Nieuwe Leidsche Courant | 1935 | 7 februari 1935 | pagina 8

jem/rn

DONDERDAG 7 FEBRUARI 1935

Rijksbegrooting 1935

UIT HET SOCIALE LEVEN

WU CHANG-HO, DE ZEEROOVER

EERSTE KAMER

Algemeene beschouwingen

ProfDiepenhorst spreekt
over „ordening"

president onderscheidt zich hier:

Overzicht

Vergadering van 6 Februari 1935

Met gerantsoen eerden spreektijd van to
taal 10 uur is de Eerste Kamer gister
morgen begonnen aan de behandeling der
Flijksbeg rooting voor 1935 en wel met de
Algemeene beschouwingen.

De heer de Savorain Lobman opende de
rij der sprekers, niet een rede, waarin hij
hulde bracht aan het Kabinet, een verkeerd
toegepaste bedrijfsordening bestreed, de
monetaire politiek der Regeering steunde
cn zich tegen belastingveriiooging verzette.

Het beleid van het Kabinet besprekende,
maakte de heter Lohman bezwaar tegen het
optreden vun den Minister van Onderwijs
in de Spellingkwestie*.

Verzocht werd op de genomen maatrege
len terug te komen. Deze zelfde aandrang
ging later van Prof. Diepenhorst uit.

Prof. Lohman had ten slotte enkele criti-
sche opmerkingen en eindigde met toezeg
ging van verderen steun aan het Kabinet.

Uit een geheel ander vaatje tapte de heer
Mendels, die in alle partijen verdeeldheid
zag, maar de verdeeldheid in zijn eigen
partij, waai' de eenheid negatief is en over
allerlei oardinale punten van sociale en
economische politiek groot verschil van in
zicht bestaat, ontging hem. Splinters bij
anderen maakte hij tot balken en zijn
eigen balk werd genegeerd. En toch is het
nog niet zoo heel lang geleden, dat de heer
Albarda verklaarde, dat het de S.D.A.P.
ontbreekt aan een complex van maatrege
len om den overgang van de kapitalistische
maatschappij naar een andere maatschap-
pij-iriridhlting tot stand te brengen.

We laten daarom deze roode critiek ver
der voor wat zij is.

De leider der R.K.-fractie, de heter van
Lanschot, constateerde, dat de heer Men
dels zoo revolutionaire critiek had geleverd,
dai de afstand tusschen. R.K. en soc.-dem.
nog eens scherp was aangegeven. Verder
stelde hij een aantal vragen over velschil
lende onderwerpen en ook over de „orde
ning".

ProL Diepenhorst aan het woord

In eten welsprekend, geestig en boeiend
betoog heeft Prof. Diepenhorst de geldpoli
tiek der Regeering verdedigd. O.a. merkte
hij op, dat in de landen van de devaluatie
de bezinning terugkeert. Zij heeft weinig
blijvend nut gebracht. De drang naar sta
bilisatie wordt grooter.

Een groot deel van de rede van den anti-
rev. hoogleeraar was gewijd aan de „onio
ning". Hij zette het oude standpunt der
anti-rev. nog eeris duidelijk uiteen. Minister
Coüjn kan het daarmee volkomen eens zijn
en dan is alle opgeschroefde Roomsche cri
tiek op zijn Amsterclamscbe rede meteen
weerlegd. Die heeren doen alsof ze de
„ordening" kant en klaar in den zak heb
ben. Dwaasheid voor wie niet voldoende
beeft aan dikke woorden en gezwollen
rethorica. Zoo eenvoudig als 't in populaire
taal wel eens wordt voorgesteld, is de
ordening doet. Men kan haar om
met den heer Aalberse te spreken niet
„maken", rnaor zij moet groeien: Voorzich
tig moet steen voor steen worden opge
bouwd. We zijn er mee bezig. Wat een
zegen beoogd te zijn, moet niet in een na
deel verkeeren. Rustig en ernstig moet
worden voort gewerkt Wie daarbij echter in
demagogische utopie vervalt," bederft meer
dan hij goed meent te kunnen maken.

Ordening heeft met socialisme en staats-
overheerschmg niets te maken, maar moet
product zijn van maatschappelijken groei.
De staat heef', daarbij op te treden als hoe
der van het algemeen belang. Zoo is de
anti-rev. beschouwing, die dateert uit den
tijd toen nog geen socialist droomde van de
ordening, die hij thans voor socialisme wil
doen doorgaan.

Ten slotte heeft Prof. Diepenhorst ge
waarschuwd tegen politieke vertroebeling
,van de onderwijsbezuiniging. Het bijzonder
onderwijs valt op dit punt met reden niets
te verwijten, omdat het altijd aan de pu
blieke kassen millioenen bespaard heeft.

De rede van Prof Diepenhorst had merk
baren indruk gemaakt. Velen kwamen hem
de hand drukken.

Prof. van Embden maakte den middag
vol. Vandaag gaat hij verder en zal dan
zijn critiek op de Regeering ten 'beste
geven.

Verslag

De Eerste Kamer heeft gistermorgen de
ROksbegrootlng voor 1935 in behandeling ge
nomen.

De Algemeene Beschouwingen werden ge
opend door den heer DE SAVORNIN LOHMAN
,(C. H.Hti was erkentelijk voor den ijver en
de werkkracht, waarmee. het Kabinet ziln
zware taak vervult. Met name de Minister-

da--

om van gril k departement. Bli alle
.tlglng. Dat geschiedt
c-llende de sc-buld

uw. Zulke demagogische
aatdunlcende dritlek verglftl-

critlek pa.'

niet door hen,

aan de Regeering geven, zooals b.\. de soc.
dem, en de N.s.B. doen.
aantijgingen

gen de ziel van ana v»1»-

Dat do huidige crisis een ge woon ci lsie-
u-akter draagt, gelooft vrijwel niemand
meer. maar dat wil nog niet zeggen, dat W?
»n ulelne révolutlon" ztfn. Wat het worden
met* kan nog niemand nauwkeurig aangeven.
Dankbaar moeten we daarom de Regeering ziln
oorzichtig beleid, dat zich wars
toont vn.n economisch maakwerk. Met de denk
beelden der ordeningsgedoohte moet men niet
spot drijven, maar er ook geen toetssteen
christelijke politiek van maken.Opgepast
moet, dat niet eigen belang gesierd wordt met
hetetiket „algemeen belang" of „bedrltts-
belang". .-Vis we het individueel egoisme uit
bannen. moeten we niet het groepsegoïsme met
staatsmacht bekleeden. We hebben ons ook te
achten om het economische niet te verwar
ren met het sociale. Voor een ombouw van
s'taat en maatschappij ln organischen trant is
.iet in dezen on zekeren crisistijd nog niet de
tijd. Als men op dit gebied iets doet, geve men
;n crisiskarakter as n.

verhoudingen zijn thans zöo ingewikkeld
irden door de crisismaatregelen, dat alleen
de regeering met haar ambtenaren een
overzicht van den toestand heeft. Daardoor
ziet het parlement zich teruggedrongen.

Iedereen .spreekt van devaluatie tot de
loopjongen en de werkvrouw toe maar de
heer Lohman vindt het een moeilijk probleem.

De heer MENDELS: Niet rijp voor loopjon
gen.

De heer LOHMAN Wie devaluatie wil, kan
de Regeering niet langer steunen. Hot kan
noodtg z(jn tijdig den gulden los te laten en
tot het uiterste toe er aan vast te how-
als het vasthouden'tot grooter kwaad zou
leiden, dan het loslaten.

de deflatie-politiek der Regeering. de
politiek van den meesten weerstand, kunnen de
H. zich vereenigen.

Wie ingi-lipen van de Regeering willen ten
aanzien van hypotheken en renten,-\\-y-zi
oor de loonen af. terwijl toch ook die 1:
bc-sclmtte bedrijven nog le hoog zijn.
meent, dat belastingverhooging mogelijk
gaapt zich aan een schijn en enkele
lndivldueelo gevallen. Belastingverlaging

iseht, en daarom móeten ook de budget-
in de publieke lichamen omlaag worden
gebracht.

Met do eigenlijke bezuiniging moet
worden begonnen. Slpagt het aangekondigde
bezuinigingsplan niet. dan ioopen
a-et- onze - deflatlepolttiek. Het i
renscht alle bezuinigingsplannen in één groot
ondeelbaar plan onder te brengén.

Het beleid van het Kabinet besprekende.
...erkte de heer Lohman op. dat het Kabinet
een sterke positie inneemt. De spellingkwestie
Is echter ln dat beleid een zwakke plek. Deze
kwestie staat buiten de crisistaa.k van het
Kabinet en daarom ware het .beter geweest,
dat de Minister van Onderwijs, meer reserve»
betracht had. De meerderheid in de Kamers is
tegen de spelllngwiizlglng; daar loopt hij ech
ter over heen. Kan de Regeering niet op de
genomen beslissing terugkomen en daarmee
■en steen (lts aanstoots wc-gnemen? Het parle
ment heeft niet verdiend, dat het. Kabinet met
;jjh opvattingen soo weinig rekening houd*
In politieke zaïten moet de Regeering i
gen voor helderheid: de Kamer moet weten
een be.paald votum politieke gevolgen
hebben. Daaraan heefthet echter wel eens
ontbroken.

De houding van het Kabinet Inzake de toe
treding van Rusland tot den Volkenbond ve
dient instemming maar de motiveering v:
haar houding had meer ruimte kunnen gev
aan zedelijke motleven zoóols die in Genève
namens Zwitserland door Motta ziln uiteen
gezet.

De houding der Regeering ten aanzien van
revolutionairen moet er rekening mee houder,
dat we een christelijke natie ztfn en geen indif-
u-ente staat. De nationale, tradities moeten
'orden hooggehouden. Ook soc.-dem. moeten,
venals de N-S.B.-ers uitgesloten worden van
het ambtenaarschap. Het maken van onder
scheid wekt geen bewondering. Deze opmer
kingen zyn vreemd aan. eenige sympathie voor
de N.S.B. D:vt de communisten nog steeds op
staatskosten hun ondermijnende, gedicteerde
propaganda kunnen voeren, bogrjjpt ons volk
niet. De Regeering. weckte njet maatregelen
niet op Grondwetsherziening. Noodig is spoe
dige verscherping: van de wet op het recht
van verc-énsging en vergadering

Aangedrongen werd op het gebied van de
nationale vlag geen grooter verdeeldheid te
brengen. Het oranje--blanjerbleumoet be
waard blijven.

Ten aanzien van de defensie moet verkeerde
doelstelling geen verzwakking van ons weer
machtsapparaat tot gevolg hebben. De achter
stand moet wel Ingehaald worden. Daarbij zou
ook van het werkfonds gebruik gemaakt
kunnen worden.

Do heer MENDELS (S.D.) betoogde, dat de
politieke basis van het Kabinet verzwakt ls:
Aalberse, ordening, stemmen vrüz,-dem. tegen
Defensie en Winkelsluitingswet.

Wat de ordening betreft, deze kan alleen
slagen bij een nieuwe basis voor het maat
schappelijk leven- het socialisme. Het R.K.
solidarisme ls slechts een bedriegelök droom
beeld In de kapitalistische maatschappij.

De Regeering biedt op dit punt geen
perspectieven in dezen t0d, die een crisis is
van en niet In het kapitalisme. De verhou
dingen zijn scheef en kunnen niet dan met
radicale middelen weer recht worden en daar
voor moet men bij het socialisme terecht ko-

P'iolen van toorn werden uitgegoten over de
camarilla van ontslagen opperofflcieren. die
het regeeringsbeleid aantast. De vloot mag ook
niet gébruikt worden voor propaganda voor
de eg>?eringspolitiek op verzoek van het N. J.
Verbond, dat later, op een vergadering Konin
gin en Prinses liet beleedigen door het bren
gen van dén fasdis'tengroet.

Beweerd werd. dat de rechterzijde den Mi
nister van Onderwijs, die het openbaar onder
wijs ree-ds tot bloedens toe "heeft "geconcen
treerd, in ziln bezuinigingspolit'i k riet steunt.

Over de (leflatiepolitiek werden ook een
aantal opmerkingen gemaakt, waaruit echter
bleek, dat de heer Mendels van devaluatie geen
vriend is.

De heer v. LANSCHOT (R.K.) maande de
Ministers lot voorzichtigheid met het houden
van buiten-parlementaire redevoeringen.

Minister Marchants spelllngbeleld bracht
geen rust; hij miste dus z(jn doel.

Als voor den lieer Mendels solidarisme klas
senstrijd ls. is dat -van beteelcenis voor de toe
komst met het oog op hen, die wel eens er
toe nelgen samen te gaan met soc.-dem. De
heer Mendels had nu sléchts critiek met revo
lutionairen inslag.

Verwon'derlök was het opk, dat hij overal ver
deelübeld zag. maar die in zijn eigen partij
over het hoofd zag.

De Regeering voert een soort economische
elerendans uit. Ze wil geen deflatie maar moet
tegelijk landbouw en Industrie met soms tegen
strijdige belangen steunen en tevens remmen
In de productie. Er Is zeker dualisme in het
regeeringsbeleid, maar da't komt omdat de
üeèle we rok] dualistisch is. Er kan thans alleen
opportunlteitspolltlek zijn, maar het ls van
belang wie haar uitvoert. B.v. ten aanzien van
onze handéslpolitiek. Men tas'te flink door en
desnoods maar eens mis by onze aanpassings
politiek die moet lelden tot stimulatie van
de blnnenlandsche werkgelegenheid.

üün er bü het 30 millioen credlet aan Belgiü
bepaalde voordeelen bedongen? BultenJandselie|
regéerinsren zouden dat wel doen. i

'1'en aanzien van de devaluatie s'taat de heef
v. Lanschot aan.de ziide der regeering. I
Het moeilijkste vraagstuk Is dat der vasts
lasten. Vele hypo tli eekboe ren worden heft
slachtoffer er van. Kan eg voor hen niet 'éjli
gebeuren zonder de belangen van andere een
voudige menschen te sohaden? B.v. door v-e/-
Vroegde aflossingen tegen verlaagde rente b*-
Bcliikbaar te stellen? Of wel door pandbrievJn
te dóen inkoopen door den staat of diens cife-
dlet aan te wenden om de menschen 'te htll*
pen? Kan ook van het woningbouwvoorsahjot
niet een deel worden geschrapt?

Den flnancieelen toestand besprekend, z^g
de heer v. Lanschot dien'als zeer ongunstig,^
Voor de scheepvaart doen we nog uldts,
>or dc gemeenten ls 6 millioen vrygegevfcn,
onze Omzetbelasting is aj to optimistisch
raarnd en de ontvangsten der sporen biy^en
achter! Er is gesproken over verdaging van be
lastingen. Zullen dat de accynzen zUn, die zoo
hoog zyn, dat de opbrengst daalt?

Als we de wenschen der soc--dem. willen
voldoen, wordt het tekort nog 150 millioen
grooter. Hoe moet het dan met de uitkeerlngen
aan de werkloozen, vooral als de sóc.-dém.
straks tegen liet bezmlnigingsontwerp stom
men?

Ten aanzien van het eene en ondeelbare be-
zutnlglngs-ontweirp wensoht de heer v. Lan
schot zyn houding nog te reserveeren.

Verzocht werd om by de uitvoering der
jwigste Kteun-circulalre met de opvattingen
der R- K. rekening te houden.

Over du ordening moet er klaarheid zyn. Ge
vraagd werd of dc Mlnlstw-Meaident te dezer
zake vroeger uitgesproken ï^cnlngon heeft
laten varen. Is het Kabinet op dit punt homo-

"próf. D1EHENFHOF.ST (A.R.) was dankbaar
oor de wlize waa.rop de Regeering de aan-
allen op den goudgulden heeft afgeslagen.
Het dekkingspercentage van het ln omloop
lijnde papier is thans 80 pet. Met anti-rev.
beginselen heeft

de gouden standaard

niets te maken. In landen waar de gooiden
standaard werd losgelaten vermenigvuldigen
de stemmen die vragen om herstel van het
goud.

De voordeelen van devaluatie zyn ongewis,
de nadeelen vry zeker. De vermeerdering van
export der gedevalueerde landen heeft nergens
aan de verwachting voldaan. Met do daling
van de kosten staat het niet veel beter. De
valuatie ls loonsverlaging met een blinddoek,
vooral dc menschen met lage loonen en in
komsten zouden er het slachtoffer van zyn. De
valuatie ls openbaring van gemakzucht", zoo
zeide dezer dagen de Fransche minister-presi
dent Flandln.

..Devaluatie is niet willekeurig te beperken.
Wie aan de munt knoeit moet steeds verder
en maakt stabilisatie veel moeilüker. Devalua
tie schept een chaotische verwarring en zooi
een grooten moreelen schok te weeg brengen.

Dank daarom aan de Regeering, dat zy ons
land voor 6en monetair experiment heeft be
waard.

Het ware meer te waardeeren als de Vereen,
voor waardevast geld niet aan het begin van
haar studies het parool: devaluatie van den
gulden uitgaf, maar aan het eind.

De „ordening"

wordt veel besproken,, maar vóór alles is noo-
dig ordening van de ordeningsgedachte, ten
einde ordening in de kwalificaties der orde
ning te krijgen.

De N.R.Ct. zle't in de „ordening" een over
nemen van socialisti. (lhe beginselen. Zy wil
ons daarvan redden. Waarom zouden we ons
daartegen verzetten? De ganzen hebben wel 't
kapltcol gered! (V r o o 1 tf k h e i d).

Urdeningsstreven mag.niet worden vereen
zelvigd met het bestendigen van inciden'teele

De Burgemeester van s-Gravemoerde heer dSmits, vierde gisterenonder groole
belangstelling van heel de' burgerij, zijn zilveren ambtsjubileum. Kinderen boden den
jubilaris namensdc scholen bloemen aan

bureaucratische crisismaatregelen. Het orde-
ningsstroven is niet nieuw en heeft met de
crisis niets van doen. Organisatie moet een
deel worden van het productieproces, nu het
prijsmechanisme onvoldoende werkt: Orde-
ningsstreven moet komen, omdat bewuste lei
ding met meer gebondenheid waarschynlök
beter naar het doel leidt dan grooter vrij
heid.

Ordening moet zich nauw aansluiten aan het
vry© maatschappeiyke leven. zy moet zyn
maatschappy-ordening niet staatsordening.
Wel is noodig staatscontrole met het oog qp
het algemeen belang. Men bestrijdt de ordening
met de uitspraak: we willen niet terug naar
de gilden. Het is een ydele bestryding.

De afschaffing der gildon heeft in roekeloos
heid aan he'c organisch leven der maatschappy
groote schade gedaan. Het ondernemerschap
is geen individualistisch belang. De ordening
gaat in tegen individualisme en étatlsme. Me't
staatsoverheersching heeft ordening niets "te
maken; zy dringt die ovcrheersching juist
terug. De overheid heeft natuuriyk te waken
voor schaden van het algemeen belang. Maar
ordening kan leiden tot een constitutie van
den arbeid en ordc-ning der productie.

.Met socialisme heeft dat niets te maken. Wat
de soc.-dem willen is in de eerste plaats het
opheffen van den pai-tieulieren eigendom. Daar
s'taat het anti-rev. standpunt tegenover De
f?c'"^emL jijden 'n hun socialisatierapport
g geen bezwaar, wy noemen

De heer WIBAUT: Men kan ook zeggen:
eigendom ls diefstal.

De heer DIEPENHORST: Ik wist niet, dat
de heer Wlbaut zich zoo nauw aansloot by
deze anarchistische leuze van Froudhon!

De eigendom is niet absoluut, Hy moet geen
afgod zyn. Maar ook de staat moet geen af
god zyn en onbelemmerd kunnen beschikken
over het particuliere bezit.

Ordenlngsstreven ls meer dan een stoffe
lijk streven. Hot gaat om

regeling van de verhouding van
menschen tegenover de stoffe
lijke goederen.

Ordening is meer dan een vraag van techniek.
De techniek kan ontzielen, ontaarden; Orde
ning bedoelt het stoffeiyk welvaartsleven te
ontwikkelen, zoodat het het meest beantwoordt
aan Gods eer en 'e mensohen heil. Hoe staat
hietegenover het Kabinet?

De ministers zyn vermoeide Ti'tanen, onge
schikt om een ordeningsplan heelemaal uit te
wérken. Er' zön 'ter zake vele onzekerheden en
een reeks van plannc-n. Zelfs onder degenen,
die van eenzelfde standpunt uitgaan, zUn er
groote - verschillen. Dat ls geen schande. Zelfs
bij do socialisten zyn er geen vaste ïynen. Dr.
Wlbaut en Prof, Doriner staan scherp tegen
over de mensohen van „nieuwe organen".

ln de Tweede Kamer heeft Minister Colün de
omschrijving der ordenlngsgedadhte van den
her Aalberse aanvaard. De rede van den Mi
nister 'ln Amsterdam doet dat niet teniet. Ook
de heer Aalberse wil geen maakwerk geen
ding zondor ziel, leven en ontwikkelingsmoge-
lykheid; zooals hy in 1920 het uitsprak. Er
moet uit de maatschappij iets nieuws groeien,
waarby de Regeering lolden kan. De bindend
verklaring-én onverblndondverklarlng der eollee
tieve arbèidsovereenkomst kan daarby een te
loven begin zön.

Voor behoud van het bestaande industrieele
leven - waar hot in de eerste plaats om gaat
zal een krachtige

actieve handelspolitiek

noodig z0n.

De Regeering s'taat voor een zware taak. De
heer Mendels was eenigszlns bezorgd voor de
saménweTklng tusschen Kabinet en Slaten-
Generaal. Er z0n wel eens conflicten geweest;
het ls een wonder, dat er niet meer moeilijk
heden zyn voorgekomen. Nog geen hard
woord is er. gevallen, zei Minister Marchant
Die uitlating beteokent veel onder bewinds
lieden, waaronder er zyn,-die blijken geen prin
cipieel bezwaar te hebben tegen het gebruik
van een scherp woo-rd.

Ernstlc bezwaar bestaat togen de houding
der Regeering ln

het spellingvraagstuk

De Minister van Onderwys gebruikte soms
uitdrukkingen die meer bij een bokswedstrijd
behooren, dan ln een s'tryd om de cultuur vau
ons volk. Maar hem ls dat niet kwalök te
nemen, omdat hy het nieuwe Nederlandsch
noemde: een Nederlandsch In hemdsmouwen.

Ernstig is het. dat de Minister handelt zon
der overleg met de Sta'ten-GeneraAl en pro
beert eei; nieuwe schrijfwijze met dwang op te
leggen. Zulk optreden behoort niet bU een volk
van ontwikkelde cultuur. Der overheid past
op dit gebied geen dwang, maar slechts een
sanctioneeren van wat in 'het volk tot rapheid
ls gekomen. Do Regeering traebte het gestichte
kwaad te herstellen.

OmtreDt do

scholen-concentratie

lsde atmosfeer vertroebeld, De besturen "der
byz. scholen worden in gebreke gesteld, maar
deze beschuldiging moet volkomen worden af
gewezen, De voorstanders van de byz. school
hebben zulk een houding niet verdiend. Ze heb
ben steeds aan de schatkist millioenen be
spaard en ook gemeentekassen hebben tonnen
voordeel gehad van het byz. onderwyg. Dat
heeft zich al vele beperkingen laten opleggen,
na de offers, die in het verleden steeds ge
bracht ziln.

Het bilz. onderwps wil de Regeering in haar
bezuinigingsstrever. steunen. Maar er moeten
daar het worde niet vergeten princl-
pleule nuanceeringen worden overbrugd. Echter
schynen by bet M.U.L.O. be'teekenende moge
lijkheden te bestaan. Het dreigement biyve
echter achterwege. WtJajieid en kracht voor
zlin zware taak worden ten slotte hot kabinet
töegewehscht

(Vete leden kwamen den heer Diepenhorst
de hand drukken).

De heer v. EMBDEN (v.d.) kon op vele pun
ten met het regeeringsbeleid instemmen. Zyn
tractie steunde gaarne de afwijzing der deva
luatie.

jecoviroi levertraan wetenschappelijk
de beste levertraan voor U en Uw kind.

Verkrijgbaar bij apothekers en
drogisten a f 0.7 5 oer flacon, "v

Dat de belofte van onvoorwaardelijke trouw
,_m den leider der N.S.B. de Regeering noopte
ln haar houding tegenover de N.S.B. te vol
harden, had de Instemming van den heer Vau
Embden.

Het verzet tegen de bezuiniging by het lager
onderwys is sterk verpolitiekt gevoerd bulten
het parlement. Dat is een miskenning Van de
ernst van den tyd. Maar nie't onredelijk 1b het,
dat door het byz. ondc-rwys geiyksoortlge be
zuiniging wordt aanvaard als aan het open
baar onderwijs reeds ls opgelegd. De uitgaven
voor het bb'z. onderwös moéten evenredig om
laag gaan met dié voor het openbaar ender-
wlls..

De spellinghervorming werd toegejuicht. Er
ve.el _waardelooze ballast opgeruimd.

Met de collectieve bezulnlgingswet worde
spoed .betracht, ZU koroe uiterlijk voor 1 Maart.

Ernstig bezwaar tégen bet regeeringsbeleid
ging de heer v. Embden nu pntvouWen. Zyn
rede werd'echter op dit punt onderbroken tot
hedenmorgen elf uur.

VRIJDAG 8 FEBRUARI

HUIZEN 301 M. Alg. programma, verzorgd
door <L KRO. 8.00—9.15 en 10.00 Gram.pi,
11.30—12-00 Voor zieleen en ouden van dagen,
12.15 Orgelconcert inmv. soüsbeo. 1.00 Gram.
pl 1.20 VervcCig concert 3.00 Zang en piano.
3.15—4.00 Onk-eotoonrert. 4.15 Zang en pieno.
4.30 Orkesf-coaoerr en lezingen. 7.15 Causerie.
7.35 Gramofoonpl. 8.00 Vaz Dias., 8.05 Zang.
8.20 Ockasöeoncert mmv. planoscüst 9.00 Zaog
9.15 Vexvciig orkesoconcert 10.00 Gram-pk
10.10 Populair concert 1030 Vaz Dias. Gr-pJ,
10.45 Populair concert, 11 3012.00 Gram,
muziek.

HILVERSUM 1875 M. - 8.00 VARA. 124)0
AVRO. 4.00 VARA. 8.00 VPRO. 11.00 VARA

8.00 Gram.pl. 10.00 Morgenwijding VPRO.
10.15 Ongeloptel J. Jcng. 10.45 Declamatie ,C«
Rijken. 11.00 Gram.pl. 11.30 Vervolg dïdama-
Ee. 11.45 Gram.pl. 12.00 Gramjpl. 12.30 Om
roeporkest olv. N Treep, «n gram.pt 230
AfirJkaansche voordracht door P. Deys, viool
spel Suze Tak mmv. E. Veen (piano) en gr-pk
4.00 Pauze. 4 05 Kn'.ples 4.50 Gram.pl. 5.00
Kinderu-urtje 5.30 Gram.pt 5.45 Orvïtropia
ölv. J. v. d. Horsc. 6.20 Berrie Kievfts in haar
repertoire. 6,30 Reportage van de Zesdaagsche
te Brussel. 6.50 Berrie Klevits in haar reper
toire. 7.00 OrgeiLspel C. Steyn. 730 C. v. fdL-
Lende; De wet op de vreemdelingen. 7.50 Gra
mofoonpl. 7.57 Herh. SOS-berachten. 8.00 Da,
J. W. v Nieuwenh-inzeni: Het kind in de hui
selijke eeredieost. 8.30 G. Berlage (viola) en
J Troostwijk (piano). 9.00 Dr. J. C A. Fecter:
Het mcied'er-mctief in het Nieuwe Testament.
930 Vervolg concert. 10.00 Vrijz. Godsd. Pers
bureau 10.15 Me). Dr.'A. C. M. Dudnker: Au-
dré Chamson. 11.00 Jazzmuziek (gr.pt). 11.30
12.00 Gram .muziek.

DROITWICH 1^00 M. 10.35-10.50 Moroen-
wijding. IJ.20 Orgelspel R. New. 11.50 Voor
de acholen. 12.10 Trocadero-Cinema-orkest
civ. A. v. Dam. 12.50 BBC-dansorkest olv. H,
Haftl. 1.35 Grinke-Trio. 2.20 Voor de scholen.
3.35 Schotszh Sludio-orkesL 4.35 Hotel Metro-
pale Orkest olv. E. Colombo. 5.35 Alfredo
Campoh Trio. 6.20 Berichten. 6.50 Muzikale
causerie. 7.10 Lezing. 7.30 Handel-concert. 7.50
Fred Hartley en zijn NoveT-ty-kwanbeit. f
„Berkeley Square", spel van Balderston. R<
P. Creswell. 9.50 Berichten. 10.20 „Dreigro
scherroper" van Kunt Weill. Mmv. orkest-aha
Oank cn soMsten. Regie; G. D. Freeman. 1L50
12.20 Harry Roy en zijo Band,

RADIO PARIS 1648 M. - 7.20 en 8.20 Gram.pl.-

12.50 Goldy-orkest. 8.20 „Le griilon du foyer"
opera van Massenet. Mmv. orkest olv. Cadou,
10.50 Dansmuziek.

TALUNDBORG 1261 M. - 11.20-1.20 Strijk-

orkest olv. H. Andersen. 2.20—4.20 Concert
irit rest. „Wivex". 730 Zang en piano. 7.45
Hoorspel. 9.40 Mandoliceconc-ert olv. A. Bra-
cany. 10.20—11.50 Dansmuziek.

■CEULEN 456 M. 5 20 Gramofoonpl 6.33

Gram.pl. 10.05 Concert 11.20 Omroepkleörrcev
kest olv. Eysakfc. 3.20 USk Bérlijn: Omroep-
kleinarkeM olv. W. Sbeinsr. 5.10 Zamg eq
piano. 6.20 Gram.pl. 735 Uit Koningsbergen:
Rijiksze-nding „Aüs man ooah den Kranz um deo
Zylinder trug", programma mmv. bet Omroep»
kiédnorkest olv. Wikken en knapen- en vrou
wenkoor. 8,20 Uk Stuttgart: „Heute gehen wir
auf den Bummed", olv. K. KösI&l 10.20—11.20
Viool, viola en celüo, en declamatie. -

ROME 421 M. 8j05 Orkestconcent -olv. Mar-

JAARBOEK NED. WERKLIEDEN
VERBOND „PATRIMONIUM"

Het jaarboek 1935 van „Patrimonium"
geeft tveer heel wat bijzonderheden en ge
gevens over het Ned. Werkliedenverbond
„Patrimonium".

Het jaarboek bevat o.a. de samenstelling
van het Verbondsbrstuur van de aclht ge
westelijke organisaties en haar afdeelingen
cn van de afdeelingen,. welke een zieken
fonds bezitten, waaraan een woningbouw-
verecnigiiig, een .woningstichting, een coope
rati'e, een vakteekenschool of een rechts
kundig advies is verbonden.

Óp 1 Januari 1935 had „Patrimonium'
f2793 leden, verdeeld over 210 afdeelingen.
De provincie Groningen bezit het grootst
aantal afdeelingen (48,. Daarop volgt Zuid-
Holland met 46 afdeelingen.

Het jaarboek heeft verder gegevens over
het C.N.V. en de adressen der Ghr. vak
organisaties en der Chr. besturenbonden.

In het-mengel werk geeft de heer W. J
Bossenbroek een kort overzicht van het
werk van het Verbond, terwijl'de heeren C.
Smeeuk, Verbondsvoorzitter, wiens poriiet
op de voorpagina prijkt. Ds. N. van der
Snoek, Ds. W. A. Wiërsinga en J. Hollander
eenige artikelen hebben geleverd, dat van
laatstgenoemde in den vorm van een goed
geteekend schetsjes

Ongetwijfeld zal dit jaarboek weer een
goede gids zijn voor allen, die zich op soci-
aal gebied bewegen en daar op de hoogte
van den tijd willen blijven.

BRUSSEL 322 cn 484 M. - 322 M.: 12.20 Gra-

mofootip?. 1.30—2.20 dito. 5.20 Saloncrkest
olv. André. 6.20 Kamermuziek. 7.35 en 8.20
Gram.pl. 8.40 Hoorspel. 9.20 Orkestccoocrt
olv. J. Strauwea 10.30—11.20 Grom.pl. i
•484 M.: 12.20 Gram.pl. 12.50 Omroeporkest
olv Ga-son. 1,50 Zaag 2.00—2.20 Gram.pb
5.20 Symphonieoancert 6.35 Gram.pl. 6.50 Ka
mermuziek. 7.35 Zang. 8.20 Voor oud-strijders,
10.30 Gram.pl. 10.45—11.20 Dansmuziek.

DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 7 35

„Als man noch den Kranz um den Zylinder
trug", herinneringen aan eea cuierwetschen
broereubruiloft. 8.20 Ccocert door het Ney-trio,
9.20 en 10.05 Berichten. 10.20—11.20 Dansmu
ziek uit Breslau.

NEDERL. CENTRALE BOND VAN CHR.
ARBEIDERS (STERS) IN DE BEDRIJVEN
VAN VOEDINGS- EN GENOTMIDDELEN
(N.C.V.G.B.)

De N.C.V.G.B. hoopt Dinsdag 21 en
Woensdag 22 Mei zijn elfde algemeene
Bondsvergadering te. houden op „Woud-
schoten", het conferenliehuis van de N.GS,
V. te Zeist.

Aftredende bestuursleden zijp de heeren
A. H-anemaaijer. voorzitter; P. Chr. Simons;
J. Z. Kannegieler, secretaris: T. Elsinga, 2do
secretaris; J. Qtten, penningmeester; B.
Star; Jac. v. Soelen; A. Drop; T. Veenstra;
P. Wesseloo; G. O v. Belle. De heer Star
wenschte voor herbenoeming niet in aan-»
merkinig te komen.

FEUILLETON

door D KRIJGER

Wu's gelaatsuitdrukking war. gaandeweg
ernstiger geworden, een traan begon in zijn
oog te schemeren.

„Iieusch. Miss", klonk het op zachten
toon, „daaraan heb ik nog nooit gedacht,
en ik weet zeker de anderen ook niet." Dit
laatste kwam er trouwhartig uu „Het roo-
ven gaat nu eenmaal met dergelijke dingen
gepaard; ziet men daartegen op, dan is het
beter niet in het vak te- gaan".

Miss Evan rilde inwendig van die koude,
hardvochtige logica. Zij had moeite haar
afschuw t.c bedwingen, maar zij begreep
toch. dat Wu, niet anders doende dan een
traditie van eeuwen her volgen, minder
schuldig was dan zidh oppervlakkig liet
aanzien. Zij was derhalve reeds dankbaar,
dat haar woorden de kracht hadden beze
ten den man te ontroeren. Zij besloot hem
n-og niet los te laten, maar te trachten door
hem te wijzen op Jezus, zoodanig op zijn
gemoed te werken, dat zachtere gevoelens
de overhand zouden krijgen.

„Mijn waarde vnend, ik zie, dat je zoo
danig in de strikken van satan en zonde
verstrikt bent. c!at het moeilijk is er uit te
komen. Alleen kunt ge dat ook nooit. En
toch we-ct ik, dat je in het vervolg, wanneor
je met je bende wederom op het rooverspad

bent en op Ihet punt staat onschuldige en
weerlooze vaders en moeders te slachten en
hun kinderen tot weezen te maken, daarbij
denken zult aan eigen vrouw en kinderen.
In zulke oogenblikken zult ge aan mijn
woorden terug denken en de hulp van den
ITeère Jezus inroepen, opdat Hij u belette
dat groote kwaad te doen. Wees er zeker
van, mijn vriend, ge zult niet vergeefs vra
gen, want Hij heeft u lief en is altijd be
reid tot uw hulp toe te schieten.

Tot dien giooten Helper gevloden dan,
Hem uw schuld beleden en orn vergeving
gevraagd. Verzuim het nooit en ge zult
ondervindem dat ge alle verzoeking kunt
weerstaan. En hoe gelukkig moet ge u wel
gevoelen, als ge. weer bij vrouw en kinde
ren terugkomt, geen met bloed bevlekte
handen rnec te brengen. Eerlijken arbeid
meet ge doen, zoek di.en en ge zult een
rustig leven hebben, vrij "van bloedschuld
en welgevallig in Gods oog. En mocht die
arbeid dan niet zooveel opbrengen als het
rooven doet. geen nood, ge zult ondervin;
den, dat een enkel Stuk droog brood, eerlijk
gewonnen, beter smaakt dan de heerlijkste
maaltijd, afkomstig van roof. En het aller
heerlijkste is, dat de Heere Jezus u daarbij
gadeslaat en door alle moeilijkheden heen-
helpt.

Daarom, kapitein, in den naam van dien
Heere Jezus, die door mijn mond tot u
spreekt en u thans dringend roept Hem te
volgen, roep ik u niet den meesten aan
drang toe: wacht niet langer, het kon mor
gen reeds te laat zijn. Neem een vast besluit
en beloof aan den Heere Jezus, dat ge uw
rooversvak niet meer vervolgen wilt".

Deze woorden werdén met zooveel begees
tering gesproken, dat Wu er geen weerstand

i bieden kon. Het oogenblik was geko
men, dat zijn geweten begon te spz*eken.
Jezus zal hem niet meer loslaten, dacht
Miss Evan.

Vastbesloten richtte Wu zich op. Thans
geen glimlach, thans geen buiging. Hij was
mensch geworden en kon er voor de eerste
rnaa.1 in zijn leven niet aan denken zich
anders voor te doen dan hij was. Voor een
oogenblik sprak het schuldbesef in hem
sterk en onder dien invloed riep hij uit,
terwijl hij de zendelinge de hand bood: „Ik
beloof het u, als deze tocht voorbij is, ga ik
niet meer mee".

Ach, had Miss Evan er toch op aange
drongen niet uit te stellen, maar dadelijk
de hand aan den ploeg te slaan, hoeveel on
heil had er voorkomen kunnen worden.
Helaas, zij vond er den moed niet tóe. Zij
vreesde al te veel op eens te willen berei
ken en daardoor den roover af te schrikken
van zijn opgevatte goede voornemens. Wat
zou zij later innig berouw hebben over haar
nalatigheid en zichzelve aanklagen bij God
van gebrek aan vertrouwen in Zijn macht.

„Kan ik verder nog iets voor u doen?"
klonk het uit Wu's mond. Opgelucht kwa
men de woorden eruit. Waarschijnlijk was
de man tevreden tot een besluit gekomen
te zijn.

Die vraag bracht Miss Evan op de ge
dachte te probeeren of er niets in het be
lang harer medegevangenen gedaan kon
worden. „Ja", antwoordde zij: „Ge kunt iets
voor mij doen,-of eigenlijk niet voor mij per
soonlijk, maar voor de andere reizigers. Die
menschen worden zoo slecht verzorgd. Er
ontbreekt nagenoeg van alles".

„Zoo, dat wist ik niet, daaraan heb ik

eigenlijk niet gedacht", klonk het antwoord.

„Weet u wat., zorgt u zelf voor do men
schen. Ik zal één van mijn mannen in uw
persoonlijken dienst stellen. Vertel dien man
dan hoe ge het hebben wilt., en als hij soms
niet gehoorzamen wil, waarschuw mij dan
maar, dan zal ik hem wel duidelijk uitleg
gen, dat u voor' het oogenblik te hevelen
hebt".

„Mooier kan het niet", dacht Miss Evan.
„Wat zal ik thans voor die arme menschen
zorgen".

Intusschen blies Wu op een fluitje en
dadelijk kwam een roover aandraven, dien
hij onder de bevelen der zendelinge stelde.

Hierop verdween Wu, maar hij kwam
eenige oogenblikken later terug, MLss Evan
tot zich 'wenkend. Klaarblijkelijk mocht de
haar toegevoegde adjudant niet hooren wat
hij te zeg gen had. „Miss", ik vergat nog",
fluisterde hij, „u te vragen aan de man
schappen ook van den Heere Jezus te vertel
len, juist zooals u dat aan mij deodt; het zal
dan veel gemakkelijker gaan hen later over
te halen het rooversbedrijf op te geven. En
vooral dat van vrouwen en kinderen niet
vergeten!" Toen verdween hij voor goed.

Do adjudant bleek een praatgraag te zijn.
Van alles vertelde hij. En maar weinig was
or bij, geschikt om haar op te beuren. In
tegendeel, met trots ving hij aan te vertel
len van zijn verschillende tochten onder
kom man do van Wu en hoe zij vroeger ook
ta land geroofd hadden, en dat het daarbij
nog. veel ruwer toeging dan ter zee. „Die
schippers, die wij aan de trossen meevoe
ren, worden gewoonlijk later wel wel vrij
gelaten, als wij in volle zee zijn, maar heb
ben wij er te veel en gaan vrij niet gauw

genoeg het ruime sop in, ja, dan sturen wij
hun scheepjes naar den kelder en dan krij
gen zij vanzelf een harden dobber om naar
land le zwemmen. Er zullen er dan ook wel
bij zijn, die meer water te drinken krijgen
dan hun lief is", voegde hij er lachend bij.
j Vol afschuw hoorde de zendelinge toe.
„O, God, hoeveel onrecht wordt door Uw
schepselen gepleegd!",
j Maar de' roover was nog niet gereed met
zijn verhaal. „Van het rooven te land beleef
j je veel .meer genoegen, want, dan kan men
nog eens brandstichten en moorden, dat is
veel afwisselender". Waarschijnlijk was het
den man er om te doen haar gramschap op
te wekken..

,3eul!", riep zij verontwaardigd uit, „on-
rnensch, heb je dan geen hart in het lijf?"
De man stak op zijn gemak een sigaret
aan, blies haar de rook in het gezicht en
vroeg kalm wat zij bedoelde. „Wij zijn toch
roovers van ons ambacht, dat weet u toch".

Miss Evan bad om wijsheid. Alleen rustig
beleid was misschien.in.staat dien rnan van
de afschuwelijkheid zijner woorden te over
tuigen. Ook bij dien man dreef weer boven
het rechtmatige, dat er stak in het roovers
bedrijf, en zij besloot hem daarom niet hard
aan te pakken, maar met zachte^ drang
hem te doen luisteren naar de woorden, die
God haar opdroeg, ook aan dien ruwen
onniensch te brengen. Vriendelijk keek zij
den man aan -n begon met hem, evenals zij
met goed gevolg bij zijn kapitein gedaan
had, naar vrouw en kinderen te vragen.
Die had hij piet.

„Als ik vrouw en kinderen nog had ook,
dan zou ik nog veel meer op roof moeten
uitgaan, want die moeten toch ook leven!".

was zijn onverschillige opmerking.

„Maar ge hebt toch zeker wel vader en
moeder, en broertjes en zusjes? ge ziet er
nog zoo jong uit!"

„Ja zéker heb ik die", was het antwoord.
„Daarom juist ben ik roover geworden,
want in het begin schrok ik van het. baantje
terug; je hebt er veel moed voor noodig, en
dien had ik niet. Later is dat beter gewor-r
den en thans geef ik nergens meer om! Mot
een beetje geluk krijg je in dit vak wel een
fortuintje bij elkaar. Dan kan ik tenminste
zorgen, dat die oude menschen geen gebrek
behoeven te lijden".

Die sleutel tot 's nians hart moest gehan
teerd worden, dacht Miss Evan. „Maar hebt
ge er wel eens aan gedacht, dat uw ouders
gevaar loopen in hun dorp ook door roovers
overvallen te worden, en dat ge er dan niet
bij bent om hen té beschermen? Best moge
lijk, dat zij vermoord worden"..

,>Mijn vader en moeder vermoorden! Ik
zou niet rusten voor ik de moordenaars in
handen had en de grootste martelingen zou
ik uitdenken om hen te straffen! Levend
zou ik ze villen, lid voor lid afkappen

„Ja maar man", viel Miss Evan hier- in, ..t
is toch best. mogelijk dat juist op het oogen
blik, dat uw ouders vermoord worden gij zelf
bezig bent. hier of daar te moorden en te
plunderen I"

„Kan me niet schelen, mijn wraak moet
ik hebben!"

^Wordt vervol