Jlieuuit £riïtsrijr Cfounuit Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden sn Omstreken BINNENLAND. Land- en Tuinbouw. „PRINCESS" abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 2.35 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zendingi 5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j CL Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar NO. 5290 Bureau: Breestr<»at 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 DONDERDAG 4 OCTOBER 1934 15e Jaargang ^lbb£rtenticprij?en: Van 1 tot 5 regels1.17'/« Elke regel meer0.22'/» Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer0.45 Handelsadvertentiën per regel 0.17'/» Bij contract belangrijke korting Voor het bevragen aan 't bureau wordt berekend0.10 SAMENVOEGING VAN SCHOLEN De vraag over het samenvoegen van bijzondere scholen brengt plotseling weer oude slapende vragen van scho len en van politiek tot haar volle leven terug. Het is nu 86 jaar geleden, dat de vrijheid van scholen stichten in de grondwet kwam (1848); in 1857 werd zij volle werkelijkheid. Een kring van mannen, een vereeniging, zelfs een en kei persoon kon een school stichten en niemand kon haar sluiten dan zij zei ven. Dat was het in de grondwet ge- Waarborgde recht. Nu is er, naast het Engelsche volk, misschien geen volk op de wereld, dat zoo op zijn rechten staat als het onze. Zoowel persoonlijk, als 'n onze vereeni- gingen, in onze raden en staten. Wij zijn, als het om onze rechten gaat, nu eenmaal geen gemakkelijk volkje. Dat is maar gelukkig, want anders had het zich ook nooit van Spanje vrij gevoch ten. Een Hollander, die gedurende de Fransche bezetting in Rijnland woonde en dien ik daar sprak, beweerde, dat hij dagelijks het geduld der Duitschers onder de Fransche knepen had bewon derd bij ons in Holland had men eiken dag opstootjes en oproertjes gehad, als men daar zoo was behandeld. Van verkregen rechten moet men in Dns landje afblijven. Vooral als het oude rechten zijn. Wij gelooven dan ook niet, dat onze wijze Regeering, die haar Pappenheimers kent en zelf ook uit dat volk is voortgekomen, inbreuk zal maken op het absoluut recht van scholen stichten en van scholen sluiten. Dat zou zijn een breken van oude privi legiën, dat tot blij venden onvrede zou leiden. Maar er is een andere factor in het geding. Wij weten allen, wat rechts gelijkheid is. Dat is het recht van ieder burger om, onder zekere bedingen, met gelijkgezinden een school te stichten en te onderhouden onder eigen bestuur op kosten van de publieke kassen, door welk recht hij èn geestelijk èn finan cieel niet' achterstaat bij zijn buurman, die het openbaar onderwijs, het onder wijs, door de Overheden bezorgd, ver kiest. In 1920 is deze gelijkheid van rech ten door de wet-De Visser zoo goed als volledig doorgevoerd. Tegelijkertijd zijn de kosten van het lager onderwijs toen zoo opgevoerd, dat het stichten van scholen zonder rijkshulp als uitgesloten kan worden beschouwd. Onze scholen zijn op die wijs financieel geheel af hankelijk geworden van de Overheid en de wettelijke bepalingen. En de mo gelijkheid bestaat, dat door een simpele wetswijziging aan tientallen, zoo niet honderdtallen van scholen het bestaan Onmogelijk wordt gemaakt. Wij leven in den tijd van financieele Zorgen en zuchten, ook de Regeering moet bezuinigen, moet de gulle hand (terugtrekken. Het stichten van nieuwe scholen en schooltjes op kosten van de publieke kassen is reeds bezwaarlijker gemaakt; nu gaat het om bezuiniging Voor reeds bestaande scholen, zelfs op Vereeniging van deze. Hoe moeten wij daartegenover staan, to'ij, menschen van het Bijzonder onder wijs: gaarne bereid tot eerlijk overleg, ofschoorvoetend, of weigerend. Het antwoord moet eenvoudig zijn; Wij moeten de Overheid helpen, zooveel dat kan. Waar niet is, verliest zelfs de keizer zijn recht. Onze centrale school-organisaties, en Belangrijke gift van de Prinses voor het Nat. Crisis-Comité. H.K.H. Prinses Juliana heeft aan het Nat. Crisis- Comitéafgescheiden van de belangrijke maandelijk- sche bijdrage, welke het van H.K.Hmag ontvangen een gift ineens van f 90.000. doen toekomen. onze schoolbesturen kunnen kwalijk anders dan meegaan. Voor die centrale lichamen (Schoolraad, C. V. O., Chr. Nat. S., Gereformeerd Schoolverband) heeft dat bezwaren en gevaren. Zij moeten met hun klanten, alias aange sloten schoolvereenigingen, vrienden blijven. Ons individualistisch volks wezen, dat zich in weerwil van ons Christelijk volkskarakter, zoo sterk heeft weten te handhaven, drijft tel kens weer tot verbrokkeling. Wij zeg gen graag: tweedracht verstrooit, wij bidden braaf de Vijfde Bede, maar al: het er op aan komt, zetten we al gauw onzen voet schrap en gaan geen stap met den „waarden broeder" mee. Ik bedank voor mijn lidmaatschap, ik trek mijn bijdrage in; erger: ik kom niet meer te kerk, zijn bekende formu les geworden onder ons. Begrijpelijk is, dat Schoolraad e. a. niet dan met zekeren tegenzin en alleen onder de drijving van hooger plichts besef, de handen in het wespennest steken. Verblijdend is, getuigend van moed en Christelijke overgegevenheid, dat deze corporaties niet terugdeinsden van het verleenen van hun medewer king. Dat zij met hun adviezen Regee ring en besturen willen dienen. Want de zaak is zeer moeilijk. Vóór alles is noodig duidelijke opening van zaken en eerlijk beraad. De Regeering o. i. wel doen, lettend op het over- heerschend beginsel van gelijke verdee ling van rechten en plichten, open te en het verkregen resultaat bij haar sluiten van openbare scholen: het getal dier scholen en der daarbij betrokken leerlingen en de gewonnen besparing. Op dien voet kunnen bedragen worden berekend, die van kringen van scholen billijkerwijze kunnen worden verlangd. Anders is de mogelijkheid open, dat de gewilligen, de gullen straks in de knel zitten en de schrielen, de stuggen lachen natuurlijk achter hun hand, in hun vuistje over hun ruim plekje onder de zon. Vooral hebben wij te teekenen de 0ver-ij veraars. Vlaanderland en het Antwerpsche land zijn nu 31/2 eeuw ge leden verloren gegaan voor eeuwen voor de zaak van het Protestantisme; dat is voor een niet gering deel te dan ken aan den over-ijver van mannen, aan wier oprecht bedoelen wij niet wil len twijfelen, maar die toch land en volk hebben verdorven. Ook nu is er veel te bederven. Onze leus voor onze kinderen moet zijn: alles, maar niet terug naar de Openbare School. Over de praktijk der Christelijke voorzichtigheid en behoedzaamheid in dezen in een volgend artikel. H. J. VAN WIJLEN. OFFICIEELE BERICHTEN BRONZEN EEREMEDAILLE danig verleend onder dankbet door hem ln diplomatieken dien Koningin en aan den Lande b' rijke en langdurige diensten. De Nederlandsche Visscherij centrale Geïnstalleerd Gistermiddag heeft op het departement van oeconomische zaken de installatie van de Stichting Nederlandsche Visscherijcen trale plaats gehad. In deze Centrale zijn de verschillende takken van visscherij verte genwoordigd. De installatie geschiedde door den regee- ringscommissaris voor de visscherijen, mr. dr. A. A. van Rhijn, secretaris-generaal van het departement van oeconomische zaken. In zijn installatie-rede wees dr. Van Rhijn erop, dat de toestand waarin het visscherij- bedrijf verkeert verre van rooskleurig is. Allerlei beschermende maatregelen in het buitenland hebben een groot deel van ons afzetgebied verloren doen gaan en een on gebreidelde concurrentie is hiervan het ge volg. Bovendien hebben de beschermende maatregelen in het buitenland tot gevolg gehad, dat in verschillende landen vissche rijen zijn gevestigd en bestaande bedrijven zijn uitgebreid. Hierdoor is de situatie in de vischindustrie en -handel belangrijk ge wijzigd, zoodat de Nederlandsche visscherij- bedrijven zich aan deze gewijzigde omstan digheden zullen moeten aanpassen. Het gaat er dus om hoe de bedrijven zich zullen kunnen aanpassen en op welke wij ze gedurende deze aanpassing de bedrijven in stand gehouden kunnen worden. Resul taten kunnen op deze beide punten slechts bereikt worden, indien de belanghebbenden eendrachtig samenwerken. De voorzitter van de Centrale, de heer A. B. Brouwer, antwoordde met een korte rede. Daarna werd onmiddellijk met de werk zaamheden een aanvang gemaakt. Vereeniging „Taalvrede" De oprichting eener vereeniging voor taalvrede (propaganda van de spclling-Marchant) is, zien de groote belangstelling, verzekerd. De orga nisator, mr. dr. E. W. C a t z (Keizersgracht No. 578, Amsterdam-C.) deelt ons mede. dat de for matie van een dagelijksch bestuur vat te Amster dam gevestigde personen binnenkort kan worden verwacht. Tevens zal de vorming van een algemeen be stuur spoedig onder oogen worden gezien. Voor aanstaande figuren elders in Nederland, die reeds van hun instemming deden blijken, zullen worden uitgenoodigd in laatstgenoemd bestuur zitting te nemen. Een onderzoek naar den particulieren wapenhandel S.D.A.P. en N.V.V. dringen erop aan! Door S.D.A.P. en N.V.V. is een adres g richt aan de Regeering en aan de Tweede Kamer, waarin zij verzoeken te willen be vorderen, dat hier te lande een gestreng er onpartijdig onderzoek wordt ingesteld naar den handel in en de fabricage van wapens, munitie en andere oorlogsbenoodigdheden en dat van de uitkomsten van dat onder zoek een volledig verslag zal worden open baar gemaakt, op grond waarvan kan wor den beoordeeld, welke maatregelen met be trekking tot den particulieren handel in en de particuliere vervaardiging van oorlogs tuig aanbeveling verdienen." 'Gisteren heeft de burgerij van Ouderkerk a. d. IJssel haar burgemeesterdie eenige •weken geleden te Amsterdam in het huwelijk trad, feestelijk met zijn echtgenoote ingehaald. De heer en mevrouw van Beeck Calkoen werden in t dorp verwelkomd door mcL-burgemeester, Jac, Waning (rechts, met hoed in de hand), KRINGKORPSWEDSTRIJD B.V.L. De afdeeling Overschie van de Bijzondere Vrijwillige Landstorm heeft een kringcorps- wedstrijd georganiseerd met de afdeelingen te Schiedam, Vlaardingen, Maassluis, Maas land, Schipluiden en Den Hoorn, voor wel ken wedstrijd de heer J. H. van Hoboken te Overschie verleden jaar een zilveren wissel beker beschikbaar stelde. Deze beker werd het vorige jaar gewonnen door de afdeeling Vlaardingen. Dit jaar zal op 4 verschillende plaatsen om den beker gekampt worden en thans is, na te Overschie strijd geleverd te hebben, geschoten te Schipluiden, waar de stand kwam op: 1. Schiedam 963 punten; 2. Overschie, 939 punten; 3. Vlaardingen 937 punten; 4. Maasland 934 punten; 5. Maas sluis 903 punten; 6. Schipluiden 893 punten; 7. Den Hoorn 837 punten. O, DIE SPELLING Voor alles staat vast, aldus Pro Pace, „dat de Volkenbond, opgericht in een tijd laaiend enthousiasme voor de vrede, en dus niet gegrondvest in de gewone gang van zaken, niet o p g e w a s s c h e n is ge- eest tegen de enorme moeilijkheden, die het huidige internationale leven beroeren". We wisten tot heden niet, dat iets opge- wasschen kon worden. Evenmin als we kunnen begrijpen, wat de Limb. Koerier schrijft: „Het zou aan de verhoudingen allesbehal- ten goede komen, als de ambtenaar in do raadsvergadering de dekens zou moeten kruisen met zijn niet-ambtelijke collega's 111 den Raad". Het gevaar zou juist zijn, dat ze onder één deken gaan slapen. DE NOODTOESTAND DER SCHOENMAKERS Een massa-meeting te Den Haag Voor ordening van het bedrijfsleven De groep schoenmakers van de Centrale Vereeniging ter behartiging van de belan gen der Huider-, Leder-, Schoenen- en aan verwante branches, heeft gisteren in Den Haag een massale bijeenkomst gehouden, welke door 2000 schoenmakers uit alle dee- len van het land was bezocht, terwijl tal- loozen bericht van instemming hadden ge zonden. De voorzitter van de groep, de heer Theunissen uit Rotterdam, opende de bijeenkomst met woorden van welkom. Spr zeide, dat thans 17.000 leden bij de Centrale zijn aangesloten. De heer H. J. Bergers, die namens den Katholieken Schoenmakersbond het woord voerde over „De noodtoestand der schoen makers", zeide o. m.: De meesten van hebben geen drie dagen in de week werk. En als men dan weet, dat de prijs, welken zij voor dat werk krijgen, in doorsnee 10 tot 20 procent beneden den prijs van vóór den oorlog ligt, dan begrijpt men, dat een loopjongen vroeger meer verdiende dan thans een vader voor zijn gezin. Wij schoenmakers wenschen in ons drijf ordening, saneering en bescherming. Wij wenschen samenwerking met de arbei ders-organisaties, vestigingsverbod, verbod van werkplaatsen op markten, verbod van schoenmakerswerken door Rijks- en ge meente-ambtenaren en personeel, verbod van dergelijke werken door fabrieksarbei ders, een behoorlijken prijs voor ons werk, een regeling voor den verkoop van rubber geen steunbonnen voor leer, maar wel voor reparatie De heer W. P. van der Kruk, van de Chr. Schoenmakersvereeniging, sprak over: „Het saneeringswerk der Centrale in gev gebracht". Spr. betoogde dat de nood der tijden de schoenmakers bijeen heeft ge- bracht. Aan de argumenten, door sommige critici aangevoerd als zou de leiding der Centrale te zeer dictatoriaal optreden, hechtte spr. geen waarde, aangezien juist die critici om krachtig regeeringsingrijpen vragen. Het bestaan van de groep uijveren in onze maatschappij berust op haar onmisbaarheid Zij wordt echter prijsgegeven aan uitbuiterij De lage prijzen van thans zijn inflatieprij- zen, leugenprijzen. De Centrale wil allen brengen op hooger plan, op het plan der waarheid, die zal zegevieren! De derde inleider, de heer W. Donk P z n., voorzitter van den Ned. Schoenma kerspatroonsbond, sprekend over „De Cen trale en de steun der Regeering", zeide, dat de schoenmakers een strijd hebben te voe- egen al wat hen in hun vak tracht te halen. Van lieverlede is een toe stand ontstaan, waarbij gedacht wordt, dat een paar schoenen nog geen twee gulden, paar zolen en hakken slechts drie kwartjes behoeft te kosten. De Centrale kon onmogelijk haar se rend werk volbrengen, wanneer zij geen steun van de regeering heeft. Het instituut van den contactcommissaris heeft de hoop doen herleven doch nu de daartoe benoem de functionaris (prof. Kaag) heeft klaard, dat hij niet zou durven adviseeren tot onverminderde handhaving van de bin dende besluiten indien er een aantal be zwaarden zijn, is er nieuwe ongerustheid gewekt. Centrale loopen alle belangen men; zij kan volkomen beoordeelen wat dig is tot saneering van het bedrijf en het gaat niet aan, de bindende besluiten terug :n omdat er enkele tientallen zijn die bezwaren hebben geuit. Wij verlangen geen orisissteun, doch me dewerking om onze eigen boontjes te kun nen doppen. Handhaving van de bindende besluiten is noodig om het bestaan van den schoenmaker te redden. De heer L. F. Verwoerd uit Amster dam, voorzitter van de Centrale, sprak een slotwoord, waarin hij opmerkte, dat het i: eiken tak van het lederbedrijf thans slecht gaat. De prijzen van de artikelen zijn tot afbraak gedaald. Spr. bracht in herinnering dat ook do vertegenwoordigers der regeering hebben erkend.dat bindende besluiten noodig waren om tot saneering van het bedrijfsleven te geraken. Ordening in het huiden-, leder- en schoen- bedrijf is niet mogelijk zonder bindende be sluiten. Motie Tenslotte werd met algemeene stemmen ;n motie aangenomen, waarin de vergade ring haar vertrouwen uitspreekt in de lei ding van de Centrale; met grooten nadruk aststelt, dat alleen een organisatie in den bestaanden, met medewerking van de re geering tot stand gebrachten vorm in staat zal zijn om de beoogde saneering van 't Huiden-, Leder- en Schoenbedrijf met aan- erwante Branches, uit te voeren; het da gelijksch bestuur verzoekt om met alle ten dienst staande geoorloofde middelen, in sa menwerking met den regcerings-contacr- commissaris, te trachten de leden, die hun lidmaatschap thans hebben opgezegd, op hun bedanken te doen terugkomen. Vertrouwd wordt dat ten spoedigste de door do Groepscommissie L (Schoenmakers) voorgestelde dringend noodzakelijke maat regelen zullen worden getroffen, om het schoenmakersvak voor ondergang te behoe den. NEDERLANDSCHE TURFCENTRALE De Minister van Economische Zaken heeft op zijo verzoek eervol ontslag verleend aan den heer G. Nijenhuis te Gieten, als lid. tevens penning meester van de Stichting Nederlandsche Turf- centrale. Als zoodanig is benoemd de heer ir. F P. Mesu, landbouwkundig adviseur, belast met de leiding der inspectie van de werkverschaffing in Drenthe te Assen. HOLLANDSCHE MIJ VAN LANDBOUW 138ste Algemeene vergadering Heden kwam in de Diergaarde te Rotter dam cle Hollandeche Maatschappij van Land bouw in 138ste algemeene vergadering bijeen. De opkomst was bijzonder groot, waarop ook gerekend was met het huren van de Om half elf opende de voorzitter, de heer P. Stapel te Hoogkarspel. de vergadering met een rede, waarin hij wees op de ver schillende aangelegenheden, die in land- bouwkringen de aandacht trekken en de ge moederen in beweging brengen. Na verschillende huishoudelijke zaken behandeld te hebben als het verkiezen van een viertal hoofdbestuursleden en bespre king van het reeds in het orgaan der ver eeniging geplaatst jaarverslag, werd 1 In de middagbijeenkomst hield de Rcgee- ringscommissaris voor de Akkerbouw en Veehouderij, Ir S. L. Louw es, een belang rijke inleiding over: „De monopolierechten op granen in verband met de positie der akkerbouwers en veehouders". Hierop volgde eei uitvoerige discussie. Na rondvraag sloot de voorzitter de ver gadering. We hopen morgen een uitvoeriger verslag van deze bijeenkomst op te nemen. HOLLANDSCHE MIJ. VOOR LANDBOUW Een ander officieel orgaan Op de laatst gehouden vergadering Hoofdbestuur van de Holl. Mij. van l de Commissie tot taak had të voorzien in de uitgave van het officieel orgaan van de IT M. eisclicry loet zoowel technisch nlijk beter zijn daa het emeen Hollandsch Land bouwblad; 2e. De kosten 1 beneden het nivt Op grond van zake van de uitgave van air. orgaan aooi dere Uitgevers-Maatschappijen gedaan, seert deze Commissie -het Hoofdbestuur gave van het officieel orgaan der Maatschappij na 1 Januari 1935 01 Kleywegt te Loosdui onze Centrale Organ is einde daardoor wellicht te komen in de v^rre toekomst tot een Landbouwblad voor geheel Nederland met medewerking van de Redacties van de verschillende, thans bestaande provin ciale landbouwbladen. Het is echter aan de Commissie gebleken, dat de kosten, welke een samengaan op deze zich brengen, boven de draagkracht de Commissi* 1 het Hoofdbestuur hielden in. dat de H. M L. een in alle opzichten beter, doch teven; Tkrijgen, waai Het hoofdbestuur koi ede met het i vergadering DONKERE TOEKOMST VOOR DE ZUIVEL De zuivelpot voor de kwade dag In verband met het besluit van den minister i.n Econ. Zaken om 10 mlllioeu gulden uit het isiszuivelfonds, de zgn. „zuivelpot"1 te nemen 1 in het Landbouwcrisisfonds te storten heeft het betuur van de T.N.Z. een onderhoud met De minister heeft hierbij op zakelijke wijze gronden tot zijn beslissing uiteengezet en izegd, dat hij er zich wel van bewust was. it dit voor velen een teleurstelling is. maar j heeft gemeend, niet anders te kunnen han- ïlen. omdat hij de naaste toekomst voor de livelbcreiding zeer donker inziet en het dan iter is. thans geen extra uitkeerlngen te doen. doch deze te reserveeren voor tijden, öai het log moeilijker is dan thans. Het is in elk ge- al bestemd voor de veehouderij aldus de mi- ister. waarbij hij nadrukkelijk te kennen gaf. dat hij de moeilijkheden in dit bedrijf zeer goed ;eft Princess bieden U comfort en elegance. 0e beste hulp voor gevoelige voeten. VAN BLADEL - WAALWIJK Voornaamste Nieuws. Dit Nummer bestaat uit VIER bladen Blz. 1 H. K. H. Prinses Juliana heeft een belangrijke gift aan het Nationaal Crisis Comité geschonken. Samenvoeging van Scholen 1, door H. J. van Wijlen. Massa-meeting van schoenmakers in Den Haag. De viering van Leidens omet Blz. 2 Japansch protest tc Washington tegen de be schouwingen van generaal Mitchell. Een Engelsch schip op den Oceaan nfct man cn Barthou huldigt Delcassc en geeft daarbij een interpretatie van diens isoleeringspolitiek. Groote openbare werken in Frankrijk begonnen. Roosevelts wapenstilstand in de industrie door de textielarbeiders aanvaard. Het nieuwe Spaansche kabinet gevormd: een anti-socialistische coalitie-regeering. Waarom trad Titoclescoe, de Roemeensche minister van buitenlandsche zaken af? Een Oostenrijksch Bruinboek over den Juli- opstand verschenen; Duitschlands rol in dien opstand. Von Papen te Wc en en terug. In Estfaland is het parlement door de regeering op non-actief gesteld. Verschenen is het voorloopig rapport der Com missie van onderzoek naar de geste der Varkens- centrale. CHEMISCH REINIGEN VERVEN 't beste op dit gebied PALTHE - ALMELO Auto- en motorongelukken Onder Schjjndel is de 40-jarige mej. K., uit Wijbosch, die langs de Zuid-Willemsvaart fietste van sluis drie door een achterop ko mende auto aangereden. Mej. K. kreeg een schedelbreuk, een hoofdwonde en inwendige kneuzingen. In bewusteloozen toestand ie zy per auto naar het Ziekenhuis te Veghel vev- oerd. De auto is door de politie in beslag ge nomen. De fiets werd vernield. •ij Souburg is op den Nieuwen Vlis- singscheweg een fietsende jongen aangereden door een vrachtauto, welke voor een andere auto uitweek. De pongen raakte bekneld tus- schen een boom en de vrachtauto en werd in ernstig gewonden toestand naar het Zieken huis vervoerd. Het rijwiel werd geheel vernield. De vrachtauto werd ernstig beschadigd. Bij Noorddjjk (Gr.) is een luxe auto, bestuurd door F. S., uit Groningen, eeret te- een lantaarnpaal gereden en daarna tegen een boom. De lantaarnpaal knapte af, de boom werd ontworteld. De auto sloeg over den kop. Een der inzittenden kreeg een hersenschud ding en is naar het Acad, Ziekenhuis te Gro ningen vervoerd. Proefvaart van het m.s. „Pelikaan", groot 500 tongebouwd op de werf ter firma Vugk te Capelle a. d. IJssel, met het doel gen snelverbinding iusschen Rotterdam—Bazel tot stand tg brengen*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1934 | | pagina 1