odEOu
Twee jaar in Rusland
B ZATERDAG 19 JANUARI 1935
DERDE BLAD PAG. 9
VIT TROPISCH NEDERLAND
Bij de overblijfselen van de
Uiverpost
Stomme getuigen van het laatste
vreeselijke moment
Nieuwe jaar in Indië
De afschaffing van de motor
voertuigenbelasting
j 1 (Van onzen correspodent te Batavia)
Per Luchtpost 9-l-'35
I Ilier naast mij liggen drie luchtpostrou
werten en één briefkaart niet het drie-
roekszegel voor bijzondere vluchten. Een
kan de drie is waarschijnlijk met de Rijst-
kogel, die hier de Uiverpost den 28en Dcc.
{nabracht, meegekomen, want die is geheel
onbeschadigd. Aan de andere is het duicle-
flijk te zien, dat zij een ongeluk hebben
ineegemaakt, de randen zijn vuil en ver
kleurd met olievlekken, maar overigens
Kijn de brieven en enveloppen toch nog zeer
Clyidelijk te lezen. Een brief, dien wij had-
Hen moeten ontvangen, zullen wij wel nim
mer krijgen, en er zullen wel meer voor
pas zijn zoek geraakt of dusdanig verminkt
Bat er geen letter nieer van te lezen is. Ik
(lieh hier brieven gezien, waanan het eon
kvondcr is. dat zij nog terecht zijn geko-
hén: zwart geblakerd, gedeeltelijk ver
prand. met olie- en bloedv lekken, sommige
ïiog met het woestijnzand van Ruthah m
(de plooien en onder de half losgeweekte
postzegels.
j Die zwaar beschadigde post is eerst naar
pet hoofdbureau der posterijen in Bar.-
kloeng gezonden en daar uitgezocht. Men is
nog mee bezig, want door vergelijking
in het schrift op de enveloppen en de
•ievcn die daaruit zijn verdwenen, moet
en trachten alle? nog zooveel mogelijk
in de geadresseerden te doen geworden.
Sommige menschen ontvangen van een
brief alleen een stukjp van het adres, an-
in het geheel niets. Veel couverten
iert brieven zijn half verbrand, maar het is
iderlijk. hoe sterk het papier soms is-
zelfs uit een zwart geschroeid en met olie
en roestvlekken overvloeid stuk kan men
toog wijs worden, wat erop is geschreven.
Een oogenblik van groote
Voorzichtig en diep bewogen hebben wij
e brieven opengemaakt en gelezen, niet
nkelc dagen vóór Kerstmis, zooals wel alls
schrijvers en schrijfsters hadden gehoopt en
■acht. maar enkele dagen daarna Toen
jdc postbode den tuin naast ons in was co
aan op den laten avond van Vrijdag 28
•ecembcr zaten wij in groote spanning op
terras vóór het huis. Heel den avond
iadden wij al uitgezien naar de post, maar
was meer aan uit te zoeken dan anders
i zoo werd het pas heel laat in den avond
at ze kwam. Zou er iets voor ons bij zijn?
Toen wij de brieven in de hand hadden,
hebben wij even stil gewacht en onze ge
dachten verwijlden bij de mannen uit wier
stervende handen deze postzending voor
het Oosten was gevallen: hier waren stom
me getuigen van dat laatste vreeselijke mo
ment, waarover wij wel nooit het ware zul
len hooren. En bijna eerbiedig hebben wij
deze brieven geopend en gelezen.
Een Uiver-couvert
De couverten worden thans verhandeld,
voor de zwaar beschadigde wordt dik be
taald! Maar ik geloof wel, dat het meeren-
deel der ontvangers zelf deze droeve over
blijfselen wil behouden en er zeker, uit
jitftp.it, geen handel in wil drijven. Ik zend
er maar geen foto's van op, die zullen wel
reeds Holland bereikt hebben. Wel sluit »k
Uiver-couvert bij, dat bestemd was
de terugvlucht. Haar staat kort en za
kelijk op: vertrek van Batavia 2(5
cember 1931, aankomst te Ani-
terdam 29 Dec: Speciale Nieuw
aarsvlucht 1931- '35 Batavia—
Amsterdam, Per lliver, K.L.M.
Er ligt hier nog een aantal van die cou-
erton naast mij, ongebruikt en nutteloos.
Geen ander toestel heeft de taak van de
lliver overgenomen en ook de post heelt
hier niets bekend gemaakt, of wellicht het
gewone lijnvliegtuig van de K.L.M. dat den
Tweeden Kerstdag vertrok, een versnelde
vlucht zou maken. Men was èn in Neder
land èn hier te diep verslagen, om daaraan
te denken.
Te luid gejuicht?
Indië, Nieuwjaarsmorgen
Nieuwjaaz
Het nieuwe jaar vangt Indië wel onder
iets gunstiger omstandigheden aan dan
1931. Vandaag begint de groote Mohamme-
daansche gemeenschap het nieuwe jaar. of
eigenlijk gister al. Daarvan profiteert de
mannelijke Europeesche gemeenschap
doordat de meeste arbeid stilstaat, maai
de vrouwen, die haar bedienden vrij moe
ten geven op deze eenige dagen in het
jaar verder werken zij werk-, Zon- en
teestdagen heel het jaar door moeten
juist nu aan den slag.
De vice-president van den Raad van
Indië heeft oudejaarsavond een radio
toespraak gehouden, welke ten deele ook
in Holland is gehoord en hij riep op tot
eerst produceeren en daarna uitgeven, een
waarschuwing, die een deel der Indische
maatschappij weieens noodig heeft!
Het budget sluit nog niet, en ook dit
jaar zullen weer snoeimaatregelen noodig
zijn, er wordt zelfs thans reeds over een
nieuwe salariskorting gedacht en dat
nadat pas verleden jaar een geheel nieuw
salarisstelsel was ontworpen en toege
past waartegen men bij voorbaat in het
*27,
cent
inotorvoertuigenbelasting en de gelijktij
digë verhooging van den benzine accijns.
Da.u-door is al dadelijk Je eerste week
an 1935 het motonerkeer toegenomen
mmers men betaalt nu 1 cent per liter
benzine méér de accijnsverhooging is
3 cents, maar 2 nemen de oliemaatschap
pijen voor haar rekening en brengt zoo
dus ongemerkt zijn autobelasting op, ter
wanneer men de auto niet gebruikt,
er een zware belastig tóch doorbetaald
moet worden. Met dat al is de benzine
prijs en dat in het land van oorsprong
nóg veel te hoog: 23 cents, ongeveer een
dubbeltje meer dan in Nederland, maaj
dat is de schuld van de oliemaatschap
pijen, die den prijs op een voor Indië veel
te hoog niveau houden. Het is geen won
der, dat men hier ook vrachtverlaging
zoekt door gebruik van Dieselmotoren. De
fiscus heeft zijn grijpgrage hand evenwel
ook reeds daarheen uitgestoken, en met
moeite heeft het College van Gedelegeerden
uit den Volksraad op den laatsten Zaterdag
van het jaar, in een vergadering die van
morgens halfnegcn tot 's middags half-
drie en van 's avonds zes uur tof halfnegcn
toe duurde, nog eenige verlaging van die
belasting verkregen.
Met nieuwen en jeugdigen moed gaat
Indië, ondanks malaise en werkloosheid
e nieuwe jaar in. Dezer dagen is Prof.
oronoff hier aangekomen en gister-
ond hebben wij hem voor de Alliance
francaise van zijn wetenschappelijk werk
hooren vertellen in een geestig en vlot
college, met lichtbeelden verduidelijkt.
Wellicht dat zijn invloed, al ent hij hier
dan ook geen apenklierstof in en al is zijn
erhlijf slechts kort. hier verjongende
krachten aan het werk zet, die Indië ook
dit jaar mogen schragen en stuwen!
I VttTMK VAN tA TA VIA 36 0£CtM«£8 »34 j
KANKOMSt Tt AMSTMDAM 29 DEC, 1934
LL*.r
de Uiver-Nieuivja arsbrief voor „De Rotterdam
foon der Bataviasche Radiovereeniging ge
houden, liet de schrijver, P. Korthuys,
Naatje-Holland tot haar zoon Jan-Oost zeg-
^.Zoo is de trotsche Uiver dan gevallen.
Hebben wij al te luid gejuicht, wij allen?'
En menigeen heeft teruggedacht bij het
vernemen van de ramp, hoe overmoedig en
uitbundig er is gejubeld na de recordvlucht
van de Uiver naar Australië.
Holland en Indië beide zijn getroffen. In
dië vooral door den dood van Beretty, Ane-
ta's directeur en prof. Walch, van de Ge-
neeskundige Hoogeschool te Batavia, hoog
leeraar in bacteriologie, serologic en hy-
giëije, tevens groot malaria-specialist De
kranten in Holland hebben vol gestaan met
levensbeschrijvingen van deze figuren, zoo-
dat ik niet verder over hun beteekenis be
hoef uit te weiden.
Thans zijn wij alweer wat bekomen van
den eersten schrik, het leven en ook het
luchtverkeer, gaan door. Maar toch is cr
wel een deuk toegebracht in het vertrou
wen in de K.L.M., niet zoozeer dadelijk na
de ramp als wel nu deze toch weer niet
aan bliksemslag te wijten schijnt te zijn,
doch wel degelijk aan een andere omstan
digheid, die eenig verband hield met de
Douglas en waardoor het vliegtuig in het
noodweer het niet kon bolwerken. Men is
hier niet gerust door de tegenstrijdige be
richten omtrent de oorzaak en heeft het
gevoel, alsof er iets geheim wordt gehou
den. In spanning wacht men dan ook het
verdere resultaat van de nadere studie
omtrent de ramp af.
Gemengd Nieuws.
geweer komt. Het zou dan ook van wi
juist beleid getuigen, indien de Regecring
thans reeds weer de ambtenaarssalaris
ging korten, die al tot niveau's van 69
zelfs 50 pet. der vroegere zijn gedaalu.
Eens komt cr toch een eind aan de „aan
passing" en schier wordt al met een
scheel oog naar Holland gekeken: men
moest daar de ambtenaren eens zóó sche
ren als dat hier door opeenvolgende maat
regelen en het laatst door de nieuwe sala
risregeling, is geschied, men zou er wai
over hooren, maax de Indische ambtenaar
slikt geduldig en wordt zoo het kind van
de rekening. In de overmorgen aanvangen
de Westmoessonzitting van den Volks
raad, zal dan ook wel een hartig wik
vallen over het feit, dat de Regeering ie
ambtenaren niet met rust Jaat. Maar waai
in de laatste instantie Holland beslist, zal
de Indische Regeering er wel niet veel
tegen kunnen doen.
Dat men voorts in een wereld, die lijdt
aan overproductie, geen verbetering krijgt,
doch juist verslechtering, door de salaris
sen en loon en te verlagen, is iets. waajrmoe
men internationaal rekening zou kunnen
houden, maar dat men in een land afzon
derlijk helaas wel eens móet verwaarloo-
zen in het gezicht van een gapende schat
kist.
De motorvoertuigen-belasting
Eén maatregel, den eersten Januari van
kracht geworden, komt in het credit der
Indische Regeering: de afschaffing van de
töiat uw ledig Jltaggi-flesclye opnieuw met tMagqis/IrOIlUl vullen
3)at is voordeelt'oer
Te Geffen (N. Br.) heeft een driejarig
kind van de familie Reuvers in een onlv
waakt oogenblik beschimmelde olienoten
weten te bemachtigen en er van gegeten.
Het kind werd spoedig ernstig ziek, er
deden zich vergiftigingsverschijnselen voor
aan de gevolgen waarvan het kind is over
DE „INSPECTEURS" EN DE SCHULD
BEWUSTE
Te Oirschot (N.-Br.) kwamen dezei
dagen twee mannen bij den landbouwer B.
binnen. Zij gaven voor inspecteurs van
de directe belastingen te zijn en zeiden dat
de landbouwer een groote som gelds
een bankinstelling in bewaring had gege
ven, wat niet bij do belastingen aangege
ven was, waarom zij van B. f 1500 kwamen
navorderen. Van het niet-aangeven door B.
scheen iets waar te zijn. want de boer
onmiddellijk bereid f 250 uit te betalen,
-waarmee de inspecteurs dan maar genoe
gen zouden nemen Achteraf bleken de
.Jieeren" niet tot den belastingdienst te be-
hooren. Nasporingen bleven zonder resul
taat.
JUBILEUM FA KANIS EN GUNNINK N.V.
Te Kampen Is liet vijftigjarig bestaan her
dacht van de N.V. Kanis en Gunnink, groot
handel in koffie en thee.
De morgen van 18 Jan. werd in beslag ge
nomen door de huldiging die het gansche per
soneel hun patroons had bereid, bij welke ge
legenheid toespraken werden gehouden en
fraaie halklok werd aangeboden.
Des middags recipieerden de directeuren
van de jubileerende zaak in een hunner ge
bouwen, aan de Oudestraat, die in een speciale
ontvangzaal (met definitieve bestemming)
was gerestaureerd, welke ontvangzaal giste
ren in een bloementuin was herschapen. Tal
loos velen van hier en elders maakten van
deze gelegenheid gebruik, de directie van het
bloeiende bedrijf, dat in den lande zulk een
goede naam heeft, met dit gouden jubileum
geluk te wensehen. Naast deze persoonlijke
blijken van belangstelling en medeleven kwam
®en stroom van schriftelijke en telegrafische
felicitaties binnen. Onder hen, die ter recep
tie verschenen merkten we op, het voltallige
rollege van B. en W. met dames, namens wie
door den burgemeester, Dr L. K. O k m a, een
gelukwensch werd uitgesproken. Voorts zagen
we vertegenwoordigers van de Blauwhoeden-,
Friesche-, Leidsehe- en Oranje Nassau-Vee-
ruen, verschillende makelaars in thee en kof
fie uit Amsterdam, de plaatselijke vereeni-
ging Handel en Nijverheid en de vereeniging
van Huisvrouwen.
ZONDAG 20 JANUARI
BLOEMENDAAL 245.9 M. Uitzending uit de
Geref. Kerk Kerk. In beide dicns.en hoopt voor
te gaan Ds. Joh. C. Erussaard 10.00 v.m. Tekst
Matth. 5:4. 5. n.m. Heid. Cathechismus
Zondag 46.
HUIZEN 301 M. - 8.30 KRO. 9-30 NCRV.
12.15 KRO. 5.00 NCRV. 7.45-11.00 KRO.
8.30 Morgenwijding. 9.3C Gram.pl. 9.50 Kerk
dienst uit de Geref. Kerk te Roiterdam. Voorg.:
Ds R. Zijistra. Org.: J. Luykenaar Franken.
Hierna: Gram.pl. 12.15 Orkestconcert en cau
serie. 2.10 Lez.ng. Kwartetconcert. 4.30 Voor
de zieken. 5.00 Gram.pl. 5.50 Kerkdienst uit de
Ned. Herv. Kerk (Muidcrkerk) te Amsterdam
Voorg.: Ds A. G. H. v. Hoogenhuyze. Org.: H-
de Vries. Na afloop: Orgelspel H. de Vries.
8.10 Vaz Dias Orkestconcert. 8.40 Kwanet-
concert. 8.50 Vervolg orkestconcert 9.20 Kwar-
tetccncert. 9.30 Koorzang. 10.00 Cello en pano
10.30 Vaz Dias. Gram.pl. 10.40—1100 Epi-
DROITW1CH 1500 M. - 12 50 Western Studi
orkest olv. Thomas, mmv M. Wilk'nson
praan). 7.50 Vioolrecital Andjelkovitch. 2.20
G Parkingtons Kwintet, mmv M. Lang (tenor).
3 20 Gram.pl. 3.50 Radio-Militair Orkest olv
B. Walton O'Dcnne], mmv. E. Furmedge (alt)
4.50 Voor de kinderen 5.10 en 5 30 Lezingen.
5 50 Stratton Strijkkwartet mmv. H. Heyner
(bariton). 7.C5 Causerie. 7.35 Concert door
A Trianti (sopraan) en F. Osbom (piano).
8.20 Kor:e Dienst. 8.35 Religieuze cat
9.05 Liefdadigheidsoproep 9.10 Berichten. 9.20
L. Leffries (viool) en zijn orkest mmv. L. Go-
wings (tenor). 10.20 Fred Hartley's Kv
mmv. Bnan Lawrence (zang). 11.05 Epiloog
RADIO PARIS 164S M 11 50 Oroelrcocei
P. Revel. 12.40 en 1.05 Gram.pl 1.20 Pascal-
orkest. 4.20 Gram.pl.
KEULEN 456 M. 9.50 Koorconcert olv Poth-
mann. 10.50 Bachcantate. 1120 Weragkamer-
orkest olv. Hagestedt. 3 20 Orkestccncert olv.
Schlemm. 535 Zang en piano.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 11.50
12 20 Gram.pl. 1.50- 2 20 Gram.pl. 10 30 Ned
Volksliederen. - 484 M 10.20 Gram.pl. 10.50
L. Langlois en zijn orkest. 1.50 Gram.pl. 2.50
Wagnerconcert
MAANDAG 21 JANUARI
HUIZEN 301 M. - NCRV.-urtzending. 8 00
Schriftlezing en meditatie. 8 15—9 30 Gram.pl
10.30 Morgendienst olv Ds. W. J. van Lok
horst. 11.00 Chr lectuur'. 11.30—12 00 en 12.15
Gram.pl. 12.30 Orgelconcert J. Zwart. 2.00
Voor de scholen. 2.35 Lezing A. J. Herwig.
3.15-3.45 Kniples. 4.00 Bijbellezing Dr. H.
Kaaian, mmv sopraan en orgel. 5.0Ö Concert
(Buit, klarinet, fagot, piano) 6.30 Vragenhalf-
uur. 7.00 PolltiebericL.en. Ned Chr. Persbu
reau. 7.15 Gram.pl 7.30 Vragenhalfuur. 800
Vaz Dias. 8.05 Kamerorkest en -koor .Ars
Nova et Antiq olv. Gaillard, mmv solisten.
HILVERSUM 1875 M. Algemeen programma,
verzorgd Joor A: VARA. 8.00 Gram.pl. 10.00
Morgenwijding VPRO. 10.15 Declamatie F.
Nienhuys. 10.35 Gram.pl. 11.00 Vervolg decla
matie. 11.20 V;oo! recital L. Som er. 12-00 Or
gelspel J. Jong. 12.15 Gram pl. 12-30 VARA-
orkest olv. H. de Groot 1.30—1.45 Gratn.pl.
2.00 „De Füereflaiters" olv. E. Walis. 2.30 „De
Zonnekloppers" olv C. Steyn. 3.00 „Orvitro-
pia" olv. J. v. d. Horst 3.30 Voor de vrouw.
4 00-4.15' Gram.pl. 430 Voor de kinderen.
5.00 Schalmei olv. P Renes. 5.15 Gram.pl. 5.30
„XX'-ensemb'- olv. C. Steyn. 6.00 Strijkor
kest olv. E. Walis. 630 Muzikale causerie P.
Tiggers. 7.10 ^ezing 730 Volksliederen door
Hans Gruys 8.00 He'rh. SOS.-ber. 8 03 U t net
N.V. Huls te Utrecht: „Boris Godounov".
opera van Moussorgsky. mmv. solisten, koor
en orkest olv. H. Altink. 930 Vaz Dias. 9.45
Orgelspel C. Steyn. 1000 Vervolg opera-uit
zending. 11.15—12.00 Gram pl.
DROITWICH 1500 M. - 10 35-10 50 Morgen-
wljdrig. 11.40 Gram pl 11.50 Voor de scholen.
12.05 Orgelconcert P. J. Mansfield. 12 35 Gra-
mofoonpl. 1.20 Western studio-orkest olv. Tho
mas 2.25 Voor de scholen. 3.10 Gram.pl. 3.55
Voor de scholen. 4.20 Concert door .L. Phillips
(cello) en A. Mukle (piano). 4.50 The Rugby
Town Band olv. W. Comptoo. 535 BBC-dans-
orkest olv. H Hall. 6 20 Berichten. 6 50 en 7.05
Lezingen 7.25 Handel-concert. 7.50 Causerie
8.20 Waiford Hydens orkest mmv. solisten. 9.05
Imitaties. 9.20 Lezing 9 40 Pianorecital C.
D'.xco 9.50 Berichten. 10.20 Kamermuziek door
Trio mmv. W. Radford (sopraan). 1135—
12.20 Sydney Kyte en zijn band
RADIO PARIS 1648 M - 7 20 en 8 20 Gram pL
12 20 Pascal-orkest. 8.20 „Cadet Roussellë",
6pel van Aude 10.50 Dansmuziek.
KALUNDBORG 12o1 M. - II 20-1 20 Concert
uit rest. „Wivex". 2.50—4.50 Omroeporkest
olv. Gröndahl. 7.50 Oude muziek door het Om
roeporkest olv. Mahler. 8 20 Koorconcert ca
declamatie. 9 40 Omroeporkest olv. Mahler.
10 20—11.50 Dansmuziek.
KEULEN 456 M. 5 20 Gramofoonpl. 635
Sted. orkest olv. Schüchter. 1235 Gram.pl. 3.20
L. Eysoldt en zijn orkest. Schramraelensemble.
mannenkoor en solisten. 5 05 Pianorecital door
H. F'.ohr 6 50 Gram pl. 7 50 Joh Strausz-coc-
cert. mmv. het Omroeporkest olv. Kühc 10.20—
11.20 Weragkamerorkest, mandoline-ensemble
en solis:en.
Te Amsterdam heeft op het Spoor
wegemplacement aan de Oostenburger
gracht ter hoogte van de Czaar Peterstraat
een ontsporing plaats gehad, waarbij de
locomotief van een rangeerterrein en een
daarop volgende goederenwagen uit de
rails zijn geloopen. Aangezien het hoofd
spoor hierdoor versperd geraakte, ontstond
er in het goederenverkeer een vertraging,
waanan de invoed zich geruimen tijd
heeft doen gelden; o.a. ondervond de narht
trein naar het Noorden en het Zuiden de;
lands, welke van het Centraal Station
moest vertrekken en waanan goederenwa
gons van de z.g. groepagedienst op het em
placement aan de Oostenburgergracht ston
den, ongeveer een uur vertraging. De ont
spoorde locomotief en de wagon zijn na
enkele uren arbeid weer in de rails ce-
brachL Persoonlijke ongelukken zijn niet
schied.
BRAND IN EEN MIJN
In de mijn Julia te Evgelshoven is door
het verkeerd inschakelen van een motor
de aanloopweerstand van een transport
band in brand geraakt Twee mannen van
de reddingsbrigade konden het vuur, dat
een ramp had kunnen veroorzaken, nog
bijtijds blusschen. Persoonlijke ongelukken
kwamen niet voor.
BRUSSEL 322 «n 484 M. - 322 M.: 12 20 Gra
mofoonpl 12.50 Salonorkest olv Douliez. 1.50
—2.20 en 5 20 Gram.pl. 6.50 Omroeporkest olv.
Gason. 7.35 Gram.pl. 8.20 Harmonieconcert en
gram.pl. Hierna tot 11.20 gram pl 4S4 M.:
12 20 Gram.pl. 12.50 Omroeporkest olv. Gason.
1.502 20 Gram.pl. 5 20 Dansmuziek 6.20
Gram.muzie!;. 6.50 Salcnorkest oh. Douliez.
8.2011.40 Operette „Le chauffeur de Mada
me", van Giongy. I. d. pauze: gram pl.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 7.35
Militair orkest olv. A Krausz. 8.50 „Wir su
ch en und finden". rad'otooneel. 9.20 en 10.05
Berichten. 10.20—11.20 Dansmuziek door „Gol
den® 7".
INBRAKEN
Te Amsterdam hebben, toen de be*
woners afwezig waren, dieven door op»n*
sluiting en binnenhraak zich toegang ver»
schaft tot een perceel aan de Weesperzijde
96. Zij hebben kasten opengebroken en
daaruit gouden armbanden, bezet met iu-
weelen. gouden horloges en ringen meese
nomen, ter waarde van ongeveer f 2200 be
nevens een bedrag aan geld van f 30 (40.
Te Epe is aangehouden en naar Amers
foort overgebracht de 22-jarige D die ver
dacht wordt te Epe te hebben ingebroken
in een kerk en te Amersfoort in het mili
tair hospitaal. D. is ter beschikking gestold
van de militaire politie.
Land- en Tuinbouw.
DE WOEKERSPIN
Voor do rechtbank te Amsterdam stond
45-jurlse Amsterdamsche vrouw terecht. «-
ciacht van overtreding van de geldschieters*
De Officier van Justitie eischte e«n geld
boete van f 250.— subs. 100 dagen hechtenis.
voorwaardelijk®
Ervaringen van een Hollander
in dienst der Sovjets
Wc overnachtten hier en hoopten den volgenden -dag s mid
dags in de stad te zijn, wat inderdaad gelukte, want de rest
van den weg viel mee; de wegen waren beter, we kwamen door
wat meer dorpen en langs houtzagerijen en bereikten dus na
bijna drie volle dagen reizen Astrakan.
Terug hebben we het maar anders gedaan, nl. per slede ovei
over de Wolga, wat heel wat aangenamer bleek te zijn.
Be reizen naar Astrakan en het verblijf in do dorpen leerde
ons hoe het op het land gesteld was. We kregen een aardig
inzicht in het boerderij leven, wat men trouwens te
Front zelf ook nog vond.
Stalin heeft gezegd: „Elke collectivist moet minstens den koe
Dus"niet alleen mogen, maar moeien. Hij moei een koe
hebben.
Maar hoe moet dat dan, als men tegelijkertijd sommaties
krijgt voor aflevering van vee? Er wordt een briefje afge
leverd: op 5 Januari moet 40 K.G. vleesch worden bezorgd te
Ukrayne, ongeveer 60 K.M. van Trout Front Zoo'n briefje krijgt
Nu, begin Januari kreeg men dan deze opdracht. Door onder
ling overleg kon men een paar beesten bij elkaar zoeken, welke
„schoon aan de haak" ongeveer zooveel maal 40 K.G. vleesch
zouden opleveren als er boeren waren. Op 3 Januari trokken
de gezamenlijke eigenaars naar Ukrayne, waar de beesten
somina van 6 Roebel, waarvan nog 1 Roebel af moest voor over
nachten, zoodat men 5 Roebel overhield, waarvoor men dan
nog 60 K.M. had moeten loopen.
Het vleesch wordt weer verkocht tegen S Roebel in de Coöoe-
ratiè en 12—15 Roebel per K.G. op de vrije markt, zoodat men
ziet. wat een geweldige winst daarop wordt gemaakt.
Met de melk gaat het precies zoo: men krijgt een brief thuis
hoeveel melk per maand moet worden afgeleverd aan de Coöpe
ratie, ongeveer 70 pet. van het totaal der productie. Daarvoor
ontvangt men 12 Kopeken per L., terwijl de handelsprijs is 1.50
tot 2 Roebel per L.
Zoo gaat het met alle producten: het grootste percentage er
van moet tegen zeer lage prijs worden afgeleverd aan Coöpe
ratie of partijbestuur, zoodat de boer in armoe leeft
Het leger, de GepeOe, de partijbestuurders, de hooge ambte
narenzij krijgen alles volop en voor zoover ze nog betalen
tegen een zeer lagen prijs, maar de boer en de arbeider kun
nen niet komen aan de eenvoudigste levensbehoeften
De winter va '32 en '33 was zeer slecht voor de rayons rond
de Kaspische Zee. Het brood was schaars of in het geheei
niet te verkrijgen in de Coöperatie; alom werd honger ge
leden. Op de vrije markt kostte het brood 10 k 12 R. per K.G.
Vroeg in den middag stond het volk reeds voor de magazijnen
om als het er was de dagelijksche portie van 600 gram te
kunnen koopen en zeer velen keerden laat in den nacht huis
waarts zonder brood, waardoor men moest vervallen aan het
commercial brood. In de geheele omgeving was er honger,
van Bakoe tot Gyriff, maar ook in de Wolga-Duitsche repu
bliek, waar ook typhus heerschte.
Een Oostenrijker, die te Bakoe architect was, vertelde mij,
dat in Maart en April meer dan 30.000 menschen stierven aau
typhus en ondervoeding.
In de omgeving van Urbach (Wolga-Duitsche Republiek)
stierven geheele dorpen uit. Een goede bekende van me kreeg
een telegram, dat z'n moeder typhus had gekregen. Acht dagen
later 'kwam hij terugvader, moeder en een broer waren
van ziekte en gebrek gestorven. Wat had de man er kunnen
doen? Bij ons was immers ook gebrek?
In Augustus van dit jaar (1934) sprak ik mannen en vrou
wen, die uit de Wolga-Duitsche gekomen waren. Ze waren weg
gegaan om niet den hongerdood te sterven.
„Nu is het er al slecht", zeiden ze, „maar deze winter wordt
het vreeselijk!"
Het is ook uitgekomen.
In den zomer kunnen de menschen In de landbouwdistricten
nog leven; dan wordt aan de collectivisten brood verstrekt In
den winter moeten zij het echter koopen van het aandeel, dat
zij van de totale productie hebben overgehouden en dat is niet
veel, omdat bijna alles aan de coöperaties moet worden afge
leverd.
Als men de Russische persberichten zou gelooven geschiedt op
het gebied van de landbouw alles uit vrije wil. Niemand wordt
geprest om collectief te arbeiden.
Daarvan kreeg ik een voorbeeld uit Marienbad.
De boeren werkten daar nog steeds met paarden en ossen,
maar kregen een aanltod om deze te doen vervangen door trac
toren. De boeren, misschien ook een beetje aangepakt door de
motorkoorts, besloten het te doen. De tractoren kwamen en de
paarden en ossen werden weggevoerd. Na een paar dagen be
merkten echter de boeren, dat men hun beesten drie dagen zon
der eten op een afgesloten terrein had laten staan. Dat was
hun te machtig en ze hanlden ze terug. Liever nog 300 Roebel
per jaar belasting betaald voor hun paard, dan dit te laten
krepeeren.
Dat mocht natuurlijk, want niemand was gedwongen collec
tief te gaan werken. Alleen kwam het partijbestuur eens vra
gen, wat hun land opbracht. Dat was maximaal 300 centenaar.
„Goed", zei men, „dan moet je het zoo ver op weten te voeren,
dat je ons 400 centenaar kunt afdragen".
Toen men het partijbestuur op de onmogelijkheid van dezr.n
eisch wees, zei men: „Je kunt er heel gemakkelijk afkomen!
Ga dan collectief werken!"
Men ziet hieruit hoe groot de vrijheid is om niet-collectief
te werken.
Maar in collectief werken beteekent ook geen weelde.
Men krijgt landbouwwerktuigen en zaad; volgens een bepaald
zaaiplan moet het land worden bewerkt en men krijgt ook een
opgave thuis hoeveel het land moet opbrengen. Dat is 't plan.
Wordt het „plan" niet vervuld, dan houdt de staat vast aan
het tc leveren kwantum en de boer lijdt honger. Komt men
boven het plan, wel, dan wordt nog terwijl het graan te velue
staat het percentage van aflevering verhoogd, zooals dat in Mei
1934 geschiedde. Komt er dan, zooals dit jaar, een groote
droogte, die de oogst doet tegenvallen, dan werkt de boer
alleen voor den staat en lijdt nog honger toe. Nu ja, zal men
zeggen, maar een boer weet er toch wel raad op voldoende
voor zich zelf te houden? In Rusland niet, want de Militia is
overal en ook op het platteland heeft men soldaten, die heel
nuttig werk doen voor de staat bij de graanaflevering.
Gedurende den zomer kan de boer nog rekenen op 1 K.G.
brood per dag, maar daarna: dan komt voor de meesten de
armoede.
XII
ASTRAKAN HONGERT!
De sterkste indrukken, die ik van hongerend Rusland
heb meegenomen stammen uit Astrakan. Ik ben geen schrijver
van professie; was ik het, dan zou ik alleen over deze honge
rende stad een roman kunnen schrijven, die bovendien dan op
waarheid gegrond zou zijn.
Reeds mijn eerste indrukken van Astrakan waren die van
een totaal verarmde en verwaarloosde stad. Strikt genomen
had men in 1932 in heel Astrakan, een stad toch van 250.900
inwoners, niet meer dan drie begaanbare straten: de Rosa
Luxemburgstraat, de Bratskaja (Broeder)straat en de Ylutza
Sovjet (Raadhuisstraat zouden we ^ier zeggen).
Daarvan was de laatste nog de beste: men was er in 1932
met 300 mannen en vrouwen bezig met asphalteeren. In dc
Rosa Luxeniburgstraat zakte men als het regende toch nog tot
over de enkels in de modder weg en de overige straten van
Astrakan deden denkon aan de slagvelden van België en Frank
rijk, vol kuilen en gaten als ze waren.
De verwaarloozing beperkte zich niet tot de straten, maar was
ook opvallend aan de huizen. Zoo was aan de Gosbank in de
Rosa Luxemburgstraat nog duidelijk te' zien, dat dit een voor
naam gebouw was geweest, maar nu was alles decadent: de
muren met gaten er in, alles even vuil en typische tegen
stelling te midden van de vuile rommel van allerlei kan-
toorhokken een directiekamer, die zeer weelderig was inge
richt. Ik heb later wel eens gedacht: de Gosbank van Astrakan
geeft eigenlijk een juist beeld van de hcele Russische samen
leving.
Boven op 'n heuvel heeft
vroeger de Tartarenkerk
gestaan, d. w. z. als kcik.
Nu staat het gebouw er
nog, maar het doet geen
dienst meer als kerk,
maar als kazerne. In het
zeer groote geitouw huizon
nu de soldaten en de
binnenplaats dient als
exercitie-terrein. Het kerk
hof werd in 1932 opge
ruimd. Hier zou "t „Brats
kaja Sad" (Broederpai k)
komen, waarvan reeds n
gedeelte klaar was. In hei
midden is een monument
opgericht voor Je gevalle
nen bij de revolutie
Ook in de Sovj "tstraat
vindt men sporen ven de
omwenteling. Do kerk.
naast het gerecn sgeboiiw
is een ruïne geworden en
bel gererhtsgeiHiitw zelf
doet meer aan een |mk
Vroegere Tartarenkerk. dinu als ',uis Maat
kazerne wordt gebruikt. sovjet, het Raadhuis, is a
pracht van een gebouw,
een lust om naar te zien. Vroeger moet het een groote ua .k
instelting hebben toebehoord, maar nu is het geheel geresiao-
straat af kon men de groote vergaderzaal zien
reerd. Vau
met prachtige lichtkronen.
(Wordt vervolgd.)
