rodlOü
Kruschen Salts
TWEEDE KAMER
HONIG'S BOUILLONBLOKJES thans 6 voor !Ocl
Naar en in Zuid-Afrika
ZATERDAG 23 FEBRUARI 1935
DERDE BLAD PAG 9"
„Leger" en „Marine" in Indië
Vrijs.-dein. er voor
Surinaamsche begrooting 1935
Vergadering
tri 1935
ras vroeg1 de
noodtoestand in het mijnbedrijf.
Dinsdag zal li iet
le afdeelingeu
1., Onteigening voo:
terwinplaats te Ouddi
„Oorlog" on „Marine"
ine eenigszina en voorts
oemd oin verdere bezul-
e n o m e'n me't 47 tegen
comm.. de heer Arts en
erd bij zitten en opstaan
vervolgens goedgekeurd
onteigeningsontwerpen:
',ln RÜswïjksehe
.te Rijswijk.
De heer
aag of ni
<te ten'i
;atie get
rdare st
'ln behandeling kwa
BEGROOTING VAN SURINAME
lende houding ten opzicht
hoorlüke wüze is behandeld 1
ging van gestelde machten ir
een artikel In zl)n blaadje „di
man had zich in een aan de
gezonden brochure beklaagd.
ug dan di
ROETZRLAER
onder één
!rondef Oo"
a "irrigatie
Mevr. DE VRIES—BRUINS (s.d.) drong 1
op krachtige hygiënische ^maatregelen. Ook
voedlngstoestand is
onder de schot
j lepra-ordonnantie worde
irandhaafd en de parasieten-b<
keero door de bezuiniging niet
gendeel.
Dr. RUTGERS <a.r.) meende.
"worden aangenomr- J-Jl jj
1 het dieptepunt vai
de crisis was ber
„v re ontwikkeling
gen. moet in de historische lijn worde
e" van hen, die zich met landbouw bezig
ouden. Uit de proefnemingen met de r&stcul-
lur kunnen nog geen conclusies worden ge-
rokken. Met alle sympathie voor het plan-
randon, werd toch de houding van de Re-
eering juist geacht. Aanbevelenswaardig is be-
ordering van de sinaasappel-cultuur als bu-cu
uur. Er moet echter gezorgd voor goede se
en zeer Nederlandse
e reohtsbedeeling Vl
bevolking1 zou voo
iderzoek werd ge\
et in deze zelfde s
De proefneming-v.
.nd bouwbedrijf is
s ook de vraag of de bevolking
rust- en bacoven-cultuur voor
gelijkstelling heeft de uitgaven
nig 1
•cllfei
JOKICES (v.d.)
ld" werd1" than s
om eenige steun
n tot oprichting
dat de uit-
3randon verdient re
Regeering thans
ting zitnd bedrijf.
kon Mr. Joekes zich bü de
De heer "WIJNKOOP (C01
n-breurigsL Wil Suriname afdoende geholpen
'orden, dan moet bet kapitalisme weg.
De MINISTER VAN KOLONIËN begon me
et algemeen beleid. Wegens hazardspel zij:
ïige faciliteiten
ites te zeggen. Bü de
e adat in voldoende 1:
ikend. Wijziging van
aanbevolen. Maar in
Het onderwijs ln Surina
heeft er 00 kleerplicht i
In liet Nederlandsch. He
bü leerplicht te beweren
derwüs de kosten sterk
op. dat de welvi
de^ voorsteller of wel and
te eenvoudig, maar ook vt
der -uitzicht op r-eaultaat.
plannenmaker, die eerst
maar later met. f30.000 tei
zijn faillissement te kunner
lijk h e i d.)
Het plan
ïrpllcht onde
dus moeilül
het bijzondei
t verhoogd. Scho-
keait - men c
er bovenop
igd. Dat wijst
nt altijd bü de
n als ernstig plan
Bovenstaande foto van aalscholvers hij hun nesten zijn genomen in de eendenkooi van
den heer J. Bakker te Wanneperveen, waar ongeveer duizend nesten aanwezig zijn en
■welke eendenkooi thans tot de natuurmonumenten in ons land behoort. De aalscholvers
die zich met visch voeden, komen alleen maar meer voor in een kolonie bij Lekker-
kerk en in bovengenoemde eendenkooi, waarheen ze ongeveer tien jaar geleden trokken
toen de kolonie uit Giethoorn verjaagd werd.
kans. En als er voldoende financieele inte
resse voor blijkt, is de minister ook bereid er
iets voor te doen. Vervoer kan alleen geschie
den met een lün die geregelde distributie waar
borgt. Want dit laatste is het voornaamste
Als 't even kan zal het een nationale lün zijn.
Er is bü Paramaribo een conserven fabriek:
he is daarom do vraag of er een nieuwt
komen. Misschier
te
1 het beter het be-
1 koolniale suiker ge-
Wlj kunnen wel
bruiken maar dan moet onze bietsuikerindus
trie verdwfnen.
Voor de koffiecultuur heeft de minister geen
groote verwachtingen. Toch - is hö bereid te
helpen, maar dan eerst saneeren en reorga-
Het plan-3randon is eigenlijk geen plan. Wat
hij wil bestaat reeds; er zün ai een aantal
behoorlüke rilsthoeven, waarvoor, indertijd, geen
regeeringsgeld gevraagd is. Ethisch rëpresen-.
teert de heer Brandon wel iets. Hü kon rusten,
maar werkt rusteolos voor zijn land. Op dien
grond zal de minister een weg zoeken om
hem gelegenheid
Hü
■acht
Lal landbouwbe-
1 zb'n voorloopige
leantwoord. Kjist-
't oogenblik de
1 Nederland. E11
Regee
is vergif kan ook in den v<
worden toegediend. Ondanks ee:
jo lean men in Suriname kwaad
het terughouden der brochure
ter alleen dit: wie het schrikkt.
awügt, heeft het het allerbest
de begrooting go
-m van sulkfc
vroom praat
stichten. Ov
rerdaagd tot Dinsdag-
Politieke eenheid
Zijn of niet zijn,
Ir Mexico woedt al geruimen tijd een
kerkvervolging, welke spot met alle men-
schelijke gevoelens.
De meeste kerken zijn gesloten, priesters
uitgebannen; geloovigen, die een gocls-
dienstoeiening bijwonen, staan aan oloo-
dige overvallen bloot.
Hoe is het mogelijk, vraagt de Gelder
lander zich af, dat in een land met een
goeddeels katholieke bevolking zulke heme-'
tergende vervolgingen konden en kunnen
plaats grijpen?
En het antwoord van het blad luidt:
omdat die katholieke bevolking staatkundig
geen vastberaden eenheid heeft weten te
vormen; geen hechte politieke oiganisatie
bezat, die een schutse vormt ter verzekering
van de rechten der Kerk en van Haar ge-
loovigen. En niet minder ook omdat Mexi
co's katholieken, juist tengevolge van hol
gemis aan politieke eenheid geen invloed
konden doen gelden om het verheven maan1
woord van Pius X z.g. in toepassing te bren
gen: „Alles hervormen ra Christus".
Mexico is ver weg, zegt. het blad, maar
wij in Europa, wij in Nederland kunnen er
toch wel wat uit leeren,
Ongetwijfeld!
CHR. DEMOCRATISCHE UNIE.
De Chr. Dem. Unie heeft gisteravond, ter
inleiding van de jaarlijksche algemeene ver
gadering, welke te Utrecht vandaag
plaats heeft, een getuigenis-samenkomst ge
houden, waarin het woord hebben gevoerd
de heeren H. Posthuma te Leeuwarden,
secretaris,der Unie en H. van Hou-ten te
Groningen, lid van de Tweede Kamer.
BENOEMINGEN BIJ DE MIJNEN
Met ingang van 1 April a.s. is benoemd
tot bedrijfsingenieur van de staatsmijn Mau-
rits te Lutterade ir. J. Bakker Gzn., thans
bedrijfsingenieur op de staatsmijn Wilhel-
mina te Terwinselen. In deze laatste functie
is met ingang van gelijken datum benoemd
•ir. G. D. van Wijk, thans ingenieur op
staatsmijn Wilhelmina.
ZONDAG 24 FEBRUARI
BLOEMENDAAL 245.9 M Uitzending uit de
Gercf Kerk. Voorganger: Ds. Joh. Brussaard.
V.m. 10 uur: Matth. 5 6. N m. 5 uur: Heidelb.
Catech. Zondag 47.
HUIZEN 301 M. - 8.30 NCRV. 9.30 KRO. 5.00
NCRV. 7.45—11.00 KRO. 8 30 Morgenwijding
olv. Ds. J. A. F, A. Stelhveg. mmv. mevr. A.
Reclaire (alt) en F. Kloek (orgel). 9.30 Hoog
mis 11.00 Grarn.pl. 12.00 OrkestcoDcert, lezin
gen en gram.pl 2 40 Triococcert en gram.pl.
430 Voor de zieken. 5.00 Gevrijde muziek.
5.30 Orgelspel W. Weyland. 6.00 Kerkdienst
uit de Ger. Kerk te Ede Voorg Ds. J. Kremer.
Orgel: W Weyland. Hierna: Orgelspel W.
Weyland. 7.50 Kath. RVU. 8.10 Vaz Dias.
S 15 Koorconcert en gram. pl. 9.20 Orkestcon
cert mmv, vocaal ensemble. 10.30 Vaz Dias.
Gram.pl. i0.40—11.00 Epiloog.
HILVERSUM 1875 M. 8.55 VARA. 12.00
AVRO. 5.00 VARA. 6.00 VPRO. 8.00 AVRO.
9.30 Orgelspel. 10.30 Residentieorkest olv, L.
Ruygrok. 11.15 Orgelspel. 11.30 Orkestconcert.
12.00 Klokkenspel en uurslag /a.j hel Stadhuis
te Leeuwarden. 1.00 Omroeporkest. 2.00 Lite
rair halfuur door Dr. P. H Ritter Jr. 2.30 Con
cert. 4.U5 P.E.T.-Mannenikoor 6.45 fb-.rkdienst.
8.00 Vaz Dias. 8.15 Omroeporkest k.00 Zaug.
10.00 Zang en piano. 10.15 Radiojournaal
11.00 Vaz Dias.
DROITWICH 1500 M. 12.50 Het Luton-orkest.
I.50 Pianorecital. 2.20 Omroeporkest. 3 20
Gram.pl. 3.50 L, Bridgewater's Kwintet. 4.50
Kerkdienst v. d. jeugd. 5 20 en 5.35 Lezing.
5.50 Strijkkwartet. 7.05 Lezingen. 7.35 Concert.
8.20 Baptisten-kerkdienst. 9.05 Liefdadigheids-
oproep. 9 10 Berichten. 10.20 Voordracht. 1035
Orgelspel 11.05 Epiloog.
KEULEN 456 M. 9.20 Morgenwijding. 10 50
,,Cacilien-Ode" van Handel. 11.50 Weragka-
merorkest. 2 05 Zang. 3.50 Orkestconcert.
MAANDAG 25 FEBRUARI
HUIZEN 301 M. NCRV -uitzending. 8.00
Schriftlezing en meditatie. 8.159 30 Gram.pl.
10.30 Morgendienst olv. Ds. J. H. F. Reinme.
II.00 Chr. lectuur. 11 30-12.00 en 12.15 Gra-
mofoon.pl. 12.30 Het Klein-orkest het H.O.V.
olv. M. Adam en gram.pl. 2 00 Voor de scho
len. 2.35 Gram.pl. 2.45 Wenken voor de keu
ken .3.15—3.45 Knipcursus. 4.00 Bijbellezing
door Ds. C. v. d. Woude; mmv. sopraan en
orgel. 5.00 Gram.pl. 5 30 Orgelspel D. Lincy.
6.30 Vragenuur. 7.00 Ned. Chr. Persbureau.
7.15 Gram.pl 7.30 Vervolg vragenuur. 8.00
Vaz Dias. 8.05 Bach-concert door de Ned.
Bach-Vereeniging mmv. solisten en het Utr.
Sted. Orkest olv. A. v. d. Horst. VaD 9.00
9.03 Prof. Dr. J. H. Gunning: Johan Sebastiaao
Bach. 10.30 Vaz Dias. 10,35—1130 Grain.pl.
HILVERSUM 1875 M. Alg. programma, ver
zorgd door de AVRO. 8.00 Gram.pl. 9.00 John
van Brück en zijn orkest. 10.00 Morgenwijding.
10.15 Gram.pl. 1030 Vervolg concert. (In de
pauze: voordracht door Cl. M Wijgers). 1130
Orgelconcert door Fr. Hasselaar, mmv. A. Vee-
nenfeos (alt). 1230 Ensemble Lismonde, 1.30
Gram.pl. 2.00 Zang door W. Loudon, a. d.
vleugel: E. Veeo, en voordracht Kommer Klcyn.
3.00 Gram.pl. 3.30—4.00 Pianorecital E, Veen.
4 15 Gram.pl. 4.30 Max Tak: Prominenten van
het hedendaagsche podium (met gr.pl.). 5.30
Uit ..Central", den Haag: Het orkest Kasula-
kow olv. C. v. Dinteren 8.00 Uit ,.Thc House
of Lords": Orkest olv. Ch. Dassy mmv. H.
Grünhut (zang). 6.30 Gram.pl. 730 Dr. N. G.
van Huffel: Bliksemgevaar op aarde en Ln de
lucht. 8.00 Vaz Dias. 8.05 Omroeporkest olv,
N. Treep, mmv. het Baarnsch Meisjeskoor olv.
J. Hamel en Fritzi Jok! (sopraan). 9.00 Jo van
Ammers—Küllen Glans en ondergang van den
pruikentijd. 9.30 Omroeporkest olv. N. Treep
mmv. F. jokl (sopraan) en Henk Viskil (te
nor). 1010 Orgelspel P. Palla. 1030 Kovacs
Lajos en zijn orkest. 11.00 Vaz Dias. 11.10
Gram.pl. 11.15—12.00 Kovacs Lajos en zijn
orkest.
DROITWICH 1500 M. 10.35-1030 Morgen
wijding. 11.40 Gram.pl 11.50 Voorde scholen.
12.05 Orgelconcert W. Greenhouse Allt. 12.35
Gram pl. 1.20 Midland orkest olv. H. F. Clark,
2.25 Voor de scholen. 3.10 Gram.pl. 3.55 Duit-
sche les. 4.20 Concert door A. Lucchesi
(viool) en M. Cunningham (piano). 4.50 De
Horden Colliery Band olv. Foster. 5.35 Het
Londensch Zigeunerorkest olv. Leggett 6.20
Berichten. 630 en 7.05 Lezing. 7.25 Handej-
concert. 7.50 Causerie. 8.20 Sandy Powell s
Road Show Company, gevar. programma. 9.20
Gramofoonpl. 9.50 Berichten. 10.10 Causerie,
10.25 W. Byrd's Mis voor 5 stemmen, olv.
Sir Richard Rundman Terry. 10.55 Causerie
11.10 Vioolredtal I. Schlaen. 1135—12.20
Dansmuziek door Jack Jackson en zijn Band.
RADIO PARIS 1648 M. - 7.20 en 8.20 Gram.pl.
12.20 Pascal-orkest. 8.20 „L'Ingénue", spel
van Meilhac en Halévy. „Bohémois", spel van
Zamacois. „Le chapeau chimois", spel van
FranNohain. 10.50 Dansmuziek.
KALUNDBORG 1261 M. - 11.20-1.20 Strijk
orkest olv. Andersen 2.20 Concert uit rest.
„Wivex". 4.30—4.50 Zang en piano. 7.20 Dit*
tershof-concert olv. F Mahler. 7.50 Koorcon*
cert olv. Ring. 8 20 Omroeporkest (vervolg)
9.35 Opera- en operettemuziek olv. Mahler*
mmv. J. Winding (zang). 10.20—11.50 Dans*
muziek
KEULEN 456 M. - 5 20 Gram.pl. 635 Orkesfl
concert en solisteo. 11.20 Philh orkest van
Mannheim olv. K. Mattlin. 12.35 Orkestconcert
olv. Barthelmeus. 135 Zang en piano. 3.20 Om
roeporkest, koor en solisten, 5 10 Coocert. 6.20
Omroepkleinorkest olv. Eysoldt. 730 Lea
Eysoldt en zijn orkest en zang. 8.20 Voor
dracht. 10.05—11.20 Weragkamerorkest olv«
H. Hagestedt, Schrammelensemble en solisten,
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M-: 12.20 Gra
mofoonpl 12.50 Omroeporkest. 130—2.20 co
5.20 Gram.pl. 530 Pianorecital. 5.50 Gram.pl-
6.50 Salonorkest olv. Douliez. 7.35 en 8.20
Gram pl. 8.40 „De wandelende Jood", van Pe-
lemans. 10.00 en 103011.20 Gram muziek.
484 M.: 12.20 Gram.pl. 12.50 Salonorkest 'olv,
Douliez 1.50—2.20 Gram.pl. 5.20 Salonorkest;
olv. Douliez. 6.20 Zang. 6.50 Sooateconcert,
7.35 en 8.20 Gram.pl. 8.50 Concert olv. L. de
Vocht. Hierna tot 11.20 John Rutten en zij»
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 7.20
„Don Juan". opera van Mozart 9.50 en 10X15
Berichten 10.201130 Dansmuziek door „Gol-
dene Sieben".
WAARSCHUWING,
Het is gebleken, dat hier en daar in het buitenland door opkoopêf»
met Kruschen Salts geknoeid is. De fabrikanten waarschuwen daarom
het publiek, Kruschen Salts in geen geval te koopen onder buitenlandsch
etiquet, doch uitsluitend in den alom bekenden poedervorm in onge
schonden Hollandsche verpakking, terwijl de naam N.V. Rowntree
Handel Maatschappij zoowel op de verpakking als op het etiquet
gedrukt moet zijn. Alleen bij dit echte Kruschen Salts zult U baat vinden.'
E. GRIFFITHS HUGHES Ltd.. MANCHESTER, Owiericht 1756
Reisbrieven van Prof. Dr. V Hepp
XLIII
HET RASSENPROBLEEM IN ZUID-AFRIKA (Vervolg)
Mijn bezoek aan een kafferstadj©
Boven Pretoria bezocht ik, gelijk, ik reeds meldde, een kaffer
stadje. Met twee auto's trokken we er op uit. Bij ome komst
stroomden vrouwen en kinderen toe. We zagen slechts een man.
De andéren waren op het land.
Zij toonden zich volstrekt niet verlegen. Integendeel. Ze gaven
blijk van veel nieuwsgierigheid. In één der autos was een
gramal'oon ingebouwd. Zoodra die begon te spelen, kwamen zi]
toegeloop en. Ze bekeken de auto van allo kan ten, gingen op
deri grond liggen om onder het voertuig te gluren, maar konden
'er geen hoogte van krijgen, waar de muziek vandaan kwam. Dat
gal' een vermakelijk tooneeltje.
De vrouwen droegen een rokje e'n hadden inderhaast een los
kleed-om het lijf geworpen. De kleine meisjes hadden alleen
een rokje aan en de jongens slechts een leeren lendengordel.
Alle hoofden waren kaal als knikkers. Het scheermes der bar
bieren kon zoo iets niet hebben bewerkt. Men* legde mij uit, dat
resultaat was verkregen door het afschrappen met glasscherven.
Zoo hebb enzij hun onderling schoonheidsinstituut.
Zij schenen het heel gewoon te vinden, dat wij ongevraagd
de hut gingen bezichtigen. Daaromheen was een lage muur van
■leem gebouwd, waarop werkelijk artistieke decoratieve lijnen
waren getrokken. Zoo zag ook de binnenkant van de muur er
uit, welke in het rond van een leemen bank was voorzien,
waarop vrouwen en kinderen plaats namen en die blijkbaar als
uitkijkpost diende. De grond van de binnenplaats was eveneens
niet een gladden leemen bodem bedekt. Er waren alleen een
paar gaten opengelaten, waarin schriele boompjes den feilen
zonneschijn tartten. De ronde hut bleek een buiten en een bin
nenmuur te hebben. De ruimte daartusschen diende als een
soort bergplaats, waarin alles keurig was gerangschikt. Zij had
niets rommeligs. De buitenmuur was ook met decoratieve, in
mooi verdeelde Lijiivakken, overtrokken. Binnen lieerschte dikke
duisternis. Toen onze oogen er aan gewend waren, zagen we op
een matje op den grond een baby liggen. Het mag een wonder
heetén, dat we op het kleine ding niet hadden getrapt De
moeder gaf geen teeken van ongerustheid. Zij verkeerde waar
sehijnlijk in den waan, dat wij wel wisten, dat er een kind
moest slapen.
Zoodra het fototoestel voor den dag werd gehaald was het een
algemeene vlucht. Geen angst dreef hen wég, maar ij delheid.
Weldra keerden zij weer met hun mooiste sieraden omhangen.
De vrouwen hadden gouden ringen om beenen en armen. In
de hand hielden zij een ongevaarlijke bijl, die ze bij het dansen
heen en weer zwaaien. Het wapen is geheel van hout, maar
kunstig overtrokken met dierenpezen, welke op eenigen afstand
oj) kralen leken. De meisjes hadden eveneens ringen van de-
u *1 XLII stond in -ons blad van M Februari,
Binnenplaats met muurdècoraties.
zelfde materialen vervaardigd als de bijl om hals, armen, beenen
en bovenlichaam. De kleintjes voerden rhythmische bewegingen
uit. De vrouwen zouden gaarne hebben gedanst, indien het ge
zelschap haar op kafferbier had willen onthalen. Daarvan was
natuurlijk geen sprake. In het voorbijgaan zij opgemerkt, dat
de parendans bij de Kaffers onbekend is.
En der dames van ons gezelschap wilde mij als aandenken
een bijl aanbieden. Dr. du Preez diende als tolk. Maar de Kaf
fervrouw weigerde het voorwerp te verkoopen. Als mijn man
het hoort slaat hij mij dood, argumenteerde zij. Naar men mij
meedeelde moet dit niet al te tragisch worden opgevat. Het
aanbod werd te plotseling gedaan. Daaraan zijn ze niet gewend.
Wie zoo iets wenscht te verkrijgen moet er eerst een paar uur
over praten. Kafferhersenen werken langzaam.
Ik werd getroffen door de buitengewone zindelijkheid, zoowel
in de hut als op de binnenplaats. Geen Hollandsche schoonmaak
kan door glanzender uitslag worden bekroond.
Toen wij vertrokken deed het Kafferdorp ons vroolijlc uitge
leide. Er werd met armen gezwaaid. Groeten werden ons toe
geroepen. De jongens en meisjes probeerden een eindje onze
wagens bij te houden.
Ik behoef wel niet te- verzekeren, dat niet alle Kafferhutten
en Kafferstadjes er zóó uitzien. Er zijn er ook, waar de proper
heid zoek is.
De Kaiiers in de „lokasies"
Met een zekere minachting zien de Kaffers, die in hun stad
jes zijn blijven wonen, neer op hun rasgenooten, die verhuisd
zijn naar de steden der blanken en daar in afzonderlijke
„lokasies" leven.
Dat van uit de hoogte neerzien is helaas niet misplaatst..
De Kaffers in de lokasies gaan den weg van de Hottentotten
op. Zij verliezen hun karakter en hun gevoel van eigenwaarde.
Uit hun stamverband losgeraakt, raken ze hun psychisch even
wicht kwijt. Zij willen zich bij de blanken aanpassen, maar die
aanpassing bestaat in nadoenerij. „Die Naturel is 'n baas
naaper", las ik ergens. Hij' kan, ook al heeft hij zijn tehuis te
midden san zijn eigen mensohen, ia die geheel andere bescha
ving niet aarden, maar slechts ontaarden. In 1929 schreef J, R.
Cooper, superintendent van de „lokasie" te Bloemfontein: „Die
naturel bevind hom als 't ware in 'n doolhof van beskawing en
moet hom in 'n betreklik' kort tyd aanpas by wat die witman
in jare en jare geleer het D i o veranderingsproses was te
vinnig. Hy kan die toestand nie begryp nie. Sy bestaan is vir
hom 'n raaisel en in sy hulpeloosheid word hy 'n gemaklike
prooi van die verleiding tot ongewenste dinge. Die ondervinding
het my geleer dat die blanke invloed op die naturel al was dit
ook van die hoogste sedelike en morele aard nie die verwagte
uitwerking gehad het nie. In plek van sy verantwoordelikheids-
gevoel te sterk het dit 'n heeltemal teengestelde uitwerking
gehad, 'n Sielkundige probleem is in die lewe geroep, naamlik,
hoe om iets van waarde aan menslike kennis toe te voeg, sonder
om 'n trek van gelyke invloed op te hef."
Dit probleem wordt te ernstiger naarmate de toevloed van
Kaffers naar de groote steden meer aanhoudt. Om daarvan
eenigen indruk te geven zij vermeld, dat in 1910 de Kaffers in
de omgeving van Kaapstad nagenoeg onbekend waren en dat
hun getal in 1930 er reeds ongeveer 11.000 bedroeg.
Zij geven zich over aan dronkenschap. Het Kafferbier uit
„Kafferkoring" bereid en dat op zichzelf zwak alcoholisch fs.
wordt in de lokasies vermengd met. zuurdeeg, brandspiritus en
andere ingrediënten, waardoor het alcohol-gehalte sterk wordt
opgevoerd. „Die damp alleen is genoeg om 'n mens se kop te
laat draai sonder ons die konkoksie te drink." Hoewel het in
huis moet worden gebrouwen, is controle bijna onmogelijk. De
clandestiene handel bloeit. Zelfs wordt de drank verkocht aan
jongens en meisjes beneden do 16 jaar.
Gelijk overal gaat ook in de lokasies dronkenschap met on
zedelijkheid gepaard. Ontuchtige vrouwen komen daarbinnen en
vinden maar al te gemakkelijk haar prooi. Op de gevolgen van
onzedelijke daden staan slechts civiele straffen. En waar de
Kaffer niets te verliezen heeft, kunnen deze hem niet afschrikken
Velen raken aan het, zwerven. De Kaffer houdt evenals do
Afrikaner de deugd der gastvrijheid hoog. Zoo krijgen de land
loopei's gemakkelijk onderdak. Maar voor de samenleving levert
dit onsociale contingent een voortdurend gevaar op.
De Kaffers op de „plaase" en in de huizen
De toestand van de Kaffers, die dienst doen op de „plaase" en
het personeel yormen in particuliere huizen, is iets gunstiger.
Nooit verblijven ze, voorzoover ik weet, onder één dak met de
blanken. Op het erf of in den tuin zijn voor hen steenen wo
ningen gebouwd. Al munten die niet uit door architectonische
schoonheid, de" voorstelling, dat dit weinig meer dan hokken
zouden zijn, doet den Afrikaanders onrecht. Dan geven onze
krotwoningen wel wat minders te zien.
Beteekent dit apart wonen een vernedering voor de Kaffers?
Bij de blanken zit deze bedoeling als regel zeker niet voor en
door de Kaffers wordt die als zoodanig niet gevoeld. Indien men
hen gelijk ten onzent een zij- of zolderkamertje aanwees, zou
den ze dat niet met vreugde begroeten. In hun huisje kunnen
zij tenminste nog een beetje zichzelf zijn. Daar koken zij hun
potje naar hun eigen smaak. Die etensluchljes mogen voor een
blanke niet juist aangenaam zijn, doordat do verblijven van
beiden op eenigen afstand staan, hinderen zij niet, Als hnn dag
taak is volbracht, zijn ze van alle zorg voor hrt huis van hun
meester ontslagen. Dan kunnen zij hun eigtu, leyentje leidon.
De houding der blanken tegenover en hun waardeering vart
hun zwarte personeel loopt zeer uiteen. Deze hangen voor een
goed deel af van de persoonlijke eigenschappen van beide kan
ten. Een dame prees haar gedienstige met de woorden: 't is
toch zoo'n goed Kaffermeidjie, 't is amper geen Kaffermeidjie
nie. Een andere familie had vóór het een lange reis naar Europa
ondernam het personeel ontslagen. Bij haar terugkeer bedelde
een Kaffermeid de gewone Afrikaansche term om in dienst
te mogen treden. De familie dacht: och, de een is als de ander*
informeeren baat niet, wij zullen haar maar nemen. De Kaffer»
meid legde een zeldzame toewijding aan den dag en verflauwd®
flaai'in niet. Op een avond, toen niemand thuis was, werd er een
telegram bezorgd. De kaffermeid bleef zoolang op tot de familie
terug kwam. Zij zat vol zorg, dat de heer des huizes het tel®»
gram eens niet mocht vinden. De Kaffer kan zich soms sterk aan.
zijn baas hechten en bazuint dan zijn lof uit onder zijn zwarte
broeders. Eens bleef een auto in de modder steken. Op kaffers
in do buurt werd tevergeefs een beroep gedaan om een handje
te helpen. Do vijftien-jarige zoon liet zich ontvallen: was John
maar hier, die zou zich wel anders gedragen. Een kaffer vroeg
daarop of hij de „master" van John was. Toen een bevestigend
antwoord werd gegeven, haalde de kaffer een groot aantal van
zijn rasgenooten, ze werkten als paarden en weldra kon de
auto weer rijden. John had van zijn meester een goed gerucht
doen uilgaan. Tegenover deze gevallen kunnen echter vele andere
gesteld. De eene blanke heeft meer tact om met den kaffer om
te gaan dan de andere. Maai- ook kan de eene kaffer zich veel
beter aanpassen dan de ander en hun karakters verschillen zeer.
Dit neemt niet weg, dat zij een ander ras blijven. De arbeid,
die zij ten behoeve van blanken verrichten geschiedt altijd min
of meer mechanisch. Zoo zal kaffer of kaffermeid op den een»
maal vastgestelden waschdag het reinigingswerk stipt uitvoe»
ren. Laat men hen betijen, dan zal men het goed helder en
keurig gestreken op de bestemde plaats vinden. Maar draagt
men hen op op een anderen dag nog eens wat te wasschen, dan
krijgt men dit moeilijk gedaan. Dat mag niet zoozeer aan kop
pigheid wordon geweten als aan het feit, dat dc kaffer door
zoo'n extra gebeurtenisje het hoofd verliest. Zijn mechanisme
raakt defect. En er zit dan ook weinig andei's op, dan dat men
het zelf doet.
