JHeitute fnitöcift (Courant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden ïn Omstreken
BINNENLAND.
HOLLANDIA WATER
Abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/z cL
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
bureau: Breesb"iat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
No. 5159 DINSDAG 1 ME11934 14e Jaargan*
Abbrrtentieprij?rn:
Van 1 tot 5 regels 1.17'/»
Elke regel meer 0.22
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels2.30
Elke regel meer0.45
Handelsadvertentiën per regel 0.l7'/>
Bij contract belangrijke korting
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend 0.10
DE ONDERWIJZERSOPLEIDING
Wat brengt ons het wetsontwerp-
Marchant
Het dezer dagen verschenen wetsont
werp van minister Marchant vraagt
een korte beschouwing, welke ik gaarne
in dit blad publiceer.
Ik acht het een geweldige verbete
ring voor ons lager onderwijs, of beter1:
het biedt alle kansen den onderwijzer
en daarmee het geheele lagere onder
wijs te brengen op een hooger plan.
Doordat het iets brengt in onze op
leiding, wat er tot dusver te zeer, bij
mogelijkheid zelfs geheel, in heeft ont
broken: de opleiding tot vakman. Dat
gebrek wordt u duidelijk, als ik u uit
leg, dat iemand, die nooit een school
heeft gezien, als hij maar algemeen
schoolsch ontwikkeld en wat bijge
werkt is, de onderwijzers- en zelfs de
hoofdakte kan verkrijgen en dus be
noemd kan worden aan een school als
onderwijzer, zelfs als hoofd. Dat is wel
een minimum van officieele eischen als
vakman
Het vindt zijn oorzaak in een te ver
doorgevoerde en volgehouden analyse
van onze opleidingeen gevaar, waarin
alle opleiding" van alle tijden, bij de
Grieken, in de Middeleeuwen daar
het minst vooral in de vorige en deze
eeuw in alle landen is vervallen. Het
kwam in ons land o.m. daarin uit, dat
de H. B S., die toch al laboreert aan
over-annexatie, tot overmaat van ramp
voor zichzelf en het lager onderwijs,
ook de onderwijzersopleiding nog wilde
opslokken.
Dit ontwerp breekt de oude domme,
noodlottige traditie; zij stelt in: een
vakopleiding. In de eerste drie jaar van
de kweekschool kap deze vakopleiding
krijgen een meer selectieve strekking
door het wegsturen van wie geen aan
leg heeft voor het vak, de tweede hoo-
gere leerjaren geven een meer positieve
vorming.
Wij hebben nu in Nederland zoo zoet
jes aan wel allemaal verstand van lager
onderwijs, van scholen en van opleiding.
En nu vraag ik a?Ai ieder mede-vader
lander: kijk nu eüjis terug naar uw
lagere schoolsche jaren en stel u nu
eens de vraag: welke mannen en vrou
wen staan nu in mijn herinnering in het
licht, en wie staan daar voorgoed ge-
teekend met de bekende zwarte kool. Ik
weet wel: er is hier nog verschil tus-
schen jongens en meisjes: een jongen
houdt veel va® een onderwijzer, van
wien h;j veel leert, een meisje leert veel
van een onderwijzer, van wien zij veil
houdt. Dat neemt niet weg, dat men ge
rust kan zeggen, dat de waardeering
van een onderwijzer en van zijn werk
als opvoeder en onderwijzer in hoofd
zaak rust op karaktereigenschappen,
eigenschappen van echte bekwaamheid,
geschiktheid, van echt man of vrouw
zijn, van Christen zijn.
Onze nieuwe opleiding, dan zal ons
leveren vaklui. Dat wil niet zeggen:
knappe lui, steeds knapper, wat menig
een, die hoort van verlengde opleiding
doet vragenen moeten ze nu nog knap
per worden?
'Ook niet: volmaakte schoolmeesters.
Góed onderwijzer wordt men pas met
de jaren, na lang trouw, ijverig werken.
Maar de opleiding moet leveren: men-
schen met aangeboren werkkracht en
tamelijken natuurlijken aanleg, met
liefde voor het kind en het werk, met
een stevige practische vorming door
studie, afkijken en oefenen onder des
kundige controle.
Bij zijn eindexamen moet blijken:
le dat hij met een 40 leerlingen ge
makkelijk en rustig kan werken,
2e. dat hij in de verschillende vakken
van het gewoon lager onderwijs een
goede les kan geven, getuigend van in
zicht en bekwaamheid-.
Er is nog ietsvan onze lagere onder
wijzers mag geëischt worden, dat zij in
hun kring dragers zijn van het paeda-
gogisch Interesse. Ook daarmee moet
de opleiding rekenen.
Door de te weinig gecentraliseerde
opleiding schieten m.i. de lagere onder
wijzers in dit laatste, tengevolge van de
door de Overheid opgelegde, te sterk ge
analyseerde opleiding, te kort. En dat
is een gebrek, dat zich wreekt in ons
onderwijs, in heel hun leven.
En dat nu tegelijk met de uitbreiding
Van den geregelden opleidingsduur kan
en moet hersteld.
Ook kan hersteld. En daarom prijs ik
het ontwerp, dat het in 1923 gebroken
werk van Dr. de Visser, weer herstelt.
Men vergunne mij na mijn groote
lofspraak ook een woord van opbouwen
de critiek. De algemeene fout van het
ontwerp is, dat het toch blijft hangen
in de fatale analyse der opleidingstaak,
dat het zich te weinig concentreert op
het centrale vak en het centrale werk-
algemeene opvoedkunde en didactiek.
De hoofdakte van het ontwerp za!
blijven omvatten eischen voor Neder-
'l^ndsch, geschiedenis, aardrijkskunde,
natuurkunde, dierkunde, plantkunde,
zang, teekenen. Daartegenover meen ik.
dat het examen aan het eind van het
derde leerjaar (te vergelijken met het
tegenwoordig onderwijzerseKamen) na
genoeg de geheele opleiding in wat men
noemt: algemeene kennis moet afslui
ten. „Er kome" toch eens, schrijft Prof.
Van Dijk (in zijn Vota Academica; Ge-
zamenl. Geschr. II. 203) „een redelijke
afrekening met de aldoor aangroeiende
stof. Men moge bedenken, dat men met
een uitvoerige stof geen ivetenschappe-
lijke mannen vormt, en ook geen man
nen, die iets zullen vermogen in het
leven".
Die afsluiting kan m.i. gevoegelijk ge
schieden op 18-jarigen leeftijd Want ei
is nog veel te doen, zeer veel.
Dan kan het eindexamen (aan het
eind van de 5-jarige kweekschool) om
vatten
1. de algemeene paedagogiek en de
didactiek,
2. de praktijk van het Schoolhouden
dus ook het geven van practisch
goede lessen in al de vakken van
a tot i,
3. een keuze van twee uit de volgende
kunstvakken
a. voordragen, b. illustratief tee
kenen, c. het bespelen van een
instrument en zang, d. handen
arbeid.
4. een keuze van, één vak uit:
a. Nederlandsch, b. geschiedenis,
c. plant- en dierkunde.
Christelijke kweekscholen zullen in
dien tijd zonder veel inspanning de vak
ken van het examen-Schoolraad, mits
dat zich nu volgroeid verklare, verzor
gen.
Zulk een meer geconcentreerde, min
der analyseerende hoofdakte voert r
naar 'n betere „fachmannische" onder
wijzersopleiding, die breekt met de veel
de simplistische van nu en den weg
opent naar een rijker gevarieerd, min
der simplistisch scholensysteem.
Wy hebben ook nog een grondwet,
welker artikel 195 begint met de ver
klaring: het geven van onderwijs is vrij.
In den loop der laatste decenniën is deze
formule ook door onze eigen schuld eer
zoo goed als doode letter geworden. Wij
moeten probeereii haar weer leven in te
blazen. Onder afidere door te y veren
voor een opleiding van den onderwij zei-
als vakman.
Daarin brengt de verlengde opleiding
van het ontwerp-Marchant ons een zeer,
zeer groote schrede vooruit. De storende
invloed der voortgezette geanalyseerde
opleiding zal echter te zeer de vruchten
schaden. Die invloed is nog te weren
door aan het eindexamen een sterke
geconcentreerd karakter te geven.
Ons nationaal onderwijs zal den Mi
nister op den duur dankbaar zyn vocr
zijn ontwerp. Dubbel dankbaar, als hij
onze menschen tegelijk afhelpt van het
stelsel van veel- en halfweterij, dat on
derwijzers en kinderen meer schaadt
dan nut.
H. J. VAN WIJLEN.
WAARDIG GEVIERD
Ons volk heeft de jaardag van zijn Kroon
prinses gisteren waardig gevierd. Het was
over het geheel een dag van stil herdenken,
maar de vlaggen mochten vroolijk wappe
ren in blauwe luchten en heldere zonne
schijn en hier en daar werd ook het lied
der kinderen gehooi'd. De radio gaf stem
mige muziek, en de koralen zwegen gister
avond niet in goedbezochte bijeenkomsten.
In alles werd het weer zoo duidelijk, dat
ons volk het bij voorkeur niet zoekt in luid
ruchtigheid, maar dat het innig meeleeft
met zijn voi-stenhuis.
Zoolang er nog een biddend en zingend
volk om de troon staat, is de dynastie dei-
Oranjes krachtig geworteld in onze natie.
Gebed en gezang, zij bepalen ons steeds
weer bij de heerlijke historie; het heden, dat
tot dank stemt, en de toekomst, waarin wij
op Gods bescherming hopen voö> land en
volk, voor overheid en onderdaan, voor
Oranje en Nederland.
God zegene en leide Prinses Juliana op
een weg van vrede en vooi'spoed.
DE WEGENBELASTING
De K.N.A.C. vestigt de aandacht van auto
mobilisten op het feit, dat vandaag het nieu
we belastingjaar voor de wegenbelasting
ingaat.
Hun die verzuimd mochten hebben een
nieuwe belastingkaart aan te vragen of de
belasting nog niet hebben voldaan, wordt
aangeraden zulks in ieder geval te doen
aangezien men anders kans heeft door de
belastingambtenaren te worden aangehouden
en geverbaliseerd.
ONTSLAG AAN VROUWEN
Ten vervolge op het schrijven, dat de
Minister var. Binnenlandsche Zaken onlangs
richtte tot de Rijks- en Provinciale diensten,
worden thans ook de gemeentebesturen ver
zocht een gewijzigde politiek te voeren jo-
gens het vrouwe ijk personeel.
De bestaande voorschriften, die betrek
king hebben op ontslag bij huwelijk, op het
voorrang geven bij afvloeiing enz. enz., zul
len streng gehandhaafd dienen te worden.
Voorts verdient het aanbeveling, vrouwe
lijke arbeidskrachten, die niet werkzaam zijn
in specifiek-vrouwelijke beroepen te ver
vangen door mannelijke ai-beidskrachten.
Voor zoover 't betreft ambtelijk aangesteld
personeel dient dit geleidelijk bij voorko
mende vacatures te geschied n, terwijl ten
aanzien var vrouwelijk personeel, op arbeids
contract werkzaam, zoo noodijr onmiddel
lijk tot vervanging door mannelijk personeel
kan worden overgegaan.
Eveneens ware aan presoneel, dat aan
zijn ambtelijke contractueele bezoldiging
een behoorlijke bestaansmogelijkheid ont
leent in 't algemeen geen verlof te verleenen
tot het verrichten van nevenwerkzaam
heden van welk aai'd ook.
B.V.L. EN N.S.B.
Gelijk onlangs reeds uit een ingezonden
stuk in ons blad kon blijken en ons ook uit
particuliere mededeelingen bekend was, kan
Ds. G. Hofstede te Blokzijl, sedert jaren lid
van het Centraal Comité der anti-rev. partij,
a.x\ Statenlid voor Overijsel en vele jaren
secx-etaris van het Prov. Comité, zich moei
lijk vex-eenigen met
de tegenwoordige
gang van zaken op'
politiek gebied.
Thans heeft,
wij vernemen, Ds.
Hofstede een beslis
sing genomen en be
dankt als voorzitter
van het Verband Vol
Tenhóve van den Bijz
vrijwilligen land
storm, een functie,
welke hij van de op
x-ichting af vervulde.
Hij grondt dit be
sluit hierop, dat het
instituut in 1918 werd opgei'icht tot steun
van het wettige gezag tegen elke poging,
van welke zijde ook, de wettige regeering
gewelddadig omver te werpen, zoodat de
B.V.L, dus niet is een partij-instituut tot
steun van een bepaalde politiek door eci
geering gevolgd. De B.V.L.-ers bleven volko
men gerechtigd om een aan de regeering
zijnde coalitie te bestrijden of langs wettige
weg te streven naar verandering in de staats
instellingen.
Thans wordt de B.V.L. betrokken in de
partijstrijd en dienstbaar gemaakt aan de
belangen van een toevallige regeeringscoa-
litie, nl. door het verbod voor Burgerwacht
en B.V.L., lid te zijn van de N.S.B., zonder
dat bewezen is, dat deze revolutionnair is
of illegaal zou handelen.
Voor het oogenblik zeggen wij er niet meer
van, dan dat dit besluit ons leed doet, ook
voor Ds. Hofstede zelf, die zoo vele jaren
trouw aan het beginsel gesteld heeft bover.
persoonlijke belangen of wenschen.
Ds G. Hofstede
DE HAAGSCHE TRAM
Exploitatie-ontvangsten onrust
barend gedaald: nadeelig saldo
van f 563.562.
Aan het verslag over 1933 van de N.V.
Gemengd Bedrijf Haagsche Tramweg Mij.,
wordt het volgende ontleend:
De exploitatie-ontvangsten zijn in den loop
van bet jaar 1933 onnxstbarend gedaald, nl.
met f 939 000 tegenover het vorige jaar. Ver
geleken met 1930, het laatste jaar van nor
male ontvangsten bedroeg de achteruitgang
f 1601.000.
De exploitatieuitgaven zijn tegenover het
vorige jaar gedaald met f 545.000; verge
leken met 1930 daalden deze uitgaven met
f 716.000.
Vervoerd werden in 1933. 55.161.000 reizi
gers tegen 83.805.000 in '32 en 70.5S1.000 in '30.
De gezamenlijke opbrengst van het stads
vervoer per tram en per bus tezamen nam af
met f 780.000 of 12.3 pet.
De beide interloeale tramlijnen brachten
f 159.000 of 14.6 pet minder op.
De zeer sterke teruggang van het vervoer
moet voor het grootste gedeelte worden toe
geschreven aan de omstreeks Mei/Juni in
getreden verscherpte taxi-concurrentie ver
oorzaakt door de indienststelling van een
paar honderd tegen zeer lagen km-prijs rij
dende babytaxi's, tengevolge waarvan ook
de overige taxi's zich genoodzaakt zagen de
tarieven te verlagen. De Raad van Beheer
overweegt, maatregelen om tot een vermin
dering van de daaruit vooi'tvloeiende con
currentie op ongel ijken voet te komen.
Het nadeelig saldo bedraagt rond f563.000
tegen f 402.000 in 1932 en f 166.000 in 1931.
Hiervan kan rond f 177.000 ten laste van het
reservefonds gebracht worden. Ingevolge het
bepaalde in artikel 7 paragraaf 3 van de
Overeenkomst van 1926 wordt het restant
afgeschreven ten laste van het Vemieuwings
fonds en het Fonds voor Rollend Materieel.
Voorgesteld wordt het nadeelig saldo van
f 563.562.22 ten laste te brengen van: het
reservefonds f 177.412.0S, het fonds voor rol
lend materieel f 150.000, het vernieuwings
fonds f 236.150.14, totaal f 563.562.22.
NEDERLANDSCH INGENIEUR NAAR
YEMEN
Naar de Java->Bode meldt, vroeg de emir
van Yemen door tusschen komst van den
Nederlandschen consul te Djeddah uitzen
ding van een ingenieur, die als adviseur
voor wegen, bruggenbouw en ander werk in
belang van Yemen zou kunnen optreden.
Hiexfoe werd aangewezen dr. ir. G. Flierin-
ga, die destijds promoveerde op proefschrift
„Oostersche volkshuisvesting", waartoe hij
een studiereis naar Ned.-Indië maakte
De regeering van Ned.-Indië draagt een
van de reiskosten.
ZUINIG REIZEN
VERGOEDING WEGENS REIS- EN VER
BLIJFKOSTEN VOOR BUITENLANDSCHE
REIZEN
De minister van oeconomische zaken a. i.
heeft bepaald:
le In de regel zullen de tarieven, genoemd
in art. 1-1 van het Reisbesluit 1916 eveneens
gelden voor reizen naar, in en uit het bui
tenland.
2e Indien het in bijzondere gevallen nood
zakelijk geacht wordt een hoog ere vergoe
ding toe te kennen, dan behooren s.teeds ho
telrekeningen en andere bewijsstukken te
worden overgelegd, welke zoowel tot staving
van de gedane uitgaven als tot conlrolee-
ring van de vereischte zuinigheid kunnen
dienen.
3e Een hoogere vergoeding dan van 50 pet.
boven het binnenlandsche tarief zal slechts
dan kunnen worden toegekend, indien de
reis een representatief karakter heeft gehad
zulks te mijner beoordeeling.
Tenslotte breng ik hierbij nog de wensche
ljjkheid naar voren, dat het getal der buiten
landsche reizen, zoomede dat der daaraan
deelnemende ambtenaren, nimmer de wer
kelijke behoefte mag overschrijden.
LUCHTVAARTVERBINDING
EINDHOVEN
GISTEREN OFFICIEEL GEOPEND.
Gistel-middag had in aanwezigheid van
vele autoriteiten de opening plaats der
luchtlijnverbinding Eindhoven, vooïlooplg
met Rotterdam en Amsterdam en met in
gang van 1 Juni a.s. eveneens met Twente,
Groningen en Borkum, terwijl deze lij;
tevens directe, aansluiting geven op de
temationale lijnen. Te ongeveer halfvijf
kwam de PH-ADX, van de K.L.M. op het
landingsterrein te Eindhoven, waarin ge
zeten waren de heer De Pauw van de
K.L.M. en verschillende vertegenwoordigers
der pers uit Amsterdam en Rotterdam, tei*-
wijl op het terrein reeds aanwezig waren
de burgemeester van Eindhoven, de heer
Verkijk, enkele wethouders, de secretax-is,
de voorzitter van de Kamer van Koophan
del en vele genoodigden, o.w. Mr. van Dijk.
De burgemeester sprak namens het ge
meentebestuur een hartelijk welkom enme-
moreex-de de ontwikkeling van hét vlieg-
wezen en zijn beteckenis voor Eindhoven,
daarbij de hoop uitsprekende, dat door de
opneming van Eindhoven in 't internatio
naal verkeer, van deze verbinding steeds
meer gebruik zal worden gemaakt, hetgeen
én de gemeente èn de K.L.M. ten goede zal
komen.
Spr. verzocht hierna de heer Ir. R. J. Cas-
tendijk, de luchtvaartmeester, door het hij-
schen van de standaard, het toeken te ge
ven dat de luchtvaartlijn is -geopend.
Vervolgens werd nog gesproken door den
voorzitter van de Kamer van Koophandel,
den heer Schellens, en den heer De Pauw
van de K.L.M., welke laatste een uiteen
zetting gaf van de internationale verbin
dingen en de plannen voor de toekomst,
wanneer voor het binnenlandsh verkeer
snellere vliegtuigen in gebruik zullen wor
den genomen en op de groote lijnen ook
vliegtuigen van het nieuwste type, de oude
re zullen hebben vervangen.
Nadat door de luchtvaartmeester nog een
toelichting is gegeven op aanwezige kaar
ten en teekeningen inz. de gebowen welke
op het vliegveld zullen verrijzen, met alle
gerieflijkheden voor komende en ver
trekkende reizigers, werden door de genoo
digden nog enkele rondvluchten gemaakt
boven Eindhoven.
DE SPELLINGKWESTIE
Het hoofdbestuur van het Algemeen Ned.
Verbond heeft in zijn vergadering van 21
April j.l. besloten, ter kennis van de regee
ring te brengen, dat het zich geheel kan
vereenigen met de voorgestelde spellings
hervorming, zooals die in de dagbladen is
openbaar gemaakt.
HEERENVEEN-ééN
BEZOEK VAN DEN MINISTER VAN BIN-
NENLANDSCEE ZAKEN AAN DE
BETROKKEN GEMEENTEN.
Gistermiddag heeft de minister van bin
nenlandsche zaken, mr. J. A. de Wilde, ver
gezeld van een hoofdambtenaar van zijn de
partement opnieuw een bezoek aan Heeren
veen gebracht in verband met het wetsont
werp „Heerenveen Eén".
Na een bespreking met den heer Falkena,
burgemeester van de gemeente Schoterland
ten gemeentehuize, werd een tocht door
Heerenveen en omgeving gemaakt. Zoo
werd o. m. een bezoek gebracht aan de
Kerkstraat, die gedeeltelijk tot de gemeen
ten Schoterland en Engwirden behoort en
do Tialfweg, terwijl ook de dorpen Rottum
on Nieuwebrug werden bezocht. Daarna
Wérd, nog een gedeelte van de weg van Ter
band naar Gorredijk bereden, de hoofdweg
in de gemeente Engwirden, in de polder
van het vierde en rijfde yeendistrict in
Friesland gelegen.
VOOR BEHOUD VAN HET PRINSENHOF
Belangrijke gift van Prinses Juliana
Het bedrag van f 20.000, dat de vereeni-
ging „It Fryske Gea" voor aankoop van het
prachtige natuurmonument „Prinsenhof"
nabij Eernewoude, noodig heeft is thans, zoo
wordt aan het N. v. d. D. gemeld, op f 7000
na bijeen. 0.m. schonk Prinses Juliana een
belangrijk bedrag, hieitnede blijk gevende
van Haar instemming met het streven van
„It Fryske Gea".
Niet alleen uit Friesland, doch ook uit an
dere deelen van ons land komen giften bin
nen van hen, die het Friesche waterland
kennen en dus ijveren voor het behoud van
liet mooiste plekje natuurschoon in Fries-
jljjid, het „Prinsenhof".
HET EXECUTIERECHT
WETSONTWERP ONDERWEG
Het in de Troonrede aangekondigd wets
ontwerp regelende voorzieningen van het
executierecht, is in het begin van de yorige
maand gereed gekomen.
Het ontwerp dat reeds het departement
an Justitie verliet en naar de colleges van
advies verzonden is, vertoon' formeele gelij
kenis met de crisis-pachtwet, heeft eveneens
betrekicing op-landelijke eigendommen en
zal uiteraard ook alleen rechtsgeldig zijn
gedurende de buitengewone tijdsomstandig
heden, om daarna eveneens bij de wet weer
ingetrolcen te worden.
Te Gouda is het tweede lustrum van de Eerste
Nederl. Mij. voor Ziekenverpleging ondy gewel
dige belangstelling gevierd.
Eerst had de hoofddirectie dezer maatschappi
niet het plan dit feit feestelijk te herdenken, maai
de meer dan 500 ogenten en de meer daa 100 ir
vaste dienst zijnde personen meenden dat dat zog
zoo maar niet ging. Zij wilden aan de directie
deze over heel het land vertakte maatschappij
blijk geven van de groote belangstelling die
voor haar gekoesterd wordt. Er werd een comité
gevormd dat er voor gezorgd heeft dat het ti
jarig bestaan op waardige wijze is herdacht. Van
heinde en ver zijn Zaterdag de belangstellenden
toegestroomd om blijk te geven van hun belang
stelling.
In de morgenuren is door den heer G. A. d
Jong uit Medemblik, in „Ons Genoegen" voc
een schare belangstellenden een rede gehoude
over het werk der Maatschappij. Er zijn volgens
spr. thans 170.000 verzekerden ingeschreven.
Namens 't personeel zijn fraaie geschenken
geboden. In den namiddag is receptie gehouden,
't Werd een glorie-volle middag. Een groot aï
bloemstukken werd aangeboden, terwijl tevens
groot aantal schriftelijke gelukwenschen en
grammen binnen kwamen. Zeer groot was
de belangstelling van de zijde der medici.
De directeur, de heer G. Bouwmeester Sr..
Schoonhoven, heeft ten slotte allen dank gebracht
voor de betoonde belangstelling. Als oprichter der
maatschappij getuigde hij. dat de maatschappij ge
bouwd was met opzien tot Hem die alle dinger
regeert. Spr. was dankbaar voor alles wat hij vai
Oost en West en Zuid en Noord heeft moge:
hooren. Boven dit alles schreef hij het Soli De<
DIENSTREGELING
DIESEL-TREINEN
Met ingang van 15 Mei zullen de Dieseltrei
rijden op de lijnen Amsterdam—Arnhem, Rotterdam
en Den Haag—Gouda—Utrecht en Utrecht—Eind-
Hierbij kan worden aangeteekend, dat op al dezt
lijnen van des morgens ongeveer 6 uur tot de:
nachts ongeveer 12 uur een uurdienst zai worden
gereden. De rijsnelheid zal voorloopig gelijk zijn
aan die der electrische treinen van Amsterdam
naar Rotterdam. Ingevolge het niet gereed komen
van alle treinstellen vóór 15 Mei zal de dienst
ten deele met stoomtreinen gereden worden.
De lengte der lijnen, waarop Diesel-electri
gereden wordt, bedraagt: AmsterdamUtrecht *11
K.M.; UtrechtArnhem 57 K M.; Utrecht—Den
Bosch 48 K M Den Bosch—Eindhoven 32 K.M.:
Den Haag—Utrecht 61 K.M.; Rotterdam—Gouda
20 K.M. In totaal 259 K.M.
DR. W. J. LEYDS 75 JAAR
DE RECHTERHAND VAN PAUL KRUGER
Heden herdenkt Dr. W. J. Leyds, oud-staats
secretaris van Transvaal, zijn 75ste verjaardag.
Willem Johan Leyds werd op 1 Mei 1859 t
Magelang in Ned.-Indië geboren. Toen zijn moed;
als weduwe naar Nederland terugkeerde, gin
Leyds voor onderwijzer leeren, maar het ambt va
onderwijzer was niet wat hij ambieerde. Na zij
acten gehaald te hebben deed hij in 1S80 toelating
examen en werd student in de rechten aan de uni
versiteit te Amsterdam. In 1884 promoveerde hij
Toen bezocht juist Paul Krüger met-een depu
tatie Amsterdam en op aanbeveling van Prof
Moltzer, die zelf bedankte, stemde Dr. Leyds er
eindelijk in toe staatsprocureur te worden van
Transvaal.
Spoedig leerde Krüger zijn groote verdiensten en
bekwaamheden waardeeren en in 1888, toen Leyds
nog geen 30 jaar oud was, werd hij reeds gekozei
tot staatssecretaris. Zijn ambtsplichten mocht hi
pas beginnen, toen hij 30 jaar geworden was. Ii
1S92 werd Leyds herkozen met 20 stemmen tegen
2 op T. N. de Villiers en in 1S97 voor de derde
en laatste maal terwijl hij in Europa w;
met 25 stemmen, tegen 5 voor Fisher en 1
Van dat oogenblik af toonde Leyds zich in zijn
volle kracht en met Krüger heeft hij gearbeid aar
de ontwikkeling en den opbouw van de Z.A.R.
ondanks alle tegenwerking. Niemand heeft betei
dan Leyds den grooten Staatspresident Krüger
leeren kennen en omgekeerd heeft Krüger begrepen
en geweten, wat Leyds beteekende voor zijn volk
Er is een samenwerking geweest, ondanks verschil
in leeftijd, opleiding, godsdienst, opvoeding en li
vensopva'.ting, zooals men zelden zal aantref f ei
Laster noch tegenwerking hebben Krüger bein-
vloed om te werken met den man, die recht door
zee ging.
Wegens een keelaandoening verliet hij deze post
en werd gezant voor de Z-A.R. bij de Europeeschc
hoven. Bij de ondergang van de republieken
zijn taak af; maar hij bleef in ons land werken
voor de republiek, welke hij lief gekregen had. Hi
bleef hopen op een vrij Zuid-Afrika en in 1902
na de vrede van Vereeniging. schreef hij aan zij
broer in Zuid-Afrika:
Ik wil je toch verzekeren, dat ik de moe
niet opgeef en vertrouw, dat de kracht mij niet zal
begeven, om datgene te volbrengen, wat ik mij r-
als taak en wat ik mij als ideaal voor Zuid-Afrik?
voor oogen gesteld had. De eerste Vrijheidsoorlog
is gevoerd door Transvaal, de tweede door Trans
vaal en den Vrijstaat en in de derde strijd voor
onafhankelijkheid (die misschien zelfs zonder slo
ten van bloed zal beslecht worden) zullen Trans
vaal, Vrijstaat en Kaapkolonie schouder aan
schouder staan. Daarvan voel ik zeker."
Het is ala-oo geschied
IEDER RECHTGEAARD NEDERLANDER
DRINKT het Kalk- en Jodiumhoudend
HET BESTE TAFELWATER
Voornaamste Nieuws.
Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen
Ds. G. Hofstede bedankt
Blz. 2
Oostenrijks nieuwe grondwet is 'jisteren doof
den gehalveerden nationalen Raad ca door den
Bondsraad aangenomen. De rcgecring is in het
overgangstijdperk met volledige volmachten bc*
kleed.
Reorganisatie in Rijks- en Pruisische ministeries,
waardoor de eenheid van handelen nog meer ver-
zekerd wordt.
Sir John Simon ontving een verklaring van
Hirota, die aanleiding is dat het incident over
de Japansche verklaring van 17 April gesloten
wordt verklaard.
a de „Princcvlag" (e
Blz. 3
De minimumveilingprijzen
vergoedingen.
de Chr. Mijnwet*
Nadere berichten over de moordaanslag (c 's»Gra
'enzande.
Moordaanslag te Kerkradc.
CHEMISCH REINIGEN VERVEN
't beste op dit gebied
PALTHE - ALMELO
(Adv.)
Uit het Sociale Leven
HET CONFLICT BIJ DEN BOND VAN
POLITIEPERSONEEL
lil den loop van den dag ie door de verga
dering, bijeengeroepen door het hoofdbestuur
van den Alg. Bond van Politiepersoneel in'
Nederland, een nieuw bestuur voor Amster
dam gekozen, nadat de zittende bestuui-sleden
door het hoofdbestuur waren geroyeerd. Het
nieuwe bestuur is als volgt samengesteld:
Coehoorn, Engels, Ten Cate, Brus, Vingerhoed,
Borringa en Meeboer. Jn totaal zy'n 37 leden
van de oude afdeeling op deze vergadering
aanwezig geweest om zich voor het hoofdbe
stuur uit te spreken.
Een belangrijk deel van het Amsterdamsche
politiepersoneel schijnt zich bij de afgeschei
den afdeeling te hebben aangesloten.
In een onder leiding van het door het hoofd
bestuur geroyeerde afdeelingsbestuur van Am
sterdam van den Alg. Bond van Politieperso
neel gehouden vergadering, die door 343 stem
gerechtigde leden werd bijgewoond is met 336
stemmen voor en 7 stemmen tegen, besloten,
dat de afdeeling Amsterdam vertrouwen blijft
stellen in het geroyeerde afdeelingsbestuur en
zy zich tijdelijk zal afscheiden.
Kunst en Letteren.
MENGELBERG
Ook te Den Haag, waar hy gisteravond voor
het eerst na zijn ziekte weer een concert
heeft geleid, is Dr. Willem Mengelberg een
enthousiaste ontvangst ten deel gevallen. Des
namiddags half 5 werd hy, by aankomst per
auto aan de grens van Wassenaar reeds door
een comité en vele belangstellenden begroet
met gejuich en bloemen. Een tocht door de
stad met auto's volgde. Dr. Mengelberg, die
nogal vermoeid was, trok zich in hotel „Vieux
Doelen" onmiddellijk in zyn kamer terug.
Des avonds in K. en W. opnieuw een blijde
begroeting. Mr. Dr. H. F. A. Völlmar sprak
Dr. Mengelberg in zeer waardeersnde bewoor
dingen toe en overhandigde hem een krans,
die vergezeld ging van een palmtak voor den
concertmeester Louis Zimmerman, als vertegen
woordiger van het orkest.
Mengelberg antwoordde nadat de toejuichin
gen waren bedaard, met enkele woorden en
zeide o.a., dat hy slechts door sterken dwang
zoo lang in het buitenland was geweest.
Dezelfde werken, die jl. Donderdag 'in de
hoofdstad werden gegeven, zyn ook op het
concert Den Haag uitgevoerd, nl. de snn-
phonie in Es van Mozart en Das Lied vonder
Erde van Mahler.
