2 MAANDAG 14 JANUARI 1935
EERSTE BLAD PAG. 3
Schoolnieuws.
KARL BARTH NAAR NEDERLAND?
QHjkeas een lelegnam aan de Tel. heeft de
voorzitter van de Dlenststrafkamcr voor het regee-
flfngsdistrict Keulen medegedeeld, dat de in de pers
gepubliceerde bewering, dat prof. Kari Barth uit
Bonn wegens zijn houding in zake den eed van
trouw aan Hitier, uit zlV» ambt zou zijn ontzet,
onjuist is. Prof. Barth is veel eer wegens ecnige
bedenke] IJ kc politieke ui tlatingen
zijn weiger mg den Duitschen groet te brengen in
de colleges der universiteit, en wegens zijn afwij
zing van den nieuwen staat, ontslagen. De eeds
kwestie heeft 6lechts een ondergeschikte rol ge
speeld. Prof. Barth kan overigens in hooger beroep
komen, zoodat de afzetting nog niet definitief
Prof. Dr. H. Visschers bezwaar
In het Jongste nummer van het Gereformeerd
Weekblad verblijdt prof. dr. H. Visscher zich o-
hét feit. dat ook in kringen die tot dusver weinig
financieel offerden voor de universitaire opleiding
thans een fonds wordt bijeengebracht om prof. dr
1 Kari Barth naar Nederland te halen. Maar de hoog
leeraar critiseerr, dat men dit juist nu heeft gedaan,
.Jdet optreden van dit comité", aldus prof. Vis
scher, „draagt een eenigszins demonstratief karak
ter. Naar mijn oordeel wordt op deze wijze een
houding a an genome» tegenover kwesties tusschen
de regeering van een naburig land, en dit geval
dan Duitscbland, en haar ambtenaren. Een derge
lijke demonstratieve handeling moet niet slechts op
de Duitsche regeering maar ook op het Dulcsche
volk een onaangename indruk maken. Het ligt niet
op onzen weg teekenen van goed- of afkeuring
te geven over wat de Duilsche regeering elscht
van haar ambtenaren. Nu schijnt deze actie prae-
matuur. Het ware verstandiger geweest te wachten
tot alle relatie tusschen prof Barth, die immers.
ben ik wel ingelicht, een Zwitser is. en de Duit-
I sche regeering, volkpmen was geëindigd".
NEUROCHIRURGIE
Een nieuwe afdeeling te Utrecht
De psychiatrische en neurologische kli-
niek van prof L. Bouman, behoorende tot
i de Stichting „Stads- en Academisch Ziekerv
huis" te Utrecht, mag zich sedert enkele
dagen in een nieuwe afdeeling voor neuro-
chirurgie verheugen, waardoor een lang
gekoesterde wcnsch tot vervulling is geko
men. Wat geen enikele Rijksuniversiteit tot
j heden toe bezat, had de Amtsterdamsc.he
Universiteit reeds in de Neurologische Kli
niek van prof. Brouwer en deze achterstand
i is nu in de opening van de neurochirurgi-
sche afdeeling aan bovengenoemde kliniek
opgeheven.
I Meer en meer is men overtuigd, dat de
harsen- en ruggemergs-chirurgie speciale
i eischen aan den chirurg stelt en dat een
bijzondere opleiding daarvoor noodig is.
i Cushing, destijds in Boston, is de pionier
geweest op dit gebied en vele chirurgen uit
l Europa zijn gedurende korteien of langeren
tijd Luj hem geweest, teneinde zich in die
bepaalde richting te bekwamen.
De kliniek heeft moeilijke maanden ach-
ter den rug door het vele ongerief, dat de
verbouwing gaf. Men heeft zich gaarne deze
opofferingen getroost met het oog op het
yele goede, dat nu lot stand is gebracht.
Het Voorbereidend Onderwijs
Het aantal leerlingen
der scholen steeg ven 174.045 in, 1929 tot
191.383 in 1932. In drie jaren tijds valt der
halve een accres met 17.338 leerlingen, dat
is met 10 vast te stellen. De toeneming
is niet regelmatig verloopen. In 1930 viel
een stijging met 2.7 in 1931 oen mot 2.3
en in 1932 een met 4
De opmerkelijke toeneming van het aan
tal leerlingen in het laatstgenoemde ju ar
hangt samen met de verhooging van den
leeftijd van toelating tot de scholen voor
gewoon lager onderwijs. Als gevolg van
dezen maatregel bleven de leerlingen de
scholen voor voorbereidend onderwijs lan
ger bezoeken dan vroeger het gevel was.
Liever dan ons te verdiepen in de abso
lute leerlingenaantallen waarover wij
trouwens reeds eerder berichtten willen
wij thans aandacht schenken aan de ver
breiding van het voorbereidend
o li d e r w ij s in de provinciën en gemeente-
groepen. Door het. aantal leerlingen der be
waarscholen in den leeftijd van 36 jaar te
betrekken op de bevolking in dcnzelfden
leeftijd kan men een verhoudtngscijfer vast
stellen, dat dë intensiteit van het voorberei
dend onderwijs aangeeft. Dit cijfer is voor
het geheele Rijk 28.7.
Boven dit gemiddelde blijkt het bewaar
school-onderwijs te zijn ontwikkeld in Noord
Brabant (34.5),- Zuid-Holland (32.9) en Noord
Holland (30.8), en bensden dit gemiddelde
in Gelderland (20.-), Utrecht (23.5), Overijssel
(17.6), Friesland (17.3) en Groningen (15.2).
Verreweg het minst be teekent dit onderwijs
iii Drente (6.2).
Voorts kan worden vastgesteld, dat het
percentage kinderen, dat de bewaarscholen
bezoekt, met de grootte der gemeenten op
klimt, althans waarneer men de 6 groote ste
den tot één groep vereenigt. De opklimming
der vijf gemeentegroepen is dan als volgt:
19.3 21.- 27.7 34.1 en 38.4 Tus
schen de gemeenten met meer dan 100.000
inwoners onderling bestaan er verschillen
van beteekenis. Den Haag (43.9 staat bo
venaan. Hier nadert het gedeelte der kinde-
fen van 36 jaar ,dait een voorbereidende
school bezoekt, de helft. Daarna volgen Rot
terdam (39.3 en Groningen (39.1 Ver
volgens karnt Amsterdam (35.9 Eindelijk
Utrecht (34.3 en Haarlem (34.-
In de grootere gemeenten zijn de cijfers
voor de jongens iets hooger dan voor de
meisjes. In de kleinere gemeenten is de ver
houding omgekeerd.
Ook voor
de leerkrachten
zien wij, om de meergemelde reden, af van
het, vermelden van de absolute cijfers. Wij
schenken thans echter een oogenblik aan
dacht aan de bevoegdheid der hoofden, on
derwijzeressen en kweekelingen. Navolgend
staatje geeft een algemeen overzicht
deze materie. Er blijkt uit, hoeveel procent
van de genoemde soorten van leerkrachten
bij ojk der richtingen gediplomeerd i6, on
geacht of het diploma een A- dan wel een
B-diploma is.
Percentage gediplomeerde
hoofden onderwij- kweeke- To-
zeressen lingen taal
Openbaar 94.7 90.7 72.3 84.4
Prot-Chr. 78.9 75.0 23.0 56.5
R.-Ka/th. 60.6 77.1 35.3 55.2
Neutr. bijz. 69.3 48.2 22.8 55.3
Totaal bijz. 66.3 61.2 27.4 55.6
Alg. totaal 70.4 69.5 44.4 63.3
Uit deze cijfera blijkt, dat de openbare
scholen er, wat de bevoegdheid dor leer
krachten betreft, gunstiger voorstaan dan
de bijzondere. Zoowel bij de openbare als
bij de bijzondere scholen valt eohter sinds
1329 .ecu toeneming te bespeuren. Toen be
droegen de totale percentages bevoegden
voor openbaar en bijzonder respectiovlijk
78.4 en 52.3 In 19S3 waren deze cijfoi's
84.4 en 55.6
de klassegrootte,
een ccderwerp, waarnaar bij dezen tak van ooder-
wijs ook steeds de belangstelling uitgaat.
Het blijkt, dat in de openbare scholen 74.3 pet.,
in de Protestantsch-Christeiijke scholen 67 pet., m
de Roomsch-Kathoheke scholen 43.4 pet. en in de
neutrale bijzondere scholen 83.3 pet. der leer
krachten waaronder hier de gezamenlijke hoof
den en onderwijzeressen zijn te verstaan een
klasse van niet meer dan 40 leerlingen beeft. Hei
hooge percentage, in deze opsomming voor de
neutrale bijzondere scholen gevonden. viodt zijc
verklaring in andere oorzaken dan het eveneens
hooge verhoudCgscijfer voor de openbare scho
len. n.l niet in een vrij sterke personeelsbezetting
van de grootere scholen, maar in het groot aanta.
kleine schooltjes bij dezen tak van onderwijs.
Bij het openbaar onderwijs bevat 22.7 pet-, bij
het Protestantsch-Christelijk onderwijs 30,6 pet.,
bij het Roomsch-Katholiek onderwijs 55.1 pet. en
bij bet neutraal bijzonder onderwijs 15,9 pet. der
klassen meer dan 40 leerlingen.
Er zijn 204 klassen met een leerhngental, vari-
eerend van 61 tot 80; 181 van deze kJassen wor
den in Roomsch-KathoHeke scholen aangetroffen.
Nog immer is er een aantal klassen, waar het aan
tal leerlingen de 80 te boven gaat; het zijn er
ditmaal 42 in totaal, waarvan 40 in Roomsch-
Kathoheke scholen. Hoe droevig deze cijfers ook
mogen zijn, toch valt er, vergeleken met 1929 een
vooruitgang te bespeuren. Toen bedroeg het aan
tal klassen met 61—80 leerlingen nog 247, waar
onder 225 op Rocmsch-Katholieke scholen en wa
ren er nog 61 klassen met meer dan 80 leerlingen,
waaronder 58 op Roomsch-Kathoheke scholen.
Kleine klassen, van minder dan 20 leerlingen
jn er thans juist evenveel als in 1929, nl. 252.
Het ambulantisme is van 1929—1932 bij aiJe
richtingen afgenomen. Bij het openhaar onderwijs
liep het aantal ambulante hoofden en onderwijze-
q terug van 52 tot 34; bij het Protestantsch-
Christelijk onderwijs van 47 tot 24; bij 't Roomsch
Katholiek onderwijs van 57 tot 51 en bij de neutrale
bijzondere scholen van 28 tot 9.
Wij hebben hierboven enkele voorname gege-
ms omtrent het voorbereidend onderwijs mede
gedeeld. Veel moest onvermeld blijven, andere on
derwerpen weer konden slechts even aangesneden
w-orden. Wie meer over het bewaarschoolonderwljs
.iccen schaffe zich het werkje aan Het is een
sobere, doch waardevolle documentatie over ons
kleuteronderwijs. Het boek is uitgegeven door de
Algcmeene Landsdrukkerij te 's-Gravenhage en
kost f 1.25.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Benoemd tot Kweekeliog met Akte aan de Chr.
Nat- School te Zegwaart. de heer H. Groene-
e g e n te Voorburg.
Tot tijdelijk onderwijzeres aan de Herv. School
Klundert is benoemd mej. G. van de Hel uit
Warnsveld.
CHR. L.O., M.O. EN V.H.O.
Pogingen tot blijvend contact
Om te komen tot een blijvend contact
tusschen het ,Chr. Lager. Middelbaar en
Voorbereidend Hooger Ondeivvijs, heeft te
Amsterdam, op instigatie van dr de Froe
een samenkomst plaats gehad van directeu
ren, leeraren (essen), hoofden en onderwij
zers (essen) uit genoemde onderwijsgroepen
De voorzitter der bijeenkomst, de heer Wil-
lémse zeide in zijn toelichting, dat er voor
gezorgd moet worden, dat de ouders weten
waarheen zij hun kinderen kunnen en moe-
zenden. De H.B^S. leerling kome niet op
een Ulo-school, de Ulo-leerling niet op de
H.B.S.
Dr Kolkert zou gaarne zien, dat een werk
comité zou gevormd worden. Ilij betreurde
het gemis aan contact tusschen Chr. L.O.
en M.O. en V.H.O. Wat bij neutraal onder
wijs een taktische fout genoemd zou moe
ten worden, wordt bij het Chr. onderwijs
tot zonde. Dr K. wenschte, dat ook op het
gebied van het toelatingsexamen meer
samenwerking zou ontstaan.
Dr Smit deelde mede, dat het percentage
der Chr. gozinnen in Amsterdam grooter is
dan dat der leerlingen bij het Chr. NLO. en
V.H.O. Uit ter vergadering gegeven cijfers
bleek, dat een belangrijk deel der leerlingen
an liet Chr. L.O. niet naar het Chr. M.O.
gingen. Financieel* redenen deden vaak de
ouders een andere keuze doen.
Er is nu een voorloopig comité benoemd
•an personen uit alle groepen van het Chr.
L.O., M.O. en V.H.O., waarvan als voorloo
pig secretaris optreedt, de heer W. Sleumer
T.zn, van Bröestr. 1S8, Amsterdam-Zuid.
WESTL AND SCHE UNIEDAG
Wij herinneren nog even aan den Woensdag
.s te Maassluis te houden Westlandschen Unie-
dag in de Geref. Noorderkerk aldaar.
In de morgenvergadering spreekt de heer S.
temerding. directeur van de Kon. Wilh.
Kweekschool te Rotterdam over: „De gevaren die
het Chr. onderwijs bedreigen
Des middags spreekt Prof. Dr. J. W a t e r i n k
uit Amsterdam over: „De invloed der Chr. school".
De Unierede wordt in de avondvergadering uit
gesproken door Ds. D. Westenburg. Ned.
Herv. predikant te Den Haag.
STUDENTEN-ALMANAK
N. D. D. D. 1935
Een rede over het organisch kiesrecht in
Studentenalmanak, dat is wel een weinig hors
d'oeu\ maar er was in dit geval reden voor.
De re etle-commissie van de N.D.D.D.-almanak
had plotseling gebrek aan stof gekregen, had zich
tot Prof. Dooyeweerd gewend en deze had
onmiddellijk een lezing aan haar afgestaan, die hij
28 Mej 1934 had uitgesproken voor de Centr.
Antir. Klesverg. -ce Amsterdam.
Bij nader inzien kan men voor dezen loop
zaken erkentelijk zijn; niet alleen is de inhoud
dezen jaargang, uiteraard een niet zware bezetting,
daarmee op hooger peil gebracht, maar ook het
onderwerp op zichzelf is een rustige lezing
de gewoonlijk snel gehoorde politieke rede terdege
waard. Prof Dooyeweerd toch overziet in deze
rede den achtergrond en de mogelijke gevolgen
van een ev. toepassing van de leuze der organische
volksvertegenwoordiging op den grondslag v;
een organisch kiesrecht, „de politieke geloofsbelij
denis in den modernen stormloop tegen de idee
van den rechtsstaat van de democratie, var
parlemencaire stelsel
Van de twee vormen, waarin deze idee thans
gepropageerd wordt: „de fascistische vorm van
een corporatief dwangbuis, waarin de staat van
boven af het geheele maatschappelijke leven
wringt om het t* kunnen beheerschen" zegt Prof.
Dooyeweerd. dat hij is ..een bedriegelijk masker
voor een in wezen staatsabsolutistisch systeem".
En tegenover zulke gevaarlijke moderne ideeen
zal de aotirev. parti) baar standpunt inzake het
organisch kiesrecht opnieuw hebben te bepalen.
Na een historische oriënteering en een diep
gaande beschouwing over de structuur van
Staat in verband met de antiek-heiden sche opvat
ting, dat het gezin de kiemcel van den Staat is,
komt de hoogleeraar tot de vraag, hoe onze hou
ding te bepalen zij. Zijn antwoord luidt:
„lo de eerste plaats zoo, dat wij, ln herziening
van onze vroegere houding op dit punt, de idee
van het organisch kiesrecht weer aan de inner
lijke structuur, de itmnerlijkc levenswet var
staatsverband oriënteeren.
„De gedachte, dat men op de basis van maat
schappelijke bclaogencorporaties een gejonde or-
prijs
ge vi
„Het organisch kiesrecht dient zich op te bou
wen op de gemeenten en de provinciën, dwz. op
die organische geledingen van het staatsverband
zelve, waarin het staatkundig leven in kleiner
kring tot uiting komt. Maar reëele beteekenis kan
ook zulk een organisch kiesrecht slechts hebben,
waar inderdaad een eigen „public spirit" in deze
organische coderdeelen van het staatsverband
bestaat en niet de wetgever kan zulk een
„public spirit" scheppen. Een wezenlijke politieke
organisatie van hec volk is in den modernen tijd
de taak der politieke partijen."
En voorts, de niet-staatkundage maatschappelijke
levenskringen dienen hun belangen bi) de over
heid te kunneij verdedigen. In deze lijn lag de
instelling van allerlei adviseerende lichamen als de
Hooge Raad van Arbeid, de Nijverheidsraad. de
Middenstandsraad. de Onderwijsraad, enz.
„In deze lijn worde verder gegaan!
„Maar van nu aan worde door onze partij prin
cipieel het roer omgeworpen ten aanzien van het
desideratum, deze belangenvertegenwoordiging te
ccocentreeren en om te vormen tot een tweede
kamer van het Nederlandsche Parlement.
„Onze partij heeft in deze tijden al haar krach
ten te concencreercn in den strijd tegen de mo
derne stroomingen, die de grenzen tusschen staat
en maatschappij willen ultwisschen Zij heeft haar
Calvinistisch beginsel der souvereiniteic in eigen
kring, haar Christelijk wapen tegen staatsontbin-
ding en staatsvergoding gelijkelijk.
„Ze houde dit wapen scherp gewet, door di
beginsel te zuiveren van alle verkeerde bijmeag-
selen, ook in de leuze van het „organisch kies
recht".
Behalve deze, ook in den vorm belangwekkende
rede van Prof. Dooyeweerd en de gebruikelijke
opgaven omtrent de personalia der V.U., bevat de
Almanak ook een paar schetsen, impressies eigen
lijk. en een beschouwing van J. L. van Apeldoorn
over Bach in verband met zijn 350sten geboorte
dag, die in dit jaar valt. Uit het Varium hebben
wij al een en ander vermeld. Alles samen: een
welvoorzien en afwisselend menu.
Examens
ACADEMISCHE EXAMENS
UTRECHT. Cand. geneeskunde de heeren I. A.
van Loon, P. Groenhart, J. H. E. Batenburg, H.
Slingenberg, H. Dormaar, E. F. L Schoenmakers,
en de dames A. Wiersum en A. M. E. L. Sand-
berg.
AMSTERDAM. Doct.-examen geneeskunde de
heeren H B. van Haren, J. J. Henrichs, B. S.
Hylkema en Ariëns Kappers en mejuffrouw B.
C. Mulders.
Kunst en Letteren.
Nederlandsch-Duitsche
ruilconcerten
Men schrijft ons uit Berlijji:
Reeds eerder hebben wij de aandacht on
zer lezers gevestigd op de intieme huiscon
certen, welke te Berlijn door onzen landge
noot Hendrik Bronsgeest, in samenwerking
met den Duitscher Gerhard Bergien in de
wintermaanden worden gegeven. Beiden
haden zich reeds in 1930 ten doel gesteld,
jonge kunstenaars, die in een wereldstad
gelijk Berlijn nu eenmaal is voor de
groote concertzaal vooralsnog niet in aan
merking komen, in intiemen kring de mo
gelijkheid, te,?bieden, aan. hun talent uiting
te geven. Zoo nu en dan waren wij bij zulke
origineélë huisconcerten aanwezig en uit de
toenemende belangstelling van het verwen
de publiek viel af te leiden, dat ze inder
daad in een bestaande behoefte voorzien.
in de Kaiserallee is men thans naar de
Motzstrasse, op den heok van den Victoria
Luise Platz verhuisd en in dit bijzonder ge
schikt en artistiek milieu woonden we reeds
enkele maanden geleden het eerste intieme
concert bij, toen het volledig Japansche ge
zantschap naar een jonge, zeer begaafde Ja
pansche zangeres kwam luisteren, een be
wijs, dat men hier inderdaad met een inter
nationaal gedachte onderneming te maken
heeft.
Bergien-Bronsgecst zijn dit jaar nog een
stapje verder gegaan op den door hen een
maal ingeslagen weg: met 't oog op verschil
lende deviezenbeperkingen zagen zij bijtijds
in, dat 't alleen voor de allergrootsten en
meest bekenden onder de internationale
kunstenaars onder de tegenwoordige omstan
digheden nog doenlijk is, met allerlei risico
de uitnoodiging voor een buitenlandsch com
cert te accepteeren en derhalve hebben zij
thans het initiatief genomen voor het hou
den van zoogenaamde „Austauschkonzerte"
dus ruilconcerten tusschen Duitschland en
zooveel mogelijk andere naties. Met verschil
lende landen worden onderhandelingen ge
voerd en waar Hendrik Bronsgeest Neder
lander is gebleven, lag het in de logische
lijn, dat hij er reeds in slaagde, een begin
te maken met Duitsch-Nederlandsche en
Nederlandsch-Duitsche concerten.
De bedoeling is, om aan jonge en talent
volle kunstenaars die onder den druk der
omstandigheden nog niet naar voren kon
den komen, een aantrekkelijke gelegenheid
te bieden, hun talent tot ontplooiing te
brengen en de aandacht van een kunstlie
vend publiek hiervoor te winnen. Zij, die
reeds carrière hebben gemaakt, komen voor
deze huisconcerten niet in aanmerking.
Daarentegen wordt ervoor ingestaan, dat
slechts jonge menschcn, die op het gebied
van zang, muziek of declamatie iets hebben
te bieden, hier een proef vau hun talent
kunnen bieden. Hoe zouden anders de mees
ten der jonge kunstenaars eraan kunnen
denken als Nederlander een concert in
Duitschland, of als Duitscher een concert
in Nederland te ondernemen'? Op zijn minst
is hiertoe immers voor ons land een bedrag
van 300 tot 500 gulden en voor Duitschland
de kapitale som van 600 tot 1000 mark toe
noodig!
Hendrik Bronsgeest en Bergien willen in
dezen bemiddelend optreden en hebben hier
toe de medewerking verkregen van het Ne-
derlandsoh gezantschap te Berlijn en bet
rijksministerie voor volksontwikkeling en
propaganda (wel to verstaan niet de finan-
cieele medewerking, maar de moreele onder
steuning), voorts de bemiddeling van de
Duitsch-Nederlandsche Vereeniging te Ber
lijn en het Duitsche gezantschap in Den
Haag, terwijl thans ook do radio-onderne
mingen in beide landen, ten onzent de
A.V.R.O., haar medewerking hebben toege
zegd. Na voorbereidende besprekingen te
Berlijn heeft Hendrik Bronsgeest ook in ons
land contact gezocht en verkregen, zoodat
men thans kan zeggen, dat er spijkers met
koppen geslagen ziju!
Het eerste Nederlandsch-Duitsche ruilcon-
eert zal reeds deze maand worden gehouden
en wel zal op 15 Jap a.s. in de kunstzaal
Kleykamp in Den Haag en den lSen Jan.
in het huis van de „Deutsche Gesellschaft"
te Rotterdam een concert van jonge Duit
sche kunstenaars worden gegeven, terwijl
den 17en Januari aan de hierbij betrokken
jonge kunstenaars ln Hilversum gelegenheid
zal worden gegeven, voor de luisteraars der
A.V.R.O. te nnisieeeren. Voor dit eerste ruil-
eoneert heeft men uitgezocht Willy Heuser,
viool en Mcta Heuser, yleugel.
Eind Januari zal dan in de concertzaal
Bronsgeest-Bergien het eerste concert van
dit jaar door aankomende Nederlandsche
kunstenaar» worden gearangeord. Het pro
gram voor de concerten vau Willy en Meta
Heuser in Nederland omvat werken van
Mozart, Brahms en Max Reger.
In plaats van aanzienlijke con eert kosten
zullen de jonge kunstenaars uitsluitend hun
reiskosten moeten dragen, want er is reeds
een regeling getroffen, om Duitsche kunste
naars in ons land en Nederlandsche colle
ga's in Duitschland de kosten \oor logies
en oponthoud te besparen, doordat ze koste
loos bij eigen landgenooten worden onderge
bracht. Zoodoende is men al een aardigen
stap op weg, om te komen tot hot voorstel
len vau den „onbekenden kunstenaar met
talent".
Bronsgeest-Bergieji hebben dus voor hun
originccle plannen de goedkeuring en mede
werking van meerdere officieelo Nederland
sche en Duitsche instanties weten te winnen
maar ook van niet-officieele zijde is hun onder
nemingsgeest met waardeering beantwoord.
Zoo liet ik mij vertellen, dat een kunstlie
vende landgenoote zich bereid heeft
klaard, om voor elk concert in Nederland
ech bijdrage ter ondersteuning te geven.
Daar hierdoor de kosten voor deze concer
ten worden verminderd, wordt de kans al
licht grooter, concerten van landgenooten
in Duitschland te financieren.
Dit alles is nog maar een begin. Men
'hoopt door medewerking van andere regee-
rLngen en gezantschappen tot een organisa
tie van internationale concerten te komen,
Bronsgeest en Bergien zouden dan leiding
hebben van de „Zentrale Internationaler
Austauschkonzerte".
Voor de eerste Nederlandsch-Duitsche en
Duitsoh-Nederlandsche concerten kan wor
den aangenomen, dat de Duitsche gezant te
's Graveuhage, graaf von Zecli-Burkersrode
cn H.M.'s gezant te Berlijn, graaf van Lim
burg Stiruin, het protectoraat zullen aan
vaarden.
DICKENS,
de beroemde Engelsche schrijver, is als mensch de
laatste tijd diep verguisd. De publicatie van
ven van zijn vrouw werkte daaraan niet weinig
André Mauroïs heeft thans een boek ovei
Dickens geschreven, dat diens fouten en zwak
heden erkent, maar hem toch tracht te zuiverer
van bet verwijt van opzettelijke ij-delheid en hypo
crisie.
JEF LAST ALS RUSSISCH VOORLICHTER
Te Moskou ziet een letterkundige encyclopaedic
het licht. De thans overleden Locnaisjarski heeft
hec werk geprojecteerd Het omvat de heele wereld
literatuur in verleden en heden.
In het achtste deel dezer encyclopaedic heeft
Jef Last een 16 kolom groot artikel bijgedragen,
bedoelende de Russen in te lichten over de Neder
landsche literatuur. Op zichzelf kao het niet anders
dan gewaardeerd worden, dat een Nederlander
gevraagd wordt het buitenland over zijn eigen
land in te lichten. Al is het natuurlijk begrijpelijk,
dat iemand als Last geen objectief beeld vermag
te geven, noch ook geven wil.
Last's oriënteerend opstel, voor Russische oogen
bestemd, deed echter wonderlijke ervaringen op.
De schrijver deel daarover in de Nederlandsche
pers het volgende mee. dat een fel licht werpt
over de betrouwbaarheid der Sovjetliteratoren:
„De vertaling, door den h. Zaimofsky
zegt hij kreeg ik pas te zien toen men mij,
tijdens het schrijverskongres ln Moskou, de
drukproeven-aanbood. Het bleek mij toen. dat
de o. zang van het artikel, zonder mijn
kennis en zeer onoordeelkundig tot op
vierde was ingekrompen, waarbij men ook
vele namen geschrapt had. In de tweede plaats
was de vertaling vaak meer op de gis dan
letterlijk gemaakt en waren hoogst storende
fouten bij dozijnen ingeslopen. Toen ik onmid
dellijk bij de redactie protesteerde, deelde mer
mij mede „dat alleen nog drukproeven ver
scheurd kenden worden, omdat het heele num
mer al opgemaakt was". Ik heb hierna een uit
voerig schrijven aan de redactie gericht en
schrift daarvan aan verschillende personen
Moskou doen toekomen, waarin ik de vo
naamste fouten aangaf en tevens uitdrukkelijk
de verantwoording voor het artikel, zooals het
daar lag, afwees."
Gemengd Nieuws.
Felle brand te Breda
ECHTPAAR MET MOEliE GERED
Te Breda is vermoedelijk tengevolge van
het te hard stoken van een kachel, brand ont
staan in het schoenenmagazij van de firma
M. C. Broeders- van Gemert aan het Achter
om. Het gebouw, waarin duizenden paren
schoenen waren opgeslagen, was binnen kor
ten tjjd een vuurzee. De brandweer gaf met
tien stalen wat*»r, doch kon niet voorkomen,
dat het geheel pand uitbrandde. Het blus-
schingswerk leverde groote moeilijkheden op
daar het perceel geheel was ingesloten dooi
andere huizen. Een oogenblik hebben de ma
gazijnen van den brandstoffenhandel van de
Gebr. de Nijs aan de Jan van P-olanenkade
groot gevaar geloopen. Het dak hiervan raak
te reeds in brand, doch de brandweer slaagdt
er in erger te voorkomen.
Te ongeveer tien uur was men den brand
meester; de nablussching nam het verdere
deel van den avond en ook een groot deel van
den nacht in beslag. De schoenenvoorraad, wel
ke door het vuur is vernietigd, was slechts
gedeeltelijk verzekerd. De belendende wonin
gen hadden ernstig door het water te lijden.
Een echtpaar, waarvan de man blind e
vrouw doofstom was, kon met groote moeite
uit een dezer woningen worden gered. Mede
is verloren gegaan een groote hoeveelheid
garen en sigaretten, van de firma Engbert-
ren. welke in de magazijnen was opgeslagen.
Do geheele voorraad, bestaande uit eenige
duizenden paren schoenen, werd een prooi
der vlammen. De schade beloopt f 8000.
BOOTTREIN
„JOHAN VAN OLDENBARNEVELDT"
De trein in aansluiting met het IS Jan.
as. van Genua vertrekkende m.s. „Johan
van Oldenbarneveldt" zal Donderdagmor
gen om 7.53 uur van Den Haag S.., S.55
uur van Utrecht C.S., 9.54 uur van Arn
hem, 10.31 uur van Nijmegen vertrekken.
Vertrek van de aansluitende trein naar
Utrecht: van Amsterdam C..S. 7.38 uur,
Amsterdam W.P. 7.53 of 8.15 uur, Rotter
dam-Maas 7.15 uur. Aankomst te Genua
Vrijdagmorgen om 7.31 uur.
I>E BRANDSTICHTING TE BILTHOVEN
De hotelier, die Donderdag in zyn hotel Con
traal te Bilthoven brand heeft gesticht, is ter
beschikking van den officier van justitie te
Utrecht gesteld. Ook zal hij zich voor den
rechter te verantwoorden hebben wegens
meineed inzake een transactie, omtrent zyn
woningbureau.
Aoitobus te water gereden
Een ernstig, zes licht
gewonden
Men meldt ons uit Heer Ilugo-
vaard (N.-H.):
Vannacht om half één is alhier eert
personen-auto, waarin acht personen
waren gezeten, allen uit Hoorn af
komstig, bij het nemen van de bocht
naar den Hondeweg, met een zeven
tig K.M. snelheid in een sloot langs
dea weg gereden.
Een tweetal veldwachters, die toevallig in
de nabijheid surveilleerden, schoten ijlings
toe bij het hooren van hulpgeroep en i
gerinkel. Zij sprongen direct in de sloot eu
tot hun middel in het water staande,
trachtten zij de inzittenden uit de auto, die
op zijn kant in het water lag, te bevrijden
De chauffeur, J. Bakker, bleek er het ergst
a nan toe. Hij had een zware hoofdwonde
bekomen en moest door een medicus win
den verbonden en vervolgens naar het zie
kenhuis vervoerd worden. De ander© dren
kelingen werden naar het Raadhuis over
gebracht, waar zij in de warmte op verhaal
konden komen. Zij hadden allen lichte snij
wondon opgeloopen, doch behoefden zich
niet onder medische behandeling te stellen.
Tegen den chauffeur is proces-verbaal
opgemaakt, wegens overtreding der maxi
mum-snelheid. De chauffeur verklaarde,
dat het ongeluk te wijten was aan de glad
heid van den weg.
Doodelijk auto-ongeluk
Te Arnhem is in het St Elisabeths zieken
huis overleden, de chauffeur E. T. S. uit
Haarlem, die in den nacht van Zaterdag op
Zondag j.l. by een auto-ongeval onder Heel-
sum ernstig werd gewond.
EEN DOODELIJKE SPRONG
By Wolfheze is een arrestant, welke zich
den sneltrein Arnhem-Utrecht bevond, uit
den wagon gesprongen. De man werd levens
gevaarlijk gewond en is naar het gemeente
ziekenhuis te Arnhem overgebracht. De ar
restant, die op heeterdaad betrapt was by
een inbraak in een juwelierswinkel te Nijme-
zou worden overgebracht naar Rotterdam
verband met een door den vreemdelingen
dienst ingesteld onderzoek. Hy had den hem
begeleidenden rechercheur verzocht zich naar
het toilet te mogen begeven, hetgeen hem
werd toegestaan. In het toilet heeft hy zich
toen uit het raampje weten te werken. Zyn
daad werd onmiddellijk opgemerkt. De man,
een Duitscher, is aan de gevolgen gestorven.
DOOR DEN TREIN VERMORZELD
Op den onbewaakten overweg aan het Mo
leneind te Teteringen is de wielrijder S., af
komstig uit Teteringen en omstreeks 45 jaar
oud, door den trein overreden en gedood. Toen
de trein te Roosendaal aankwam werden er op
de machine enkele onderdeelen van een fiets
aangetroffen. Onmiddellijk werd langs de lyn
een onderzoek ingesteld met vermeld resultaat
DE DOODELIJKE SPIJKER
Men meldt ons uit Werkendam:
Het 8-jarig zoontje Van den heer H. van
Drunen in den polder Bloemplaat. (Biesbosch)
is, doordat het zich met een spijker had ver
wond, aan bloedvergiftiging overleden.
VERDRONKEN
Te Swalmen (L.) is in de Maas gevonden
het lijk van den grintdelver H. E. uit Bera-
mel, die veertien dagen geleden over boord
was geslagen en verdronken.
AUTO-ONGELUK
Bij Hengelo (Ov.) reed ter hoogte van
het café „De Broeierd" een auto, bestuurd
door J. A. V., wonende te Groningen, van
achteren op een met een paard bespannen
boerenwagen, bestuurd door J. D. Op den
wagen zat tevens de moeder van den be
stuurder, de wed. D. Beiden werden door den
hevigen schok van den wagen geslingerd en
klaagden over pijn in de beenen. Zij zijn
per auto naar hun woning overgebracht. Het
paard werd gedood. De auto werd aan de
voorzijde ingedrukt. De bestuurder bekwam
geen letse'
AUTO'S TE WATER
Bp Megen (N.-Br.) slipte door de gladheid
van den weg een autobus bij den afrit van den
dijk. De chauffeur verloor de macht
zijn stuur, met het gevolg, dat de bus, waar
in behalve de bestuurder nog twee Francisca
ner paters gezeten waren, van den weg reed,
kantelde en in een sloot terecht kwam. Als
door een wonder bleven de inzittenden onge
deerd. De bus wag echter zwaar beschadigd
moest met paard en wagen worden gelicht.
Te Ouderkerk a. d. IJssel reed, vermoedelijk
doordat de bestuurder de macht over het stuur
verloor, van den Schaapjeszydeweg een
sonenauto, waarin twee inzittenden zb'h be
vonden. in de sloot. De auto kantelde om. De
inzittenden konden de auto verlaten. De be
stuurder bleek de heer Art Broere van
Lekkerkerk te zyn. Een wielrijder die vlak
voor de auto uitreed toen het ongeval
gebeurde, ontsnapte ternauwernood aan het
gevaar. De auto is, na gelicht te zyn, naar
de garage van de firma Van Hoevelaken
overgebracht.
BRAND IN EEN SPOORWEGWA0OQV
D© fP-po—o-^Pon, die dagelijks hetMaaj
sche buis- en straatvuil van de Hofstad naar
Drente brengen, bly'ven des Zondags in de
Rietland staan. In een dezer wagens brak ver
moedelijk door broeiing brand uit. Met een
paar stralen op de motorspuit werd het vuur
gebluscht. De wagon leed ernstige schade.
WEER OP VRIJE VOETEN GESTELD
Naar wy vernemen, is G. E., die op 3 Jan.
JJ. gearresteerd werd, verdacht van brand
t.e hebben gesticht in zijn hotel te Warffum.
thans uit het Huis van Bewaring te Gronin
gen, waarheen hy was overgebracht, ontsla
gen en naar Warffum teruggekeerd.
BRANDSTICHTING
Te Enschede is de brandweer gealarmeerd
voor een brand, we'ke was uitgebroken in een
woning aan den Uaselerweg, bewoond door
rekeren T. Het vuur bleek op verschillende
plaatsen te zijn uitgebroken. Door het actief
optreden van de brandweer waren de vlam
men spoedig gebluscht. Het onmiddellijk inge
stelde onderzoek gaf aanleiding den bewoner
op vermoeden van brandstichting te arrestee
ren,
ECONOMIE EN FINANCIEN
DE CONJUNCTUUR IN
NEDERLAND
Stijgende werkloosheid
Waar de ergste slagen vielen
Terwijl in een aantal Tanden thans wel in
nwerder* of mindere mate verbetering dei*
Junctuur vaJt waar te nemen, is daarran
•r Nede«rtand op het eind ran 193i nog vrtj-
1 niets te bespeuren, aldus iezen wij m de
Maandelijkse he Mededeeürw^en van ,.I>e Neder
landsche Conjunctuur", ui toegeven door het
ntraal Bureau voor de 8taU»tle&. in overlep
-t het Ned. Ec. Instituut te Rotterdam. E"»
opleving in de tweede helft Tan 1?33 Is
g-eheei te niet geAian door den vrijwel onemder-
eu achteruitgang, die Id het voorjaar vaU
ls begonnen,
werkloosheid was op het eind van No
vember 1934 veel grooter dam een en twee jaaa'
-roeger; bij de arbeidsbeurzen waian 365.00D
pensonen als werkloos Ingeschreven telgen re«>.
>29.100 eu 310.400 op 30 November 1933 en 1932<
Wanneer men de voornaamste beroeps-
groepen rangschikt naar de relatieve
etijigimg van het aam tal werkloozen lil het
tijdvak 20 November 193330 November
1934, dan staan do textielarbeiders in
Twente bovenaan met 67 daarop vol
gen de mijn workers in ZuId-I/mburg met
64 daarna de tea tic-la rbekJere in Til
burg met 57.6 Stijgingen van 25 tot
10 vertoonen dc kleedtngimdustrie, bet
verkeer, de aardewerkinduetrie (Maas
tricht), de voedings- en genolfcuddeflen-
industrieën, de houtbewerking en de
handel; In het drukkersbedxijf nam de
werkloosheid met 4.3 in de metaal
industrie met 3.35 toe, alleen in det
diamantnijverheid was er een verminde
ring en wel met 10.3 'i.
teeringen, blijkend o.a. u*t het vrijwel
breken van kapitaalemissios. behalve in vers
band met con vendes. Andera Uidicee wijzen in
dezelfde richting.
Zoo was het October- c-n Novembercijfer der
aanbestedingen zoowel van particuliere als do
van de «liet-particuliere aambeatediingen (rijk,
provincies, gemeenten, spoorwegmaatschap
pijen enz.) het laagste van alle maandcijfers
der laatste ld Jaren, waarbij echter wel da
daling der bouwkosten ln aanmerking moe!
worden genomen.
I» fabrleksbouw blijft zeer gering, hoewel
er over de jaren 1932 tot 1934 wel een uiterst
zwakke stijging te zien is.
Dalende grondstoifennltroctf
E»e Invoer van grondstoffen voor de produc
tiemiddelen-industrieën daalde in October toe
een pedl dat weinig boven het minimum van
19-32 lag. EVs aanhoudende «tailing sinds Mei 1934
werd in November a-fgebroken door een cmbe-
teekenen<1e toeneming. In den invoer vau ma
chines, zoowel krachtwerktuigen als arbeidi-
machines kwam evenmin verlevendiging.
laagste cijfers van voorjaar 1932. Het
vooral «Je Nederlairidsahe industrieels aande-*-
len. die de daling van het indexcijfer veroor
zaakten: voor deze groep alleen liep het index
cijfer terug van 39 tn Januari-Maart 1934 tot
28 ln December. De Indische fondsen, die aan
vankelijk beter op peU waren gebleven, daal
den van 39 ln September tot 35 in December;
hleiruit blijkt, dut voor «le-ze groep het najaar
zoor ongunstig ls geweest. Betrekkelijk gded
hielden zich de bankaajwieelen (alleen Nedex-
Landischo Banken, geen banken die aanzienlijk»
belangen ln die koloniën hebben), die ea-onalü
over December 1933 ln December 1934 het In
dexcijfer 67 vertoonden (maximum en minimum
over 1934: 71 en 65). De geringe opbrengst der
beursbelasting en de betrekkelijk klei
ln den
van 1932. De rekening-courantsaldi dar Neder
landsche Bank liepen te-gen bet etade van 1934
Bjgghoog als in 1933
De scheepvaartconferentie
te Londen
Plan om 9 millioen tonnage le
sloopen
De „Daily Telegraph" verneemt dat 'de
Internationale Soheepvaariconferentie, die
heden te Londen aanvangt een plan in over
weging zal nemen om een aantal schepen
tot een totals tonnage van 9.000.000 of meer
te eloopen. Hiervoor zou een leening noodig
zijn van 4.5 millioen .Engelsohe pon-den.
Aan de Conferentie woedt niet deel gen m
men door Japan.
VEREEN. VOOR DEN EFFECTENHANDEL
CONTRA DE BATAAFSCHE EN
KONINKLIJKE
Onder zeer groote belangstelling heeft hot
Haagsch Gerechtshof hedenochatend arrest
gewezen in de beide zaken van de Vereen,
voor den Effectenhandel tegen de Bataaf-
sehe en tegen de Koninklijke met betrekking
tot de vordering van de Vereen, voor den
Effectenhandel tot uitbetaling op goudbasis
van de vervallen coupons der door de ge
noemde Mijen uitgegeven Amerik. dollar-
leeningen.
Het Haagsche Gerechtshof heeft bevestigd
het vonnis van de Haagsche Rechtbank,
waarbij de Vereen, voor den Effectenhandel
niet ontvankelijk is verklaard in haar vor
dering tegen do Bataafsche en voorts heelt
het Gerechtshof vernietigd het vonnis van
de Haagsche Rechtbank, waarbij de vorde
ring van de Vereen, voor den Effectenhandel
tegen de Koninklijke is toegewezen en recht
doende in hooger beroep heeft het Gerechts
hof eischeres ook in deze vordering niet ont
vankelijk verklaard.
Uit het Sociale Lcvm.
LOONCONFLICT GEËINDIGD
houden vercaAeu-ini
hernatten. Éen gedoelte der
werk hervat, texwijl de
Dingdag zuUen doen.
Rechtzaken.
«DE BURGEMEESTERSZOON"
Do man kon
Dlet betalen, 6och het collier kon
fi berust afg-eren, want hij was een zoon
burgemeester van Zutphen. Het collier
htlnj: één J.iar gevangenisstraf, 'wjuirviu
iWTSï ZZZZSilS:
ttó'i aü,%£tTiijZ'ïZ" voot"rc"
