MAANDAG 1 OCTOBER 1934
Kerknieuws.
GEREF. KERKEN
Aangenomen: Naar Monnikendam, P. Kuij-
J>er Jr. cand te Hilversum.
Bedankt: Voor 's-Gravenmoer en Hein_ioord,
P. Kuijper Jr. cand. te Hilversum.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Colmschate (hulppred.), J.
§chalker, cand. te Steenwijk,
Bedankt: Voor Nieuwerkerk a. d. IJssel, J.
Wolthcrs te Putten (Vel.).
Ds. L. NIEUWPOORT NAAR INDE
Ds. L. Nieuwpoort, laatstelijk predikant bij de
Geref. Kerk in H.V. te Middelburg, die een
benoeming bij de Indische staatskerk aannam, zal
Donderdag 4 October a.s. via Genua met zijn
gezin naar Ned. Indië vertrekken.
Afscheid Dr. P. J. Kromsigt
Gisteravond heeft in een overvollen dienst in de
Nieuwe Kerk te Amsterdam Dr. P. J.
Kromsigt. pred. der Ned. Herv. Gemeente
aldaar, afscheid geno
men van de gemeente
Wegens verkregen eer
vol emeritaat.
In zijn voorwoord
herinnerde de schei
dende leeraar er aan,
ruim 27 jaar in heC
midden der Amsterdam-
sche gemeente te heb
ben mogen arbeiden.
Daarom was er in deze
ure van diepen wee
moed in zijn hart ook
dankbare vreugde. Van
daar dat spr. in dit uur
als zijn tekst Hand. 2032 oj. '.et hart bond.
Bij de ontvouwing van dit Schriftwoord her
dacht de prediker het vele goede, met de gemeente
doorleefd en was het voor hem een oorzaak van
verootmoedigende blijdschap steeds prediker der
genade in Christus te zijn geweest. Zulks op het
voetspoor der Hervormers, waardoor zijn predi
king diepgang en ruimte verkreeg. Daardoor vond
hij ook steeds de kracht om de leuze op te heffen:
„Heel de kerk en heel het volk".
In dit afscheidsuur heeft Dr. Kromsigt de ge
meente vermaand om de Heilige Schrift met een
heilbegeerig hart te onderzoeken en zoo te delven
in de goudmijn des Woords om tot volle klaarheid
en zekerheid des geioofs te komen. Vooral de jon
geren heeft hij op het hart gedrukt, dat Jezus
Christus het middeipunt van hun leven moet zijn.
en zijn gehoor wekte spr. op mede te werken aan
den opbouw der gemeente, m deze tijden van ver
splintering en verscheuring zoo noodig. Te dien
einde beben wij ons zelf. zei spr gedurig te
oefenen in godzaligheid. Zijn Cankbaarheid uit
sprekende voor het krachtiger ontwakend kerke
lijk leven wekte de heengaande Dienaar op tot
allerlei arbeid in de gemeente.
Na de beëindiging der predikatie dankte Dr.
Kromsigt Wethouder J. Rustige voor zijn aan
wezigheid namens het gemeentebestuur en sprak
bij woorden van afscheid tot kerkmeesters, kerke-
raad, ambtgenooten en gemeente.
Ds. W. van Limburgh sprak den scheiden
den leeraar toe namens dc gemeente, waarna deze
Dr. Kromsigt toezong Psalm 121 4.
JUBILEUM Ds. S. DOORNBOS
Den 24en October hoopt ds. S. Doornbos, Geref.
Jjredikant te Amsterdam, zijn zilveren ambts
jubileum te vieren. Een herdenkingssamenkomst
met de gemeente vindt dan plaats op den avond
yan den jubileumsdag in de Funenkerk te Am-
Ds. Doornbos, die thans 51 Jaar oud is. was
candidaat in 190S en heeft de kerken van Doetin-
chem en Den Bosch gediend. Sedert 1921 staat
bij te Amsterdam.
JUBILEUM Dr. A. F. KRULL.
Zondag was het 40 jaar geleden dat Dr A.
F. Krull te Schaarsbergen, em. predikant
yan de Ned. Herv. Gem. te Rotterdam, het
predikambt heeft aanvaard.
Dr. Krull werd in 1870 geboren en in 1894
candidaat, om 30 September van dat jaar
te Zeerijp het predikambt te aanvaarden.
.Vandaar vertrok hij in 1897 naar Mijdrecht
en in 1900 naar Alkmaar. In 1904 werd Dr.
Krull predikant te Scheveningen en in 1907
deed hij zijn intrede te Rotterdam. Op 1 Oct
2929 werd hem emeritaat verleend,
Ds. J. D. VAN DER VELDEN
V^odtag heeft Ds. J. 'ff. van der Velden, em,-
predikifig van de Geref. kerk te K r a 1 i n g e n, den
75-jarigen leeftijd bereikt. Ds. van der Velden
mag zich nog in een goede gezondheid verheugen
en gaat nog bijna eiken Zondag uit preeken. Hij
werd candidaat in 1S87 en heeft, behalve Kralin
gen, waarvan hij in 1929 met emeritaat afscheid
Tijm, de kerken van Buitenpost, Maasland. Mid
delburg en Klundert gediend. Ds. van der Velden
is om. scriba van de Deputaten voor de Zending
coder de Joden.
NED. HERV. KERK TE VLAARDINGEN
Te Vlaardinger-Am ba ch t is gistermor
gen in de gemeentezaal aldaar de eerste kerkdienst
gehouden, uitgaande van de Ned. Herv. Kerk te
Vlaardingen. Het zaaltje, dat ongeveer 170 zit
plaatsen telt, was stampvol, en er moesten zeker
nog een 100-tal terugkeeren, omdat er geen plaats
meer was. Voorganger in dezen dienst was ds.
Klooten van Maassluis. Er was een oommissie
van ontvangst aanwezig, terwijl de heer Krommen
hoek als ouderling dienst deed. Deze dienst, die
als een proefneming beschouwd moest worden,
kan dus als geslaagd worden genoemd. Het ligt
yoorts in de bedoeling dat steeds predikanten van
elders deze diensten zullen leiden.
DIENSTGEBOUW JERUEL
TE RIJSSEN
CENTRUM VAN CHRISTEUJK LEVEN
Velen hadden Vrijdagavond gevolg gegeven
Ban de uitnoodiging tot bezichtiging van het nieu
we Ned. Herv. Dienstgebouw „JeTuel". Uitaoodi-
gingen daartoe waren gezonden aan Kerkeraad en
Kerkvoogdij, het Dagelijksch Bestuur der ge
meente, de besturen der Chr. scholen, diverse ver
vereen! gingen en enkele vooraanstaande personen.
De waarnemend voorzitter, de heer Windsma,
releveerde de to.standkoming van het gebouw,
waarover reeds het een en ander dn dit blad is
medegedeeld. Spr. zeide, dat men het groote doel,
nJ. de stichting en een zaal, geschikt voor uit
voeringen exi., oog was mis geloopen. doch men
hoopte, hiertoe zoo spoedig mogelijk te kunnen
overgaan. De plannen zijn al gereed en een bouw
fonds is reeds gevormd.
Het gebouw zal openstaan voor alle Chr.
eënigingen en personen in de gemeente, de laat-
sten. mits zij donateur zijn.
Het bestuur verwacht, -oo besloot spr.. dat het
gebouw in een dringende behoefte zal blijken te
Verschillende bloemstukken waren binnengeko
men, terwijl belangstellende gemeenteleden ver
schillende cadeaux hadden toegezonden.
Dc operdng
Bij de officieeie opening op Zaterdagmiddag
waTen de beide benedenzalen zoo goed als geheel
gevuld. Vooraf werd mededeeling gedaan, dat Ds.
van Voorthuizen op het laatste oogenblik
wegens ziekte verhinderd was, dc opening te
richten, waarom dit zou geschieden door eer
bestuursleden, n.l. Ds. A. van Willigen. Deze
sprak naar aanleiding van 2 Kron. 2016. Ds. i
Willigen bracht ook de gelukwenschen van
Kerkeraad en van de bijzondere scholen over.
Namens de Kerkvoogdij sprak de heer A. W.
Smit, die op de vele moeilijkheden wees, welke
aan de openstelling waren vooraf gegaan. De
kerkvoogdij was dankbaar voor het resultaat
hoopte, dat de kerk daarvan ook vruchten
mogen plukken. Spr. deelde mede, dat het kerk
bestuur een bedrag zou schenken ter completee
ring van het meubilair.
De heer T. S p a a j e r feliciteerde namer
Jengel. Vereen. „Immanuel" en zeide, dat dit ge
bouw zeer zeker op zijn plaats is. Spr. hoopte,
dat de arbeid bij zou dragen tot uitbreiding van
het jeugdleven der Ned. Herv. Kerk.
De Chr. Gem. Zangvereen. „H osanna"
bracht haar gelukwenschen over bij monde van
den heer W i n d s m a. Deze releveerde, dat de
wénsch, om over een groote zaal te beschikken,
welke tenslotte leidde tot de oprichting van het
dienstgebouw, van de zang vereen: ging was uitge
gaan. Deze vereen:ging hoopte dan ook binnen cdet
te langen tijd daarin te kunnen zingen.
Verder werd door het bestuur nog dank ge
bracht aan hen, die geschenken hadden aangebo
den. Mededeeling werd gedaan, dat de collecte
welke voor de meubileering was gehouden, pl.m
f 1000 had opgebracht. Eveneens werd dank ge
bracht aan aannemers en leveranciers.
De heer Windsma voerde ten slotte nog het
woord als concierge en vroeg om het gebed van de
gemeenteleden, omdat er van de leiding zooveel
afhangt.
Na het zingen van Ps. 72 11 werd de plechtig
heid door Ds. van Willigen met dankzegging ge
sloten.
Onmiddellijk hierna was er gelegenheid om 1
gebouw te bezichtigen.
Kerk en Staat in Duitschland
Gereformeerden en Kerkrede cring
Den 9en Augustus kwam de kerkelijke wet tot
beveiliging van de Geref. belijdenis in Duitschland
tot stand. Thans zijn nadere uitvoeringsbepalingen
op. deze kerkelijke wet verschenen, welke uitvoe
ringsbepalingen door den rechtsbestuurder der kerk
A.Jaeger in overleg met den GeTef. hoogleeraar
te Göttingen prof. Otto Weber (kerkmdnister voor
de Gereformeerden) zijn opgesteld.
Aan deze uitvoeringsbepalingen ontleenen wij,
dat de landssynode der Geref. kerk (van Hanno
ver; de eenige georganiseerde Geref. landskerk van
Duitschland, red.) de beslissende stem heeft over
kerkelijke verordeningen welke de Geref. kerken
raken, dat de overeenkomsten tusschen de kerk
leiding der Duitsche Evangelische kerk ei
Geref. landskerk van Hannover ook gelden
de „lijst van Evangelisch-Geref. gemeenten e
Duitsche Evangelische kerk", welke lijst binnen
kort zal worden vastgesteld, dat het Geref. lid van
het geestelijk ministerie (thans prof. Otto Weber)
en de raadgevende Geref. kamer van het kerkbe
stuur het intermediair zijn tusschen de kerkleiding
der Duitsche Evangelische kerk, bij welke de
Geref. kerken formeel zijn aangesloten en de Geref.
kerken van Hannover en van de lijst van Geref.
kerken in Duitschland, dat de raadgevende Geref.
kamer is het „Geref. Kerkbestuur voor Duitsch
land" (der Reformierte Kirchenausschuss für
Deutschland) en dat de eindbeslissing van deze
raadgevende Geref. kamer, van welke de Geref.
Kerkminister ambtshalve lid is, definitief geldt.
Wetten, bepalingen of verordeningen, welke door
beslissingen van de raadgevende Geref. kamer voor
de Geref. kerken verworpen worden, gelden voor
de Gereformeerden niet.
Deze uitvoeringsbepalingen zijn den 20sten Sep
tember in werking getreden. Het^ praesidium van
de Geref. landskerk van Hannover schrijft aan het
N.C.P., dat naar het oordeel van de leidende man-
dezer kerk de vredesbepalingen gelijk die thans
nader zijn uitgewerkt, aan alle bezwaren tegemoet
komen en de Geref. kerkelijke beweg-lng in Duitsch-
tot vrije ontplooiing kao geraken,
xse Nederlander christelijk-hlstorisch)
geeft het volgend artikel te lezen:
Dat zegt toch ook wel iets
Begrijpelijkerwijze staat het regiem van Rijks
bisschop Müller hier niet in de gunst. Toch is er
soms reden om te vragen: kijken wij wel door de
dingen heen? Zien wij de totaal-situatie in al haar
verhoudingen en, in de juiste? Zijn onze waardee
ringen wel zuiver? Zoo vraagt men zich af als
men de ernstige oproepen en getuigenissen van dr.
Müller leest; ook, als men, h.v. naar aansluiting
van de correspondentie van dr. v. d. Vaart Smit,
tot het inzicht komt, voorzichtig met oordeelen te
moeten zijn. wijl complete gegevens ens niet ten
dienste staan.
Het is te begrijpen, dat men in de kringen der
Gereformeerde Kerken vurig hoopt op de stichting
van een (neo-) Gereformeerde, Vrije-Kerken-
Groep. Wie echter nog iets in zich branden voelt
i 't profetisch-apostolisch-reformatorisch ideaal:
een lichaam, een geloof, een Heer', zal blijde
zijn schoon met beving! dat in Duitschland
nog ernst wordt gemaakt met het: „heel de Kerk en
heel het volk".
Uiterst merkwaardig is in allen gevalle de omslag
ten gunste der evangelische Rijkskerk in de volks
opinie.
Niettegenstaande den kerkstrijd is n.l. de toe
stroom van nieuwe leden tot de Duitsche Evange
lische kerk over 1933 volgens de statistische cijfers
groot geweest. Deze officieeie cijfers zeggen, dat
in 1932 samen 23770 personen tot de Duitsche
Evangelische kerk toetraden, in 1933 echter niet
minder dan 138.035. Voorts traden in 1932 samen
107.164 personen uit deze kerk, in 1933 echter
slechts 26.483. Resultaat is dus in totaal, dat w
1932 een verlies geleden werd van 83.394 personen,
in 1933 daarentegen een winst bereikt van 111.552
personen, een verschil dus van 194.946 personen.
Van de tot de Kerk teruggekeerden zijn de meesten
voormalige onkerkelijken. Hier en daar echter zijn
er ook grootere cijfers van overgangen uit dc
Roomsch-Katholieke kerk. In Rijnland gingen in
1932 200 personen uit de Roomsch-Katholieke
kerk tot de Evangelische over, in 1933 in hetzelfde
land 500 persooen.
In de rijkshoofdstad Berlijn zijn de cijfers aldus:
in 1932 48.419 uittredingen en 4272 toetredingen,
in 1933 7S00 uittredingen en 63.815 toetredingen,
alzoo eveneens zeer belangrijke verschillen. Zuiver
goud zal dit alles echter zeker wel niet zijn.
Grooter waarde dan deze getallen (die echter,
gezien de jarenlange massa-uittredingen, als gevolg
van de Marxistisch-atheïsüsche actie, toch belang
rijk zijn) heeft de hieruit blijkende verandering, die
zich in de gezindheid van het Duitsche volk open
baart. Was het maar alles zuiver geestelijke be
zieling voor 't ideaal: een volk, een kerk. Het zal
bij velen wellicht om hun carrière gaan, gelijk 't bij
de afschrijvers der kerk vroeger meest ging om
van de kerkelijke belasting af te komen. Toch is
het beter dan wat het roode regime direct en in
direct bevorderde, althans naar menschelijk oor
deel.
EEN GEMEENTB VAN 300 JAREN
De Ned. Herv. Gemeente te Denekamp
(O.) bestaat het volgende jaar 300 jaar. Het plan
is opgevat om bij deze gelegenheid een feestgave
aan te bieden tot restauratic van het kerkgebouw.
NEDERLANDSCHE KERK TE BERLIJN
De „Berlijnsche Stem" deelt mede, dat do
stichting „Nederlandsehe kerk te Berlijn"
thans officieel tot stand is gekomen. Ze wil
een algemeene protestantsche kerk zijn,
doch streeft naar nauw overleg met de Ned.
Herv. Kerk. Eenmaal 's maands zal een
godsdienstoefening worden gehouden.
DE PROTESTANTEN IN OOSTENRIJK
Van de dezen zomer gevangen genomen
Oostenrijksche Protestantsche predikanten
is thans het meerendeel vrijgelaten, met uit
zondering van dr. L. Mahncrt te Innsbruck,
die in de gevangenis nog zucht en Ds. Riese
van Stainz, die naar het concentratiekamp
te Wöllersdorf gebracht is. In het bijzonder
is de toestand van Dr. Mahnert ernstig. Deze
wordt nl. beschuldigd van hoogverraad al;
mede van deelname aan een complot tot
vermoording van een veiligheidscommissa
ris (die in het donker werd neergeschoten).
Wie Dr. Mahnert kent, zegt „Nachrichten",
het orgaan van den Evangelischen Bond,
weet hoe „belachelijk" deze beschuldiging is,
maar dat neemt niet weg, dat Dr. Mahnert
in gevaar verkeert. Ook werden dezer dagen
in Oostenrijk eenige kerkelijke organen der
Protestantsche Kerk verboden.
RESTAURATIE NIEUWE KERK TE
DELFT
Kerkvoogden der Ned. Herv. Gemeente
Delft ontvingen van de Synode een subsidie
van f 2000 voor de restauratie van de Nieu
we Kerk. Er is thans totaal f 80.747 voor dit
doel bijeengebracht.
Respectabel werk van Ds. Hasper
Het was ons niet onbekend, dat de F
sche predikant der Geref. Kerk in H.V. bij
zondere belangstelling heeft voor het gees
telijk lied en voor de beteekenis die het voor
onzen tijdzou kunnen hebben. Het boek
werk, dat hij thans het licht laat zien, is
echter veel meer dan belangstelling: het i:
een daad, die eerbied afdwingt en tevens
stemt tot grooten dank aan Ds. Hasper, dia
jaren lang heeft gespeurd, ontdekt, verza
meld, geordend en tot een geheel heeft op
gebouwd en wat nu vóór ons ligt in den
vor mvan een royaal uitgevoerde liederen
schat.
Naast de vreugde van den arbeid, die er is
in het. zoeken naar en het vinden van zóó
veel schoons, zal er bij den samensteller ook
zijn geweest de voldoening, iets te hebben
kunnen bijdragen tot de versterking van het
verlangen naar de lcatholicit^-' in de Chris
tus-belijdenis, het in onzen tijd door het ru
moer van den kerkelijken krijg ruw over
stemde credo des geloofs. „De wereld heeft
een lied noodig", schrijft Ds. Hasper in zijn
voorwoord. Hij weet, dat zij een, neen,
het lied, heeM: de Engelenzang. Maar het
is zijn, anderen rijk makende arbeid
weest, dat hij den grondtoon van dat lied
doet uitbreken in, een overvloed van accoor-
den, samen vormend een gewijde muziek
als jaren lang niet geklonken heeft over
Deze, uit 460 gezangen en liederen be
staande bundel, omvat zoowel liturgische
en met de kerkelijke hoogtijden verband
houdende gezangen, als liederen ten gebrui-
ke op scholen, in het gezin en voor allerlei
samenkomsten; voorts een reeks kinderlie
deren. Elk lied is voorzien van een korte
aanteekening omtrent den oorsprong en van
een of twee Bijbelteksten, wijzende op den
achtergrond van het gegeven of de strek
king.
In tweeërlei opzicht richt zich deze on
gemeen rijke verzameling met een vraag tot
wie haar zullen bezitten: hoe kan zij ge
completeerd of waar noodig verbeterd
worden? En de andere vraag: wanneer mo
gen we den bundel met muziek tege-
moetzien? Het zal ongetwijfeld een enorme
arbeid vergen, de laatste vraag afdoende te
beantwoorden, maar het zou buitengewoon
jammer zijn, als Ds. Hasper niet zou pogen,
in dezen tot de volmaaktheid voort te varen.
Wat hij hier heeft verricht, heeft hem nu
eenmaal gezet op het niveau van „noblesse
oblige".
Intusschen is de bundel zonder muziek
reeds een zeer groote aanwinst van geeste
lijk bezit voor kerk, school en huis. Al zijn
we ten deze niet misdeeld, ontkend kan niet
worden, dat wel heel lang geteerd moest
worden op een voorraad, die hier en daar de
sporen van veelzijdig gebruik begon te ver-
toonenWelnu, hier is een fonkeling van
(onbekende) oude wijn in nieuwe lederen
zakken want ook de groepeering getuigt
van ernstige voorstudie en zich verdiepen in
geestelijke duiding der liederen.
God zegene deze kloeke en dappere po
ging, om het geestelijk lied van vele eeuwen
een doordringende stem te verschaffen bo
ven de veelstemmigheid van het in brood en
spelen opgaande leven van onzen tijd. In
derdaad, de wereld heeft een lied noodig.
nü inzonderheid, nu zij haar armoede óók
in het lied demonstreert.
„Gezangen en geestelijke liederen", uit
gave van de N.V. de Zuid-Hollandsche Uitg.
Maatschappij te 's-Gravenhage.
MODERNE CULTUURDRAGERS
Dezer dagen stond er in de Haagsche Post
een artikeltje van J. V. te Overschie, over
het vangen van haaien. De schrijver van dit
stukje geeft daarin een reeks van aanwij
zingen betreffende de vraag hoe men het
beste haaien kan vangen. Gedurende vele
jaren had hij aan de Zuid-Westkust van
Afrika gewoond en zich daar met deze ge
vaarlijke sport beziggehouden. Daarbij was
het hem niet alleen gelukt menige haai te
verschalken, maar het was hem ook opge
vallen welke enorme visschen men bij zulke
vangsten menigmaal in zijn bereik kreeg.
De schrijver vervolgt dan aldus:
„Ik herinner mij ook eens een, ik weel
niet meer welke visch gevangen te hebben,
waarvan alleen de staart 160 pond woog,
zoodat ik het dier op een paar duizend pond
schatte. Ik begreep toen ook het bijbelsch
verhaal, dat een paar duizend menschen
met twee visschen gespijzigd konden wor
den en er nog van overbleef".
Het „Algemeen Weekblad voor Christen
dom en Cultuur" merkt daarbij het volgen-
Wij weten nu hoe Johannes 6 moet wor
den uitgelegd. Er was een jongetje met vijf
gerstebroodeh en twee vischjes. Die twee
vischjes waren wellicht geen haaien, maar
in ieder geval bazen van visschen met staar
ten van ongeveer 160 pond.
Moderne cultuurmenschen.
ZENDING EN PHILANTROPIE
Het Ned. Luth. Zend. Genootschap houdt zijn
ca jaarsvergadering op Woensdag 17 October, in
het Parkhotel te Amsterdam.
Na de gewone werkzaamheden zal een inleiden
de bespreking gehouden worden door Ds. W.
Splie thoff over: „Gedachten over taak ei
ping vaq ons Genootschap io zake de Inwendige
Zending in de naaste toekomst
GIFTEN EN LEGATEN
Wijlen Mevr. de Wed. B. v. Bosch ie
M e p p e 1 heeft gelegateerd: aan de Geref. kerk
aldaar f 2500.—: aan de Diaconie dier kerk e
eens f 2500.aan de Ver. ter bevordering
Geref. Ziekenverpleging f 1500.—: aan de Soem-
bazending f 1000 en aan de Geref. Ziekenverple
ging te Meppel, de Rudolphstichting te Achterveld;
aan het sanatorium „Sonnevaitck" te Harderwijk
en aan de Ver. tot Chr. verzorging van krankzin
nigen in Nederland en aan dë Geref. Schoolver-
eeniging te Meppel elk f 50Q,
Schoolnieuws.
PROF. Dr. T. HOEKSTRA
Naar wij vernemen is in den gezondheidstoe
stand van Prof. Dr. T. Hoekstra, Hoogleeraar
de Theol. School te Kampen, die zich aan'
kelijk gunstig liet aanzien, eenige vermindering
gekomen. De benauwdheden, veroorzaakt door
zijn hartkwaal, zijn weder teruggekeerd. Dezer
dagen is Prof. Hoekstra ter observatie opgenomen
in het Lulhersch Diaconessenhuis te Amsterdam,
coder behandeling van Dr. J. Lindeboom aldaar,
ONDER WIJSBENOEMIN GEN
Met ingang van 1 October is benoemd tot leeraar
aan de Rijkslandbouwwinterschool
ir. J. M i d d e 1 v e 1 d t aldaar, thans tijdelijk als
zoodanig werkzaam.
Tot 'hoofd der Geref school te Zuidwold
De heer J. Vaatstra, onderwijzer aan de
Chr. school te Haren, is benoemd aan de Chr.
U.L.O.-school te V eend am.
is benoemd de heer G. van Steeober
thans hoofd te Den Oever.
Benoemd tot onderwijzeres aan de Groen
Prinstererschool te Maassluis (hoofd W. G.
Roozenbeek) mej. M. Zwijnenburg te Vo
Benoemd aan de Dr. A. Kuyperschool x
M.U.L.O. te Delft (Hoofd K. Dam): de heer
M. Pranger te Schiedam.
OPENING DER BINNENVAARTSCHOLEN
Vandaag zijn de Binnenvaartscholen te Amster
dam, Rotterdam, Breskens, Dordrecht, Gouda,
Groningen. Lemmer, Sliedrecht, Vlissingen
Zwolle geopend.
De Bionenvaartschool te Amsterdam ving heden
aan met de Openbare Les, waar de heer A. B
n.ing directeur der school sprak over: „Het
van de Lager Onderwij svakken voor de leerlingen
der Binnen vaartschalen". Hierna werd de film ,,Na
tien jaren" vertoond.
De Kweekscholen
in
De statistiek bevat nog tal van nadere bijzon
derheden met betrekking tot de scholen. Zoo lezen
wij, dat onder de genoemde 108 scholen
uitsluitend voor mannelijke en 36 uitsluitend
vrouwelijke leerlingen bestemd zijn. Uiteraard
vindt men deze scheiding naar de sexen
melijk bij de Roomsch-Katholieke scholen.
Het grootste gedeelte der scholen geniet Rijks
subsidie. Twee Protestantsch-Christelijke (de beide
kweekschool-afdeelingen der genoemde lycea), 3
Roomsch-Katholieke en 1 neutrale bijzondere
school (de kweekschool-afdeeling van de handels
dagschool te Den Helder) vormen de uitzonde-
De bevoegdheid om aan haar leerlingen na eer
met gunstig gevolg afgelegd eindexamen de onder
wijzersakte uit te reiken missen 4 Protestantsch-
Christelijke (2 te Leeuwarden en de beide kweek-
schoolafdeelingen der genoemde lycea) en de
trale bijzondere school te Den Helder.
Het leerplan van 97 scholen
althans de opleiding voor onderwijzer betreft,
vierjarig. Bij 8 scholen is de leerstof over 3 jaren
verdeeld, terwijl de beide Prot. Christelijk!
neutrale kweekschool-afdeeling respectievlijk 3, 3
i 2 leerjaren tellen.
De opleiding voor hoofdonderwijzer (de zgn. B-
afdeeling) komt aan 65 kweekscholen voor en om
it steeds 2 leerjaren.
Aan 70 scholen is een zgn. „eenige leerschool"
verbonden, waar de kweekelingen regelmatig
de praktijk van het lesgeven geoefend worden.
Voorts zijo er 50 kweekscholen, ten deele dezelfde
als de zooeven vermelde, waar de oefening der
kweekelingen plaats vindt in „oefenscholen".
De gezamenlijke kweekscholen tellen 501 ge-
one leslokalen en 445 vaklokalen, t.w. 75 gym
nastieklokalen, 60 lokalen voor handenarbeid, 57
>or nuttige handwerken. 99 voor teekenen, 100
>or natuur- en scheikunde. 9 voor natuurlijke his-
rie, 14 voor aardrijkskunde en 29 voor muziek-
i zangonderwijs.
Een eigen terrein voor lichamelijke oefening
hebben 37 kweekscholen; 58 scholen hebben het
medegebruik van zulk een terrein.
De leerlingen der kweekscholen
Van de A-leerlingen der kweekscholen (d.i. de
opleiding voor de ccderwijzersakte) is 23,2 op
Rijksscholen geplaatst, 7,4 op gemeentelijke
scholen, 27,1 op Protestantsch-Christelijke
39,2 op Roomsch-Katholieke scholen, terwijl de
neutrale bijzondere scholen 3,1 der A-leerlin
gen bevatten.
De verdeeling der A-leerlingen
meentegroepen voor elke richting afzonderlijk,
toont, dat de leerlingen der Rijks- en der Roomsch-
Katholieke kweekscholen overwegend in de klei-
centra worden aangetroffen, terwijl de leer
lingen der gemeentelijke en neutrale bijzondere
scholen, en, schoon in minder sterke mate, ook die
der Protestantsch-Christelijke scholen meer in de
grootere gemeenten worden gevcoden.
Van de A-leerlingen der kweekscholen behoort
53,6 van de B-leerlingen 39,8 tot het vrou-
•elijk geslacht.
De eerste toelating der leerlingei
Bij het begin van den cursus 1933—1934 werden
2897 leerlingen voor het eerst tot de kweekscholen
toegelaten. De verdeeling van dit getal over de
richtingen ter eener en over de gemeentegroepen
ter anderer zijde toont aan, dat de uit die cijfers af
leiden verhoudingen vrijwel overeenstemmen
met de overeenkomstige verhoudingscljfers met be
trekking tot de volledige bezetting van de A-af-
deelingen der kweekscholen.
Van de nieuw-toegelatenen werd 72,5 ge
plaatst in het le, 20,4 in het 2e en 7.1 in het
3e leerjaar.
Van de voor het eerst tot het eerste leerjaar
toegelaten leerlingen kwam 1/3 gedeelte uit de
tweede klasse en 19,2 uit de derde klasse eener
ulo-school. Voorts had 14,7 het MULO-diplo-
a-A behaald.
Het meerendeel der leerlingen, die bij hun toe
lating in het tweede leerjaar werden geplaatst.
s in het bezit van het MULO-diploma-A (54,7
/w,. Respectievelijk 14,1% en 20,1% van hen
bezat het MULO-diploma-B of hadden de derde
klasse van een h.b.s., gymnasium, lyceum of mid
delbare meisjesschool met goed gevolg doorloopen.
Onder de leerlingen, die bij hun toelating
middellijk in de derde klasse geplaatst werden,
naxnen degenen, die het einddiploma van een gym-
nasüun, h.b.s. 5, lyceum, handelsschool of middel
bare meisjesschool nadien verworven de
naams» plaats in (40,9%).
De onderscheiding der zoojuist vermelde gege
vens over de gemsentegroepen brengt aai
licht, dat de leerlingen, die uit de 2e of 3e klasse
van de ulo-scholen dan wel van „andere" oplei-
diogen overkwamen de statistiek verstaat onder
„andere": noch ulo-school, noch school
vhmo-, relatief talrijker zijn in de kleinere gemeen
ten, terwijl de leerlingen, afkomstig van een school
voor voorbereidend of middelbaar onderwijs in dc
grootere gemeenten sterker zijn vertegenwoordigd.
II stond in ons blad van 27 September.
OPENBAAR EN BIZONDER
In de „Bode" van 7 September kwam een
ingezonden stuk voor, waarin we o.m. het
volgende lazen:
„Het is onbegrijpelijk, dat men deze ont
wikkeling (het openbaar onderwijs al meer
in de knel, het bizonder steeds tot grooter
bloei) jaren lang heeft zien aankomen en
voltrekken, zonder dat men tot het gron
dige besef is gekomen, dat het „openaar
onderwijs" alleen te redden zou zijn op
grond van werkelijke volledige gelijkstel
ling. Jaren achtereen klaagt men, dat het
openbaar onderwijs hard achteruit gaal,
dat alleen het bizonder onderwijs gedijt,
zonder dat men tot eenige voor de hand
liggende conclusies kwam, dat het onder
wijs, dat wij, zoowel uit paedagogisch als
maatschappelijk oogpunt zoo zegenrijk
achten voor onze kinderen, dan ook maar
bizonder onderwijs moet worden. We han
gen toch een goede zaak niet op aan een
naaml"
Een merkwaardig symptoom!
't Schijnt toch wel, dat er iets te zeggen
valt voor 't standpunt, dat de voorstanders-
van 't bizonder onderwijs altijd hebben in
genomen.
HET EVANGELISEEREND KARAKTER
Naar aanleiding van de ook door ons be
sproken mededeeling van Dr. Fauke, dat
steeds meer kinderen uit ongeloovige
zinnen het Christelijk onderwijs volgen,
merkt de redacteur van het „Corresponden
tieblad" op, dat zulks een bedenkelijk ver
schijnsel is.
„Niet alleen voor de omgang der kinderen
onderling, waardoor zoo licht verslapping,
ja verloochening van het beginsel, waarin
deze zijn opgevoed, kan ontstaan, maai
voor het prinicipieele van het onderwijs.
Hier ligt ook de verslapping voor de deur,
wijl het onderwijs een evangeliseerend ka
rakter dreigt te krijgen, zonder te letten op
de positieve opbouw van de kinderen, over
eenkomstig de eisch van Gods Woord, in
aansluiting aan onze gezinnen.
Ook wij gevoelen, dat hier iets hokt; voegt
de „Chr. Onderwijzer" hieraan toe, al schijnt
ons die positieve opbouw niet bijzonder
sterk, als deze zoo weinig bestand blijkt te
gen de zuigkracht der wereld. Wij oordee
len echter in deze liever niet, maar als dan
ondanks alles nog het onderwijs een evan
gelisch karakter draagt, is ook voor die
pCt.., wier „ouders zich weinig of niets
kommeren over de godsdienstige opvoeding",
dan is dat nog geen dreiging, maar een
gen voor de 100 pCt. leerlingen, die nu of
later, door genade de Blijde Boodschap, het
Evangelie, van redding van zondaren in de
ze ellendige, stervende wereld leeren ver
staan.
Examens
ACADEMISCHE EXAMENS
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Geal.
Geneeskunde: ca.nd.ex., de heeren J. ter Bra*
E. G. Duurtsema. L. P. Boone. A. Virijlandt.
Th. M. v. d. Pol, H. J. J. Sohaars en mej. J. A.
Brokkelkaanp:
Reohten: canvd.ex., de heer L. J. Nouwen en
mej. N. Beukema; doet. ex., Jl\r. L. E. de Geer
van 't GeJn van Oudegein en Jhr F. J. C. tl.
van Rvckevorsel.
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN. Gesl
Klass. Taal- en Letterkunde: cand.ex., de hee
ren C. H. B. Wol dring en S. Douma,
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN. Gesl.
Geneeskunde: doet ex., Th. F. A. Stekelenburg
SPRAAKLESSEN ENZ.
DEN HAAG. Gesl.: voor logopaedist ds da
mes M. H. E. Vreoken. Lisse: B. M. Cohn, Was
senaar: en de heeren P. J. M. Logger (broeder
Berthilo). en L A. I. Bogaartz, Den Haag.
Voor liplozen: mevr. T. van Rijn—Eliazar,
Den Haag.
WISKUNDE L.O.
DEN HAAG. Opger. 3 cand.. opgek. 3, afge-
1. Gesl.: mej. J. J. Elema, Assen en de heer 1
A. de 13 >c'r, Haarlem.
APOTHEKERSASSISTENT
MACHINISTEN
NOTARISKLERK
Ingesteld
den hond van nota •isk'orlinn In Netter»
slaagden de heeren J. H ï'z nga, Middel
burg. G. Franke, Haarlem. A. v. Oo3ten, Bunnik
POLITIC-DIPLOMA
DEN HAAG. Geëx. 164. afgew. 118 cand. Het
dipl. met aant. verkregen: G J van Dijk. Baaro;
F J H Weyer, Rotterdam; H M WesterdijK,
Overschie; J W van Aanholt, Oss; A va.n Wijk,
Vlaardingen; J T Zwiers, Enschedé; F Wur-
kum, Haarlem: J C Western, Maassluis; A P AI
de Wit, Breda; H Wagovoort, Wapenveld; P J
Wam el ink, Haarlem; L R Wesdijk, Den Haig;
K WUlemsen, Den Helder: A C H de Wolff,
IJmuiden; het dipl. verwierven: R J van der
Zee, Alkmaar; G Woustenenk, Brummen; D van
Oud-Aiblas; S J Wieling, Nieuwpoort;
M J de Vries, Appingedaim; A Wagenaar, Arn
hem; M Westerbeke. Haarlem; J A IJspe rt,
Enchedé; F. van Wijk, Geffen: H W A E de
Vries, Haarlem; C L de Zwart, Vlaardingen; V/
Zondervan. Delft; Gvd Weerden, Winssen; J
Westerborg; R J Wols. Den j- -
Haarlem; D Zwagerman N. N
J R J Wageman. Utrecht; J C Zo«
Schore; E Weening. Almelo; L de Wolf. Schi.i-
veld; J Wijers, Vc-lp; K. de Vries. Wolvega; R
Zwaagstra, Garijp; G. Westra. Gorredijk; M R
IJzerman. Almelo: I J E van Dollemen, Willem
stad; J H Wellink. Almelo: J Zwartve-Id. Vlaar
dingen: J H de Wert. Tilburg; J J Zalle. Lseu
-den; P J Boekestein, Hoorn.
iet examen is afgeloopen. Van de 1827 d«6l
ïers verwierven 146 het di-pl. met aant. ei
507 het gewone dipl., zoodat er 1174 cand. wor
den afgewezen.
ECONOMIE EN FINANCIEN
DE GOUDCLAUSULE
Het Haagsohe gerechtshof heeft heden de
pleidooien in de zaken tueechen de Vereni
ging voor den Effectenhandel en de Ko
ninklijke en Bataafsche Petroleum-Mij be
treffende de toepassing van de Goudclausule
in Amsterdam uitgegeven dollarlee-
ningen bepaald op Maandg 26 November.
Laste der provincie Gelderland, ter
def -11 leening 1930 ad 2 mllltoen.
CONVERSIELEENINGEN HILVERSUM
B. en W. van Hilversum stellen den raad voor
het aangaan van 4% goldleeningen op onder»!
handische schuldbekentenis ter conversie vaa
de navolgende lecningen: 4i leening 191i
nominaal groot ƒ500.000. pro restn groot
79.000: 4i leemng 1926 nominaal gToot
2.687.180. pro resto groot 2.094.188; 4J lee-;
nig 1929 nominaal groot 2.700.000. pro resto
noot 2.275.662: 4S le.eiuing 1929 nominaal
406.000. pro resto 306.250; 4J leenimf 1923
nominaal 1.485.000. pro ros-to 1.186.550; 41
leening 1930 eomtaa.il 2.000.000, pro reetii
1.786.000: 41 leening 1930 L00O.000, pro.
resto G77.200. Bovendien tot conversie van een
■li obllgatieleening 1913 pro resto grioot
ORANJE-NASSAU-MIJNEN
In 1933 een verlies van 323.195
Aan het jaarverslag ove-r 1933 van do i
Nassau-mijuien ontleenen wij:
De uitkomsten van het afgeloopen jaar wa»!
ren in hooge mate onbevredigend. De dal"
prijzen hield aan, terwijl de afzet der j
scherpten de beschermende
'ke zij reeds sedert eenige jaren op
den invoer van steenkolen I
deelig werd do kolei
31 December 1933 739 H.A
Wat de nieuwe wei
i betreft wordt gemeld
olectrische werk-
en het rangeerterrein Onanje-ï
werd voortgegaan. De omlegging van
spoorweg tu-sscnen de Oranje-Nassau Mijn I
de Oranje-Nassau Mijn III word voltooid.
20 zelflossende spoorwagens werden irn dis
gesteld. De stoom-turbocompressor van 60
M3. (5000 tot 6700 kW) word in gebruik geno-
plaats werd voltoofd.
Aangevangen werd
mechanische installatie voor het transport van
de kodenslik. De inrichting van het centraal
magazijn werd voltooid.
euwe werken werd uitgegeven een
aan do op
jaarlijk
se!) e algemeene vergadering van aandeelhouders
voorstellen over het boekjaar 1933 geen dlvi-
TABAK-MIJ „ARENDSBURG"
Alle obligaties der 5y2 leeniog
omgewisseld in aandeelen
De directie van de N.V. Tabak Mij. ..Arends
burg" deelt mede, dat van de gelegenheid tot
verwisseling van obligaties der leaning
LICHAMELIJKE OEFENING
Voetbal
DE N.C.VJ3.-COMPETITIE
Uitslagen van Zaterdag
District Rotterdam (R.C.V.B.)I
Rotterdam: Unicum IHBS I
Dordrecht: Oranje Wit I—Zwart Wit I
Schiedam: Fro Patria I—Olympia I
Maassluis: Excelsior ISt. Hooger 1
Schiedam: VVS I—
Rotterdam: Zwaluwen IIWS II 33
Rotterdam: Zwart Wit II—Pro Patria II n. d.
Oud-Beijerkund: St. Hooger IIExcelsior II 22
Hes. Klasse II:
Dordrecht: Oranje Wit IIIUnicum III 32
Rotterdam: WLA II—Vitesse II 2—2
Schiedam: Stormvogels IIODS II 4—5
Capelle a. d. IJssel: Centrum II—WO II 54
Delft; Vitesse III—HBS HI
DUtrlct Zwolle
Klasse I:
Genemuiden: Sportclub IBe Quick I 2—1
Klasse II:
Zwolle: Be Quick IISportclub H 43
District Frleslandi
Leeuwarden: Zwaluwen I—Or. Nassau I 33
Klasse II:
Woudsend: WS VIIOranje Nassau H 3—4
Korfbal
DE C.K.B.-COMPETITIE
Uitslagen van Zaterdag
District Zuid-Bolland (Noord) i
las se Illa:
Oegistgeest: Files II—Zeemeeuwen I 2—2
Klasse Illb:
Voorschoten: Vitesse HZeemeeuwen II 2I
Watersport
ZEILWEDSTRIJDEN TE VLAARDINGEN
De watersportvereen!ging „Vlaardingen" gaf
Zaterdag haar Jaarlijksche najaarszeilwedstrijd
op de Vlaardingsche Vaart De baan liep twee
maal rond de eerste Vliet. Middelwatering,
derde Vliet en Vlaard. Vaart. Begin- en eind
punt bij Sohouw.
Deelgenomen werd door 31 vaartuigen, ver«
deeld over zes vea-schillende klassen.
De wedstrijd werd door prachtig weer en een
flinke bries begunstigd en ia zonder eenig on»
u-)ll verloopen.
De uitslag was als volgt:
1. Gemengde klasse: lo prys behaald door
Bosoh in 1 uur 10 min. 30 sec. (sjilv. meda.ille)j
pr. J. Roest 1 u. 10 m. 45 s.
2. Jollen: le prijs B. Varosseau 1 u. 8 m. 25 s.
(zilv med.); 2e prijs nie ttoegekend (gedis
kwalificeerd).
3. Vebr. B.M.-klasse: le prijs de heer Tul-
1 - (zilv. medaille).
Org. B.K.-klasse: le pr. P. Wapens
mfrdadllc)
Zelm 57 m. 3ï
20 s. (bronz
5. 12 M. Sharpies: le pr. H.
i. (zilv. med.); 2c pr. P. Post 58 fa.
6. Ren Jollen: le pr. J. Dorsman 50 m. 27 a
(zilv. med.). 2e pr. d eheer Brinkman 55 ra. 15 a.
(bronzen medallie).
Snelste zeiler van de wedstrijd was de heer
