TWINTIG JAAR GELEDEN
MAANDAG 30 JULI 1934
TWEEDE BCAD PAG. 5
Raimond Poincaré, die bij het uitbreken van
den Wereldoorlog, President der Fransche
Republiek was.
in die „Volkefreimid": „Grijpt Rusland 1
ten spijt rem de pogingen dei- overige Euro-
peeedhe regeeringen en tegen den dringen
den wensah der Duitsohe regeering naar
vrede in, wat betreft het conflict tusschen
Oostenrijk en Servië en provoceert het daar
mee een oorlog tusschen de groote mogend
heden van Europa, dan zou een toestand
worden geschapen, waaraan Duitschland
zich niet meer zou kunnen onttrekken. In
dat geval zouden de sociaal-democraiten tot
den laatsten man hun plicht doen tegen
over vaderland, beschaving en menscbheid
De Duiteohe sociaal-democraten zijn tot den
laatsten man bereid hun vaderüand te be
schermen."
Het internationaal Vredesbureau te Brus
sel richtte een beroep tot verzoenings
gezindheid aan den Paus en allie Staats
hoofden der Euiropeesohe landen. De ver
tegenwoordigers van vijf en dertig vereeni-
gingen hielden een zitting voor den vrede.
In die hachelijke omstandigheden zullen
sommigen ons optreden belachelijk vinden,
verklaarde de Voorzitter, Senator Lafon-
taine. Zij hoopten dat hun woorden weer
klank zouden vindJen bij de rogeeringen en
volken. „Vrede door Recht" wenschte men
van nu voortaan d'e leus die alle oorlogs
zuchtige stemmen moest overdonderen en
die de machthebbenden moest nopen het
waandenkbeeld van den oorlog en de eenige
noodzakelijkheid die daarvoor kon pleiten,
terzijde te ©tellen.
1-Iun woord vond helaas geen weerklank.
Niet alleen voor den va-ede maar in geen
geringer mate maakten de volken zelf pro
paganda voor den oorlog. Niet diirecl uit
zucht naar oorlog, maar men wenschte van
een kwellende gedachte, dat de ooiUog ko
De scherp bewaakte politiekazerne aan de Marokkanergasse te Weenen, waar de gevangen De kruiser „Amphion", de laatste der
genomen Nazi's opgesloten zijn, Svan'tEngelschevlootprogram-1931
glijdt te Portsmouth van de helling.
De nieuwe graansilo van de Medfabriek „De Maas" aan de Brielschelaan le Rot
terdam groeit al aardig, dank zij de toepassing van een patent-céllenbouw en
snel-hardende specie.
OOK ENGELAND IN
DEN KRIJG
II
Engeland wierp zich op als de bescher
mer der kleine naties en wilde daarom
België te hulp kamen.
Tooh had reeds lang Engeland het met
I leede oogen aangezien dat de Duitsohe
j handelsvloot zoo'n ontzaglijke vlucht had
genomen. Men vreesde dat Duitsohland bin
nen niet al te langen tijd de eenste zee- en
handelsmogendheid der wereld zou hebben
overvleugeld. Daarom was men er in Brit-
li sche handel©- en marinekringen op uit dit
te voorkomen. De laatste jaren was het
streven der Engelsohe politici er op gericht
geweest, zich tegen Duitsohland te verster
ken. Koning Edward VII begon er mee, wat
de Entente met Frankrijk en Rusland tot
gevolg had.
I Steeds meer weid het openbaar waar men
heen wilde en den 29sten Juli 1914 ver-
I klaarde Minister Grey, in een omdedhoud
met den Duitschen ambassadeur te Londen
dat de toestand ernstig was en ingeval
Duitschland en Frankrijk in het conflict
werden betrokken, de Engelsche Regeering
over zou gaan tot daden, ten behoeve van
haar Engelsohe belangen.
1 Toch werden de laatste dagen van JuOi
en de eenste dagen van Augustus door Mi-
j nister Grey tientallen telegrammen venzon-
'I den, die het behoud van den vrede beoog
den.
Den 3den Augustus verklaarde Minister
Grey in het Lagerhuis, dat aan Frankrijk
I meer dan diplomatieke steun moest worden
j geboden.
I Engeland wilde dat DuitsChland niet te
gen Frankrijk ten oorlog trok en daarom
werd op dien dag, de mobilisatie der ge-
heele EngelsChe vloot gelast!
Het Duitsöh-Belgisoh conflict gaf Enge
land de sleutel in handen om het slot te
openen.
Naar Brussel was reeds geseind dat de
Entente, Engeland, Frankrijk en Rusland
bereid was een onmiddellijke gezamenlijke
actie op touw te zetten, met het doel weer
stand te bieden aan de geweldpleging van
Diuiitschland aan België.
Engeland zou dus de kleine natie België
gaan beschermen, maar men lette er op dat
Minister Grey den 29sten Juli gezegd had,
indien Duitschland en Frankrijk in het
conflict tusschen Oostenrijk-Hongarij e en
Servië werden gemengd, Engeland tot da
den zou komen. Behoorde Frankrijk dus
ook tot de kleine natie©?
Men scheen in Engeland haast te hebben
want reeds op den avond van den 4den
Augustus vertelaarde het Duitsohland den
oorlog.
Over veel meer dan half Europa werd nu
de oorlogsfakkel al gezwaaid en er zouden
nog meen* oorlogsverklaringen loskomen.
Protesten en Betoogingen
Werden er in 't geheel geen protesten de
wereld ingezonden tegen het bloedvergieten
op groote schaal? De socialisten in alle
landen roerden zich. In Rusland sprak
Sohustow: „Wij volken zullen de vrede
sluiten, niet de diplomaten."
Een paar dagen later kreeg de Fransche
gezant echter de mededeeling dat het Rus
sische volk niets liever wilde dan tegen
DuitsChland strijden. In DuitscMamd over
woog men een aJgemeene staking en regee-
ringscrisis, maar toch gevoelde men dat de
verantwoordelijkheid zwaar was en juist
toen deze het allerzwaarst drukte, wierpen
de diplomaten het grootste zwaard in de
schaal: „De republiek is gevaar.'' Wanneer
het vaderland niet verdedigd wordt zail in
enkele jaren de knoet van den Russisdhen
tsaar Europa regeeren. En Kolb, de Duit
sohe ©ociaaïl-democraat (revisionist) schreef
men moest, te worden bevrijd. In Duitsch
land was dit in hooge mate het geval.
Reuaohtige menigten vulden de straten der
groote steden en hoopten zich op voor de
bureaux der dagbladen, die van uur tot uur
bijzondere edities uitgaven of met groote
lettere de ingekomen telegrammen bulleti
neerden. Opgewonden uitroepen klonken
uit die menigten op, waaruit hun verlangen
bleek. „Nieder mit Serbien! Hoch Oester-
reich!" Betoogingen alzoo ten gunste van
Oostenrijk. In Berlijn voerde de volksmassa
de portretten van Keizer Wilhelm en Keizer
Frauz Jozef met veel enthousiasme met
In Frankrijk heersohte eveneens een on
gekende geestdrift. Drukdoende volksmenig
ten gingen door de straten en toen de toe
stand tusschen Frankrijk en Duitsohland
verergerde, begon de bevolking in Parijs de
Duitsche juwelierswinkels te bombardeeren
De President der Fransche Republiek Rai
mond Poincaré had in die dagen de handen
vol en de Minister-President der Republiek
zei tegen den Duitschen ambassadeur:
„Frankrijk zal doen, wat zijn beflangen het
voorschrijven."
De strijd zou ontbranden en het vonnis
zich voltrekken. In de prachtige zomer
maanden van 1914 waren alle voorwaarden
aanwezig om bij het kleinste verschil de
lont in het kruit te weipen.
Het verloop van den strijd
Toen de strijd eenmaal ontbrand was be
gonnen de gebeurtenissen zich met groote
snelheid te ontwikkelen.
„Naoh Paris!" riepen vroolijk de onbe
zorgde Duitsóhers. „A Bertin'' was de kreet
die de Franscben in 1870 en ook in 1914
aanhieven.
De Duitedhers wilden eerst met Frankrijk
Maarschalk Foch, die tot generalissimus
werd benoemd over. de. geallieerde legérs,
boordabeg™°KliSeeTde machtige oorloasvloot. Matrozen, die zich met pak en zak aan
afrekenen, om ziolï daarna op Rusland te
werpen.
De groote en snelle opmarsch der Duit
sohe legerkoipsen sloeg iedereen met be
wondering gade. Bijna hadden de Duit-
schere Parijs bereikt, maar in 't begin van
September 1914 slaagden de vereenigde
Fransche en Engelsche legercorpsen onder
aanvoering van Joffre er irt, na een drie-
daagsohe worsteling, de Duiteohe hoofd
macht terug te slaan.
Het aanal tegenstanders ren Duitschland
nam voortdurend toe. Italië dat zich tot nog
toe buiten den oorlog had gehouden en aan
gesloten was bij het drievoudig verbond
Duitschland—Oostenrijk—Italië, de z.g. cen
trale Mogendheden, verbrak dit verband
?nnVn 1882 8'eetio,lt en in de jaren 1887, 1891,
1902 cn 1912 hernieuwd was. Na veel onder
handelingen verklaarde Italië op 23 Mei
1915 den oorlog aan Oostenrij k-Hongarij e.
Italië, belust op uitbreiding van zijn gren
zen, en ziende dat de Entente veld won,
sloot zich, gedreven door landhonger bij
hen aan.
Turkije koos de zijde van Duitschland,
maar kon zioh in Palestina niet staande
houden, het moest het „Heilige Land" af
staan aan de Britten.
Amerika, ontstemd over de afkondiging
van de onbeperkte duilcbootejioorlog, door
Duitsohland, verklaarde in het derde oor
logsjaar 1917, begin April den oorlog aan
Germanië. Nog had Duitschland misschien
stand kunnen houden, maar de vereche
troepenaanvoar van over den Oceaan moest
tenslotte op succes der geallieerde strijd
krachten uitloopen.
Ook Japan en China, het gele ras, ging
zioh in de strijd mengen. Japen verklaarde
Duitschland den oorlog, wat natuurlijk te
doen was om een Kolonie van Duitsohland.
In Afrika ging Engeland op verovering
uit en veroverde Duitsoh-Zuidwest-Afrika,
waarbij de vroegere Boerengeneraal Louis
Botha de leiding had.
Vermelding verdient nog de activiteit van
Duitschland op zee, want, om een voorbeeld
te noemen, op 22 September 1914 boorde
één onderzeeboot, deU 9, drie groote En-
gel sche kruisers* de „Aboukir", „Hogue" en
„Cressy" in den grond. Menig vijandelijk
schip, maar ook neutrale vracht- en passa-
grensbeoten werden vaak aangerand.
Oostenrijk leed tegen Italië de nederlaag
Door gebrek aan levensmiddelen werd
Duitsohiland gedwongen het hoofd te bieden
In Oostenrijk zoowel als in Duitschland
braken revoluties uit. De Donau-monarohie
viel uiteen in een reeks van zelfstandige
republieken en ook in Duitschland werd de
republiek uitgeroepen. Koning Albert en Ko
ningin Elisabeth van België werden dicoE
de bevolking met geestdrift ingehaald.
Keizer Wilhelm, die afstand gedaan had
van den troon, vluchtte naar Nederland,
later gevolgd door den Kroonprins.
De Duitschers vroegen wapenstilstand
aan en op de harde voorwaarden die gesteld
werden moesten ze ingaan. Op 11 Novemben
1J18 werd in liet bosoh t»an Compiègme in
de sa Ion wagens van een trein het wapen-
stilstandsverdrag geteekend.
Vijf jaren na het schot van Serajewo, 28
Juni 1919, kwam het definitieve Vredesver
drag tot stand. Een vredesverdrag dikwijls
het „dictaat van Versailles" genoemd omdat'
de bondgenooten. Duitschland en Oosten
rijk, maar te teekënen hadden wat de Ge
allieerden besloten hadden. Een vrede dia
onmiddellijk aangevoeld wenid als een'ecu»
nomisohe oorlog, i
De rouwstoet van Dr. D'ollfuss, waarmede het
stoffelijk overschot van den vermoorden bonds
kanselier ivan het kanselarij gebouw naar het
raadhuis werd overgebracht.
Links: Zij-aanzicht van de betonnen silotrech
ters en droogkolommen van het zware silo-
gebouw van de meelfabriek aan de Brielsche
laan te Rotterdam.
