Jliruuir griteri)t
W
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden 3n Omstreken
SlbonnementsprnS
Per kwartaal in Leiden én in plaatsen
waar een agenlschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'[2 ct.
Zondagsblad niel afzonderlijk verkrijgbaar
N°. 5347
Bureau: Breestriat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
MAANDAG 10 DECEMBER 1934
15e Jaargang
Sifertentieprfésn:
Van 1 tot 5 regels 1.17'/»
Elke regel meer 0.227»
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer045
Handelsadvertentiên per regel 0.17'/j
Bij contract belangrijke korting
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend0.10
ie zich heden abonneert als kwartaallezer
op ons blad ontvangt de tot 1 Januari a.s.
verschijnende nummers gratis, alsmede de
rijkverzorgde Kerstbijlage.
Aanbrengers ontvangen weer keurige premie's
Abonné's op te geven aan
DE ADMINISTRATIE
ZUINIG MET OPTIMISME
In de Kamervergadering van Vrijdag 1.1.
deelde de Minister voor Sociale Zaken het
volgende mee: „Er heeft deze morgen een
bespreking plaats gevonden tusschen den
minister en directeuren van hypotheekban
ken. Daarbij is gebleken, dat de hypotheek
banken reeds bezig zijn met de conversie
yan pandbrieven. Slaagt deze conversie, dan
zou men de hypotheekrenten kunnen ver
lagen, op voorwaarde dat daarvan huur-
.verlaging het gevolg is".
In deze verklaring zit een goede hem.
De regeering begrijpt, dat zij niet geheel
werkelpos kan blijven ten aanzien van de
belemmeringen, welke huurverlaging tegen
houden. Zij tx-eedt in deze wel geheel
anders op, dan bij andex'e gelegenheden,
doch elk ding dient „naar zijn aard" be
handeld te worden.
Menigeen, het kwam ook in ons Kamer
overzicht uit, noemde dit een verblijdende
mededeeling en vertrouwt, dat het de goede
richting uitgaat.
Wij zijn het daar volkomen mee eens.
Het moet ten deze wel de goede richting
uitgaan. Niet zonder reden sprak de minis
ter van „automatische" huurdaling, welke
in gang is. Alleen maar, het gaat niet met
de regelmatigheid, en egalitéit van een
automaat; integendeel is er zeer veel On
regelmatigs in en wordt het door velen een
pijnlijke opératie.
We komen even terug op deze verklaring,
omdat we belanghebbenden zouden willen
raden: wees zuinig met uw optimisme.
Immers, de wet van vraag en aanbod
Iaat zich, behoudens uitzonderingen, op het
gebied der woningdistributie nog in alle
strengheid gelden. De vex-huurder neemt de
huur, welke te bedingen is en de huurder
trekt zich. van hooge hypotheeklasten, duur
onderhoud en v erhoogde belastingen ten
nadeele van den vex-huurder niets aan.
Gevolg van een en ander is b.v., dat de
huren van middenstandswoningen in ver
schillende plaatsen enorm zijn gedaald, wat
louter schade is voor den verhuurder; ter
wijl vooral in de groote steden de ai*bei-
derswoningen op hetzelfde huurpeil zijn ge
bleven; een feit te erger, omdat de loonen
en steunbedragen aanzienlijk zijn vermin
derd.
Wij juichen het toe, dat de minister een
bespreking heeft gehad met directeux-en
yan hypotheekbanken. Dat deze reeds bezig
zijn met de conversie van pandbrieven, was
bekend. Men heeft de advei-tenties daarover
kunnen lezen; mitsgaders de verslagen over
de moeilijkheden, welke deze conversies met
zich brengen.
Dat de hypotheekbanken aan renteverla
ging de voorwaarde willen verbinden, dat
ook de huren naar beneden gaan, is wat
nieuws. Of dit denkbeeld in de praktijk uit
voerbaar zal zijn, betwijfelen we yoorloopig
nog.
Voorts rijst de Vraag, in hoeverre direc
teuren hier bindende toezeggingen konden
doen en ook, of er bereidheid is om de rente
tusschentijds te verlagen.
Het staat ook voor ons vast, dat bij door
gaande „aanpassing" nieuwe hypotheken
'tegen een lager rentetype afgesloten kun
nen worden dan tot voor een jaar ongeveer
het geval was; maar de looptijd is meestal
•vijf, een enkele maal tien jaar en hoe zal
het met nog „jonge" hypotheken gaan.
Wij hoorden van een groote instelling,
welke, ongevraagd, de hypotheekrente ver
laagde; we kennen een groote bank,
waarmee rijksinstellingen gaarne zaken
doen, welke alleen bij gebleken onwil tot
executie overgaat; maar wij weten ook,
dat hypotheekbanken, welke heusch geen
slechte naam hebben wat coulant optreden
betreft, eenvoudig aan de zuchtende hypo
theekhouders schrijven: wij houden ons aan
het vrijwillig gesloten contract (u zou het,
als het in uw voordeel was, ook doen)met
de slechte economische omstandigheden
kunnen we geen rekening houden.
Zaken zijn nu eenmaal zaken; men kan
zich niet al te zeer over deze houding ver
hazen. En toch geeft ieder toe, dat in abnor
male tijden ongewone concessies gevraagd
mogen worden.
Zal het overleg van den minister met de
hypotheekbanken eenig resultaat hebben 7
Men zij zuinig met zijn optimisme.
BEDRIJF GESLOTEN; WERK
WEGGESTOOTEN
Het maakt wel een eigenaardige indruk,
dat men op dezelfde dag breede beschou
wingen leest over energieke actie in Lim
burg naar meer industrialisatie, maar ook
een bericht als dit: „Wegens ontbreken van
bestellingen wordt de schroefboutenfabriek
„Hollandia" te Krimpen aan den IJsel voor-
loopig gesloten. Aan het geheele personeel
Waarom? zal misschien iemand vragen.
Het is in deze abnormale tijden toch zeer
noi'maal, dat de werkgelegenheid inkrimpt?
Ongetwijfeld, wanneer het gebruik af
neemt, mangelt het ook aan bestellingen;
doch juist dat is hier niet het geval. Dc
hoofdfactor is althans een andere: het is de
sterk toegenomen invoer. Alsof we zelf geen
schroefbouten kunnen vervaardigen, lcoopen
wij ze bij tonnen vol in het buitenland. Zie
hier een paar cijfers. In 1932 werd per
maand ingevoerd gemiddeld 225 ton. In de
eerste helft van 1933 daalde dit kwantum
aanzienlijk; het was 218 ton per maand.
Maar in de tweede helft van dat jaar be
droeg het 303 ton. En dit jaar deden we ons
uiterste best om de invoer omhoog te bren
gen: in het eerste halfjaar 235 ton per
maand, in het derde kwartaal 432 ton.
Vooral dat laatste cijfer is verontrustend.
Zou het zoo doorgaan, dan roeiden we bin
nen enkele maanden onze geheele schroef
boutenindustrie uit.
We willen echter voorzichtig zijn in onze
conclusie. Over 1932, 1933 en de eerste 9
maanden van dit jaar is er een stage, maar
nog niet sterk in 't oog springende stijging:
eerst 225, toen 260 en eindelijk 300 ton pei
maand. Alleen in de drie laatste maanden
ging het met sprongen.
Het zal gewenscht zijn de oorzaak daar
van na te gaan. Maar het is evenzeer noo-
dig, dat de regeering het verschijnsel van
dag tot dag volgt. Is het even mogelijk, dan
dient door contingenteering aan zoo rigou
reuse concurrentie een einde te worden ge
maakt.
Men behoeft geenszins de bezwaren te
ontkennen om op de voordeelen er van te
kunnen wijzen. Dat de Quaker Oats Com
pany, welke haar producten gedurende
veertig jaar uit de Vereenigde Staten in
voerde, thans te Rotterdam groote com
plexen heeft aangekocht om hier havermoui
to fabriceeren, is een indirect en gunstig
gevolg van verhooging der invoerrechten.
Er is echter veel meer reden voor om te
bevorderen dat schroefbouten, welke hier
gemaakt worden ook in de toekomst in ons
land te pi'oduceeren. Ongeacht de dwaas
heid van sommige Nederlandei's, b.v. de di
rectie van een zuivelfabriek, om zelfs in
deze tijden zonder eenige noodzaak een ma
chine in het buitenland te bestellen.
Het schijnt wel of we nooit wijzer wor
den. Ondanks de krachtige actie, welke er;
in de laatste jaren voor het gebruik van
Nederlandsch Fabrikaat gemaakt wordt; en
ondanks het feit, dat onze industrie nog zoo
scherp concurreeren kan en een zoo goede
naam in het buitenland heeft, dat zij van
de Perzische regeering opdracht kreeg voor
groote havenwei-ken aan de Kaspische Zee,
terwijl over het bouwen van fabrieken en
openbare werken onderhandeld wordt.
Perzië laat onze industrie binnen en wij
zelf geven „niet thuis"; terwijl zelfs een
uitzondering, welke de regel bevestigt,
thans niet toelaatbaar is.
BINNENLAND
Ned. Roode Kruis
Installatie Prinses Juliana
De plechtige installatie van H. K. H. Prin
ses Juliana als Voorzitster van het Hoofd
bestuur van het Ned. Roode Kruis zal
plaats hebben op Donderdag 13 dezer om
3 uur.
DE REIS VAN DE K XVIII.
De onderzeeboot K XVIII bevond zich op
8 December te 12 uur 240 Mijl zuidelijk van
Gomera (Canarische eilanden), op 24 gra
den 47 min. N.B. en 16 graden 37 min. W.L.
Koers 285'.*
MONUMENT GRENADIERS
EN JAGERS
De onthulling heeft Zaterdag op
Waalsdorp plaats gehad
Prinses Juliana nam aan de
plechtigheid deel
Zaterdag heeft op Waalsdox'p de
plechtige onthulling plaats gehad van het
monument, ter nagedachtenis van de,bij de
gevechten te Brussel in 1830 en tijdens den
tiendaagschen veldtocht in 1831 gevallen gre*
nadiers en jagers, welk monument' is^aatige-
boden aan de regimenten grènkdi'ers.-en ja
gers door de reserve- en oud-reserve-officie
ren dezer regimenten.
H. M. de Koningin was bij deze plechtig
heid vertegenwoordigd door Haar adjudant,
den kapitein der grenadiers H. J. Phaff, ter
wijl H. K. H. Prinses Juliana persooiilijk aan
wezig was om de .onthullingsplechtigheid te
verrichten.
De minister van Defensie, die bericht van
verhindering had gezonden, werd vertegen
woordigd door den commandant van het veld
leger, lüit.-generaal Jhr. W. Röell. Voorts
waren aanwezig de chef van den Generalen
Staf, de burgemeester van Den Haag, de le
ger- en vlootpredikant in algemeenen dienst,
de hoofdaalmoezenier van leger en vloot,
de legerpredikanten, ds. Bootsma en ds.
Nauta en vele anderen, w.o. de vereenigin-
gen „De Garde" en „Ons Lege:*" (met vaan
del).
Toen de Prinses het kamp betrad, speelde
de Kon. Mil. Kapel het Wilhelmus, waarna
de troepen werden opgesteld, met de vaan
dels aan weerszijden van het te onthullen
monument.
Nadat allen hun plaatsen hadden inge
nomen, nam de brigade-commandant, kolo
nel Fruyt van Hertog, het woord, om
in de eerste plaats de Koningin te danken
voor Haar vertegenwoordiging en de Prin
ses voor I-Iaar tegenwooi-digheid. Nadat hij
ook andere aanwezigen had dank gebracht
voor hun tegenwoordigheid, verleende spr.
het woord aan reserve-kolonel Verberne.
Kolonel Verberne herinnex*de er aan, dat
het de voormalige brigade-commandant, de
huidige generaal-majoor baron van Voorst
tot Voorst was, die indertijd tegenover de
reserve-officieren der grenadiers en jagers
den wensch uitsprak om evenals zulks in
bijna alle buitenlandsehe plaatsen het ge
val is ook hier in Waalsdorp een gedenk
plaat te plaatsen, vermeldende de namen
onzer gesneuvelde kameraden der grenadiers
en jagers.
Spr. uitte een woord van dank tot allen,
die door hun aanwezigheid hier of door hun
medewerking het plan hebben doen slagen.
Het is een daad van innige piëteit, die wij
thans gaan verrichten jegens onze gesneu
velde kameraden. Zij allen, grenadiers en
jagei's, wier gedachtenis wij hier blijvend
gaan herdenken en wier vaderlandlievende
daden wij aan de vergetelheid gaan ontruk
ken, zij hebben hun eed, hun belofte, hun
plicht tot het uiterste gestand gedaan met
het offer van hun leven.
Nadat op spr.'s verzoek kapitein Moorman
de namen der eere-tafel had voorgelezen,
vervolgde spr. zijn rede aldus: En wanneer
ik thans schouw in uw aller blikken den
rouw en toch ook weder de dankbaarheid
jegens onze gevallen kameraden dan meen
ik in uw geest te spreken, wanneer wij hier
bij insluiten hen allen, oud-grenadiers en
jagers, die in onze koloniën mede zijn ge
vallen op het veld van eer onder den uitroep,
zooals wij het zelf daar beleefden, van Leve
de Koningin.
Kol. Verberne verzocht vervolgens
aan de Prinses het gedenkteeken te
willen onthullen, waaraan de Prinses
voldeed onder de tonen van het Wil
mus, gespeeld door de.Kon. Mil. Kapel
Kolonel Verberne droeg vervolgens het
eenvoudige monument, bevattende de
52 namen der gesneuvelden, over aan
den Brigade-commandant, waarna
allen een minuut stilte in acht namen.
Verdere toespraken
Met een korte rede aanvaardde vervolgens
kolonel Fruyt van Hertog het monu
ment. De oude vaan, die bij de gevechten
heeft dienst gedaan, stelde spr. vóór het
monument op. Daai*na speelde de muziek
Valerius' „Gelukkig is het Land".
Verscheidene kransen werden aan de voet
van het monument gelegd, waarna nog ge
neraal Röell het woord voerde namens den
Minister van Defensie.
Tot slot der plechtigheid is langs het mo
nument gedefileerd, terwijl de Kon. Militaire
Kapel den Grenadiersmarsch, „Turf in je
ransel" speelde.
De Uiver naar Indië
Vertrek reeds 19 December
In tegenstelling met 't geen aanvankelijk
werd bericht, zal de Uiver niet den 20sten,
doch reeds den 19den December vertrekken
voor de Kerstvlucht naar Nederlandsch
Oost-Indië. De Uiver wordt den 22sten op
Tjililitan verwacht; het verti*ek voor de
thuisreis naar Nederland blijft op den 26en
December vastgesteld. Volgens het reis
schema zal de D'ouglas den 29sten weer in
Amsterdam zijn.
Het Fransche Vreemdelingen
legioen
Verbintenis ontraden
Hoe vreemd het ook schijne, na alles wat
in verschillende bladen over ervaringen in
het Fx-ansche vreemdelingenlegioexi is ge
schreven, toch moetexi er voortdurend nog
Nederlanders voor dit legioen zich aanmel
den. Maar het aanbod is zoo groot, dat
zelfs zonder onderzoek elke aanbieding af
gewezen wordt.
Het wordt derhalve ontraden zich naar
Frankrijk te begeven met het plan zich bij
het Vreemdelingenlegioen te laten inschrij
ven.'
Duwende en durvende
fiscus
Omzetbelasting Gas en Electriciteit
Tegen elke behoorlijke wetsinterpre
tatie en logica in heeft de mon. van
Financiën, toen de opbrengst der omzet
belasting tegen viel; eerst besloten, dat
ook de gem., wat haar gas- en elec-
triciteitbedrijven betreft, onder deze
wet vallen en vervolgens, dat de belas
ting niet van de productie-, maar van
de distributieprijs geheven zou worden.
Hetgeen een enorm verschil maakt.
De minister kon moeilijk aantoonen, dat
het gas in de buizen en de electriciteit
langs de voedingskabel een „bewerking"
ondergaat in de zin der wet; maar beriep
er zich op, dat het monopolistische bedrij
ven zijn. Een bewering, welke de concur
rentie der petroleum over 't hoofd ziet. Men
lette slechts op de Haagschë cijfers. In Sep
tember 1933 werd door particulieren 1
gewone metex's 3.587.599 M3 gas verbruikt
en in September van dit jaar slechts
3.181.164; dat is een achteruitgang on
danks bevolkingsaanwas van ongeveer 11%.
Met de electriciteit staat het ook niet be
ter. In September 1933 werd voor verlich
ting, gewoon tariéf, verbruikt 675.000 kW.
en in September van dit jaar 600.000 kW.;
voor verbruik over muntmeters waren deze
cijfers 315.000 en 290.000; en voor nacht-
stroominstallaties 972.280 en 824.554 kW.
Weer hetzelfde of nog hooger percentage.
Alles ondanks het m 0 n 0 po 1 i s t i s c h
kaï'akter.
Er werd dan ook heftig en alzijdig gepro
testeerd tegen de beslissing van den minis
ter; en deze gaf iets toe: hij stelde het per
centage voor 1934 vast op 22/3 in plaats
van 4%.
Bij verschillende gemeenten bleef men
echter voornemens om tegen deze onbillijke
regeling in beroep te gaan. En wat besloot
nu de fiscus op instigatie blijkbaar van den
minister? Zij deelde aan de gemeenten mee
dat dc aanslag voor de gemeenten, welke
bezwaarschriften mochten indianen, weer
op 4% gebracht zou worden; wie evenwel
zonder verzet het hoofd hoog, zou maar
22/s% behoeven te betalen.
Men vraagt zich af, wat voor rechtspraak
dat is?
Willekeurig wordt eerst door den minis
ter bepaald, dat de heffing 22/3 zal be
dragen, hoewel de wet,- waarop men zich,
zij het ten onrechte, beroept, spreekt
4 En nu volgt er: wie voor zijn recht
durft opkomen zal als straf op zooveel stou
tigheid geen 22/a maar 4 moeten beta
len. Is dat rechtsorde?
Intusschen vernemen wij, dat het bestuur
der Ver. van Nederl. Gemeenten, dat onop
houdelijk in deze dingen bezig is, de ge
meentebesturen heeft geadviseerd maar
even te wachten met het indienen van be
zwaarschriften; men wil alsnog trachten
den minister van zijn ongelijk te overtui
gen.
Waarschijnlijk zullen nu verschillende
colleges van B. en W., die van de raad een
algemeene machtiging kregen om in verzet
te gaan, even het verloop der zaken af
wachten.
VEREEN. „SPELLINGVRSDE".
Het Hoofdbestuur van d? Vereeniging
„Spellingvrede" houdt Dinsdag 11 Decem
ber des namiddags të 8 uur te Amsterdam
een bijeexikomst, waar Mr. Dr. E. W. C a t z,
voorzitter van de vereeniging, Minister Mr.
H. P. M a r c h a n t en Pi*of. Dr. N. J. H.
Gerlach Royen zullen spreken.
De K.R.O. zal de redevoeringen vóór de
pauze op de golflengte van 1875 meter uit
zenden.
De statuten der Vereeniging zijn thans
Koninklijk goedgekeurd.
KERST- EN NIEUWJAARSVERLOF.
De Minister van Defensie heeft bepaald,
dat aan de militaix-en, aan wie ter gelegen
beid van het Kerstfeest en/of den Nieuw
jaarsdag verlof of bewegingsvrijheid wordt
verleend, hetwelk zou eindigeix op Woens
dag 26 December en op Dinsdag 1 Januari,
kan worden toegestaaix terug te keeren per
eerste reisgelegenheid op Donderdag 27
Decembex*, onderschcidexilijk Woensdag i
Januari.
PROEFVLUCHT VAN DE SNIP
Zaterdagmiddag heeft de Snip, die de
Kerstpostv lucht naar West-Indië zal ma
ken, een proefvlucht boven Waalhaven ge
maakt om na te gaan of de vele verande
ringen, die aangebracht zijn, aan de ver
wachtingen beantwoorden. Gedurende lan
gen tijd hebben de motoren eex'st px'oefge-
draaid, waarna in tegenwoordigheid van
den heer Plesman en den gezant van Vene
zuela, Di'. José y Ccirdenas de start voor
de proefvaart plaats had. De voorloopige
resultaten beantwoordden aan de .verwach
tingen.
STEUNREGELING KUNSTENAARS
Reeds geruimen tijd zijn plannen in de
maak om noodlijdende kunstenaars eenige
steun te verleenen. Op de begrooting van
1934 en ook op die van 193t> was reeds een
bedrag daarvoor uitgetrokken.
Deze post komt mox-gen aan de oi'de in
de Tweede Kamer en de Minister zal dan
vermoedelijk nadere mededeelingen doen.
Er zal, naar we vernemen, een centrale
kas gevormd worden tegen een jaarprewiie
(men zegt van f 35) zoodat de steun op ba
sis van een verzekering wordt verleend. Dit
gaat echter per 1 Jan. 1936 in. Voor 1935 zal
dan een noodvoorziening getroffen worden.
Voor de eigenlijke voorziening is de me
dewerking van de gemeenten noodig. Heel
veel tijd is noodig geweest om deze te ver
krijgen, doch dezer dagen heeft ook de
laatste gemeente, Amsterdam, haar fiat ge
geven.
GEP. GENERAAL-MAJOOR HANAU f
In dén ouderdom van 67 jaar is gisteren
de gep. genex*aal-majoor L. Hanau te Bus-
sum overleden.
Voornaamste Nieuws.
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
Blz. 1
De omzetbelasting en gas en electriciteit.
Op 13 Dec. zal de installatie plaats hebben van
Prinses Juliana als voorzitster van het Roode
In het kamp Waalsdorp is Zaterdag het monu
ment onthuld ter nagedachtenis van de in 1830
gesneuvelde grenadiers en jagers.
De Uiver zal reeds op 19 December naar Indië
vertrekken.
Blz. 2
Hot Joego Slavisch-Hongaarsch geschil wordt,
volgens geruchten te Geneve, ernstig toegespitst,
doordat de Kleine Entente er op zal staan in het
gelijk te worden gesteld. De Zaterdag gehouden
redevoeringen namens de groote mogendheden
waren nogal gematigd van karakter. Hongarije
heeft een memorandum ingediend waarin het alle
schuld ontkent en de Kleine Entente van een
politieke hetze beschuldigt.
Belgrado heeft de uitdrijving van Hongaarsche
ingezetenen stopgezet.
Henderson en Norman AngclI krijgen Vrcdes*
Nobelprijzen.
De politie heeft nadere aanwijzingen gekregen
omtrent de moord in de Groote IJpolder in de
nacht van 27 op 28 September 1933.
Blz. 9
Op een bijeenkomst van vereenigingen. betrok
ken bij het handelsonderwijs is een motie aange
nomen, waarin wordt aangedrongen op invoering
van de gewijzigde spelling in regceringsstukken.
Blz. 10
Te Den Haag is de jaarlijksche algemeene ver
gadering gehouden van het Gewest Holland vaa
het Ned. Chr. Gymnastiek Verhond.
Vergadering van de provinciale organisatie vaa
A.R. Propagandaclubs in Noord-Holland.
De Nederlandsche Handelsbalans in November.
Laatste oproep inzake de enquête naar de zgn.
achterstallige vorderingen op Duitschland.
Kunst en Letteren.
Sweelinck en de Psalmen
De drie laatst verschenen nummers van
„De Lofstem", het orgaan van den Bond
van Chr. Zang- en Oratoi'iumvereenigingen,
waren buitengewoon interessant doordat de
lezing over „Sweelinck en de Psalmen", die
de heer R. Reintema op de jaarvergadering
van den bond te Leeuwarden heeft gehou
den, en die een belangrijke studie over dat
onderwerp blijkt te zijn, daarin was afge
drukt.
Wij schrijven uit het laatste stuk het vol
gende over:
Het was nog niet zoo lang geleden, dat
het psalmboek der Hugenoten in de Noor
delijke Nederlanden had opgehouden tot de
verboden boeken te behooren. Met de Neder
landsche vertaling van Datheen waren deze
melodieën ingevoerd bij de Calvinistische
kerk, die dezen bundel, hoe langer hoe meer,
als „een kostbaar symbool der duurgekochte
gewetensvrijheid" beschouwde.
Behoeft men zich er over te verwonderen,
dat een kunstenaar als Sweelinck, die door
zijn ambt als ox'ganist, met deze melodieën
in aanraking kwam, gegrepen werd door de
geheel eigen schoonheid dezer kloeke en
vaak zoo echt-mooie melodieën!
In 1597 reeds had Sweelinck een paar
psalmen afgestaan in een verzameling van
MognarL En als deze goed ontvangen en
gaarne gezongen worden
Verschijnt in 1603 het eerste Boek der
Psalmen, vijftig psalmbewerkingen be
vattend.
Het was opgedragen aan Schout, Burge-
mcesteren en Schepenen zijner vaderstad,
met de belofte ook de andere psalmen op
dezelfde wijze te componeeren en uit te
geven, „in geval het degenen bleek te beha
gen, tot wier gebruik en genoegen hij (Swee
linck) deze proeve in het licht had gegeven."
Dat dit inderdaad het geval was, heb ik
U al medegedeeld. De psalmen werden gaar
ne én veel gezongen. En hoe meer ze ge
zongen werden, des te meer voelde Swee
linck zich gedrongen, dit eens begonnen
levenswerk te voltooien.
Dat dit weer alleen mogelijk was door den
6teun van de vermogende leden van het col
lege, ligt voor de hand. Men leze er de op
dracht van het tweede Boek der psalmen
an 't „achttal muziekliefhebbers in de zeer
ermaarde stad Amsterdam" maar eens op
ia. Mede door de hulp van deze muziek
liefhebbers werd de uitgave mogelijk ge
maakt. En als Sweelinck in 1621 voor altijd
de oogen sluit, zijn alle psalmen door hem
bewerkt, reeds in druk gegeven.
Men heeft gevraagd waarom Swee
linck deze psalmen op Franschen
tekst componeerde.
En men heeft geantwoord, dat voor een
meerstemmige psalmbewerking bij den Cal-
vinistischen eeredienst toch geen plaats zou
zijn geweest. Hierin ligt natuurlijk een kern
van waarheid, maar men vergete niet, dat
de leden dezer college's allen tot den be-i
schaafden stand behoorden, voor wie da
Fransche tekst in geen enkel opzicht be*
zwaar opleverde. Bovendien lijkt mij de mo
gelijkheid ook niet uitgesloten, dat juist dezo
lieden aan den Franschen tekst do vooxkeur
zullen hebben gegeven boven de „poëzie"
van Datheen.
In ons land verschijnen heel wat vertaal
de romans. Volgens de statistieken bedraagt
het aantal ongeveer hetzelfde als van de
oorspxxmkelijke Nederlandsche romans. Om
gekeerd gebeurt het zelden dat een Nedex*-
landsche roman in een ander land vertaald
en uitgegeven wordt. Slechts aan enkele
Nederlandsche auteurs valt. het voorrecht ie
beurt hun werk in een vx*eemde taal te zieii
verschijnen.
De boeken van Mevr. A. van Hóogsti'aten-
Schoch blijken evenals in ons eigen land
óók in 't buitenland gezocht te zijn. Dezer
dagen verscheen een Zweedsche vertaling
van haar bekende boek „Gouden Teugels"*
Van de Duitsche vertaling van dit werk ver
scheen nu reeds de derde druk, terwijl d©
vertaling van „De Lange Weg" oxxlangs in
tweeden druk verscheen.
Dit boekje verhaalt simpelweg de zéér ge
varieerde en bewogen historie van onze zoo
gi-illig gevormde en ten opzichte van het
buitenland zoo merkwaardig liggende Zui
delijkste provincie. Wat al lotgevallen vanaf
de tijd, toen Limburgs oudste bewoners,
vermoedelijk vanuit do Donaulanden er im-
migreerden. Van wat al eix-ijd in de Middel
eeuwen tusschen wereldlijke en kerkelijk©
voreten is Limburgs dierbaar oord getuige
geweest! Hoe hebben de godsdiensttwisten
en de geheimzinnige praktijken der Bokken
rijdej-s het geteisterd! Welk een critiek©
momenten heeft het Nederlandsch gezag ar
in de 19e eeuw doorgemaakt!
Het is goed voor allen, die ver van Lim-
bui-g af wonen, dit boekje tc lezen.
Dubbel jammer, dat de verhaaltrant zoo
dor en zoo droog is. Het boekje is merk
waardig en oi'iëntoerend, maar het tintelt
niet van leven.
Nooit mag Nederland vergeten, dat het
in 191S de Limburgsche Jagers uit het land
van Venray zijn geweest „die het eerst op
de bedreigde punten in Holland aankwamen
om desnoods met geweld van wapenen het
wettig gezag te 6teunen.''
Limburg is thans trouw, maar de lief
de kan niet van één kant komen. Speciaal
de meest verwijderde en ongunstigst gele
gen deelen van hot land moeten eenigszins
apart en met groote liefde behandeld wor
den. Dit is, ook in Deu Haag wel eens ver
geten. Wij hoeven alleen maar het woord
.■.keramische industrie" te noemen.
