PHILIPS'GROOTE PRIJSVRAAG!
2000 PRIJZEN
MAN, VROUW EN
5 Hoofdprijzen
95 Geldprijzen
1900 Troostprijzen
MAANDAG 12 NOVEMBER 1934
EERSTE BLAD PAG. 3
EEN NATIONALE CREDIET-
AANVRAAG
n
In een vorig artikel hebben wij getracht
aan te toonen, dat bij het plan tot het bou
wen van een tweeden Statendam slechts de
noodzaak tot rationalisatie in den passagier:
dienst op den voorgrond staat. Het is voor
de H. A. L. een kwestie van to be
to be, dat dit schip er komt.
De drie oude schepen van den passagiers-
dienst eten niet alleen op, wat de Staten
dam opvaart, maar veroorzaken ook een
groot verlies.
Dat kan zoo niet doorgaan.
In normale tijden zou reeds lang tot ver
vanging van de verouderde schepen van de
vloot zijn overgegaan, maar ook nu kan die
vervanging, die samenvalt met een goed
doordacht rationalisatie-plan niet verder
worden uitgesteld.
Het voorbeeld van de United States Line,
de eenige in de Noord-Atlantische vaart, die
zich de laatste jaren kon bedruipen, omdat
ze tijdig de bakens verzette, begint allerwege
navolging te vinden.
De hoofdvraag is nu, of Nederland
de passagiersdienst op Noord-
Amerika moet voortzetten of
niet De Holland-Amerikalijn is de eenige
scheepvaartmaatschappij, die deze vaart on
derhoudt. Zij heeft dat in goede tijden met
groot succes gedaan, maar zelf nu alles
tegenloopt is er nog een kern van trouwe
H.A.L.-klanten overgebleven, waarop gere
kend kan worden mits het mogelijke wordt
gedaan om ze te behouden. Ons bedunkens
kan in een ondergang van de Hol
land-Amerikalijn niet zonder meer worden
berust. Bij alle nuchterheid, die ook bij het
beoordeelen van deze credietaanvrage past,
mag niet vergeten worden, dat ons land nog
zekere tradities heeft te verdedigen, dat wij
als zeevarende natie nog een naam op de
wereldzeeën heben op te houden. Hoe zullen
onze zeelieden, die dezen naam door de
eeuwen heen hebben hoog gehouden het ver
der kunnen doen, indien men hen de noo-
dige schepen onthoudt?
Een nationale credietaanvrage noemden
we het verzoek van de H. A. L. aan de Re
geering en wij meenen met recht
Omdat van 't al of niet inwilligen van deze
aanvrage afhangt, of de Nederlandsche drie
kleur ook in de toekomsst te New-York zal
worden gezien op de schepen van een pas
sagiersdienst die zich een roep van betrouw
baarheid en veiligheid heeft verworven.
Maar ook om andere redenen meenen wij
Van een nationale credietaanvraag te mogen
spreken.
Omdat niet alleen de eer van de vlag in 't
geding is, maar ook het bestaan van hon
derden landgenooten. De ondergang van de
H. A. L. zal beteekenen het ontslag aan
lond 2000 employé's. Een onnoodige vergroo
ting van het leger werkloozen zou in dezen
tijd grenzen aan het roekelooze. En onnoo-
dig ontslag zou volgen, indien de H. A. L.
werd in den steek gelaten. Nu zouden wij
zelf niet de vrijmoedigheid bezitten om tot
zulk een conclusie te komen, indien niet de
Benas, het controlelichaam, dat door de
Regeering zelf is ingesteld, duidelijk had ge
maakt, dat het inwilligen van de credietaan
vraag van de H.A.L. noodig en aanbevelens
waardig is.
Helaas noodig voegen wij er bij, omdat
bekend mag worden verondersteld, dat
wij in het algemeen huiverig zijn van over-
heidskrukken. Evenwel: hier is, naar men
ons duidelijk maakte, geen keus.
Het is even beschamend als waar, dat de
.Vroeger zoo solide H. A. L. als beleggings
maatschappij geen vertrouwen meer heeft.
Het heeft geen zin daar doekjes om te win
den: voor de H. A. L. is op de vrije markt
Voorloopig geen crediet meer te vinden.
Vandaar de noodzaak van een Rijkscrediet,
Indien men den passagiersdienst wil behou
den. Voor dit behoud pleiten ideëele en eco
nomische motieven, gelijk we hebben uiteen
gezet
Maar los daarvan gelooven we dat er ook
nog andere redenen zijn om van rijkswege
den bouw van een zusterschip van de Sta
tendam te bevorderen. Er is in den lande
een schreeuw om werkverruiming, welnu:
hier heeft men een werkobject .van
den eersten rang.
Van de ongeveer 10 millioen crediet, die
wordt aangevraagd, kan rechtstreeks 7 mil
lioen worden verloond, terwijl voor het ove
rige nog zeer vele handen werk zullen kun
nen vinden in de voor het nieuwe schip noo-
dige leveranties. Onze scheepsbouwnijver-
heid, met name die te Roterdam, die na het
afbouwen van den kruiser voor de Ned. Ma
rine vrijwel tot het nulpunt zal inzinken,
krijgt hier een welkome kans om te laten
zien, dat zij ook nog moderne handelssche
pen kan bouwen en honderden metaalarbei
ders-kunnen van het demoraliseerende stem
pellokaal worden weggehouden.
De keusis dus: werkverruiming,
fcij het met eenige opoffering
Van de rijksschatkist, óf dubbele
werkvermindering: èn in de
scheepsbouw èn in de scheep
vaart.
Er is in deze zaak nog een schaduw van
«dreiging aan de vervulling waarvan wij
Voorshands weigeren te gelooven: met het
Voorbeeld voor oogen van een Duitsche
scheepswerf, die Noorsche walvischvaarders
bouwde tegen betaling in natura (traan),
wordt ook de mogelijkheid onder het oog
gezien, dat het nieuwe schip, dat er nood
zakelijk moet komen, in het buitenland zou
worden gebouwd.
Stel u de situatie voor, dat straks b.v. van
een Hamburgsche scheepswerf de Ne
derlandsche Prinsendam te water zou
loopen, waarvan de bouw mogelijk werd
doordat de Duitsche regeering uit hoofde
Van werkverruiming de scheepswerf aan het
noodige crediet hielp, zulks nadat de N e-
derlandsche regeering zulk een crediet
aan de Nederlandsche reederij had ge
weigerd...
Zou Hollands naam niet over heel de we
reld klinken in den ongunstigen zin van
zeker Engelsch spreekwoord, dat een zekere
specifiek Hollandsche fout critiseert?
Wij achten ons niet in staat missen
daartoe trouwens de gegevens om na te
gaan of het aangevraagde crediet door de
Regeering kan worden verleend in den vorm
waarin het is aangevraagd. Wellicht ware
meer te zeggen voor zulk een ondersteuning
,van het bouwplan, dat ook het particulier
initiatief werd gestimuleerd.
I stond in ons blad yan 10 November.
Mogelijk zou de regeering ook op andere
wijze, meer rechtstreeks bedoelende de werk
verruiming te bevorderen, kunnen helpen.
Ook zou bij het toestaan van crediet van
regeeringswege controle op het beheer der
hnaatschapij kunnen worden geëischt.
Wij laten deze punten, hoe belangrijk ook
<pp zich zelf, vooralsnog rusten, om op den
voorgrond te plaatsen de ééne domineerende
\|raag: mag een zoo bij uitstek nationalo
scheepvaartmaatschappij met gedoogen der
regering tot den ondergang worden gedoemd,
wanneer er een redelijke kans is op behoud
zonder dat de rijksschatkist daarbij al te
groote risico's loopt?
Indien deze vraag nog eens rustig ten
departemente gesteld wordt vreezen wij het
antwoord niet, temeer, indien men daarbij
let op de omstandigheid, dat bij inwilliging
van deze nationale credetaanvraag zoo
groote belangen inzake werkverruiming zijn
gemoeid.
Wij herinneren ons nog zeer wel een be
langwekkende rede, die de Minister-Presi
dent nog vóór zijn optreden als zoodanig te
Rotterdam hield juist over het in de Maas
stad zoo droevig actueele onderwerp van de
noodzakelijkheid van werkverruiming.
En dat geeft ons thans nog vertrouwen ii
een goede oplossing.
Evenwel: er zij voortvarendheid bij het
ïmen van een eindbeslissing. De tijd dringt!
ZENDING EN PHILANTROPIE
EEN VOLEINDIGDE ZENDINGSTAAK
Ds Rkering vertelt in ,De Klok", dat op
Groenland de Zending haar taak volein
digd heeft; met Pinksteren is er de laatste
heiden gedoout door een op Groenland ge
boren predikant Jens Olsen, te Thule. In
1721 zette de eerste zendeling er voet aan
wal, in 1733 kwamen er ook Hernnhutter
zemielingen Twee eeuwen later is nu de
laatste Eskimo gedoopt Noch het barre kli
maat, noch de eenzaamheid hebben den
ijver en de liefde kunnen dooven, w
mede «ie gezanten van Christus hebben ge
arbeid.
FILM UIT HET BATAKLAND
Van Sumatra is onlangs in Friesland ge
repatrieerd de heer G. de Jong, vroeger
onderwijzer aan de Geref. School te IJÏst
De heer de Jong heeft zes jaar op Sumatra
in 't Bataklaod gewerkt, waar de Rijnsche
Zending met zoo groote zegen heeft mogen
werken, dat er in dit land nu ruim 30.000
Christenen zijn.
De heer De Jong hteft zelf van land en
volk interessante films gemaakt Hij ver
toont deze films zeer gaarne voor kinderen
en ook voor grooteren en wil daardoor een
som gelds bij elkaar trachten te brengen,
waarvan hij 'n geïllustreerde kin
derbijbel in de Bataksche taal
wil laten drukken.
Zendingsvrienden, hoofden van scholen,
enz., die iets moois van dit Zendingsterrein
willen zien, kunnen zich met dan heer De
Jong in verbinding stellen. Zijn adres is
óór 15 Dec.: W. Noorderhorne 23. Sneek en
ia die datum: Achter de Hoven 17, Leeuwar
den.
MILITIE EN MILITIA CHRISTI
Ds J. Kremer te Ede schrijft:
Er is onlangs een belangrijke vergadering
gehouden. Dat is op zichzelf niets bijzon
ders, ware het nietWare het niet, dat
daar gesproken is over de geestelijke ver
zorging van onze jongelui, die in onze land
en zeemacht dienen.
Daar waren mannen aanwezig, die allen
ten nauwste bij die arbeid betrokken zijn.
De stemmen uit de praktijk, welke daar
beluisterd werden, waren geen hooggestem
de jubelzangen.
Algemeen was de overtuiging, dat in vele
kringen van ons christelijke volksdeel nog
zoo weinig leeft de gedachte van de abso
lute noodzakelijkheid der geestelijke ver
zorging onzer land- en zeemacht.
Daarom houden we niet op daar steeds
eer op te wijzen. Steeds weer zullen we
daarvoor uw aandacht blijven vragen.
Want het gaat om het zieleheil van onze
jongens.
Zijt ge daar goed van doordrongen, va
ders en moeders? Zoo ja, toon dat dan.
Als uw zoon in dienst gaat, geef dan uw
kerkeraad of predikant bericht Stel er de
garnizoenskerk tijdig mee in kennis. Doe
hier, wat uw hand vindt om te doen.
Het gaat om uw jongen.
Het gaat om het geestelijk wel en wee
van uw kind.
Schoolnieuws.
PRIVAAT-DOCENT
Bij beschikking van den Minister van
Onderwijs, is dr A. J. Haagen Smith
tot wederopzeggens, toegelaten als privaat
docent in de faculteit der wis- en natuur
kunde aan de Rijksuniversiteit te Utrecht
om onderwijs te geven in capita selecta dei-
organische scheikunde.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Benoemd aan de Chr. School te Leiden
(Driftstr. 49) de heer J. D. de Rij k Jr.,
te BI eis wijk, tegen 1 Jan. '35.
Tot kweekei ing met acte aan de
Sohool m. d. Bijbel te Meerkerk is met
ingang van 1 Januari a..s. benoemd de heer
J. B u t e r te V r e e s w ij k.
Tot directeur van de middelbare en
hoogere handelsschool te Deventer is in
de plaats van den heer A. J. Nijhof be
noemd de heer J. S. C. van Dij k, thans
leeraar, en tot leeraar in de natuurweten
schappen en wiskunde aan die sohool Dr
L. G. Brouwer te Z a a n d ij k.
CONCENTRATIE VAN BIJZ. SCHOLEN
Het hoofdbestuur der Ver. van Chr. On-
derw. enz. heeft t.a.v. de concentratie van
scholen in principe zioh voor concentratie
uitgesproken, waar dit mogelijk is, met
handhaving van de vrijheid Het sprak de
wensohelijkheid uit dat gelijkgezinde scho
len elkander trachten te vinden. Op bijzon
dere gevallen zal niet geinfluenceerd wor
den. Het advies blijve algemeen. Vooral zal
gelet worden op het feit, dat niet noodeloo3
nog meer onderwijzers op straat komen.
„HET SLAGVELD OVERZIEN"
Aan wat wij schreven op 7 Nov. j.I. over
het vlugsohrift van het Comité van Actie
voor het Openb. Onderwijs kan nog worden
toegevoegd, dat inzake het overgaan dei-
leerlingen naar andere scholen slechts
van 38 scholen de antwoorden ingekomen
zijn, doch in het geschrift alleen van een
aantal teekenende gevallen 't resultaat
is gepubliceerd. Er is op gewezen, dat op de
basis van die cijfers geen vermenigvuldig
sommetjes gemaakt mogen worden. Vooral
de steden, zoo schrijft het Comité, is de
overgang van leerlingen van gesloten open
bare soholen naar bijzondere scholen veel
minder. Op blz. 12 wordt er nog op gewezen,
dat „van de tegenwoordige leerlingen, ook
daar, waar groote bezwaren te ovenvinnen
zijn, een groot gedeelte de openbare school
trouw gebleven is"
DE VERSMADE N
Dat de „nieuwe" spelling ook haar moei
lijkheden meebrengt, is niet geheel onbe
kend. Een enkele willen we hier noemen.
Zij wordt aangewezen in „Chr. Middelb.
Onderwijs". De regel, dat de naamvalsuit-
gang-n slechts wordt gebruikt in het enkel
voud bij de namen van mannelijke perso
nen, blijkt verschil van inzicht op te leveren
ten aanzien van woorden, die zoowel manne
lijke als vrouwelijke personen kunnen aan
duiden. En nu zoekt Minister Marchant de
oplossing in aanpassing aan het van ouds
bestaande gebruik. De gemeenslachtige
woorden worden dan als mannelijk behan
deld, als niet uit het verband blijkt, dat een
vrouw wordt bedoeld; in geval van twijfel
zal de voornaamwoordelijke aanduiding met
hij (zijn) den doorslag geven.
„Men schrijve dus, zoo adviseert de Mi
nister: Den veroordeelde wordt, op zijn
verzoek, vergund de hechtenis in afzonde
ring te ondergaan. Ondergeschikte werk
zaamheden worden aan den bediende over
gelaten. Van den dokter verwacht men, dat
hij dag on nacht voor zijn patiënten gereed
staat. Maar: De japon van d e verdachte
was als overtuigingsstuk ter terechtzitting
aanwezig. De directeur is over d i e bedien
de niet goed te spreken; zij praat te veel.
In de kliniek is ook een vrouwelijke arts;
op het uur van die dokter komen de meeste
patiënten."
Troostvol is in elk geval, dat bij twijfel
de man en dies de n triomfeert
NIEUW ONDERWIJSMATERIAAL
Voor een klein gehoor heeft de heer S.
Kapinga Zaterdag in het Nederlandsch
Museum voor onderwijs en opvoeding te
Amsterdam, een explicatie gegeven van
nieuw onderwijsmateriaal, dat door hem
zelf is samengesteld.
De heer Kapinga is in 1915 benoemd tot
hoofd erner school te B'ankenham (Geld.)
Dit op zichzelf, aldus spr., is niets bijzon
ders, maar wel. dat vóór deze benoeming
spr. in geen twee jaar voor een klas had
gestaan. Inplaats daarvan was hij fabrieks-
organisator geweest En het eerste, wat hem
opviel, toen hij weer op school kwam, was
het monnikenwerk, dat een onderwijzer
moet verrichten. Immers, met veel moeite
maakt hij teekeningen, opstellen, enz. op 't
bord, om dit alles na verloop van een paar
dagen weer uit te vegen. De onderwijzer
vernietigt dus zijn eigen werk. Dit onprac-
tisch gedoe kon spr. niet verdragen en hij
zette zich aan het werk om hierin verbete
ring te brengen. De resultaten toonde hij
thans. Daar waren oprolbare borden, met
oliekrijt beschreven en die jaren dienst
kunnen doen, oprolbare platenarchieven,
waarop de onderwijzer krantenknipsels van
belangrijke gebeurtenissen kan plakken.
Voorts toonde spr. nog een zeer eenvoudig
apparaatje, om de kinderen meer kennis
van platen bij te brengen, verder een
systeem om vlug en n eitjes rekenopgaven
klaar te hebben.
De aanwezigen, waaronder leden van het
bestuur van het schoolmuseum en de heer
K. Brants, oud-hoofdinspecteur van het on
derwijs en vele onderwijzers, toonden zich
zeer geïnteresseerd naar het nieuwe mate
riaal.
Examens
ONDERWIJZERS EXAMENS 1934
De Ned. Staatscourant van 7 Nov. j.I. be
vat het verslag van. de examencommissies
voor de onderwijzersacte.
In totaal zij.i 1057 cand. opgekomen, IS
cand. hebben zich teruggetrokken, 598 zijn
afgewezen en 441 toegelaten.
MULO-EXAMEN 1934
Van de 3342 geëxamineerde A-candidaten
van het neutraal MULO slaagden er 2541;
van de 479 B-candidaten 391, benevens 151
aanvullingscandidaten, die in 1933 hun A-
examen aflegden.
Voor het Christelijk MULO zijn deze cij
fers: A-candidaten 2403, waarvan er 1769
slaagden; B-candidaten 327, waarvan slaag
den 199, benevens 100 aanvullingscandidaten
ONDERWIJZER-VERZEKERINGSAGENT
De Kroon heeft beslist op een beroep inge.
steld door G. A. L., onderwijzer aan de R.K
lagere school op een beslissing van Ged.
Staten van Limburg, waarbij hem is gewei
gerd vrijstelling, bedoeld in art 97 der La
ger onderwijswet (het vervullen van een ne
venfunctie, in casu agent van de verzeke
ringsmaatschappij De Nederlanden van 1845)
Overwogen werd dat gebleken is, dat de
belangen van het onderwijs niet geschaad
werden en de gevraagde vrijstelling werd
verleend onder voonvaarde dat hij het agent
schap slechts zal uitoefenen buiten de pa
rochie en het ressort van de schooL
GEMEENTE ADMINISTRATIE
Voor examen B., het hoogere vakexamen
in de gemeente-administratie is te Utrecht
geslaagd de heer J. P. v. d. Geijn, eerste
ambtenaar ter gemeente-secretarie van Groes
beek.
ACADEMISCHE EXAMENS
TECHNISCHE HOOGESCHOOL TB DELFT.
Gesl.Scheepsbouwkundig Ingenieur: ingen.ex.,
W. Jonker, Vlissingen; P. van Overbeek. Schie
dam; J. E. Woltjer. Amsterdam.
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN.
G al.: Germaansohe taal en lotterk. (Eng.):
doet. ex.. mej. J. J. Ubbens.
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. GesJ.:
Rechten: cand.ex., de heer W. G. C. Koelman
en mej. W. A. Vlnke.
R.-K. UNIVERSITEIT TE NIJMEGEN. Gasl.:
Ned taal- en letterk.: doet. ex., mej. G. C. H. M.
van Kersbergen te Londen.
APOTHEKERSASSISTENT
GRONINGEN. Gesl. de dames H. Dijkstra te
Stiens en P. Bakker te Hulzum bij Leeuwarden
De Unie-collecte
Hoornaar
Noordeloos
Poortugaal
Rotterdam V (oud-Katendrecht en
73.85
73.26
331.47
62.25
66.25
20.92
Zeg, heb je dat gelezen can die groote En ófIk heb den eersten prijs gezien
,,Bi-Arlita" prijsvraag zoon prachtige radiogramofoon als dal is
Nou - de volgende prijs is anders ook Al kregen we maar zoo'n geldprijs van
niet mis - die Philips 640 A f 100.- of f 75.-
Jn ieder geval doen We mee, dat staal vast.
Eén ding is zeker: straks
zuilen er 2000 winnaars zijn.
CrmfC dijjUur
lluy trotM- cfa.
Allicht - ik zal morgen Wel even in
den Winkel het formulier gaan halen.
I luxe radiogramofootf type 572 A
(2) 1 luxe vlerkrlngs „Super-Inductie"
ontvanginstallatfe type 640 A
(3) I vlerkrlngs „Super-Inductie"
ontvanginstallatie type 638 A
drlekrings „Super-Inductie"
©ontvanginstallatie type 736 A
1 tweekrings „Super-Inductie"
ontvanginstallatie type 836 A
1 Prijs vanFl. 100.—
2 Prijzen
5 Prijzt
10 Pr!jz<
25 Prijzen vanFl. 10.-
52 Pryzen vanFl. 5.-
Voor de winnaars van Hoofd- en Geld
prijzen tot en met prijzen van Fl. 25.-
bovendien gratis reis naar Eindhoven
ter bezichtiging van de Phillpsbedrijven.
DEELNEMINO VOOR IEDEREEN
HET GOED VERLICHTE HUIS1
TIowhJKX QaMMUAA&fyk VüUaatpd. Vtaou^r uur&o&uuicuz
N.V. PHILIPS' GLOEILAMPENFABRIEKEN EIN0H0VEN
Voetbal
DE N.C.V.B.-COMPETITIE
Uitslagen van Zaterdag
District Rotterdam (R.C.V.B.),
C lasso 1:
Dodrecht: Oranje Wit I—Unicum I
Ie dam: Pro Potria I—KDO I
IOlympia I
DVV I—Zwaj
RCK—ODS I
dam: Groen Wit I—Stort
dnin: WIA I—Centrum I
ZW I—VVO I
TTB IZwaluwen I
Rotterdam: Xnekvogela jTOG X
Delft: Vitesse I—SH 3
Rotterdam: Condors I
«as. Klasse It
Schiedam: VVS IIExcelsior II 1—4
Rotterdam: Zwart Wit IIPro Patria II 34
Rotterdam: KDO IIOranje Wit II 1—I
Oud-Beijerland- St. Hooger IIZwaluwen II 1u
Rotterdam: Unicum IIHBS II l1
n.(J*
1—2
Res. Klasse Ula:
Rotterdam: DOS II—TTB II 1—0
Rotterdam. Zwaluwen IIIGroen Wit II 2—4
Kes. Klasse IIIb:
Rotterdam: TOG II—Coudors III 2—'
Rotterdam: Unicum IVDOS III 13
.Cap, a. d, IJssel: Centrum IIITrekv, II 3
Zwolle: CSV I—Olympia I
Klasse lb:
Meppel; MJV IZSV I
Klasse II:
Hasselt: Olympia IIVolharding III
Korfbal
DE CJLB.-COMPETITIE
District Amilellnndi
Amsterdam: Or. Nassau IIIOranje W
Amsterdam: Wartburgia I—Or. Nassai
District Zuld-Hullnnd (Noord)
2—1
4—2
2—3
