HONIG'S BOUILLONBLOKJES thans 6 voor !Oct
WOENSDAG 4 JULI 1934
DERDE BLAD PAG. 10
Kerknieuws.
GEREF. GEMEENTEN
Tweetal: Tc Scheveningen: A. Verhagen te
Middelburg en H. Ligtenberg, cand, tc Rotterdam.
Te Terneusen: caod. H. Ligtenberg te Rotter
dam en J. D. Barth te Borsselen.
Beroepen: Te Lisse, Scheveningen, Ridder
kerk, Bruinisse, Dordrecht en Aagtckerke: H. Lig
tenberg, cand. te Rotterdam.
NED. HERV. KERK
Drietal: Te Voorburg, (vac.-wljlen Dr. N. G.
Veldhoen): J. F. Berkel te Apeldoorn, A. Hijmans
te Nljverdal en Dr. W. Lodder te Bussum.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Zondagmiddag nam Ds. J. N a u t a voor e>
overvolle Kerk afscheid van de gemeente Se
bierum om D.V. Donderdag a.s. geïnstalleerd
te worden ds geestelijk verzorger aan de Herv.
Stichtingen „Zon en Schild" ca. te Am
foort. Zijn afscheidstekst was 1 Joh. 2:28. De
scheidende leeraar werd zeer hartelijk toegespro
ken door ouderling Siegersma, door Ds. Melji
namens de Ring Harllngen, door ds. v. Oosterzee
namens de genabuurde gemeen ie Oosterbierum,
door Ds. Lootsma als vriend, door den heer Mo
lenkamp namens de Evangelisatie-vereen, te Tzum-
marum, door Ds. Hoekstra, lid van het Dage!.
Bestuur der Herv. Stichtingen, door Ds.
Heiden consulent. Toegezongen werden Ps. 121 4
en Ps. 134 3. Na den dienst namen v^len door ei
handdruk afscheid van Ds. en Mevrouw Nauta.
Cand. P. van Til ber. predikant van
Geref. Kerk te Een en Veenhuizen, werd
Zondag j.l. tot zijn dienstwerk ingeleid door Ds.
Schoemakers te Enumatil. Z.Eerw. had tot tekst
1 Cor. 4 1,2. Aan de handoplegging werd mede
deel genomen door Ds. Drenth te Zuidlaren. Des
namiddags verbond de nieuwe predikant zich aan
de gemeente met een predikatie naar aanleiding
van Ps. 122:8—9. Zijn Eerw. werd toegesproken
door br. R. Assies namens Kerkeraad en Gemeen
te, door Ds. Drenth als afgevaardigde van de Clas
sis Assen van Geref. Kerken, door Ds. Vogel
namens de Kerken van Roden en Haulerwijk, door
Ds. Veltman afgevaardigde van de Kerk Zeven
huizen (Gr.), den heer J. G. W. Kuiper h.d.s. en
den heer P. Willemse te Dedemsvaart, oud-ouder
ling dezer gemeente.
Zondag j.l. werd Ds. L. V r o e g i n d e1
overgekomen van W 11 n i s, bevestigd als predi
kant van de Ned. Herv. Gemeente van Wad-
dinxveen. Als bevestiger trad op z.j.i broer
Ds. W. Vroegindewey van Zegve.d aie tot tekst
gekozen had 2 Tim. 2:15- „Penaarstig u oin
uzelven Gode beproefd voor te stellen, als een
arbeider die niet beschaamd word*. d:e hei woord
der waarheid recht snijdt." Na afloop van den
dienst werd de nieuwe herder en leeraar door den
bevestiger toegesproken en op zijn verzoek zong
de gemeente hem Ps. 119:9 toe Het kerkgebouw
was tot in alle hoeken gevuld.
's Middags toen de nieuwe herder en leeraar
zijn intrede deed kon het kerkgebouw de schare
nauwelijks bevatten. Tot tekst had Zijn Eerw. ge
kozen 1 Cor. 3 9. „Want wij zijn Gods mede
arbeiders; Gods akkerwerk, Gods gebouw zijt Gij."
De punten waren: 1. Wat de gemeente is; 2. wat
de dominee is; 3. Wien beide toebehooren. Aan
het einde van den dienst werden toespraken ge
houden o.a. tot het gemeentebestuur dat hierbij
tegenwoordig was. De nieuwe predikant werd
toegesproken door de consulent Ds. Elzinga van
Gouda namens kerkeraad en gemeente. Toegezon
gen werd nog Ps. 134 3.
ACTIE VOOR KERKHERSTEL
Het secretariaat van het Prov. Comité Fries
land van het Ned. Herv. Verbond tot Kerkher-
stel schrijft ons: De actie voor het Verbond tot
Kerkherstel wordt in Friesland, met name onder
<fe jongeren-, krachtig voortgezet. Het Provinciaal
Comité van actie, waarin alle classes uit de pro
vincie zijn vertegenwoordigd, belegt dit jaar zijn
derden jeugddag. welke gehouden staat te wor
den op Zaterdagmiddag 7 Juli in de Kapel der
Herv. Evangelisatie te Huizum Een zangkoor-uit
Drachten verleent daarbij muzikale medewer
king. Het geheel staat in het teeken van het her
denkingsjaar der Afscheiding en de onderwerpen
zijn zoo gekozen, dat zij te zaraen een antwoord
geven op de vraag: „Waarom zijn wij nog Her
vormd?" Dat deze vraag van geen geringe betee-
kenis voor de Friesche Jonaeren is weet ieder, die
met het kerkelijk leven in Friesland bekend is.
De sprekers werden uitsluitend uit Friesland ge
kozen. Mevrouw R. Feddema-Hoogland ver
klaarde zich bereid in het Friesch te spreken
over „Trouw en ijehoorzaamheid", Ds. O. Groe-
newoud van Balk over: „Heengaan of blijven?",
IDs. G. van Veldhuizen van Hantum over: „Bou
wen of herstellen", Ds. M. D. Gijsman van
Drachten over: „Werken en bidden" en Ds. J J.
van Oosterzee van Oosterbierum, slotwoord. Men
verwacht voor dezen jeugddag groote belang
stelling.
DE KERKSTRIJD IN DUITSCHLAND
De Mecklenburgsche predikanten
Door de speciale rechtbank te Mecklenburg—
Schwerin zijn 5 Mecklenburgsche predikanten we
gens ongeoorloofde aanvallen op de rljksregeering
veroordeeld, nl. Ds. Holtz een gevangenisstraf
van 6 maanden, Ds. Schwartzkopf 4 maanden, Ds.
Fahrenheim 3 maanden, Ds. Ohse 1000 Mark
boete subsid. 1 maand en Ds. Berg 750 M. boete
subsid. 3 weken.
EEN RIJNLANDSCHE KERKENORDE
Onder leiding van den evangelischen landsbis-
schop Dr. Forsthoff heeft een vergadering van
superintendenten (33 superintendenten kwamen,
13 gingen weg, van de overigen stemden 14 voor)
een nieuwe kerkenorde voor Rijnland aangeno
men waarin o.a. staat, dat de kerkeraad niet meer
door de gemeente gekozen, maar door den superin
tendent benoemd wordt, dat het recht der ge
meenten haar predikanten zelf te kiezen, wordt
afgeschaft, dat de beschikking der gemeenten
over de kerkelijke belasting wordt afgeschaft en
dat de 1; ndsbisschop het recht heeft alle besluiten
van de gemeenten en synoden nietig te verkla-
IJZER EN LEEM
In de Generale Synode der Geref. Kerk van
N. Amerika, die in een artikel van „De Wach
ter", het orgaan der Chr. Geref. Kerk in N.
Amerika, gezegd wordt „het dichtste bij ons te
staan", is o.m. ter tafel geweest de zaak van het
lidmaatschap van de „Federal Council". De
Wachter, benieuwd naar wat de Synode besluiten
zou, nu het diep ingrijpende verschil tusschen
modern en orthodox steeds helderder aan het licht
komt in N. Amerika, deelt mede, dat de Synode be
sloten heeft zich niet aan het lidmaatschap van
deze organisatie te onttrekken en dat met groote
meerderheid van stemmen. Bij deze stemming
kwam uit, dat de Reformed Churd een oosten en
'n westen heeft. De vraag kwam bij ons op. zoo ver
volgt het blad, of het wel wenschelijk is dat een
Gereformeerde kerk zulk een organisatie blijft
steunen? „Zou het niet veel wenschelijker en veel
beter zijn, indien er iets moet en kan gedaan wor-:
den, en dat moet en dat kan zeker, dat de Gere
formeerde kerken van ons land trachten een raad
te vormen om de beginselen van de Reformatie
die de beginselen zijn der Schrift, te verbreiden
met alle ten dienste staande middelen?
„De vermenging en het trachten bij alkaar te
houden van ijzer en leem, van dingen en groepen,
die weinig of niets met elkander gemeen hebben,
zal op den duur toch blijken vruchteloos en ho
peloos werk te zijn."
HET AANTAL JODEN IN N.-AMERIKA
Het New-Yorksche Luthersche persbureau
deelt mede, dat het aantal Joden in de Vereenig-
de Staten in korten tijd geweldig toegenomen is.
In 1818 stelde Mordechai M. Noali het totaal
aantal Joden in de Vereenigde S'aten op 3000, in
1848 becijferde M. A. Berk het getal Joden op
5000, in 1877 waren er 229.087, in 1897 waren er
937.800, 1907 steeg dit tot 1 776.885. in 1917 was
het reeds 3.388.951 en in 1927 waren er niet
minder dan 4.228.029 Joden. Sindsdien is het cijfer
wederom aanmerkelijk toegenomen.
De jaarlijksche vergarierng der Chr. Geref.
iMannenvereeniging zal plaats vinden op 26 de
zer te Hilversum en die der Chr. Geref. Zon-
dagsschool-vereeniging op 1 Augustus te
Utrecht.
F. H. TE GUSSINKLO
Heden vierde de heer F. H te Gussinklo zijn
gouden jubileum als organist der Herv. Kerk
te A a 11 e n. Na den dood van zijn vader, die
gedurende 25 jaren het orgel in deze kerk
heeft bespeeld is hij, naar het Hbld. bericht,
eerst tijdelijk en daarna op 4 Juli 1884, defini
tief aangesteld.
ZENDING EN PHILANTROPIE
CHR. GEREF. WEESHUIS
Het Chr. Geref. Weeshuis voor kinderen der
Chr. Geref. kerk tot dusver te Soest gevestigd,
zal vervangen worden door een nieuwe en groo
tere inrichting te Utrecht. De opening er van
il plaats vinden in Augustus.
ROOKEN EN ZENDING
Het Zendingsbureau te Oegstgeest verzoekt
is plaats voor het volgende:
Er wordt herhaaldelijk beweerd, dat ten aan-
en van de Zending de gemeente aan de grens
van haar spankracht, dat er dus niet mag wor
den uitgebreid, dat er veeleer moet worden inge
krompen enz.
'Het is merkwaardig zulke beweringen te bezien
het licht' van de dezer dagen gepubliceerde
statistiek over het verbruik van sigaren, sigaret-
ui tabak in 1933. Er is door het Nederland-
schc volk verrookt voor ruim 143 millioen gulden,
dus globaal genomen 20 gulden per hoofd.
Als er 500.000 rookende personen zijn, die in
de Zending belangstellen, behoeven zij slechts
tiende deel van het jaar van dit genotmiddel
e zien en dan kunnen zij alleen reeds het ge-
heele zendingswerk der Samenwerkende Zend.
Corporaties te Oegstgeest bekostigen en alles
wat de niet-rookende perscnen dan geven, kan
>or uitbreiding gebruikt worden!
Men kan het ook anders zeggen. n.l. zóó: In het
jaar, waarin 143 millioen voor rooken alleen is
uitgegeven, heeft de Zending der Corporaties een
tekort van honderdduizend gulden en heeft hun
geheele Zending zeker niet veel meer dan één
millioen ontvangen.
Dit zijn cijfers, die niet dikwijls genoeg her
haald kunnen worden. Het is zoolang de toestand
zóó is, zeker onjuist, dat de gemeente aan het
einde van haar spankracht is.
Schoolnieuws.
CHRISTELIJK LYCEUM TE ARNHEM
Benoemd tot leeraar in de Staatsinrichting
aan het Chr. Lyceum te Arnhem, Mr. H. J. W.
n der Poel te Arnhem.
Vereen, voor Hcoger Onderwijs
op Geref. grondslag
Heden werd in „Casino" lo 's Hertogen
bosch de wetenschappelijke bijeenkomst ge
houden van leerlingen en oud-leerlingen van
de Vrije Universiteit, welke pleegt vooraf te
gaan aan de jaarvergadering van de Ver.
voor Hooger Onderwijs op Geref. grondslag.
De leiding van deze bijeenkomst was dit
jaar in handen van Prof. Dr. D. II Th V o 1-
lenhoven, hoogleeraar aan de V.U.
Prof. Vollenhoven opende de bijeenkomst
met het doen zingen van Psalm 68 17, het
lezen van Psalm 111 en gebed Vervolgens
sprak hij een kort openingswoord. Daarin
heette hij allen hartelijk welkom inzonder
heid de vrienden van de V.U. in Brabant
Hoewel klein in getal willen zij in toewij
ding voor de V.U. bij niemand achterstaan.
Spr. memoreerde een getuigenis van een
historicus uit vroeger tijd die de Bosse-
naars prees om hun moed tegenover den
vijand, hun trouw aan de landheer, hun
zorg voor het onderwijs en hun liefde voor
gebrekkigen. Andere dan vroeger heeft men
in de verhouding van Brabant tot Holland
thans niet meer met eerstgenoemde trekken
•e maken. De verbinding van de beide ove
rige belooft echter aan de V.U. een tweetal
verkwikkende dagen.
Spr. constateerde voorts met genoegen
dat ook de belangstelling voor de weten
schappelijke samenkomst voor al Je laatste
jaren op peil blijft Vragen we naar de
reden vnn die vermeerderde belangstelling,
dan dient wel allereerst genoemd de ver
hoogde druk onder welke we meer dan in tij
den van rust thans samenkomen. Beidp
referaten die thans aan de orde komen
houden verband daarmede. Ze staan beide,
in het centrum der belangstelling of die
non althans daar te komen. Beiden dwin
gen ons te vragen naar de verhouding van
kerk'en wereld, het eerste op het terrein
der praktische levenswijsheid eeuwenher,
het tweede op het gebied der theoretische
wetenschap en onzen tijd. Na enkele mede-
deelingen van huishoudelijken aard, kwarn
het eerste referaat, dat van Prof. Dr. G Ch.
Aalders, tot wien spr een speciaal woord
van welkom richtte, aan de orde.
Prof Aalders sprak over: „Bijbelsche
spreuken en de onderwijzing van Amen-
Em-Ope".
Referaat prof. dr. G. Ch. Aalders
Sedert in 1923, aldus de referent, bij de
uitgave van den papyrus uit de verzameling
van het Britsch Museum, die de Onderwij
zing Van Amen-em-ope bevat, door Sir. Wal
lis Budge de aandacht werd gevestigd op
het feit, dat daarin enkele plaatsen voorko
men die gelijkenis vertoonen met bepaalde
Bijtoelsohe spreuken, is het vraagstuk van
DE WETENSCHAPPELIJKE SAMENKOMST
ope en Spreuken 22 17 tot 24 22 (23 11)
of cenig ander bestanddeel van het boek der
Spreuken geen sprake is. Noclï in de .volg
orde van de behandelde onderwerpen is een
grond te vinden voor de Verondéretel ling dal
Spreuken iets uit Amen-em-opo heeit over
genomen, of omgekeerd Amcn-em-ope iets
aan Spreuken heeft ontleend. Beide boeken
zijn volkomen onafhankelijk van elkaar
ontstaan.
Toch is er onmiskenbaar zekere overeen
komst tusschen beide in bepaalde gedachten
en zelfs in enkele zegswijzen. Deze overeen
komst is dan aldus te verklaren, dat gelijk
soortige denkbeelden als in het boek der
Spreuken tot uitdrukking worden ibracht,
ook in Egypte werden gevonden; en dat be
paalde terminologieën die onder Israël ge
bruikelijk waren evenzeer in Egypte werden
gebezigd, Een verschijnsel, dat zich zelfs wel
dë&r laat constateercn waar geen historisch
verband tusschen bepaalde volken aanwijs
baar is, cn dan zijn grond vindt in de een
heid van den menschelij'ken gccsit; en dat a
fortiori begrijpelijk is bij volken, die, on
danks velerlei verschil, eene zoodanige affi
niteit vertoonen als Israël en de Egyptena-
Prof. Dr G. Ch. AALDERS
de vertioudiing tusschen deze Egyptische wijs
heid en het boek der Spreuken, met name
van het gedeedte dat wij vinden in 22 17
tot 24 22, in de wetenschappelijke wereia
aan de orde geweest. Gemeenlijk wordt deze
erhouding zoo gezien, dat de Bijbelsche
Spreuken zakelijk en woordelijk ontleend
zijn aan Amen-em-ope (zoo het eerst Adolf
Erman in zijn verhandeling voor de preussi
sche Akademie der Wissenschaften in 1924:
„Eine agyptische Quelle der Sprüc'he Salo-
mos"; voorts ook Hugo Bresmann, Paul
Humbert e.a.) Budge daarentegen en na hem
Oesterley zijn van meening dat men veeleer
omgekeerd aan Hebreeuwschen (of althans
Semietisdhen) invloed op den Egyptenaar
heeft te denken.
Na een nauwkeurige vergelijking van
Amon-em-ope's geschrift, met den tekst der
ln aanmerking komende Bijbelsche Spreu
ken kwam referent tot de beantwoording
van de vraag, die inzake de verhouding van
beide gerezen is. Prof. Aalders komt tot de
slotsom, dat er van een litteraire verwant
schap tusschen het geschrift tan Amen-em-
ln verband tot de vraag nopens het open-
baringskaraktcr van de Schrift, wijst refe
rent er op, dat het een volmaakt verkeerde
gedachte is, dat de inspiratie dei' Heilige
Schrift, haai' karakter als Goddelijk open-
baringsboek, zou meebrengen, dat in haar
niets zou mogen staan wat ook elders ge
vonden wordt, dat in haar alles absoluut
anders zou moeten luiden dan In alle ove
rige litteratuur; dat men dus in het in haar
voorkomen van dingen die ook elders te vin
den zijn een grond zou moeten zien om haar
inspiratie los te laten. Wij kunnen .analo
gieën van Schriftuurlijke mededeolingon, ge
dachten of voorschriften vinden ook hij liei-
denschc volken ten gevolge van verschillen
de factoren. Een der eerste factoren die hier
verdient genoemd te worden al komt the
voor de verklaring der overeenkomst tus
schen Spreuken en Amen-em-ope niet zoo
zeer in aanmerking is de nawerking van
de oudste traditie van het menschel ijk ge
slacht. Een tweede factor, die van n-iet min
der betcekenis is, ligt in den invloed der al-
gemeene openbaring. En de derde factor die
nog in aanmerking komt is deze.
God heeft Zijne bizondere openbaring, die
wij in de Heilige Schrift bezitten geschon
ken aan het volk Israël. Maar dat volk Israël
moeten wij niet beschouwen als een volko
men geïsoleerd volk, het zat integendeel met
duizend vezels aan het volkerenleven uit
dien tijd en zijn omgeving vast. Israël was
in allerlei opzicht aan de valken in wier
midden het leefde verwant, en die weten
schap komt uit in overeenkomst van taal en
uitdrukkingswijze, van zeden en gewoonten,
van instellingen en traditiën. En wanneer
nu God aan Israël Zijn bizondere openbaring
schenkt, doet hij dat niet alleen in de taal
en uitdrukkingswijze van dat volk, omdat
het haar anders niet zou verstaan; maar
ook in aansluiting aan de zeden en ge
woonten, instellingen en traditiën die bij
diat volk worden gevonden.
I-Iet gevondene samenvattende komt prof.
■Aalders in zijn referaat tot de conclusie: dal
nauwgezette vergeUjkHngLvan Spreuken en.
Amen-em-ope leert, dat er geen grond is om.
litteraire afhankelijkheid aan -tie nemeftf
wel zijn er onderscheidene punten van over
eenkomst, die echter niet als een bezwaar
tegen het geïnspireerd karakter van het
boek der Spreuken gelden kunnen.
Van de discussie geven we morgen ven-
slag.
DE MIDDAGVERGADERING
In de middagvergadering kwam in be
spreking het referaat van dr. R. Hooy-
k a a s van Utrecht, over: „Natuurwetenschap'
en Religie in bet licht der Historie"
Referaat Dr. Hooykaas
Vergelijken we aldus referent de ont
wikkeling der mathematiseh-physischewe
tenschappen onderling, dan valt ons op, dat
de moderne chemie haar ontstaan eerst da
teert vanaf het eind der lSe eeuw, terwijl
bij astronomie en pliysica eed continue groei
valt waar te nemen van de 16e eeuw tot op
heden. Wel ontstaan in de wetenschappen
nog \oortidiurend nieuwe theorieën, maar
dikwijls laten deze de voorgaande zien als
grensgevallen of nemen de mathematische
foimuleering ervan over. Maar ook in do
vroegere periode staan astronomie en phy-
sica op hooger peil clan de chemie. Ook is
de wijze waarop de theorieën der chemie
ontstaan zijn verschillend van clie der astro
Referent bespreekt clan achtereenvolgens
het Osirismysterie; de chemie der renais
sance; de triniteitssymiboliek en de Christus
symboliekdc Mozaïsche wijsbegeerte; de
loer der vijf elementen; de nawerking van
den theosophischen invloed, om na kritiek op
de theosophie te komen op de openbaring
Gods in de natuur. Aangaande Mozaïsche phi
losoohie, het afleiden van natuurwetenschap
pelijke gegevens uit de Schrift is ref. fan
oordeel dat hiertegen zoowel van natuurwe
tenschap als van religie verzet moet rijzen
Het pndei-zoek der natuur is den menseh
tot taak gesteld; de Bijbel is hem met ge
schonken om er natuurwetenschappelijke
gegevens uit te putten. Voorts behandeit
referent dc pliysica voor 1600; de organische
natuurbeschouwing en de mechanische na
tuurbeschouwing; wetenschap en religieus
beginsel; de geschiedenis der natuurweten
schap om tenslotte bij het punt: de relativi
teit der nienschelijke kennis, zijn gedegen
referaat aldus te besluiiten: We zullen de
hooghartige houding tegenover het voorge
slacht afleggen en erkennen, dat bij de
toenmalige heerschende vvijsgeerige opvat
tingen en dc toenmalige stand van weten
schap en techniek het zeer moeilijk geweest
moet zijn zich los te maken van wat wij nïi
als vooroordeel zien. We zullen in de oude
natuurvorsohers zien menachen van gelijke
beweging als wij; we konden ook niet an
ders verwachten; „uit éénen bloede is het
gansche mensoheiijke geslacht". Steeds meer
zullen wc in deemoed erkennen het betrek
kelijke en afhankelijke van ons kenvermo
gen. zonder daarom tot scepticisme te ver
vallen. Het absolute is het ideaal dat ons
wenkt, dat we nooit zullen bereiken krach
tens ons mensch-zijn, dat ons eenmaal zal
geschonken worden, als de Volmaakte zai
gekomen zijn en ons zal leiden binnen het
rijk van de eeuwige goedheid, schoonheid en
-aarheid.
Ook van de over deze verhandeling gehou
den gedachten-wisseling geven we n.crgen
erslag.
DE BIJEENKOMST VAN HET
VROUWENCOMITE
Te gelijkertijd dat de wetenschappelijke
.meukomst plaats vond had in een der
andere zalen van „Casino" de bijeenkomst
plaats van hel Vrouwen-comité tot verster
king van de Médisdhe "en de Wis- en Na
tuurkundige Faculteit „V. U. plan 1937"
Als referenle trad ditmaal op mevr. M. E.
B ij 1 b v e 1 dD a k e van Amsterdam, die
sprak over: „De vrouw en de opvoeding
voor de Vrije Universiteit
Referaat Mevr. BijleveldDake
Spr. wees er op dat de vrouwen die samen
actie „V: U. plan 37' voeren en daarvoor
sparen nog een andere taak hebben, n.l.
door een weldoordachte Chr. opvoeding mee
te werken aan het vormen van oen krach
tig beginselvast Geref. geslacht, dat de V. U.
liefde draagt Die opvoeding moeten de
opvoedsters hij zich zelf beginnen waar 'zij
veel wijsheid en karakter moeten hebben
om in dezen tijd de jeugd in de goede rich
ting te lei den-
Het ideale doel der opvoeding i$ de vor
ming tot menschcn Gods tot alle goed werk
volmaaktelijk toegerust, al is wat de men
schcn daarbij kunnen verrichten slechts
rakke Hulpdienst. Spr. onderscheidt daarin
twée-erlei, n.l. het vormen tot menschen
Gods, het bekwameüjk toerusten. Over het
eerste punt is men het over 't algemeen
wel eens, maar het tweede punt ziet men ge
woonlijk teveel over het hoofd. Spr. licht
te beide punten in den breed? toe. Het
ideaal van de opvoeding is in den grond
hetzelfde als van dc- V. De vrijheid der
V. U. bestaat daarin, dat zij Jiaar weten
schappelijk werk doet in' gebondenheid aan
Gods Woord en wet en buigend voor Gods
söuvereroiteit.
Tot deze vrijheid moet het jonge Geref.
geslacht worden opgevoed, om volmaakte
lijk toeeerpst bestand te zijn tegen den geest
dhs tljds. 'die van geen ware vrijheid weet.
maar slechts dwang kent of ongebonden
heid.
VACATURE-VAN VOLLENHOVEN
Medegedeeld wordt, dat ter voorziening in de
icature, welke ontstaan is door het overlijden
in den hoogleeraar mr. C. van Vollenhoven. mr.
J. J. 'Schrieke, oud-directeur van Justitie te Batavia,
t is met het geven van het onderwijs in het
>- en administratief recht van Nederlandsch-
Indië en mr. F. D. Holleman, hoogleeraar aa
Rechtshoogeschool te Batavia, met het onderwijs
in het adatrecht van Ned. Indië aan de Rijks-
Universiteit te Leiden, in afwachting van de
goedkcuricg van de Staten-Generaal ter gelegen
heid van de behandeling van de begrooting vo<
1933 van een regeling, waarbij hun benoeming t<
buitengewoon hoogleeraar mogelijk wordt.
CHR. BUITENGEWOON ONDERWIJS
De Nazorg.
Dezer dagen is te Dordrecht onder de
naam „C.hrizona" opgericht een Christelijke
véreeniging die bedoelt zich te belasten
met de zorg voor leerlingen, die een school
voor 'Chr. buitengewoon onderwijs in Dor
drecht bezoeken, en met de nazorg van oud
leerlingen. De zorg kan o.a. omvatten: het
vervoer van leerlingen naar de Christelijke
buitengewone school (de Wilhelmina-
school) liet uitzenden van leerlingen naar
vacantiekolonies, het organiseeren var.
schoolreisjes, en andere ontspanningen, het
vormen van fondsen voor scholenbouw.
De nazorg omvat het geven van buitenge-
Weerbericht.
Hoogste stand te Croydon en Yarmouth
WEERBER'CHT
Matige tot zwakke later toenemende wind
uit N. richtingen, half lot zwaar bewolkt,
weinig of geen rogen, aanvankelijk weinig
eiendering in temperatuur, later iets war-
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 15.4 C.
5 JULI
Zonsopgang 4.47 u.; Zonsondergang 9.21 Ui
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
5 JULI
Van 's avonds 9.51 u. tot 's morgens 3.17 u4
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig
Rbelnfelden WO 2.S4
Breisach 1.91 2.0? Venlo
Kihl 3.00 3.20 Lobith 9.6« 9,68
Mftxan 4.62 -1.61 Nijmegen 7.36 7,36
Diedesheim 0.40 0.43
Mannheim 3.34 3.45
Mainz
Bingen
Caub
Km 9
Coblena
Trier
Keulen
Rührort
Wesel
Emmerik
Dusseldorf
190 1.88
2.0H 2.112
1.06 1.03
2.04 1.99
0.05 0.08
1.67 1. )3
0.10 0.12
0.28 0.00
0.91 0.75
St Andries
Arnhem 7. il 7.41
Vreeswijk Iw 0.23 0,23
Wester roort 8.01 8,ui
Deventer 178 1,78
Kampen -0.03 -0,u3
Evsden 40,70 4U.70
Grevenbicht 27.82 27.82
Venlo 10.00 10 U0
Grave (sluis) 3.79 8.79
St Andries 0.3 i ,35
Gorkum 1.61 1.61
Dordrecht 1.18 1.1#
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
5 Juli
Delfzijl 5.36 17.45 Hellevoetsl. 9.25 21.54
Terschelling 2.41 15.00 Willemstad 10.2U 2-\47
Marringen 3.25 J.-.60 Brouwersh. 8.37 21.06
Den Helder 1.15 13.25 Zierikzee 9.03 21.21
lJinuirien 9.56 22.05 Wemeldinge 9.28 21,50
H.vHolland 8.44 21.18 Vlissingen 7.53 20.16
Scheveningen 10.04 22.38 Terneuzen 8.23 20.47
Rotterdam 10.56 23 6 Hausweert 9.00 21.15
woon vakonderwijs, liet zoeken van werk
van werkgelegenheden voor jongens en
v.oor oud-leerlingen en het exploiteeron
meisjes.
Dit is ;de tvl eèdè- vereeniging van dien
aard in ons land. De eerste werd opge
richt te Rotterdam.
22 NED. SCHOLIEREN NAAR AMERIKA
De elf jongens en de elf meisjes, die zijn
uitgekozen om „Oud-Amsterdam" te vertegen
woordigen in het vriendschapsbezoek aan
„Nieuw-Amsterdam", zullen met het stoom
schip „Statendam" der HollandAmerika-
Lijn op 18 Juli te New-York aankomen en aan
de aanlegplaats van het schip begroet worden
door hoofdambtenaren, leden van de Neder-
landsche Vereeniging van New-York, en een
afvaardiging van Amerikaansche kinderen.
De kinderen zullen in onze verschillende
kleurrijke volkskleerdrachten verschijnen.
Het programma omvat ook een bezoek aan
die plaatsen, welke de herinnering bewaren
aan de Hollanders, die „Nieuw-Nederjand" en
„Nieuw-Amsterdam", zooals New-York oor
spronkelijk heette; hebben gesticht.
AKTE-EKAMENS SCHOONSCHRIJVEN M.O.
De Minister van Onderwijs, brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat het examen ter verkrij
ging van een akte van bekwaamheid tot het geven
van middelbaar onderwijs in het schoonschrijven
dit jaar vermoedelijk zal worden gehouden in de
maand September.
Voor nadere bijzonderheden zie men de Staats
courant van Dinsdag 3 Juli No. 126.
Zomer
sproeten
verdwijnen spoedig
door een pot
SPRUTOL
Bij alle drogisten.
FEUILLETON
AGN ES
Ser. verhaal uit 't begin van deze eeuw
(ii
Zou het ook kunnen zijn, dat zijn Hemel-
sche Vader, die al de nooden zijner kinderen
kent, deze jonge vrouw op zijn weg had ge
voerd, opdat zij de plaats der vroeg gestor
ven moeder bij zijn dochtertje zou innemen?
Hij wist, dat ze veel had geleden; hij had
genoeg menschenkennis om op dat rustige,
blijmoedige gelaat den stempel te her
kennen, dien voorbijgegane smart daarop
had gedrukt. Daarbij had mevrouw Wilson,
die zeer met haar ingenomen scheen te zijn,
hem een en ander van haar vroeger leven
yerteld.
Zij zou hem kunnen begrijpen, zij zou niet
meer van hem vergen dan hij in staat zou
zijn te geven, want hij gevoelde het, ook in
haar hart leefde nog voort het beeld van
den man, die haar eenmaal de zijne had
mogen noemen, en aan wiens liefdevolle
zorg zij zich geheel had toevertrouwd.
Het was lang na middernacht voor dokter
Rran Houten zijn slaapkamer binnen trad,
maar toen was ook zijn besluit genomen: hij
Wilde Agnes opmerkzaam gadeslaan en
wanneer het hem bleek dat hij werkelijk
in haar een moeder voor zijn Laura zou
kunnen vinden, dan. wilde hij haar vragen
om maar zou zij dat willen, juist nu zij
feen vriendelijk tehuis had gevonden bij d',
familie van Rhenen, waar zij algemeen be
mind was, en zooals de oude mevrouw hein
had gezegd, meer als kind des huizes dan
ais gouvernante werd behandeld? Hij zuchtte
diep bij die gedachte, en toen hij eindelijk
te bed lag, en zich onrustig om en om wen
telde, duurde het lang eer hij den slaap kun
vatten.
HOOFDSTUK VII.
Gesprekken.
Het viel den dokter niet moeilijk zijn voe r
nemen ten uitvoer te brengen om Agnes te
zien en te spreken.
De oude mevrouw zag hem gaarne komen
.1 hij was reeds vroeger gewoon geweest
meermalen bij haar aan te kloppen, om
haar hulp voor een of ander te vragen
Daarenboven had zij nu zijn hulp voor
haar kleindochtertje ingeroepen en het
stond hem vrij haar zoo dikwijls te bezoe
ken als hij wilde.
Nog gemakkelijker zou hem dit vallen,
wanneer de familie van Rhenen op Linden-
hof kwam logeeren, omdat de beide heeren
sinds jaren met elkander bevriend waren.
Zij werden in het begin van Juli verwacht
en mevrouw had plan, den gehelen vacan-
tietijd der beide oudste jongens bij groot
moeder door te brengen, om eerst in het
begin van September voor goed naar huis
terug te keeren.
De heer van Rhenen, die natuurlijk niet
dien tijd zijn zaken kon overlaten, zou
heen en weer reizen wat weinig bezwaar
opleverde, daar de afstand niet zoo heel
groot was, en hij altijd gelegenheid had pp
Zonneheuvel te overnachten, wanneer zijn
tegenwoordigheid des avonds in de stad
vereischt werd.
De brieven van de Riviera werden voort
durend opgewekter, mevrouw van Rhenen
schreef elke week een lang epistel aan haat
moeder, cn Lily ontving gewoonlijk om de
drie dagen een prentbriefkaart. Haar groot
moeder had haar een album gegeven, om
ze netjes te kunnen bewaren, doch haar
vreugde over deze heerlijke correspondentie
werd verre overtroffen door de terugkomst
van liaar moeder, die op een zonnigen
Julimorgen geheel hersteld naast haar rust
bank zat, met het kleine handje in de hare,
en die zich niet genoeg kon verzadigen aan
het gezicht van haar dochtertje, dat zooveel
in krachten was toegenomen, sinds zij haar
het laatst had gezien.
Daar was van weerszijde wat te vertellen
en te vragen! De kinderen waren verrukt
over al de aardige geschenken, die hun
ouders voor hen hadden medegebracht, en
grootmama, Agnes en zelfs Laura waren
daarbij niet vergeten.
Mevrouw van Rhenen vond het een zeei
goede gedachte van haar moeder om dc
beide meisjes zooveel met elkander te laten
omgaan, en zij waardeerde het ook bizon
der, dat dokter van Houten Lily behan
delde.
.,Wel dokter", zei zij op zekeren dag.
toen bij met baar man dc gezellige huiskamer
binnentrad, waar de drie dames zaten te
handwerken en de beide meisjes bij het
open venster druk aan het spelen waren
met de geliefkoosde poppen; „wat hebt u
toch met mijn Lily gedaan, zij is in deze
drie maanden meer voortuitgegaan dan op
Zonneheuvel in een half jaar."
„Ja ja, de lucht hier is uitstekend voor
haar, maar u moet ook de zorg van haar
beide trouwe oppasseressen niet gering
tellen. Juffrouw Meertens zoekt altijd de
gezondste plekjes in het bosch op om er
haar heen te brengen."
„Ze is een handige verpleegst3r", zeidc
mevrouw van Rhenen, haar vriendelijk toe
knikkend, „het verwondert mij wel een
beetje, dokter, dat u haar nog niet aan
het verstand hebt gebracht, dat ze eigenlijk
haar roeping heeft gemist en haar diploma
ziekenverpleging had moeten haicn. Doktere
zijn er tegenwoordig zoo vlug bit om iedc:
een maar in een ziekenhuis te sloppen en
er barmhartige zusters van te maken."
„Als cn hier zomers rondziet, heeft het
or wel oen weinig den schijn van" voegde
(1-' oude mevrouw er bij, „liet wemelt hier
van pleegzusters in allerlei costuums."
Ta goJnof 'dat juffrouw Agnes veel te
verstandig zou zijn om naar mij te luisteren"
zei dokter van Houten' „en ik zou ook niet
dc minste lust gevoelen te trachten haar
daartoe over te halen."
„Gelukkig! ik ben maar blij dat gij haar
bij ons wilt laten, want ik gelo >f niet, dat
mijn vrouw en Lily haar zouden kunnen
misse-a, om van de jongens maar niet te
spreken", zei de lieer van Rhenen.
Een nauw merkbaar lachje speelde om
de lippen van den dokter, alleen de oud?
mevrouw merkte het op cn dacht er jn
stilte liet hare van; maar zij was een vol
standige vrouw, die haar gedachte-a wijselijk
voor zichzelve hield.
Ongemerkt ging de zomer voorbij, met
stille huiselijke genoegens en gesprekken,
met heerlijke wandelingen door de bosschen
of naar de naburige dorpen, die dikwijls
uren ver werde-a uitgestrekt en waaraan de
geheele familie, de oude mevrouw uitge
zonderd, deelnam.
Soms werden er eenige ververscliingen
i Lily's wagen meegenomen, cm in het
bosch op een mooi, schaduwrijk plekje t
worden gebruikt en de kinderen, vooral
Laura, die altijd va-a de partij was, meen
den dat het nergens zoo heerlijk smaakte.
Het kleine meisje zag cr vreeselijk tegen
op dat haar vriendinnetje cn juffrouw
Agnes weer weg zouden gaan, ze kon ei
bijna -niet aan denken, en toch naderde het
einde der vacantie met rassche schreden
in de tweede week van September begonnen
de lessen aan het gymnasium weer en het
i-ertrek der familie was op den zesde-a be
paald.
Aan een geringe hoop hield zij zich nog
ast: haar vader had er met Lily's ouders
over .gesproken om zijn kleine patiënt nog
een maand bij haar grootmoeder te latpn,
daar de lucht blijkbaar zulk een goeden
i'avloed op haar had, maar h^i was nag
olstrekt niet zeker dat dit zou gebeuren en
in ieder geval was het slechts uitstel en
geen afstel.
HOOFDSTUK VIII.
De Koninginnedag.
Het was een heerlijke herfstmorgen, den
31sten Augustus 1900.
Toen Agnes de oogen opende, scheen de
zon helder en vroolijk door de lage ramen
van haar slaapkamer naar binnen als le-
groette zij den geboortedag der Koningin
met haar lieflijksten glimlach.
Uit het vertrek naast haar, drong de ge
regelde ademhaling der kleine Lily tot haar
door, a-.idere werd geen geluid vernomen
dan het vroolijk gezang der vogels, in de
hooge linden rondom het huis. want het
was nog zeer vroeg in den morgen.
Agnes was geea langslaapsler. zij be
schouwde de vroege morgenuren al3 haar
bijzonder eigendom, waarin zij ongestoord
voor zichzelve kon lezen en werKen, en zich
door gebed en overdenking kon voorberei
den voor den nieuwen dag.
De kleine pendule op den schoorsteen
mantel sloeg met haar welluidenden shg
half zes, en Agnes sprong vlug het bed uit
in een gelukkige, opgewekte stemming, om
zich gereed te maken voor de dingen, die
komen zouden. Men had den vorigen avond
besloten, dat zij met Lily en Laura den
feestelijken optocht der schoolkinderen cn
het zingen bij den Wilheliminaboom in het
park zou gaan zien; later op den dag zou
de gehaele familie, de oude mevrouw niet
uitgezonderd, naar het bosch gdan, waar
de dorpsharmonie een concert tei ccre van
den feestdag gaf.
Agnes was spoedig met haar tollet gereed;
zij droeg nog een eenvoudige, zwart? japon
om den rouw over haar moeder, maar Let
fijne geborduurde kraagje en de glanzig
witte manchetten vroolijkten de sombere
kleeding een weinig op. cn het echecl pnsto
volkomen hij het ernstige gezichtje waar
boven de aikke, blonde haren, :n een sier
lijken wrong waren opgestoken.
(Wordt vervolgd)'
