Hoe Abraham Lincoln stierf
DE STERRENHEMEL
'y 2y3
Een moordzaak uit de vorige eeuw
Abraham. Lincoln(1809— i860), dc. 16c
president der Ver. St. vun N.-Amerika.
Een tooneelspeler, een romantisch en on
evenwichtig man,, met name John Wil
kes Booth, is de oorzaak geweest, dat
een dor meest nobele présidenten (lor Ver
een igtle Staten, Abraham Lincoln,
ontijdig om het leven kwam, in den tijd dat
de Noordelijke Staten tegenover de Zuide
lijke stonden.
Waarom Booth deze moord heeft ge
organiseerd, is moeilijk te bevroeden, een
feit is, dat hij zijn helpers daarbij in den
waan liet. dat het niet om een moord,
maar uitsluitend om oplichting ging, waar
mede geld te verdienen.
Payne, die in den oorlog was gewond
een man met een lichaam als een
gladiator én hersens naar verhouding,
zegde hem. zijn volle modewerking toe. Te
Montreal vond hij twee tooneclspelers,
J.anghlin en Arnold, die fanatiek dc Zuide
lijke zaak waren toegedaan, en ten slotte
voegde zich bij hen een zekere Harold, een
Achttienjarige apothekersbediende, die in
het drama niet anders dan de rol van ver
trouweling lieeft gespeeld.
Inderdaad was het aanvankelijk de be
doeling om Lincoln fe ontvoeren; men pro
beerde het een keer op den weg van
Washington naar Bryan Town. Maar op
den uitgekozen dag kwam de President niet
wijl hij zich in het hoofdkwartier van Ge
neraal Grant bevond. Eindelijk vernam
men, dat ep den Goeden Vrijdag, dat jaar
vallende op li April, de President het Ford
Theater zou bezoeken.
Vanaf dat oogeiiblik trof Booth zijn voor
bereidingen en hij trof ze met groote zorg.
Al was hij niet actief aan het tooneel ver
bonden, hij had regelmatig toegang tot het
Ford Theater en liij stalde zijn paard in
dezelfde stal, waarin die van de acteurs
waren ondergebracht. Op dien Vrijdag li
April 1865 stalde hij er twee, een voor Payne
eh een voor hemzelf. Payne had tot op
dracht om den Staatssecretaris Seward, die
tengevolge van een hem overkomen onge
val thuis was, te vennoorden: een ander zou
den vice-president te lijf gaan. Maar deze
laatste weigerde, hetgeen hem verder toi
zijn eigen geluk, buiten het drajna lieert
gebracht- Booth trof zorgvuldig zijn maat
regelen. H'j ging de presidentieele vertrek
ken binnen, bestaande uit een salon en de
eigenlijke loge. In den salon verborg hij een
stevigen wandelstok; in de loge zette hij de
stoelen zooals hij dat noodig dacht er
tusRchcndeur maakte hij zoodanig in c
dat hij gemakkelijk kon binnendringen.
Abraham Lincoln was op dien Goeden
Vrijdag een gelukkig man. De harde, zware
jaren ven den burgeroorlog, die zijn eigen
aardige melancholie, welke door kinder
lijke vroolijkheid kon worden afgewisseld
hadden versomberd, lagen achter hem. Min
der de oplossing van het slavenvraagstuk
dan wel dat van de hereeniging der Noor
delijke en, Zuidelijke Staten had zijn aan
dacht. Hij had dien dag met zijn vrienden
geschertst, met zijn kinderen gespeeld, hij
maakte plannen voor een reis naar Europa,
hij zag een betere toekomst. Generaal en
Mevrouw Grant zouden hem en mevrouw
Lincoln naar het Theater vergezellen; zij
ntsrhuldigden zich, niet omdat, zooals
mcit beweerd heeft Grant gewaarschuwd
maar omdat mevrouw Grant mevrouw
Lincoln niet kon uitstaan en haar geen en-
succes gunde. Overigens was de presi
dentieel e verschijning- geen overweldigend
ucces. Lincoln was niet populair in den
ewouen zin van het woord; zijn binnen
komst, niet het volkslied begroet, oogstte
lechts een matig enthousiasme. Hij zette
zich op de voor hem gereed gezette arm
stoel on volgde met groote aandacht het
spel. Achter hem was zijn adjudant, verge
zeld van zijn verloofde, aan wie hij meer
aandacht schonk dan aan zijn militaire ver
plichtingen; de officier van dienst, die tot
taak bad de ingang van dc loge te bewaken
vas zoozeer van de. schoonheid van dit
nuisje overtuigd, dut hij zijn post verliet en
11 de stalles ging zitten, teneinde de pre-
iidentieele loge to kunnen zien. Zoo vond
Booth den weg vrij toen hij, precies met hel
slaan van dc klok van tioii uur. de salon
binnentrad. Hij sloot de buitendeur af met
de gereed gelegde stok; hij had geen 11
te den toegang tot dc loge te vinden;
kans .ongemerkt trad hij binnen en schoot
vlak nabij hem staande, Lincoln in '1 hoofd
Hij sprong daarna op-hof tooneel, zou vol
gens de overlevering, hebben uitgeroepen:
Zoo zal het tirannen vergaan, weerstond de
aanvallen van den mcedigen souffleur, du
hem wilde grijpen en verdween door den
achteruitgang, waar Harold met de paarden
gereed --stond. Zij verwijderden zich spoor
slags rn waren verdwenen, voordat het pu
bliek goed begrepen had, wat er was ge
beurd
Want. velen dachten, dat de plotselinge
verschijning van den onbekenden acteur op
het tooneel bij het stuk behoorde. Zij had
den wel hel schot gehoord, maar hun aan
dacht daarna vooral op den man gericht.
Mevrouw Lincoln echter die van den aan
vang der vóorsteRing' af zenuwachtig was
richtte zich op en schreeuwde lvt uit; Mor
heeft den President vermoord! Terwijl zij
neerzonk, trachtte de adjudant den moor
denaar te vervolgen, maar vergeefs. D.
menigte vond den salon voor de loge geslo
ten; Booth had zijn voorzorgen goed ge
nomen. Er gingen enkele minuten voorbij
De sterrenhemel vertoont zich als een
koepelvormig gewelf, waaraan de sterren,
enals de zon en de maan, in het Oosten
opkomen en in het Westen ondergaan.
De circumpolair-sterren, die men op hel
Noordkaartje binnen de gebogen lijn vindt,
gaan op onze breedte niet onder.
De Sterrenkaartjes
Ifo kaartjes stellen elk liet halve hemelge
welf voor, boven den Noordelijken en den
Zuidelijken horizon, in den stand van 15
November 's avonds te negen uur. Heb
zelfde aspect vindt men begin November te
tien uur en aan het einde der maand te acht
uur.
l'it Java's vulcanischc bergwereld: een kijkje op den Papandayan.
Te zclfder tijd had Payne, volgens dc
gegeven instructies, zijn moordaanslag vei
richt op den Staatssecretaris Seward. Deze
was ais gezegd ziek. Payne deed zich voor
als bediende uit een apotheek, d<e medicij
nen kwam brengen. De zoon van Seward
wilde hem echter geen toegang tot zijns
vader kuiper geven; een dienstmeisje schoot
të hulp, maar Payne wist zich van hen
beidon te bevrijden. I-Iij drong tot den zie
ken Seward döor, stak hem met zijn mes in
liet hoofd en in de buik, verwondde zwaai
den zoon,-die liem achterna'gesneld was en
verbrijzelde hot dienstmeisje liet hoofd.
De conciërge snelde naar het raam 011 riep
om hulp. Soldaten, die voorbij kwamen,
keken op. Juist kwam Payne naar buiten,
het gezicht vol bloed, en grimmig Eop
oogenhlik. weiden de soldaten afgeleid; dat
oogenblik was voor Pnyne genoeg om het
gereedstaande, paard te bespringen en te
verdwijnen, zonder dut men hem kon ach
terhalen
Tevoren hadden de samenzweerders ver
blijf gehouden in een herberg in Surrattsvile,
gehouden door een zekeren Surratt. die in
middels was overleden en wiens weduwe
een pension hield waar ook zij menigmaal
introkken. In don herberg; inmiddels aan
een ander overgedaan hadden zij destijds
wapenen verzameld, die voor den aanslag
op Lincoln dienstig werden geoordeeld. Hie.
rustten Booth en Ilarold een oogenblik uit
en hier betrokken zij de arme mevrouw Sur-
typisch landschap
voordat men den toegang had geforceerd
en op dat oogenblik wist eigenlijk niemand
waarheen l.ij was gegaan. Men transporteer
de Lincoln, zoo spoedig dit mogelijk was,
naar een nabij zijnde woning, die meer dan
eens acteurs onderdak had verschaft; ook
Booth had er meer dan eens gewoond. Geen
bed was groot genoeg voor de lange bèenen
van ricn President. De doctoren konden
slechts een kleine schotwond constateéren,
maar stonden onmachtig tegenover de in
wendige. verbloeding, tengevolge waarvan T
hewustzijn van den President niet terug
keerde. Vroeg in den volgenden ochtend
blies hii de laatste adem uit in de armen
van zijn vriend en secretaris Stanton, die
murmelde: Nu behoort bij aan de geschie
denis!
de omqeoinq van Garoct
Kokende modderbronnen. die wellicht cc 1
worden geëxploiteerd.
hc doeleinden zullen kunnen
rail
1 het geding,
1 zij
ander
rol speelde, dan dat zij had kunnen
moeden, wat zou geschieden, zoodat zij als
goéd burgeres de Overheid had behooren
waarschuwen.
Booth leed tengevolge van den v
dien hij gedaan had, toen zijn voet zich v
warde in de gordijnen der presidentjeele
loge: val van schijnbaar zoo wéinig ei
gpn aard. dat hij zich onmiddellijk
had kunnen oprichten. Maar nu bleek hij
dc hulp van een dokter noodig te hebben
as een zekere Mudd die woonde in de
omgeving van Surrattville en die behoorde
lot het Zuidelijke kamp. Onder den invloed
zijn vrouw echter was hij van gcdacli-
veranderd en, hetzij dat Bootli hem zijn
daad bekende, hetzij dat hij deze ver
moedde, hij weigerde hulp Maar Booth
drong aan en toen gaf hij toe. Booth trok
order, zoo spoedig hii slechts kon, want hij
,ilde de Potomac, die Maryland en Virgi
ia scheidt, oversteken, omdat hij zich dan
p Zuidelijk terrein en in betrekkelijke vei
ligheid bevond, lnmiddeis was de aanslag
door geheel het land hekend geworden en
10.000 dollar waren uitgeloofd voor de op
sporing van den of de daders. Booth
Harold werden opgejaagd, en kwant©
langen leste in een bosch aan de 01
van de Potomac. Hier patrouilleerde 1
lerie. Zij trachtten een boot te vinden, 1
slaagden niet. Zij hielden zich in de moe
rassen verborgen, totdat zij enkele Zuide
lijke soldaten ontmoetten, aan wie zij hun
toestand blootlegden. Deze hielpen hen,
onder bedreiging van den veerman,
aan een overtocht, en toen schenen zij vei
lig. Maar zij waren het allerminst, want
een aantal cavaleristen onder leiding van
den luitenant .Cooper waren doorgedrongen
tot de hoeve, waarin zij zich bevonden. Dc
oude Garrett hield aanvankelijk moedig
vol, dat de beide deugnieten niet bij hem
waren, maar toen hij op den voorhof naast
den in allerijl gereedgemaakten galg werd
geplaatst, zonk zijn zoon het hart in de
schoenen en bekende deze.
Nu was de overgave slechts een zaak
van tijd. Booth en Harold werden gesom
meerd om zich over te geven; anders zou
de zolder, waarop zij zich verborgen had
den, in brand worden gestoken. Booth
vroeg hem een kans te geven door hem al
leen te plaatsen tegenover bet escorte van
50 man, maar Cooper weigerde kortaf, wijl
hij niet was gekomen om met Booth te
vechten, doch om hem te arresteeren. Ha
rold gaf zich over; Booth deed te langen
leste hetzelfde, maar toen hij op het punl
stond op den brancard te worden gebracht,
die men voor hem had gereed gemaakt,
ging het geweer van een der ruiters af en
dit trof hem doodclijk in de maag. Hij
stierf een paar uur later. In een laken ge
wikkeld bracht men zijn overschot naar
Port Royal, en vandaar per boot naar
Washington. Harold vergezelde het onder
Intusscl
Hij was
het niet ver.
Het proces da» oen geweldigen omvang
verkreeg, door allerlei politieke bijmen
gingen, duurde meer dan een jaar. De
veroordeelden hoorden, de een kalmer dan'
de ander hun vonnis aan, dat aan allen te
gelijk werd voltrokken, doordat de plank
onder hun voeten werd weggetrokken en zij
kwamen te hangen aan de galg, waaraan
zij reeds waren bevestigd. Slechts
schuldiger wellicht dan do andere
jonge Surratt, die actief deel had genomen
aan het complot, ontkwam.
De Sterrenbeelden
Nabij liet. zenith staan Cassiopeia, Andro
meda en Perseus, welk laatste sterrenbeeld
dc veranderlijke ster Algol bevat. Stier en
Tweelingen, in het Oosten, komen steeds
lioogcr Zwaan en Arend in het Westen,
■tceds lager te staan. In het Oosten komt het
schitterendste sterrenbeeld van den gelicelen
hemel, Orion op. I11 het Z.W. staat dc Steen
bok. waarin Saturnus, nog juist boven den
horizon. Juist in het Zuiden staat het weinig
heldere sterrenbeeld Yisschen, terwijl wij
in de nabijheid daarvan, Pegasus, Ram, Wal- j
visch en Waterman aantreffen.
De Melkweg loopt, door het zenith, van
het Oosten naar het Westen.
A 1 g o 1 m i n i m a in November waarneem
baar:
2 Nov. 5 uur v.m.
5 Nov. 1 uur 10 min. v.m.
7 Nov. 10 uur 20 min. n.m.
10 Nov. ruim 7 uur n.m.
25 Nov. 3 uur 20 min. v.m.
27 Nov. omstreeks middernacht
30 Nov. 9 uur n.m.
De maand November is bijzonder rijk aan
vallende sterren. Elke nacht, en voorname
lijk na middernacht, zijn wanneer geen
maanlicht hindert, wel enkele „vallende
sterren" te zien. Maar in de maanden Augus
tus en November is het verschijnsel bijzon
der opvallend. De aarde gaat dan in haar
baan, door meteorenzwermen die eliptische
banen rond dc zon beschrijven. Van 1216
November verschijnen de Leoniden, waar
van het uitstralingspunt in de Leeuw is ge
legen, van 17 tot 23 Nov. de Andromediden,
waarvan dc radiant in het sterrenbeeld
Andromeda ligt. Deze laatsten kenmerken
zich door zeer langzame beweging.
De Zon en de Maan
De zon treedt 23 November in het teeken
Schutter.
Het eerste kwartier der maan van 14 No-
'ember staat in dc Steenbok, de volle maan
an 21 Nov. in dc Stier.
WOORDVERANDERING
Maak nieuwe woorden, waarvan de mid
delste letters dezelfde zijn als de eerste en
laatste lettere van onderstaande woorden.
Zijn de nieuwe woorden, waarvan de om
schrijving ernaast staut, goed dan vor
men de eerste letters van boven naar be
neden en dc laatste letters van beneden
naar boven gelezen, een bekend Neder-
landsch spreekwoord
ELBE
Niet een
DRIE
Gedachte, opvatting
O D E M
Somtijds
OLIE
Zoete lekkernij uit de ban
ketbakkerij
TR EU
Bekleede doos
ODER
Maat (meer irreëel be
doeld)
E N A K
Werkwoordsvorm
ROOD
Ridderkruis
HET VERRE RAADSEL
V F. R
.VER
..VER..,.
...VER...
....VER..
VER.
VER
1 Met hetero soort enten van
2 Overcompleet
3 Waardevolle bontsoort
•i Heks
5 Waaruit de opium afkomstig
letter ontbreekt)
6 Kleurstof
7 Insect, dat veel in hoornen voi
vernielzuchtig is
VERSCHUIFRAADSEI.
Verschuif onderstaande woorden zoolang,
totdat verticaal van boven naar beneden en
daarna van beneden naar boven een bekend
Neder landsch spreekwoord verschijnt!
AANHARKEN
O N D O C R D R I NGBAAR
ON BEKEND HEI D
UITGETEERD
KETELSTEEN
ROTSGESTEENTE
KI NMRKAMEB
ROTSGEBERGTE
DRIEËENHEID
DE GESTOLEN SCHRIJFMACHINE
Een gelegenlieidsdief verliet de gevangenis
bezield met de beste voornemens. Hij had
voor zijn laatste misdrijf een naar verhou
ding zware straf gekregen. Dat hij nu ook ui
liet misrladigers-register stond, drukte hem
zwaar. Men had hem in verschillende stun
den gefotografeerd, pï'ecies gemeten en ook
zijn vingerafdrukken genomen. Hij had zijn
straf in een provincieplaats uitgezeten, en
haastte zich met de eerst vertrokko>
trein naar de hoofdstad te vertrekken. Daar
huurde hij een kamer en ging werk zoeken.
Hij vond inderdaad een baantje, namelijk
als hulpje op de markt, waarin hij reeds
INZENDEN VAN OPLOSSINGEN
De oplossingen der Kruiswoordraadsel;
gelieve men in te zenden binnen een ween
na de datum va
kerbovenhoek vc
ujning. Op de lin-
Gadnchlonkraclil;
adresseeren aan de redactie.
De Planeten
De planeten, voor het bloote oog zichtbaar,
zijn: Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en
Saturnus.
Dc planeten behooren tot het zonnestelsel
en bewegen zich ten opzichte der vaste ster
ren. Zij stralen geen licht uit, maar weer
kaatsen het zonlicht.
Mere u r i u s, dc kleinste der planeten,
die haar baan 0111 dc zon in SS dagen af
legt, is 3 Nov. in beneden-conjunctie met do
zon, maar wordt daarna snel „morgenster",
en zal als zoodanig, onder gunstige omstau-
staudigheden, reeds van omstreeks 10 of 12
Nov. af, zijn te zien. De groolsle westelijke
elongatie (zonsafstand) wordt 10 Nov. be
reikt. In het midden der maand guat de
planeet twee uren vóór de zon op.
Venus is onzichtbaar en 18 Nov. in bo-
venconjunctie (samenstand) met de zon.
Mars, in de Leeuw, komt omstreeks
uur v.m. op.
Jupiter, in dc Maagd, gaat 1 a 2 urea
vóór de zon op.
Saturnus ziet men op het kaartje aan
gegeven in de Steenbok. In het laatst der
maand gaat de planeet reeds voor tien uui;
ouder.
15 ROV- 9 0.
VFNU5
-S- MAR5
-4 JUPITER
n-#-5ATURNU5
w" - 'A
y OR.ON
1 '*-..#/>
-Ni!
den volgenden dag aan den slag kon gaan.
's Avonds bezocht hij een tingcl-tangel en
ging vandaar om 11 uur naar huis. Onder
weg zag hij van een benedenhuis het ven
ster openstaan en bij het licht van een
straatlantaarn bemerkte hij een schrijfma
chine. Onwillekeurig keek hij naar alle zij
den rond en stelde vast dat de lucht zui
ver was. Met een flinke zwaai was hij door
hef venster in de woning aangeland.
Toen stiet hij echter een vaas om, die met
een luid gekletter op den grond viel Hij
schrok en dorst zich niet te verroeren, maar
na eenigen tijd bemerkte hij, dat niémand
door de gebroken vaas was gestoord. Nu
was hij volkomen zeker vun zijn zaak. In
de schrijfmachine was een vel papier ge
draaid en de indringer kon de verzoeking
niet weerstaan zijn schrijfkunst eerst te
toonen. Het licht in de kamer was juist
sterk genoeg om de toetsen te kunnen zien.
Nadat hij het door hem sterk bevlekte pa
pier uit de machine gehaald en in een prop
gedraaid had, verdween hij spoedig met de
schrijfmachine onder den urm. Thuis geko
men, reinigde hij eerst de vettige en stof
fige machine en zijn vingers en verborg
haar toen in de kleerkast Toen hij den vol
genden dag van zijn nieuwe werkkring
thuis kwam weed hij gearresteerd-
Welke domheid had de politic zoo gauw
op zijn spoor gebracht.
Kruiswoordraadsel
Horizontaal:
9 Bitter geneesmid- 14 Ijzerhoudende
del aarde
12 Lijn die de top- 15 Lichaamsdeel
pen van een bcr- 16 Meikschap
reeks verbindt 19 Hollandsche
4 Vlakte (Duitsch) 13 Juist op dit oogen rivier
7 Grieksch wijsgeer blik 21 Familielid
1 Indisch product
wordt voor zeep-
iding gebruikt.
Verticaal:
1 Eiland in de Mid-
dellandsche Zeo
2 Suikerbiet
3 Meisjesnaam
5 Platbodem vis-
schersvaartuig
6 Afk. Meisjesnaam
22 Kampplaats
23 Olieachtige
vloestof
25 Wordt bij het ten
nissen gebruikt.
7 Nederlandsche
letterkundige
8 Amerikaansche fa
brieksstad
10 Ned. dioliter uit
het einde der der
tiende eeuw
11 Meer in Fries
land
17 Mnrie.rachtig
roofdier
18 Europeaan
19 Afk. van meisjes
naam (omge
keerd)
20 Gestrengheid
24 Platbodemvaar
tuig
