rtidDb
WOENSDAG 13 JUNI 1934
DERDE BLAD PAG. o
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Hoogvliet, F. A. Nolle cand.
te Dordrecht. Te Amsterdam (hulppred. voor
den Duitschen dienst)., H. Fischer, cand. te Bo-
chum. Te Lage Vuursohe, J. v. Rootselaar te
Hagestein.
Aangenomen: Naar Sprang, W. Bousema,
cand. te Hoogkerk.
Bedank 1: Voor Langerak a. d. Lek. Kam
perveen e.a. Willige Langerak, oand. W. Bouse
ma te Hoogkerk.
GEREF. GEM.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Na ruim 6-jarige arbeid aldaar nam Zendag
avond j.l. de heer K. de Vries afscheid als
leeren.d ouderling in de Geref. Kerk van
Poortvliet. Hij sprak naar aanleiding van 1
Cor. 2 1—6. Na afloop richtte hij toespraken o.a.
tot kerkeraad, consulent, predikant der naburige
gemeende, gemeentebestuur en schoolbestuur. Op
hartelijke wijze werden deze toespraken beant
woord door den heer H. TJseldijk namens de ker
keraad; Dr. C. Veltenaar als consulent, Ds. C. A.
Vreugden'hil namens de zusterkerk Oud-Vosse-
meer; de heer D. Qronkers als burgemeester
heer J. Looyenga als hoofd der school. Toegezon
gen werd Ps. J21 :4 en 134:3. Uit al deze toe
spraken- bleek, dat de heer de Vries zich de ach
ting, waardeering en liefde van velen had weten
Zondagmorgen jJ. werd Ds. R. J. D. B
rekamp te Werkendam in de Ned. Herv.
Kerk In zijn ambelijke bediening bevestigd door
Ds. A. D. Meeter van Watergraafsmeer. Als tekst
had Ds. Meeter gekozen Math. 13 3b „Zie, een
zaaier ging uit om te zaaien".
Des middags volgde in rede door Ds. Beere-
kamp, die sprak over de woorden: „Want zonder
ml] kunt gij niets doen" (Joh. 15:5b).
Hierna volgden toespraken door ouderling Dam,
Ds. Dingstee van Almkerk namens den Ring ,.A!m-
kerk" en door Ds. de Leeuw van Sleeuwljk als
consulent der gemeente. Den nieuwen leeraar werd
toegezongen Ps. 20 1
Ds. R. K. DIJKSTERHUIS f
Te Gronngen is in 80-jarlgen ouderdom
leden Ds. R. K. Dijksterhuis, em. Ned. Herv. pre
dikant
Ds. J. VAN GIFFEN
A.s. Vrijdag mag Ds. J. v. Giffen, em. predi
kant te 's-Gravenihage het zeldzame feit herdenken
dat hij voor 55 jaar het predikambt in de Ned.
Herv. Kerk aanvaardde.
Ds. Jans van Giffen, die de neslor is van de
predikanten der Evangelische richting, werd 23
Oct. 1851 te Wijekei (Fr.) waar zijn vader pre
dikant was, geboren. Hij was aanvankelijk be
stemd voor den dienst der Ned. Posterijen, maar
wensohte de voetstappen van zijn vader te drukken
en zich eveneens voor te bereiden tol het predik
ambt. Daartoe bezocht hij het gymnasium te
Sneek, en zag kans in 4 Jaar tijds aan de Rijks
universiteit te Groningen,, zijn fcheol. studie te vol
brengen. Prof. Dr. Hofs ede de Groot Sr. gaf hem
privaatcolleges en daardoor werd zijn hart gewon
nen voor de Evang. richting. Candidaat geworden
voor het Prov. kerkbestuur van Grcn'ngen, aan
vaardde de jubilaris 15 Juni 1879 het predikambt
in zijn eerste gemeente te Noordihorn. In 1884 ver
trok Ds. v. Giffen naar Geesteren. In 1886 werd
het beroep aangenomen naar Blankenham, welke
standplaats in 1888 met Diever verwisseld werd.
Hier was Ds. v. Giffen scriba en quaestor van ring
en classicaal bestuur en sec. lid van..het Prov.
kerkbestuur van Dren'.he. In 1893 vertrok Ds. v.
Giffen naar. Heerenveen, waar .zijn grootvader1
eveneens predikant is geweest .ïri 1898 ging het
naar Zozum en in 1901 deed de jubilaris intrude te
Zutphen, waar hij ook predikant was van het
krankzinnigengesticht. In 1902 reeds nam hij een
beroep aan naar App'ngedam, waar Ds. v. Giffen
predikant was van de strafgevangenis voor vrou
wen. In 1904 deed de jubilaris in rede te Zuid-
horn en in 1908 deed hij te Goutum in zijn laatste
gemeente intrede, waar hij heeft'gearbeid tot 1926
toen hem na een diensttijd van 47 jaar eervol
emeritaat verleend werd. In tal van gemeenten
heeft de 82-jarige grijsaard in zijn emeritaatstijd
nog Zondags het Woord bediend.
Ds. J. ZWEEDIJK
Zondag heeft Ds. J. Zweedijk, em. Ned
Herv predikant te Oud-Vossemeer den dav
herdacht, waarop hij voor 40 jaar in zijn
ambt werd bevestigd. De jubilaris aanvaard
de in 1894 te Noordeloos het predikambt
Vandaar vertrok hij in 1897 naar FijnaaH
(Br.) waar hem in 1919 eervol emoritaa»
verleend werd.
DE KERKSTRIJD IN DUITSCHLAND.
Hitlerbeeltenlssen op het altaar.
De staatssecretaris van den Duitschen
Rijkskanselier Adolf Hitler heeft aan den
secretaris van de Belijdenis-synode te Ber-
lijn-Brandenburg ds. Jacobi gemeld, dat do
rijkskanselier kennis genomen had van do
klacht van rle zij-de van voormelde synode
dat zijn beeltenis hier en daar in Luther-
sche kerkien op het altaar geplaatst werd,
dat „de rijkskanselier dergelijke dingen op
de meest besliste wijze afkeurt en verordend
heeft, dat herhaling van zoodanige voor
vallen belet wordt."
Merkwaardig is bij dit antwoord van den
Rijkskanselier, dat-de Rijkskerkregeering
op de klacht van Ds Jacobi een scherp ge
steld dementi publiceerde, uit hetwelk nieu-
Prof. Haitjema
CONFERENTIE „KERK
HERSTEL"
OP KASTEEL HEMMEN
Voor deze conferentie was er dit jaar
wel bijzondere belangstelling. S0 deelne
mers vonden onderdak op hot kasteel,
maar (Verschillende deelnemers moesten
nog worden afgewezen.
Na de ontvangst der gasten werd ge
opend met het zingen van Psalm 25:2,
waarna de voorzitter, Prof. Haitjema, een
gedeelte voorlas uit Matthcus 16 en voor
ging in gobed.
Hij heet de gasten welkom, in het hijizon-
der diegenen onder hen, die lid zijn van
dc vereeniging Kerkopbouw, terwijl het
hem van harte verheugt, dat Prof. Aalders
•bereid gevonden werd over het kerkelijk
raagstuk te spreken in de huidige om
standigheden. Prof. Haitjema neemt dan
het woord over het onderwerp: Kerkherstel
aohterwaai ts gericht?
Rede Prof. Haitjema
Na eenige inleidende opmerkingen over
de gevaarlijk-polemische formuleering van
zijn onderwerp, waardoor zoo licht oen
weinig opbouwende welk-st in theologische
aohermutsfitincon
geerte tot zelf
verantwoor
ding geprik
keld wordt, ver
iledigdc de spr
de volgende
acht stellingen
I. De nood
zakelijkheid
van een reor
ganisatie onzer
kerk mag niet
in eerste aan
leg worden toe
gelicht met
den geweldig
bewogen tijd,
die het West-
Europeesche
Christendom thans doorleeft maar moet voor
alles betuigd worden met een hartstochte
lijk beroep op Gods recht op de belijdenis
Zijns naams in onze kerk.
II. Het voornaamste motief tot reorgani-
satei eischt derhalve ook thans erkenning
van geestverwantschap met de oude, schijn
baar zoo bekende reorganisatie-beweging
der 19de eeuw, zonder dat die samenhang
met hot verleden evenwel het heden-
daagsch reorganisatiestreven „achterwaarts
gericht" doet worden.
III. Deze welbewuste aansluiting bij uit
da historie onzer kerk zoo bekende klach-
het kerkelijk niet belijden vai'
den naam des Heeren, is iets andere dan he4
„Weten veel achter zich te hebben" aar
traditie, confessie en liturgie, waarvan Ds
Noordmans en anderen telkens met voor
liefde spreken.
IV. Bewogenheid over het geweldige van
de tijd, waarin wij thans leven, geeft ons
geen recht tot loochening van het actueele
belang der richting-tegenstellingen die in
de Hervormde Kerk van th^ns ;zoo donkere
schaduwen werpen.
V. Het alarm-roepen tegen den Baiils
dienst van de ras- en bloedvereerders heef»
bij onze kerkorde-vragen heel gemakkelijk
als gevolg, dat men naar den schijn een
front maakt tegen het twintigste eeuwsche
heidendom-, en in de eigep: gelederen intus
schen de Baaisdienaars van het eenzijdige
spiritualisme en het idealisme als bontlge
nootch eert.
VI. Het reken-en met de verticale lijn van
„boven naar beneden" heeft niet alleen bc-
teekenis voor het persoonlijk geloofsleven,
doch bezit tegelijkertijd kerkrechterlijke
actualiteit omdat de geloofshouding in het
christendom wezenlijk betrokken is op de
kerkelijke prediking en sacraments-bedie
ning.
VII. De beginselen van actueele Kerkorde
kunnen en mogen derhalve niet door
worden afgelezen uit wat wij achter ons en
voor ons „in de zondige horizontale wer
kelijkheid" zien, maar moeten afgeleid blij
ven uit Schri't en Belijdenis.
VIII. De concrete toepassing van die be
ginselen eischt in onzen tijd een zeer scherp
zien van wat vlak voor ons en rondom ons
is; even stellig echter een nauwkeurig om
zien. van wat achter ons is, opdat wij, groo-
te fouten van het verleden vermijdende, uat
het kerkelijk moeras werkelijk bevrijd ra
ken.
In de open lucht werd over dit referaat
in een levendige discussie, waarhij zeer be
langrijke punten werden geraakt,, van ge
dachten gewisseld.
Des avonds sprak Prof. Dr W. J. Aalders
van Groningen, over het onderwerp'; Wat
nu?
Over deze rede hebben, wij gisteren
slag gegeven.
Op de vele hem gestelde vragen gaf Prof.
Aalders een duidelijk en principieel ant
woord. Enkele vragen aan het adres van
Kerkherstel werden door den voorzitter be-
VERGADERING VAN DINSDAG
Om half 10 worJt Dinsdagochtend de con
ferentie voortgezet. Ds. Berkel uit Apel
doorn leidt de morgenwijding, waarna het
woord wordt gegeven aan Ds Postrna
Ou.den-boseh voor zijn referaat over:
we moeilijkheden voortkwamen. De Rijk;
kanselier gaat thans echter op do klacht ii
desavoueert daarmee het dementi van do
Rijkskcikregeering en komt abn den wensoh
dei- Belijdienissynode op zeer besliste wijze
tegemoet
De kernvragen, die gisteren aan de orde
zijn gekomen, moeten nu bezinken. Vanmor
gen willen wij afdalen tot de practised
dingen.
De practisc-he arbeid voor kerkherstel-
hangt volkomen samen met het ka.rakter
van ons Verbond. Bij onzen practischen ar
beid blijven wij als leden van het Verbbno
reëel gevoelen onze gebondenheid 'aan; de
kerk. De kerk is op allerlei vragen van 'het
leven niet ingegaan. Op allerlei terreinen
van het leven is zij als kerk niet opge"-
treden.
In de geestelijke kentering van heden
wordt beseft, dat onze tijd arm is, alsi zij,
heeft een kerk, die zwijgt.
Kerkherstel is geboren uit een gevoel- van
ontroering en teleurstelling, waaruit zich
echter losmaakte het geloof, dat God het
werk Zijner handen niet laat varen.
In de weinige jaren van zijn bestaan heeft
het Verbond tot Kerkherstel een eigen ge
schiedenis gemaakt, waarbij het zijn ei-gén
karakter heeft bewaard.
Zijn oorspronkelijke breede basis bleef be-
houden, omdat men blijft gevoelen, dat éqn
behooren te zijn, die van Christus zijn.
'Kerkherstel heeft tot taak zichzelf over-
l»odig te maken. Tentbewoners moeten wij
zijn. Daarom zou het jammer wezen, wan
neer Kerkherstel zóó georganiseerd werd.
dat de beweging zou verstollen. Het tijdje-
lijk karakter moet bewaard blijven, opdat
Kerkherstel niet worde een „actie in per
manentie". Vernieuwing van de kerk is niet
onmiddellijk te venvachten. Maar we moe
ten bereid, zijn, het „moment" te zien en
aan te durven.
Voor de practische punten is belangrijk,
dat de mogelijkheid van gesprek met Kerk
opbouw altijd blijve. Laat ons toezien, dat
die mogelijkheid niet verloren gaat Hét
gesprek moet gaande blijven.
Een tweede practischc aangelegenheid is
het gesprek met de richtingen. Hierbij
dient als het belangrijkste, punt gezien te
worden, de erkenning van Christus den Hifi
land als Verlosser en Heer. Nog niet zoo
lang geleden scheen de kwestie .van de rich
tin-gen een uitgemaakte, een doodgelooperi
zaak. Nu is het anders geworden. Laten wij
in Kerkherstel leeren, elkanders verschillep
te verdragen.
Een dorde is het gesprek over het begin
sel. Veelal vond men daarover weinig bezin
ning. Beginselen werden gehuldigd, zonder
dat zij waren geestelijk bezit. Ook daarin
komt verandering. Onze tijd werkt daaraah
wel geweldig mee. Zoo werpt bijvoorbeeld
de kwestie der werklpozensteun^ allerl^
geestelijke vragen op. 'Eri wij gaan"meer en
meer ontdekken, dat er een groot terrein js
van braakliggend land, waar wij een taan
'hebben.
Verder zijn' er: het Réveil, Woodibrook,
Houseparty. Deze dingen leeren. tins, dat
wii ons getrouw te stellen hebben voor Got!
In het. leven van den predikant geschiedt
zoovoel op goed geluk. Dit geldt zoowel htjt
gebed, als de studie en het contact met dé
menschen. De meiischelijke omgang met el
kaar is onder pr-tyjikante» zoo noodig. jl
Wat dé taak v-fen den.predikant tfp zichzelf
aangaat, zegt.-spreker., dat hij-als.'„Herdei-
en Leeraar" inderdaad (niet alieen geïso
leerd op den kansel) het Woord heeft te
verkondigen. Verkondiging des Woords gei
schied-t ook als men zwijgt en verdragen
kan. Het geheclc zijn van den predikant,
zijn gaan door de gemeente, moet daarvan
getuigen.
De mogelijkheden tot kerkherstel worden
besprongen door moeilijkheden.
De tijd is voorbij, dat men hoog opzag
tegen den predikant. Thans wordt de pre
dikant zeer. vaak gezien als de man die
buiten het leven staat en zijn ambt als
verouderd instituut.
Met de volkstelling wordt heel wat gesold
Zonder af te doen aan de ernst der cijfers,
wil sprekor waarschuwen er zich niet dood
op te staren. Laat ons voor alles vasthou
den de verkondiging van het Evangelie en
de belijdenis van Christus in Zijn volheid.
Met de waarschuwing, clat men practiscïv
niets zal kannen doen, zonder het besé'
dat God met ons meegaat, eindigt spreke:
zijn referaat, dat met grootc aandacht werd
aangehoord.
Een uitvoerige nabespreking vond in df
open lucht plaats, waarin verschille'nde
punten nader werden belicht, o.a. weid
naar voren gebracht dat Kerkherstel als
Beweging dan toch een gerichte bèwe-
ging wil zijn, en dus als concrete grootheid
eenige organisatie niet aan ontberen.
De conferentie, die bijzonder geslaagd
mag heeten, werd door den voorzitter ge
sloten en door Dr Evcn'huis met gebed be
ëindigd,
DE GEREFORMEERDEN OP CURACAO
Naar wij vernemen is bij d-eputaten voor de
geestelijke belangen der militairen vanwege de
Gen. Synode der Geref. Kerken ingekomen het
eerste rapport van Ds. H. W. Kroeze, die I
Maart j.l. in opdracht van de Gen. Synode door
te Geref. Kerk van Den Haag-Wes: is uitgezon
den voor het werk onder de verstrooide Geref. op
Curacao.
Aan dit rapport ontlcenen we dat het echtpaar
Kroeze, cod-anks het onstuimig weer een voorspoe
dige réis' heeft gehad en 18 Maart aan boord een
korte kerkdiens. kon gehouden worden, door Ds
Kroeze geleid en bijgewoond door 16 personen,
wat gezien het ger.ng aantal Ho!!, passagiers zeer
'bevredigend ken worden genoemd.
Zondagmorgen 25 Maart arriveerden Ds. en
mevr. Kroeze in goeden welstand te Willemstad,
Curasao's haven-plaats. Aan den avond van dien
dag vond een begroetlngssamenkomst plaats, ge
organiseerd door den Geref. kr.ng op Curagao,
waarbij de heer H. Tiesma uiting gaf aan de dank
bare blijdschap van de Geref. op Curasao,
de overkomst van Ds, Kroeze.
Ds. Kroeze slaagde er In een uistekende woning
:te huren. 1 April j.l. kon voor het eerst worden
-gepreekt. De diensten werden voorlooplg gehouden
.n een gehuurd vereenlgingsgefcouw, waarin cok
Ds. J.. Gispen, van Groningen, tijdens zijn verblijf
ïn die West, het Woord bediende. De diensten
worden gehouden in den morgen om 10.15 uur i
's avonds om 8 uur en Ds. Kroeze heeft gezorj.
dat er ruime publicatie aan gegeven wordt. Zelfs
een R.K. blad neemt de preekbeur en op. Hoewel
bet aantal kerkgangers vrij stabiel blijft is het toch
bi vergel'ljk-ng met de Geref. die er wonen, zeer
gering. Daarbij moet gerekend, dat er ook nlet-
Geref. onder de predilcng komen, v.n. uit de krin
gen van de Marmiers en PoliLe-beambten.
Tweemaal moch. Ds. Kroeze reeds den H. Doop
bedienen en eenmaal een persoon tot het afleggen
van openbare belijdenis
Ds. Kroeze ontvangt van de autoriteiten welwil
lende medewerking en zij hebben hem op
logsschip overtocht aangebeden als hij naar Aruba
moet. Ds. Kroeze ontdek, op zijn bezoeken telkens
mensohen d.e van Geref. afkomst blijken te
en heeft nu al een lijst van 109 personen,
krachtens doc-p en belijdenis tot de Geref. Kerken
behooren. De meestcn van he
den teruggebracht.
Onder de mil» airen, met
niers, wacht Ds. Kroeze
Curagao niet geschikt is
middel van mil. tehuizen,
beid moeten worden verricht, terwijl Ds. Kroeze
oordeelt dat hij aan boord van de schepen even
eens geschikt arbeidsterrein heeft gevonden. Ook
beeft hij zijn aandacht gerichi op de mil. politie,
waarbij speciaal wordt gedacht aan het scheppen
van gelegenheid voor geregeld kerk
categorie.
Naar wij vernemen heeft zich een comité ge
vormd tot bevordering van de Zondagsrust op de
Visschersvloot. Dit comité heef: thans een circu
laire verspreid onder de visschers en voor hun
schepen wandcartons beschikbaar gesteld waarin
zij worden opgewekt alles, te doen wat in hun
vermogen is om de Zondagsrust en de Zondags
heiliging te bevorderen. Het comité dat zich voor
stel; nog meerdere actie te ontplooien, wordt ge
vormd door een twintigtal heeren w.o. 10 predi
kanten en 10 personen die allen een min of meer
vooraanstaande plaats innemen in den kring van
den Ned. Bond van Chr. Fabri-eks- en Transport
arbeiders. Het zijn de Ned. Herv. predikanten: Ds.
L. Boer te Schevenlngcn: Ds. W. M. A. Kalkman
te Katwijk aan Zee; Ds. A. Luteyn te Nijkerk
(voorheen te- Vlaard.'ngen); Ds. P. Bras te Kat
wijk aan Zee; de Geref. predikanten ds. G. W.
Akkerhuls te Maassluis; Ds. B. Bouma te Noord-
wijk aan Zee; Ds. J. G. Feenstra te Schevenl-ngen;
Ds,: H. J. Helda te Vlaardingen; Ds. H. Th. Ing-
wersen te Katwijk aan Zee en de Chr. Geref. pre-
djkarri, Ds. Joh, v. d. Vegt te Vlaardingen, bene
vens de heeren W. StrIJbis te Den Haag, voorzit
ter en; Spodstra te Den Haag, seer. Ivan hét
hoofdbestuur van den Ned, Bfend van Qir. Fa-
brieks- en Transportarbeiders: W. Clement te
Vlqardingen; D. de Jong te Katwijk aan Zee; A
Krijger te IJmuiden; D. v. d. Nie: te Noordwijk
aan Zee: C. v. d. Steen te Scheveningen: J. v. d.
Steen te den Haag; J. Verzijden te Maassluis en
C. v. d. Wiel te Noordwijk aan Zee.
{ïwk. Wijl
bearbeiding door
p;rsconil)ke
ZENDING EN PHILANTHROPE
Dr. SCHABERT IN ONS LAND
Naar wij vernemen hopen Dr. O. Schabert van
Riga en Rector E. Ste.'nwand van Derpat ons land
te bezoeken van 16—28 Juli in verband met de
vergaderingen der Innere Mission te Hemmen.
Bij die gelegenheid, zijn zij voornemens enkele
spreekbeurten te vervullen o.a. Dinsdag 17 Juli
te Amsterdam en Vrijdag 20 Juli te Rotterdam.
Wie een samenkomst wenscht te organ:sieren, ge
lieve zich te wenden tot Dr. F. J. Krop, Herv
Predikant. Wïflebrorduspleui 19. Rotterdam, die
de touraée samenstel: in verband met den Cen
traal Bond voor Inwendige Zending.
KINDERZORG „HUIZE VOORDORP"
Dezer dagen heeft de Vereeniging „Kin-
derzorg" in haar gebouw „Nieuw Voor
dorp" te Voorschoten haar algemeenc ver
gadering onder leiding van den voorzitter,
den heer J. R. Snoeck Henckmans, gehou
den.
In het jaarverslag werd herinnerd aan
het 30-jarig bestaan der vereeniging en aan
de oprichting van „Kinderzorg" op 2 Nov.
1903. In 190Ö werd het eerste gebouw m
gebruik genomen 27 Mei 1909 werd het
nieuwe gebouw „Nieuw Voordorp" ingewijd.
Gedurende 30 jaren is de arbeid voor
kinderbescherming en kinderzorg verricht
Begin 1934 werd het 1000ste kind aan „Kin
derzorg" toevertrouwd.
"i afloop van de vergadering is dp eerste
DONDERDAG 14 JUNI
HUIZEN 1875 M-
K.R.O.
8.00—9.15 Morgenooncert.
11.00— 11.30 Gramofocnmuziek.
11.30—12.00 Godsd.enstig halfuurtje door
Pastoor L. H. Perquin.
12.01-12.15 n.m. Politieberichten.
12.15—2.00 run. Lunchconcert.
NED CHR RADIO VEREENIGING
10.0010.15 Gramofoonmuriek.
10.15—10.45 n.m. Morgendiens:, door Ds.
C. F. Westermann.
10.45—11.00 Leger des Hells-kwar tiert Je.
2.003.00 n.m. Cursus fraaie handwerken.
3.00—3.30 n.m. Vrouwenhalfuurtje. „Lees
zaalervaringen", door mej. A. Kruyswijk.
3.30— 3.45 n.m. Gramofoonmuziek. Richard
Tauber, tenor.
3.45—4.00 n.m. Verzorging zender.
00—5.00 nzn. Bijbellezing door Ds. L.
Nieuwpoort.
5.00—5.30 njn, Cursus handenarbeid voor
onze jeugd door H. J. Ster.voort. „Een om
slag voor den Omroepg'.ds".
5.30—6.00 njn. „Beroemde zangers en zan
geessen". (Gr .platen).
6.00—6.45 n.m. Viool-recital dcor mej. Han-
ny Scheffeiaar Klots. A .d. vleugel: mej.
Emmy van Eden.
6.45—7.00 n.m C.N.V.-kwartiertje. Spre
ker: A. Stapelkamp.
7.00—±7.15 n.m. Politieberichten en pers
berichten van het Ned. Chr. Persbureau.
±7.15—7.30 n.m. Gramofoonmuziek, of
„Een greep uit het dagelijksch gebeuren".
7.30—8.00 n.m. Weekoverzicht: „Wat er
op de wereld gebeurt", door Corn. A. Crayé
8.00—8.30 n.m. Christelijk Fanfarecorps
„Soli Deo Gloria", te Delft, o.l.v. J. H. ter
Braak.
8.309.00 nrn. Cyclus Beroepskeuze. VII.
„Mijn jongen wil architect worden: moe; ik
hem dit ontraden, ja of neen?", door Ir. M.
C. A. Me schke, bi., architect B.N.A.
9.00-9.30 n.m. „Soli Deo Gloria".
9 30-9.40 n.m. Va: Dias.
9.40-10.40 nrn. Concert.
10.40—11.30 urn. Gramofoonpflaten.
HILVERSUM 301.5 M.
A.V.R.O.
8.01 10.00 n.m. Gramofocnmuziek.
10.01 10.15 n.m. Morgenwijding.
10.15—10.30 nm. Gramofoonrouziek.
10.30—11.00 Pianorecital door Ali Baart-
scheer. Chopm-programma
11.00-11.30 n.m. Knipcursus kinderkle
ding door mevr. Ida de Leeuw—Van Rees.
11.30—12.00 Voortzetting pianorecital docr
Ali Baartscheer.
12.01—2.15 n.m. Lunchconcert door het
Ensemble Rentmeester.
2.15—2.45 nm. Julia de Gruyter draagt
voor: „Stafke onderwijst", door Ds. J. G.
Schoup.
2.45—3.00 nm. Gramofoonmuziek
3.00—3.45 n.m. Vervolg knipcursus door
mevr. Ida de Leeuw—Van Rees. 26e les.
4.00—4.30 n.m. Mevr. Antoinette van Dijk
spreekt voor zieken en ouden van dagen.
4.30— 5.00 nm. Gramofoonmuziek.
5.00—5.30 n.m. Halfuur voor grootere kin
deren door mevr. Ant. van Dijk.
5.30—6.45 n.m. Kovacs Lajos en zijn orkest.
6 45—7.00 n.m. J. Pino. Nabeschouwing over
de wedstrijd der Ken. Zeil- en Roeiver. en
de Telegraaf bekerwedstrijd en.
7.00—8.00 nm. Orgelconcert door Pierre
Palla. Solisten: Jac. Wolf, tenor, en Boris
Lensky, viool.
8.01-8.05 nm. Vaz Dias.
8.05—9.00 nm. Concert door het Omroep
orkest o.l.v. Albert v. Raalte. Soliste: Made
leine de Valmalète, piano.
9.00—9.30 n.m. H. Hollander houdt nabe
schouwingen over de voetbalwedstrijden in
Italië.
9.30—10.25 nm. Concert door het Omroep
orkest oJ.v. Albert van Raalte. Soliste: Te-
rese Gerson, mezzo-sopraan.
10 25—11.00 n.m. Gramofoonmuziek.
11.10.—12.00 nm. Kovacs Lajos en zijn or
kest.
BUITENLAND
5.20 n.m. Parijs (Radio) 1648.4 M.: Poly-
eucte" van Comeille. 8.20 nm. Sympho-
nieconcert o.l.v. Hermann Abendroth. (Wag
ner. Reger. Strauss).
6.45 n.m. Weenen 506.8 M.: „Siegfried"
van Wagner.
8.20 n.m. Daventry 1500 M» ..Quartet";
een luisterspel.
8.30 n.m. Londen Reg. 342.1 M.; Eerste be
drijf van Rossini's „La Ceneren'-ola".
9.05 nm. Rome 420.8 M.: Symphonie-ooa-
9.05
m .Milaan 368.8 M.: „Salomc", ope-
3 Richard Strauss.
steen gelegd voor den nieuwen vleugel, die
aan het gebouw „Nieuw Voordorp" gebouwd
wordt.
De plechtigheid werd verricht door den
heer J. R. Snoeck Henkemans.
Schoolnieuws.
CHR. H.B.S. APELDOORN
benoemd tot leeraar in Staathuishoudkunde en
Staatsinrichting aan de Chr. H.B.S. te Apeldoorn:
Mr. Dr. Joh. H. Scheurer te Amersfoort en in
handelswetenschappen de heer J. Bromet te Am-
ONDERWIJSRAAD
Wij' orttvlngen het verslag van de werkzaam
heden van den Onderwijsraad gedurende het jaar
1933—1934. De Raad ts In dit tijdperk niet in
plenaire zilting bijeen geweest.
Op 11 April 1934 ontving de Raad van den
Minister een verzoek om advies over een ontwerp
wet tot regeling der grondslagen
het onderwijs, met daarbij gevoegde
Memorie van Toelichting. De Raad heeft een
aanvang gemaakt met de bestudeering van dit
JUBILEUM M. KEULEMANS
De heer M. Keulemans, hoofd der Chr. Ulo
school te Amstelveen, heeft onder groote
belangstelling zijn 25-jarig jubileum gevierd. Vele
fraaie geschenken en ongeveer 25 bloemstukken
•erden den jubilaris als blijk van waardeering
oor zijn werk en opleiding aangeboden.
SCHOOLJUBILEUM TE HUIZEN
De Chr. Schoolvereeniging „Eben-Haëzer"
te Huizen, die dit jaar 50 jaar zal bestaan
hoopt dit jubileum in de Septembermaand
op eenvoudige wijze te gedenken. Begonnen
met de school aan de Achterbaan, heeft de
ereeniging thans vier flinke scholen.
Het is de bedoeling afzonderlijke samen
komsten te houden van oud-leerlingen, leer
lingen en ouders met genoodigden.
GODSDIENSTONDERWIJS OP DE
OPENBARE SCHOOL
In het rapport, aan de Ver. van Vrijz. Her
vormden uitgebracht, over de vraag: „Bo-
staat de wenec-helijkheid dat de openbare
onderwijzers van vrijz. richting op de open
bare school Godsdienstonderwijs kunnen
geven?", lezen wij o.m. de volgende opmer
kelijke conclusie:
„Door het grootere aantal schoolkinderen,
die vrijz. Godsdienstonderwijs zallen ont
vangen in de toekomst, zal in vele gevallen
ook de belangstelling voor de catechisatie
en voor dit onderwijs op de middelbare
scholen worden gewekt, waardoor het aan
tal oudore, die voor hun kinderen Gods
dienstonderwijs wenschen, vanzelf zal too
nemen."
Aandacht verdient ook, dat het rapport
waakzaamheid voorschrijft- tegen het mis
bruiken van het Godsdienstonderwijs op de
Openb. schol „als afweer ten opzichte van
de Bijz. school."
Gemengd Nieuws
BRAND OP EEN DUITSCH STOOMSCHIP.
Men meldt ons uit Terneuzen:
Aan boord van het Duitsche s.s. „Sesostris"
van de Hamburg-Packèt Lyn, isin het tus-
schenruim waarin tabak was opgeslagen, brand
uitgebroken. De „Sesostris" is nabij Walsoor
den blijven liggen, waarna de zich aan boord
bevindende passagiers, door het Duitsche s.s.
„Keppler" van de Neptunus Lijn zyn overge
nomen, terwy'l de „Keppler" door het over
pompen van water den brand tracht te stuiten.
Zeer waarschijnlijk is deze ontstaan door
broeiing in een der kolenbunkers.
Te Terneuzen en Antwerpen liggende sleep-
booten zijn ter assistentie derwaarts vertrok
ken.
Een later bericht meldt, dat de „Sesostris"
hedenmorgen, begeleid door eenige sleepboo-
ten, zyn reis naar Antwerpen heeft voortge
zet, waar getracht zal worden den brand ver
der te blusschen.
Het schip is ongeveer 8000 ton groot en
kwam van Zuid-Amerika.
DE DRONKEN FAMILIE
Zondagmiddag omstreeks 2 uur heeft de
politie te Groningen krachtdadig moeten op
treden tegen een drietal beschonken mannen,
den 54-jarigen los-arbeider E. D. en zijn beide
s, den 24-jarigen H. D. en den 27-jarigen
K. D. De vader en de jongste zoon maakten
de straat onveilig, waarom twee agenten van
politie de heeren wilden opbrengen.
K. D. wilde een der agenten op den rug
springen, hetgeen echter door een anderen
agent verhinderd werd. Er ontstond nu zoo'n
herige vechtpartij, dat de politieagenten zich
genoodzaakt zagen van hun wapens gebruik
te maken. Met sabel en gummistok werd het
weerspannig drietal bewerkt. -E. D. werd bij
de worsteling aan het hoofd gewond. Toen
K. D. kwam te vallen, waarbij bij zijn enkel
brak en zoodoende buiten gevecht werd ge
steld, slaagde de politie er in de beide arres
tanten, die zich op den grond hadden laten
'allen, naar het politieposthuis over te bren
gen. K. D. is naar het Academisch Ziekenhuis
ergebracht en daar opgenomen,
KLANKFILMEN
DE HEL VAN HET LEGIOEN
ONTVLUCHT
IN SIDI-BEL-ABBES
Niet langer dan zes dagen ben ik met de
andoren in Saint Jean opgesloten gebleven,
maar ik verzeker u, dat die tijd zes dagen
ook zes dagen te lang is geweest. Want het
gaat er in Saint Jean alles behalve heilig
aan toe. 't Schijnt, of de Legioen-leiding et
alles op gezet heeft, de legioenairen lot
halve beesten te maken.
Er wordt in dat fort in Marseille ontzet
tend veel gedronken. De wijn vloeit, er bij
groote hoeveelheden. U denkt nu natuur
lijk aan Bordeaux en andere soorten Fran-
sche wijnen, doch hoe goedkoop meij
ook in Frankrijk kan drinken voor dei»
legioenair is dat alles onbereikbaar. En nf
heeft men voor hem een wijntje gecreiiorjl
dat in overeenstemming is met de inhou l
van zijn beurs. De legioenair kan Pinarri
drinken, maar deze Pinard heeft nooit een
wijnstok gezien. Het bocht is van alcohj'l
en wijnsteen gemaakt en heeft een buiten
gewoon wrangen smaak. Maar of dit vui|e
goedje gedronken wordt!
De eigenaardigheid van dezen Pinard is,
dat zelfs de grootste dronkaard in minder
dan geen tijd volkomen buiten westen en
geheel machteloos wordt. Je hebt een ge
voel. of je geradhr°akt bent, maar en
daarom is het zoowel de verkoopers als do
verbruikers te doe- je vergeet. Voor
den tijd van enkelq uren vergeet je, waar
je -bent en'wat je toekomst is. En heel je
verleden vergeet je. Aan niets, aan niemand
denk jo meor.
Toen de zes dagen van Saint Jean voorbij
waren, heb ik enkele uren van geluk gehad
Het was gedurende den overtocht naai-;
Afrika, naar Oran.
Een zeereis is altijd vol van bekoring voor!
mij. Dat golfgebruis, dat klotsen van hut
water tegen de kiel, dat witte schuim hecA-
stuivend naar alle kanten nooit word ik
moe, om daarnaar te zien. En dan dat
langzaam aan verdwijnen van de kust, van
de menschen en huizen, van de kerktorens
en heuvels of bergen het maakt mij stil
en honderd en één gedachten bestormen
mij dan.
Gedurende deze reis heb ik oven volmaakt
kunnen vergeten. Wat gaf ik er om, dat
wij, legioenairen, als \ee op een hoop ge
dreven werden, toen wij aan boord kwamen
Ja ook, de verachting, do klaarblijkelijke
afschuw, die velen van de passagiers voo1'
ons schenen te koesteren, lieten mij geheel
onverschillig. Ik was op zee, en rondom mij
as dé onbegrensde watervlakte en boven
lij was dc helder-blauwe lucht van het
Middellandsche Zee-gebied
Den volgenden morgen arriveerden wij In
Oran. Ik weet hiervan niets-, merkwaardigs
ertellen. Alleen herinner ik mij, dat
alle legioenairen hier tot op den schedel
kaalgeknipt werden. Een alleszins voortref
felijke maatregel. Want, zoo ergens tei
wereld, groeit op den Afrikaanschen grond
en inzonderheid aan en op de lichamen van
legioenairen het ongedierte in. weelderiger
.ervloed.
Van Oran waar we voor enkele uron
in een werkelijk zeer zindelijk depot van
het Legioen waren ondergebracht en waai
ons een goede en verkwikkende maaltijd
werd opgediend ging het per trein naa
Sidi-Bel-Abbes.
Sidi-Bel-Abbes, een min of meer Europee
sche stad met Arabische achterbuurten, is
het hoofddepot van het Legioen. Er staan
groote kazernes. En honderden legioenairen
worden hier voor den zwarcn dienst in het
Legioen opgeleid. Daarover vertel ik straks
nog wel meer. Ik wil u nu eerst iets mede
deel en over mijn eersten dag.
was na aankomst in de kazerne1 als
een zak op mijn bed neergevallen, gerad
braakt als ik was door den ontzettend-ver
moeienden spoortocht door het Noorden vai
Afrika, Eddy Pearson, dc zestienjarige En
gelsohman, had een bed naast mij gekregen
n hij ook was meer dan vermoeid. Géén
an ons beiden had lust tot praten: slapen
vilden we, moesten we. Heelemaal futlod?
waren we.
Den volgenden morgen werd ik wakker
door het blazen van de reveille. Mijn hoofd
voelde nog zwaar en mijn leden, armen en
leenen, waren als lood. Maar ik moest op
staan. Bleef ik liggen, al was het ook
maar enkele minuten, dan wachtte mij voor
dit 'vergrijp de cachot
Plotseling kwam een korporaal onze slaap
zaal binnen. Nu is een Legioenkorporaai
buitengewoon machtig heer, veel mear
dan hier te lande. Hij gebiedt, hij beveelt
en wee ieder, die niet terstond doet, wat
hem gezegd wordt. De korporaal straft on
verbiddelijk en kersversche legioenairen voor
al zijn aan zijn heerschzucht en straflust
Oergegeven.
Die korporaal dan kwam binnen. Zijn
eerste woord, zijn welkomstwoord, was niet
veel minder dan een beschimping, al be
doelde hij er dien dag misschien niet an-
ders mee dan een ruwe scherts.
,',Deboiit les morts", buWerde zijn stem
door de zaal. „De dooden moeten opstaan.'
De „dooden" dat waren wij, Eddy, de
Engelschman en ik, en al de andere legioe
nairen. „Dooden", verlorenen waren we
>or de wereld daarbuiten. „Dooden" waren
e, om wie niemand zich meer bekommer
3.
De korporaal werd op den voet gevolgd
door een aantal oude soldaten, die kleeding
stukken over den arm droegen, kleding
stukken voor ons. Eddy en ik kregen een
broek en een jas en een paar schoenen
naar het hoofd gegooid, onze legioenair-uit
rusting. Paste het een of het ander niet.
dan mochten we met een ander ruilen, zoo
's ons genadiglijk werd toegestaan.
Onder het oog van den meester, den kor
poraal, haastten wc ons, <lo soldatenplunje
aan te trekken. Ja, het ging. Zoowel Eddy
als ik, konden tevreden zijn: we behoefden
ruilen niet to denken. Gelukkig, wan*
nu hadden we gelegenheid, op ons gemal»
de binnen-gebrachte koffie te nuttigen.
Koffie? Bah, wat een drank was dat. Hel
goedje was woliawaar bruin van kleur
legioenairen behoeven geen melk in hun
café maar dat was ook dc eenige overeen
komst met de gewone koffie. Ik geloof sinds
dien tijd, dat het werkelijk waar is, wat
er gezegd wordt al kan ik het bewijs
hiervan niet leveren dat de eigenlijke
koffie over den kazernemuur terecht komt,
waar Joden of Arabieren er een spotprijsje
voor betalen: een niet onwelkome bijver
dienste voor het keuken-personeel, of
voor heel wat „hoogeren" dan koks en hun
maats?
Kregen we niets te clcn bij onze „koffie"?
Neen, want we moesten maar dadelijk wen
nen aan de eetgewoonten, die er in het Le
gioen heerechen: om 11 uur 's morgens en
om 5 uur 's middags een warme maaltijd,
en per dag 600 gram brood. Hongerhalzen,
die terstond Tiun dagelijksche portie naar
binnen slaan, hobben dus van 5 uur des
avonds tot 11 uur den anderen morgen niets
te eten.
Na de koffie om een uur of zeven
worden we naar de douche gebracht. Een
lekker verkwikkend bad was dat. We voel
den ons tenminste rein en opgelucht, toen
we even daarna naar het regiments-bureau
werden gedirigeerd, om ons nummer te
halen.
Ja, dat nummer is voor den legioenair
iets onmisbaars. Hij is zelf niet meer dan
een nummer. Er gaan zooveel nummers op
marsch; er keeren zooveel nummers terug.
Nummers zijn het, die voor Frankrijk hun
leven moeten wagen tegen de Abd El Krims
tegen de Rif-Kabylen, tegen de roof- en
moordlustige Arabische stammen. Nummers
zijn het, die op ieder bevel van hun meer
deren met de grootste nauwgezetheid ach:
moeten slaan, willen ze niet voor zoo-cn-
zoovoel dagen in de kazerne-gevangenis te
recht komen. Nummers zijn de legioeimiren
géén menschen.
Ik kreeg nummer 23539.
Op en top legioenair was ik nu.
Wat ik reeds wist en ».at de kleeren-op-
kooper-in Saint Jean bovendien ook voor
speld had, gebeurde thans. De burgerklce-
ren, die ik nog bezat, moest ik weg-docn,
verkoopen. Een verkoop onder dwang wa>
het alzoo.
Deze verkoop-organisatie staat onder toe
zicht van een luitenant. Maar de koopers
zijn Joden. Ja, ook daar ginds verloochenen
de zonen van het Oude Volk hun handels
geest niet. 't Is alleen maar jammer, da*
die menschen heel wat haat en wrok op
hun hoofd verzamelen door de ellendige
prijzen, die ze uitbetalen. En nnrl< ..ijds
weten ze het „nemen" in toepassing te bren
gen. De pachters van de can tine bijvoor
beeld zijn strijk en zet Joden. Nu, die
menschen betalen schrikbarend hoogc pacht
sommen aan het Legioen-departement
men süreekt van wel 40.000 franc per jaar
en desniettegenstaande zijn ze in oen.
paar jaar „binnen". Ik heb cantinc-pach-
ters gekend, die schatrijk waren geworden.
Maar om op dien klcerenhandel terug te
komen ik mocht nog van geluk spieken,
omdat ik één der hoogstaangeslagenen
bleek. Niet minder dan zes franc kreeg ik
voor mijn spulletje, terwijl er waren, die
met een vermogen van drie franc werden
afgescheept
Rrrrrtweer een andere film. En dat
alles op één dag.
Naar den dokter moesten we, om ingeënt
te worden. Gewetensbezwaren? Tien tegen
één, dat geen enkele legioenair die bezet.
Maar als dit liet geval zou geweest zijn,
zou de dokter er eenvoudig niet mee ge
rekend bobben.
Het bevel luidde: „Arm bloot', en enkele
prikken in den bovenarm moesten als pre
ventief tegen 'de pokken dienst doen. Daar
na klonk het: „Bovenlijf bloot", en een
flinke injectie in het schouderblad moe-St
den patient tegen tvphus beveiligen.
Van het eigenlijke excerceercn en an
der militaire oefeningen kwam dezen eer
sten dag natuurlijk niet veel terecht. Maar
niet één of hij leerde dezen dag. wat hem
het allernoodzakelijkst was te weten. Twee
bevelen waren ddt. Het eerste was „Rom-
wat zooveel zeggen wil als ..Inruk
ken'; het tweede „Rabiot", of wel „Eten na-
hulcn", wat \oor den meestal zeer bongo-
rigen cniocnair een werkelijk blijde bood
schap is, al wordt dat bevel dikwijls met
snauw en een vloek gegeven
