NATIONALE
H ZATERDAG 18 AUGUSTUS 1934 1
DERDE BLAD PAG. 9
Christelijk Staatkundige partij
Veertiende partijdag te Djokjakarta
Van trein, vliegtuig en piloot.
Het Hollandsche Kamerlid op
den Indischen partijdag Eigen
aardige Indische problemen.
Verleden week, ill Juli en 1 Augustus,
heeft de oude sultan afltsstad Djokjakarta
de leden en, afgevaardigden van de Chris
telijk -Staatkundige Partij, de eerie -ongedeel
de organisatie van Christenen op politiek
gebied in Nederlandsch-Indiè, ontvangen
voor den veertienden partijdag. Aangezien
(van 't Nedcrlandsch Christelijk Persbureau
Ben verslag van de twee vergaderdagen ge
lijktijdig met deze mail in Holland aankomt
althans de verslaggever van dit bureau
zat naast mij lijkt het mij overbodig, ook
zelf nog 'een overzicht van het behandelde
te geven. Mijn plaatsruimte kan ik beter
gebruiken voor een korte beschouwing en
persoonlijke indrukken
Het is een heele reis, van West- of Oost-
Java naar Djokja. Wie 's morgens om zes
uur met de zg. Eendaagsche expres vertrekt
uit Batavia, die des avonds om half zeven
te Soerabaja aankomt, is om twee uur n.m.
te Djokja. Men kan ook den gewonen snel
trein nemen van 7.10, dan is men 4.45 n.m.
te Djokja. In de tropen is zulk een reis, hoe
prachtig ook het landschap van sawahs.
bergen, kali's en bosschen is, niet bepaald
eenpretje, te minder waar men zooveel
mogelijk de ramen gesloten moet houden,
wil men niet bepoederd worden door het
kolenstof, dat de in het bergterrein zwaar
zwegondc locomotief met kwistige pijp over
en langs de wagens blaast. En dan nog zijn
de lichte, Indische pakken na een paar uur
reizen in den trein zóó smoezelig en zwart,
dat het eerste na den tocht in den regel
baden en verkleeden moet zijn.
Men kan met het vliegtuig verschillende
groote afstanden afleggen, maar voor alge
meen vervoer is dit nog te duur. Men ziet
zelfs een vrij sterke verschuiving bij het
treinvervoer van de tweede naar de derde
klas. Veelmeer dan vóór de crisis treft men
thans in de derde klas, met name van de
exprestreinen, Europeanen aan, die broeder
lijk naast inheemschen, Chineezen, Japan
ners en Britsch-Indiërs reizen en de min
frissche gewoonten van sommigen dezer
.voor lief nemen. De S.S. Mij zorgt voor
goede en goedkoope koele spijzen en dran
ken, waarvan koffie-ijs en thee-ijs (kcude
koffie en thee met ijs) en nasi-goreng (ge
roosterde rijst) wel den meesten aftrek vin
den, ook in de tweede en eerste klas, waar
men het voordeel heeft van den toegang tot
de ruime en gezellige restauratiewagen met
zijn breede ruiten, welke aan beide kanten
een ruim uitzicht laten QP het landschap.
Mijn reisgezel en ik hadden van de ge
legenheid gebruik gemaakt, een omweg te
maken via Bandoeng, om daar nog van de
koeje berglucht te genieten en enkele vrien
den te bezoeken. Wij hebben er nog den
heer Soer, of beter: Piet Soer, den beroem
den Pelikaanvlieger, ontmoet, die juist te
Bandoeng was en 'daar wel algemeen bekend
is en zijn kameraad, een vliegpi>nieeanicien,
die er over klaagde, dat bij, in onderschei
ding van Piet Soer, nu niet bepaald aan een
overmaat van'gezondheid leed. door de tel
kens wisselende temperaturen en klimaten
waarin zijn betrekking hem. nu eenmaal
doet verkeeren.
In Djokjakarta hebben ..wij. van enkele
vrije uren geprofiteerd om-den grijzen.Boro-
bóedoor, cleii on'tzaghjkèii'Boeddhistischen
tempel, temidden van ligt berglandschap te
bezoeken, cp een uur rijden per auto van
Djokjakarta tusschen deze stad en Magelang
in. De top van de Merapi, waarlangs ik in
1930 den vurigen laharstrooin had zien af
dalen, lag nu achter de wolken, rustig en
De Djokja'sche afdeeling van de C.S.P.
ontving de bezoekers aan den vooravond in
het sociëteitsgebouw. Het,-ismerkwaardig,
hoe men hier. vaak onverwacht kennissen
ontmoet. Zeo ging het in Baïidoèng, zoo ook
hier weer. Verschillende kennissen, die vroe
ger te Batavia woonden, and.ere, 'diemen
eens hier of daar gezien heeft en- na ver-
schillende overplaatsingen' weer ergens, an
ders aantreft, ontmoet men bij dergelijke
gelegenheden. Waar de afstanden zóó groot
zijn, zelfs reeds op Java, zijn de mogelijk
heden van zulk. samentreffen niet zoo heel
veel, ook niet voor de Christelijke gemeen
schap. Vandaar, dat de toógdag van de CSP
ook voor dit versterken van vriend- en ge
meenschapsbanden groot.-nut'heeft. Ons ge
tal hier is klein en wij wonen verspreid, des
te meer waarde heeft zulk een van tijd tot
tijd vernieuwen en onderhouden der Chris
telijke gemeenschap.
Ds C. van dei-Zaal, het a.r. Tweede Kamer
lid, voor etin maand of w.at in Indië aan
wezig, was ook ter partijdag tegenwoordig
en repte in zijn toesj>raak ervan bewijs,
hot hij nog in. Hollandsche omstandigheden
en getallen dacht! dat ter deputatenver-
gadering der ar. partij zooveel duizendtal
len als op den partijdag der CS.P tientallen
aanwezig zijn. Maar, zooals de heer Kort-
huys in zijn verslag in de Banier zegt.
„De leden der C.S.P. wetep. dat hun kracht
ligt in hun beginselen en- niet in hun getal.
Natuurlijk is.dat bij de a.r. en c;h. partijen
ook zoo, maar het is daar,, alsof het-getal
toch ook kracht bijzet; want daar- gaat
geestdrift en bezieling van uit oók naar hot
beginsel. Wij hier in Indië. moeten 't meer
van de kracht en bezieling van het begin
sel alleen hebben en zoo is er voor ons'dan
toch het voordeel, dat het. zuiverder alleen
déarop aankomt. Of beter: bij gebrek aan
mensc.hen zijn \\;ij vanzelf gedrongen ons
m-jer op God te richten en van Hem te ver
wachten óók de bezieling, welke er elders
uitgaat vah het aantal mensghen".
Overigens was deze partijdag, helaas, op
een minder gunstig tijdstip gezet; temidden
van druk werk voor den Volksraad op de
departementen, aan het begin van 't nieuwe
schooljaar, zoodat degenen, die in het on
derwijs werkzaam zijn. slechts den eersten
dag konden bijwonen en velen zelfs dien
niet eens. terwijl verder de geweldige af
standen, die voor Oost- en West-Java om
yan de afdeelingen Palembang en Meden
nog maar niet te spreken het noodig
maken, dat men alleen vóór de reis al twee
dagen neemt, ook oorzaak waren,, dat deze
partijdag niet zoo goed bezocht was als de
belangrijkheid van de agenda wettigde.
Uit het verslag ziet men, welk een eigen
aardige vraagstukken, in Indië aan de órde
komen. Twee ervan zijn breedvoerig be
sprokende vraag, of een niet-voorstander
van.-het Christelijk onderwijs lid der'partij
kan zijn en de kwestie van het gelijktijdig
lid zijn eener andere partij. Over een ander,
koloiraa! vraagstuk, dat der buitenland-
sche verloven, ook op den partijdag aan de
orde. zwijg ik dan nog maar.
Nu kan men van oordeel zijn. zooals een
gedeelte der woordvoerders ter partijdag,
dat men steeds het' beginsel, scherp moet
stellen en geen afwijking gedooge'n. Maar
dan beziet men toch maar en dan in ab-
stracto, 'één kant van de zaak. Want om nu
he' concrete geval tc nemen, dat de. .eerste
vraag heeft doen opwerpen: een zeer ijverig
en ooraanstaand lid der partij, vroeger
voorzitter van een plaatselijke afdeel mg en
lid van den gemeenteraad voor de partij,
iemand, die al zijn-vrijen tijd besteedt voor
de uitbreiding van Gods Koninkrijk, die
evangeliseert, onder de soldaten werkt'enz.
is van oordeel, dat Christelijk - -onderwijs'
niet de voorkéur- verdient, o.a.- omdat hij,
zooals hij zegt."de godsdienstige opvoeding
zijner kinderen aan zichzelf wens'cht te hou
den. Hij komt tot dit oordeel na rijpe erva
ring en kan dit voor God en zijn geweten
verantwoorden. Hij onderschrijft van harte
het program der C.S.P., die geen speciaal
artikel heeft over het Christelijk onderwijs
en leeft sterk met de partij mee. Moet men
zulk een lid de deur wijzen? Men lette er
wel op: hij is niet tégen Christelijk onder
wijs, maar verklaart zich er niet-vóór, staat
dus neutraal al verkiest hij voor zijn kin
deren cn diende hij ook zelf het gouverne-
men tson derwij s.
Dan kan men het beginsel zeker zóó ver
willen uitbreiden cn van oordeel zijn, dat
het princijie van het Christelijk onderwijs
daarin zulk een grogte plaats bekleedt, dat.
men meent, zoo iemand niet als' lid dei-
partij te kunnen gedoogen. Men kan ook
zeggen: hij onderschrijft het program der
partij, maakt geen propaganda voor zijn af
wijkend gevoelen en er is dus geen reden
hem tot ander inzicht te brengen. Van zulk
een oordeel was o.a. de voorzitter. De partij
dag deed geen uitspraak, maar zal .dezc zaak
aan een referendum onderwerpen.
Het tw eede vraagstuk is in .Nederland
geen probleem: wie dénkt er daar aan, van
twee partijen lid te zijn? Hier staat de zaak
anders. Thans was praetisch eigenlijk de
vraag in geding, of men óók- lid van het
Indo-Europeesch Verbond kan zijn als lid
der C.P.S. Nu is dit verbond een belangen
partij. al beweegt het zich ook in politieke
richting; oen politiek program heeft 't ech
ter niet. Waar het zich speciaal opwerpt als
verdediger van den blijver-Europeaan in
Indië is het te verstaan, dat Christenen
blijvers, al of niet van gemengdén bloede,
zich tot dat verbond aangetrokken gevoelen.
Ook hier kan men weer zeggen, dat een aan
sluiten van C.S.P.-leden aan dat verbond
principieel onjuist is, men vergeet daarbij
dan weer den anderen kant van de zaak.
Uit practische overwegingen kan men ook
zeggen dat het zelfs voor de doorwerking
der Christelijke beginselen gewenscht is, dat
Christenèn in het I.E.V. moeten blijven of
komen ten einde ook daar de gist van het
Christelijk beginsel te doen doorwerken en
liet yele, dat er thans ia dit .verbond niet
LEVENSVERZEKERING-BANK rotterdam
betaalt f 10.000
aan Uw erven.
.r indien gij van Uw 30ste jaar
af jaarlijks 167,stort
strookt met den eisch van Gods wet, te be
stlijden. Een ieder zal dit voor zijn geweten
moeten uitmaken. In dien zin besliste de
partij.
Het is te begrijpen, dat ds van der Zaai
aan het-slot, op den avond, dat. hij een poli
tieke causerie hield welke overigens
velen teleurstelde, daar de spreker teveel
yan het standpunt uitging, alsof men hier
weinig van de dingen wist., zoodat'hij geen
nieuws, noch hef oude onder nieuw licht
bracht toen hij in zijn inleiding dankte
dat hij aanwezig mocht zijn, gewaagde van
de eigenaardige moeilijkheden waarmee men
hier worstelt Dat de partij haar voorzitter,
rar C. C. van Helsdingen, die nu tien jaar
lang als Volksraadslid haar voorgaat in het
zoeken van den juisten weg temidden van
dit alles, op den eersten vergaderdag, warm
huldigde; zaJ men" dan ook verstaan!
BINNENLAND
OFFICIEELE BERICHTEN
ONDERSCHEIDINGEN
Bij Kon. besluit ia toegekend de aan de Orde
van Oranje Nasaau verbonden eere-medaille in
zilver aan F Giesen. te Lelden; is benoemd tot
ridder in de Orde van Oianje Nassau, dr H
Bee ts. te Grand - Raplds.
RECHTERLIJKE MACHT
Bij Kon. besluit is benoemd tot procureur-
generaal bij het gerechtshof te Amsterdam en
'tijdelijk belast met' de functie van directeur van
"-"tie voor het ressort van gemeld gerechts-
Waterleiding in de Provincie
Groningen
Vrijdag had onder veel belangstelling van
autoriteiten de ingebruikneming plaats van
de nieuw gebouwde prise-d'-eau in de On-
ner-polder, gemeente Haren.
Met- smartelijk xerlangen zat men, vooral
in de Gron. Veenkoloniën, te wachten op
het zuivere.drinkwater.
Op onderscheiden plaatsen, waar de aan
sluiting een feit was geworden, mocht men
er alreeds een week of 14 dagen van profi-
teeren.
Ondertusfchen openbaart zich een steeds
aangroeiend en zich organiseerend verzet in
sommige gemeenten tegen de v e r p 1 i c h t e
aansluiting. In openbare vergaderingen
weerklinken de protest-uitspraken, terwijl
verscheiden comité's van tegenactie zijn
gevormd.
Oorzaak? Ja, „ons Ned. volk heeft altijd
een gevoelige zenuw loopen via de beurs",
volgens wijlen Dr. Kuyper.
En pomp en put leveren nog steeds kos
teloos
De Nederlandsche Reisweek
Toegangsprijzen Rijksmusea
Gedurende de door de Nederlandsche
Reisvereeniging in samenwerking met an
deren georganiseerde Nederlandsche Reis
week van 20 tot 27 Augustus zullen de toe
gangsprijzen der Rijksmusea worden ver
laagd in dien zin, dat op dagen, waarop
anders f 0.25 p. p. verschuldigd is, slechts
f 0.10 zal worden gevraagd
Aangezien gebleken is, dat een onjuiste
meening is ontstaan over de betaling van
wegenbelasting in het verkeer met vracht
auto's tusschen Nederland en België, deelt
de B.B.N.. Bond van Bedrijfsautohouders in
Nederland, het volgende mede.
Vrij algemeen is onder verladers van goe
deren per auto de gedachte verbreid, dat
Nederlandsche motorrijtuigen voor goede
renvervoer in België onderworpen zijn aan
betaling van wegenbelasting, terwijl Belgi
sche vrachtauto's onbelemmerd en onbelast
in Nederland zouden kunnen komen, om
daar (onder ongelijke concurrentievoorwaar
den derhalve) aan Nederlandsche onder
nemers het vervoer te ontnemen. Deze op
vatting is te eenen male onjuist.
Sedert 16 Juli j.l. moet voor een Neder
landsche vrachtauto in België weliswaar
wegenbelasting worden betaald tot een be
drag van 16 of 20 franks per dag (al naar
het eigen gewicht van het voertuig), maar
omgekeerd zijn de Belgische motorrijtuigen
voor goederenvervoer in Nederland ook
onderworpen ian soa heLüng,
Deze heffing wordt opgelegd krachtens
artikel 5 der wegenbelastingwet. Voor 3
dagen is verschuldigd 1,10 van de jaarbe-
lasting: welke voor de onderwerpelijke
motorrijtuigen op f 120.— is bepaald. Dit
1/10 is een minimum, zoodat de' belasting
\en minste f 3 bedraagt
Salarisverlagingen in Gelderland
Door Ged. Staten van Gelderland is tot de
gemeenteraden in hun gewest een aanschrij
ving gericht waaraan we het volgende ont-
1eenen:
Waar tal van gemeentebesturen zich. tot
ons hebben gewend met verzoeken om ver
laging der wedden van burgemeesters, secre
tarissen en ontvangers, hebben wij ons be
raden over een algemeene herziening der
weddenregelingen en als resultaat hiervan
doen wij U hierbij toekomen een ontwerp
eener nieuwe algemeene regeling.
Bij het ontwerpen daarvan hehhen wij over
wogen, dat de thans bestaande tijdelijke kör-
ting op 1 Juli jl. een blijvende korting is ge
worden en wel door het imperatief verhaal
van pensioenpremie, dat bij de jongste wij
ziging der Pensioenwet wordt voorgeschre
ven. Die korting is daarbij nog verhoogd
met 1 Yo Pct- van don pensioengrondslag en
bedraagt thans 4P<*t. voor eigen pensioen
en by2 pet. voor weduwenpensioen, beperkt
op den voet van art. 98 der Pensioenwet 1922
Voor het meerendeel der functionarissen be-
teekent dit een salarisverlaging van 10 pet
Ten aanzien van de burgemeesters hebben
wij gemeend, dat verlaging niet verder mag
gaan dan lit pensioenverhaal.
Op de normen der wedden'van de secreta
rissen en ontvangers hebben wij, vergeleken
met die van de thans nog geldende regelin
gen, een verlaging toegepast van 5 tën hón
derd. waardoor deze praetisch een wedde-
verlaging ondergaan van hoogstens 15 pet
vergeleken hij de jaren van hoogconjunctuur
Het percentage van de kindertoelage is.ge
bracht van 21/} op 3 pet. in overeenstemming
met de Rijksregeling.
FOLKLOREDAG TE ALMELO.
Het bestuur van den Bond voor Vreemde
lingenverkeer in Twenthe is voornemens in
September a.s. te Almelo een Folkloredag
te orgaaiseeraa.
Prof. Takcinadate van de universiteit te Tokio houdt
een rede ter herdenking van de mede-uitvindster
van het radium Madame Curie, uier portret men
piet rouwfloers heeft omhangen.
De Haagsche huzaren ztja naa: de Moi&aschotsche heide vertrokken, waar onder commando van g ener aal-majoor
Fabius de manoeuvres van de lichte brigade worden gehouden. Inspectie bij de Alexander-kazerne.
Politie bestormt het burgemeestershuis van Bilbao toen
er tegen het verbod der regeering gemeenteraadsverkie
zingen werden gehouden.
de burgemeester van Bunschoten den eersten steen
pantoffelfabriek legde konden enkele Bunschoter
Terwijl aan den eenen kant nieuwe arbeidsobjectg.n voor werkloozen worden gevonden, sluiten steeds-weer. f abric*
ken haar poortenDe zinkwit)'abrieken te Maastricht, die stilgelegd zijn
