AMATO
De Groote Amsterdamsche Tentoonstelling
LAND- EN TUINBOUWTENTOONSTELLING AMSTERDAM 1934
Centrale Markt
te Amsterdam
en de A.M.A.T.O.
Het is ongetwijfeld een gelukkige ge
dachte van het Amsterdamsche Gemeen
tebestuur geweest, toen het in 1933
besloot, de opening der nieuwe Centrale
Markt te doen voorafgaan door een ten
toonstelling voor Land- en Tuinbouw.
Niet alleen zal de Centrale Markt
hierdoor alom in den lande bekendheid
Verkrijgen, maar ook wordt door de
A.M.A.T.O. gedemonstreerd, wat de
hoofdstad des lands als centrum voor
den afzet van land- en tuinbouwproduc
ten beteekent.
Immers Amsterdam met naaste
omgeving telt één achtste deel
der bevolking van Nederland. In
dit centrum van consumptie, zal
de afzet van land- en tuinbouw
producten door de inrichting en
outillage der Centrale Markt in
belangrijke mate worden bevor
derd. In tegenstelling toch, met
de nu nog bestaande groente-,
fruit- en aardappelenmarkt aan
de Marnixstraat, vormt de Cen
trale Markt, een afgesloten,
overzichtelijk en naar de eischen
des tijds ingericht geheel. Aan-
en afvoer naar en van de Cen
trale. Markt zullen belangrijk
beter geschieden, dan tot nu in
Amsterdam het geval was. Door
de directe spoorwegverbinding
zullen de goederen zonder over
laden tot in de pakhuizen der
grossiers en bij de veilingen
kunnen worden gebracht.
De indeeling der markt maakt het mo-
'gelijk om fruit, groente en aardappelen
ïn daarvoor gespecialiseerde „hoeken" te
Verhandelen, hetgeen een goede prijsvor
ming in de hand werkt.
Een aan de hoogste eischen van in
richting beantwoordend koelhuis is op de
Centrale Markt gevestigd, en schept tot
iheden ongekende mogelijkheden voor
Opslag van goederen tot aan het oogen-
iblik, dat zij tegen de voordeeligste prijzen
kunnen worden verkocht.
De Centrale Markt biedt nog veel
sneer, dat echter bezwaarlijk kan worden
besproken in een artikel, dat over de ten
toonstelling A.M.A.T.O. zou handelen.
Ik beoogde dan ook slechts met deze
regelen de nieuwsgierigheid van den
vakkundigen lezer te prikkelen, opdat hij
de .A.M.A.T.O. kome bezoeken. Bij dit
bezoek zal hij dan tevens een eersten
Indruk van het grootsche marktcomplex
Ontvangen. Ik twijfel er niet aan, of deze
Indruk zal dusdanig zijn, dat hij zal ver
langen de kennismaking voort te zetten
en zijn goederen, in Amsterdam ter
markt te brengen.
1 Omtrent de verschillende mogelijk
heden, die de Centrale Markt ten dezen
biedt verschaft de dienst van het Markt
wezen, die in stand No. 9 A in het hal
gebouw exposeert, volgaarne alle ge-
.wenschte informaties.
En wat tenslotte de tentoonstelling
Zelve betreft: wat deze den land- en
tuinbouwer aan bijzonderheden en voor
lichting op allerlei gebied zal verschaffen,
is van dusdanig belang, dat ik mij niet
kan voorstellen, dat men daar zou willen
Wegblijven.
In een tijd als deze, nu de afzet
naar het buitenland van onze
land- en tuinbouwproducten zoo
zeer wordt bemoeilijkt, moeten
alle krachten zich op den bin-
nenlandschen afzet concentree-
ren. Dat men daarbij Amsterdam
niet vergete en dus beginne met
de A.M.A.T.O. te bezoeken!
ocJ
Directeur van het Marktwezen
te Amsterdam
Amsterdam heeft ons wat land- en tuin
bouwtentoonstellingen betreft nooit ver-
Rotterdam zooveel te meer met zijn Pri-
mavera de laatste jaren, die elk voorjaar
weer, de belangstelling trok van ieder in
den lande, die bloemenliefhebber was. Ook
Utrecht trok ons bij herhaling naar zijn
jaarbeurs- of veilinggebouw. Den 1-Iaag teer
de nog op oude roem, die de stad had ver
kregen door het jaarlijksch rozenfestijn, dat
„Nos Jungunt Rosae" voor de bewonderaars
van de koningin der bloemen in den Dieren
tuin aanrichtte (ach, waarom wordt ons dit
de laatste jaren onthouden?). I-Ieemstede be
reidt zich voor iets grootsch, nog grootschcr
dan in 1923 tot stand te brengen voor het
volgend voorjaar.
Maar nu komt de hoofdstad eens toonen
wat zij kan en dat is zooals blijkt niet zoo
heel weinig.
Ter gelegenheid van de opening der Cen
trale Markthallen heeft zij iets bijzonders
illen laten zien.
Dat was in dezen tijd een waagstuk. Maar
het noeste streven van hen die zich geheel
voor deze tentoonstelling gaven is met een
zoodanig succes bekroond, dat men van de
Amato zal gaan spreken, als van een ge
beurtenis.
Iets dat men mee moet maken.
Wat er dan al zoo te zien is zullen we
trachten mede te deelen. Doch het blijft een
trachten, meer niet. En het moge een aan
sporing zijn om zelf te gaan zien, wat we
hier slechts kunnen aanduiden, kunnen
noemen.
ENKELE BIJZONDERHEDEN.
De nieuwe gemeentelijke centrale
markt, waar de AMATO gehouden
wordt, heeft een oppervlakte
van 25 H.A. en dit terrein met de
daarop staande gebouwen is voor de
tentoonstelling in gebruik genomen.
Alle gebouwen zijn geheel gevuld en
ook op het terrein is practisch geen
plaats meer beschikbaar.
De totale ruimte in gebouwen en in
opstallen op het terrein, voor de ten
toonstelling gebruikt, bedraagt ruim
20.000 M2 en op het terrein ongeveer
10.000 M2.
Het aantal exposanten overtreft
de 470.
De gebouwen worden 's avonds ge
ïllumineerd. Hiervoor is gebruikt 4000
Meter dubbel kabel en een aantal van
15.000 gloeilampen. In de vergader
zalen in het ingangsgebouw worden
iederen dag congressen en jaarverga
deringen gehouden, terwijl 's avonds
om 8 uur in een bioscoopzaal films
over de ontwikkeling van planten, het
bijenleven, enz. vertoond worden.
De tentoonstelling is geopend van
10 u. 's morgens tot 10 uur 's avonds.
De toegangsprijs bedraagt f 0.50, op
21 September, den dag van de schit
terende hippische feesten echter f 1.-.
In deze prijs is alles begrepen;
extra entrées. enz. worden niet gehe
ven, ook niet van de bezoekers der
bioscoopvoorstellingen.
De toegang tot de tentoonstel
ling is gelegen aan de Jan van
Galenstraat, einde 2e Hugo de
Grootstraat, en te bereiken met
de tramlijnen 3, 10, 13, IA, 17 en
23, en een extra buslijn met een
6 minuten dienst vanaf het Cen
traal Station naar het terrein.
Allereerst begeven wij ons naar de groote
hal in het centrale gebouw. Deze hal is
drie verdiepingen hoog.
Gelijkvloers is een ruimte van ongeveer
5000 M2 gereserveerd voor de
bloemen en planten.
De afdeeling Amsterdam van de Konink
lijke Ned. Maatschappij voor Tuinbouw en
Plantkunde heeft de verzorging van dit
derdcel op zich genomen. Men had wel te
kampen met gebrek aan ruimte en het
een moeilijk vraagstuk om alle inzendingen
van koude en warme kasplanten, bloeiende
en niet bloeiende planten, varëris, chrysan
themums, dahlia's, gladiolussen, orchideeën,
een aan alle eischen voldoende plaats te
geven. Maar men is schitterend geslaagd.
Van de hal is een in landschapsstijl aan
gelegde tuin gemaakt. I-Iiervoor moest een
hoeveelheid van ongeveer 1000 ton grond in
de hal worden aangebracht.
Deze tuin is doorsneden door breede pa
den, en voorzien van gazons, vijver, water
leiding met bruggetjes, enz. Hier en daar
vormen groepen groote palmen een onder
breking, terwijl hooge coniferen het door
zicht verhoogen.
In de vijver is een orchideeëneiland aan
gelegd met groote varens en palmen. Ook
zien we hier een groote groep prachtig
begonia's, die omlijst worden door een over
daad van groen en bloemen. Dan zien we
een grootsche inzending van tropische ge
wassen en warme kasplanten; o. a. zetten
hier hun beste beentje voor de bekende
kweekers Lemkes en Zoon te Alphen a. d.
Rijn, de firma G. J. Bier te Nieuwerkerk,
J. Bier te Moordrecht en de firma Smits
kamp te Zeist.
De entrée van de hal en dus tevens van
de overdekte tuin vormen de inzendingen
zaadplanten van Van Tubergen te Haarlem
en Wed. P. Eveleens te Aalsmeer. Een rand
van dahlia's de Ned. Dahlia Vereeniging
houdt hier haar jaarlijlcsche grootsche keu
ring en van chrysanten komen rondom
dezen tuin. Ook de Orchideeën-vereeniging
etaleert. Voorts zijn er groote inzendingen
van de Utrechtsche Bloemen- en Planten-
veiling, van den Aalsmeerschen Tuinbouw-
bond, van de Veilingvereeniging „Flora" te
Beverwijk, waarvan de inzending gloed
volle Kniphophia's, ook wel Tritonia's en
door de leek Vuurpijlen genoemd, bijzonder
Land- en Tuinbouw in alle onderdeelen vertegenwoordigd
Zijdeteelt en bijennijverheid
De nieuwste werktuigen en gereedschappen
Toepassing van de electriciteit in land- en tuinbouw
opvallen, en van de welvermaarde kwee-
kerij „Moerheim" te Dedemsvaart, die o.a.
een dubbele bordes van bloeiende vaste
planten en van coniferen heeft aangelegd.
Het Koloniaal Instituut zorgde hier voor
een mooie collectie Indisch fruit.
Van de in de groote hal uitkomende
zaaltjes is een 6-tal, aan de linkerzijde van
den ingang gelegen, gereserveerd voor in
zendingen van orchideeën, de luxe bloem,
welke bezig is een plaats in de huiskamer
te veroveren en waarvan buitengewoon
mooie exemplaren te bewonderen vallen
voor bijzondere inzendingen en verder voor
bindwerk van bloemisten, waarbij fraaie
staaltjes van hun kunnen zijn tentoonge
steld.
De zgn. „Groote keuring", de groote jaar-
lijksche gebeurtenis voor kweekers en bloe
misten, werd dit jaar in Amsterdam op de
AMATO gehouden en deze gebeurtenis
bracht ook nu weer een keur van nieu
wigheden.
Imponeert de groote hal reeds met zijn
drie etages met de wandelgangen aan de
binnenzijde geheel in het rond en waarvan
men een buitengewoon mooi gezicht heeft
op de bloemen, de groenten en het fruit,
vooral de inzending van deze laatste die
van
groenten en fruit
maakt een imposanten indruk.
Wij bewonderden reeds meermalen de
kunst van het etaleeren, welke de heer
Velders, die het voor het Centraal Bureau
doet, zoo goed machtig is, doch hier is wel
heel iets bijzonders tot stand
gebracht. Het grootste vak
dat het C. B. ooit vulde was op de
wereldtentoonstelling te Antwerpen,
dat was 400 M2, maar hier heeft het
een ruimte van 1200 M2 in beslag ge
nomen. Hier zijn niet minder dan
5000 k.g. druiven „verwerkt". Twee
torens van kool verrijzen er, elk van
ongeveer 1000 lc.g. kool opgebouwd.
En dat alles wordt beheerscht door
het sluitstuk tegen den achterwand
hellend geplaatst:
een mozaïek van groenten en fruit
voorstellende het ivapen van Am
sterdam, 6 bij 9 Meter groot.
Een kunststuk.
trale markt, iets buitengewoons moest wor
den en zonder voorbehoud kan worden vei
klaard, dat deze inzending buitengewoon is.
Het Centraal Bureau heeft zich voorge
steld een demonstratie te geven van het
kunnen van de Nederlandsche tuinbouw, te
laten zien het beste, dat Nederland op het
gebied van groenten en fruit produceert.
Vandaar dat de inzending collectief is,
dus zonder namen van inzenders.
Uit alle deelen van Nederland komt het
beste, wat geproduceerd wordt en dit alles
is door de kundige hand van den welbe
kenden tentoonstellingsexpert, den heer Vel
ders, tot een smaakvol geheel gemaakt.
Zeeland is als gewest gekomen. Met alles
wat deze provincie voor den consument,
speciaal voor den Amsterdamschen consu
ment levert, van oesters tot aardappelen.
Amsterdam heeft heel wat aardappelen
noodig. Maar eventjes 800.000 I-I.L. per jaar
en daarvan komt een groot deel uit Zee-
Ook buiten de hallen kan men groenten
bewonderen.
De afd. Amsterdam van de Dioce
sane Land- en Tuinbouwbond en de
Amsterdamsche Markttuindersvereeni-
ging hebben de handen ineen ge
slagen en de zgn. „natte" tuinders
komen met vaartuigen in de havens
en de zgn. „droge" tuinders met
vrachtauto's hun groenten aan denk
beeldige koopers aanbieden, hiermede
den bezoekers een beeld gevende van
de wijze, waarop de aangevoerde
groenten op de markt ten verkoop
uitgestald zullen worden.
Deze honderden vaartuigen en
vrachtauto's geven een buitengewoon
aanzicht aan het Oostelijk gedeelte
van de nieuwe markt, en laten niet
na de aandacht van de bezoekers te
trekken.
Ook zijn op verschillende landtongen aan
de zijkanalen volkstuintjes aangelegd, di
duidelijk maken wat particulieren op een
klein lapje grond en met vaak primitieve
middelen bereiken kunnen.
ZUIVELBEREIDING
Door het Crisis-Zuivelbureau te 's-Gra-
venhage wordt in samenwerking met de
Algemeene Nederlandsche Zuivelbond
(F.N.Z.), de bond van kaasproducenten, de
Vereeniging van Zuivelindustrie en Melk
hygiëne ook deelgenomen aan deze tentoon
stelling. Men heeft hiermede een tweo-
van spinazieza,ad, die afgezet zijn met uien
zaad. Het schild is van roode tomaten en
van dezelfde tomaten zijn ook de vurige
tongen van die Amsterdamsche leeuwen.
De witte kruisen op het schild bevatten
witte pronkerboonen, maar de kroon is
van kanariezaad en de parels zijn Hol-
landsche appelen. De leeuwen hebben
yoorts klauwen van lijnzaad.
Zeer terecht heeft het Centraal Bureau
der Tuinbouwveilingen ingezien, dat de in
zending op dit gebied, waar de AMATO
immers bedoeld is ter introductie bij produ
centen en consumenten van de nieuwe een-
ledig doel:
le. Een duidelijk beeld te geven van het
groote belang van de Nederlandsche melk
veehouderij en zuivelbereiding voor de
Nederlandsche volkswelvaart;
2e. propaganda te maken voor een grooter
gebruik van melk- en zuivelproducten.
De inzending is ondergebracht in een der
500 vierkante Meter groote lokalen in het
Noordelijk gedeelte .van het hoofdgebouw
gelegen.
Grafieken laten den bezoekers zien
hoe onze jaarlijksche productie vol
doende zou zijn om een brug te slaan
tusschen Amsterdam en New-York;
dat onze jaarlijksche productie van
boter, in vaatjes verpakt, voldoende is
om er de geheele K.L.M. route van de
Nederland-Indië vlucht mee te be
leggen; dat het gemiddelde verbruik
aan melk hier te lande minder dan
1/3 bedraagt van het verbruik" in
Zwitserland, enz.
Voor de huisvrouw bestaat gelegenheid
om kennis te maken met allerlei spijzen,
welke bereid zijn uit zuivelproducten, ter
wijl receptenboekjes de geheimen van de
bereiding ontsluieren.
Plantenziektenbestrijding.
Op een tentoonstelling van Land- en
Tuinbouw mag een instelling als de Plan-
tenziektenkunclige Dienst te Wageningen,
zeker niet ontbreken en ontbreekt ook
zelden of nooit. Zoowel de boer en tuinder
als de boschbouwer, de boom-, bloem- cn
bollenkweeker wenden zich om inlichtin
gen omtrent de bestrijding van ziekten en
plagen tot het te Wageningen gevestigde
hoofdbureau van dien Dienst of tot een der
plaatselijk te werk gestelde controleurs.
Een heeie collectie litteratuur is door dezen
Dienst in den loop der jaren uitgegeven en
de steeds weer opkomende nieuwe ziekten
en nieuwe bestrijdingsmiddelen zorgen er
voor, dat de persen steeds kunnen blijven
draaien, maar niet het minst, dat de labo
ranten, en de controleurs de handen vol
hebben met onderzoeken en beproeven.
Eén belangrijke inzending van dezen
dienst wordt tentoongesteld, terwijl steeds
vakkundig personeel aanwezig is om aan de
bezoekers inlichtingen te verstrekken. In een
der lokalen, uitkomende op de groote hal in
centrale gebouw, heelt de Plantenziekten-
kundige Dienst ziekten en plagen, de wijze
van aantasting in ook voor den leek aan-
trekkclijken vorm geëxposeerd, toegelicht
met groote foto's en platen. Aanwezig zijn
o. a. voorbeelden van ziekten van aardappe
len, appels, peren, pruimen, bessen, diverse
groenten, rozen, bloembollen enz.
Een interessant onderdeel vormt de
inzending van de vogelkundige afdee
ling van den Dienst, welke afdeeling
zich bezig houdt met de vermeerde
ring van nuttige en de bestrijding
van schadelijke vogels.
Aansluitende aan deze inzendingen vindt
men in dit gebouw, inzendingen van Ne
derlandsche fabrieken van plantenziekten-
bestrij dingsmiddelen, des-infectiemiddelen,
carbolineum en verdere teerproducten en
erder op het terrein een groote collectie
sproei werktuigen voor alle toepassingen en
in alle grootten.
Eerste klas fruit, dat in alle opzich
ten met het buitenlandsche artikel
kan concurreeren kan alleen verkre
gen worden, indien aan de b e s t r ij-
ding van ziekten en plagen,
maar ook aan sorteering en
verpakking alle mogelijke
zorg wordt besteed. In deze
richting wordt door de Ne
derlandsche Pomologische
Vereeniging, in samenwer
king met de tuinbouw consu
lenten veel nuttig' en opbou
wend werk verricht. Wat deze
vereeniging, een hoofdafdeeling van
de Nederlandsche Heide Maatschappij
op 't gebied van de vruchtenteelt ver
richt wordt hier gedemonstreerd. In
die inzending is tevens een belang
rijke plaats ingeruimd aan het voor
Nederland nog betrekkelijk, nieuwe
artikel „Zoetmost", natuurlijk vruch
tensap, zonder eenige toevoeging.
Verder is er nog 'n sorteermachine
yoor fruit, de z.g. Cutler-machine in
deze afdeeling in werking te zien.
Interessant is zeker de inzending op het
gebied van de nog pas in de kinderschoe
nen staande
electrocultuur,
d.w.z. de toepassing van electriciteit op cul
tuurgebied.
Een viertal toepassingen welke reeds de
proefperiode gepasseerd zijn, zijn in wer
king gedemonstreerd.
Proefnemingen van Nederlandsche geleer-
5(Zie verder bladz. 2)
F)e A.M.A.T.O. als
Bloemententoonstelling
Het is reeds tien jaar geleden, dat in
de hoofdstad een bloemententoonstelling
van beteekenis gehouden werd.
Waar de Rotterdammers reeds jaren
achtereen verwend zijn door hun steeds
terugkeerende voorjaarstentoonstellingen
„de PRIMAVERA" in de gebouwen der
voormalige „NENYTO", zoo welwillend
daarvoor door het gemeentebestuur af
gestaan: en in den Haag de laatste jaren
geregeld tentoonstellingen op allerlei ge
bied (rozen, lathyrus en dahlia's) zijn
gehouden, terwijl ook Utrecht eenige be
langrijke bloemententoonstellingen heeft
gehad. Zoo was het houden van een
bloemententoonstelling in Amsterdam
door de groote onkosten aan zaalhuur, en
gebrek aan voldoende groote zaalruim
ten, een onmogelijkheid.
Geen tuinbouwvereeniging of afdee
ling had den moed zich aan een tentoon
stelling te wagen.
Doch dit jaar is het anders.
Het Centrale. Markt gebouw, zooals het tijdens de. 'Amat o-week. des. avonds verlicht, is,
De gemeente Amsterdam heeft Vrijdag
14 September haar nieuwe markthal ge
opend en wenschte dit te doen met een
bloemententoonstelling. De Afdeeling
Amsterdam der Kon. Ned. Mij. voor
Tuinbouw en Plantkunde daarvoor aan
gezocht greep dit voorstel met beide
handen aan en vroeg ook aan het hoofd
bestuur der Kon. Ned. Mij. voor Tuin
bouw en Plantkunde toestemming om de
jaarlijksche groote keuring der Vaste
Keuringscommissie tegelijkertijd te Am
sterdam te mogen houden.
De groote hal 6000 M. groot, 60 bij
50 M. hoog 27 M., door zijn groote
hoogte koel en frisch, leent zich bijzonder
goed voor dit doel. Al doet deze groote
hoogte wel iets vreemd aan, de huizen-
hooge zijkanten met 3 verdiepingen kan
toonlokalen maken, dat men meent in
een zeer breede straat met glazen dak te
vertoeven. Het geeft echter een gevoel
van rust, de muren zijn van mooie gele
steenen waartegen de blauwe sparren en
ceders, berken en dennen prachtig uit
komen.
Het geheel is zeer eenvoudig aange
legd met ruime paden, veel gras, een
vijver met bruggen, waterval en een
fontein. Hierbij kan men de inzendingen
warme kasplanten, varens, bloeiende en
niet bloeiende planten bewonderen. De
tentoonstellingscommissie verheugt zich
in vele en belangrijke inzendingen van uit
het geheele land. Ook Aalsmeer en
Utrecht zonden in en het is een zeer
goed geheel geworden.
Het achterste gedeelte der zaal is
een gezamenlijke fruit- en groenteinzen
ding, ontworpen als een monumentaal
gebouw met torens en vleugels en in het
front het Amsterdamsche wapen, alles
opgebpuwd uit groente en fruit.
Over de geheele lengte bevinden zich
aan beide zijden ruimten van 96 M.
ongeveer, allen op een zestal na verhuurd
aan handelaren van op tuin- en land
bouw betrekking hebbende artikelen,
terwijl het zestal bestemd is voor orchi
deeën, nieuwigheden en dergelijke bloe-
meninzendingen.
De door de inzenders gevraagde opper
vlakte is slechts voor de helft toegewe
zen. Indien er meer plaatsruimte was
geweest, was dit ook bezet geworden. Te
bewonderen valt steeds de moed der
inzenders, die toch ook als alle tuinbou
wers van den slechten tijd en de lage
prijzen te lijden hebben.
Het is nu maar te hopen dat deze be
langrijke tentoonstelling door geheel
Amsterdam en door vele belangstellenden
uit den lande bezocht zal worden. Zij
is zeker een bezoek waard.
Voorzitter Afd. A'dam Kon.
Mij. voor Tuinbouw en PI.
Extra Uitgave van „LAND- EN TUINBOUW"
Bijblad van iSieutoe Hetbsdje Courant
