CALVIJNS INSTITUTIE
BINNENLAND.
DONDERDAG 7 MAART 1935
TWEEDE BLAD PAG. 5
De revolutie in Griekenland
Lawineramp bij Aosta
Een merkwaardige foto <van de revolutie in Griekenland. Een groot deel van de vloot, dat de zijde van de opstandelin gen koos, verlaat in volle vaart het Arsenaal te Athene
om Kreta, de basis van de muiters te bereiken.
Het opruimingsw_erk op de hellingen vm de Grandes
Muraüleswaar een lawine den dood van vijf personen
veroorzaakte.
De stand van een pompenfabriek op de Frühjahrsmesse te Leipzigvoor
een brandweerman om van te watertandenv»
Na de training te Henley waagt de Oxfordploeg zich voor het eerst op de Theems bij Goring, om
onder het deskundig oog van den coach, mr. Thomas, tot topprestaties te komen.
1535—1935
In een der laatste weken van het jaar
1534 kwam te Bazel een 26-jarig jong-
mensch uit Parijs een bescheiden kamertje
huren bij de weduwe Ratharina Klein in
de voorsta u SL Al ban. Hij noemde zich
Lucianus en zei, binnen eenigen tijd naar
Straatsburg te willen gaan. Zijn hospita
vond hem een stil, .eenvoudig jongmensch
en al spoedig had hij haar achting gewon
nen. Nog niet lang was hij in Bazel, of hij
knoopte kennis aan met de drukkers
Lattner en Blasius, hem gewezen door de
ook in Bazel toevende Viret en Bullinger.
De zaken gingen niet best met die nog
jonge drukkerij, maar men hoopte ei zich
door te slaan. Als ze maar eens een boek
konden drukken, dat insloeg!
Wel, aan zoo'n boek was Lucianus bezig
hij was er te Angoulème in Frankrijk al
mee begonnen. Maar het was een lijvig
boek. Geen nood, de moedige drukkers
durfden het wel aan en in 1536 verscheen
bij Lattner en Blasius te Bazel de
Xnstitutio Religionis Christïanae
Ziedaar de, als we 't zoo mogen noemen
huislijke kant van het groote, eeuwen lang
invloedrijke gebeuren der verschijning van
Calvijn's Institutie, waarvan binnen enkele
dagen het vierde eeuwgetij der voltooiing
door den schrijver dus niet der uitgave
door den drukker herdacht wordt
Op de vraag, waarom dit feit, en niet
de geboorte- of sterfdag van Calvijn aan
leiding tot de plechtigheden aan de Theolo
gische Faculteit te Parijs geworden is, zou
het antwoord gegeven kunnen worden met
een variatie op het bekende (maar onjuiste)
gezegde, dat bij de Calvinisten „de leer
boven het leven" gaat. Niet Calvijn's leven,
maar zijn leer, gekernd in zijn Institutie, ife
geweest, is nog, en zal zijn de bron van
invloed op het Godsdienstig en Kerkelijk
leven in Europa en ver daarbuiten. F.n
voor ons land is dit feit (waarvan de her
denking valt tusschen die van de Afschei
ding en de Doleantie) van wel zeer bijzon
dere beteekenis, gelijk de geschiedenis van
Kerk en volk en Staat voldoende uitwijzen
en dan ook door de eere-promotie van de
hoogleeraren Kuyper en Rutgers geaccen
tueerd wordt.
Voorzoover men de doelstelling der In
stitutie beperkt heeft of nóg beperkt tot hei
schrijven van een antwoord aan Frans I
op diens edict van 1 Februari 1535 ter ver
dediging van zijn vervolging der Hervor-
mingsgezinden, heeft men een, maar niet
de volle beteekenis van dit boek gepeild.
Immers, de voorrede der Institutie, zijnde
een woord tot genoemden Koning van
Frankrijk, is gedateerd 23 Augustus 1535,
dus na de voltooiing van de Institutie zelf
geschreven. Het is dan ook dichter bij de
waarheid, wanneer we de beteekenis van
Calvijn's (ook in taalkundigen zin) meet.
terwerk verbreeden tot een fundamenteele
samenvatting van de Christelijke geloofS'
leer in haar verhouding tot alle levens
gebieden. Calvijn "zelf heeft er trouwens
meermalen op gewezen, dat zijn Institutie
voor zijn gp' genoten dezelfde beteeke
nis heeft als .nnas Aquino's Summa voor
de ftoomsche Kevk.
Indien het mogelijk geweest is, voor de
van 131 Maart te Parijs aangerichte ten
toonstelling alle edities van de Institute
samen te brengen, zal den bezoeker pas
duidelijk voor oogen staan, van welk een
wereldwijde beteekenis 't werk van den
27-jarige geworden is. Reeds drie jaren na
de oorspronkelijke uitgave (in 't Latijn ge
schreven, waarin de groote Hervormer even
vlot zich kon uitdrukken als in 't Fransch)
werd begonnen met een Fransche vertaling
de „Institution Chrétienne"; tusschen deze
en de jongste Nederlandsche van Dr. B.
Wielenga, onlangs bij Kok te Kampen ver
schenen, ligt een lange reeks uitgaven in
vele talen. Wij behoeven in dit verband
slechts te wijzen op de grootere of kleinere
centra van Calvinistisch leven in Frankrijk,
Zwitserland, Duitschland, Nederland, Enge
land, Schotland, Hongarije, de Vereen. Sta
ten, Zuid-Amerika en Zuid-Afrika,
Hoezeer ook een boek van thetische waar
de en kracht, heeft de Institutie hoe kon
het anders zijn antithetische werking
gehad. Reeds spoedig na de eerste ver
schijning in 1536 (die in 1541 gevolgd is
door een vertaling van Calvijn's hand, in
1543, 1550 en 1559 weer door Latijnsche
edities) brak het verzet los. Een verzet, dat
een wetenschappelijk vonnis had gereed
gemaakt in de veroordeeling door de toen
oppermachtige Universiteit de Sorbonne te
Parijs van de Institutie als een schandelijk
kettersch boek. En voorts behoeven we
slechts te herinneren aan de leer der abso
lute souvereiniteit Gods, het kenmerkend
centraal beginsel van het Calvinisme, om
te doen begrijpen, hoe de Institutie in de
verdere eeuwen, hetzij als boek, hetzij als
belichaming van levensbeschouwing, steeds
weer is geweest een rots der ergernis.
Maar een rots! Want al is de eerste opzet
van Calvijn beperkt geweest hem heeit
eerst den gedachtengang van Luther's
kleine Catechismus voor den geest gestaan
op den grondslag van de vier hoekstee-
nen: de wet, het geloof, het gebed en de
sacramenten, is allengs een bouwwerk van
veel breed ere conceptie verrezen. In dit
bouwwerk bleven wel de fundamenteele
g e I o o f s waarheden: souvereiniteit Gods.
predestinatie, de heilstojten, de Kerk, ear.
de uitgangspunten, doch een denker als
Calvijn, gegrepen door de idee van den al-
machtigen en vrijmachtigen wil Gods als
de souvereine, stuwende, leidende en tot de
voleinding voerende, w e r e 1 beheerschem
de levenswet, kon niet blijven staan bij de
louter religieuze zijde van een levens
beschouwing. Zoo kwam de pretentie van
het opeischen van alle levensgebieden tot
leven en het is niet in de laatste plaats
deze zijde van zijn leer, die in de Institu
tie haar „kort begrip" heeft gevonden.
Wie dan ook de beteekenis en den invloed
van Calvijn's Institutie zou beperken tot:
doorwerking der Reformatie, project eener
belijnde religie en van haar openbarings
voim de Kerk, zou de cultureels
waarde ervan onderschatten. Het Calvinis
me heeft, evenals de moderne techniek der
laatste halve eeuw het gelaat der sa
menleving veranderd, heeft het hart der sa
menleving veranderd. En dat niet alleen,
zelfs niet voornamelijk, door een millioe-
nencijfer van belijders te kweeken, die op
hun beurt kernen van invloed zijn geweest
en nog zijn, maar ook, door den geest „der
stets verneint" te dwingen tot het bepalen
van zijn positie.
Natuurlijk werd deze positie o p positie,
maar in landen, waar het Calvinisme in
zoodanige mate veld won, dat het zijn be
lijders in staatkundigen of maatschappe
lijken zin tot zekere macht voerde, heeft
zij moeten ervaren, wat op de plaquette in
dit artikel verzinnebeeld is voor de verhou
dingen in Calvijns tijd. Het is nie.i
mogelijk, den omvang en den diepgang
van Calvijn's invloed in dit opzicht te
schatten. Laten we 't slechts bij enkele
woorden: overheid, wet, gezag, zede, beroep,
gezin, recht, kapitaal, wetenschap, kunst
een onoverzienbaar gebied, waar naar
tijds gestalte en 's lands wijs de doorwer
king van de beginselen der Institutie zich
gemanifesteerd heeft en tot op dezen dag
manifesteert.
De keerzijde van de door Wienecke ontwor
pen plaquette ter gelegenheid van het 400-
jariq bestaan der Institutie. De afbeelding
symboliseert de Reformatie door een
groeienden wijnstokdie de belemmering van
den gewetensdwang verbreekt, teneinde zich
ec.i eigen voedingsbodem tv zoeken. De pla
qeutte is in den handel ge> cht door Gen
ritsen en Vm Kempen te Zeist*
Om de eere Gods ja, het soms tot een
versleten cliché verworden levensdevies is
nóg de a en de z der wereldbeschouwing,
van welker handvest men te Parijs- het
400e geboortejaar gaat. herdenken. Te Parijs,
la ville lumière! Te Parijs, vanwaar Calvijn
vluchten moest om des geloofs wille. Te
Parijs, waar de officieele wetenschap zijn
Institutie in den ban sloeg. Gedoofde hemel
lichten heeft dit Parijs zich gedacht Maar
die in den hemel woont, zal lachen. Want
zoomin de hemel ooit uit zijnen stand zal
wijken, zoo zeker zal het vast gebouw van
Gods gunstbewijzen, naar Zijn gemaakt
bestek in eeuwigheid verrijzen. En in dit
gebouw was het den grooten Hervormer
Calvijn gegeven een steen in te voege,n,
waarvan de wording straks dankbaar her
dacht wordt door weinigen te Parijs, maar
ook door velen in vele landen.
En Nederland, let op u saeckl
Werkplan voor binnen-
scheepsbouw
Onderhandelingen met de regeering
Naar wij vernemen worden reeds eenigen tijd
besprekingen met de regeering gevoerd over plan
nen die bedoelen werk te bezorgen aan de zoo
buitengewoon zwaar door de crisis getroffen
scheepsbouw voor. de binnenvaart.
Men zou en klassebureau willen instellen dat een
certificaat zou moeten afgeven voor schepen die
aan bepaalde technische eischen van betrouwbaar
heid beantwoorden. Dit certificaat zou dan door
de regeering verplicht moeten worden gesteld. Voor
de buitenvaart is reeds jaren een soortgelijke rege
ling getroffen, Maar de binnenvaart mist nog deze
controle, met bet gevolg dat er veel schepen varen
die zooals de volksmond zegt ..drijvende doodkis
ten" kunnen worden genoemd. Door het beant
woorden aan bepaalde eischen verplicht te stellen..
zou er dus veel reparatiewerk komen, en zou ook
bij eenige opleving de kans op nieuwbouw eerder
aanwezig zijn, daar verschillende binnenschepen,
die thans nog mogen varen, dan de reparatiekosten
nauwelijks waard zouden zijn.
Om al dit reparatiewerk mogelijk te maken, zou
men willen dat de regeering 50 pet. van de kosten
betaalt, bijv uit het Werkfonds.
Het mooie van dit plan is om. dat het blijvend
werk zou leveren, dat bovendien zeer productief
moet worden genoemd. De besprekingen met de
regeering zijn reeds zeer langen tijd gaande maar
hebben tot nu toe niet het beoogde resultaat opge
leverd. Indien dit mocht worden bereikt, zou In
de bedrijven langs Noord. Lek en Merwede onge
twijfeld welkome werkvermeerdering het gevolg
V erkiezingslectuur
Voor de Provinciale Statenverkiezing
De speciale verkiezingslectuur komt los.
Zoo heeft met het oog op de aanstaande
Provinciale Statenverkiezing de heer J. W.
van Frankenhuyzen, verbonden aan het
Centraal Comité van Anti-P.evolutionaire
Kiesvereenigingen en hoofdredacteur van 't
Anti-Revol. orgaan „De Westlander" op
daartoe tot hem gericht verzoek een vijftal
propagandablaadjes samengesteld, welke uit
nemend geschikt zijn voor verspreiding op
ruime schaal. Zij handelen over algemeene
en financieele politiek, ovei S.D.A.P., N.S.f»
en C.D.U. en zijn verkrijgbaar bij de firma
J, yan Deventer te 'e^Gravenzanda,
HOUDT
UW HUID SOEPEL..,
en Uw teint frisch en jong, door
het gebruik van Palmolive. Want
dit is de zeep, die schoonheids
experts eenparig aanbevelen om
haar verjongenden invloed.
13 cent - 2 voor 25 cent
De „Pelikaan" op Schiphol
Versnelde reis wegens Grieksche onlusten
De .Peda kaan" is gistermiddag op Schiphol
de Indië-reis teruggekeerd, een dag vroeger dan
volgens de dienstregeling vastgesteld. Dit vroegere
tijdstip van aankomst hield verband met de situatie
in Griekenland, waardoor te Athene niet kon
den overnacht.
„In Cairo werden wij van den stand van zaken
op de hoogte gebracht", aldus piloot Sillevis, met
wien wij een kort onderhoud hadden.
„We zijn daarom zck. vroeg mogelijk uit de
Egyptische hoofdstad vertrokken, teneinde nog
denzelfden dag te kunnen doorvliegen naar Rome.
Om 4.10 uur. twee uur vóór zonsopgang, vertrok
ken. arriveerden we zes uur later te Athene. We
hadden opdracht om het eiland Kreta, dat in nor
male omstandigheden wordt gepasseerd, links te
lten liggen. Van den opstand hebben we eigenlijk
In het geheel niets bemerkt, vertelde Sillevis verder
Alleen zagen we nabij Santorin een torpedojager
varen. Dat is alles. Op het vliegveld van Athene
was ook weinig van bijzondere maatregelen te be
speuren De benzinetanks werden door militairen
bewaakt en op het veld stond een aantal militaire
vliegtuigen gereedDe Pelikaan is maar twin
tig minuten te Athene gebleven. Niemand mocht
het terrein verlaten. Aangezien men geen passa
giers voor Athene aan boord had en er ook geen
reizigers moesten worden medegenomen, leverde
dit geen moeilijkheden op. De K L.M.-agent ter
plaatse deelde mede. dat het aantal opstandelingen
slechts drie duizend zou bedragen
Met de Pelikaan is nu het laatste buiteniandsche
toestel uit Athene vertrokken Ook de Engelschen
hebben den dienst via Athene gestaakt, evenals de
Franschen. die de route over Tunis hebben verlegd
De gezagvoerder vertelde ons ten slotte nog bij
wijze van anecdote, dat de soldaat, die met ge
schouderd geweer op wacht stond bij het toeste.
van den schrik omviel toe- de motoren werden
aangeslagen.
„Als er nu eens geschoten werd!" lachte Sillevis
Na het vertrek van de Pelikaan is het landings
verbod uitgevaardigd. Het toestel heeft het dus
juist op tijd gehaald
De nieuwe route, welke iets korter Is dan via
Athene, zal worden gevolgd, tot de toestand in
Griekenland weer nórmaal is.
ROFFELRIJMEN.
LANGS EEN OMWEG
'e, klein wit mager popje,
Was bij tante gelogeerd.
Aan de middagtafel zat ze
Door twee nichten geflankeerd.
Beiden zouden ze graag voeren,
En dat wilden ze om strijd,
Maar dat ivas heel ver beneden
Loesje's kleine waardigheid.
Met een mesje èn een vorkje, 1
Keurigjes, zooals het hoort,
Zette hoes de wiekbeweging
Over haar consumptie voort,
Doch bij al de kunstbewerking
Die haar portie onderging
Toonde dat na tien minuten
Nagenoeg geen mindering.
Tante had al eens geopperd:
Hou je niet van spruitjeshoes?"
„Zeker, tante!" zei ze deftig,
En ze lachten om de snoes.
Even later vroeg Marietje:
„Wil je niet wat sju erbij?"
En dan zong het fijn sopraantje:
„Dank u, héérlijk smaakt het mij".
Ondertusschen liep de maaltijd
Op z'n end, en Loesje zat
Met de helft nog van het bordje
Dat ze in de aanvang had.
Met de ivanhoop in haar oogjes
Ging het vorkje naar haar mond
En dan zwierven snel haar blikken
Door de kamer langs de grond.
Toen, toen allen even zivegen,
Kwam de hooge stem van Loes,
Deftig, dun en heel voorzichtig:
„Tante, heeft u soms een poes
(Nadruk verboden.)
LEO LENS.
«Wij gaan binden"
Natuurlijk is de liberale pers heelemaal
niet te spreken over hel Kamervotum in
zake de „Ordening". Maar daarom behoelde
het Handelsblad toch deze dwaas
heid niet te schrijven:
Ue overheid, en een veelzijdig en heie-.
rogeen gezelschap van adviseurs, die
geen van allen onmiddellijke veraiitwpor 1
delijkheid of zakelijke risico dragen voor
de uitkomsten der indivichieele bedrij
ven, krijgen een recht van bemoeienis,
dat, wanneer de politiek een woordje
mee gaat spreken, tot bedenkelijke be
moeizucht kan paan leiden. De voor-
uitstrevende. vernuftigp ondernemer, die
door eigen energie of capaciteiten een
betere en voordeelieer bedrijfsvoering"
weet te hereiken dan tracer of minder
vaardige concurrenten zal kunnen wor
den geremd en belemmerd.
Primo vormden de 17 tegenstemmers al
een zeer zonderling heterogeen gezelschap-
liberalen, communisten, Rev.-soc. en S.G.P.,
benevens nog een afwijkende reehtsche
stem en sccundo, haddon liberale werk
gevers, die onmiddellijk en zakelijk risico
dragen, zicb yóór ontwerp verklaard f
