Nieuwe Leidsche Courant | 1934 | 17 december 1934 | pagina 3

Nieuwe Leidsche Courant

vrijwilligers voor!

De openbars onderwijzers

't is voor UW krant
en voor Uzelf!

MAANDAG 17 DECEMBER 1934

EERSTE BLAD PAG. 3

Drijven naar den Schoolstrijd

Protesten tegen en hoon van
Minister Marchant

Zaterdagmiddag heeft in de groote zaal
van den Dierentuin in Den Haag op initia
tief van het comité van aclio voor het open
baar onderwijs een zeer druk bezochte ver
gadering plaats gehad, waar de gevolgen
van de onderwijshezuinigingen zijn bespro
ken.

De voorzitter van het comité de heer
Klaas de Vries, van Volksonderwijs,
die de vergadering presideerde, hield een
rede, waarin hij protesteerde tegen de op
heffing van eenige honderden openbare
scholen, welke hij zag als verlies van ken
nis en kunde. Spr. stelde den achteruitgang
van het openbaar onderwijs tegenover den
voortgang van het bijzonder onderwijs en
wees erop dat velen het met dc rcgecrings-
daden oneens zijn en daarin zien een

aanslag op het openbaar onderwijs.

Toen medegedeeld werd, dat er in 1933
nog 54 bijz. scholen bijgekomen zouden zijn
(vermoedelijk openbare scholen die in bijz.
scholen zijn omgezet) meende dc zaal te
moeten fluiten.

De heer R. Schoenmaker (N.O.G.)
trad op als eerste spreker.

De gevolgen van de ondcrwijsbe-
zuiniging op het platteland
besprekende stelde hij de vraag wat het
Kamerlid Marohant zou hebben gezegd, als
minister Terpstra de opheffing van 23S open
bare scholen zou hebben aangekondigd!
(Gelach).

Spr. herinnerde ook aan het droevige ta
fereel, dat de heer Ketelaar Ie zien gaf, toen
bij te Groningen minister Marchant verde
digde. De oude paladijn van het openbaar
onderwijs zei, dat de klachten overdreven
waren, want dat maar 237 openbare scho
len werden opgeheven.

Gewezen werd op dc opheffing van enkele
openbare scholen in Friesland. Dc kinderen,
slachtoffers van het heillooze werk van
minister Marchant, gaan dan veelal naar
een bijzondere school. Spr. ziet al den kate-
chiseermeester den Heer danken voor de
winsten der school geschonken. (Applaus).

Te Tjalleberd werd de openbare school
met 78 leerlingen weggecöncèiitrccrd, tot
verbittering der ouders, die nu een bijzonde
re school willen oprichten, welken wensch
het departement schijnt tegen te werken.
(Gefluit en groep: Schande!)

Spr. besprak nog andere gevallen, daar
bij opmerkende: het is alles schandalighcid
wat de klok slaat. (Applaus). De minister
wil nu bijzondere scholen doen concentree-
ren, maar spr. vreest, dat het hem zijn mi-'
nisterieele beenen zal kosten (Gelach). Men
moet weten, hoe vaak secteschooltjes wor
den opgericht, als gevolg van machtswel
lust en heerschzucht van dorps-autoriteitjes,
predikanten, enz. En de ongeloovige wordt
nog anders behandeld dan de ketter.

Het is gemakkelijker kinderen van een
bijzondere school te krijgen naar een open
bare school, dan naar een andere bijzondere
school, waarvan het geloof een haartje ver
schilt van dat der eerste bijzondere. (Ap
plaus). Spr. .eindigde zijn rede met een
krachtige opwekking tot strijd voor de
openbare school, opdat dc geesten niet ge
borneerd zullen worden door secteschooltjes
(Langdurig applaus).

In de groote steden

Volgende spreker was de heer S. N.
Posthumus (Bond van Ned. Onderwij
zers).

Wat is het onderscheid, vroeg hij, tus-
schcn misdadigers en politici? Hij wilde
vooropstellen, dat er onderscheid is (Vroo-
lijkhcid.) Misdadigers worden teruggedre
ven naar de plaats hunner misdaad, maar
politici, als zij eenmaal op hooge posten zijn
gekomen, willen graag vergeten het program
Waarop zij gekozen zijn. (Applaus).

Minister Marchant was daarvan het be
wijs.

Spr. behandelde de gevolgen van de on-
derwijsbezuiniging in de groote steden. Te
Amsterdam zijn 91 openbare scholen opge
heven, te Rotterdam 66, in Den Haag 30, in
provinciesteden vele.

Spr. ging de.bezuinigingsmaatregelen na
de Amsterdam voor het voorbereidend open
baar onderwijs. In den loop zijner rede deel
de hij mede, het geval te kennen van een
tien-jarig kind te Amsterdam, in een klasse
van 56 leerlingen zittende. (Gefluit en ge
roep: Schande!)

De toestand is overal ellendig. Bij een
schipbreuk redt men het eerst de kinderen.
Waarom laat men hen dan nu het slacht
offer worden? (Bijval).

Spr. somde vervolgens tal van onderwijs
hezuinigingen op, te Rotterdam aangebracht,
te Haarlem en in Den Haag. In laatstge
noemde plaats is er oen wethouder van on
derwijs geweest met een zeer bekenden
naam, in wiens tijd veel meer scholen op
geheven zijn dan in het laatste jaar. (Ge
fluit).

Wij zullen echter zorgen, dat de dag der
afrekening met de autoriteiten, die ons dit
aandoen komt, en wij zullen de komst van
dien dag zooveel mogelijk bespoedigen.
(Krachtig applaus).

Van tijd tot tijd liet zich gedurende de
vergadering een spreekkoor hooren: „Wij
protesteeren tegen het Marchandeerenl",
welke kreet door applaus gevolgd werd

Onderwijs is geen Inxe, doch
noodig als brood.

Hierna voerde het woord de heer W m.
van Diesen (Volksonderwijs) die bp
toogde, dat, als er bezuiniging moet plaats
vinden, zij moet plaats vinden op luxe,
maar dat onderwijs geen luxe is, doch noo
dig als brood.

Blijkens dc memorie van antwoord moet
nog twee millioen worden bezuinigd door
concentratie van openbaar en ja, ook van
bijzonder onderwijs. Aan het heilig huisje
der vrijheid van het bijzonder onderwijs
mag echter niet worden geraakt. „De Tijd"
heeft reeds gedreigd met heropening van
den schoolstrijd. Wordt de vrijheid van
keuze van onderwijs geen aanfluiting, dan
moeten openbaar en bijzonder onderwijs ge
lijkelijk worden bejegend.

Wordt het bijzonder onderwijs gespaard,
dan ook „hands off" van onze openbare
school! (Applaus). Minister Marchant en de
heer Ketelaar zijn teleurgesteld door het
gebrek aan medewerking van het bijzonder
onderwijs aan concentratie. Hebben zij dan
sedert 1920 niet geleerd, dat men uit de
lager onderwijs-wet haait, wat eruit te ha
len is, maar dat men van geven niet weet?

Het openbaar onderwijs en de
schoolstrijd

De minister behoort mede te deelen, door
welke oorzaken de bijzondere scholen op
geheven zijn nog geen V/2 pet. op het

totaal tegen 14% pet. opgeheven openbare
scholen. Men dreigt nu met wederope
ning van den schoolstrijd. Wij willen den
schoolstrijd niet. (Geroep: jawel!). Maar als
men hem ons opdringt, zullen wij hem voe
ren met alle kracht, die in ons is. (Lang
durig applaus)De minister heeft te kennen
gegeven,, dat ouders, die hun kinderen van
het openbaar onderwijs naar het bijzonder
onderwijs overdoen, geen goede voorstan
ders van de openbare school zouden zijn.
(Gefluit, gehoon, geroep: schande! 't Zijn
niet allemaal Marchants!). De heer Mar
chant is er naast.

Onder gefluit uit de vergadering betoogde
spr. dat de pacificatierechton van het open
baar onderwijs thans worden geschonken.

Spr. besloot met te zeggen: Wij leggen
hier de heilige gelofte af, dat wij pal zullen
blijven staan voor goed volksonderwijs, dat
wij zullen blijven strijden voor onze open
bare school. (Langdurige bijval).

De heer Klaas de Vries deelde mede dat
bericht was ingekomen, dat Ged. Staten van
Zuid-Holland aan den raad van Oostvoorne
in overweging hebben gegeven, de openbare
school met 128 leerlingen op te heffen.
(Uitbarsting van verontwaardiging. Geroep:
Daar gaat de pacificatie! Zij wordt geschon
den!)

Motie

Met. algemeene stemmen werd een motie
aangenomen; waarin er met kracht op werd
aangedrongen, dat alle voorstanders van
goed openbaar volksonderwijs zich met de
hun ten dienste staande wettige middelen
zullen verzetten tegen een bezuiniging, die
eenzijdig ten koste van het openbaar on
derwijs gaat.

De heer De Vries sloot vervolgens de ver
gadering.

Vóór de bestuurstafel was een doek ge
spannen, waarop met groote letters stond te
lezen: „Wij protesteeren!" In de zaal waren
doeken opgehangen met opschriften als:
„Eiseht openbaar onderwijs"; „Tegen on-
derwijsafbraak!" en „Goed onderwijs is voor
uw kind noodig als brood. Vecht voor de
openbare school, uw school!"

Wetenschap.

GEZELSCHAP VAN CHR. HISTORICI

Het bestuur van het Gezelschap van Chr.
Historici in Nederland (secretaris dr. L. W.
G. Scholten, Joh. Willem Frisostraat 30 te
Utrecht) deelt mede, dat het in zijn voorne
men ligt de Kerstvergadering bijeen te roe
pen op Donderdag 3 Januari a.s.

In de morgcnvergadcring hoopt de voorzit
ter, prof. dr. A. A. van Schelven, hoog
leeraar aan de Vrije Universiteit, een voor
stel toe te lichten inzake het ontwerpen van
van een schets voor aanvulling van leem
ten in de geschiedschrijving, gelijk die spe
ciaal van Christelijke zijde als zoodanig wor
den aangevoeld. Voor dit voor de^ toekomst
van de geschiedschrijving van Christelijke
zijde zeer belangrijke onderwerp bestaat on
getwijfeld levendige belangstelling. In ver
band met dit onderwerp zal ook in bespre
king worden gebracht de uitgifte van eer
derden lustrumbundel van het gezelschap.

In de middagvergadering hoopt het oud
lid van het gezelschap, prof. dr. F. C. G e r-
retson, van Utrecht, aan de hand van
nieuw gevonden archiefstukken een uiteen
zetting te geven over de beteekenis der Af
scheiding van 1834, bezien vooral van Groot-
Nederlaudsch gezichtspunt.

Gemengd Nieuws.

Auto- en motor-ongelukken

Zaterdagavond kwart over tien is de 55-jari-
ge banketbakker B. A. Michels voor zijn win
kei aan de Dorpsstraat 23 te Hillegersberg
aangereden door een personenauto, bestuurd
door den heer A- K. uit Bleiswijk. De auto
kwam uit de richting Rotterdam. De banket
bakker, die hardhoorend is, is de straat over
gestoken en tegen de passeerende auto, die hy
blijkbaar niet opgemerkt heeft, opgeloopen.
Hij werd tegen de straat geslingerd en bewus
teloos opgenomen. Hij bleek eenige bloedende
wonden en een wervelfractuur bekomen te
hebben. Dr D. van Dijk heeft hem ter plaatse
verbonden, waarna hij zijn woning is binnen
gedragen. Zijn toestand is zorgwekkend.

De auto van den heer K. bleek bij onder
zoek in orde te zyn- De chauffeur treft geen
schuld.

Te Amsterdam reed op de Kalfjeslaan
nabij den Amstelveenschenweg een luxe
auto, waarin twee personen zalen met volle
vaart tegen een boom. De 48-jarige bestuur
der kreeg een hoofdwonde en een elleboog
fractuur, terwijl een 21-jarige man, die naast
hem zat, eveneens verschillende hoofdwon
den en vervellingen aan het gez'wiit opliep.
Men waarschuwde onmiddellijk den G.G. en
G.D., die beide slachtoffers naar het Tcs-
selschadeziekenhuis overbracht. Nadat bei
den aldaar behandeld waren, konden zij
naar huis gaan.

Bij Grave (N.Br.) slipte S. uit Cuyk met
zijn bestelauto in een bocht. De auto botste
eerst tegen een boom, kantelde en kwam
vervolgens in een sloot terecht. De passa
gier W. uit Cuyk werd door de voorruit ge
slingerd. Met een ernstige hoofdwonde en
een hersenschudding is hij in het zieken
huis te Grave opgenomen. De autobestuur
der bleef ongedeerd. De bestelauto werd
zwaar gehavend.

DOODELIJK MOTORONGELUK

Bij Amsterdam is op' den rijksstraatweg
naar Abcoude een motorfiets over den kop
geslagen.

De bestuurder sloeg met zijn hoofd tegen
de straat en bleef bewusteloos liggen bloe
dend uit een groote hoofdwonde en een
zware wonde aan zijn arm. De duo-passagier
een dame, werd eveneens tegen de straat
geslingerd en kreeg een zware hersenschud
ding. Men waarschuwde onmiddellijk den
G.G. en G.D. te Amsterdam die de beide
slachtoffers in zorgwekkenden toestand naar
Amsterdam transporteerde. Alvorens de wa
gen in het Onze Lieve Vrouwengasthuis was
gearriveerd was de bestuurder van de motor
fiets overleden. De toestand van de dame
is ernstig, doch niet hopeloos.

VERDRONKEN

Te Zuideropgaande bij Heerenveen is het
vijfjarig zoontje van G. Pieters te water ge
raakt en verdronken.

Sinds Zaterdagmiddag werd een 88-jarige
\erpleegde van het Gem. Verzorgingshuis te
Sloten (N.H.) vermist. Het onderzoek van de
politie heeft een tragischen afloop gehad,
doordat het lijk van den grysaard uit der.
Grooten IJpolder onder Haarlemmerloede is
opgehaald.

DE ROOFOVERVAL TE OOSTERHOUT

In verband met het feit, dat men te .Ant
werpen gewaarschuwd was betreffende de mo
gelijkheid, dat de daders van den roofover
val van 7 Dec. j.l. te Oosteind in de gemeente
Oosterhout, waar 22000 gulden aan effecten
werden gestolen, zijn door de politie verschil
lende rechercheurs op het pad gestuurd. Men
mocht het genoegen smaken inderdaad te sla
gen. De daders hadden zich te Antwerpen ge
vestigd. De politie mocht er in slagen, twee
verdachte individuen, juist op het oogenblik.
dat een Nederlandsche auto, waarin twee da
mes gezeten waren, op hen toereed, te arres
teeren. Het bleken de gezochten te zijn, n l.
de 36-jarige Frans van Halsteren en de 33
jarige Martin Baans, beiden uit Tilburg.

De chauffeur van de auto en de twee dames
werden iater op vrjje voeten gesteld. De ter
uitlevering gearresteerden bleken slechts en
kele honderden guldens by zich te hebben.

MOORDAANSLAG OP ZIJN ZWAGER

Reeds geruimen tijd heerschte er oneenig-
heid tusschen den ingenieur V. te Heerlen
en diens zwager V. aldaar. Vrijdagmorgen
kwamen beide personen bijeen en ontstond
er weer een woordenwisseling naar aanlei
ding van te innen gelden. De ingenieur
wond zich daarbij zoo op, dat hij een revolver
trok. Voor hij evenwel kon richten, stelde de
zwager zich te weer. Bij de worsteling, die
ontstond, ontviel hem het wapen, doch hij
kon een hamer grijpen en daarmee gaf hij
zijn tegenstander zoo'n slag op het hoofd,
dat deze bewusteloos ineen zakte.

De dader heeft zich niet om zij'U slacht
offer verder bekommerd, doch begaf zich
naar het hoofdbureau van politie, waar hij
den commissaris mededeelde zijn zwager met
een hamer den schedel te hebben ingesla
gen.

De verwondingen van den zwager bleken
niet van levensgevaarlijken aard.

Bij fouilleering bleek de ingenieur een re
volver met vijf scherpe patronen geladen,
in zijn bezit te hebben. De man deelde aan
de politie mede dat hij reeds lang met het
voornemen rondgeloopen had zijn zwager te
dooden. Van de revolver had hij gebruik
willen maken, waneer zijn zwager hem
dit bij den eersten aanval niet onmogelijk
had gemaakt.

JEUGDIG GEBOEFTE

De politie te Velsen heeft de dieven op
gespoord van de vele den laatsten tijd ont
vreemde rijwielen en ze aangehouden.

Het waren twee jongens van 9 c(i 10 jaar,
die in totaal 15 rijwielen hadden ontvreemd.
Wanneer zij een rijwiel eenigen tijd bereden
hadden, werd het hier en daar onbeheerd
achtergelaten. Door tusschenkomst van de
politie konden 14 rijwielen worden opge
spoord en weder aan de eigenaars worden
teruggegeven.

BRAND DOOR KINDERHAND

Te Rosmalen brak brand uit in de groote
hooimijt van den landbouwer G. v. d- Berg,
wonende aan de Dorpsstraat. De brand is ont
staan. doordat kinderen met vuur hebben ge
speeld. Direct werd de brandweer geallar-
meerd, die spoedig ter plaatse was. Deze
slaagde erin te voorkomen, dat het vuur naar
de omliggende woningen oversloeg. Gedurende
den geheelen middag heeft men de hooimassa
nat gehouden, wat echter niet wegnam, dat
de geheele mijt is uitgebrand. Dit beteekent
voor den landbouwer een groote schadepost,

aangezien hij niet verzekerd was- De burge
meester van Rosmalen bevond zich op het ter
rein van den brand.

INGEZONDEN STUKKEN

(Bulten verantwoordelijkheid van de Redactie)

HET LEVENSPEIL VÓÓR DEN
OORLOG EN THANS

Geachte Redactie,

Zoudt U dit kleine stukje willen opnemen,
s.v.p.?

Dat een „praatjesmaker" praatjes ver
koopt is hem niet kwalijk te nemen. Maar
hij mag geen onjuiste gegevens verstrekken.
Het brood kostte vóór den oorlog 14 cents
nu 20 a 22 cents; melk 's zomers 6 a 8, 's win
ters 9 a 10 cent; margarine 25, nu 60 cents;
natuurboter 's zomers (Aug. 1914 b.v.) 65
cents, nu was 't minste 77 cents; aardappe
len 4 cents per kilo, nu? a 8 ct.; bonken 2
ct., peen 2y2 ct. dubbele bos, nu 9 ct.; spek
vroeger IS a 20 ct. nu 't minste 25 ct.

Dat de industrie, die een aalmoes krijgt,
bij stijgend verlies, in vergelijking met de
millioenen die de grootere boeren krijgen
(de kleine boeren lijden ook armoe) de
schuld is van de zware meerdere levens
onderhoudskosten, is een niet te bewijzen
praatje.

Wij burgers brengen pl.m. tachtig mil
lioen op, opdat de boeren hun melk-toeslag
kunnen krijgen. In duizende gezinnen krij
gen de kinderen onvoldoende melk en wordt
de margarine op het brood geschrapt Laten
de boeren dankbaar zijn voor de offers dio
de burgerij hen brengt, en geen onjuiste cij
fers debiteeren.

Met veel dank voor de plaatsing,
M. G. BAKHOVEN—MICHELS

Soestdijk,

P.S. Mijn huishoudboekje 19111934 ia
ter inzage.

NASCHRIFT. Wij gaven de officieele cij
fers, gepubliceerd door het Bureau voor da
Statistiek der gemeente Amsterdam over
September 1934. De geachte inzendster kan
ons dus controleeren.

PRAATJESMAKER

R'dajm, 14 Dec. 1934

L. S.,

Do menschen vam het Leger des Heils geven
het niet spoedig op en hebben steeds, zelfs ia
de meest moeilijke gevallen, hoop en vertrou-

Het begint nu echter zoo moeilijk te worden
dat zij geen hoop of uitkomst meer weten.

Meer dan 3000 gezinnen hebben zich aangre-*
meld om het Kerstpakket te mogen ontvangen.

Verleden jaar konden in Rotterdam 1250 ge
zinnen geholpen worden, ditmaal gaat de in
zameling van Kerstgelden niet zoo vlot. Bij
vorig Jaar vergeleken is er een achterstand
van bijna 1000, zoodat 300 gezinnen miadec
kunnen worden geholpen.

Dat mag niet! Er zijn zeker toch nog wel
of 50) stadgenooten die ieder de zorg voor een
gezin op zich willen nemen. Een bedrag van
3 gestort op giro 30294 beteekent een kerst
pakket voor een arm gezin.

Een girobiljet dus nog heden Ingevuld, of
even getelefoneerd, waarna het Leger des Heils
gaarne per kwitantie over uw gave beschikt.
Het telefoonnummer is 36752.

Nu verschijnen op Zaterdag 15. Maandag 17,
Dinsdag 18 en Woenadag 19 December weer de
bekende Kerstpotten op de pleinen en hoeken
van de straten van Rotterdam. Helpt U mede,
deze aan de kook te houden?

Vriendelijk dank, namens het Leger des Heils,
M. HUÏJG. Majoor,
Ass. Divisie Officier voor Rotterdam
Adres: Adrien Mildersstraat 92a.

Aan het bureau van de Nieuwe Leidsche Courant Breestraat 123, Leiden

Hiermede verzoek ik U in te schrijven als abonné op ons blad voor minstens één jaar
met gratis toezending van de bladen tot 1 Jan. a.s., alsmede Uw Kerstnummer 1934
NAAM: ADRES:

kwartaal

week

NAAM: De aanbrenger (ster) ADRES:

Doorhalen wat niet verlangd wordt

het goedkoopst, best verzorgd Chr. Dagblad in Nederland

Doe meesteun de Christelijke perssteun Uw krant..

stuur ons een nieuwe abonné.

U zult voldoening van Uw activiteit hebbenze weten niet wat

ze missen, die ons blad, die de NIEUWE LEIDSCHE COURANT
nog niet geregeld lezen!

U weet het. U weet hoe wij ons beijveren U een zoo uitgebreid

mogelijk dagblad te geven. Maar we willen nog meer

aïles voor den lagen abonnementsprijs, van 2.35 per kwartaal,
18 cent per week.

Welk ander Christelijk blad biedt zooveel?

Er is in Uw omgeving nog wel iemand, die zich abonneeren wil,
Maak hem lezer.

Voor wat hoort wat. U krijgt wat voor de moeite.

Moedig Uw kennissen aan:

ZIJ KRIJGEN EXTRA, wanneer zij zich voor minstens 1 jaar
abonneeren alle tot 1 Januari 1935 verschijnende nummers gratis,
maar ook de schitterende Kerstbijlage, welke op komst is, benevens
nog al de verschenen artikelen van Professor Hepp over zijn reis
naar Zuid-Afrika. Thans reeds 96 bladzijden afzonderlijk gedrukt.

VOOR WAT HOORT WAT: U krijgt voor eiken jaarabonné een

bijzonder mooi luxe gebruiksvoorwerpeen verrassing.

Verder krijgt elke werver, op wiens naam de 10 e, 20 e, 30e,
40e, 50e, 60e, enz. nieuwe abonné valt, buiten de gewone
premie, een fraai boek.

Wie twee abonné's aanbrengt, ontvangt een luxe gebruiksvoor
werp van nog grooter waarde. Over onze premies is men altijd
zeer tevreden.

Doe mee, help mee. Uw krant grooter te maken, stel ons in de
gelegenheid U een steeds uitgebreider, steeds beter verzorgd
dagblad te geven.

Nieuwe lezers op te geven aan de Administratie van de
NIEUWE LEIDSCHE COURANT, Breestraat 123, Leiden
Zend onderstaande coupon.

Zend
deze
coupon