Deelneming in binnen- en buitenland Rouw in het Vorstenhuis WOENSDAG 4 JULI 1934 DERDE BLAD PAG. 9 Eerbiedig zwijgend groet de menschenmenigte voor het Paleis aan het Noordeinde de bedroefde Vorstin VOOR HET PALEIS dromde al spoedig een menschenmenigte samen. Rustig werden de gebeurtenissen daar gadegeslagen. Al spoedig kwamen ver schillende diplomaten, hooge burgerlijke en militaire autoriteiten van hun deelneming P^ijtk geven. De Fransche gezant was de eerste. Te 5 minuten voor vijven reed de auto van de Koningin voor den paleisuitgang. Om 5 uur vertrok JL M. de Koningin naar het Huis ten Bosch. Eerbiedig zwijgend werd zij gegroet door de velen die op de trottoirs voor het Paleis en in de Hoog straat hadden plaats genomen. Met een vriendelijke buiging dankte de zwaar ge troffen Vorstin voor den haar gebrachten deelnemenden groet HET PARLEMENT De leden der Eerste Kamer zijn ter verga dering bijeengeroepen tegen Donderdag 5 Juli a.s. des namiddags te half één, in ver hand met het overlijden van Z.K.H. den Prins der Nederlanden. De Tweede Kamer is bijeengeroepen even eens tegen Donderdag 5 Juli, te één uur» ONTROERING IN BINNEN- EN BUITENLAND De tijding van het plotseling overlijden van Prins Hendrik heeft in binnen- en tenland groote ontroering gewekt Reeds korten tijd na bet bekend worden van overlijden kwamen telegrammen met betui gingen van deelneming in. Prinses Juliana had, naar wij vernamen, in den loop der laatste dagen herhaaldelijk getelefoneerd om te informeeren of Haar overkomst noodzakelijk was. Men was ter van meening, dat dit niet dringend ge boden wast H.K.H. besloot daarom, zooal. reeds eerder gemeld werd, heden een be zoek aan haai' vader te brengen. Zoo nig was men op deze tragische wending voorbereid, dat reeds vastgesteld was dat de Prinses vanavond weer naar Londen terug zou keeren, teneinde aldaar nog eeni gen tijd door Ic brengen. Voorts zijn de naaste familieleden van wijlen Prins Hendrik telefonisch op de hoogte gesteld van het plotseling verschei den. Naar men weet had de Prins nog een broeder, Hertog Adolf van Mecklenburg en een zuster, de Groothertogin van Oldenburg Hertog Adolf van Mecklenburg heeft la ten weten, dat. hij heden in Den Haag zal aankomen. Hij zal in Paleis Noordeinde loge eren. TELEGRAMMEN VAN ROUWBEKLAG De Anti-Revol. Jongeren Actie zond teren het volgende telegram aan H. M. de Koningin: De Anti-revolutionaire Jongeren Actie (betuigt U 'haar oprechte deel neming met het overlijden van Zijne Koninklijke Hoogheid dien Prins. De Heere van leven en dood geve U de vertroosting en de sterkte van den Heiligen Geest in dezen weg van be proeving van Uw Koninklijk Huis, in welke beproeving ons volk en zijn jongeren hartelijk met U meeleven. Ook de Calvinistische Juristen vereen ging, de Nederlandsche Journalistenkring e bet. Nationale Jongeren Verbond hebben telegrammen van rouwbeklag gezonden. De Senaat van de Ned. Handels Hooge- gtliool verzond een brief van rouwbeklag. DEELNEMING IN BINNEN- EN BUITENLAND De Koning van Engeland heeft, mede na mens de Koningin, een persoonlijk telegram van deelneming gezonden aan de Koningin. Ook de Prins van Wales heeft een telegram van rouwbeklag gezonden. De Koninklijke familie heeft bovendien Prinses Juliana reeds voor haar vertrek eveneens haar deel neming betuigd. HERDENKING IN DE RAAD VAN STATE Nadat de gewone vergadering van den Raad van State gisterenmiddag was afge- loopen, heeft de vice-president de leden in buitengewone vergadering bijeengehouden, om mededeeling te doen van het ontstellen de bericht van het overlijden van Z. K. H. den Prins der Nederlanden, die sinds 1901 zitting in dit College heeft gehad. HET OVERLIJDENSBERICHT BEREIKT INDIE BATAVIA, 4 Juli (Aneta). Nederlandsen Indië werd overvallen door bet plotselinge bericht van het overlijden van Prins Hen drik, hetwelk te minder werd verwacht, wijl de betrekkelijk lange duur van de gunstige wending in de ziekte goede boop gaven op hei-stel. Aanstonds moest in alle restaurants de muziek stilhouden, terwijl door middel van de radio overal de tijding werd rond gezegd, waartoe de P.T.T. medewerking verleende. Tot middernacht werd naar de afgelegen posten bericht gezonden. Batavia toont, door het 'halfstok vlaggen ran openbare en particuliere 'huizen haai' medeleven met het Koninklijk Huis. Z.K.H. Prins Herulrik met Prinses Juliana op den dag harer openbare belijdenis, 12 Juni 1927 Rijkspresident Von Hindenburg heeft het volgende telegram gezonden: „Uwe Majesteit en de Prinses verzoek ik, diep ontroerd door het bericht van het over lijden van Z.K.H. den Prins der Nederlan den mijn meest oprechte en innige deelne ming tc willen aanvaarden". De Belgische Minister van Eaitenland- sche Zaken Jaspar heeft zich gisteren middag, onmiddellijk nadat hem het treu rige nieuws was medegedeeld, naar het Ne derlandsche gezantschap te Brussel begeven, hij aan H. M. gezant de innige deel neming van de Belgische regeering heeft betuigd in den rouw, die liet Nederlandsche vorstenhuis en de Nederlandsche natie treft. Aan het gezantschapsgebouw hangt de Nederlandsche driekleur half stok. De Belgische en de Fransche gezant wa ren de eersten, die in Den Haag hun liand- teekening in het rouwboek ter deelneming kwamen plaatsen. Vervolgens teekendeu andere leden van het corps diplomatique, waaronder de deken, dc Zweedsche gezant baron von Adlerkreuz. De Haagsche Gemeenteraad is nog gister avond onder presidium van burgemeester Mr. S. J. R. de Monchy in buitengewone vergadering bijeen geweest, voor het zenden iran een adres van rouwbeklag. De voorzit ter beeft een herdenkingsrede gehouden, welke hij besloot met de woorden: Moge de liefde, waarmede in deze dagen het Nede.r- landsche Volk meer nog dan anders onze Vorstin en 'Haar dochter zal omringen, Haar troost en kracht geven tot het dragen van deze groote smar.t De burgemeester stelde vervolgens den Raad namens B. en W. voor de gevoelens neer te leggen in een tot Hare Majesteit te richten adres van rouwbeklag. Dit adres, door den secretaris, Mr. Dr. J. B o a s s o n voorgelezen, werd daarop zonder debat of hoofdelijke stemming aan genomen. Burgemeester de Monchy en zijn echtge- noote hebben, onmiddellijk na het eindigen der bijzondere raadsvergadering hun hand- teekening in het rouwregister ten paleize geplaatst. Te Apeldoorn Te Apeldoorn was reeds in den loop van den middag de gelegenheid opengesteld de registers voor rouwbeklag te teekenen. Ve len maakten daarvan gebruik. De loco-burgemeester, de heer D. G o 3- ker, heeft den gemeenteraad hedenavond in spoedvergadering bijeengeroepen. De ver slagenheid in dc gemeente is groot. Te Delft Omstreeks half drie werd de bour don in den ouden kerktoren geluid, en verscheen aan vele woningen de .vlag halfstok. In verband met de begrafenis zijn reeds eenige voorbereidende maatrege len getroffen omtrent het ontruimen van de Nieuwe Kerk. Te Haarlem De doodsklok luidde van den toren der St. Bavokerk, gistermiddag omstreeks half- vijf. Om 5 uur heeft burgemeester C Maar schalk in den Gemeenteraad Prins Hen drik in een rede herdacht. Daarna ging de raad ten teeken van rouw uiteen. Te Heerenveen De verdere feestelijkheden wegens de tot standkoming van Heerenveen-één, zijn we gens het overlijden van Prins Hendrik, door den burgemeester afgelast. De feestelijkheden voor de lustrumweek zijn gestaakt en de bloemversiering aan de studenten-societeit is ten teeken van rouw afgenomen. Te Zwolle Van 5 tot 6 uur hebben de klokken de ma re van het verscheiden van Prins Hendrik verkondigd. Het beiaardconcert werd afge last. Alle officieele gebouwen en vele parti culiere woningen waren met rouwvlaggen getooid. UITGESTELDE BIJEENKOMSTEN e.d. In verband met het overlijden van Z. K. H. Prins Hendrik is de landdag van den Bijz. Vrijw. Landstorm, die a.s. Zaterdag U Tilburg gehouden zou worden, uitgesteld. De stichting Joodsche Arbeid deelt mede, dat de officieele opening van het werkdorp Nieuwesluls voor onbepaalden tijd wordt uitgesteld. Het hoofdbestuur van den Ned. Bioscoop- Bond heeft besloten zijn leden mede te dee-! len, dat in verband met het overlijden van Z.K.H. Prins Hendrik de bioscopen op den dag van de begrafenis gesloten moeten wor- De feestvergadering van „De Princevlag", die Donderdag te Nijkerk zou worden houden, is afgelast. HAAGSCHE RECHTBANK Tijdens de strafzitting van de vacantic- kamer van de I-laagsche Rechtbank, gepre sideerd door Mr. G. Scholten, werd dooi den president mededeeling gedaan van het ïverwacht overlijden van Z.K.H. de Prins. Terwijl de in de zaal aanwezigen eerbie dig opstonden, deelde de president het over iiidensbericht mede. Mr. Scholten zeide, dat het thans niet het geschikte oogenblik was om te memoreer wat het Koninklijk Huis en het Land door het overlijden van Z.K.H. verliest. Ten teeken van rouw werd daarop de zitting voor een kwartier geschorst. NATIONALE ROUW IN ROTTERDAM Plotseling einde van de V.V.V.-week Dc droeve tijding van het overlijden van Z. K. H. Prins Hendrik heeft in Rotterdam niet weinig ontsteltenis en schrik te wees gebracht. Het bericht ging gistermiddag als ;n loopend vuurtje door de stad en wekte veral groote verslagenheid. Nauwelijks erd het droeve nieuws bekend of overal Direct bij 't vernemen van ,t doodsbericht van Prins Hendrik werd van het Rotterdam- sche Stadhuis de vlag halfstok geheschen, werden de vlaggen halfstok gehaald, hetgeen in schril contrast stond met de kort te voren nog feestelijke stemming, die er in verband met de V.V.V.-week heerschte. Aan deze Rotterdamsche propagandawerk met één slag een wel heel droevig einde gekomen. Weliswaar is „feestvieren" niet de opzet geweest van de organisatoren, maar toch bood de stad overal een echt gezelligen aanblik met de vele groen-wit-groene vlag gen, die ter gelegenheid van de V.V.V.-week waren uitgestoken, met de vele mooie étala ges,waarvan de winkeliers speciaal hadden gemaakt, met de drukte op straat enmet het hoogtepunt van de week het vooruitzicht. Immers zouden juist giste- cn cn vandaag de groote optochten worden gehouden cn gisteravond de groote samen komst van Ned. Fabrikaat in de Doelen. Aan dit alles is nu plotseling een wreed, onverwacht einde gekomen; de vlaggen gingen half stok, eerst nog maar 'n enkele, later, toen het bericht meer algemeen en bevestigd werd, gevolgd door vele anderen. Het feestelijke dundoek op den St Laurens toren, de stedelijke vlag op het stadhuis, de vlaggen van de openbare gebouwen, zij alle daalden tot halverwege den mast. Daar bij voegden zich later de vlaggen van die openbare gebouwen en particuliere w gen, die het dundoek niet hadden uitgesto ken. De prettige sfeer was in een droeve stemming verkeerd. Een heel sterke tegenstelling vormde wel de Delftsche Poort, die ter eere van de V.V.V.-week prachtig was versierd, en waar van de vlag halfstok moest worden gehe- schen. Hedenmorgen is men reeds aange vangen met het verwijderen van de versie ring. Het was een triest gezicht de men sohen het mooie groen en de bloemen te zien verwijderen voor het nog ten volle zijn bestemming had vervuld. Nog in den loop van gistermiddag is men ook aangevangen met het verwijderen van de vlaggetjes aan de beugels van de tram, Overal waar maar op eenigszins in hel oog loopende wijze het droeve nieuws werd bekend gemaakt, hoopten de belangstellen den zich op en verkeerde men zichtbaar on der den indruk. Direct na het ontvangen van de mede deeling heeft de V.V.V. alle verdere fees telijkheden voor deze week afgelast. Ook de avond in de Doelen is .niet doorgegaan Zoo heerscht overal in de stpd droefheid cn waai' men kv«am vormde de droeve mare het gesprek van den nacht. Was het gisteravond nqg wel druk in de stad, overbodig rumoer bleef achterwege. Dc theaters bleven ten teeken van rouw ge sloten, in de cafe's werd geen muziek ge maakt, de lampjes, aangebracht voor de feestverlichting, bleven gedoofd. Ook de gemeentelijke radiodienst heeft de uitzen dingen stopgezet. Vooral na liet verschijnen van de avond bladen werd van vele particuliere woningen cn gebouwen de vlag halfstok uitgestoken. Rotterdam is door den dood van een der eersten in den lande diep getroffen, vreugde is in droefheid r-rarfderd. Rotterdam rouwt en deelt in de nieuwe smart, die ons Kon. Huis heeft getroffen. HET ONVERWACHT EN TRAGISCH VERSCHEIOEN I-Iet Oude Hof aan het Noordeinde, waar .eer dan 325 jaar Oranjes hebben gewoclad en waaraan zich de meeste herinneringen in verband met ons Vorstenhuis vastknoo- pen, staat met gesloten oogen en het hoofd De oude kastanjeboom op den achter grond is ditmaal opnieuw getuige van na tionale rouw. En te midden van die beiden itaat onbewegelijk het fraaie ruiter-stand- beeld van den Vader des Vaderlands, den blik gericht op het eenvoudige oude Slot, aarvan eens Louise de Coligny dc eerste jwoonster was. Nationale rouw, ook al twinkelen vroolijk dc vogels in grooten getale in de takken den stoeren boom, oyer wiens machti gen kruin de jaren reeds bij vele tientallen heengegleden zijn. Nationale rouw. Vraag liet den honder den, die eerbiedig zich hebben geschaard tegenover het Koninklijk Paleis, den blik gericht, telkens weer, op die gesloten ramen op de Koninklijke standaard, die, thans halfstok geheschen, den volke verkondt, dat de dood ook in dit Vorstenhuis zijn prooi gevonden heeft De eerbied vooi- de majes teit van den dood is te lezen op de zich telkens weer vernieuwende honderden, dio daai' lang soms staan. Om iets te zien? Er is weinig te zien. Niet veel meei dan onbekenden, die zich paleiswaarts spoeden. Waarom dan? Misschien kunnen ze het zelf niet verklaren. Hun hart drong staan ze daar, beheerscht door dc gedachte en de herinnering aan den Vor- stelijken doode, die daar binnen den slaap des doods slaapt. Zacht gaan de gesprekken het onverwacht en tragisch verschei- over de schaarsche berichten er over er hetgeen men er van meent of meent te weten. Daarbinnen, is daar ook niet de geliefde Koninklijke Vrouwe, waarvoor elk recht geaard Nederlandsch hart warm klopt, in haar diep leed? Gewond nog in de ziel dooi de schrijnende herinnering aan het verlies van een Moeder, die als één uit duizend was, en die nu, zoo op eens, haar Gemaa, Zich zag ontvallen, zonder dat Zij getuige kon zijn van zijn laatste oogenblikkcn? Straks zal zij opnieuw alle smart doorleven, als zij met de Prinses samen in de sterf kamer zal staan en staren op het verkilde overschot en de star geworden trekken van Hem, die haar het naast was. Daarbinnen, daar is het tweetal, waartoe ons Qranjegesiacht binnen goed drie maan den is verminderd. Twee van de vier takken aan den ouden boom zijn ons ontvallen. Daarbinnen, daar woont het overblijfsel, maar ook de toekomst van onze nationale dynastie. Gelukkig, dat die toekomst in Gods handen is. Daarbinnen, daar toeven zij, tot wie ir deze dagen' het hartelijk meeleven en mee- ^voelen van gansch ons volk uitgaaf, wier smart ook onze smart is, die deelen in onzn liefde en voor wie uit veler hart de bede We meenen op deze wijze iets gegrepen te hebben van de stemming, die gewekt is door het sterven van Z. K. H. Prins Hen drik der Nederlanden, dat ons heeft over vallen. De bulletins deden het zonder meer niet verwachten. Ongetwijfeld zijn er ge- woest, die met de mogelijkheid van het al lerergste hebben i*ekening gehouden. Ook wij waren allerminst gerust, zulks in band met bijzonderheden, die vernomen werden. Maar de overgrootc meerderheid zal toch wel min of meer gerustgesteld zijn geweest door de spaarzame cn korte offi cieele mededeelingen. Het zekere, dat steeds zoo onzeker is, is onverwacht gekomen en de reactie er op eveneens: hondex-den snel- onmiddellijik ieders genegenheid; den Prins zag en kende men toch weer anders. O, >dereen kende hem natuurlijk. Daar voor was hij te vaak een wandelaar onder de wandelaars, b.v. als hi! zich naar zijn „werk" begaf. Die arbeid was zijn zorg voor het Roode Kruis. In dat pa' :icische huis op de Piïncessegracht verscheen hij vrijwel als hij zich in de Residen tie bevond. Aan het streven van drie mensch lievende instelling gaf hij cachet. Hij wist ook anderen te bezielen door zijn wann ge moed. Want de kunst van meeleven met anderen verstond de Prins; menschen hel pen was hem een behoefte. Wie hem ken nen spreken telkens weer van zijn goed hartigheid. Bij tal van andere openlharc gelegenheden zag nien hem voorts verschijnen. Menigmaal hebben we hem daarbij gadegeslagen en ont moet. Het statige, stijfdeftige viel hem niet erg. Zijn persoonlijke geneigdheid scheen meer uit te gaan naar liet eenvoudige, het Heel den 'dag qroepen belang stellenden zich saam voor het Paleis aan het Noordeinde, ivaar Prins Hendrik overleed. den naar het Paleis en vomiden er een stil le menigte, zooals we die in de laatste da gen van Maart in het Voorhout dagen lang hebben zien staan. Het stadsbeeld verandert ook meteen. Er is een trek naai' het Noord einde, bulletins verschijnen, de menschen rekken de halzen om te lezen en ontstellen, vlaggen worden rouwend uitgestoken en etalages worden veranderd in gedenkende rouwuitstallingen. Uit den aard der zaak is het reageeren op het zoo onverwacht stexwen van den Prins anders dan het versoheiden der Ko ningin-Moeder. Het zijn twee geheel ver schillende: figuren. Koningin Emma wekte gemoedelijke, waadbij een vroolijk woord en gezellige kout geen contrabande behoefde te zijn. De Prins kon dan meedoen en wist niet zelden het gezelschap door zijn humor ia gullen ladh zich te doen ontspannen. Zijn verschijning zullen we voortaan moé ten missen, al zal de herinnering aan zijn goedmoedige persoonlijkheid niet spoedig worden, vergeten. Zijn werkzaamheid op zoo mendg terrein van het openbare leven, zal nog lang met erkentelijkheid worden herdacht. Want de Prins was en dat een kant van zijn figuur, die velen misschien al tc zeer vergeten een bezig man, dio werken wilde en zich aan zijn taak met volta toewijding gaf. Twee Prinsen Een opmerkelijke overeenkomst BEIDEN OP RUIM 5 8-JARIGEN LEEFTIJD OVERLEDEN Prins Hendrik der Nederlanden, de Prin selijke gemaal van Koningin Wilhelmina, is niet meer. Als we hieraan denken komt onwillekeurig ons voor de aandacht het beeld van Prins Hendrik der Nederlanden, die vijf en vijftig jaar geleden op 13 Janu ari 1879 overleed. Wat heliben deze twee- Prinsen veel met elkander gemeen, hoewel de eerste Hertog van Mecklenburg was en de ander Prins van Oranje, broeder van Koning Willem III Beiden hadden ongeveer gelijke gaven en dezelfde deugden. Opmerkelijk is het dat beiden op ruim 58-jarigen leeftijd overleden. Ook zij hier ge memoreerd, dat het Oranjehuis in 1879 twee van zijn leden ten grave zag dalen in bijna denzelfden korten tijd als thans is geschied Trad Prins Hendrik van Oranje naast den drager van de krooit eenigszins op den achtergrond, toch schiep hij zich een werk kring, die handel en scheepvaart, land bouw en nijverheid, kunst en wetenschap ten goede lcwam. Hertog Hendrik van Meck lenburg is eveneens steeds doordrongen geweest van het besef.dat hij zich had te geven aan het volk, waarover zijn gemalin den scepter zwaaide. Het hofleven had de zen vorstenzoon niet onttrokken aan de stroomingen en worstelingen van het leven des Volks. Prins Hendrik van Oranje was een zee man en trok op 16-jarigen leeftijd aan boord der „Bellona" naar Oost-Indië, en, was de eerste Oranjevorst die ons Insulinde bezocht. Ook Hertog Hendrik, hoewel geen zeeman trok op lü-jarigen leeftijd naar Engelsch- Indië en andere koloniën. Prins I-Iendrik bewoog zich in alle krin gen der maatschappij, was er thuis en har telijk geliefd. Zijn verschijning boezemde eerbied in, niet om zijn rang maar om zijn daden: zijn woord schonk vertrouwen om de eenvoud en overtuiging, waarmee het gesproken werd. Hertog Hendrik heeft ook steeds blijk ge geven, dat hij hield van eenvoud en dat deed hem de sympathie verwerven van allen met wien hij gedurende zijn Neder landerschap in aanraking was gekomen. Met hoeveel lust en energie heeft Prins Hendrik zich gegeven aan allerlei zaken, die hij van nationaal belang achtte. Hij was geen gemakkelijk spreker, maar men was er van doordrongen, dat wat hij zeide uiting was, van hetgeen in hem leefde voor het Nederlandsche xolk. Wat we hierboven schreven van Prins Hendrik van Oranje, kan evenzeer toege past worden op Prins Hendrik der Neder landen, Hertog van Mecklenburg. Vele ver- eenigingen in ons land ondervonden den siteun van hem. Hij wilde iets voor volk zijn en wat hij deed en tot stand bracht, daan-oor wilde hij geen dank. Eigenaardig is, dat uit het leven van Prins Hendrik van Oranje zoowel als van Hertog Hendrik een feit bekend is waarin zij. de loeiende storm en het bruisen der golven niet ontzagen. Eenvoud en gemoedelijikheid, zijn bak en do karaktertrekken, hebben Prins Hendrik, de thans overledene, ook in den luister van het Nederlandsche hofleven niet verlaten. Liever was hij in veldtenue voor do jacht dan in het gala. Veel vertoonde Prins Hendrik zich in het openbaar, dikwijls was hij vertegenwoordi ger van het Vorstelijk Huis bij plechtige gelegenheden en die hem persoonlijk heb ben gekend spraken met waardeering over hem. Zijn lijfspreuk was: „Rechtuit is de beste weg". En was het geen gemakkelijke taak als vreemde vorst te staan naast een Landsvrouwe uit het Huis van Oranje, maar zijn wapenspreuk getrouw is Prins Hendrik daarin niet te kort geschoten. DE TERUGKEER VAN DE PRINSES Nadat Prinses Juliana van de kapitein van de Batavier, waarmede Zij uöt Engeland is teruggekeerd, afscheid had genomen (men zie blz. 5) en ook de Koningin de kapitein de hand had gedrukt, werd naar Den Haag gereden, waar orn kwart voor acht voor het Paleis Noordeinde werd stilgehouden. Onmiddellijk trokken do Koningin en do Prinses zich in de sterfkamer terug, waar •het stoffelijk overschot van de Prins staat Koningin en Prinses vertoefden daar go- ruimen tijd en begaven zich vervolgens naar het Huis ten Bosch. Ook de behandelende geneesheer, die den Prins in zijn laatste oogeniblikken heeft bij gestaan, was ten -Paleize aanwezig. EEN DROEF WEDERZIEN. Hedenmorgen 7 uur keerde H.K.H. Prinses Juliana met de „Batavier 11" van haar verblijf in Engeland te Hoek van Holland terug. Zij werd op -v brug begroet door HM, de Koningin,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1934 | | pagina 10