Nieuwe Leidsche Courant | 1934 | 18 juli 1934 | pagina 3

Economie en Financien

WOENSDAG 18 JULI 1934

EERSTE BLAD PAG. 3

Kerknieuws.

rg uit-

NED. HERV. KERK.

Beroepen: Te Zoetermeer-Zegwaard, (i.
de Vries te Heerde (Geld.).

CHR. GEREF. KERK.

Beroepen: Te Aalten, J. van Dyken,
cand. te Woltersum (Gr.).

GEREF. GEiMEENTEN.

Beroepen: Tfe Genemuiden, cand. H. Lig-
tenberg te Rotterdam. (Dit is het 23
beroep, op cantLLigten
gebracht},'

HULPPREDIKER EINDHOVEN

In de plaats van den heer H. J. Trommel, die
als zendeling is vertrokken naar Nieuw-Gulnea.
werd alis tweede hulpprediker benoemdl de heer
H. S. Wassink uit Hengelo, die deze be
noeming heeft aangenomen.

Voor den heer J. D. Michon, die een beroep
heeft aangenomen naar 2e Exiloërmond, zal tegen
Oct. a s. ook voorzien moeten worden in de vaca
ture van een eerste hulpprediker.

AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE

Men sdhrijft ons;

Ds. G. Brouwer van Echten zal op 7
October a.s. intrede doen in de Geref. Kerk
te Minnertsga. Als bevestiger hoopt op
te treden Dr. J. Schelhaas Hzn. van Tzum-
jnarum.

De bevestiging en intrede van cand. H. J.
Pi 1 o n bij de Geref. Kerk te Lollum is
bepaald op Zondag 9 September a.s. Als
bevestiger hoopt op te treden Ds. J. R. Goris
nan Apeldoorn.

Op Zondag 15 J-uli nam Ds. J. P. Snoep,
wegens vertrek naar Hoorn (Ver. van Orthodox-
Hervormden), afsaheid van de Ned. Herv. Ge
meente te Heerenveen-Nijeha ske. Naar
Aanleiding van 1 Car. 13 13 sprak hij over het
geloof, dat blijft, de hoop die blijk en de liefde,
die blijft alls de meeste van deze drie. Hartelijke
toespraken volgden door den heer R. Korsten na
mens de gemeente, Ds. H. J. Pijnacker Hordijk te
Nijehorne namens de Ver. tot Evangelisa.ie Cl.
Heerenveen, Dr. H. J. Stoel te Veenwouden na
mens de Fr. Pred. Ver. en Ds. D. T. Los te Hee-
renveen als consulent, die de gemeente verzocht in
te stemmen met de bede uit Ps. 121 i 4. Na een
■4-jarig verblijf werden hechte banden verbraken.
Ër was overweldigend groote belangS'.elKng. Dit
iaatste samenzijn van gemeente en heengaande
herder en leeraar droeg een verheffend karakter.
iWat persoonlijk was werd naar den achtergrond
gedrongen en Hij, die blijft bij gemeente en leeraar,
ontving de eer, die Hem alleen toekomt.

BEGRAFENIS DS H. HUMMELEN

Dinsdagmiddag is te Zubphen op de begraaf
plaats op den weg naar Wamsveld ter aarde be
steld het stoffelijk overschot van wijlen Ds. H.
Hummelen. Geref. predikant te Zutphen

Een rouwdienst vooraf

Zondagmorgen was door den consulent Ds. C.
lA. van Nood te Varden een rouwdienst geleid in
de Geref. Kerk aan de Oude Wand. De kansel
Iwas met rouwfloers omkleed en het kerkgebouw
(was tot in de uiterste hoeken bezet.

Ds. v. Nood bediende het woord over Numeri
20 23—29 (de dood van Aaron). H£ wees zdjn
hoorders daarbij ap de wijze waarop Uod de zij
oen leidt, ook op het donkere dOodspad.

In deze rede weeis spr. herhaaldelijk op het
leven en sterven van den overleden predikant.

V De teraardebestelling

De belangstelling bij de

Dinsdag zeer groot. Alvorens de Stoet zich naar
den doodenakker begaf, werd langs het kerkge
bouw gereden, waar, bij wijze van laatste groet,
een minuut werd stilgehouden. Van hier af fungeer
den leden van den kerkeraad als slippendragers.

Op het kerkhof waren aanwezig deputaties van
tie kerken, die Ds. Hummelen te voren heeft ge
diend, een deputatie van heb bestuur van het Chr.
Lyceum, waarvan de overledene leeraar was, als-
inede tal van leeraren van deze inrichting: een de
putatie van het Prot. Comité der V.U. van de
provincie Gelderland, waarvan Ds. H. voorzitter
hvas; tal van predikanten uit de Geref. Kerken, om.
Ds. Th. Delleman en Ds. D. Zwart te Aalten. Ds.
5. P. Schouten te Dinxperlo, Ds. J. Kaptein te
(Lochem, Ds. L. G. Goris te Apeldoorn, Ds. D. van
Dijk te Groningen, Ds. H. Popma te Katendrecht.
Ds. M. van Alphen te Voorst en Ds. M. A. van
Perois te Doetdnchem.

Achtereenvolgens werd aan de groeve het woord
(gevoerd door den heer v. d. Veen. die de over
ledene herdadht in zijn arbeid te Zutphen en in het
tvereemgragsleven aldaar; Ds. M. A. v. Pemis, die
rreea op de drijvende kracht van den overledene
In de classis Zutphen, u-aar zijn weldoordachte ad-
knezen en zijn belijnde voorstellen op hoogen prijs
kverden gesteld; Ds. P. v. Strien. namens de Geref.
Kerk van Haarlemmermeer (O.Z.); de laatste wees
lerap dat den arbeid van Ds. H. nu nog steeds
Voortleeft. Toen het bericht van zijn sterven ver
bomen werd was er een ontroering merkbaar, als-
bf een eigen predikant gestorven ware. Hij heeft de
harten geheel gewonnen en zijn schriftuurlijke pre
diking bleek een zegen; Dr. Doomebal, namens
de leeraren van het Chr. Lyceum; Ds. J. de Jong,
Ned. Herv. pred., namens het bestuur van dit Ly
ceum en het Chr. onderwijs, waarvan de overle
dene de tweede voorzitter was; Ds. D. v. Dijk te
Groningen, namens de familie, en Ds. L. G. Goris
lbo Apefdoom, namens het Prov. Comité der V. U.

Een zoon van den overledene dankte namens
bijn moeder,

Ds. C A. van Nood, die de leiding van de be
grafenis had, liet ten slotte zingen Rs. 66 het laat
ste vers, bad het „Onze Vader" en daarmede was
de droeve pUetdhtijjheid beëindigd. Diep onder den
Indruk verliet de schare den doodenakker.

TWEE KERKGROEPEN VEREENIGD

In de „Missionary Monthly" van Ds. Henry
Beets, lezen wij, dat de Duitsch gereformeerde
Kerk in N.-Amerika uereenigd is met de Evang.
Synode op 27 Juni j.l. onder den naam Evan
gelical and Reformed Church. De
eerstgenoemde groep, officieel genoemd „Reformed
Church in U.S." om haar te onderscheiden van
de Reformed Church in America vanouds be
kend als de Dutch Reformed Church is van
Dudtschen oorsprong. Vandaar dat men van haar
gewoonlijk sprak als German Reformed. Eerst
onder Holland s schut en scherm, groeide deze
Dintsche Gereformeerde Kerk tcrt een groote groep
omtrent 1725 gemeenten, bediend door 1350
predikanten. Zij deed veel aan Zendingswerk en
philantrophie en had Zendingsvelden in Japan,
China en Indië. Nu is zij vereenigd met de Eivan-
gèhsdhe Synode van NA., van 1840 aateerend.
Haar leden waren oorspronkelijk Duitsch ers en
Zwitsers. Het ledental is omtrent 260.000. Beide
Kerken zdjn Zwingeliaansch gekleurd wat de leer
betreft.

HULPKERK-PENSIONAAT.

Zaterdagavond a.s. zullen te N e s o p
Ameland de nieuwe Geref. hulpkerk en het
Christelijk pensionaat in gebruik worden ge
nomen.

Reeds zeer veel badgasten zijn te Nes aan
gekomen, zoodat de plechtigheid zonder twijfel
druk bezocht zal worden.

Naar wy vernemen zal de voorzitter der
JVereeniging. die zoowel hulpkerk als pensio
naat stichtte, de heer A. Scholtens van Gro
ningen, by de opening in het nieuwe kerkge
bouw een rede houden.

CONFERENTIE
VOOR INWENDIGE ZENDING

OP KASTEEL HEMMEN

De 19de conferentie voor Inwendige Zending,
georganiseerd door den Centraal Bond voor Inwen
dige Zending en Chr. Philantropische Inrichtingen
en de Federatie van dhr. Vereenigmgen van en
voor Vrouwen en Meisjes is gisteravond aange-

In den loop van den middag zijn de deelnemers
aan deze conferentie uit alüe oorden des lands aan
gekomen en al dadelijk bleek, dat het aantal deel
nemers aanmerkelijk grooter is dan in de laatste ja
ren het geval was en zellfs de 120 heeft overschre-

Nu zal hieraan niet vreemd zdjn het feit dat
deze conferentie gecombineerd is de herdenking
van den dag, waarop nu honderd jaar geileden,
wijlen Dr. H. Pierson geboren werd, welke her
denking Donderdag in de Vttudhthouvelkeik te
Zet-en zal plaats hebben.

Onder de deelnemers waren vele oude bekenden
van de conferenties in vorige jaren te Doetinchem
en Barcbum, die zich na'buurüijk eerst in de sfeer,
van het Kasteel Hemmiem die in vele opzichten
versdhilj van die in het conferentieoord te Bar-
dhum, moesten irileven. Voorts had in de middag
uren de indeekng voor het logies plaats. Want
door het groot aantal deelnemers is het niet moge
lijk geweest alle deelnemers op het kasteel en in
het logeengebouw onder te brengen en is een deel
ingekwatierd te Zetten.

Te zes uur had de eerste gemeenschappelijke
maaltijd plaa'-s, welke gehouden werd in de
boven- en beneden-eetzaal van het kasteel.

De Dpeningsbijeenkomst.

Daarna begaven allen zich naar het mooie
kerkje te Hemmen, waar werd gehouden de
op'eningsbdjeenkomst der conferentie, welke tot
thema heeft: „Bezinning en arbeid".

De leider der conferentie. Dr. J. Lammerls
van Buerealas Joh. 15 1 11 en de Twaalf
Artikelen des Geüoofs. waarna gezongen werd het
„Zie ons te zaam Uw naam belijden" (Gezang
99: 1).

Nadat vervolgens nog gezongen was Gezang
2:1 hield Ds. J. Gouverneur, uit Roozen-
daaL de openingsrede, waarin hij sprak over:
„Rust en arbeid, arbeid en rust in Gods Ko
ninkrijk".

'Openingsrede Ds. Gouverneur.

Wij hebben hier aldus Spr. „Zetten"
in den rug, d.w.z. zware arbeid, een oentrum van
Ibvdencfige Zending. Spr. noemt de namen: Hel
dring en Pierson in samenhang met den arbeid
Gods Koninkrijk.

Het thema van de Conferentie luidt: arbeid.
Maar iedere aTbeid behoort te zijn een arbeid
het Koninkrijk Gods. Doch daarom behoort
ts aan vooraf te gaan en moet er iets uit
volgen. Bezinning is noodig, maar de ware arbeid
draagt in zich de kiem van rust

Ook op het erf der Kerk is het vraagstuk van
den aribeid actueel. „Mobiel maken", „bewegelijk
heid" zdjn bekende termen. Todh is er iets on
rustigs in.

Het is altijd goed de Heilige Sdhrift te raad-
pjegen. Het gaat in Oude en Nieuwe Testament
om den arbeid, maar dan ook om arbeid, waar
toe God roept. Het gaat in Gods Koninkrijk niet
:>ns Initiatief. Saulus van Ta-reen wii wat
doen, maar hdj moet zichzelf ïeeren kennen. Mo-
wil ingrijpen voor zijn vöik, maar hij heeft
40 jaar bezinning noodig en. dan beeft hij geen
initiatief meer. maar laat zidh door God de we-
/oorteekeden. Wij moeten Ïeeren zien uit de
oogen Gods en zoo wordt ons weik het dcelge-
noolschap aan een wonder Godds.

En hier ligt tevens het geheim van onze rust.
In den Bijbel zdjn arbeidl en rust ten nauwste ver
bonden. Arbeid is de rust en rust is de arbeid.
Dit schijnt een paradox, maar in die paradox is
het leven. God heeft gerust van Zdjn werken, om
dat alles zeer goed was. Onze eeuwige rust is
Gods rust, gelijk onze eeuwige vreugde Gods
vreugde is. Niets is onrustiger dan onze partiau-
ouliere vreugde, waar de Vader buiten staat.
In de rust Gods in te gaan is een strijd, waar
wij overwinnen door te sterven, omdat het
principieel de strijd is, waarin Jezus Christus de
overwinning behaald heeft door te sterven aan
het kruis.

Ook onze rust moet gemoedsrust zijn, gemoeds-
ist omdat wij 's Heeren aangezicht zien en Zijn
beloften en gaven erkennen.

Deze Conferentie aldus besloot Spr. ster-
ons in het bewustzijn van de rust Gods. Gode
zij dank, die ons de ovenwinning geeft door onzen
Heer Jezus ChristusZoo dan, broeders en zusters
zijt standvastig, onbewegelijk, altijd overvloedig
zijnde in het werk des Heeren, als die weet, dat
uw arbeid niet ijdel is in den Heer,
Ds. Gouverneur ging hierna voor in dankgebed,
waarna de samerkomst gesioten werd met het
zingen van Gezang 249 3.

Na afloop van deze openUuchtsamenkomst be
gaven allen zidh naar het kasteel Hemmen, waar
dank zdj de gunstige weersgesteldheid de thee bui
ten kon worden gebruikt en er volop gelegenhid
/oor onderlinge gedachtenwisseling.

KERKORGELS.

Door den Kerkeraad der Geref. Gemeente
te Leiden is aan de orgelbouwers A. S. J.
Dekker te Goes opgedragen den bouw van een
kerkorgel voor 't kerkgebouw dezer gemeente
de Rynkade. Het orgel zal circa .700 pijpen
belvatten.

GIFTEN EN LEGATEN.

Door wylen den heer T. Bolhuis is, naar de
N. Pr. Gr. Crt. meldt, gelegateerd aan de
Geref. Kerk te Ten Post f 3000 vrij van
successierechten.

ZENDING EN PHILANTROPIE

EEN CHRISTELIJKE RADIO IN CHINA

Zendstation geopend te Sjanghai.

De .Presbyterian Survey" brengt een verheu
gende tijding van Dr. Price uit Nanking, ni. dat
Sjanghai een Christelijk Radio-Zendstation is
gesticht. Hem denkbeeld daartoe is uitgegaan van
bekeerden Chinees, Dr. J. L. King. Toen hij
zijn vrouw van Chanchow waren vertrokken
ir Shanghai, zijn zij hier terstond met Christe-
lijken arbeid begonnen. Toen Dr. King aan de
Radio-Maatschappij vroeg om een kans voor zijn
preeken, kreeg hij de toezegging van één uur per
Zondagmiddag (van 1.30230). Dit begin bleek
al spoedig in te slaan. Op 2 Dec. 1933 is gevolgd
de opening van een eigen station. Op het dak van
het Chr. Literatuur-Gezelschap staat een mast van
60 voet lengte, op dat van het Zendingshuis de
tweede. Eiken dag wordt zes uren uitgezonden. De
radius is 200 mijlen, zoodat ook Nanking bereikt

zending en zeden.

Dr. Alb. C Kruyt, wiens naam met die
an de Toradja's is samengesmolten, heeft
een goed werk gedaan, door in een bro
chure uiteen te zetten, waarom de Zen
ding niet het verwijt verdient, dat haar be
keerlingen er maatschappelijk en zedelijk
niet op vooruitgaan, nadat zij het Christen
dom omhelsd hebbend. Hoewel zijn onder
werp beperkend tot het volk temidden

waarvan hij decenniën lang heeft gearbeid,
heeft Dr. Kruyt ook over de Zending buiten
dat gebied verheldering van begrip gebracht
in betrekking tot haar indirecten invloed
op de bevolkingen. Hij beziet het vraagstuk
van verschillende kanten, zoo met het oog
op dc onderlinge hulj>vaardigheid, de gast
vrijheid, lecnen en geven, diefstal, het hu
welijk, e. d.

Merkwaardig is zijn eerste conclusie:
„Alles bijeengenomen moet ik zelf toegeven,
dat de 'l'oradja in den ouden tiid een aan
trekkelijker beeld vertoonde dan thans".
Maar dan komt de vraag: aan wie de
schuld, dat dc inheemsche Christenen een
minder gunstig cachet vertoonen, omdat zij
onttrokken zijn aan den tuchtmeester (des
Woords) voordat zij hiervoor rijp waren"

ITet antwoord luidt: „Niet de Zending
heeft dit gedaan. Dit is gebeurd door het
ingrijpen ivan het Gouvernement in de pri
mitieve maatschappij, die de ware vorm
van samenleven was voor menschen, dio op
do hoogte van ontwikkeling staan als de
Toradja's. De Zending heeft aan dit ontbin
dingsproces alleen in zooverre deel, dat de
menschen door liaar meer zelfbewust wor
den."'

„Door de ontwrichting van de Toradja-
maatschappij door het Westersch bestuur
is veel van wat niet werkelijk bezit des
harten was, weggevaagd. Een deel van de
aantrekkelijkheid van de Toradja's in hun
oorspronkclijken staat is verloren gegaan.
Maar we zien ze nu meer zooals ze werke
lijk zijn. We zien ze pu niet meer als kin
deren onder de hoede van vader en moe
der, maar als menschen, die op eigen bee-
nen moeten Ïeeren staan, en die dit nog
niet kunnen. Wat zou er van hen terecht
komen, als de Zendeling er niet was, om
hen te wijzen op een andere bron van
kracht dan die der oude, nu steeds meer
verbroken samenleving.''

De zedelijkheid van een natuurvolk
de Zending, door Dr. Alb. C Kruyt te
Den Haag. Kerkopbouwgeschriften Reeks I
nr. 2 1934. Van Gorcum Co., Assen.

OPLEIDINGSSCHOOL CHR. MAATSCH.

ARBEID

Benoemd taft directrice van de Opleidingsschool
voor Ohristelijk-Maatschappelijken Arbeid te Am
sterdam met ingang van 1 Jan. 1935 mejuffrouw
Zr. M. van Schaiak aldaar.

KORTE BERICHTEN

In „R e f a j a h". Chr. Maandblad voor Zie
ken verpJegi r>g, is in extenso opgenomen de rede,
door Prof. Visscher gehouden ter jaarver
gadering van den Bood van Geref. Vereen.
Stichtingen van Barmhartigheid, over: „Het ka-
raker onzer Vereenigingen en Stichtingen".

In de serie „Zeister Tractaten" (uitgave
van het Zendingsgenootschap der Evang. Broe
dergemeente) is als nr. 3 verschenen: „Kinder-
ieed en kindertranen ia de heid e.n-
wereld" van P. M. Legêne, secr. van ge
noemd Genootschap. Het hier en daar aangrij
pende boeikje is voorzien van talrijke aardige

Schoolnieuws*

ONDERWIJZERSBENOEMINGEN

De Gemeenteraad van Leeuwarden heeft
benoemd tot tijdelijk leeraar in het Nedenlandsch
aanhet Gymnasium den heer G. A. v a n E s, te
Groningen.

Benoemd tot onderwzeres aan de School
voor C.V.O. te Schraard (hoofd de heer H.
M. Jansen) mej. A. J. Bos te S aak sum.

SCHOOLJUB1LEUM TE WASSENAAR

De Chr. School aan de Bloemcamplaan (voor
heen Zijderweg) te Wassenaar, zal 16 Augustus
a-s. 25 jaar bestaan hebben. In verband met dit
feit heeft zich een comité van oud-leerlingen ge
vormd, onder voorzitterschap van den heer A.
Klarenberg, hoofd der Chr. School te Schipluiden.
Het sec re ariaat wordt waargenomen door de da
mes A. van Meurs, Louisestraat 30 en J. G. Veelo,
Rijksstraatweg 342d, te Wassenaar: penningmees
ter is de heer T. Hartsuiker, Altingstraat 100 te
Den Haag (giro 20513). Aan dit comité van oud-
leerlingen zijn nog toegevoegd vertegenwoordigers
van het bestuur, van de ouders van leerlingen, van
de leerkrachten en het oud-hoofd, de heer J. A.
Veelo. Oud-ieerlingen, die de circulaire inzake de
viering van het jubileum op 5 September niet
mochten ontvangen, kunnen zich wenden tot één
der eerder genoemde adressen.

DE CRISIS
EN HET ONDERWIJS

BEZUINIGINGEN IN HET BUITENLAND

Blijkens een rapport van het Bureau In
ternational d'F.ducation t-e Genève, dienen
de voor het aldaar geopende Intern. Con
gres voor openbaar onderwijs, zijn in alle
(GO) landen, welke aan de enquête hebben
medegewerkt, met uitzondering van Dene
marken. Ierland en Zwitserland, de sala
rissen van het onderwijzend personeel ge
kort Het bedrag der korting, dat het meest
voorkomt is 10 pCt, maar er zijn landen,
waar het ver hierboven uitsteeg tot
pCt (in Australië) en pi bepaalde staten van
Noord-Amerika zelfs tot 40. 50 en 60 pCt.
De pensioenen zijn eveneens in verscheiden
landen verminderd. Verder vindt men mel
ding gemaakt van de vergrooting der klas
sen, bijv. in Duitschland, Noorwegen, Bel
gië, Bulgarije Estland en Polen.

Andere vormen van bezuiniging zijn (het
uitschakelen van facultatieve vakken uit
het lesrooster; het opheffen van scholen en
klassen; invoering of verhooging van school
gelden, e.d. Ook'zijn er maatregelen geno
men, om een meer economisch gebruik der
schoolgebouwen te verzekeren. Zoo werden
o.a. in Bulgarije, Dantzig, Egypte, Finland.
Hongarije, Polen en Yougo-Slavië regelingen
getroffen, waardoor dezelfde schoollokalen
voor 2 groepen scholieren na elkaar' worden
gebruikt.

Bezuiniging in Ned. Indië.

Met ingang van 1 Augustus zullen bij
het Openbaar Westersch Lager Onderwijs
en het M.U L.O.-ondcrwijs in Indië, naar
Aneta uit Batavia seint, ongeveer 700 terug
stellingen naar een lageren rang plaats
hebben, waarbij o.m. van het mulo 50 a 60
leerkrachten teruggeplaatst worden naar
het lager onderwijs.

DE EXCURSIES VAN DE .PRINS HENDRIK"

Men bericht ons, dat de eerste excursie plaats
had van 14 Juni tot en met 3 Juli. Gedurende de-
tijd w^s de heer Kees Boeke van Bilthoven
■en 3CUal kinderen van de „Werkplaats" aan
boord en werd een exoursie door Zeeland gemaakt
Gent (België) ais eindpunt. Deze tocht is vol
komen geslaagd: de kinderen hebben onderweg
veel gezien van ons Hollandsche waterland,
terwijl ook het leven aan boord van gunstigen in
vloed op de karakter-vorming is, daar de kinderen
geleerd hebben drie weken lang in een beperkte
ruimte samen te wonen en elkander te ontzien.
Thans is een groep van 20 jongens aan boord uit
Bussum en Hilversum en wordt een tocht gemaakt
de Kagcrplassen. Van 23 Juli tot en met 13
Augustus vaart het schip met jongeren uit den
Bond van Neder]. Onderwijzers en staat ook een
bezoek aan Rotterdam op het programma.

DE ECONOMISCHE CRISIS EN
HET ONDERWIJS

III. (Slot

Merkwaardig zijn do maatregelen, welke
werden ingevoerd om een meer economisch
gebruik der schoolgebouwen te verzekeren.
Zoo werden o. a. in Bulgarije, Dantzig,
Egypte, Finland, Hongarije, Polen en Yougo
Slavic regelingen getroffen, waardoor de
zelfde schoollokalen door 2 groepen scholie
ren na elkaar worden benut. In Amerika
heeft men, gelijk bekend is, reeds geruimen
tijd de zgn. „platoon"-scholen, waarbij men
de schoollokalen voor meer dan één groep
leerlingen gebruikt (zoo heeft men slechts
12 lokalen voor 16 klassen). Het stelsel is
het eerst toegepast in Gary in Indiana en
wordt daarom ook wel Gary-stelsel ge
noemd. Het is vrijwel algemeen aanvaard
in de scholen van Detroit Maar ook in Ore
gon, Arkansas, Pensylvanië en andere sta
ten wordt het toegepast.

In verscheidene landen wordt er onder
invloed van de crisis gestreefd naar eqn
zoo efficiënt mogelijk gebruik van labora
toria, speel- en oefenterreinen. Indien de
plaatselijke toestanden dit toelaten worden
deze voor meer dan een school bestemd.

Betrekkelijk weinig valt te rapporteeren
omtrent de rationalisatie van het onderwijs
zelf. Toch zijn er enkele aanwijzingen in
deze richting. Oostenrijk, Finland, Dantzig
en Polen deelen mede, dat op de scholen
voor voortgezet onderwijs een groote vermin
dering van het aantal zittenblijvers is ver
kregen door een strengere en meer oordeel
kundige selectie der leerlingen naar hun
capaciteiten. Ook in Hongarije en Bulgarije
streeft men ernstig in deze richting.

Ten slotte werd in een aantal landen be
taalde arbeid door den kosteloozen arbeid
van de leerlingen vervangen. Zoo zorgen i
Bulgarije en in Siam de leerlingen voor het
schoonhouden der scholen. In Duitschland,
Bulgarije, Siam en de Kaapkolonie is hun
het onderhoud van de tuinen opgedragen.
In Duitschland en de Kaapkolonie verrich
ten zij ook kleine reparaties.

Hiermede zijn wij aan het einde onzer
samenvatting. Bij bijna elk der genoemde
punten hadden voorbeelden uit ons land
kunnen worden vermeld. Het verslag doet
dit niet. De officieele documenten, welke
eau het Bureau vanwege het Departement
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
zijn verstrekt, zijn blijkbaar verre van vol
ledig geweest Op één gebied is bij ons nog
maar weinig bereikt. Het aantal zittenblij
vers op onze scholen is zeer groot en er is
nog weinig gedaan om het te verminderen.
Langs den weg, welke thans de Commissie
inzake de wettelijke regeling der aaneen
sluiting is gewezen, valt ook in dit opzicht
wellicht iets goeds te bereiken.

II stond in ons blad van 16 Juli.

SCHOOLRAAD-DIPLOMA.

Het najaars-examen voor het Schoolraad
diploma (na-akte) zal gehouden worden op 10,
11, 17, 18, 24, 25 en 26 October a.s.

Zorgwekkende resultaten.

Te Groningen is opgericht een comité van
actie, dat met de ouders van de candidaten, die
voor het examen voor L i c h a ra e 1 ij k e Op
voeding M.O. zijn afge-weizen, wil optreden.
De resultaten van de Groningsche candidaten
ren zóó bedroevend, dat van de 18 die opgingen
voor -d.it examen, slechts één is geslaagd. Beslo
ten werd de actie zoo krachtig mogelijk door te
zetten en oontaoc en medewerking te zoeken bij
andere in ons land bestaande cursussen.

Oo k in andere stedlen zijn sledhts zeer weinig
candidaten geslaagd.

OPHEFFING OPENBARE SCHOLEN.

Bij Kon. Besluit zijn ongegrond verklaard
de beroepen tegen het door Gedep. Staten
van Overijssel goedgekeurde besluit van
den Raad der gemeente Ambt-Hardenberg,
d.d. 15 December 1933, tot opheffing J~-
openbare lagere scholen teCoIlendoo
Sibcu 1 o en Bergentheim. Deze scho-'
len zullen 1 Sept. a.s. worden gesloten.

EXAMENS

ACADEMISCHE EXAMENS

GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Doct.-cx. Romaansche taal- en letterkunde
(Fransch) de dames: G H M Rlenks (i
en B P H Easer. Verder nog de dames P \V
Bomli, Th. van Nierop-ten Cate en M. v Slootei

Oand.-ex. Romaansche taal en letterkund.
(Fransch): de heer P M ter Steege.

EXAMENS-GYMNASIA, LYCEA, EN H.B.S.

HARDERWIJK. (Chr. Lyceum, afd. Gymna
slum). Na herexamen geslaagd voor A: E. Schil
der. Harderwijk. Afgewezen 1.

BREDA. (H.B.S.). Gesl. de heeren C N Broer:
G C F Ockers. B Veen. A E Braat, J S N Harta
H Oxenaar, E C Scheffer. J H Schout. H H J
Simons, Gvd Slikke, O Bakker. F H E Bi.
nex, C Hulsman, A Euyten, P Luyten, H G
Nieuwenhuizen, V Rouppe v d Voort. J W
Scheffer en J E Spronk.

EINDHOVEN. (Gem. Lyceum, afd. HBS B),
Gesl.: mej. J. van DJJk, Eindhoven en de hee
ren: A Bakx, P Boogers, J Bouwman, E Gar-
vellnk en H Hoogevecn, allen Eindhoven: H.
Bruynes en R Schlegel, belden Aalst.

HAARLEM. (Kennemer Lyceum, afd. HBS A)
Gesl. de dames: H Buhrmahn. B Kuyper, M
Muller van Brakel, W Mumm, C van Ru. A Sluy
terman en de heeren: P Anspach. L Blereni
Haan, H Heeok. W Kaars Siipesteyn, B Ni
sens. A Ooaterhof. H Visser, W Visser en A de
Vletter*

EXAMENS-HOOFDAKTE

HAARLEM. Gaal. de hee-ren: C. Hoogvoi
Schoorl; G J Koch. Bakkum en J. J. Vorsti
bosch. Heemstede.

LEEUWARDEN. Geel.: B. Rypetra. Surihuitz
R Smit. Leeuwarden en A de Vries. Urete

UTRECHT. Gesl.P v d Berg. Vreeswijk; E
Hofstee, Soest; N J Rommes, Zeis't en J Schip
per, Utrecht.

aan. Zwolle.

ROTTERDAM. Gesl.: G. J. Hofwegen, mej. G.

ej. J. Schipper, allen Rotter-

A H M Mohn

Chr. v Vught, Fjjnaart.

DEN HAAG. Gesl.: mej. A M Kottmann.
Haag en do heer W. v d Bogaard. Delft.

KWEEKSCHOOL-EXAMENS

id. Gesl. de dames: W C Muilwijk.
W C H Daane. W L Korporaal. S Vrind en de
-. N J Noorlander. P H v

EXAMENS HANDELSKENNIS L.O.

DEN HAAG. Gesl. de dames: W M Hogemi
eiden: A A C Liedmeier. J P Mazure. De
Haag; P J Merkx. Utrecht; A C Hellwlg. Heer

Jroersma, Leeuwarden.

EXAMENS
TAALKUNDIG HANDELSONDERWIJS.

A'DAM. Gesl. diploma V.T H.-Praktukleeraar
landelscorrespondentie: Duitsch C. A. C. B. v
en Akker. Schiedam: mej. J. M. G. Angellno.
Haarlem; Jac. Sandberg. Den Haag; G. C. F. H.

Eindhoven, H. L. de Wit. Arnhem; H

DE NEDERLANDSCHE BANK

DE GOUDVOORRAAD BLIJFT STIJGENDE

De goudvoorraad van de Nederlandsche Bank
de laatste weken weer regelmatig
g de toenaiipe ln de vorige week 12

ïg de edeli
met 3 mililioen, zoodat deze thans li
ƒ8816 millioen bedraagt.

Evenals de vorige week is het aan de goud-
voonjLad toe-gevoegde bedrag in het buitenland
gebleven. Daarmede is de goudschat In het bui
tenland aangegroeid tot ruim 32 millioen.

Het valt moeilijk te zeggen uit wolk land het
goud, dat naar onze Centrale Bank toevloeit,
afkomstig Ie. Niet uitgesloten le eoher. dat als
gevolg van den zwakken koe-rs van de Belga,
de Nationale Bank van België dit goud heef.
afgestaan. Blijkene de laatste weeks
deze Bank heeft zij de laatste 2 wekt
lioen aan goud afgegeven. Daar België mede
een der landen van het goudb-ok is,
mede tevens verklaard zijn, waarom al dit goud
.geëarmarked" ble>ef.

In andere gevallen zou dit wel eens een be
denkelijk risico kunnen opleveren.

Opvallend is de groote ruimte ot> de geld
markt, dde straks nog grooter belooft te wor
den als het indertijd aan Frankrijk verstrekt*
ered'iet ad 100 millioen op 25 Juli n.s. zul wor
den afgelost. De eerste symptomen eener aan
groedende geldruiimte zijn overigens Ook te be
speuren in het saldo van het Rijk, dat in d>
afgeloopen week is aangegroeid tot een bedrag
van f 76 millioen, hetgeen 18 millioen hoOL
is dan een week geleden. I>eze aanwas houdt
vermoedelijk verband met den eersten Augusti
Op dien datum moet ca. 43 millioen aan .«chi
k.stpapier worden afgelost, ter will ook vrij b'
langrijke bedragen beschikbaar moeten worde
gehouden voor aflossingen en cr-ipanbst-illng.
In dit verband is ook duidelijk, dat heden t<
ni-suwé schatkist-emissie we*d aan*'kondig!.

Intus.-ubcn groeien ook de renteiooj bij de
B^nk liggende saldi va» anderi

millioen, d. 1. 4 nriUioen

De overige posten van de weekstaat geven
weinig aanleiding tot commentaar.

ALeen de post Diverse rekeningen vertoi
een stijging van niet minder dm 14 millioen.
Het is niet onmogelijk dat in de komende
week de goudvoorraad verder z&l stijgen. De
biljettencirculatie kromp ln van 906 tot 896
millioen. De totaal opeischbare verplichtingei
bedragen thans 1086 millioen. Deze zijn than:
voor 79.3 (v. w. 80.1 door goud en vooi
81.5 _(v. w. 82.2 dioor goud en zilver ge-

EMISSIE VAN SCHATKISTPAPIER

Uitgifte van ten hoogste
65 millioen.

Jinsdasr 24 JuM 1
1 i

van het Ministerie van Financiën te Amsterdam
de Bijbank van De Nederlandsche Bank te Rot
terdam en het Agentschap van De Nederland
sche Bank te 's-Gravenhage, de lnschrijvng
opengesteld op:

b. éénjarige Schatkistbiljetten, rentende twei
en een half procent 's jaars, opvorderbaar 1
Augustus 1935;

c. driejarige Schatkistbiljetten, rentende drl«
percent "s jaars, opvoTderbaar 1 Augustus 1937,

d vijfjarige SchatklstbiJjetten. rentende drie
en een half percent 'ejaars, opvorderb:
Augustus Z939.

Aan Sc-botkistpromeesen en Schatkistbiljetten
gezamenlijk zal ln het geheel worden uitge
geven een totaal bedrag vaai ten hoogste 65
millioen gulden.

De storting van de verschuldigde som moet
geschieden op 1 Augustus 1934 vóór half

NED. MIJ VOOR HAVENWERKEN

Winstsaldo ƒ807.169 (v. J. ƒ244.805)
Dividend 3 (v. j. nihil)

Het jaarverslag over 1933 der N.V. Ned. Mij.

Hav
De bou

rn el dt:
ictie wijziging

verhooging

van de cwitractswm leidde, werd voltooid
bevredigend resultaat. Een nieuw werk vai
kleineren omvang werd ons in die plaats op

De bouw van de scheepshelling t« Homg
Kong werd beëindigd met goed financieel
sultaat. In^ dezelfde plaats werd een bagger-

Het havencr.twerp voor Tongkawan

Met den bouw van een pier en uitvoer lm
baggerwerk in de haven van SilKmto
eindpunt van den Langhal spoorweg,

Het belangrijke werk te Leixoes werd

Wij verwierven door aankoop de meerder
heid der aan deelen ln de Alg. Beton Cie
's-Gravenhage. hoofdzakelijk met het doel
die onderdeel en onzer werken, waarin deze Mij

in staat, niet alleen de achterst)
schrijvingen geheel ln te halen, doch ook
behalve de normale amortisatie, een zoodanige

.terlaal toe te pi
■k i

Voorgesteld wordt het winstsaldo over 1933
ad 807.169 (v. j. 244.805) als volgt te
stemmen: over te boeken naar nfsehrljvU
rekening 600.000 200 000), af te schrijven op
magazijnsvoorraden 30.000 ld. op re
servedeelen 40.000 (v. J. re«. koersversohll
len werk Las Pa.lmns 25.000) te zamer
670.000, blijft 137.169. waarvan 3% dividend
aan aandeelhouders uit te keeren, zijnde
120.000 een bedrag van 11.000

belasting

DELI BATAVIA RUBBER MAATIJ.

die een groot deel van het kapitaal dt
in portefeuille heeft. De Deli-Batavla Rubber-
is dus van goede familie en alhoewel de
cieele positie verre van rooskleurig is.

oedermaatsohappij haar wel
.ten, vooral niet. nu de rubborconjun
ch aan het wijzigen Is. De maatsohappij heeft
aar kosten per pond rubber beneden de 0-10

>gt de

haar 1933-verslag, „deze lage kostprijs Is
een deel te danken aan besparingen op ko«
van onderhoud van dien aanplant en op verbe
tering der Installaties. Deze besparinge:
geschreven door de noodzakelijke spa:
heid ln het gebruik der beschikbare kasmidde
len, hebben echter alleen recht van bestaan als
tijdelijke noodmaatregel, wil een blijvende
ndering van do waarde der bezittingen
:den worden. De prijsstijging van rul
einde 1933 intrad, zal. indien zij gehand
haafd blijft, ons in staat moeten stellen de
lohterstand in het onderhoud, noodzakelijk ge-
rolg der betrachte uiterste zuinigheid, geleide
lijk in te halen, wat eohter niet zonder

ge verhoogitig van den kostprijs zal kui
geschieden. De winst- en verliesrekening
kon slechts sluitend worden gemaakt dooi
230.483 over te boeken uit het reservefonds
De financieele positie is ongunstig: de direci
lischbare schulden zijn circa 1.125.000 hoo-
dan de vlottende middelen. Do rubber-
oogst 1934 is getaxeerd op 5 200.000 halve kilo
grammen. waarvan vöórverkocht ls 2.800.000
halve kilo's tegen gemiddeld 20.20

d fob Bélawan. De situatie ziet ©r dus niet
slecht uit.

EXAMENS-NOTARIAAT

EXAMENS-NIJVERHEIDSONDERWIJS

AMERSFOORT. Gesl. voor akte N VIII: de
araea A M C Colberts, B C M Verwilst, G Prins
C Hoogendoorn.

NIEUWE AFRIKAANSCHE HANDELS
VENNOOTSCHAP
Een groot verliessaldo over het
aigeloopen jaar

Het verslag over 1932/33 der N.V. Nieuws
Afrikaansche Handelsvennootschap te Rotter
dam. meldt, dat de prijzen daalden, zoodiat de
winsten vrijwel geheel uitbleven. Alleen de
katoenprijzen konden zich lichtelijk herstellen.
De exploitatie der katoencooce&sies liet een

Naast de vermindering van de koopkracht
der lnlandsche bevolking in den Congo zoowel
als in Liberia, waren ook de voortgezette, dik
wijls gedwongenliquidaties van coneurrecrende
handelaars, oorzaak, dat de omzetcijfers terug
liepen en de prijzen, die voor de export
goederen konden worden bedongen, Slechts 'n
kleine winstmarge lieten te gering om de al-
gemeene kosten te dekken.

Hier liggen wel de hoofdzaken van de on
gunstige resultaten van 1933: verlies op den
productenhandel en onvoldoende winsten op de
goederen-verkoopen ln Afrika.

Daarbij kwam voor den Liberia-hemdefl nog
de ongunstige factor van de waardeverminde
ring van het pond sterling, waarvan de notee
ring in het afgeloopen boekjaar weder terug
liep. Deze omstandigheid had een nadeeligen
Invloed op de uitkomsten der goederen-verkoo
pen die in Liberia tn Engelsch geld geschieden.

Do handel op Liberia liet een verlies van
107.740, die op den Congo van 55.704, totaail
163.444.

Het nadeelig saldo dier rekening bedraagt,
na aftrek van het winstsaldo Ao. Po. ad ƒ2.106
236.647.

STOOMTRAM-MAATSCHAPPIJEN
OP JAVA
Obligatiehouders zullen een veer
moeten laten

De Directie der Oost-Java Stoomtram Maat
schappij, der Semarang Joanan. Semarang Ohe-
ribcci en van de Serajoedal verzet zich tegen
een aanval op haar belend, gedaan van de zijde
der Vereeniging „Effectenbesoherming". Deze
verdediging is krachtig; een ieder, die de ge
noemde Java-tramwegmaatscbappijen van dicht
bij heeft kunnen nagaan, zal moeten erkennen,
dat. met inachtneming van fouten, die nu een
maal aan elk menechenwerk kleven, de Direc
tie alles in het work heeft gesteld om op nor
male wijze h«t beheer te voeren. De erkes mot
aide oonsequenties daaraan verbonden voor
sterk verouderende vervoermiddelen (de anto
enscht met energie het voor het autoverkeer
geschikte transport op) heeft ook aan de Java
tramwegmaatschappijen groote moeilijkheden
berokkend. Obligatiehouders zullen vermoede
lijk een veer hebben te laten, nèt aio alle ge
ëmployeerden, die al verschillende salarisver-
minderingen hebben ondergaan. De 1933-uit-
komsten dezer trammen zijn slecht; de jaar
verslagen zijn nog niet uit. maar de Directie
vermeldt reedis. dat de SemarangJoana een
verlies zal hebben van 367.322. de Ooet-Java-
Stoomtram 430.080. de Serajoedal 258.016 en
de Semarang-Cheribon 376.437. grootendeels
gevolg van het stagneeren van het suikerver-
voer. Rente en aflossingen van obligatielenin
gen kunnen niet meer plaats vinden en houdt
de ongnnst der tijden aan, dan zullen ook de
Serajoedal en de S.C.S, die nog buiten de sur
seance konden blijven, al hun betalingen moe
ten oipsohorten.

KOLONIALE BANK
Vele cultures hebben nog een weinig

k In mineur uitgedrukt. Zonder tot her-
rdeering der suikerbelangen over te gaan
waartoe de Directie de tijd nog niet geko-
acht bedroeg het 1933-verlieis in Indië

serve» ad 1.856.591 moest plaats vinden te
gen 1.424.492 in het jaar 1932. Het Jaarver
slag zegt o.m., dat met uitzondering van een
enkel product als thee, waarvan de prijzen,
dank zij de restrictie op een matig rend eerend
niveau zijn gekomen, waarvan de restrictie-
verwachtingen de prijzen geleidelijk hebben
doen oploopen, zijn de vooruitzlöhten voor de
voortbrengselen van de Europeesche landbouw
industrie ln Indrië zoo mogelijk nog somberder
geworden. REgoreuze bezuiniging werd achter
haald door verdere dading vain het voor dc Ko
loniale Bank zoo belangrijke product suiker*
De Koloniale Bank ls. zooaJs gezegd, hoofdzake
lijk geïnteresseerd bij suiker, maar zij heeft
verder belangen bij thee. rubber, koffie, kina
bast. vezels, tabak, cacao noot en foelie.. Bijna
al deze cultures hebben vooralsnog een weinig
hoopvolle toekomst met uitzondering, zooals
gezegd van thee en rubber. De financieele po
sitie laat nog geen zorgen, alhoewel men na
tuurlijk nimmer weet. waarheen de crisis zal
leiden. Wij echter zijn de meening toegedaan,
dat Indië wel het ergste gehad heeft De grond
st off onlanden zullen zich het eerst herstellen,
zoodra de vraag naar eind-fabrikaten grooter

DE DAWES-LEENING

EEN STAP VAN DE TRUSTEES
Duitschland beschouwt dit «ls chicane

In verband met den bekenden deviezen-toe
stand bij de Rijksbank konden de op 15 Juli
vervallende maandelijksohe devieaen voor den
dienst der Dawes- en Young-leentaigen i
beschikking geiPteld worden van do T
Deze annuïteiten bedragen In RM 4.22 miUioen
voor de Daw es- en 6 3 millioen voor de Young-
leening. De rentebetalingen aan de leenings-
crediteuren vervallen bij de Dawee-leening
ee.r»t op 15 Oct en bij de Young-leen logen op
1 December. De Duitsche regeering heeft zich
derhalve m verbinding gesteld met de regeer in-
gon der landen, waar de leeningen uitgegeven
zijn. teneinde een verbetering van den devie>zen-
toestand en van het Duitsche T ra ntferv erin ogen
Met Engeland ls reeds een over-

öe leeningsdienet voor zoover het
opbrengen van de RM-bedragen voor de deviezen
betalingen betreft veilig te stellen, heeft de
Duitsche regeerlng de vervallende maandelijk-
sche bedragen voor de verschil lende landien der
leeningen in RM gestort op afzonderlijke reke
ningen bij de Rijksbank. Bovendien was voor
de Dawes-leenlng door de Trustees een bedrag
van 4.3 millioen RM uit verpande inkomsten
als borg reeds voor den vervaldatum gereaer-

Zcwider hiermede rekening te houden aldus
een desbetreffende officieuze Duitsche medo-
deeldmg hebben de drie Trustees van de
Dawes-leening gister de Rijksbank medege
deeld, dat zij het gereserveerde bedrag va/n -1
mlUloen RM niet vrljgcvc-n en verder hun aan
de Rijksbank gegeven permanente opdracht
herroepen.

Chicane of een poging tot
uitoefening van druk

Volgens deze opdracht gaf de Rijksbank alle
bij haar gestorte verpande Inkomsten uit
tarieven, de tabaks-, dier- en suikerbelasting
en uit het brandewijnmonopolle automatisch
terug aan het rijk zoodra de deviezen vr
de lecnlngsdienst betaald wanen. Met betrek
king tot deze inkomsten bestaat alleen voor de
Dawes-leening een rullpand. De inkomsten be
dragen maamdeJIjks omstreeks 200 ml U toen.
dus meer dan het vijftigvoudige van de maan
de! ijksche dienst der Dawts-leenlng. Bovendien
aldus gaat dit officieuze bericht voort
ontvangt de ma&ndelijksche dienst der Dawes-
leening zeer belangrijke aflo®singisbedragen. De
Trustees hebben nu de totale opbrengst van dc
verpande inkomsten „gesperrt". ofschoon deze
Inkomsten slechts RM-tnkomsten vormen en of
schoon de op 15 JuM vervallende maandeJijkscbe
dienst der Dawos-leenlng reeds dubbel gewaar
borgd was. Verder zijn ook voor de boveng*-
uïteit der Dawes-leening van 15
Jank voor internationale betalingen
50_G reeds ln deviezen voorhanden.

et officieuze bericht gaat dan voort: Het
eden der TrusteNs kan slechts beiechouwd
worden als chicane of als een poging om druk
"i* *e oefenen. De RM-betallngen loopen geen
ar; de transfer hangt echter niet alleen uf
de bctahngscapaclteit van Duitsehlcnd.
de handelwijze van de Trustees ia een be
langrijk deel der inkomsten van het financieele
rljksbt-heer aan zijn bestemming onttrokken.
Daarmede loopen venschillende uitgaven der
Duitsche regeering gevaar. Teneinde deze ge-
n af'e wenden en aangezien het optreden
dc Trustees niet in overeenstemming ia
liet algemeene principe, dat ohicaneuse
uitoefening van bestaande verdragsrechten niet

betreft de doel-