MAANDAG 1 OCTOBER 1934
EERSTE BLAD PAG. 3
Hoogste stand te Züridh 767.8.
Laagste stand te Thonshavn 745.9.
Stand vanmongen baMtwaalf 763.1.
WEERVERWACHTING
Zwakke tot matige Z. tot W. wind, half
>t zwaar bewolkt, later weer afnemende be
wolking, weinig of geen regen, aanvankelijk
iets zachter, later weinig verandering in
temperatuur.
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
Sinds Zaterdag drong de depressie in het
Westen regelmatig naar het Oosten door en
verdrong de hooge druk uit Scandinavië.
De kern van hoogen luchtdruk in F rank rij k
handhaafde zich.
Bij de Azoren en ten W. daarvan steeg
de barometer. I-let gebied van hooge n lucht-
drukwijzigkngen was dat de bovenwind te
hoog in de atmosfeer wee maar West te
rugging en daar afkoeling intrad. Over een
groot deel van Europa. Plaatselijk met on
weersregen.
Secundaire depressies trekken langs de
Zuidrand de rdepressie en geven het weer
een onbetrouwbaar karakter. Alleen in Cen
traal Europa komt stabiel weer voor.
Voor ons land is toenemende bewolking
te verwachten met wellicht nu en dan een
Weinig lichte regen met daarna weer opkla
ring met zonnig weer.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen half twaalf 17.4 C.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig
JRheinfelden 2.27 2.34
Breisach 1.^9 l.i3
Tehl 2.45 255
Ifaxau 3.86 4.06
ADiedesheim 0.30 0.42
heim 2.71 2.88
0.71 0.74
5 0 36 0.53
m 1.52 1.65
1.05 1.05
1.6-2 1.64
0.05 0.01
1.23 1.37
0.22 0.08
0.5U -0.32
0.77 0.S9
0.62 0.77
Rnhrort
SVesel
Emmerik
Dusseldorf
Nijmegen 7.45 7.55
St Andriea 2,10 2.15
Arnhem 7.->l 7.60
Vreoswijk lw 0.25 0,00
Westervoort 8.08 8,17
Deventer 1 97 2,05
Kampen -0.05 -0.10
Evsden 45.26 45.74
Grevenbicht 27.37 27.47
Venlo 10.78 10.79
Grave (sluis) 3.47 3,71
St Andries 0.08 0.00
Gorkum 0.00 0,00
Dordrecht 0.00 0.00
NaJ
is HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
jDelfzijl 5.18 ia-
Terschelling 2.34 15.:
lHariingen 3.15 16."
leeftuen Hélder 0.50 13..
ding IJ in t- den 10.11 22.
j in-Hoea v. Holl. 9.17 21.
C/iV)A,runi^(Ypn e.!37 22.
terdamsche tijd)
2 Oct.
.2 Hellevoetsl. 9.49
13 Willemstad 10.49 S
10 Brouwersh. 9.01
i5 Zierikzee 9.15 2
^0 Wemeldinge 9.44
ï6 Vlissingen 8.13
L6 Terneuzen 8.45
- Hans weert 9.06 2
VEERTIEN NEDERLANDSCHE DEVIEZEN-
SMOKKELAARS GEARRESTEERD.
Zaterdagavond is aan de grens te Beek-
Wijler een groote touringcar uit isseldorf,
welke op weg was naar Njjme^u door de
Duitsche politie aangehouden. Veertien inzit
tende personen, afkomstig uit Nijmegen en
Arnhem, werden gearresteerd als verdacht
van het smokkelen van deviezen. Blijkens het
Duitsche politierapport zouden zy iederen
Zaterdag registermarken smokkelen, na een
kort bezoek gebracht te hebben aan Dussel
dorf. De gearresteerden zijn naar Krefeld
overgebracht,
DE GEARRESTEERDE MAKELAAR
Omtrent het in het huis vaü bewaring te
Amsterdam opsluiten van de makelaar in
onroerende en vaste goederen A. J. O., te
Hilversum, vernemen wij nog het volgende:
De makelaar O. is kort geleden failliet
verklaard; de curator in dit faillissement,
rnr J. C. F. Loeff- te Hilversum, stuitte bij
zijn onderzoek naar de stand der zaken in
dit faillissement op groote moeilijkheden. Er
waren tal van onverklaarbare dingen en
hoewel groote transacties waren gedaan, ont
braken de boeken. Daar O. niet in staat was
inlichtingen te geven, verzocht mr. Loeff de
rechtbank op grond van de faillissementswet
O. in verzekerde bewaring te stellen. Dat is
op 22 Sept. geschied daarnaheëft O. onder
de druk van zijn arrest, aan den curator do
gewensohte inlichtingen versohaft Op grond
daarvan heeft mr Loeff thans een brief aan
de rechtbank gescfhreven, waarin hij mede
deelt, dat wat hem betreft O. in vrijheid kan
worden gesteld.
Intusschen is tegen O. door een der cre
diteuren een aanklacht wegens verdiuiste-
rrng en oplichting ingediend. Deze aan
klacht is thans bij de justitie in onderzoek
en in verband hiermede is O. voorloopig nog
vastgehouden.
MOTORRIJWIEL IN VLAMMEN
Zaterdagavond wilde de heer F. H. v. B.
uit Maassluis, op Öen Maassluischendijk te
Vlaardingen zijn motorrijwiel aanzetten,
toen het plotseling op onverklaarbare wijze
in brand vloog. Met behulp van water en
zand werd nog getracht lh>et vuur te blus-
schen Echter was dit vergéefsch werk, zoodat
het motorrijwiel geheel verbrand is. De
schade wordt door verzekering gedekt.
OM HET GOUD VAN DE „LUTINE"
Nadat de werkzaamheiden aan de Lutine-
toren een week waren stopgezet wegens
stormweer en een kleine reparatie aan de
zuigbuis. zijn deze werkzaamheden Vrijdag
met volle kracht voortgezet De toren had
zich gedurende den zwaren storm van ver
leden week uitstekend gehouden en geen
enkele beschadiging opgeloopen.
Vandaag kon met het bergen van de wrak
stukken worden begonnen, alsmede melt het
opruimen van de roestklomp.
De toren beslaat een oppervlakte van
112 M2 van het wrak. Men verwacht dan
ook, dat deze oppervlakte in den loop van
de Aveek kan worden onderzocht, aangezien
niets deze werkzaamheden meer in den weg
staat De toren staat ongeveer 19 meiter on
der de zeespiegel en heeft volkomen do
vaste kleilaag bereikt
VERDRONKEN
Te Maarssen geraakte een driejarig zoon-
tjo van den heer Mantje, in de Vecht Al
hoewel men direct met dreggen is begon
nen, is het lijkje nog niet gevonden.
BINNENLAND.
Splitsing
Er zouden voorbereidingen worden getrof
fen om een landelijke organisatie te vor
men, een Hervormde A.R. Partij, die zich
reeds bij de Kamerverkiezing van 1937 zou
doen gelden, schrijft de Vrij z.-Demo
er aat en voegt er dan aan toe:
Wij zouden die splitsing in de a.-r. partij
betreuren. Wij hebben in ons land geen
hoef te aan een nieuwe partij, nog veel n
der aan een zuiver kerkelijke partij.
Maar het is teekenend, dat deze Hervorm
de kiezers speciaal ontevreden zijn over het
door hen beweerde! voortrekken van
gereformeerden bij benoemingen.
Van een zich „christelijk" noemende volks
groep zou men minder materialistische op
vattingen mogen verwachten.
Zedenverwildering in militaire dienst
Uit een artikel in het „Maandblad der
christelijke vereeniging van jongemannen
te Nijmegen", uitgave van die afdeeling
van het Ned. Jongelingsverbond, knippen
e het volgende:
Onze veldprediker zei enkele weken ge
leden, dat o.a. het vloeken en het bezigen
van immoreele taal in de soldatenkazerne
lang niet zoo erg is als vroeger. Gelukkig
er Avat dat aangaat officieele maatre
gelen genomen om dit euvel tegen te gaan.
Artikel 22 van het Reglement op de krijgs
tucht, geeft in deze een duidelijke verkla
ring.
Jammer, dat er door de superieuren bijna
!en hand aan gehouden wordt. Het effect
van voornoemd artikel is steeds nog nihil.
In tegenwoordigheid van een veldprediker,
die tevens den titel van „Majoor" draagt,
zal men zich nog wel fatsoenlijk houden.
Wanneer men echter eens z'n oor te luiste
ren kon leggen aan de deur van een solda-
tenkamer, bijv. op een Zaterdagavond, zoo
tegen middernacht, dan zou men verstijven
van schrik, wanneer men hoorde waar een
militair z'n vrijen tijd had doorgebracht en
hoe er met de grootste en heiligste levens
mysteriën wordt gespot Bijna iedere con
versatie onder elkaar loopt uit op, of is
doorweven van vulgaire taal. Protesteert
men tegen zulk een onwaardig gedoe, dan
hoort men veelal de opmerking: Och, dat
»s op iedere soldatenkamer zoo, niets erg
Daarom, zoo vervolgt het artikel: jonge
mannen, komt tot u de heilige en heerlijke
roeping om als navolgers van Christus een
geweldige campagne te beginnen tegen dit
terreinwfnnend kAvaad. Gij kunt dat alleen
dóór het geloof. En wanneer gij niet ten
strijde trekt, wie zal dan gaan? U alleen
is deze taak weggelegd. Zoo gij u niet ten
Btrijde gordt, binnen verloop van eenige tijd
mze hooggeroemde beschaving ten on
der gaan.
Geeft dan een voorbeeld door woord en
daad. En dan verzeker ik u, gij zult respect
afdwingen bij uw tegenstanders.
De N.V. Bataafsche Import Maatschappij
te Den Haag heeft zich met een adres ge
richt tot de Eerste Kamer, waarin zij deze
verzoekt het wetsontwerp „Verkeersfonds"
niet aan te nemen, op vrijwel dezelfde gron
den, welke adressante reeds aan de TAvee-
de Kamer heeft onder het oog gebracht.
De B.I.M. is namelijk van meening, dat
dit wetsontwerp, ondanks de wijzigingen
welke er tijdens de behandeling in de Twee
de Kamer in zijn aangebracht, bij verhef
fing tot wet, door het verhoogen van de
reeds zoo zwaar op het automobieltransport
drykkende lasten, zal leiden tot achteruit
gang van de welvaart hier te lande en tot
vermindering van onze economische weer
baarheid.
De gelegenheid wordt opengesteld om i:
Nederland ter post bezorgde gewone- en aan
geteekende brieven, briefkaarten en andere
stukken, per risico van de afzenders, te ver
zenden met het K.L.M.-vliegtuig dat deel
neemt aan de Mac. Robertson-wedvlucht
EngelandAustralië. Brieven en doosjes
met aangegeven waarde zijn van vervoer
uitgestloten.
De correspondentie moet de aanwijzini
„Per Mac. Robertson-race" dragen, bestemd
zijn voor NecL-Indië of Australië en A'olledig
gefrankeerd worden, het luchtrecht, dat ge
deeltelijk met tenminste een driehoekig
luchtpostzegel van 30 cent voldaan moet
worden, bedraagt f 1 per 10 gram. Het drie
hoek-zegel wordt daartoe van 1 October af
tot het vertrek van het vliegtuig op de post
kantoren verkrijgbaar gesteld.
Personen zonder relatie in Ned.-Indië en
Australië kunnen hun correspondentie
Ned.-Indië adresseeren aan het hoofd
den P.T.T.-dienst te Bandoeng en voor
Australië aan The Representative of the K.
L.M. Royal Dutch Air Lines, 255, St. George
Street Sydney, Australië.
Voor de terugzending moet in de brieven
en omslag met het adres van den afzen
der worden gesloten, benevens een ant
woordcoupon of voor Ned.-Indië hier
TUSSCHEN AMSTEL EN IJ
(Van onzen Amsterdamschen Redacteur)
Gezonde financi&Je positie Welk
offer het gemeentepersoneel bracht
Over verruiming van Zondags-
verkoop Op de krukken der
Overheid.
De 4 pCt. conversieleenkig tot e'en bedrag van
f 31.600.000, waartoe de gemeenteraad in de
laatste zitting met algemeene stemmen besloot, is
gelukkige transactie van het College van B. en
ten bewijze, dat de financieele toestand vao
Amsterdam gezond is. De leening is niet aange
gaan om de gemeente aan geld te helpen. „De
si tie is zoodanig, dat hieraan geen behoefte
bestaat", luidt het in het prospectus van de tien
bankiers, die de leening financieren.
Deze gunstige situatie is het gevolg van de
soliede politiek van het huidige College, dat in
één jaar tijds de wagen weer in het goede spoor
ist te krijgen, dank zij de krachtige medewerking
in de kleine raadsmeerderheid.
Aan tegenwerking van de sociaal-democraten
die de wagen eerst in het zand haddien gereden
heeft het in de afgeloopen zestien maanden waar
lijk niet ontbroken. En de burgerij van Amsterdam
mag zich gelukkig prijzen, dat door de eendrach
tige samenwerking van het College en de goed
willende Raadsleden de roekelooze sociaal-demo
cratische gemeentepolitiek geen effect heeft ge
sorteerd.
Intusschen Is de saneering van de financiën der
hoofdstad niet zonder offers geschied. Het
prospectus van een geldleening is voor buiten
staanders meestal weinig interessante lectuur, dit
maal is dat evenwel anders.
Wat de noodzakelijkheid der saneering betreft
spreken slechts een paar cijfers al duidelijke taal.
De uitgaven voor ondersteuning ia geld en brand
stoffen aan behoeftigen en Averkloozen (via het
Burgerlijk Armbestuur en den dienst van Maat
schappelijk Hulpbetoon) beliepen:
in 1930f 5.750.000
in 1931- 10.500.000
in 1932- 19.950.000
in 1933- 23.900.000
Toen is, door inkrimping van de steunbedragen,
de keer gekomen, maar niettemin is de raminj
er 1934 en 1935 nog om en bij 20]/2 millioen.
Droevig is dit al somberder be?ld van maat
schappelijke ontreddering, en in dit licht bezien
mag de mindere rente, die obligatiehouders voo
van de gemeente zullen ontvangen, alleszii
billijk worden genoemd.
Groote offers zijn stellig gebracht door het
gemeentepersoneel (de onderwijzers niet mede-
gerekend), dat van 22942 personen einde 1931
terugliep tot rond 21200 en dus in 2)^ jaar
minderde met 1700.
Bedroeg het totaal aan salarissen, loonen, wacht
gelden e.d. na aftrek van de bijdrage van het
personeel voor pensioen over 1931 nog rond
f 51.300.000, over 1934 komt dit cijfer niet hooger
dan ongeveer f 40.300,000; voor 1935 i-s gerekend
en nieuwe verlaging niet f 1.500.000, waar
door het totaal over 1935 zal dalen tot beneden
f 39.000.000.
Het gemeentepersoneel heeft dus in de sanee
ring bijgedragen met de kapitale som van circa
12H millioen. „Afbraak" noemen de sociaal
democraten dit, maar ten onrechte m.:„ wanneer
het woord, zooals zij steeds doen, in ongunstigen
zin wordt verstaan. „Waar niet is, heeft deKei
zer zijn recht verloren", is hier in betrekkeüjken
zin van toepassing. Alleen is het nog altijd te be
treuren, dat het offer niet naar evenredigheid is
gebracht en sommige groepen van het personeel
extra zwaar zijn getroffen. Dat achten we sociaal
onrecht en we zouden het zeer toejuichen, indien
het verbroken evenwicht hier kon worden her
steld.
De Amsterdamsche vrij zinnigheid wringt zich In
sierlijke bochten om op het stuk vaa de verrui
ming van den Zondagsverkoop toch maar gelijk
te krijgen. In plaats dat de altijd laksche liberalen
van allerlei slag van te voren de winkeliers be-
werkt hebben, komen ze nu achteraf met kritiek
de door B. en W. getroffen maatregelen. Die
maatregelen zijn evenwel afdoende geweest. Het
is de belanghebbenden zoo gemakkelijk mogelijk
gemaakt, van hun zienswijze blijk tz geven en toch
is de overgroote meerderheid van de winkeliers
geneigd zich te interesseeren voor meer ver
koopuren op Zondag.
Dat zal deze week in den Raad een discussie
worden! De beide liberale wethouders zullen hun
minderheidsstandpunt in het College zonder twijfel
uiteenzetten en Dr. Vos, de man van het initiatief-
ontwerp om deze verruiming er in de Kamers
door te krijgen, zal zich stellig niet onbetuigd
laten. Als kampioen voor de Amsterdamsche
winkeliers, die Zondags het liefst den geheelen
dag open zijn, heeft z,ich aangegord het eminente
hoofd der middenstandsfractie, de heer Weiss.
Deze fractie zegt nooit aan politiek te doen,
vlucht als 't even kan voor verantwoordelijkheid
of vischt in troebel water, en helpt steeds dapper
om de Christelijke grondslagen van ons volks
leven te ondergraven. Dat deze fractie aan
heibel meedoet, is niet anders te verwachten. De
liberalen moesten, gelet op den uitslag der
ming, toch wijzer zijn.
De pers heeft dezer dagen aan de groeve ge-
aan van de Vereeniging tot verbetering van den
Volkszang, opgericht 1 November 1872, maai
dezer dagen cotbonden vanwege de tijdsomstan
digheden. Er zijn vele en goede hartelijke woorden
gesproken en aan waard.cring voor de inderdaad
zeer nuttige vereeniging heeft het niet ontbroken.
Maar om van het beeld op de zaak te ko
men het roemloos verdwijnen van „Volkszang"
demonstreert toch wel heel duidelijk hoe gevaar
lijk het is bijna uitsluitend op de krukken der
Overheid te leunen. Want hierin is m.i. de oor
zaak te zoeken voor het feit, dat de Vereeniging
zich niet langer heeft kunnen handhaven, hoewel
bevordering van den volkszang nog steeds vei
van overbodig is.
Tegenover deze pijnlijke uiting van onv
mogen doet weldadig aan de vitaliteit van
Vereeniging, die het Scheepvaartmuseum in
Cornells Schuytstraat beheert. De laatste jai
doet deze Vereeniging het zonder Overheids
steun en niettegenstaande mocht het gelukken het
Museum uit 'te, breiden. Deze gezonde uiting vr~
volkskracht stemt tot dank. FRlSO.
tionalren. En uit allerle! geruchten kom
Uit het Sociale Leven
De Contact-Commissie van Organisatie
Werknemers in de Koopvaardij, deelt mede,
dat de leden van de by de Contact-Commissie
a gehouden stelling, hebben aanvaard.
Het collectief contract wordt voor 1 jaar
gaat in op 1 October.
te lande verkrijgbare Ned.-Indische fran
keer- en/of luchtpostzegels. Terugzending
geschiedt met de gewone middelen van ver
voer, voor Ned.-Indië desgewenscht ook per
luchtpost (waartoe dan boven de frankeer-
kosten tevens het luchtrecht in zegels of
antwoordcoupons moet zijn bijgevoegd).
In verband met het vermoedelijk tijdstip
van vertrek dat nog nader bekend Avordt
gemaakt moet de correspondentie uiter
lijk 17 October te Amsterdam zijn.
>rdt gevoerd.
A.-R. zeer. Niet omdat
alle prlnelpleele ^bez
left vele Herv. Geref.
mgegrond zijn.
het
?rd besproken? Waarom
het bü eindeloos herhalei
als- het Kerkelijk vraagstuk ls op de
tergrond gekomen: de Partij moet opkomen
r het recht der Kerk, enz. enz.?
daarom drukt men zich niet eens p o s 1 -
i v e.r uit, over de taak, die, soo het heet,
A.-R. Partij verzuimt?
niin
isch, en ik a
ieref. A.-R.
het volle
licht
verhoede, dat het dezelfde kal
de S-G.P.
i wij voor alles pogen, onze i
EEN HERV. JGEREF.) A.-R,
BOEKEN EN GESCHRIFTEN
ONZE KINDEREN EN DE AFSCHEIDING
Hoe moet men de kinderen van de Afscheiding
van 1834 vertellen? Dat is een vraag, waarmee
veel ouders en opvoeders zitten. Moeilijk is het
inderdaad. Maar er is nu een uitweg uit deze
moeilijkheid. Dezer dagen zal bij den Uitgever J.
H, Kok te Kampen een aardig kinderboekje over
de Afscheiding van 1S34 verschijnen. Het heeft den
titel: „Als kinderen vragen. De Afscheiding van
1834 voor kinderen verteld" en is geschreven door
Mattana Rompelman. 't Is een boekje van 40
bladzijden, 't bevat 15 illustraties, en ziet er in zijn
'omslag met klenrenteekening van de dorpsstraat
en de kerk in Ulrum aardig en aantrekkelijk uit.
De schrijfster heeft bij haar vertellingen den
juisten toon weten te treffen. Op eenvoudige, le
vendige en kinderlijke wijze wordt hier de geschie
denis der Afscheiding aan de jeugd verte'd.
Gereformeerde Scholen en Kerkeraden hebben
nu een mooie gelegenheid om de kennis aangaande
de Afscheiding onder het opkomend geslacht te
verbreiden door uitreiking van dit boekje aan de
leerlingen der School en aan de catechisanten.
AT,FRED A1ÏI.ERS TNDIVIDUAI.PSYCHO.
LOGIK, door Dr. Rudolf Drelkurs, met
een woord vooraf van Prof. Dr. Alfred
Artier, Ingeleid door Dr. P. H. Rogge en
C. Pabbruwe. Uitgave
irdienburg is
Na miMukte besiprekiiingen hebben de drie
laindiarbeidersboaiden ira West Zeeuwsoh-Vis an
deren aü in de landbouwer, in de versohiiillende
dorpen tot plaatoedijke loorubesprekimgen uit-
noodigd. Voor Schoondijlce, Groedr
aantal werkgö'
de loonen overeensxemraiins
Echter ndet voor Oostburg,
kerkje. Nleuwvlrlet, Retramchement, Zuid-zandt
Sluis en omgeving.
De lamdarbeidersbonden hebben
landbouwers in deze zes donpen
indien zij uiterlijk 4 Oct. nle
id zijn en tot de afsluiting ee
komst op gT omdol as
rellioht
nd-
Lcht hebbze
•kzaamjhedei
hoofdbesturen de opd
datum de noodrige maatregelen te nemen t<
bereiking van het gestelde doel. Het ligt, nai
besturen to de biebent
sr 14 dagen beg-tat, zo
kondigen.
Men is ook bereid he
Slechting voor te leggei
'bi trage-c
de bedoeling i
noodig, de staking c
loongesohil ter bi
Ingezonden Stukken.
in Uw blad
U Itgevers- Maat
dezer uitgave is, om ieder, die
zins van goeden wille ls, de mogelijkheid te
bieden zich in het kort op do hoogte te stellen
van de „Indlvldualpsychologle".
Er zijn toch enkele uitspraken van Adler tot
slagwoorden geworden. Doch hoezeer deze slag-
Avoorden ook van groote beteekenls mogen
zijn, toch mag de gedachte geen post vatten,
dat ze volkomen den inhoud van de Indlvldu
alpsychologle weer geven. Men spreekt soms
van „minderwaardigheidscomplex", waaraan
dan de naam van Adler verbonden wordt, zon
der dat daarbU iets te merken is van eenig
recht begrip van den waren stand van zaken.
In bovengenoemd werk van Dr. Drelkurs
wordt op zeer bevattelijke wijze uiteen gezet,
hoe bjj Adler de dragende gedachte van zijn
Indlvldu8lpsychologle de erkenning ls van de
beteekepie van de menschelijke gemeenschap
voor de ontwikkeling van het Indivldueele ka
rakter, alsmede voor Iedere afzonderlijke hande
ling en gemoedsbeweging van den mensch.
Wie zich een Juist, begrip van Adler's Indl
vldualpsychologle w 11 vormen, vindt ongetwij
feld in dit werk een uitnemende handleiding.
Dooh hiermede willen we allerminst zeggen,
dat van uit Christelijk standpunt Adlers Indi-
vidualpaychologle te aanvaarden ls. Ze moge
ons menlgen nuttigen wenk geven, speciaAl
voor de opvoeding van kinderen met ?en sterk
minderwaardigheidsgevoel, ze moge mee.r dan
andere stelsels de waarheid va.n de verantwoor
deHjkheid van den mens oh vaststellen, toch
mist zii de erkenning, dai
t in hc
i God.
>ag. 153 van dit boek
at er waarschijnlijk zooiets als i
waarheid niet bestaat en het verstand
lie waarschijnlijkheid alleen als middel
genus homo sapiens, in den strijd om
is, dus als resultaat van
rwinning van zijn natuur-
blükt wel zeer duidelijk.
de Heilige Schrift
boot ligt gereed. Als ge zijt ingestapt, vlieger) de bootjes er naar
toe. Rieten stoelen, borduursels, kant, bloemen en nog heel .wat
andere producten van de industrie van het eiland worden uitge-
schreeuAvd met de prijzen erbij. Natuurlijk zijn die sterk over
dreven. Sommige passagiers beginnen dadelijk met af te dingen,
't Komt dan gauiv tot een accoord. Maar de kooper kan erop re
kenen, dat hij bij den neus is genomen. Je ware is te wachten
tot de motorboot afvaart. Dan heel laag bieden. Een heer naast
me, die 't zaakje meer bij de hand had gehad, riep op een aan
bod A'an een fraai gewerkt salontafelkleed ten bedrage van 25
shilling terug: dertien. Hij kreeg het. Het werd in de boot ge
gooid. De conducteur rekende wel af. Aan boord van de Win
chester Castle teruggekeerd, begon het lieve leventje opnieuw.
De verkoopers mogen niet op het schip komen. Daarom maken
zij vanuit hun roeibootje luidsprekers met hun handen. Het
lijkt een drijvend Amstelveld.
De ankers worden gelicht. Wij stoomen verder.
Nog even blijf ik aan dek om Madeira te zien verdwijnen. Een
paradijsje in de natuur. Doch alles wijst er op: arm in de ge
nade.
Goklust
Na Madeira verandert de geest aan boord. Op zoo'n lange
vaart nog zonder onderbreken ducht men blijkbaar de verve
ling. Vóór dien tijd werd er bijna niet gekaart. Maar nu kwa
men de kaarten bij hoopen voor den dag. Clubjes werden ge
vormd. De conversatie-zaal leek op sommige uren wel een
speelhol. Er waren er, die met enkele pauzes van 's morgens
tot 's avonds dat zielloos bedrijf uitoefenden. Ingetoomde harts
tocht bij de meesten. Maar kleine scènes bleven niet uit. De be
schuldiging van valsch te spelen werd gericht tot een oude
dame door een verliezend echtpaar. De dame stil mokkend af.
Vijandschap was gezaaid. Afgedacht nog van alle moreel prin
cipe, komt zoo'n tijdverdrijf mij als een mensch onwaardig voor.
De Engelschen staan bekend om hun goklust. Het wedden bij
paardenrennen bv. is bij hen zeer gewild. Een nabootsing daar
van in 't klein werd van het land naar het schip overgebracht.
Daar had men allereerst de hondenrennen. Zes houten honden
werden in een ellipsvormige baan vooruitgeschoven. De dobbel-
6teenen beslisten, hoeveel vakken zij vooruit sprongen. De hond,
die 't eerst de eindstreep had bereikt, was Avinnaar. De toe
schouwers zetten op den hond van hun keuze geld. En daar dit
meermalen op een avond werd herhaald, waren er, die ponden
verloren of shillingen wonnen. Een derde deel van de opbrengst
werd bedongen voor het zeemansinstituut. Zoo kreeg het geheel
een liefdadige vermomming. En zij, die gewonnen hadden kon
den glunderen, dat zij toch zoo buitengewoon barmhartig wa
ren geweest De mensch houdt zich nu eenmaal graag voor den
gek.
Paardenrennen aan boord
Bij de imitatie-paardenrennen ging het weer anders toe. In
eiken wedstrijd werden zes of zeven dames tot paarden gepro
moveerd. Op haar hoofden werden uit de toeschouwers gokprij-
zen gesteld. Zij hadden ieder een lang wit lint in de lengte door
te knippen. Wie 't eerst daarmee klaar was, was favoriét Ten
laatste kwamen de favorieten tegen elkander uit. De tafel van
de bookmakers werden bestormd. Den volgenden dag werd na
mens het Zeemansinstituut op deaanplakborden bekend ge
maakt, welke bate deze rennen hadden afgeworpen en een
woord van hartelijken dank bleef niet achtenvege. Maar van de
paardendames, die geen geluk brachten, zagen sommigen er nog
danig nerveus uit.
Grooter sommen waren gemoeid met de zoogenaamde „sweeps".
Wie iets afweet van de beruchte Iersche sweepstakes, kan
eenigszins vermoeden, welke karakter die droegen. Eiken dag
werden die gehouden. Men moest daarbij raden, hoeveel mijlen
het schip 's middags om twaalf uur had afgelegd. De inzet liep
den laatsten dag tot honderd pond. Drie prijzen ten bedrage
van vijftig pond samen \Verden uitgereikt Het overige ging
weer naar de kas van het instituut. Wat daar gedurende de reis
door enkelen werd verloren, laat zich nauwelijks gissen. Wel zal
er niemand straatarm door zijn geworden, maar de passage
Averd voor de grofste spelers daardoor toch aanmerkelijk ver
hoogd. Men zegt wel, dat de Nederlanders den dobbelgeest van
de Batavieren hebben geërfd. Maar 'k geloof, dat we in dit op
zicht nog gunstig bij de Engelschen afsteken.
Sweepstake op zee
Den eersten dag al klampte een Jodinnetje mij aan om mij
voor de „sweeps" in te schrijven. Zoo hoffelijk, maar ook zoo be
slist mogelijk zette ik mijn principieel bezwaar uiteen. Mijn
beslistheid scheen meer indruk op haar te maken dan mijn hof
felijkheid. Stellig twéé weken wierp zij mij, zoo dikwijls zij mij
passeerde, spinnige blikken toe, voorzoover haar knipperende
Lea-oogen dit toelieten.
Zoo'n onliefdadig mensch ook!
Op zoek naar taalverwanten
Hieruit besluite men echter niet, dat het schip een drijvend
Monte-Carlo is. De rijk voorziene bibliotheek heeft een drukke
afzet. En de gezonde sport aan dek mag zich ook in bijzondere
belangstelling verheugen. Waar men overigens niet zooveel ge
legenheid heeft tot lichaamsoefening, is het uit gezondheids-,
maar ook uit een gezelligheidsoogpunt geraden hieraan mee te
doen.
Ik deed tenminste daarmee een verrassende ervaring op. Da
gen lang had ik nog geen woord Afrikaansch opgevangen, hoe
wel verschillende namen op de passagierslijst zelfs Hollandsche
afkomst verrieden. Aan het slot van een spel „deck-qouils" te
ingewikkeld om er hiervan een beschrijving te geven: alleen dit:
het bestaat in het werpen met gummi-schijven werd er nog
even nagepraat en besloot een van mijn medespelera een opmer
king met de woorden „niks meer". Ik vroeg hem of hij Afri
kaansch sprak. Hij ontpopte zich als een warm voorstander van
de Afrikaansche taalbeweging. Hij vertelde mij, dat er zoo meer
aan boord waren. Hierop gaf ik er mijn verwondering over te
kennen, dat ze zich dan onder elkaar niet van hun moedertaal,
maar van het Engelsch bedienden. Hij weet dat aan een zeker
minderAvaardigheidscomplex van de Afrikaanders als zo zich in
Engelsche omgeving bevinden. Tal van gesprekken ontsponnen
zich daaruit. Hij bleek een geloovig man te zijn, die in kerkelijke
en geestelijke vraagstukken het hoogste belang stelde.
Via het spel naar den taalstrijd
Een spel „shuffle board" gespeeld met houten schijven, die
mot een stok, waaraan een houten schoffel is bevestigd met
kracht naar een groen gummi-schijfje moeten worden geduwd
bracht mij in aanraking met een Engelschman, die lang in
Transvaal had gewoond en daar ter wille van zijn zaak Afri
kaansch had geleerd. Ofschoon de laatste jaren in Kaapstad
Avoonachtig, waar hij het Afrikaansch niet meer noodig had,
sprak hij het nog vrij vloeiend.
Ik besloot zoo dikwijls ik aan een dekspel deelnam, me enkele
Hollandsche Avoorden te laten ontvallen. Het resultaat was niet
altijd bemoedigend. Sommige Afrikaanders bleken hun taal wel
machtig, maar ook in huis aan het Engelsch de voorkeur te ge
ven, Een dame verzekerde: Afrikaansch is „poor dutch", een
arm Nederlandsch, niet geschikt voor beschaafde menschen. An
deren noemden het minachtend: kombuistaai. Dezelfde argu
menten alzoo, waarmee in België het Vlaamsch is bestreden.
Door dit alles kreeg ik een kijk op den taalstrijd in Zuid-
Afrika. Een gefundeerd oordeel kan ik vanzelf nog niet uitspre
ken. Maar mijn aandacht is gescherpt. Ik hoop in Zuid-Afrika
zelf een wat dieper onderzoek in te stellen. Ik behoud mij
dus het recht voor later op dit onderwerp terug té komen.
Het bootbulletin
Wat ik op de „Winchester Castle" erg mis, is een bootkrant
Wellicht ben ik in dit opzicht door de Amerikaansche booten
verwend. Daar kreeg men eiken morgen tegen een kleine ver
goeding zijn miniatuur-dagblad onder de deur der hut ge
schoven. Hier behelpt men zich met getypte bulletins, waarvan
in de verschillende lokalen onduidelijke doorslagen liggen. Mis
schien is dit een bezuinigingsmaatregel en dan schik ik er me
graag in.
Maar ook de inhoud van de bulletins is vrij poover. Ge ver
neemt eruit, hoe het weer in Londen en Kaapstad is. Sportuit
slagen nemen een voorname plaats in. Ook over „races", wed
strijden, wordt men uitvoerig ingelicht Het financieele nieuws
heeft ook niet over gebrek aan ruimte te klagen. Maar de me-
dedeelingen over Europa zijn schaarsch.
Er zijn heel wat menschen, die het een opluchting vinden ge
durende een lange reis geen krant te kunnen lezen lezen. Leeft
men in den komkommertijd, dan kan ik me dat begrijpen. Maar
nu niet. Toen ik Europa verliet had ik een gevoel, dat ik het
weieens geheel anders kon terugvinden, als ik Aveer den voet
op vaderlandschen bodem zette. Het heeft daarom iets onbe
haaglijks niet te -kunnen meeleven.
De evenaar gepasseerd
De tropen zijn we al lang gepasseerd. Maar als men niet wist
waar men zich bevond, zou men het aan de temperatuur niet
zeggen. Ik had me zoo voorgesteld, dat rond den evenaar de
passagiers op het dekken zouden liggen als musschen, die door
de warmte van het dak waren geA'allen. Tevoren hadden we een
paar koesterende dagen gehad, AA'elke echter voor onze honds
dagen moesten onderdoen. Doch aan den evenaar was het be
paald koel. En hoe zuidelijker we varen des te kouder wordt
het. Van „tropenweekan ik dus niet meepraten. Maar misschien
komt dat op de terugreis.
Buitengewone maatregelen om koelte in de hutten te doen
stroomen waren genomen. Zoo had men bv. de patrijspoorten
voorzien van Avindvangers, even eenvoudig als vernuftig gecon
strueerd. Deze apparaten van gegalvaniseerd ijzer staken een
eindAveegs uit boven het water, de open kant was naar de Avind
gericht en zoo kon elk briesje naar binnen worden geleid. Doch
ze bleken overbodig. Op een nacht trommelde zelfs de steward
op de deur. Het instrument ving in plaats van Avind regen op
en dreigde op mijn Avaschtafel alles door elkaar te werpen.
Daarom Averd de poort gesloten.
De taal der zea
Er viel op reis weinig merkwaardigs te zien. Niet één nacht
openbaarde de hemel, die hier zoo klaar pleegt te zijn, zijn ster
rengeheimen. Slechts eenmaal trok een troep vliegende visschen
voorbij. Maar ik vischte achter het net. Ik was juist aan den ar
beid en hoorde er eerst later van. Wel was de schakeering der
wolken buitengewoon mooi. En vol bekoring bleef de zee. Do
majesteit der bergen moge ons tot stilheid stemmen, zelfs be
klemmen, de wijde zee met haar eindelooze perspectieven stelt
het eindige schepsel voor den troon van den Oneindige. Het schiet
u als vanzelf te binnen, hoe dikwijls de Schrift over de zeo
spreekt. Ook de zee wordt met den hemel en de aarde opgeroe
pen tot juichen. En de zee kan juichen! Hoe vroolijk dansen
de golven! De geloovige verstaat, dat ook het aanhoudend rui-
sclien der baren een loflied zonder woorden is ter eer van God.
Morgen hoop ik in Kaapstad te landen.
Tegen het eind van de reis is er meestal geen plaats aan de
schrijftafels te bekomen. Dan zoekt ieder zijn verzuimden tijd
in te halen. Daarom sluit ik reeds nu dit artikel.
V. HEPP
Op zee, niet ver van Kaapstad, 26 Augustus 1934.
