gjftitsdp (tfourant
Parmentier tweede in de race
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden sn Omstreken
Om 11 uur (Amst. tijd) te Batavia
DE DOUGLAS TE BATAVIA
Abonnementsprijs
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor hel Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j cL
niet afzonderlijk verkrijgbaar
No. 5305
Bureau: Breestriat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
MAANDAG 22 OCTOBER 1934
15e Jaargang
atrtjertrntieprijjen:
Van I tot 5 regels1,17'/.
Elke regel meer0.22'
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer0.45
Handelsadvertentiën per regel 0.17',:
Bij contract belangrijke korting
Voor het bevragen aan 'I bureau
wordt berekendƒ0.10
Scotts groene „Cornet" met
grooten voorsprong aan den kop
Panderjager te Allahabad gestrand
De Mollisons hebben pech
Met geweldige spanning volgt johg en
oud in ons land de zoogenaamde Mel
bourne-race.
Twintig snelle vliegtuigen van geheel on
derscheiden makelij en kracht worstelen
hierin onderling om den voorrang en bij
die twintig behooren twee van onze Neder-
landsche vliegtuigen met Nederlandsche
bemanningen, op welker kansen niet
slechts in ons land maar ook in Engeland,
waar ze Zaterdag in den vroegen morgen
gestart zijn, heelwat gebouwd werd.
Het is wel zeer te betreuren, dat men het
yertrek-uur zóó gekozen heeft, dat de groot
ste belangstelling voor de vorderingen van
de snelste vliegtuigen juist op Zondag moest
.vallen. Wereldverkeer gaat natuurlijk ook
op den Zondag door: men kan b.v. een
schip niet op den oceaan stil laten liggen
omdat het Zondag is. Maar het is wel een
beetje verwonderlijk, dat men in Engeland,
het klassieke land van de Zondagsrust, deze
race juist op Zaterdag heeft laten beginnen.
Dit ontslaat ons echter niet van den
plicht om onzen lezers verslag te doen van
den stand van dezen titanischen snelheids
wedstrijd in de lucht Vooral omdat hier
een stuk nationale trots in het spel is, dat
nieman din ons land ongeroerd kan laten.
Tiet is of de dagen van de Pelikaan en die
|van den Postjager herleefd zijn, zóó leeft
inen met „onze jongens" mee.
Diep was dan ook bij velen de verslagen
heid toen de radio de tijding bracht, dat de
Panderjager, met Geyssendorffer en Asjes,
toen die al bijna de helft .van de reis had
volbracht, een ongelukkige landing had ge
maakt, die dit toestel Nederlandsch fabri
kaat in veel meer werkelijken zin dan de
Uiver" van den snelheidswedstrijd uit
schakelde. i
Van dat oogenblik af was Nederlands
hoop alleen op de Douglas-machine de
„Uiveif', met Parmentier en Moll als pilo
ten, gevestigd.
Men kon zich er met trots rekenschap
Van geven, dat dit verkeersvlieg
tuig, met passagiers en post belast, dan
toch nog als tweede lag achter de veel snel
lere race-machine de Dehavilland Comet
met Scott en Black als bestuurders.
Gelukkig gold evenwel de felle belang
stelling in ons land niet alleen onze eigen
Vliegers. Men was sportief genoeg om b.v.
te doen te hebben met het echtpaar Mol-
lison, met een der beide andere Cornets, dat
te Karatsji zulk een pech kreeg, na aan
vankelijk als eerste te zijn gesignaleerd.
Men had reeds Zaterdag medelijden met
den 20-jarigen Melrose, met zijn kleine
Moth (Gipsey), die door ongunstig weor al
in Noord-Frankrijk den grond had moeten
opzoeken, te meer omdat men van hem er
gens gelezen had, dat hij zijn vliegtuig had
cadeau gekregen van zijn in Australië wo
nende moeder en dat hij alles op haren en
snaren gezet had om gewicht uit te sparen
teneinde een koffer met geschenken voor
zijn moeder toch maar te kunnen mee
nemen.
Van de andere vliegtuigen wist men niet
heel veel. De aandacht concentreerde zich
Voorloopig op die, welke in de wedvlucht
vóóraan lagen. Daar bleek na Zondagmid
dag ook nog toe te behooren de Boeing
Transport, met do Amerikanen Turner en
Pangborn als piloten, die onzen „Uiver" op
de hielen zat,
In ons staatje vindt men een overzicht
Van de twintig deelnemende vliegtuigen en
hun laatstbekende positie.
De Comet van de Engelschen Scott en
Black had heden na middernacht verreweg
de sterkste kansen. Het vliegtuig bleek om
twee minuten over 12 reeds uit Singapore
te zijn vertrokken, met zes uren voorsprong
op de Nederlanders Parmentier en Moll
met hun Douglas „Uiver", die om 7 minu
ten over 1 Amst. tijd uit Rangoon waren
vertrokken. De Amerikanen Turner en
Pangborn waren om 5 minuten na midder
nacht uit Allahabad vertrokken en bezetten
dus de derde plaats. De Mollisons zijn, na
veertien uren oponthoud te hebben gehad,
om 9.35 u. 's avonds A. T., uit Karatsji ver
trokken. Er werd bij gemeld, dat liet daar
toen mistig was.
De tegenslag van de Panderjager.
De Panderjager is bij de landing op
het vliegveld Bamxauli, te Allahabad,
onzacht neergekomen met als gevolg,
dat het landingsgestel en een der pro
pellers werden vernield. De inzittenden
bleven ongedeerd.
Uit Londen werd later gemeld, dat
het ongeval moet worden toegeschreven
aan het ieit, dat het landingsgestel, dat,
naar men weet ingetrokken en weer
„uitgestoken" kon worden, onder den
linkervleugel bij het landen weer is
teruggesprongen. Het toestel sloeg daar
door naar de linkerzijde om, met het
reeds vermelde gevolg. Gelukkig is de
bemanning ongedeerd.
Telegram van Geyssendorffer.
Bij het Comité van den Panderjager is
gisteravond omstreeks elf uur het volgende
telegram van Geyssendorffer ontvangen, dat
hij gedateerd 22 October op 0.050 pl. Tijd
uit Allahabad heeft verzonden:
„Arriveerden 16.00 uur G.M.T. Bij landing
linker wiel naar binnen gekomen, linker en
middenpropeller beschadigd, verdere schade
nog niet vast te stellen."
Het spreekt wel bijna vanzelf, dat de
Panderjager door dit ongeluk van de race
uitgeschakeld is.
De Panderjager had zich Zondagmiddag
op gelijke hoogte bevonden als de Douglas-
machine. Kort na de „Uiver" n.l. kwam hij
te Karatsji aan en was twintig minuten la
ter alweer in de lucht, op weg naar Alla
habad waar een eind zou komen aan de
aanvankelijk zoo opvallende prestatie van
het Nederlandsche vliegtuig.
De derde „Cornet" geelt het op.
Jones en Waller hebben met hun Comet
oponthoud gehad, omdat zij verder dan Bag
dad waren gegaan en daarom in de woes
tijn hebben moeten dalen, waar zij Zondag
tot het aanbreken van den dag hebben
doorgebracht.
Uit Aleppo wordt gemeld, dat de „Cornet",
bestuurd door Jones en Waller aldaar is
aangekomen en dat de piloten hebben be
sloten van verdere deelneming aan de wed
vlucht af te zieu.
De andere vliegtuigen.
De „Lockhead Vega", bestuurd door
J. Woods en D. C. Bennett, die Zaterdag
dagavond reeds een kort oponthoud' te
Athene had, is Zondagochtend bij de lan
ding te Aleppo over den kop geslagen en
ernstig beschadigd. De bestuurder Woods
werd licht gewond en dit toestel is uit de
race teruggetrokken.
Verder zijn uitgevallen: de Granville Mo
noplane met Miss Cochran en Wesley Smith,
die het Zaterdag reeds te Boekarest heeft
opgegeven, de Airspeed Viceroy van Neville
Stack, de man die nog wel de film van de
opstijging te Mildcnhall naar Melbourne
zou meebrengen en om die reden eerst een
schijnstart gemaakt had en terug was ge
keerd om de film in ontvangst te nemen.
Enkele tijden van de „Donglas"
De „Uiver" is Zaterdagavond om achttien
uur het eiland Rhodos, in de Middelland-
sche Zee, gepasseerd, Zondagavond achttien
uur was het vliegtuig te Calcutta, vanwaar
het 35 minuten later weer vertrok.
De bemanning verklaarde in een inter
view te Calcutta, dat zij goeden wind had
gehad, dat zich geen moeilijkheden hadden
Te Allahabad had Parmentier verklaard,
dat hij de motoren met zorg behandelt en
pas na Singapore er alles uit zou halen. Hij
betwijfelde evenwel of hij Scott en Camp
bell Black nog zou kunnen inhalen.
De post van de Douglas
Het aantal brieven, dat de Uiver bij zich
heeft, bedraagt 25.900 stuks (191.175 Kg.).
Voor Batavia is ingeladen 53.175 Kg., voor
Sydney 106.3 Kg. en voor Melbourne 30.5
Kg.; voorts was er 1.5 Kg. nagekomen
post.
De pech der Mollisons
Zooals gemeld, blijken de Mollisons niet
fortuinlijk te zijn geweest. Nadat zij gcrui-
men tijd op het vliegveld van Karatsji had
den vertoefd om de noodige reparaties uit
te voeren startter zij wederom om 9.10 uur
(Amst. Tijd) naar Allahabad, doch reeds
na een uur verscheen de „Black Cornet"
weer boven het terrein, daar er opnieuw
weer het een en ander bleek te haperen
Zij daalden toen voor de tweede keer, ten
einde wederom herstellingswerkzaamheden
te verrichten. Zij hoopten hiermede te onge
veer half drie (Amst. Tijd) gereed te zijn
en andermaal te kunnen vertrekken.
Nader werd uit Karatsji gemeld, dat de
Mollisons niet erg gerust waren op hun,
inmiddels hersteld toestel.
Later werd gemeld, dat de Mollisons he
denmorgen zes uur te Allahabad zijn aan
gekomen.
De prestatie welke zij geleverd haddeu
In geweldig» spanning volgt heel de wereld het verloop van de Melbourne-race. Nu de
Panderjager is uitgevallen concentreert zich in ons land. de aandacht vooral op de
Uiver. Voor het passagekantoor der K.L.M. te Rotterdam verdringen zich heel den dag
vele belangstellenden om 'f laatste nieuws betreffende de wereldvlucht te vernemen.
tot Bagdad toe was overigens enorm. Zij
hadden 2553 mijl afgelegd in 12 uur en
veertig minuten.
De „Airspeed" trekt zich terug.
De „Airspeed" met piloten Stack en
Turner, is te Marseille gearriveerd, waar
men besloot niet verder aan de race deel to
nemen-
Miles „Falcon gestrand te Marseille
De Miles „Falcon", met Brook is Zondag
avond 10.43 A.T. te Marseille met erns.tig
defect aan den motor gedaald. Een alge-
heele revisie moest plaats hebben.
De jonge Hollander J. *m Lee, die
de start te Mildenhall wilde zien, wiens pas
niet in orde pas, in 't douanekantoor werd
opgeborgen en ontsnapte, het jongmensch,
waarnaar hondprd politiemannen hebhen
gezocht, is Zondag in Hvdepark te Londen
.gevonden, toen hij stond te luisteren naar
een van de bekende hageprekers in dit
-park. Hij is naar het Wallington politie
bureau gebracht en wordt vandaag naar
huis gezonden.
Of hij de start gezien zal hebben?
De groene „Cornet"
Scott' hoeft voor het vertrek van zijn
„groene komeet" uit Allahabad verklaard,
dat zijn toestel schitterend loopt, dat beide
vliegers „fit", maar vermoeid zijn. Hun
eenige pech was een noodlanding, welke zij
hij maanlicht hebben moeten maken te Kir-
jjkut. (Mesopotamia), doch. zij waren, spoedig
weer in staat hun plaats te hernémen. "2ij
hadden toen juist genoeg benzine in de re-
om Bagdad te bereiken.
Overweldigend enthousiasme
Om ii uur (Amst. tijd) aange
komen; om 11.18 weer vertrokken
Binnenkort in 48 uur van
Amsterdam naar Batavia
zegt Parmentier
De vliegkoorts heeft heel Holland te
pakken.
In de stad verdringt men zich voor de
winkels, waar de stand der vliegtuigen in
de Melbourne-race op kaarten staat aange
geven ,op het land laten velen hun radio
heel den dag op volle sterkte aanstaan om
zich geen enkel bericht omtrent de vorde
ringen van de „Uiver" te laten ontgaan.
Nu loopt het aan op de crisis van deze
motor-koorts: de aankomst te Ba
tavia.
Het moge dan een nieuwe triomf van de
motortechniek zijn dat 'n vliegmachine in 2
;en van Engeland naar Indië vliegt, de
aether-golven doen het nog sneller
straks zal in duizenden Nederlandsche
huiskamers het geronk van de motoren
gonzen, dan hopen we den kleinen, kitti-
gen Parmentier precies zoo voor de. micro
foon te hooren spreken als een paar we
ken geleden bij de eerste proefvlucht van
de Douglas op Waalhaven, toen hij met
z'n onschuldigste gezicht verzekerde, dat
hot hem héélemaal niet om snelheid te
doen was in de Melbourne race.
O neen?
Maar hij lipt het toch maar om mét
drie passagiers en 'n groote lading post aan
boord in goed twee dagen naar Batavia
te kruisen, mot een rust en met een zeker
heid, die heel de wereld verbaast,
Rome, Athene, Aleppo, Bagdad, Karachi,
Alahabad Calcutta, Rangoon, Singapo
re... we hebben die plaatsnamen hooren
afroepen precies zooals Schiedam, Delft, Den
Haag, Leiden, Haarlemeai nu wachten
we nog op het eindstation Am... pardon:
Batavia.
Daar worden we aangesloten met Tjililitan
Tjililitan in spanning
De omroeper van de Nirom houdt de me
nigte. op het vliegveld te Batavia bezig met
een algemeene beschouwing over de race.
Ten gerieve van de Hollandsche hoorders
geeft hij een indruk van de drukte op het
vliegveld te Tjililitan. Duizenden zijn ver
zameld in groote spanning. Het is heerlijk
koel, voor Indië een pracht-temperatuur.
De omroeper vertelt, dat het veld wit is van
de toeschouwers en groen van de soldaten.
Naar schatting zijn 50.000 menschen bijeen,
wat voor Batavia bijzonder veel is, omdat
het vliegveld niet wandelend is te bereiken.
De groote vraag onder de toeschouwers is
of Parmentier Scott nog zal inhalen, die om
3 uur Indische tijd Timor al is gepasseerd.
Deze vraag is reeds door Parmentier zelf op
gelost, die medegedeeld heeft, dat dit heelo
maal zijn doel niet is.
De omroeper vertelt nog, dat het veronge
lukken van de Pander te Batavia veel te
leurstelling heeft gewekt.
Aller hoop is nu op de Uiver gevestigd
Over tien minuten kan, zoo meldt de omroe
per het toestel op Tjililitan zijn. Even wordt
hij dan weggeroepen en vertelt, dat er zoo
juist bericht binnengekomen is, dat een
marinevlicgtuig is verongelukt doch dat alles
goed is afgcloopen.
Dan weerklinkt eenig gejuich door de ml
crofoonmaar de omroeper vertelt, dat
het publiek te Tjililitan alleen al juicht,
wanneer er een vrachtauto op het terrein
start
Men gevoelt, dat de spanning toe
neemtdaar komt een bericht v^n
de Uiver zelf binnen... Parmentier
deelt mede, dat hij slechts zeer kort te
Batavia zal landen om benzine in te
nemen en dan zoo snel mogelijk zal
doorgaan naar Rembang. De omroeper
vertelt, dat het geheele terrein met
militairen is afgezet om het opdrin
gen van het publiek te voorkomen.
De directie van de K.N.I.L.M. staat ge
reed om Parmentier en Moll op te vangen,
die dan even voor de microfoon zullen wor
den gehaald. Er liggen hier, zoo vertelt
de omroeper, stapels telegrammen gereed,
een tankwagen van de Bataafsche staat
klaar. Het weer, zoo hooren we verdér, is
goed: er staat een windje en tot Koepang
toe wordt geen storing van beteekenis ver-
De omroeper geeft hog een korte opsom
ming van de autoriteiten, die aanwezig
zijn en van de situatie op het veld: twee
omroepers zijn aan het werk, een van de
Nirom en een van de plaatselijke omroep-
vereenigingen. Er is een speciaal vliegtuig
uit, Bandoeng aangekomen met vliegers,
die hun collega's de hand komen drukken.
Even een korte pauzedan geeft de
omroeper van c!e Nirom het volgen tele
gram van de Uiver zelf:
Radio Uiver. Zijn vol goeden moed.
Slapen al en toe op een behoorlijk
bed.
De spanning neemt nu merkbaar toe. De
omroeper vertelt, dat het zicht zoodanig is,
dat mn 't toestel pas ziet als-ie er is. Direct
daarop wordt het rumoerig voor de micro
foon. Er wordt gejuiohrt, „Dat kan de Uiver
wel zijn", zegt de omroeper, „maar ik zie
hem nog niet en het publiek juicht al als
het een vogel ziet vliegenmaar direct
daarop leest hij een mededeeling voor, die
telefonisch is ontvangen, dat de Uiver op
kornet is.
Het groote oogenblik
Dan is het groote oogeniblik aange
komen:
Daar komt. zoo vertelt de om
roeper, die we nu verder aan het
woord laten, de Uiver aan. Het is
één minuut voor zessen,
Indische tijd. Heel klein nog komt te
Uiver boven de toppen van de boomen
aanzetten. Luid gejuich. Het m i 11 i-
taire cordon wordt gevormd.
Nu gaat het er om in de proctijk te
brengen waarvoor men geoefend heeft:
een bepaald deel van veld geheel vrij
te houden voor de Douglas. Daar
komt de Uiver, de letters A.J.U. zijn
al goed té onderscheiden. Buitenge
woon rustig ligt het toesitel in de
lucht. Het publiek danst van vreugde,
ieder is vol ontroering, ieder juicht,
het is prachtig. Een paar landimgs-
lichten worden nog op het veld ont
stoken. Heit is nog wel niet schemerig,
maar toch zoo, dat alles van de lucht
uitjiicL.gemaltkeli.i Is; mpetrzija io
(Onderscheiden,
Het gejuich breekt los
Nu breekt een heksenketel van geluiden
los. Gejuich, geschreeuw, uitroepen vlak bij
de microfoon. De omroeper probeert daar
boven uit te komen.
Wij hooren hem zeggen, dat de tank
wagen, die vlak bij hem staat gaat oprij
den. Dan vervolgt hij, nu weer duidelijk
verstaanbaar:
Daar komt de Uiver aan. De
schroeven zijn' nog niet te onderschei
den, want het toestel vliegt nog op
300 M. hoogte. Alle hoofden volgen
hem in zijn vlucht. Hoort U het ge
weldig gejuich? Wat een snel, prach
tig toestel, de Douglas, de Uiver. Nu
zien we ook het landingsgestel; hij
komt al lager, we zien de ramen.
Dames en heeren, we zullen straks
moeite doen om Parmentier of Moll
of een van de passagiers voor de
microfoon te krijgen, in elk geval één.
Nu komt de Uiver recht op het vlieg
veld aan, het is buitengewoon, nu is
het vlak boven onze hoofden (het
gejuich overstemt even
alles); hij is boven de hangars. Zel
den heb ik zoo statig en zoo mooi een
toestel zien landen. De PH.-A.J.U., de
K.L.M. 44, de Uiver, een pracht
landing
De landing
Buitengewoon, buitengewoon. Nu
draait het .om een van de zoeklichten
heen. Het moment, 't groote moment:
Daar draait het om. De filmoperateurs
loopen al toe. De Uiver komt recht op
de tankwagen af en taxiet vlug over
het veld. Daar zien we de Cockpit met
de naam Uiver, daar is Parmen
tier, daar is Moll! De Uiver is nu
vlak voor de zoeklichten. U hoort de
schroeven. Inderdaad is nu ook in
Holland zeer duidelijk het geronk
van de twee motoren hoorbaar). Een
zeer mooi vliegtuig en wat heeft Par
mentier het keurig neergezet. De jour
nalisten loopen toe en pogen Parmen
tier te interviewen. Daar hebben ze
LAATSTE POSITIE
2) Boeing (Col,
Roscoe Turner
en Clyde Pang- 10.13 te Allahabad
3) Comet (Caht-
cart Jones en IC
H. F. Waller)...
5.10 te Karachi
4) Panderjager
(Geysendorffer
en Asjes)
5) Airspeed (Capt.
Neville Stack en
S. L. Turner)...
6) Comet (C. W. I
A. Scott en T. Ma. 7 uur Timor
T. Campbell gepasseerd
Black)
7) Douglas „Uiver" Ma. 7.54 u. van Sin*
(K. D. Parmen- gaporc vertrokken
tier en J. J. Ma. 11 u. te Batavia
Moll) 11.15 vertrokken
8) Granville (Miss
Jacq. Cochran
en Wesley
Smith)
10) Fairey III (C. G.
Dovies en C. N.
Hill)
12) Lockheed Vega Aleppo over kop
(J. Woods en D geslagen; opge-
C. Bennett)geven
13) D. H. Dragon (J
D. Hewett en C 11.35 te Athene
E. Kay)
14) Fairey Fox (R.
Parer en G. E. 12.50 Le Bourget
Hemsworth)
15) Desoutter Mark
II (M. Hansen) 17.17 te Aleppo
16) Miles „Falcon" 10.43 te Marseille
H. L. Brook) Motorpech
17) Miles Hawk
(Mac Gregor en 14.00 te Bagdad
Henry Walker)
14.10 te Rome
19) Airspeed Cou
rier (D. E. Sto-
dart en K. G.)
12.2S te Athene
(Indien de uren niet met Ma. (Maandag)
zijn aangeduid, is Zondag bedoeld).
den mecanicien al te pakken, maar
(die gaat direct aan de gang. Door een
cordon van fotografen komt de be
manning naar buiten. De post wordt
van boord gehaald. Wij zullen nu
maatregelen trachten te nemen om de
bemanning voor de microfoon te krij
gen.
Het rumoer overstemt nu even alles. Een
storm van gejuich breekt los. Blijkbaar is
de bemanning nu ook door het groote pu
bliek opgemerkt. Golven gejuich blijven nog
steeds door den ether rumoeren.
(Zie verder blz. 2)
Nogmaals plaatsen wij dit kaartje omdat t een goed overzicht geeft van de Melbourne-race, die thans heel de wereld in spanning houdt. Op dit kaartje vindt men biina
plaatsen, waarvan 1n de berichten sprake i', zoodat t onze lezers in staat stelt zich te oriënteeren.
