BINNENLAND.
Indie's industrieele ontwaking
MAGGI' SS
Lr dal vermaard doqr z'n glans!
DONDERDAG 2 MEI 1935
DERDE BLAD PAG 9
Officieele Berichten
ONDERSCHEIDINGEN
Bonoemd zijn tot officier ln do Oranje-Nessau
Orde M. Rooy, tc Rotterdam: en tot ridder lr
de Ordo van den Ned. Leeuw, gen.-majoor VV
J D Havelaar, van het wapen der artillerie,
de z/llv. eeremedalllo, verbonden aan de Orde
van Oranje-Naasau bü bevordering toegekend
i M. Beun. te Oostburg; Idem ln brc
i meJ. B den Das
ude L R Middelberi
KANTONRECHTER-PLAATSVERVANGER
kanton Alkmai
ln het kanton Amsterdam: met 2 Juni. mr A
H C M H v. Llebergen in 't kanton Maastricht,
met 10 Juni mr H P C M de Witt Wijnen in
het kanton Gouda; mr C J B du Croc ln
r der Velden ln het kanton Nijmegen; mr C D
Tukker ln het kanton Rotterdam: met 20 Juni
H L Süpkena In het kanton Apeldooi
GELEIDERS ONTPLOFBARE STOFFEN
Benoemd is tot commandant van het korps
geleiders van ontplofbare stoffen in vasten
dienst de gep. maj. der art. H J Karei.
i Campagne te Wa-
geningen.
RECHTERLIJKE MACHT
Is op ztfn verzook aan J Eggens eervol ont
slag verleend als rechter-plaatsverv. ln de
Rechtbank te Utrecht onder dankbetuiging
voor de als zoodanig be'
den PTT-dienerc H M Lukens. thans beh.
van het bljpost-, telegraaf- en telefoonki
to Sappe me er; per 1 Juni
is als directeur
lesb|i~dên PTT-dlenst J L M Boot.
het PTT-kantooi
BELASTINGDIENST
Benoemd z|jn tot adjunct-accountant der dlr
belastingen in tUdel. dienst J H v Llngen
'oordlg reg. de res.-2e-luit. C j J v Berkel
het 17e reg. inf. en J F van den Berg
22e reg. Inf. en C B J van Huiten van
reg- inf.
Gemeenteraad van Enschedé
Het geweigerde raadslid
Bij K. B. is beschikt op het beroep van A.
v. d. Horst te Enschedé tegen het besluit
van Ged. Staten van Overijssel, waarbij on
gegrond is verklaard het beroep van der.
appellant tegen het besluit van den Raad
der gemeente Enschedé, waarbij hij niet is
toegelaten als lid van dien Raad.
Met vernietiging van het besluit van Ged.
Staten en van het besluit van den Raad van
Enschede is A. v. d. Horst alsnog als lid
van dien Raad toegelaten.
Alweer een open brief
Tegen dictatuur en voor democratie
Van de hand van Ds. W. Banning, lid van
het partijbestuur der S.D.A.P., verscheen op
jmitatie-oud-Hollandsch papier en keurig uit
gevoerd een „Open Brief, aan allen, wie
het welzijn van ons volk ter harte gaat"
De schrijver waarschuwt tegen een dicta
tuur, welke elk geestelijk leven doodt en
prijst de democratie mits gelouterd
aan 't slot van de brief zelfs de socialistische
democratie aan.
DE „REMAVT TE DEN HELDER
Van 1—10 Juni a.s. zal te Den Helder een
groote tentoonstelling worden gehouden op
het gebied van Reddingwezen, Marine, Vis-
scherij, enz. De „Remavi'-voorbereidingen
vorderen reeds goed. De opening zal plaats
hebben door Minister Deckers.
Prov. Statenverkiezingen
Gelderlands oflicicele uitslag
Bij de gisteren gehouden zitting van het
centraal stembureau voor de verkiezing van
'eden van de Provinciale Staten van Gelder
land is de officieele liitslag der verkiezin
gen vastgesteld. Deze uilslag komt overeen
met de gepubliceerde cijfers.
Tevens is vastgesteld de lijst der S.D.A.P.,
waarover nog geen zekerheid bestond in
verband met het feit, dat verschillende lijs
ten waren ingediend.
Na loting is de lijst als volgt vastgesteld:
J. L B. Keurschot, mevr C. A. Weersma—
van Duin, B. Bakker, J. Roseboom, A. van
Geuns, A. van Dam, G. A. Corduwener, G.
Stempher, J. Bronkhorst, P. A. v. d. Ent. M
Rademakers, J. Mooring.
Vacatiegeld stembureaux
Presentiegeld voor wethouders
Ged*Staten van Noord Holland hebben er,
zoo men weet, bezwaar tegen gemaakt, dat
aan wethouders vacatiegelden voor werk
aan de stembureaux wordt uitgekeerd.
Er bestaan, zoo schrijft deChr. Ambte
naar in verhand hiermee, op dit terrein
meer eigenaardigheden. In groote gemeen
ten genieten de wethouders een behoorlijk
traktement, omdat dit ambt dan „geheelen
mensch" vraagt. Wij hebben er niet het,
minste bezwaar tegen. Maar wij zien boven
dien, daj, deze wethouders presentiegeld ont
vangen voor het bijwonen van gemeente
raadsvergaderingen. Dit is wel merkwaar
dig. Men zou zoo zeggen dat het bijwonen
van gemeenteraadsvergaderingen mede tot
het ambt behoort. De vergoeding voor het
daardoor geleden tijdsverlies is reeds in het
wethouderstraktement verdisconteerd. Mis
schien vinden gedeputeerde Staten van
Noord-Holland aanleiding ook de rechtma
tigheid van dit presentiegeld eens in studip
te nemen.
De R. K. Vredeskrant
Verschenen is het eersle nummer van bo
vengenoemd halfmaandelijksch tijdschrift.
Wat het bedoelt de bedoeling is zeer
goed blijkt voldoende uit dit citaat, dat
wij knipten uit een artikel van een der me
dewerkers:
„De publieke opinie kan beslissend zijn
over oorlog en vrede. Zij beslist meermalen
ten gunste van de ooi log. Zij kan ook be
slissend zijn ten gunste van de vrede. Doch
zij moet daar één hecht blok vormen. Zij
moet op een gegeven moment wanneer het
in Europa spant, in alle landen een machtig
geluid kunnen doen hooien.
Wanneer dit verband met alle beschik
bare bondgenooten. vooral in het buitenland
niet bedoeld wordt, is het vrij nutteloos de
Nederlandsche katholieken voor de vrede, te
mobiliseeren. Hun gering getal is ongevaar
lijk voor de vrede, en ook ongevaarlijk voor
de oorlog. Doch hun getal is prachtig bouw
materiaal voor een groot pacifistisch blok,
dat zich over alle landen uitstrekt."
Steun aan noodlijdende
kunstenaars
Door den heer W ij n k o o p waren aan
den minister van Sociale Zaken cenige vra
gen gesteld betreffende de steunverlcening
van Rijkswege aan noodlijdende kunste
naars
In zijn antwoord deelt minister S 1 o t e-
maker de Bruine mede, dat het ambte
lijk overleg over de regeling voor stcunver-
leening aan noodlijdende kunstenaars dezer
dagen is geëindigd. De minister stelt zich
voor. de betrokken vereenigingen van kun
stenaars binnenkort bijeen te roepen, om
mc'. haar over de verdere uitvoering van de
aanhangige plannen overleg te plegen.
De Poolsche „kleedingschuld"
Laatste afbetaling gedaan
De Poolsche gezant te 's-Gravenhage, dr.
W. Babinski, heeft, aan het ministerie van
Buitenlandsche Zaken te Den Haag een
chèque overhandigd groot f933.135 hetwelk
laatste afbetaling is van de z.g. „klee-
dingsschuldbetreffende een leening welke
Polen bij de Nederlandsche regeering aan-
an heeft
DE TOCHT DER K 18
De K 18-bemanning heeft blijkens een te
legram van den commandant, te Kaapstad
bijzonder hartelijke gastvrijheid ondervon
den en veel vriendschap genoten. Thans
had men mooi weer en een kalme zee.
Een revue der nijverheids-
bedrijven
Niet langer eenzijdig
landbouw-exportland
(Van onzen Indisclien correspondent)
Een Hollander, die rooit in Indië is geweest,
heeft er zoo'd voorsteding van alsof men nei als
blanke zich zoo m.n mogelijk inspant en na een
uurtje werken een halven dag uitrust, achterover-
hangend in een stoel, terwijl het zweet van het
lichaam druipt. En inderdaad, het werken valt io
een laDd, waar zelfs het zijn alleen reeds het
vocht uit de poriën dringt, niet mee; de handen
arbeid wordt voor een groot gedeelte door lieden
van het land gedaan, terwijl de Europeaan zich
bepaalt tot leiding en toezicht, hetgeen op zich
zelf al een warm baanije is.
Wanneer men echter zou denken, dat de arbeid
zich in de tropen beperkt tot het allernoodzake
lijkste, heeft men het mis. Niet alleen de hier-
gehorenen zwoegen in het zweet huns aanschijns.
dat wil zeggen: een gedeelte hunner en voorna
melijk de landbouwers, want er is natuurlijk
altijd een groot gedeelte, vooral in een tempera
tuur als hier heerscht, dat het gemakkelijker vindt,
op kosten der gemeenschap te leven, voor zoover
de gemakkelijk te krijgen vruchten des lands huo
niet voldoende zijn Maar vooral de Europeanen
in Indië werken hard, zelfds harder dan hun ras-
genooten ia koudere streken. Want er is ln dit
goede land veel te doen en de mogelijkheden zijn
vrijwel oobeperkt. Bovendien leven zij hier altijc
in de gedachte, dat het voor tijdelijk is en wat
moet er in die luttele jaren niet gedaan worden!
Gedurende de zes jaar van mijn verblijf op
Java heb ik met raenschen uit verschillende takken
van bedrijf kennis gemaakt en hun werk gezien;
ik ben 's morgens in het pikkedonker met de
loodsen van Priok uitgevaren; ik heb het werk op
de werven en aan de kaden gezien, waar de pro
ducten van het land worden verscheept en ver
sjouwd, waar het een vertier is van passagiers
en havenambtenaren, douane en politie; ik heb in
Soerabaja met een bouwer den romp van een
groot kaotoorpaleis in aanbouw beklommen, da:
in beton werd opgetrokken, waar het een bedrij-
vighe.d was van koelies en inlandsche werklieden,
die het beton goten en de ijzers in elkaar draaiden
ik ben boven in de bergen, in het prachtige
Kopeng boven Salatiga, met een Europeesc'nen
tuinbouwer rcod geweest en heb geproefd ve
heerlijke aardbeien, die hij er met veel zorg en ten
koste van heel wat zweet zelfs daarboven
de z.g. kou had gekweekt; ik ben met thee-
rubberplanters de tuinen in gegaan, tochten
uren in dc hitte en over moeilijk terrein; ik heb
groote drukkerijen te Batavia bezocht, waar
modernste machines draaien, en overal werd
ook dcor de Europeanen gewerkt alsof de hitte
niet tergde,
Het Irvdic waar de Hollanders arbeiden, beperkt
zich werkelijk niet tot de kantoren, bureaux,
scholen, laboratoria, zendingsve'den of studeer
kamers. Men moet overigens niet denken, dat de
in deze werkkringen" verrichte arbeid m
zwaar of mlader heet zou zijn. Komt LI maar
kijken, zoo 's morgens om nalftwaalf op ee
dische lagere of middelbare school, waar me
zeven uur of halfacht is begoDnen U zult behalve
een vermoeiden en verhbten leeraar een .klas
treffen, waar n de geestelijke vermogens duchtig
aan het smelten zijn, hetgeen van den man
de klas weer extra-geestkracht vraagt, welke óók
niet zonder zweet is te produceeren! Alleen de
hoop op het naderèn van één uur n.m. doet nog
leven. Weliswaar is het niet eiken dag zóó zwaar,
er zijn ook koelere dagen, zelfs in de kuststeden,
maar deze zijn ver in de minderheid
Maar wanneer hebben den mensch ooit de
moeite en de moeilijkheid afgeschrikt? U zoudt
dan ook versteld van staan, indien U eens k
rondkijken in
het industrieele Indië i
*'-t is de Indische Post, die in een groot en dik
•tt den lande heeft getoond, welke industrieën
c i er zooal werken. Ik denk, dat bet voor me-
nigen bewoner van laaie zelfs ook nog een open
baring zal zijn. Dit N.I.F.-nummer, vorzocgd door
de nog zeer jonge vereeniging „Ncderlaodsch-
Indisch Fabrikaat" (zij bestaat thans één |aar)
bewijst wel, dat de warmte de energie en den
coderüefhingslust niet verlamt. Het loont ook
dat Indië op weg is, o, zeer geleidelijk nog slecnts,
zich industrieel los te maken van andere landen.
De crisis heeft bewezen, hoe kwetsbaar Ind.ë'i
eccoomische positie was als eenzijdig exporliand
van producten voor de wereldmarkt. Zoo lang
alles goed ging, was deze positie prachtig, welk
een rijke bronnen immers: het produceert 35 pet
vaa alle rubber, 12 pet. van alle thee, 80 pet van
alle peper. 90 pet. van alle kinine, SS pet. vaD ahe
kapok, 50 pet. van alle sisal, .22 pet. van alle
tin ter wereld, het levert petroleum en suiker bij
overvloed, copra, tabak en koffie bij scheepsla
dingen. Thans heeft de nood gedrongen tot
sterking der economische weerbaarheid naar den
anderen kant: vooral de laatste jaren is Indië zich
gaan bewegen in autarkische richting, als zoovt
andere landen en de oprichtiag van industrieën, c
in genoemde vereeniging zich hebben aaneengesl
ten, is daarvan een onderdeel.
Het is een uitgebreide collectie fabrieken, die
Indië thans te zien geeft. Er zijn bierbrouwerijen
te Soerabaja en Batavia, verf fabrieken, rubber
banden- en zeepindustrieën; de vervaardiging van
verpakkingsmateriaal heeft men ter hand genomen
zelfs telt Batavia enkele biljartfabrieken De meu
belindustrie bedient zich ln hoofdzaak van Chinee-
sche handwerkers, evenals de kledingindustrie;
de autohandel en -reparatie van inheemsche of
Indo-Europesche werkkrachten. Maar het nummer
van de Indische Post heeft het over de groote
fabrieken, zooals machinefabrieken, waar b.v
boogbruggen en wegwalsen. maar ook installaties
voor rubber-, thee. en koffiefabrieken worden
gemaakt. Zelfs beeft de n.v. „De Nederlandsch-
Indischc Industrie", een machinefabriek te Soera
baja. het belangrijkste gedeelte der raffinaderij van
de suikerfabriek Pandjie gebouwd. Deze mach.oe-
fabriek heeft vier ballen, waarvan de grootste
212 meter lang is Een andere machinefabriek in
Soerabaja Braat, beschikt over 21 electnsche
loopkranen, waarvan 3 met een hefvermogen van
20 ton en tevens over een gieterij met 5 cupo.
ovens en 2 staalcccvertors.
Deze enkele voorbeelden mogen dienen, om
te laten zien, dat men zich vooral geen te ger'nge
voorstelling van onze fabrieken moet maken. Hoe
wel meer dan de helft der Indische bevolking
kan schrijven, verbruikt dit land toch nog wel
veel inkt, dat d^ firma Talens vestiging van
fabriek voor deze vloeistof te Batavia verantwoord
achtte. Ook gluton, inktlint, stempelkussens. zegel
en paklakken worden daar gefabriceerd. De n.v.
H. van Gimborn heeft eveneens zulk een Industrie
te Batavia; glaswerk en blikverpakking worden
binnenslands betrokken.
Van 1917 dateert de Ned. Ind. Chamotte- en
klein-Industrie, die oorspronkelijk vuurvast mate
riaal voor andere industrieën leverde, in het bij
zonder voor de suiker, maar binnenkort zal zij ook
aardewerk voor huishoudelijk gebruik gaan aan-
Over de sigarettenindustrie van Indië behoef ik
we! niets te vertellen Minder bekend is wellicht,
dat het ook sigarenfabrieken rijk is. De bekende
firma Georg Dralle heeft te Soerabaja een
fumer:e- en toiletzeepfabriek, W. J. Stokvis heeft
er een fabriek van metaalwerken, die ook stalen
meubelen levert.
Dat een boschrijk land als Indië ook houtzage
rijen heeft, begrijpt een ieder; het valt slechts te
verwonderen, dat er niet meer zijn.
Koolzuur- en chemische fabrieken, industrieën
van verbandsioffen, van touw, suikerwerken, rij
wielen, bouwmaterialen, benzinetanks, pijpleidin
gen. lantaarnpalen, leder, jam, transformatoren,
aist. kunstmest, ze zijn alle op Java te vinden
vooral de textiel-fabricage
heeft zich de laatste jaren uitgebreid. Dit werk
aan den eenen kant bevorderd doordat men goed-
koope grondstoffen kco bekomen en aaderzijd'
door de beschermende maatregelen der Regeering,
gericht tegen den Japanschen Import. Speciaal
legde men zich toe op de vervaardiging der z.g.
bontgeweven stoffen, in het bijzonder het duur
dere product met zijn grootere w nstkansen.
Men bedenke, dat de meeste industrieën eerst
van den laatslen tijd zijn, er is dus een duidelijki
tendens waar te nemen in de richting van indus
trialisatie. waarvoor van particulieren kant ook
grif kapitaal wordt beschikbaar gesteld Indië
beschikt over goedkoope arbeidskrachten er
hun gemakkelijker voor de Indië markt, wa;
groote meerderheid slechts lage prijzen kan be
talen. werken dan de landen die de verschillende
producten via een langen en kostbaren zeeweg
moeten leveren, terwijl er bovendien duur arbeids
loon in zit. Het lijkt er dan ook wel op, da:
Indië zich io deze richting zal voortbewegen
waardoor het steeds minder eenzijdig landbouw-
exportland zal worden. Aan de economische en
financieele positie kan dit slechts ten goede Komen,
terwijl er tevens wat meer mogelijkheden ontstaan
voor de zich ontwikkelende Inheemsche Jeugd, die
de opleidingsscholen jaarlijks afleveren.
Nu moet ge niet denken, dat alles in de Indi
sche industrieele wereld rozengeur en maneschijn
Is. Ook zij heeft het zwaar te verantwoorden -n
dezen tijd en verschillende fabrieken maken geen
winst of zelfs nauwelijks hun bedrijfsonkosten
Maar dat zij zich hebben aaneengesloten in de
Vereetvgng Nederlandsch-Indische Fabrikaat
een bewijs van energie en hoop. dat dan ook in de
artikelen der verschillende autoriteiten, die het
jaarrmmmer openen, behoorlijk wordt geprezen
Men zal in Nederland wellicht met eenige be
nauwenis dezen groei gadeslaan. Immers dit kin-
deke zal voor een deel ten koste van de mai
Holland moeten leven, verscheidene artikelen toch.
die de Nederlandsche industrie leverde of nog
levert, zullen hier worden gefabriceerd of worden
hier reeds vervaardigd.
Doch men bezie deze kwestie dan ln groot, in
rijksverband: het zijn toch voor een groot deel
Nederlandsche industrieelen, die hier filialen
Hoen of fabrieken oprichten, het is voor een
Nederlarvdsch of Nederlar.dscb-Indisch kapitaal En
bovend'en: de economische versterking, die deze
'ndustriafisatie beduidt, beteekent toch ook i
Nederland veel, immers een krachtiger Indië.
Al zal er dus persoonlijk wel hier en daar
deel zijn, over het geheel is er toch winst, die heel
het rijk, dus ook Nederland, ten goede komt.
De luchtlijn Italië-Nederland
Ter gelegenheid van de opening van de
directe verbinding door de lucht van Ara
sterdam naar Milaan heeft de Nederland
sche minister-president voor den Italiaan-
schen minister-president een brief meegege
ven, waarin de wensch wordt uitgedrukt,
rlat de nieuwe verbinding aan de ontwikke
ling van de betrekkingen tusschen beide
landen ten goede zal komen.
VRIJDAG 3 MEI
HUIZEN 1875 M. Algemeen programma, ver
zorgd door dc KRO. 8.00—9.15 en 10.00 Gram.
pl. 11 30—12.00 Voor zieken en ouden vao da
gen. 12.15 Gram.pl. eo orkestconcert. 3.45—4.00
en 4.15 Pianorecital. 4.30 Gram.pl en Schia-
germuziek. 6.00 Lezing. 6.15 Schlagermuziek.
7.15 Causerie. 7-35 Koorconcert 8.00 Vaz D as.
8.05 Orkestccccert mmv. vioolsoliste. 8.55
Voordracht 9.10 Vervolg concert 10.00 Voor
dracht. 10 10 Vioolsoll. 10.20 Gram.pl. 10.30
Vaz Dias. 10.35—12.00 Schlagermuziek
Gram.pl.
HILVERSUM 301 M. 8.00 VARA. 12.00
AVRO. 4.00 VARA. 8.00 VPRO. 11.00 VARA
8.00 Orgelspel C. Steyo. 830 Gram.pl. 10.00
Morgenwljd'ng VPRO. 10.15 Declamatie A.
Bouwmeester. 10 35 J. v. Kinsbecgen en zijn
kwintet 11.00 Vervolg declamatie. 11.45 Gram.
pl. 12.00 Het Lyra-trio. 1.00 Gram.pl. 1 15
Concert door de „Palladians". 2.00 Voordracht
door J. de Gruyter en R. v. Noppen. 2 30 Gr
pl. 3.00 De AVRO-Decibels olv. Eddy Metnk.
4.00 Kniples. 4.45 Orgelspel J. Jcog 5.00 Kin
deruurtje. 530 Gram.pl. 6.00 Dc Notenkrakers
olv. D. Wins. 6 25 J. Huy (saxofoon) en R
Schoute (plano). 6.35 De Notenkrakers olv
D. Wins. 7.00 Mr. J. H. v Peursum: De gren
zen van Litaucn. 7.20 E. Walis en zijn orkest
mmv. H. Collin (bariton). 7 50 Vaz Dias, SOS-
ber. 8.00 Ds. F Dljkema: De profeten. 8.30
„Collegium musicum D. F. Scheurleer", olv.
H Geraedts". 9.00 Prof. Dr. L. J. v. Holk:
Geest. 9.30 Vervolg concert 10 00 Vrijz. Godsd
Persbureau. Vaz Dias 10.15 Declamatie Pb.
la Chapelle. 11.00 Jazzmuziek (gr.pl). 11.30
12.00 Gram.pl.
DROITWTCH 1500 M. - 9 35-9.50 Morgenwij
ding. 10.20 Orgelspel R. New. 10.50 Voor de
scholen. 11 10 Het Trocadero Cinema Orkest
olv. A. v. Dam. 11.50 BRC-dansorkest olv. H-
Hall. 12.35 Kwartetconcert 1.20 Voor de scho
len 2.20 Scbotsche Studio Orkest. 3.05 Dans
muziek (gr.pl.). 3.35 E. Colombo en zijn or
kest 4.35 BBC-Dansorkest olv. H. Hall. 5.20
Berichten. 5 50 en 6.05 Lezing. 6.25 Bacb-con-
cert. 6.50 Peter Haddon in „The indiscretions
of Archie". Wodehouse. 7.10 Radio Militair
Orkest olv. B. W. O'Dcnnell. 7.50 „The wrong
bouquet", operette van Farjeon. 8.50 Bench-
ten 9.20 Lezing. 9.40 BBC-Orkest olv. Jirak.
10.35—11.20 Harry Roy en zija Band.
RADIO PARIS 1648 M. - 6-20 en 7 20 Gram.pL
1135 Orkestconcert olv. Gaillard. 7.20 Opera-
concert mmv. orkest olv. Bigot, en solisten.
835 Concert. 10 10 Populair concert.
KALUNDBORG 1261 M. - 1120-120
Strijkorkest olv. Thyregod. 250—4.20 Ccccert
uit rest. „Wivex". 7.20 „Salomo", oratorion»
van Handel. 10.10—11.50 Dansmuziek.
KEULEN 456 M. - 5 20 en 6.35 Gram.pL
10.10 Pianorecital. 11.20 Weragkamerorkest
olv. Hagcstedt. 3.20 Omroepkoor olv. Breuer.
4.20 Uit Berlijn: Omroeporkest olv H. Stei-
ner. 6.20 Omroepkoor olv. Breuer. 7.10 Gram.
pl 7.35 Zie Deutschlandsender. 8.30 „Unter
Tag", spel van Johannsen. 10 2011.20 Uit
Hamburg: Omroeporkest olv. Maass.
BRUSSEL 322 en 484 M. - 322 Mj 11 20
en 12.30—1.20 Het Constantin-orkest. 4.20
Zang en piano. 5.05 Gram.pl 5.35 Kamernju-
ziek. 6.05 en 6.35 Gram.pl. 7.20 Syraphon.e-
concert olv. André. 9.3010 20 Populair con
cert. 484 M.: 11.20 Gram.pL en accordeou-
muziek. 11.50 Omroeporkest olv. Dourer.
12 50—1.20 Gram.pL 4.20 Kamermuziek. 4 50
Kwartetconcert. 5.35 Gram.pl. 5.50 P ^nore-ri-
tal. 7.20 Omroeporkest olv. Douliez. 9 31 Cr.
pl. 9 45—10.20 Het Francis-orkest.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 735
Reznicek-concert olv. den componist 8.30
Gram.pL 9.20 en 1005 Berichten. 10.20—11.50
Adalbert Lutters dansorkest.
Tentoonstelling „Mooi Nederland"
te Amsterdam
De tentoonstelling „Mooi Nederland die
van 7 tot 19 Mei in de Apollohal te Amster
dam zal worden gehouden, belooft een groot
succes te worden.
Baron Krayenhof, de voorzitter van
de Alg. Ned. Vereeniging voor Vreemdelin
genverkeer, welke vereeniging het initiatief
nam voor deze expositie, heeft in een bijeen
komst uiteengezet, dat de bedoeling van de
tentoonstelling is de waardeering voor
eigen land te vergroot en.
Zijn er aanvankelijk moeilijkheden ge
weest om tot een geheel te komen, thans
kan gezegd worden, dat de volgende week
de Apollohal een gevarieerd beeld zal geven
van onze elf provinciën.
Naast een zeventigtal gemeenten, die elk
haar eigen karakter en haar attracties zul
len weergeven, wordt ook het folkloristisch
gedeelte niet vergeten.
Het middelpunt daarvan zal worden een
opd-Hollandsch marktplein. Op dit plein
zullen tai van feesten worden gegeven. Hier
zullen Zeeuwen, Friezen, Gelderschen de
nog steeds bestaande gewoonten bij brui
loften en andere feestelijkheden laten zien.
Ook zal er in die week een folkloristisehe
optocht worden gehouden, die onder leiding
staat van de Amsterdamsche Vereeniging
voor Vreemdelingenverkeer „Het Kogge-
De luchthaven van Leeuwarden
Plannen van B. en W.
B. en W. van Leeuwarden hebben den
raad het voorstel doen toekomen, tot aanleg
van een luchthaven in de onmiddellijke na
bijheid van Leeuwarden, waartoe de Pro
vinciale Staten en de Kamer van Koophan
del voor Friesland reeds subsidies hebben
toegezegd in den vorm van rentelooze voor
schotten. De prcvincie stelt 78.000 beschik
baar, de Kamer van Koophandel 50.000.
De totale kosten van aankoop en gereed
maken van het terrein aan het Keegedijkje
ten zuiden van den Tjessingdijk en ten wes
ten van de mr. P. J. Troelstra weg, op 3 KM.
afstand van het centrum der stad, wordt op
360.000 geraamd. Hiervan kan 100.000 be
streden worden uit den begrootingspost voor
werkverschaffing, waarin B. en W. een zoo
hoog mogelijke bijdrage uit 's Rijks schat
kist zullen trachten te krijgen.
Ansjovisvisscherij wordt beperkt
Er is reeds te veel voorraad!
Ten gevolge van den beperkten afzet van
ansjovis naar het buitenland, en wel met
narne naar Duitschland, gedurende de laat
ste jaren, ligt hier te lande nog een groote
voorraad ansjovis van oudere jaargangen in
opslag.
Indien in het a.s. seizoen de ansjovis
visscherij zooals vroeger herhaaldelijk voor
kwam, ruime vangsten mocht oplevei-en, zoo
dat de aanwezige voorraad gezouten ansjovis
nog aanzienlijk zou worden vergroot, ont
staat het gevaar, dat een gedeelte van den
voorraad tenslotte onverkoopbaar zou
blijken.
In verband daarmede is de vraag over
wogen, ol het geen aanbeveling zou verdie
nen, dit jaar een sterke toeneming van den
voorraad tegen te gaan.
Deze overweging heeft geleid tot het voor
nemen, de hoeveelheid in te zouten ansjovis
in het a.s. seizoen te beperken. Daartoe zal
het zouten van ansjovis worden verboden,
zoodra een hoeveelheid van 15.000 ankers ge.
zouten zal zijn.
Herdenking van It.-admiraal
Van Kinsbergen
Ter herdenking van het feit, dat 200 jaar
geleden op 1 Mei 1735 de luitenant-admiraal
Van Kinsbergen werd geboren werd
Woensdag door heeren administrateuren van
een gedeelte der nalatenschap van den ad
miraal, de heeren R. A. baron van Harden-
broek van Hardenbroek, Kamerheer Ceremo
niemeester van H.M. de Koningin, luitenant-
generaal jhr. W. Röell, commandant van het
veldleger en Jhr. J. C. Martens van Seven-
hoven een krans gelegd op het gedenk-
teeken, dat twee jaar na zijn overlijden in
de Nieuwe Kerk der Herv. Gemeente te
te Amsterdam, werd opgericht.
Te Apeldoorn, waar hij begraven ligt. is
op het Raadhuisplein te zijner eere een ge-
denkteeken onthuld.
De bijeenkomst aldaar werd o.m. bijge
woond door de burgemeestsrs van Apeldoorn
Doesburg en Elburg, voorts door mr. A. F.
van Hall, één der administrateurs van een
gedeelte der nalatenschap van luitenant-ad
miraal J. H. van Kinsbergen; den directeur
van het Scheepvaar!museum te Amsterdam;
mr. M. H. van Bemmelen namens het hoofd
bestuur van de Koninklijke Nederlandsche
Vereeniging „Onze Vloot" en eenige nazaten
van luitenant-admiraal J. H. van Kinsber
gen en leden der vereeniging „Felua".
Jfiliiut prijicn..
ERWTEN RUST MET
FAMILIE TOMATEN
KONINGINNE SELDERIJ
RUST-JULIENNE WINDSOR
VANAF 1 MEI 1935
CHAMPIGNON JULIENNE OSSENSTAART
GROENTE KERRY OXFORD
GROENTE MEI LONDONDERRY TAP.-JULIENNE
VERMICELLI MOCK-TURTLE TOMATEN
SCHOEN CRÈME Groote doos 10 cté Extra groote doos 15 ets.
FEUILLETON
SAAMGEBRACHT
Komt! Laten wij althans dien éénigen
God hier ook een tempel stichten' Hij is die
eere waardig en een ieder brenge daarvoor
een gewillig offer, dit zal Hem welgevallig
zijn!"
Inderdaad, op de prediking traden er
velen toe, en anderen brachten het een of
ender geschenk, voor den wederopbouw
van den Christel ij ken t empel.
Ook Hola, door Radigis vergezeld, had
dit gehoord en gezien en zij keerde einde
lijk. in gedachten verdiept, terug-
In haai' woning gekomen, vroeg zij aan
haar verzorgster: „Nu hebt gij het gehoord
oude Radigis! En wat zegt gij ud dit alles?"
„Niets", was het antwoord, „want ik heb
er weinig van begrepen."
„Wil ik het u dan nog eens zeggen? Ik
heb het heel goed onthouden."
„Kom, Hola! denk liever aan uw vader.
Hij zal mogelijk spoedig terugkeeren en die
Christenen wel weer verdrijven."
„Denkt gij dal? En zal hij dat ook doen
als Hola hem zegt, dat ook zij veel van
die Christenen houdt."
„Meisje, meisie. zeg hem dat niet Dit
kou uw vader verschrikkelijk vertoornen."
„Angelbert zei mij. dat onze Vader, die
in de hemelen is. zich nog meer vertoornt,
als wij Hem niet willen dienen en dat wij
dan nooit kunnen gelukkig worden. Oude
Jladigisl Dit zei Angelbert en Hola gelooft
dit".
„Altijd met Angelbert. Ik geloof zelfs, dat
gij alleen om zijnentwil uw godsdienst
eoudt verlaten."
Dat woord, in eenvoud uitgesproken,
drong diep in 's meisjes ziel. Zij antwoord
de Radigis niet meer, maar verloor zich
ln allerlei gedachten. Die gedaonte: „Wat
zou Angelbert wel zeggen, indien hij terug
kwam en ik kon hem dan eens verzekeren
dat ook ik reeds gedoopt was?" maakte
zich zóó van haar meester., dat zij er zelfs
de gramschap van haar vader door vergat
en ook kort daarop vruchteloos len slaan
zocht te vatten-
Den volgenden morgen was zij nog met
dezelfde gedachte bezield, en eer Radigis
zulks kon vermoeden, had Hola ïeeds haar
woning verlaten. Zij liep gedachteloos
voort. Ongemerkt was zij de plaats ge
naderd waar zij den vorigen dag de zende
lingen had hooren prediken. Ziet! daar
stond Theodaard weer. Thans was hij van
zeer weinigen omring. Maar die weinigen
waren reeds door hem gedoopt en werden
thans nog nader onderwezen. Ook het.
meisje naderde schroomvallig, maar werd
toch weldra door een der gedoopten opge
merkt.
„Ziedaar de dochter van Wittekind ook'"
riep hij den zendeling toe. „Zij komt zeker
hierheen, om ons aan haar vader te ver-
„Neen!" antwoordde zij. „Hola zal de
Christenen niet verraden. Zij wenschte
zelve wel gedoopt te worden, want zii kent
den God der Christenen reens als haar
Vader en zij aanbidt Hem."
„Is dat de waarheid, mijn dochter?" vroeg
Theodaard. „Zie hier dan water. Laat u
doopen en u van uw zonden reinigen als
door het bloed van Jezus Christus, Gods
Zoon."
Aanstonds knielde Hola neer. maar de
zendeling nam haar bij de hand, voerde
haar af naar de rivier en diende haar met
aandoening den Heiligen Doop toe. Dat was
te veel voor het meisje. Nadat Cle plech
tigheid voltrokken was, zonk rij schier
bewusteloos in de armen van Theodaard
neer, die haar toen voorzichtig op
oevergras neerlegde en aan haar zijde
knielde. Weldra sloeg zij de oogen weer op
en nu vroeg de zendeling of zij reeds
vroeger kennis aan den God der Christenen
had gehad- Toen deelde zij mede, dat zij
reeds voorlang van een zendeling over Hem
had hooren spreken, maar dat zij even
wel door Angelbert was overtuigd ge
worden.
..Angelbert?" vroeg Theodaard, .een van
's Konings lijfwachten?"
,3a! Hij was tot mijn vader gezonden om
met hem over Oen vrede te spreken. Maar
bij de belegering der stad werd rij gewond.
Ik heb hem toen verpleegd en hij heeft mij
van den éénigen God gesproken. Kent gij
hem?"
..Zeker, ken ik V ten! Hij
„O! zeg hem dan dat Hola gedoopt, is!"
bad zij.
,Dat kunt rij henwelven zeeeen" her
nam Theodaard. .want zie. daar naden hij.
Hij is gisteravond hier gekomen."
Inderdaad, het was Angelbert die na
derde. Toen hij in de nabijheid an het
meisje gekomen was, richtte zij. zich «p en
de armen naar hem uitstrekkende, riep zij:
„Angelbert! Ik ben een Christin. Nu ben
ik immers uw zuster!"
„Ongelukkige!" antwoordde hij woest
„en uw vader?"
„Ook hem zal ik zeggen, wat ik aan u
zeg!" zei Hola.
„Weet gij dan ni«^, dat uw vader, door
den Koning overwonnen, alle Christenen,
uit wraak over zijn nederlaag, den dood
heeft gezworen en dat hij reeds werkelijk
in de nabijheid dezer stad is genaderd?"
„Mijn vader?" vroeg Hola, die nu eerst
het gevaar begon in te zien van den stap,
dien zij zoo haastig gedaan had.
„Ja, uw vader!" hernam Angelhert, „en
schoon ik u thans als mijn zuster bemin
r r r J ml oie oorden luiden gunstig en
l,„'. eve' dM pev€n TOK Wit Wil hier zien. peeronrle
Konings uw vader bestnirlen en hem IpvahH hnnn Hot u:...
Konings uw vader bestrijden en bem levend
of dood den Koning overleveren."
„Dat is te veel!" riep het meisje uit en
viel opnieuw bewusteloos neer.
Maar tegelijkertijd drong Raditrs tot haar
door, en eer iemand dacht haar weerstand
te bieden, had zij Hola opgenomen en in
hetzelfde oogenblik was «ij met 't meisje
verdwenen-
HOOFDSTUK VIÏ
De ontdekking
„Hoe rijkelijk heeft da Heere onzen arheid
gezegend!" zei de zendeling Theodaard
twee dacen na den doop van Hola. toer zij
des avonds met elkander terneder "aten.
„Ja!" hervatte Maroellinus. .Da oogst
ns wel groot en de arbeiders wa'en weinig
getal. Maar wij hebben ondervonden
kan bereiken. Ik brand van begeerte om
verder te trekken, daar gijlieden mijn ar
beid thans minder behoeft eu er ook an
dere heidenen tot de kudde moeten toege
bracht worden."
„Gij habt gelijk" voerde Lebuines hem
tegen. Reeds te Hiulpa (Wilp?) heb ik
ontdekt, dat de bewoners dezer streken rijp
zijn voor hun bekeering en wij kunnen ons
dus niet te zeer haasten, om met alle
kracht die ons ten dienste staat het hei
dendom te bestrijden."
,,Ook onder de Frieten", hernam weer
Theodaard, „schijnt het zaad, door onze
broeders gestrooid, wortel te schieten De
berichten uit die oorden luiden gunstig en
wil uenueii onnervonnen. oe Kerk gewonnen heeft Mner 7ocrt ™,-;
dat de Heere ook door weinigen zijn doelJbroeders! waar is die jongeling? Ei velv
,vlJ ,,,tl ^efjruinu'
hoop, dat het Christendom hier weldra zal
zegevieren. Een aanwinst voor onze zaak
reken ik zeker de bekeering van Witte-
kinds dochter. Maar hoezeer ware hel te
wenschen, dat dit kind onder Christelijk
onzicht kwamo, opdat haar vader niet weer
met geweld vernietige» wat bij haar zoo
achoon is begonnen."
„Die Angelhert heeft zich intusschen ver
dienstelijk bij de Kerk gemaakt", merkte
Marcellinus aan, „want aan hem heeft zij
haar eerste onderricht in den Christelijken
godsdienst te danken."
„Ik geloot dat gij u vergist, broeder1"
''erhetei de Theodaard. „Broeder Wi'ibnld
eigenlijk rie man. dip het mpisje het
eersto onderricht heeft gegeven
vy-Vu 9nd<-rrirh< was gering' verzekerde
i -bald. .Taat, naast God, den ioneeling
Angel hert do eer, dat hij dii meisie voor
Kerk gewonnen heeft. Maar zegt mij.
lang hem te zien. Reeds twee dagen is hij
h'er en ik heb hem nog niet ontmoet."
„Dit zal vooreerst ook onmoeelijk zijn",
zei Lebuinus, „want Angelben is gisteren
reeds naar Friesland gereisd, waar hij op
last des Konings een belangrijke zending
te volbrengen had".
"Vertrokken!" herhaalde Wihbald. ,En
weet gij niet, welk een zending hem opge
dragen is?" ,K
„P ja!" antwoordde Lcbuinus. „Hij was
bij den Koning in verdenking gebracht,
alsof hij het geloof had verla'en en zich
met do heidenen had vereenigd waartoe
zijn ontmoeting met de dochter van W itte-
j kind had aanleiding gegeven."
„Zulks is mij bekend" zei Willbald.
„En was hot u dan ook bekend ring de
ander voort, „dat hij toevalligerwijze ken-,
nis heeft gekregen aan een samenzwering,"
door Pi pijn den Korte gesmeed tegen het
leven zijns vaders?"
„Neen!" zeiden allen, even verwonderd.
„Nu! 7oo vervolgde Lcbuinus. „Angel
bert Is na (üe ontdekking terstond naar
den Koning gegaan en heeft hem haar
bekend gemaakt."
„Daarvoor heef' hem zeker de Koning
beloond?" vroeg Wilibald.
„Gij kent den Koning" betuigde de ver-
haler- „Hij is niet gemakkelük vervaard en
ziet daarenboven het kwade in zijn kinde
ren dikwerf voorbij. Daarom ver-'rouwde hij
het bericht van Angelbert nioL
(Wordt
volgd)
