Is maar
goed, dat hij het niet voor het zeggen heeft,
want dan gebeurden er zeker de grootste
ongelukken. Bij het gezag kan men hem
moeilijk vertrouwen, gelijk eigenlijk geen
enkel soc. democraat, die de revolutionaire
idee ten allen tijde in zijn ziel voelt branden.
De minister van koloniën heeft overigens
uitvoerig en kennelijk met groote opgewekt
heid zijn beleid verdedigd, nadat de heeren
Slingenberg en Fock daarmee nog in het
algemeen hun instemming hadden betuigd
en met name wat betreft het in Indië ver
lichte groote bezuinigingswerk hun waar
deering hadden geuit.
We willen kortheidshalve voor 's minis
ters rede naar ons verslag verwijzen, ook al
omdat naar hij zelf verklaarde weinig
nieuwe dingen konden worden gezegd, na
wat in de Tweede Kamer en in de stukken
was meegedeeld.
Slechts een enkel punt moge speciaal
worden gereleveerd. Het geldt de Zending
op Bali. Dat eiland was tot voor koil voor
de zending volkomen afgesloten. Daar is
een eind aan gekomen en al is de evangelie
verkondiging er nog niet volkomen vrij, in
beginsel kan de christelijke godsdienst er
ongemoeid bestaan en mag aan godsdien
stige behoeften worden voldaan. Geloofs-
propaganda is wel uitgesloten; maar toch
is Bali niet langer verboden terrein voor
de christelijke zendingsactie.
Met nadruk wees de minister erop, dat de
positie van het christendom in Indië in den
loop der jaren zoo geworden is, dat het ook
in beginsel veroordeelde artikel, waarin voor
zendeliugen regeeringstoelating wordt voor
geschreven, niet langer te handhaven is. Er
is sinds het midden der vorige eeuw op dit
punt teveel veranderd. Daarom kan herzie
ning van het beruchte art. 177 van de Indi
sche Staatsinrichting niet lang meer
uitblijven. Met genoegen zal in breeden
kring deze verklaring worden vernomen.
De minister behandelde achtereenvolgens:
het algemeen Regeeringsbeleid, do finan-
cieele en economische politiek en de staat
kundige verhouding tusschen moederland en
koloniën.
Dr. Colijn heeft ongeveer twee uur gespro
ken, zoodat hij verschillende punten uitvoe
rig kon behandelen en de overtuiging ver
sterken, dat voor Indië gedaan wordt wat
maar eenigszins mogelijk is. Dat is betrek
kelijk veel, als men het maar weet en zien
wil. Z.h.s. werden de verschillende begroo-
tings-wetsontwerpen goedgekeurd.
Ook Suriname passeerde op dezelfde wijze,
i een kort debatje met den heer Fock.
Ronduit verklaarde de minister, dat hij
niet weet waarmee we dat smartekind
onzer overzeesche gebiedsdaelen kunnen
helpen. Alles is steeds mislukt. Ook de heer
Fock wist kennelijk op de door hem zelf ge
stelde vraag geen antwoord, dat hout sneed.
We sukkelen dus maar voort.
De Kamer is tot nader bijeenroeping uit
eengegaan.
Verslag
De Eerste Kamer heeft de behandeling der
Indische beprooting voortgezet.
De hear SLINGENBERG (V.D.) had eerbied
richt. De fliiancleele toestand is. ondanks en
kele lichtpunten, nog steeds
die lichtpunten is d
Ook gaat
beter.
De flnancieele politiek i
an gro.
belang. Het optreden van den VolKsranC
werk-n niet moties en dergelijke, heeft
prestige niet vergroot. Muur het is ook n
dut de Regeeringsgemachtigden in den Volks
raad tact- en beleidvol optreden. Het moet
blijken, dat de Regeering op overleg prijs stelt,
al blijft tenslotte bü haar de beslissing. De
Volksraad moet gelegenheid hebben tot cri
tiek. Wordt geen overeenstemming verkregen.
eering over de macht om
deen géiden.
istelllng van den Volksra
ev/eest. Voor de elland-goi
't gedacht,
G.-G. voor
e jongste benoemingen
Volksraad hadden de
r Fock, al had hfl het niet erg gevonden, in-
i de soc.-dein. partü vertegenw J
schiedo niet al t
lelijkheid werd uitgesproken
n aanpassing in Indië. Het is c
tatie geweest Er Is gezegd: h
an den Indischen Onder:
ntbrelcende 40 millioen wi
De bc-slissing over een ui
ivoerrecht op aard
de salarissen heeft
De lde<
litvoerbs
recht bestrede!
.i imperiale zelfvoorziening is
d? minister heeft dit denkbeeld
De Nederlandsche politiek houdt in allerlei
opzicht rekening met de Indische belangen.
Dat Is o.a. gebleken bü de conversie en de
handelsovereenkomsten.
Vervolgens werd verlaging van de invoer
rechten op Indische thee en meer steun voor de
Indische suiker bepleit
lijk tot
Indls
.n genoeg gehad.
De industrialisatie moet vooral in de
ting van de kleln-lndustrle gezocht wo
Mochten de financiën ln Nederland het
laten, dun worde Indië gesteund evenals
nister Idenburg dut Indertijd gedaan heeft.
De Indische schuld is van 1914 van 101
1500 millioen gestegen. Daarom is het te
noodig wel vaartspoli tlek te voeren. De
Fock ls overtuigd, dat In Indië geen hc
wordt geleden. De toestand der Indische bi
king vergeleken met dien der Brltsch-Ind
stemt tot dankbaarheid.
De ineenstorting van de suikerindustrie
heeft op Java de bevolking zeer verarmd. We
ZhuMjJL (j&Aatf
deed' den
besllssin
net de zendlngsopmer-
:er genoegen, dat deze
de Zending op Bali
scndeling eei
nie soldaten staat.
Ball enkele moelltikheden. Een de
aamste hoofden
endom. Du;
bchtte zelfs het
p Ball niet worden belem
De positie van het Christendom one
de Indische bevolking Is thans van di
aard. dat een herziening van art. 1
R. R. wel niet lang meer kan uitbliJvi
De opmerkinger
jrdende.
thee en snilter
srkt de minister nogmaals:
zich i
19331
gevolg was van het feit,
ruimschoots gedekt had voor de komende ver-
hooglng. Het invoerrecht is hoog; zoodra het
ogeljjk is zal hef worden verlaagd.
De suiker gaf in den goeden t(jd aan de be-
jlking 100 120 millioen loon. Dat ls uit Ook
3 spoorwegen lijden onder den toestand van:
i suiker. Gelukkig raken de oude voorraden;
at op, zoodat geleidelijk de productie iets
kon Nederland'
klein deel gebruiken,
irbrulk in Nederland zal vo
suikerproductie op andere
zoo groote beteekenis zijn.
aan. Dat standpui
ln 1573 -- -
nige m<
Dr. Kuyper
H(j behandelde allereerst het
algemeen Regeeringsbeleid
i invloed
geweest. Voor onrust bestaat geen
aanleiding De heer Lobman vergete ook
ring vun groote beteekenis is.
Na de commissie-Kan zal dé Regeet
de Marine een beslissing nei
het oog op de oi
moet de Regecri
De heer Mende
dat een minister zijn hart
Er ls gesproken van afbra;
Voor
het Onderwijs
ls dat om te begtnnen niet juist In de laatsté
2 jaar is het aantal leerlingen op de inland,
sche en Europeesche scholen nog toegenomen
met ongeveer 160.000. Er Is gereorganiseerd;
maar wat was zelfs noodig al zwommen v
ln het geld. Het onderwüs was opgezet op e«
wjjze, die tot een debacle moest lelden. Do g.
nschte vereenvoudiging ls er nu.
De
Volksgezondheidsdienst
heeft
uew «fenol nee, l ecu eigen taak, u.u. w»uu-
ding van epidemieën. En daartoe is hij ook
thans in staat.
Het verloop van de pest op West-Java is
lijk aan het verloop op Oost- en Midden-Ja-
Het begint met een groot aantal sterfgevallt
die geleidelijk afnemen. Op West-Java zfin
nog in het eerpte stadium. De bevolking begint
in den regel met de ziektegevallen te ve
gen en verzet zich vaak tegen medische n
regelen.
De voedselvoorziening
voorkomen is beter dan genezen
een Oostersche maatschappij is dal
veranderde gezindheid in het Oos-
iettend toegezien op den invoer van poststuk
ken. Die invoer is vrtj. maar de minister over
weegt beperking, omdat er groot misbruik
wordt gemaakt. De meest revolutionair^
fletten worden ingevoerd in godsdienstige
schriften. Dat geschiedt vanuit Nederland. De
menschen, die het doen. blijven netjes b>
schot. Voor Indië is daarom een verspreidings
verbod noodig.
Alle beperkingen ln Indië moet me
zien als eén middel'om den rechtssta;
te kunnen behouden.
geen opzettelijke plagt
;eft de keuze
noodzakelükhel
de exorbitante rei
het strafrecht. De r.
wat ze het meeste aft
akt gebruik i
Raad va
Ned. Indië. Willekeur is er dus niet. Bespn
king van het
financieel-economisch beleid
kon geen nieuwe dingen openbi
De minister hoopte voor 1935 op 270 mil
lioen aun inkomsten Het ls echter maar 250
millioen. De uitgaven zijn daar 50 millioen
schulddelging i
cliuld; de
teld, te zware heffinger
Ing van uitgaven beëindigd en tot versnelde
chulddelgiiig overgegaan.
Nederland doet voor Indië niet zoo weinig, de
:egeorlng wil meer doen. zoodra de middelen
r zün cn we weten hoe do elndrekening er
it ziet.
De heer Mendels heeft gevraagd ora
rechten op rubber en aardolie
r de bevolkingtdc°r°rubbèr pro-
aten I
end. Da
isQhiedt. De mlrn
veranderen.
Wat de aardolie betreft, Standard Oil en
oloniale zijn sedert 1930 niet meer aunge-
agen in de winstbelasting en de Bataafsche
dort 1932 niet. De winsten zün dus niet groot.
De
van olie in Indië is niet
;eds 20 plus 4 procent
vond i
oog. De
mnisier vindt dat laag. In Indië heffen we
;elfs 130 <To!
Met onze belastingheffing staan we zeer
vaarschünHJk in de voorhoede.
Als de heer Weiter zegt, dat op sommige
punten teveel bezuinigd is en de belastingen
omlaag moeten, terwijl er reeds een gat van
40 millioen ls, dan biedt zulk een beschouwing
len' minister geert houvast voor het verkrijgen
/an een sluitend budget.
We zullen het ontbrekende nog moeten be-
lulnlgen, tenzU de verbetering van den rub-
berptüs het mogelijk mocht maken een ult-
oerrecht te heffen. Dan kan minder bezuinigd
Bezuinigen komt altjjd weer neer op het
de volkswelvaart op Java
verschaffen. De Ja
ZATERDAG 11 MEI
HUIZEN 1875 M. KRO-ultzendlng 8CO-9.15
en 10.00 Gram.pl. 11-30—12 00 Godsd. half
uur. 12.15 Orkestconcert en gram.pl. 1.20
Schlagermuziek. 2.00 Voor de jeugd 2.30 Sport.
3 00—4.00 Kinderuur. 4.15 Grasn.pl. en orkest
concert. 6.20 Lezingen en gram.pl. 8.00 Vaz
Dias. 8.05 Schlagermuziek en voordracht. 9.50
Populaire muziek. 10.00 Gram.pl. (Om 10 30
Vaz Dias). 11.00 Schlagermuziek. 11.30—12.00
Gram.pl.
HILVERSUM 301 M. - VARA-uitzending. 8.00
Strijkorkest olv. E. Wahs. 8.30 Pianorecital D.
Wins. 8.45 Schalmei ohv. P. Reoes. 900 Dub-
bel-X-Ensemblc olv. C. Steyn. 9.30 Gram.pl.
1000 Morgenwijding VPRO. 10.15 Voor anb.
in de continubedrgram.pl., fragm. ,£inc
Nacht in Veoecsg", mmv. Vara-orkest olv. H.
de Groot ,en solisten. 12.00 Orvitropia oh/. J.
v. d. Horst. 12.45 De Zonnekloppers olv. C.
Steyn. 1.151.45 De Flierefluiters olv. E. Wa*
lis. 2.00 ..Hoe de toonkunst groeide". 2.20 Mu
zikale lezing P. Tiggers. 2.45 Filmpraatje M.
Shiyser. 3.00 Vioolreoital E. Walis. 3.30 Gram.
pi. 4.15 Dr. G Stuiveling: Bij de 70ste verjaar
dag van Prof. Dr. A. Verwey. 435 Orgelspel
C. Steyn. 5.00 Lezing 5.15 Pianoduetten door
M. Adder—Kahn en S. Ottens. 5.40 Lkeraire
lezing P. Bakker. 6.00 Gram.pl 6.30 Esperanto-
uitzending. 6.50 G. Smit (viola) en Vogel
(piano). 7.00 Groniogsch uurtje. 800 Herh.
SOS-feer. 8.03 Vaz Dias en Vara-varia. 8.10
Gram.pl. 8.30 Vara-orkest olv. H de Groot.
9.15 M. Swaab in zijn repertoire. 9.30 Vervolg
orkestconcert. 10.00 Vaz Dias. 10.15 Vervolg
orkestconcert. 11.00 Gram.pl.
DROITW1CH 1500 M. - 9.35-9 50 Morgen-
wijding 10.20 Het Schotsche Studio-orkest.
11.05 Orgelspel S. Gustand. 1135 Gram.pi.
12.20 Commodore Grand orkest olv. Davidson.
I.20 Radiokoor o>v. Lewis 135 Bezoek van
den Prins van Wales aan Cardiff. 2.20 Vervolg
koorconcert. 2.35 Gram.pl. 3.05 S. Bay nes eo
zijn orkest. 4 35 Ambrose en zijn band. 5.20
Berichten. 5.50 Sportpraatjc. 6.05 Welsh in
termezzo. 6 20 Interviews. 6.50 Fred Hartley's
Novelty kwintet. 7.20 Jubilee Gala. variété
programma (o a Mills Brothers eo Anna May
Wong). 8.50 Berichten. 9.20 ..Songs from the
Shows". reVue-prograinma olv. J. Watt. 1Q.20—
II.20 Het BBC-dansorkest olv. fcleory Hali,
RADIO PARIS 1648 M. 6 20 en 7.20 Gram.pl.
11 35 Orkestconcert ov. Doyen. 7.20 Jeanne
d'Arc-pnogramma, mmv. tooneelensemble, koor
en harpsolist. 9.55 Dansmuziek.
KALUNDBORG 1261 M. - 11.20—1.20 Strijk
orkest olv. Thyregod. 2.50—4.50 Omroepor
kest o!v. Mabier. 7 20 Ganne-Waldteufel-coo-
cert ok\ Reesen. S.20 Zang en voordracht. 9.10
Viool-recital. 9.50 Gram.pl.-cabaret. 10.20—*
11.35 Dansmuziek.
KEULEN 456 M. - 2.20 en 6.20 Concert 11 20
Blaasconcert oiv. Funk. 1.35 Gevar. concert.
3 20 Vroolijk programma. 6.20 Concert. 7.30
Uit Leipzig: Leipziger Symphonie-orkest.
Schrammelkwartet en solisten. 9.5011.20
Dansmuziek.
BRUSSEL 322 cn 484 M. - 322 M.: 11.20
Gram.pl 12.30—1.20, 3.20, 3 50 en 4.20 Gram-
pi. 5.20 Reportage. 6.05 Gram.pl. en zang. 6 35
Gram.pl. 7.20 Symphonieconcert olv. André en
gram pl. 930 Gram.pl. 10.2011.20 Populair
concert. 484 M.i 11.20 Het Orkest Con-
stantin. 12.30—1.20 dito. 535 Grara.pl. 4.20
Populair concert. 5.20 Gram.pl. 5.50 dito. 7.20
Saloncrkest olv. Walpot. 8.20 Reportage. 8.40
Salonorkest olv. Waipot. 93011.20 Populair
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 7 30
„Fruehlingsreigen", gevar. programma 9.20 en
10 05 Berichten. 10.20 Dansmuziek uit Dresden.
11.2012.15 Gevar. programma uit Berlijn.
SM
want wat goed is wordt naoemaaki. Daarom heeten
"AKKER-Cachels"nu: "AKKERTJES". Vraagtdus steeds
om "AKKERTJES" als U lijdt aan Hoofd-, Kies- of
Zenuwpijn, let op dal U werkelijk "AKKERTJES" krijgt!
De bijzondere samenstellina van Apotheker Dumont,
waarmede de "AKKERTJESzijn gevuld, verleenen
daaraan juist hun bijzondere werking en hun on
schadelijkheid. Ze veroorzaken nooit maagpijnen!
Volgens recept van Apotheker Dumont. Slechts 52 cent per 12 stuks
Eischt dit merk?
staatkundige verhouding
besprekende, verklaarde de minister, dat met
hem geen overleg is gepleegd over do benoe
ming der Volksraadleden. De G.G. benoemt na
raadpleging en voordracht van den Raad van
Indië.
Wat de verhouding tusschen Volksraad en
Regeering betreft de minister hoeft
de oprichting van den Volksraad
Sedert 191S heeft de gang van zaken 's mi
nisters aanvankelijk opinie bevestigd. Noodig
is een splitsing tusschen wat met hulp der
bevolking tot stand moet worden gebracht en
tusschen de taak der centrale regeering.
Dan is op den duur de mogelijkheid van een
parlementair stelsel bereikbaar. Thans moeten
in het centrum ook rijksbelangen worden be
handeld en niet alleen Indische belangen. Bij
de eilandprovincies ls dat bezwaar niet aan
wezig en hein - -
het g
'OiltJkhedei
sval
lullen
•eda grooter
gevaarlijker worden.
De minister acht echter een
voor zün denkbeelden nog niet i
srecht. Dat heeft de t
■atle zal noc
de tegenstellln-
hen, die ir
Evangelie van C'hristus
Mendels klaarblijkelijk niet verstaan had.
tengevolge van zün hardhoorendheid.
De minister beklaagde zich voorts, dat do
heer Mendels een vroegere betrekking van den
minister in het debat gebracht had.
De heer MENDELS Interrumpeerde, dat hU
daarmee niets onaangenaams ten aanzien van
's ministers persoon had bedoeld.
De MINISTER was daarmee bevredigd.
De wetsontwerpen werden z.h.st. goedge
keurd.
Aan de orde was daarna do
Surinaamsche begrooting
De heor FOCK (11b.) vToeg: wat wli men
met Suriname? Als niemand geld voor Surina
me over heeft, moet de Regeering de dingen
aanpakken.
De MINISTER wilde, dat h« op de vraag van
den heer Fock oen antwoord wist. Alles, wat
we voor Suriname hebben gedaan, is mislukt.
Voor de koffie hebben we nu weer f 500.000
gegeven, maar de toestand is steeds slechter
geworden. We nemen de eene proef na de an
dere, maar het wil niets worden, noch met
sinaasappels, noch met bacoven. Het ls niet de
taak der Regeering om zulke bedrU'
iemand ander
niet
geld vc
steeds
Het landgoed „De Hooge Veluwe"
Verkoop aan de Stichting
Naar Wm. H. Mifller en Co. ons mede
deelt, werd het landgoed „De Hooge Velu
we' bij Hoenderloo, hetwelk tot nog toe
aan het concern Wm H. Müller en Co. toe
behoorde, eind April verkocht voor den ia
contanten betaalden prijs van t 800.000.
Hiervan werd een bedrag van f 300.000.
aangewend tot aflossing van een op het
landgoed gevestigde hypotheek, waarna
f 500.000.beschikbaar bleef, welke ge
stemd werden voor inkoop van 3 Wit,
Obligaties G.V Wm. Maller en Co, gelijk in
500.000.beschikbaar bleef, welke be-
publiceerd.
De door dezen verkoop verkregen boek
winst van rond f 800.000.komt de reser
ve, die bij de reconstructie in 193i werd
gecreëerd met het oog op eventueele tegen
vallers bij de afstooting of waardevermin
dering van activa, ten goede.
Het landgoed werd verkocht aan de on
langs onder medewerking van de Regeering
in het leven geroepen Stichting „Het Land
goed De Hooge Veluwe", welke het behoud
van het landgoed als natuurmonument be
toogt. Het concern Wm. II. Müller en Co
is bij deze Stichting noch financieel noch
op andere wijze geïnteresseerd.
Officïeele Berichten
AUDIëNTIE
De gewone audiëntie van den Ministei
rinanciën zal op Maandag 13 Mei a.s.
ONDERSCHEIDINGEN
Benoemd ls tot ridder in de Orde van Oranjd
«'assau Ds H C Hogerzell te Den Haag.
laille der Oram
LANDMACHT
Benoemd is tot rea-offlcier van gezondheid
aer _e kl. bü de landmacht de dienstplichtig
vaandrig van de le comp. hospitaalsoldaten D.
FEUILLETON
SAAMGEBRACHT
HOOFDSTUK IX
De ontvoering
Den volgenden morgen., na den doop van
Wittekind, had Karei de Groote nauwelijks
zijn gewone godsdienstoefening gehouden,
of hij liet terstond Wilibald, Ludger en
lAlcuinus bij zich komen, want des nachts
was de slaap hem ontweken en de zorg
voor de vestiging der Christelijke Kerk ir.
Oost-Frankrijk, dat hij na de onderwerping
vsn Wittekind voor zich gewonnen zag,
bod hem geheel beziggehouden.
Hij begreep namelijk terecht, dat men
nu niet alleen het aangevangen werk moest
voortzetten, maar dat men ook goede gron
den moest leggen om het gebouw ties
Christendoms verder te kunntn optrekkend
Met leedwezen namelijk had Koning Karei
dc talrijke gebreken en misbruiken gezien,
die er in zijn tijd in de Kerk reeds waren
ingeslopen, zooals het doopen der klokken,
het rondtrekken van dweepers» die zich op
de kunst van waarzeggen en tooverij be
roemden enz. Hij had dus een besluit ge
nomen, de Kerk in de Kerk te hervormen,
en geestelijk en wereldlijk van elkander te
Scheiden. Geen wonder, dat de gedachte
over dit alles hem geheel bezig hield
Thans strekte zich zijn gebied in Oost-
Frankrijk uit van de Scheltle tot aan do
Wezer en moest hij dus voor Friezen en
Saksen een nieuwe regeling instellen,, hij
vond zich vooral verplicht, den Christe-
lijken. godsdienst te handhaven cn diens
belangen voor te staan.
Dit alles mocht geen uitstel lijden, want
Karei de Groote zou dezen naam minder
hebben verdiend, indien hij niet met den
tijd had weten te woekeren eu hierom had
hij den volgenden motgen, na den doop
van Wittekind, de drie genoemde eeeste
lijken bij zich ontboden, om met hen zijn
overdachte plannen voor de uitvoering
gere.ed te maken.
De Koning was in een opgeruimde'stem
ming en begon terstond zijn tevredenheid
te betuigen over de plechtigheid van der.
vorigen1 dag.
„De Heere geve er verder zijn zegen
over!" sprak Wilibald, „en mogen zich
spoedig alle vijanden des Konings en der
Kerk zóó onderwerpen!"
„Wij willen dit hopen", hernam de
Koning. ,Doch schoon de zegen van Boven
komen moet, zoo moeten wij toch doen wat
wij kunnen. Wij hebben daarover onze
gedachten laten gaan, die wij u willen
meedeelen en waarover wij uw meerling
wenschen te hooren. Naar ons inzien be-
hooren wij met de Heilige Schrift te be
ginnen."
„Ongetwijfeld!" beaamde Ludger, „want
de Heilige Schrift moet de grondslag van
alles zijn en wij mogen ons dus verheugen,
dat zij ook de aandacht des Konings tot
zich heeft getrokken."
„Het is de plicht van iederen Regent"
vervolgde de Koning, „voor de godsdienst
belangen dos volk§ zooveel mogelijk zorg
te dragen. Daarom moet het volk met Gods
Woord worden bekend gemaakt en de acht
bisschoppen, die ik in Friesland denk aan
te stellen, zullen vooral zorg moeten
dragen, dat zij de Heilige Schrift verkon
digen. Doch ik heb meermalen ontdekt dat
de afschriften der Latijnsche vertaling
zeer bedorven zijn. Ik wil dus, dat de tekst
herzien en door de hulp en medewerking
\an Grieksche en Syrische geleerden ver
beterd worde."
„Mocht uw edel voornemen door den
zegen Gods bekroond worden!" bad Ludger.
„Het meeste bijgeloof ontstaat uit gebrek
aan de noodige kennis. En hoe zullen pries
ters het volk kunnen leeren, indien zij-
zelven de noodige kennis ontberen? Neen!
Het beteekent niets» dat wij de altaren dei-
afgoden omverrukken en in deraelver
plaats Christen-tempels bouwen als het
volk niet overtuigd is, dat men den eenigen
waarachtigen God moet kennen en Jezus
Christus, dien Hij gezonden heeft.'-
„En dat men Hem tevens dienen moet",
voegde Wilibald er bij. „Wanneei het mij
dus vergund is te spreken, dan zou ik voor
mij wel wenschen, dat er ook iets voor den
ui terlijken godsdienst werd gedaan. Het
heidensche volk is aan uiterlijkheden ge
woon en het zal het Christendom minder
aannemelijk vinden, wanneer het daarin
niet iets uiterlijks weervindt"
„Mits men alle bijgeloovigheden -oekt te
vermijden", hernam de Koning. „Maar
tegen het uiterlijke ben ik niet. Het ge
bruik van beelden wensch ik niet inge
voerd te zien. Ik heb mijn meening daar
omtrent duidelijk genoeg te kennen ge
geven, Ook mogen er geen nieuwe heili
gen vereerd of ter hunner eere kapellen op
de straten gebouwd worden. Zij, die wegens
hun verdiensten in waarheid hebben uit
gemunt, kan men in de kerken vereeren-
Evenzeer verbied ik het doopen der klok
ken. Maar daarentegen moeten er overal
kloosters worden opgericht, omdat zij
kweekscholen zijn voor den hemel. Ook wil
ik, dat de Zondagen ernstig onderhouden
zullen worden, dat men zich daarop van
allen arbeid onthoude en dat, vooral op
die dagen, de bisschoppen in de Frankische
taal zullen prediken, opdat een ieder her
kan verstaan en begrijpen. Eindelijk, opdat
de godsdienstoefeningen des te plechtiger
worden, moeten er overal zangscholen
worden opgericht en de Franken en Sak
sen moeten in het Gregoriaansch gezang
onderwezen worden."
„Het is te hopen", merkte Ludger aan.
„dat al deze goede bedoelingen bij de Sak
sen en de Friezen geen tegensiana t inden."
„Ook hieraan hebben wij gedacht", ver
zekerde Karei, „en wij hebben daarom
voorloopig eenige voorwaarden ontworpen,
die ik reeds aan Wittekind heb voorgelegd
en waardoor de Saksen en Friezen, wan
neer zp dezelve aannemen, hun vrijheid
zullen verzekeren. Zij moeten den Christe-
lijken Godsdienst omhelzen en den bis
schoppen, die over hen gesteld zullen
worden, onderdanig zijn. Doch daarbij
zullen zij hun eigen wetten blijven behou
den en volgens die, door hun graven wor
den geregeerd. Wij willen hen voorts
vrijheid van alle lasten schenken, mits zij
de tienden aan de geestelijken betalen- en
schoon wij hun bij voortduring den naam
van „Vrije Lieden" zullen laitm behouden
zoo zullen de Friezen en Saksen toch met
de Franken als één volk aangemerkt en
door één Koning geregeerd worden."
„Deze voorwaarden zijn aannemelijk ge
noeg", zei Alcuinus, die meer dan anderen
vrijheid had, den Koning met zijn bijzon
der gevoelen bekend te maken. „Alleen zij
het mij vergund over het betalen der tien
den, waarvan de Koning gesproken beeft
mijn gedachten ronduit te zeggen. Naar
mijn inzien, moet een leeraar geen afperser
van tienden zijn, en hij mag deu onweten
den geen juk opleggen, dat wij of onze
broeders nooit hebben kunnen dragen. Uw
wijsheid overlegge dus, of men dezen
woes ten Friezen en Saksen, in het begiu
van hun overgang tot het Christendom den
last der tienden wei kan opleggen. Hebben
de Apostelen dit ooit gedaan? Wij, die in
het Christendom geboren en opgevoed zijn,
verdragen niet, dat onze goederen vertiend
worden. Hoeveel moeilijker moet het dezen
zwak geloovigen vullen! Zulke lastige ge
boden kan men hun eerst opleggen, als
hun geloof sterker is."
Hoe welrneenend de raad van Alcuinus
mocht zijn. hij scheen echter den Koning
minder te behagen. Deze fronste althans de
wenkbrauwen en zijn stem nam reeds een
hopgeren toon aan, terwijl hij antwoordde.
„Gunnen wij den Saksen en Friezen geen
voordcelen genoeg' Moeten zij len rairtfcte
niet in één opzicht welen, dat zij aan een
andere macht onderworpen zijn?"
„Dat zullen zij genoeg leeren inzien, als
zij, onder het bestuur des Konings, in de
plaats hunner nietige afgoden, den eenigen
waren God zullen lecreu kennen en die
nen", verzekerde Alcuic-'.s-
„Genoeg!" hervatte toen Karei op scherp
pen toon, waaruit Alcuinus duidelijk be
greep, dat de Koning op dit punt geen raad
wilde ontvangen.
Toen allen evenwel daarop zwegen, her
vatte K;jrel weer het gesprek en zijn ge
wone stem aangenomen hebbende, vroeg hi/
aan Alcuinus: „Hebt gij die dochter van
ittekind reeds gezien on gesproken?"
„Ik zag haar", was het antwoord, „maar
gesproken heb ik haar niet. Broeder Tlieo-
daard, die haar den Heiligen Doop heeft
toegediend, prijst haar zeer."
„Zij schijnt evenwel nog zeer eenvoudig
en kinderlijk te zijn?" meende de Koning.
„Zoo althans kwam zij mij voor, toen ik
haar gisteren sprak."
„Dat is zij", vei-zekerde Wilibald. „Maar
juist haar eenvoud heeft haar \oor het
ware geloof geschikt en vatbaar gemaakt.
Zij heeft, gelijk Angelhert mij verzekert,
een sterk geheugen, een zuiver ordeel. en
zou dus, bij eenig onderricht, meuige vrouw
spoedig overtreffen."
..Indien dit zoo is, dan moeten wij voor
haar onderwijs de noodige zorg dragen eu
wij bevelen u, Alcuinus! haar in d" noodi
ge zaken te onderrichten. Want. hoewel het
bevel van Christus eerst onderwijs, en dan
den Doop bedoelt, zoo kunnen wij dit. in
onzen tijd, niet stiptelijk opvolgen. Wij
moeten", aldus meende de Koning der
Franken „eerst doopen en ons alzoo van
de heidenen verzekeren. Vervoleens kun
nen wij met het onderwijs voortgaan, dat
dus des to nauwkeuriger moet geschieden."
.(Wordt vervolgd.)
