BONS
voor
'groote stukken
Johann Conrad Wilhelm Loire
DONDERDAG 14 JUNI 1S34
DERDE BLAD PAG. 9
Kerknieuws.
NED. HEiRV. KERK
Beroepen: Te Otterloo, E. V, J. Japchen te
Waarden (bij Woerden).
Aangenomen: Naar Obergium (Gr.) Drs.
F. A. Nolle, cand. te Dordreoht.
BEROEPBAAR VERKLAARD
De classis Amsterdam der Geref. Kerken heeft
praeparatoir geëxamineerd en beroepbaar ver
klaard de heer T. Blum te Ams.erdam (Prinsen-
gradht 965De heer J. Blum zou gaarne des
Zondags de Kerken dienen en een ev. beroep in
overweging nemen.
BEGRAFENIS Ds. C. VAN SCHIE
Gistermiddag heeft ceder- groote belangstelling
van de kerkelijke en burgerlijke bevo'Jklng te
Maassluis de begrafenis plaats gehad van den op
42-jarigen leeftijd overleden Ds. C. van Schie, etm.
predikant der Geref. Kerk van Borsselen-
Driebergen,
In het sterfhuis werd door den wijkpredikamt een
korte rouwdienst geleid naar aanleiding van
enkele verzien uit 1 Thess. 6.
Qm 2 uur ze-te de groote stoet zich in bewe
ging. Als sJippendragers fungeerden 12 vrienden
van den overledene. Op de begraafplaats sprak
de wijfepredilkant de Apostolische Geloofsbelijde
nis uit waarna gezongen werd Ps. 27 7. Ds. H
van den Eiskaanp uit Hilversum, studievriend van
den overledene heeft hierna woorden van troost
en bemoediging tot de familie gesproken en ge
wezen op het zich aan Christus vastklemmende
geloof van den overledene, waardoor hij zooveel
arbeid heef: verricht.
Ouderling Bakker van Ellewoutsdijlk, sprekende
namens den Kerkeraad der Geref. Kerk van Bors-
selen-Driebergen getuigde van de groote dank
baarheid die er in de gemeente leefde dat God Ds.
van Schie als D. d. W. aan haar had gegeven
en vain de toefde en den ijver waarmede het amb
telijk werk werd verricht.
Namens de classis Goes 9prak Ds. Beukema
van Nieuwdorp.
Een broeder van Ds. van Sohie, de heer van
Schie uit Groessen, dankte namens de f ami toe voor
de bewezen eer en een ziwager, de heer Rh. Bijl
uit Maassluis verzocht te zingen Ps. 1456: De
Heer is recht in al Zijn weg en werk.
Hiermede was de plechtigheid beëindigd. Onder
de aanwezigen werden opgemerkt Ds. G. W. Ak
kerhuis, Ds. F. W. A. Bramer en Ds. Joh. H.
Rietberg uit Maassluis alsmede een afgevaardigde
van den Kerkeraad der Geref. Kerk van Hillegers-
berg-Terbregge.
DE VROUW OP DEN KANSEL
In ons blad van 19 Mei is vermeld het
optredien van Mej. L. van der Dussen in* een
godsdienstoefening der Ned. Herv. Kerk te
Egmond aan Zee. Onze correspondent toe
kende erbij aan, dat bij zijn weten dit de
eerste maal was. dat een vrouw optrad in
een Godsdienstoefening, van orthodoxe zij
de gehouden.
Een onzer lezeressen betwijfelt dit niet
maar zij ontkent wel dat genoemde Gods
diens tonderwijzeres vrijzinnig is. Integen
deel, Mej. v. d. Dussen is, zoo schrijft zii
ons, beslist orthodox. De vrijzinnige Ds
Roobol had haar gevraagd een preekbeurt
te vervullen met het oogmerk, (het ortho
doxe deel der gemeente te stichten.
DE SIONSKERK TE GRONINGEN
Naar de Ned. verneemt, zal de nieuwe
Ned. Hervormde Sionskerk aan den Korre-
weg te Groningen, Donderdag "28 Joini des
avonds te 8 uur, worden ingewijd.
CHINEESCHE GEMEENTE TE DJOKJA
In een van de vergaderingen van den
kerkeraad der Geref. Kerk van Djokja kwam
ter sprake de institueering van de Ghiinee-
sehe gemeente. Gehoord de rapporten be
sloot de kerkeraad over te gaan tot kerkin-
stiitueering. De kerkeraad zal bestaan uit 3
ouderlingen en 2 diakenen. Deze nieuwe
ambtsdragers zullen worden bevestigd op
een "Zondagavond waarop in de Holi. kerk
geen dienst gehouden zal worden, teneinde
allen in de gelegenheid te stellen de plech
tigheid mee te maken.
>De kerkeraad zal voorts overgaan tot de
vorming van een commissie voor jeugddien
sten voor de Euiropeesche jeugd, gezien de
groote belangstelling voor de diensten voor
de Javaansohe en Chineesche jeugd.
ZENDING EN PHILANTHROPIE
E. H. WEISS f
Op 65-jarigen leeftijd is te Zeist overleden de
heer E. H. Weiss, een der bekendste medewerkers
van het Zedister Zendingsgenootschap. De heer
Weiss was uit Engeland geboortig en as 1 Juto 1913
in dienst der Zeis ter Zending gekomen. Pas sedert
1 April j.l. had de heer Weiss zijn emeritaat ge-
dat zijn de voortreffelijke
eigenschappen van
KERK EN ZENDING
De Synode der Presbyteriaansche Kerk
in de Vereenigde Staten, thans tie Cieve
lamd bijeenkomende, houdt de gemoederen
sterk in spanning. De strijd immers in deze
kerk tusschen liberalen en fundamentalis
ten, vrijzinnigen en orthodoxen, neem
steeds in diepte en felheid toe. Er zijn
thans belangrijke geschilpunten over welke
een synodale beslising moet vallen. Het
voornaamste punt betreft de Zending. Te
genover het officieele Zendingsbestuur, dat
ook vrijzinnigen uitzond, werd een ortho
dox Zendingsgenootschap opgericht. Doch,
daar de Zending van de kerk zelve uitgaan
droegen de anderen dit niet zonder meer
De secretaris dei' synode, Dr Mudge, maak-
geruchit door de classes der kerk aan te
raden geen candidaten toe te laten tot het
predikantsambt, tenzij zij verklaren de of
ficieele Zending der kerk te zuilen steunen
N. G. Z. V. G.
Het Ned. Genootschap tot Zedelijke Verbete
ring der Gevangenen zal od Donderdag 21 Juni
a.s., te 'har.lf elf, zijn jaarlijksdhe algraneene verga
dering houden, in hotel „l'Europe" te Amsterdam,
Mr. S. J. M. van Geuins. procureur-generaal bij
het Gerechtshof te Amsterdam, zal des middags te
half drie een voordracht 'houden over het boek van
Fucihs „Achter de tralies".
GIETEN EN LEGATEN
De Geref. Kerk van W o e r d e n heeft een
legaat, groot f 1000.—, ontvangen van wijlen Mej.
Hoof land.
Schoolnieuws.
VRIJE UNIVERSITEIT
De jaarvergadering der Ver. voor H-ooger On
derwijs op Geref. grondslag 'zal, gelijk wij onlangs
bericht hebben, Donderdag 5 Juli a.s. te 's-Her-
togenbosch in „Casino',' worden gehouden. Daags
te voren zal de gebruikelijke Wetenschappelijke
Samenkomisü püaats hebben, des avondis gevolgd
door een bidstond in de Geref. Kerk, aanvangende
half acht en waarin die pastor loci Ds. D. de Wit
t voor te gaan, waarna een Ontaoetingssa-
ómst in „Casino" dezen vooravond zal be
sluiten. De Jaarvergadering begint te 10J^ uur
voormiddag. Als bijzondere ai tractie is in het pro
gramma opgenomen de 'bezichtiging van de St.
Janskerk onder de deskundige leiding van den
Bosschen Burgermeester, cnmóddelijk na afJoop
dier Jaarvergadering..
'Het programma, bij den Administrateur ver-
Ijgbaar, vermeldt een aantal aanbevolen hotels.
Ook is het mogelijk aan een beperkt getal bezoe
kers logies bij particulieren te verschaffen. Daar
toe -wende men zich tot 25 Juni tot de Regelings-
Commüssie (secretaris: H. G. van Doorn, Citadel
laan 11. 's-Hertogenbcisch).
Prof. Dr. H. HACKMANN
Prof. Dr. H. Hackmann, hoogleeraar in de
theologie aan dez Universiteit'van Amsterdam, dia
wegens het bereiken van den 70-jairigen leeftijd
eervol on'slag hóeft verkregen.-, heeft Dirisdag
officieel afscheid genomen van de Universiteit.
Prof. Mr. H. R. HOETINK
Tot hoogleeraar in het Romeinsche recht en
zijne geschiedenis en de burgerlijke rechtsvordering
aan de Gem. Universiteit van Am-sterdam is
benoemd prof. mr. H. R. Hoetink, hoogleeraar aan
Prof. Hoetink is 34 jaar oud en 10 jaar geleden
benoemd bij de Nederland sclhe Spoorwegen, afdee-
Ë-ng terief en reclame. In Maart 1929 promoveer
de hij te Leiden, op een proefschrift getiteld:
Risico bij koop (oum laude). In 1929 vertrok hij
naar Indië, als hoogleeraar aan de reahtshooge-
school te Batavia.
INTERN. CONGRES TECHN. MECHANICA
Op 'het Intern. Congres voor technische mecha-
ca, dat van 3—9 Juli 1934 te Cambridge wordt
gehouden zullen de -hoogleeraren prof. dr. ir. C. B.
Biezeno en prof. dr. J. H. Burgers de Technische
Hoogesdhool vertegenwoordigen.
Quaker
HAVERMOUT
BLIJVEN
GELDIG
K, HARTS f
Te Leeuwarden is op 68-jarigen leeftijd over
leden de heer K. Harts, oud-directeur der Rijks
kweekschool aldaar. Hij heeft de onderwijzer s-
1 ter stede 32 jaar gediend.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Tot tijdelijk kweekeling met akte aan de Chr.
School te Heerjansdam de heer H. Groe-
nefld'ijk uit Rotterdam."
Tot Wjdel. onderwijze/- aan de Ghr. School te
Ane (O.): de heer H. Stegeman aldaar.
CHR. BEWAARSCHOOLONDERWIJS
Te Hoek van Holland is een vereeniging
voor Ghr. Bewaarschool-onderwijs opgericht
Reeds werden toezeggingen gedaan voor
50 kind-eren.
EXAMENS
ACADEMISCHE EXAMENS.
TECHNISCHE HOOGESCHUOE TB DELFT
Gesl.: Mijningenieur: cand.ex., de heerep J. J.
Auig-usteijn (TTvet lof); H. Baggelaar, F J. Der-
mout J. W. Fenmell, G. J. Goekoop, R. H. vanl
Ni erop, W. van Noord, N. van der SI een. P. A.
Snijders en J, W. Zurfiaar; ingen.ex., de 'heeren
T. L J, Virouigidie en J. J. J. Wiechen.
ScheepsJbouwk. Ing.: Ing.ex., A. J. Marx te
riohs, M. J. VroJljk. A. van
Manen, en do heeren J. Auer (cum laude), W.
Dijk (cum lau-de), J. B. A. Tooienaar, G. J. Ren-
nesi A. E. Denekaonp J. H. Blnnerts, G. M. vain
Helliemoindt, J. Wo-utera, H. A. W. Bom berger, Th.
G. J. Horbaeh, M. A. Lorrté. H. Wagenaar. A.
Naerc-bout en J. H. vam Dorp.
Rechten.' doet. ex., de heeren C. G. Immdmk en
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Gesl.:
Wis- en Natuurkunde (hoofdvak a-rtsenijbereid-
kuaide)doet. ex., mej, M. E. Plaatze.r v. d. Suil-
Geneaskundei oamd-ex., mej E, M. H.
ten beek, en de heeren J. G. Hol L. M. J. Bon-
ga erts, D. Sohotainus, J. C. Burg, H. E. Boeke
H. Doele-man en J. H. Lamberts.
H. H. Gaa-ikema.
Geneeskunde: a.rtsex. de heeren A. de Froe en
F, J. G. M. van Spaandonk; arts-ex. Ie ged-, mej
M. C. van Noordaa en J. K. Hul jein ga,
R.-K. UNIVERSITEIT TE NIJMEGEN. Gssl.:
Reohten: cand.ex., de heer L. W. W. Mioller te
uwarden, P, v. d. Schaaf te Best-
i J. Goslinga te Wierum.
DEN HAAG. (Chr. Kweekschool Galvanistr.).
Nutt. Handwerken. Geel. Lena F. Feenatra, Lucie
Kluim, Aagje Kranendonk, Adriana E. Boel.sums,
Su/zc Dorma.ir, Wllhelmima M. Koeslag. Krijpa
C. Th. Peeren, Maria P. VaJirmeyer, Jaooba E.
de Vries, Jac-oba S. Arntzenlus, Ottlla T. Allmk
en Jacoba Zuurmond. Afgewezen geen.
DEN HELDER. (Bijz.
kschool), Gesl.
handenarbeid de hee-ren I. P. ClowtLng, A.
Heyblok, A. Horsten P. G. Jense,, P. de Jong, H.
Klljain, G. Lauidimam, G. v. d. Leek, 'A. IJsk-a. Af-
Nu'tt. Handwerken. Geel. I-C. P. Kllmp, J. M,
van Wolferen., J. M. Brieee W. A. van- Dalen,
UTRECHT. (Ghr. Kweekschool Rehoboth.)
Tweede groep. Gesil.: W. R. Otte en G. J. Pels;
benden te Woerden; W. J. H. Putters, J. A. vaH
Ruller en A .Krom, allen te Utrecht; en R. Rijk
sen, te Zeist. Afgewezen geen.
Eerste groep. Geëx. 7 oand. Gas-1. de dames -S;
Berkenboseli te Loenen a. d. Vecht, J. Hu.isma^i
te Vianen H .P. Kelder te De Bilt. A. J. Beljer
te Amerongen, B. Dorresiteyn, "W. L. G. Kramer
en S. vam Luypen te Utrecht.
DOKKUM- (Ohr. Kweekschool). Gesl. de hee
ren IJ. Mulder, Garijp; J, Nijesen, Dokkuim;
Offntogai- J&auJjwwÖk;. B. Plantingi.Eé; tf.
Rulfsóh Ee; Hi v. d. Scheer; Drachten.
LEIDEN. (Oh-r. Kwee-ksohooij. Bij de op 0
EXAMENS-BE WAARSCHOOLONDERWIJS
Geslaagd voor het theor. ged. ex. hoofdakte
dor Vereen, van Ohr. Bewaarech.ond.essen in N(j
derlan-d, de dames: P. C. Hukk'ensiwagen, Den
Haag; A. C. Metzedaar, C. M. Sohieibaan en K. if.
La Riviere, Rotterdam; N. M. M. Weasels, Goes;
en J. vam Wuijekihuljzen, Wolphaartad-ljk.
EXAMENS-LICH. OEFENING M. O.
DEN HAAG. Geel. voor dipl. A. Gemeenteadmi
ntetratie: A. J. M. van Helvoo-rt te Boeket; H.
A. E. G. Herken te Maastricht; J. J. C. -Herokeh
rath te Appel lorn; J. van Herel te Steenbengen;
J. v. d. Heuvel te Groningen; K. W. v. d. Heuvel
te Alibiaas.emda.rn; J. P. M. Hoeveuaars to Utrechrt-
H. Th. Hofstede te Wiinterswljk; H. Hogetoo.ro
te Beems-ter; P. Hoogcruboom te Oud-Beijariiandi;
L. J. N. Hoogorheits te Tiel; J. Huizing te Win
de rv ank la. Hulstkamp, Utrecht; J. d'e Joaig,
Haarlem; E. C. J. M. v. Kem-enade, Tilburg; L
C. M. Kerst ens, Wam, elC. M. L. Klei-kers, HearT
len: Ba Ma Kloeke, Soestdiijk; W. M. J. Klop'r
pers, Sohiledam; W. Kluvens, Bórculo; J. Klijn-
srnia Oosterzee; A. Koops, Assen; H. ICoops, Bej
len; P. Kro-m, Zaandam; A. J. de Krom, Breda;
F. J. J. v. d. Kroon, EindhovenF. K. M. Kruae;
Huishoudgeld
verdwenen.
Muizen zijn de -schrik van de huisvrouw, een
voortdurende bron van- schade en ergernis. Ze
rooven levensmiddelen en besmetten het voedsel,
waarmee ze in aanraking komen De Heer A. te K.
doodde met één doosje „Rodent" van 90 cent niet
minder dan 113 muizen. Rodent heeft Inderdaad
een bijzondere aantrekkingskracht en een fatale
uitwerking op muizen én ratten. Waarom zoüdt
U dus nog langer last van muizen hebben? Een
doos Roderrt van 50 et -of een dubbele doos -
90 ct. zal U tientallen guldens besparen. Imp.:
-Fa. B. Meindersma - Den Haag. B50
Alkmaar; M. De Laat, Haamsteeg'; W. De Laat,
Haar lemA. Lab am, Tho-ler»; F. W. B. Lanoec,
Oss; J. L. A. J. Lancee, Den Haag; A. T. L. v, d.
Lamd, Enkhui'zen; J, H. J. Leetera, Den Bosch;
A. U A. Linde.!-®, Dim tel oordE. J .M. Maas,
Overschie; H. J. M. Kwaak, Te:
Gesl. voor dipl. B
burg1 "I Sp
in: G. J.
:nH. K-ostor,Vw-
se, Heemst-CideH. ter
EXAMENS-MACHINIST
AAG. Gesl. voor theor. ged. vain dipl.
Chin A Paw en J. van Luntemen, bei-
erdam en J. Ke-ra te Utrecht.
DE NIEUWE POLITIEVERORDENING
Gisteren heeft de Raad behandeld de her
ziening: van de Algemeene P-olitieverordening.
Destijds hebben wij onze lezers over de voor
gestelde wijzigingen uitvoerig ingelicht, zoo
dat wij thans met een korte toelichting kun
nen volstaan.
Voor een deel beoogen de nieuwe artikelen
den burgemeester grootere bevoegdheden te
laten ten opzichte van het uitsteken van vlag
gen, het houden van optochten en meer maat
regelen in het belang der openbare orde. Mèt
het plak- en kalkverbod luiden deze bepalin
gen
een nieuwe koers
in overeenkomstig de polsslag van dezen tijd.
Talrjjk zijn verder de aanvullingen met betrek
king tot het verkeer, terwijl uitteraard (nu de
laatste generale herziening van 1923 dateert)
onderscheiden wijzigingen en aanvullingen op
allerlei gebied noodig zijn gebleken.
De discussie concentreerde zich voornamelijk
om -de1 politieke veranderingen, waarbij
ten zeerste frappeerde.
Het plakken en kalken, dat voorheen tot
dierbaarste rechten der „arbeidersklasse" werd
vèrheven, is met welwillende medewerking
de sociaal-democraten voortaan verboden; met
de optochten ging het even kalm toe, en tegen
het vlaggenverbod werd zeer tam eeriir?'
positie gevoerd en stemden de roode heeren
schuchter tegen. De communisten hebben de
„proletarische eer" gered.
Enkele belangrijke zaken mogen hier worden
gereleveerd.
Uit het Sociale Leven.
Geen overeenstemming bereikt.
In de vergadering van de Contactcommissie
is geen overeenstemming verkregen oVer'het
voonstel van de werkgevers om de loonen per
1 Juli met 10 pCt. te verlagen. Nadat de ver
tegenwoordigers der vakorganisaties hun af
wijzend standpunt hadden medegedeeld, stel
den de directies der mijnen voor, de loonsver
laging in twee etappes te doen ingaan, ei
de eerste van 5% op 1 Juli a.s. Ook dit werd
door de vakbond-vertegenwoordigers afgewe
zen. Zij meenden een dergelijk voorstel niet
aan hun leden ter aanvaarding te kunnen ad-
viseeren. Ü'-en voorstel der vakorganisaties
de loonsverlaging minstens op te schorten,
werd, nadat de werkgevers hierover onderling
vergaderd hadden, door deze afgewezen. Zoo
wel de werkgevers- als de werknemersorgani
satie stelden zich beschikbaar voor verdere
onderhandelingen.
DREIGEND CONFLICT VOORKOMEN
De directie van Bruynzeel's Deurenfabriek
te Zaandam heeft zich bereid verklaard de
bestaande collectieve arbeidsovereenkomst voor
den duur van een jaar te verlengen. De
.lijkheden, die aan de deurenfabriek dreigden
met de regeling van de arbeidsvoorwaarden,
-?'n hiermede uit den weg geruimd. De arbei
den; hadden een ultimatum gesteld en staking
VRIJDAG 15 JUNI
HUIZEN 1875 M.
KRO.
8.00—9.15 Morgenccnicert.
-:iek.
'oor fabrie-
11,0011.30 Gramofoonmuzlek.
11.3012.00 Halfuurtje voor zieken en
ouden van dagen.
12.00—12.15 n.m. Politieberichten.
12.15—2.00 n.jn. Lunohschotd van gramo-
foonplaten.
.2.00—3.00 am. Pianorecital door Dora van
Kuyik.
3.003.30 n.m. Gramofoonmiuziek.
3 303.45 n.m. Dameskoortje, bestaande uit
leerlingen van Elise de Haas. A. d, vleugel:
E. Wouthuysen.
3.45—4.00 n.m. Gramofoonmuziek.
4.00—4.15 n.m. Verzorging zender.
4.15—4.30 n.m. Zang- en pianorecital door
Jos Moerdijk en Marie-Jeanne Moerdijk—
v. d. Swakn.
4.304.45 n.m. Het Dameskoartje o.l.v.
Elise de Haas.
4.45—5.00 n.m. Vervolg van het zang- en
5.00—5.20 n.m. J. W. F. Rens: „Grasvelden
en hoe ze zoo mooi groen te krijgen en te
'houden".
5.20-7.00 n.m. De KRO-boys oJ.v. Piet
Lusteahouwer.
7.00—7.15 n.m. Politieberichten.
7.15—7.35 nm. „Beleggingen" door Mr. Ir.
Jac. F. A. Derks.
7.357.45 n.m. Gramofoonmuziek.
7.458.15 n.m. Zomeravcndconcert op het
carillon van het Koninklijk Paleis te Am
sterdam door J. Vincent.
8.158.30 nm. P.T.T.-Jcwartiertje door L.
J. A. H. Lammers. „Hoe antwoord ik?".
8.30—8.35 n.m. Vaz Dias.
8.35—10.50 n.m. „Hans en Grietje". Sprook
jesopera in twee bedrijven.
10.5010.55 n.m. Vaz Dias.
10.5512.00 Gramofoonmuziek
rttVFRSUM 301.5 M.
V.A.R.A.
8.00 Gramofoonmuziek
v/.P.R.O.
10.00 Morgenwijding.
V.A.R.A.
10.15 Adolf Bouwmeester draagt voor.
10.30 Orgelspel deor Cor Sleyn.
11.00 Democratie en Dictatuur. „Psycholo
gie van dlemocratie, autocratie en dictatuur".
Lezing van Dr. H. B. Wiardd Beekman.
(Herhaling der lezing van 10 Juni. Eigen
gramofoon opname
11.20 Gramofoonm uriek
11.45 Vrooldjke gramofoonplaatjes.
-■ 12.00 Sluiting.
A.V.R.O.
12.01 12.30 nm. Gramofoonmuziek.
12 30—2.30 n.m. Lunchconcert door Kovacs
La jos en zijn orkest.
2.30—3.00 nm. Knipcursus 'kinderideeding
door mevr. Ida de Leeuw—van Rees. 20e
V.A.R.A.
4.00 n.m. Orgelspel door Johan Jong.
4.30 n.m. Na schooltijd. RoËen Numan ver-
5.00 nm. VARA-orkest o.l.v, Hugo de
Groot.
5.45 nm. „De kermisdag". Een fragment
uit „Palliter" van Felix Timmermans, voor
te dragen door Jan Lemacre.
6.03 n.m. Oude en jonge herinneringen aan
het witte doek, te spelen door De Fliere
fluiters o.l.v. Jan van der Horst, mm.v. F.
Wale, refreinzang.
6.30 n.m. Cor Sleyn, accordeon en Johan
Jong, piano.
6.45 nm .„De VARA roept!". Zomerfeest
lied.
648 nm. VAR A-orkest oJ.v. Hugo de
Groot.
7.30 n.m. Democratie en dictatuur^ ,.De ge
schiedenis der democratie tot 1800". Lezing
door A. W. IJzerman.
7.50 n.m. „De VARA hoog". Zcoerfecst-
lied.
V.P.R.G.
Week uitzending.
8.01 nm. Lezing. Onderwerp: Witrnarsum
in het licht der kerkgeschiedenfe. Spreker;
Ds. W. Golterman.
-± 9.00 n.m. (In de pauze van bet Kurhaus-
ccocert) Cursus: Spreker: Prof. R. Casimir.
lste voordracht. Na afloop van het Kur-
hausconcert: Persberichten van het Vrijz.
Godsd. Persbureau en Vaz Dias.
10.15 nm. Cursus. Droom en Geloof. 3e
voordracht: Blaise Pascal. Spreker: Dr. N.
Westendorp Boerma
10.45 nm. Gramofoonmuziek.
VJV.R.A,
11.00 nm. Muzikaal allerlei.
11.30 n.m. Jazz-muziek (gram.platen).
1-2.00 Sluiting.
BUITENLAND
12.50 nm. Daventry 1500 M.: T.T,-race.
8.20 nm. „Sandy Po-Well's road show";
VTOolijk programma.
830 nm. Parijs (Poste Parisien) 328.2 M.:
Russiche muziek o.l.v. Theodore Mathieu.
832 n.m. Warschau 1411 M.: Symphonie-
concert. (Beethoven; Saint-Saëns en Pade-
rewski)
8.50 nm. Straatsburg 349.2 M.: Kwartetten
van Mendelssohn en Franck.
9.30 n.m. Frankfort 251 M.: Debussy-con-
9.35 n.m. London Reg. 342.1 M.: „Quartet"*
een luisterspel.
10.40 n<n .Hamburg 331.9 M.: Concert.
Bach, Beethoven, Brahms, Bruckner).
10.40 n.m. Weenen 506.8 M.s Concert, met
den pianist Walter Frey.
MARCONI EEREDOCTOR
Ter gelegenheid van zijn 60sien verjaardag
ontving markies Marconi talrijke huldeblijken.
De universiteit van Bcüogna heeft den radio-
pionier het eeredoctoraat aangeboden. Van de
officieele plechtigheid daaraan verbonden zal
een radio-uitzending plaats vinden.
LATIJN ALS VOERTAAL IN DEN INTER
NATIONALEN OMROEP
Naar voorbeeld van den omroep van het
Vaticaan, die het Latijn aAs voertaal bezigt,
gaan den laatsten tijd in Italië e enige stemmen
op, dk in den internationalen omroep algemeen
door te voeren. Als argument voert men aan,
dat een doode taal vrij van politieken bijsmaak
CLANDESTIENE AETHER-OOREN
In den loop .yan het vqrtge jaar werdep in
Denemarken, dat, zooals men weet, van alle
Janden der wereld in verhouding het groptsöe
aantal luisteraars heeft, döor de politie niet
minder dan 4000 clandestine luisteraars'betrapt.
65.000 Kronen vielen h.erdoor aan de Deenschc
schatkist toe.
fljf.
EN,DE GESCHENKENBONS BLIJVEN GEHANDHAAFD
Eenige bijzonderheden uit zijn
merkwaardig leven
Door H. A. Kooistra
V (Slot)
En verder: „Daar sommige gedeelten van
het gebouw reeds den juisten vorm hebben
verkregen, koesteren wij de noop, dat de
Iloere, de barmhartige God, alle zorgen
op zich zal nemen en al onze plannen en
wenschen door Zijn genade wil doen
gedijen."
Dat ook de inwijding van het eerste ge
bouw op waardige wijze heeft olaats ge
vonden, behoef ik na het bovenstaande, niet
nadrukkelijk te vermelden. De dienst daar
aan verbonden droeg een uiterst gewijd
karakter en met het zingen van het Te
Deum, werd besloten.
Zou men deze gebeurtenis de kroon op
het werk der Vereeniging kunnen noemen,
dan echter pas begint de arbeid voor Lühe
in Neuenbettelsau.
Voor mij ligt het laatste jaarverslag van
de Diaconessenanstalt Neuenbettelsau- Ter
nadere kenschetsing zal ik er iets uit óver
nemen.
Allereerst telt de Inrichting 1200 Diaco
nessen, waarvan 1007 zijn ingezegend. Raad
pleegt men verder de statistiek- dan blijkt
Het heeft geen zin, elk van deze arbeids
velden te noemen, daar de werkzaamheden
van de Diaconesons hier te lande w<d
bekend zijn i anderen maken daarop zeer
zeker geen minder gunstige indruk.
Op allerlei terrein van zorg voor hef
zwakke en hulpbehoevende, verpleging van
het zieke, opvoeding van het minder flinke
kind, enz., treft men ook de Diacones aan.
Wie zal zeggen, welk een zegen er uitga.;'
van de gemeante-Oiarones?
De stichter van dit thans invlopdrijto:-
Protestantsche Centrum te Neubettelsau
heeft den opbloei van zijn werk zelf slechts
ten deele kunnen aanschouwen. Zelf heeft
hii erkend, dat zijn verblijf aldaar, hoe twij
felachtig hij aanvankelijk daartegenover
heeft gestaan, tot zegen is geweest, en roem
de hij het eenvoudige dorpje als voor den
begonnen arbeid bijzonder geschikt.
Voor doeleinden- als wij in Bettelsau na
streven, past geen omstandigheid en geen
plaats beter dan deze hier is, daar de
wereld hier 'niets biedt dat af kan leiden;
hier komt de uitnoodiging tot ons voor
bijeenkomsten; tot innige stilte en berusting;
tot lecren en opmerken en tot het ontvangen
van onzichtbare goederen. Löhe was een
interessante persoonlijkheid en dit valt
duidelijk waar te nemen. Die machtige kon
die aan een ieder, die hem ontmoette, op
viel het hooge voorhoofd; de mond waar
om zich trekken van beslistheid plooien;
met machtige baritonstem begiftigd, ''at.
alles wat buitengewoon. Zijn groote licht
blauwe, naar schoonheid dorstende oogen,
die zoo verschillend hun blik konden rich
ten en doorborend staren- De edele trekken
die zijn gelaat sieren, spraken bovendien
van een innerlijke vrede, die soms hel
heimwee naar den hemel konden verkla
ren, schrijft Stahlin in zijn artikel in de
Real-encyclopaedie (dl XI.).
F.n in hetzelfde artikel lezen we: Löhe
behoort tot hen, die tot de geestelijk be-
teekenisvolle en veelzijdigste mannen der
19e eeuw hebben behoord. Zijn naam is mot
de geschiedenis van de Inwendige Zending
van onzen tijd- de geschiedenis der Barm
hartigheid in haar geheel, nauw verbonden.
In den meest feilen strijd, dien Löhe op
kerkelijk gebied te strijden had, gaf mon
toch dit schoone getuigenis van hemt „Hij
is een man wiens hart, onder het harde
pantser der Luthersche orthodoxie. Christe
lijk, ja, Apostolisch klopt?'
Löhe voerde hier een zeer moeilijke strijd
en stond daarbij zoo goed als geheel alleen-
Ook plaatste hij zich niet als zoo vaak ge
schiedt, aan de zijde van de minste weer
stand. En hij streed dien strijd op een hem
eigen wijze, met groote trouw, i'nnige liefde
en ongekende eerlijkheid.
Hij zag de fouten in zijn kerk, wees deze
aan- omdat hij de voortreffelijkheid van
zijn kerk, die hij toch zoo liefhad, ntet kon
en niet vermocht te veinzen. Hij schroomde
niet de leugen en de onwaarachtigheid aan
te wijzen. Hij wees op die fouten en op haar
onwaarachtigheid en langs dien weg. hoopte
hij de oogen daarvoor te openen, en daaiv
door verbetering te krijgen,
In zijn prediking kon hij soms bizondcj-
scherp en bitter zijn.
Eens zou hij gevraagd hebben; „Wat
brengt gij God als offer?" en hij antwoordde
daarop: „Gewoonlijk poeiert gij hem met
woorden af. Wannear gij onder den indruk
komt en geroerd wordt, dan geeft gij éér-
penning; wanneer ge U zelf overtreft twee
penningen; wanneer ge in 'nond verkeert,
dan belooft ge een paar kaarsen, en brengi
dan daarna een paar di'ngen zco dun ais
regenwormen."
Hij streed zij'.i strijd in en voor de kerk
niet minder waardig.
Irouwens, zijn zin voor vorm en schoon
heid, sloot elke minderwaardige en onver
antwoordelijke uitdrukking of gedachte uit
Maar eens toen Löhe den wensch te ken
'non gaf dat men bij het H- A. zou knielen
er. hij er van overtuigd was, dat enkelen
daaraan geen gevolg zouden geven, voegd*
hij aan zijn verzoek toe ,-dat het aan vla
gels geoorloofd was te blijven slaan."
Men heeft van hem gezegd, dal na Goethe
niemand een zoo volkomen Duitsch spra'
en schreef als Löhe, en de oude von BodeJ-
sci.wingh hield hem voor den grootsten klas
sieker van dien tijd.
Lölie heeft tot de meest veelzijdige per
soonliikheden va.n de vorige eeuw behoord
en alles waarover liii zich uitsprak. wa>>
klaar en helder doordacht, voor een ieder
ook zijn eenvoudige gemeenteleden, ver
staanbaar
Ziin rustige en evenwichtiee natuur be
waarde hem er voor, dat' het strijdbare i'
hem overheerschte.
Ook den strijd op het terrein der Inwen
dige .Zending streed hij geheel alleen. Voer
aljes wenschte hij dat de Lutbersche b
lijdenis, zooals hij die beleed, haar stem
pel op zijn werk zou drukken. Aan dier
wensch en aan die gedachte heeft hij altii''
vartBehouden. Dat geeft het alles wat hii
leed en i'o het leven riep- tot in alle bizon-
dorheden. een eicen karakter. Daarbij stond
vooral BeVeren, zijn Heinmt, hem teven
voor den geest; daarin wilde hii Inwendige
Zei ding drijven, cn daarvoor stichtte l)i'
'.Lin 1 ehuizen, voor zieken, voor zwakken
voor krankzinnigen, idioten- epileptici enz
PeL ik, zoo vraagt hij ergens: heb ik e>-
aan gedacht Wichern na te volgen, of
Fliedner? Het is nimmer in mij opgekomen
lik vereer deze mannen oprecht, bewonder
hen en de grootsche scheppingen, die hPt
hen gelukte in het leven te roepen, benijd
ik hen niet, noch ook heb ik ooit zoo iets
gewenseht of nagestreefd. God schenke het
hen duizendvoudig. Wat ik wilde evi nog
wil is niets anders dan het bewijs leveren,
dat tie Heere ook mijn, de Augsburgsche
Confessie toegedane Vaderland bijstaat en
nso arme Lutheranen überhaupt, dat wij
ons vaandel van de ongemengde Avondmaals
gemeenscha)), omhoog moeten houdpn.
Indien wij niet van de Roomsch-Katho-
lieke Zusters zullen worden overvleugeld en
wanneer wij met den op dit terrein zoo
rijk begaafden en gezegenden Fliedner niet.
kunnen meegaan, omdat zijn optreden een
unionistisch karakter draagt, zoo blijft,ons
niets over dan met al do kracht die in ons
is, eigen Inrichtingen in 't leven te roepen,
die wij noodig hebben voor het verzorgen
van onze geesteszieken, het verplegen van
onze zieken, het opleiden van onze onder
wijzeressen, pnz.
Hoewel ik reeds meer ruimte vorderde
dan ik mij aanvankelijk had voorgesteld,
mag ik toch niet nalaten, vooral in dit ver
band te wijzen op het bizonder mooie ge
schrift: -,Von der Barmherzigkeit". De grond
gedachte daarvan kan worden samengevat
in enkele woorden, zegt Schater: „In heel
de geschiedenis van het Koninkrijk Gods.
strijdt met de Goddelijke Gerechtigheid, de
Barmhartigheid. Wc zien daar hoe door heel
de geschiedenis naast den rooden draad der
Goddelijke gp.rochtigheid, de blauwe draad
van Zijn Barmhartigheid loopt, tot het
hoogtepunt van alle geschiede-nis op Gol
gotha waar Ibeide draden bijeenkomen en
zich tot een geheel verhinden."
Dat. Lühe voor het beoefenen der Barm
hartigheid in navolging van Fliedner,
de vrouw mobiliseerde, is voor zijn Heimat
van groote beteekenis geworden, en hot is
vooral daardoor dat zijn naam zal blijven
voortleven. l>c Inrichtingen te Neuenbe*
telsau. dragen, als ik reeds zeide^ een Behec'
eigen karakter cp zelfs do bekende Dr.
Schafer, de groote kenner van de In-
wendinge Zending, als geen ander, ried aan
vooral deze Inrichtingen te bezoeken.. Ilij
zeide: „Het allerinteressantste Diacnnessen-
huis is te Neuenbettelsau, leg u daar voor
anker zoo lang» ge kunt- Daar kan men vee!
bizonderheden kennen en leeren. Alleen het
valt niet te imiteeren, denn Sie sind
kein Löhel"
Schkfer had bizonder veel waardeering
voor Löhe, voor zijn werk en. voor zijn
persoon. Zelf was hij daar een aantal weken
geweest, had zijn werk van nabij leeren
zien en kennen; en daaraan is het ook te
danken, dat hij mast de groote waardeerit g
toch ook oog heeft voor Löhe's fouten!
Löhe's aanvankelijk plan een Vereeniging
te stichten voor "Vrouwelijke Diaconie voor
gcheel Beyeren, „waardoor hij het vuur en
de liefde voor hei werk der Barmhartighei t
hoopte te ontsteken", als hij schreef
mislukte vrijwel. Boven wees ik daarop
reeds. Zijn idealisme moest wijken voor de
werkelijkheid des levens. De Vereeniging
Kon slechs een theoretische leerschool zijn
en de vraag is gewettigd of Löhe zich uml
die simpele leerschool tot opleiding van de
diacones, niet in de psyche van d e vrouw
heeft vergist. Althans van d e vrouw van
di'en tijd! Van de trias: Hoofd, Hart en
Hand, was in dit geval voor het eerste iet",
te' dóen. Zeker, de omstandigheden waren
zeer ongunstig. Een aantal jonge vrouwen
mot idealisme bezield, onder te brenBen in
een kleine, ongerieflijke en aan alle. huise
lijkheid gespeende dorpsherberg, kan men
bezwaarlijk een „gelukkige greep" noemen.
Kende Löhe de vrouw zoo weinig?
Zelfs de meest voortreffelijke leidins
moest in dit geval wel te kort schieten. Op
zulke omstandigheden heeft liet meest
warme, cn bezielend idealisme, groote kans
te botsen- Löhe zag dit tijclig in cn wijzigde
zijn plan en ging over tot het stichten van
een Diaconessenhuis, waarvan op 13 Juni
den eersten steen werd gelegd, en welke
gebeurtenis ik boven reeds heb vermeld. Fn
pas toen schoot deze kleine plant voor
spoedig wortels, werd zij als een trotsche
eik in wiens takken velen rust en in wiens
schaduw velen troost vonden.
Behalve dat Löhe een Ziekenhuis stichtte,
richtte hij ook Tehuizen voor Idioten in. Tot
deze voelde hij zich bizonder aangetrokken
en hen wijdde hij al zijn liefde. Ook de
epileptici vinden er hun Tehuis, zoowel als
het gevallen meisje, en wat wij tegenwoor
dig Maatschappelijk Ongescliikten noemen.
Ook ontbrake/i de onderwijsinrichtingen
voor meisjes er evenmin.
heel ondermijnde. Nooit had hij zich rust,
of vacantie gegund, altijd had hit voor
anderen geleefd, zichzelf zelfs geen versua-
pering veroorloofd. Als er, toen hij nog een
jongen was, thuis feest was. bracht do altijd
nuchtere knaap, zijn schoolvriendjes mee,
om hen mede te doen genieten van alles
wat goed en lekker was, cn bracht daardoor
zijn moeder niet zelden in ongelegenheid-
j£oo bleef/hij zijn lieele leven. Hij arbciddo
niet zelden van 's morgens vijf uur tot diep
in den nacht
Tenslotte kon hij zijn werk niet meer
volledig vervullen cu genoot hij bijstand
van hulppredikers.
Enkele jaren later trof hem een lichte bo-
roerte, waarvan hij weer hei-stelde, maar
dit herhaalde zieh, cn zoo was het moge
lijk, „dat de herderstaf van den tJredikant
en de lieerscherstaf van den Leider dei-
In richtingen tot aan zijn dood in zijn handeu
bleven." Zelf heeft hij eens gezegd dat mi
zijn dood zijn tijd eerst zou komen, en dit
profetische woord is vervuld geworden.
Echter heeft hij tijdens zijn leven, nog veel
vrucht en ook veel zegen op zijn arbeid
mogen aanschouwen. God riep hem uit Zijn
wijnberg tot zich op 6L-jarigen leeftijd, maar
zijn werken volgen hem nog na. Löhe heeft
ook ons nog wel iets te zeggen, misschien
wel meer dan ooit. De warme liefde en
trouw voor zijn beginsel, zoowel als zijn
geheiligd Godsvertrouwen, doen weldadig
aan in een tijd, waarin alles spreekt van
rationaliseeren en verzakelijken- L-iat I.öhc
voor ons, en in onzen arbeid zijn het lich
tend voorbeeld, cn daarom wil ik besluiten
met een woord van hem, waarvan ik hoon
dat het door velen in toepassing mag worden
gebracht: „Laat de Barmhartige opvatting
van de dingen ons aller levensbeginsel zijn."
