Particuliere werkers in Indie
IDE=AL
ZATERDAG 24 FEBRUARI 1934
DERDE BLAD. PAG. ll
Kerknieuws.
GEREF. KERKEN
Beroepen: Te Middelburg, M. B. van 1
Veer te Zevenbergen.
Aangenomen: Naar Een en Veenhui'
zen, cand. P. van Til te Enumatil. Naar
Hylaard, cand. H. Numan te Wolvega.
NED. HERV. KERK
Aangenomen: Naar Oppenhuizen c.a..
A. J. van Rh\jn te Goingarijp.
Bedankt: Voor Eexta. M. E. van der
Veen te Heemse (O.).
Ds. Js. BOOTSMA
We vernemen, dat het met den gezondheids
toestand van Ds. Js. Bootsma, te Den Haag,
voorheen geeetelyk verzorger van „Bloemen-
daal" te Loosduinen, thans zeer bevredigend
gaat. Er is alle hoop op volkomen herstel.
Ds. N. DE JONG.
Morgen herdenkt Ds. N. de Jong, Ned.
Herv. predikant te Yelp (G.), zijn 40-jarige
ambtsbediening.
Nicolaas de Jong werd 2 Januari
Kou bij het Kind
wordt het best uit
wendig behandeld
Wrijf slechts Vicks
VapoRub tegen
bedtijd op keel en
borst. Het bede
de maag niet, zoo
Vereeniging van Leeraren Economische Taal
M.O. verslag uit over een door haar ge
voerde actie. Namens de V.L.E.T. werd aan
den Minister van Onderwijs. K. en W. en
aan eenige Kamerleden door den voorzitter
het volgende onderwijs-reorganisatieplan
voorgelegd:
Aan de H.B.S. A. e:. B. worde een zesde
leerjaar toegevoegd. Beide bereiden alleen
>r voor dc Universitaire studie. Echter
rde de taak van de laagste drie klassen
dezer instelling overgenomen door de tegen
woordige U.L.O.schooI. Voor docenten aan
laatstgenoemde school worde het bezit van
w-- hoofdacte, en voor hen, die de moderne ta-
Dokkum geboren en studeerde aan het Gym-'en onderwijzen, bovendien de M.O.-acle
de Rijksuniversiteit verplicht gesteld. Met dien verstande, dat
1892 met goed ge- i geen verkregen rechten worden aangetast
deed. In 1893 werd Aansluitende aan deze U.L.O.schooI kome
n verbond zich 25 er een tweejarige handelscursus, waar het
„...urn aan zjjn eerste onderwijs tot de speciale handelsvakkcn
daar ging hy in 1S97 naar j kan beperkt blijven, en waar voor hen die
welke Gemeente hij 10 jaar de moderne talen doceeren, ook de acte
te Winschot
tc Groningen, waar hij i
volg zyn doctoraal examt
hij candidaat in Drente
Februari 1894 te Engw
Gemeente. Vz
Uithuizermeedi.—j
dienen mocht. In 1907 deed hy te Velp zijn Economische Taal M.O. verplicht
intrede, waar hij in 1982 zijn zilveren jubileum D,?ze scholen leiden op voor handelspraetijk
vierde en hij zich op verschillend gebied be- De acte Economische Taal M.O. plus na
weegt. Tal van beroepen werden hier in den tuurlijk de B.-acte ook verplichtend te stel-
loop der jaren afgeslagen. aan de nieuwe drie-jarige (aan de drie-
Ds. de Jong was in Friesland lid van het[jarige U.L.O.schooI aansluitende) H.B.S. A.
JlassicaalBestuur van Dokkum, alsook eeni- Aangetoond werd, dat deze regeling een
jen tijd praeses. Tijdens zijn verblyf in Uit- belangrijke bezuiniging zou opleveren,
.uizenneeden stichtte hij mede de Chr. Kweek- De. Minister heeft met veel belangstelling
vhool te Groningen, waarvan hy nog Bestuurs van deze ideeën kennis genomen en erii-
Jó is geweest. In zijn tegenwoordige gemeente I st<?e overweging toegezegd.
is de jubilziris lid van het Crisis-Comité en
voorzitter van het Comité tot Steun. Ook
maakt hij deel uit van het Classicaal Bestuur
an Arnhem eri heeft zitting in het Hoofd
bestuur van de Vereeniging voor Kerkherstel.
Ds. de Jong heeft door zijn vele spreekbeurten
in ons land voor uiteenloopende doeleinden be
kendheid verworven-en is bok medewerker aan
de bekende „Groene Preeken".
OUDERLiniEXCONFERENTIES
Te Coevorden zzü Woensdag 28 Febr.
a.s de 14e Ouderlingenconferentie in de Clas
sis Coevorden van de. Geref. Kerken worden
gehouden. In de morgenvergadering zal Ds
J. ten Hove, Geref. predikant 'ie Goes, refe-
reeren over: Het wezen der Afscheiding. In
de middagvergadering Zal namens de Kerk
Aan Zweeloo worden ingeleid: De Kerkeraad
cn een vergadering van belijdende lidmaten;
en namens de Kerk van Nieuw-Amsterdam:
De ouderling 'iydens den eeredienst.
„KERKOPBOUW" EN „KERKHERSTEL".
In „Nieuw Kerkelijk Leven" deelt het Be
stuur van den Bond tot Kerkherstel mede, j
dat dezer dagen bij de heeren Veenman
Zonen te Wagcningen WBSÊÉg
UIT TROPISCH NEDERLAND
metalen omtrekmodellen 40 doelig 9.
WHMU'in
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Barendreclit Groen van Prinsterer-
school, hoofd B. Dam), B. Koekkoek te N'ieu-
wendijk (N.-B.L Als lew. met akte.
Aagtekerke (School der Geref. Gem.,
hoofd J. BoumanA. J. Wisse, thans tijdelijk
te Veenendaal. Voor tydelyk.
Maartensdijk, (hoofd M. van Leeu
wen), G. Deemster te Marrum.
VEREEN. VAN CHR. ONDERWIJZERS
Het Hoofdbestuur van de Vereeniging
Vijltien jaar vakbeweging in de
tropen. Van ander karakter
dan in Nederland. Geen rood
lront. De Indië-Expres geen
één-, maar derdedaagsche.
De werklooze particulier.
Onze correspondent te Bafa\ia schrijft
ons tl.d. li Febr. 1934 per luchtpost:
Het feit. dat de Federatie van Europec-
sclio werknemers in Nederlandsch-Indic dit
jaar vijftien jaar bestaat, een leeftijd, voor
Indische vereenigingen
worden, geeft aanleiding tot een korte be
schouwing over den particulieren werker
in Indie.
Ook dc ondernemers, van klein tot groot,
advocaten, importeurs en exporteurs win
keliers, industrieelen e. d. zijn, in onder
scheiding van het liptrekkelijk groote aan
tal ambtenaren, dat Indië kent, particuliere
werkers, maar in de Federatie zijn ver-
eenigd de vereenigingen, welker leden meer
bepaald tot de werknemers behooren, die
bij groote of kleine maatschappijen, bij par
ticulieren of vennootschappen in diens
zijn. Zoo zijn in die federatie georganiseerd
do Suikerbond, welks leden „in de suiker"
werken, de Handelsbond, die voor een deei
het administratief personeel der kantoren
omvat, de Vereeniging van Gezagvoerders
en Stuurlieden in Nederlandsch-ïndië, de
Vereeniging van Scheepswerktuigkundigen,
die behalve de machinisten ter koopvaardij,
voornamelijk werkende op de K.P.M.-vloot
on voorts op de schepen der Java-China-
Japanlijn, ook leden telt, die werkzaam zijn
bij de. Gouvernementsmarine; verder zijn
de Apothekersassisteiitenbond en de vak-
vereeniging van assistenten in Deli in de
Federatie opgenomen.
Deze bond, waarvoor men d«-n federatie
ven vorm heeft gekozen, ten einde elke ver
eeniging in eigen kring zoo vrij mogelijk te
kunnen laten werken op de zoo gansch
verschillende gebieden, die elk bestrijkt, is
wel de grootste particuliere werknemers-
vereeniging in Indië en als zoodanig heeft
de Regeering hem dan ook gezien en een
vertegenwoordiger van deze Federatie als
lid van don Volksraad aangewezen ter be
hartiging van de belangen der werknemers.
Ruim tien jaar heeft thans de huidigc-
voorzitter der Federatie, de heer G. J. van
Lonkhuizen, reeds zitting in den Volks
raad, waar hij tevens ook deel uitmaakt
van de fractie der Christelijk Staatkundige
Partij; zijn benoeming is een z.g. combina
tiebenoeming.
Het feit, dat men den federatieven vorm
koos, had ook nog een andere oorzaak, n.l.
het niet gemeenschappelijk eenzelfde poli
tieke of religieuze overtuiging indie*
men er al een had zijn toegedaan. Van
den beginne af was men wars van alles.
istrijd
getiteld: „Het reorganisatie-rapport van Kerk
opbouw beoordeeld", welke brochure de offi-
cieele verklaring is van de houding die de
Bond tot Kerkherstel tegenover de bedoelde
reorganisatie-voorstellen inneemt. Tevens
deelt het Bestuur mede, zulks tegenover hier
en daar opduikende geruchten, dat Kerkherstel
in dit opzicht niet in meerderheid en minder
heid verdeeld is, maar dat de hier genoemde
uitgave als het oordeel van héél Kerkherstel
kan gelden.
„GEESTELIJK MINISTERIE" IN
DUITSCHLAND.
Van kerkelijke officieele zijde wordt door
bemiddeling van den Evangelischen Persdienst
medegedeeld:
De Rijksbisschop heeft benoemd tot leden
van het „Geestelijke Ministerie": Dr. Forst-
hof, thans plaatsvervangend Landespfarrer te
Coblenz; Pastor Engelke, directeur van het
Hauhen-Haus te Hamburg.
Het Gereformeerde lid van het voormalige
„Geestelijke Ministerie" „Studiendirektor'
Pfarrer Weber, uit Elberfeld, zal de zaken
commissoriaal verder behartigen.
De leden van het „Geestelijke Ministerie"
voeren hun functie honnorair. De titel „Kir-
chenminister" vervalt.
Het „Geestelijke Ministerie" zal a.s. Don
derdag bijeenkomen en 'n verklaring afleggen.
VERZEKERING.
De Generale Synode der Geref. Gemeenten
besloot tegen verzekering leerend en ver
manend op te treden. De Noordelijke Part
S\ node heeft nu uitgesproken, dat zij dit
besluit wenscht te handhaven. Diensvol
gens kunnen zij, die de verzekering goed
keuren en \oorstaan, niet tot het ambt ge
kozen worden.
ZONDAGSARBEID.
D Noordelijke Part. Synode der Geref
Gemeenten ontving een commissie-rapport,
waarin uitgesproken werd, dat uit een nauw
gezet onderzoek gebleken was, dat in het
moderne bedrijf noodzakelijk was het aan
houden van verwarmingsketels. Deze kon
den met nieuwe stookmethoden automatisch
aangehouden worden, doch door den druk,
die op tie bedrijven rust, ontbraken de mid
delen de nieuwe installaties aan te schaf
fen.
De Synode besloot: a. de Kerkeraden op
te wekken nauwkeurig acht tc geven op -Ie
heiliging van den dag des Heeren, welke
heiliging voor de Kerk, ja voor geheel het
land, een allereerste vcreischte is;
b. zich te houden aaii het. bepaalde in de
Synode van 1019 (zie ook Voetius Catechis
mus);
c. wat het tuindersbedrijf betreft, dat allo
slaafsche arbeid op Gods dag verboden is.
naar rood front of klas:
Chr. Onderwijzers heeft tot leden van den j zweemde. Dit is misschien ook psycholo-
uccieu - Schoolraad voor de Scholen met den Bijbelgisch te verklaren, omdat de werknemer
brochure verschijnt, j herbenoemd zijn leden de heeren P. van zich in Indië, eenigszins anders dan
DE AFSCHEIDING
in haar wording en beginperiode door Dr. J
C. van der Does, met z'n 88 merkwaardige
illustraties op kunstdrukpapier en 346 bl/..
tekst i-s een schitterende uitgave, 't Leest
buitengewoon prettig. Een boek dat toch in
elk Gereformeerd gezin thuis hoort. Ouders,
laat Uw kinderen den tijd meeleven, waar
van gij in Uw jeugd zooveel hebt gehoord.
Vraagt het Uw boekh. eens. 't Is een uit
gave van Meinema te Delft en kost slechts
4.90 gebonden.
Schoolnieuws.
HET ONDERWIJS OP DE H. B. S.
Gemeld wordt: In de Februari-aflevering
\un het talenstudie-blad „De Spiegel van
F-rodel en Wandel" brengt het bestuui der
sterweek te Haarlem te houden, zal het alsdan
aftredend Hoofdbestuurslid, de heer B. Visser
te Garijp, in den Schoolraad worden vervangen
door den heer D. P. Bothof te Arnhem.
ACADEMISCHE EXAMENS
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN. Gesl.:
Geneeskunde: artsex., de heeren H Navis
Den Haag1. L J van der Laan te Lelden
mevr. H Nienhuis—Blomberg- Nieuwkoop;
artsex.. de heeren R de Jong-h te Den Haag
Leiden en mej. D A E Norel te Hei
stede.
Klass. Lette
en: cand.ex.. de heer Mr A L F J
>j. E J de Jong.
ijkskunde: cand.ex., mej. C Hols-
GEM. UNIVERSITEIT TE
Gesl.: Klassieke Letteren: doot
R C Goldschm
de heer P J Sm
NIVERSITEIT TE UTREi'HT.
heer R Th
EXAMENS-MACHINIST
DEN HAAG 23 Febr. Gesl. voor het voorl
diploma, de heeren H Harms, J C Westerveld,
J Pronk B Helstek, T van den Dool, L J Bout-
Uit het Sociale Leven.
NED. VEREEN. VAN CHR. TECHNICI
De Ned. Vereen, van Chr. technici hoopt haar
lgemeene vergadering te houden te Utrecht
p Zaterdag 20 Mei e.k.
Land- en Tuinbouw.
HET KALIVRAAGSTUK
Naast de Duitsche syndicaat- en de
Spaansche kali thans ook
Russische kali
Er is een tijd geweest, dat bij het steeds
toenemend kunstmestverbruik in land- en
ruinbouw de kalibehoefte enkel door de
Duitsche kalimijnen gedekt moest worden
Rondom den Harz werden op meerdere
plaatsen rijke kalibeddingcn gevonden,
welke door diverse eigenaren geëxploiteerd
werden. Deze eigenaren verecnigden zich
tot een belangengemeenschap en toen later
nog voor den oorlog, ook in Elzas
Lotharingen kalibeddingen gevonden en
geëxploiteerd werden, nam men na konen
strijd ook deze concessionarissen in het
zelfde verband op. Enkele jaren geleden
vond men in Polen kali, doch ook de ex
ploitanten hiervan werden gauw door het
Duitsch-Fransch syndicaat in zijn kring op
genomen.
Het syndicaat had het monopolie en be
hield dit en maakte van dit monopolie ge
bruik door de prijzen op een door hen be
paald peil te houden.
Het kali vraagstuk hield vele landen be
zig, vooral ook Amerika, waar men met
ijver zocht naar een oplosing van dit
vraagstuk zonder daarbij afhankelijk te
zijn van andere landen. Maar tot «lusver
tevergeefs. Toch is aan do alléénheer»cliap-
pij van het Syndicaat een einde gekomen
Eenigen tijd geleden werd in de nabij
heid van Barcelona kali gevonden cn al
heel spoedig had men daar een drietal
mïjnconcessies verkregen. Intensief werd
er gewerkt en in 1933 hebben de Nederland
sche landbouwers er de financicele voor
deelen van genoten daar een gedeelte \an
de Spaansche kali op de Nederlandsche
markt werd gebracht door een combinatie
van energieke handelaren, die ongeveer de
helft van de voor uitvoer bestemde Spaan-
sehe kali naar hier lieten komen, met als
gevolg een geweldige daling der prijzen.
voor een vijftal iaren nog vrij hooge loo-
nen, door het feit, dat vrijwel iedere Euro-
peesche werknemer altijd nog wel inlan
ders onder zich heeft, die zijn bevelen uit
voeren en het vuile werk verrichten, heeft
de arbeid van den Europeeschen werk
nemer in de tropen een ander karakter dan
die in niet-koloniale streken. En ook komen
velen van deze werknemers uit kringen,
waar men weinig voelt voor de ideeën van
Marx. Voorts is de economische positie van j üat 1,1
■I5"hi!ï"«.! er zul> «ls
vakvereenigingsgebied dan voor particulie
re werknemers. Wel verleenen de huidige
moeilijke tijdsomstandigheden eenigen
steun aan de gedachte van een gezamen
lijk optreden tegenover de werkgevers, doch
ook hieraan is een rood tintje niet vreemd
en de geschiedenis bewijst, dat. men in ln
die voor den klassenstrijd niet zoo gauw
warm is te maken. Het roode dagblad, dat
hiernaar zou gaan streven, zij het in ge
matigden vorm, rekening houdend met de
omstandigheden, de Indië-Expres, die mer
1 Januari j.l. zou beginnen te verschijnen,
is nog steeds aan bet stoom verzamelen.
Men heeft al doen weten, dat de aanvanke
lijke plannen te rooskleurig waren ei
niet mogelijk zal zijn, dadelijk met
democratisch dagblad te komen. Nu zou
met ingang van Februari dit blad driemaal
per week verschijnen, doch ook thans is
eerste nummer nog niet verschenen,
schijnt, dat dc heer J. E. Stokvis, mail
het vak, die speciaal voor den opzet
dit blad naar Indië is gekomen, waar
vroeger jarenlang in de journalistiek heeft
gewerkt, o.m. als hoofd-rcdacteur van de
Locomotief te Semarang, de geestdrift hier
wat heeft moeten sussen door het stellen
van de. zware praetische cischen, die de
uitgave van een blad vergt. De vrees, in
mijn brief van 21 October j.l. geuit, «lat ai-
les niet zoo gemakkelijk van stapel zou
loopen als men op papier berekende, is dus
bewaarheid.
Om tot d enparticulieren werknemer in
de koloniën terug te keeren; zijn positie is
op het. oogenbftk nog verre van aangenaam.
Dank zij de werkzaamheid der Federatie
ijn wettelijk reeds veel verbeteringen tot
tand gekomen, maar er blijft toch nog al
tijd vrij groote onzekerheid voor hem be
staan. In de tijden van hoogconjunctuur
plotseling ontslag niet zoo erg, ten
eerste had men wol iets over kunnen hou-
,an zijn tantièmes cn ten tweede vond
spoedig genoeg een fjndere betrekking
Thans is van beide uitkomsten weinig
sprake meer. Iemand die uitblinkt en iets
kan prestcereri, vindt in den regel nog wei
plaats, zij het tegen ver verlaagde bezoldi
ging, tenzij zijn vak zeer specialistisch is
Maar velen die den laatsten tijd zijn ont-
in de cultures, door dc banken en
de handelszaken, soms met vijftien en meer
i dienst, zonder pensioen en vaak met
geringe uitkeering uit liet spaarfonds,
n geen kans, aan een andere baan te
komen. 'Velen hunner konden door familie
Nederland opgenomen worden, maar
anderen zagen ertegen op, zoo gedesillusion-
neerd naar Nederland terug te keeren or
>k hadden zij er geen verwanten, bij wicn
zij onderdak konden vinden, en liever dan
liet leger werkloozen in het moederland te
gaan vergrooten, bleven zij hier, bezuinig
den zooveel mogelijk om lang met hun
spaargeld toe te kunnen, terwijl zij inmid
dels trachtten, weer aan den slag te ko
men. Veelal hadden deze werknemers ook
recht op terugreis voor hen en hun
gezin, naar Nederland, daar ze hier vaaK
werkgever verwisseld hadden en dik
wijls te kort bij den laatsten in dienst wa-
of, indien al lang genoeg, zonder con
tract, dat hun terugkeer naar het vader
land waarborgde. In Indië zelf heeft de
F.uropeesche werknemer, die van zijn brood
beroofd wordt, in den regel geen familie
of verwanten die hem kunnen steunen.
voltrekt zich in veler leven een
tragische neergang, met het vooruitzicht
ondergang zal worden. Zij gaan
verdienei
erknemers
zijn er bij, die 900 per maanii
andere die het slechts tot 200 per iraanr!
brengen en de vakopleiding zeer gedif
ferentieerd. De geschiedenis -heeft dan ook
in deze vijftien jaar bewezen, dat mer
zag, toen men den federatieven vorm
Den laatsten tijd doen zich weer stemmen
hooren, die ook vroeger reeds klonken,
welk een samengaan van ambtenaren en
particulieren in de vakbeweging bepleiten
Het sterkste argument is in deze, dat de
arbeidsvoorwaarden over en weer door el
kaar worden beïnvloed. De rircoming in de
Federatie, is echter overwegend, dezen
niet op te gaan. Er is te groot, verselii
voor een kolonialen ambtenaar gelden
dere eischen wat aangaat zijn opt red er
Van de geheele Kaïnietinvoer in 1933
groot 19000 ton leverde Duitsrhland 7200 en
Spanje 7300 ton. Van kalizout 20 pet., waar
van we in totaal 213.600 ton invoerden
kwam 94000 ton uit Duitschland en 56.450
ton uit Spanje; van de 70.000 ton kali-
zout 40 pet., betrokken wij 40.367 ton uit
Duitschland 13.175 ton uit Spanje. Deze cij
fers zeggen duidelijk genoeg, welke bet.ee-
kenis de Spaansche kalizoutcn op onze
kunstmestmarkt hebben.
Maar ook uit het Oosten van Europa
kwamen geruchten over rijke kalilagen. die
in den Oeral gevonden zouden zijn. Eerst
wanhoopte ook wij aan eenigen beduiden
den invloed, die er van daaruit op de kali
wereldmarkt zou kunnen uitgeoefend wor
den. Dc groote vervoersmogelijkheden en
vaak ondefinieerbare houding van cn
tegenover de Sovjet-Unie deden het ver
moeden rijzen, dat de Russische kali nog
wel geen rol van beteekenis zou gaan spc-
n. Van zeer nabij vernamen we enkele
eken geleden echter, dat reeds door Ne
derlandsche belangstellenden met. de Sov
jet was onderhandeld en nog onderhandeld
werd.
Daar de onderhandelingen nog gaande
zijn meenden we er voorloopig over te moe
ten zwijgen. Thans bereiken ons via de
„Handelszeitung" belangrijke berichten
Dver de Russische kalilagen, die zóó rijk
moeten zijn. dat de Elzasser en de Spaan
sche voorraden er klein bij gelijken. Voor
deel is de vooraad nog maar onder
zocht en reeds nu schat men dc aanwezige
hoeveelheid op 75 milliard ton (die van den
Elzas wordt op 5, die bij Barcelona op 8
milliard ton geraamd).
De Russische boer weet nog geen kali te
gebruiken. Daarvoor wordt nu een groot op
gezette propaganda gemaakt. Maar er blijft
een groot kwantum beschikbaar voor uit-
oer. In 1933 werd reeds 800.000 ton kali
jeproduceerd te Solikamsk (vroeger Jeka-
terinenburg geheeft). En een gevolg daar-
is, dat volgens een bericht uit Moskou
aan de „Vossische Zeitung" thans een hee
lheid van 450 ton van deze Russische
kali via Amsterdam naar Japan ver
scheept is.
Hiermede is de Sovjet-Unie op de lcali-
markt verschenen en treedt als concurrent
op. Dit zal blijken van groote beteekenis te
zijn, daar er opnieuyv onderhandelingen ge
voerd schijnen te worden tusschen Spaan
sche producenten en liet Duitscli-Fransch-
Poolsch syndicaat.
Nederland, een van de groote kaliafne
mers heeft zeer veel belang bij de komst
van Russische kali op de markt wat de
prijszetting bepaalt.
•erbodige in een vreemd land
oelcn en in hun ledigheid drukt hen tp-
meer de zware sfeer van de tropen,
vooral moeilijk te dragen wordt, wanneei
zij tenslotte:in den kampong terecht ko
men, in een: primitief le\en, dat hun af
stoot en waaraan ze toch moeten wemmen
Wel worden zij gesteund, zij kunnen al
thans in het leven blijven, maar hun zenu
wen worden langzaam-aan gesloopt, hun
weerkracht verlamd, hun geest gedrukt.
Men onderschatte vooral niet die geeste
lijke en zedelijke verwoestingen, die hier
worden aangericht-
Maar ik behoef hier niet verder over uit
te weiden, daar de heer Van Lonkhuy
den 3l)en Augustus j.l. tijdens zijn verlot
voor de I-Iuizer-microfoon heeft gesproken
over werkloosheid in Indië en er boven
dien in den Omrocpgids iets over heeft ge
schreven, dat. evenals zijn rede,
aandacht heeft getrokken. Toch kan in Ne
derland niet genoeg bekend worden, hoe
ook de particuliere werknemer, zelfs al
hij in zijn betrekking gehandhaafd, zwaar
van de crisis heeft te lijden, zeker evenzeer
als de ambtenaar.
Faillissementen
Afd. Hanaelsi
50. R.c. Mr G Scholteu; Cui
Mr H G Kau
r A Bergmar
555. R.c
XV GUntliei
W F Wei
jhr Mr H Fel'cb: Cur.: Mr
;onder beroep, den Haag.
;ieuw Ooat-lndië 4711 R.c. Mr J
Cur. Mr. F A Huö'kman.
an Duin. vlschhandelaar te Scheven
wagenslafg 138, Rc. Mr H Haga. Cu
M Oppenlieimer.
Uyl. e~—1
ink- I
Boskc
Char
mr. J. R. Thort
Delft.
Goot, winkelier.
339. R.c. Mr. A. B. Bom
'rjjberghe de Coi
Voss te -s-Gra-
t.e. Mr. A XV J.
Mr J. J. Veur-
E Poons, de
J.' H. B. Goi
J. M. D Ves
meier, koopman
RUBRIEK
ZONDAG 25 FEBRUARI
HUIZEN 301.5 M.
NED. CHR. RADIO VEREENIGING
9.30—9.50 Gewijde muziek.
9.50 Kerkdienst uit de Ned. Hcrv. Kerk
Jacobikerk)te Utrecht. Voorganger: Ds.
P. Veen. 1. Orgelspel. 2. Votum.
3 .Zingen: Ps. 118 7. 4. Lezen: Matth.
26 36—46. 5. Geloofsbelijdenis, waarna
gezongen wordt: Gez. 52 13: „Amen,
god'lijk Evangelie. Amen zegt mijn ziel
daarop". 6. Gebed. 7. Prediking: Tekst
Matth. 26 40: „Kunt gijlieden niet één uur
met Mij waken?". 8. Zingen: Gez. 232 3.
9. Dankgebed. 10. Zingen: Gez. 50
3. 11. Zegen. 12. Orgelspel. Na den
dienst tot 12.15 n.m.: gewijde gramofoon-
muziek. (Bach-Handel-Haydn).
5.00-6.30 n.m. Kerkdienst uit de Geref.
Kerk (Cadoelen), te Ambt-Vollenhove.
Voorganger: Ds. A. H. Oussoren. Organist:
J. Bruintjes. 1. Orgelspel. 2. Stil gebed.
3. Votum en zegengroet. 4. Zingen:
Ps. 27:7. 5. Geloofsbelijdenis. 6.
Schriftlezing: Marcus 8 27—38. 7. Zin
gen: Ps. 138 2. 3 en 4. 10. Tekst:
Mare. 8 38. 11. Prediking. 12. Zin
gen: Ps. 118 8 en 14. 13. Voortzetting
prediking. 14. Dankgebed. 15. Zingen:
Ps. 89 1 en 8. - 16. Zegen. - 17. Or
gelspel.
6.30—6.45 n.m. Gewijde graraofoonmuziek.
Selig sind, die da Leid tragen, Brahms.
„Chor der Singakademie", Berlijn, o.l.v.
Prof. Schumann.
6.45—7.45 n.m. Korte Evangelisatiedienst
0.1.v. Dr. P. Stegenga Azn. Muzikale mede
werking van het koor „Frisch Leven" van
Wijk IV der Evang. Luth. Gemeente, te
Amsterdam. 1. Opening met gebed.
2. Koorzang: a. Laat God regeeren. b. O
Heer, wij buigen voor U neer. c. Mijn Jezus
is genoeg voor mij. d. 'k Wil hopen op den
Heer alleen, e. Heer. mijn hert is boos en
schuldig, f. Kom dierb're Heiland. 3. Toe
spraak. 4. Koorzang, a. Leid door den
zwarten nacht. b. Blijf met mij. Heer: c.
Wenn ich einmal soil scheiden. 5. Dank-
DAVENTRY 1500 M.
8.20 Kerkdienst uit de Lyndhurst Road
Kerk. 1. Hymne „O worship the Lord in
tihe beauty of holiness". 2. Gebed. 3. Onze
Vader. 4. Tekstlezing: Phil. I, 8—21. 5.
Hymne „How sweet the Name of Jesus
sounds". 6. Preek door Rev. John Short. 7.
Hymne „Sun of my soul! Thou saviour
dear". 8. Zegen.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M.
8.20 Uit Berlijn: Morgenwijding. „Segen des
Opfers". Preek door Proost Eckard. M.ra.v.
Mannenkoor. Orgel: H. Poddick. Spreken
E. Wilhelmy.
HAMBURG 331.9 M.
8-20 Kerkconcert mm.v. solisten en koren-
Oratoriumvereeniging en Orkestvereen'.ging.
1. Verleih uns Frieden gnadiglich, Schütz. 2.
Es ging ein Samann aus zu saen, dito. 3.
Prelude en fuga in f kl. t., Bach. 4. a. Herr,
du erforschest gütig. was leis in mir sich
regt, naar Psalm 139. b. Du drücktest
schwer, o dunkier Krieg, naar Psalm 98. 5.
Wann uns're Augen schlafen ein, Schutz.
6. Der zwölfjahrige Jesus im Tempel, dito.
LONDEN REG. 342.1 M.
8.20 Kerkdienst uit de Studio oJ.v. den Rev.
Prof. Z. W. Grcnsted. 1. Hymne: Thy King-
dam come, o God. 2. Openingsgebed. 3
Psalm 48. 4. Tekst. 5. Gebed. 6 Hymne:
Lead us, heavenly faiher, lead us. 7. Preek.
8. Hymne: Thy way, not mine, o Lord.
MIDLAND REG. 391.1 M.
8.20 n.m. Kerkdienst. 1. Hymne: Father, hear
the prayer we offer. 2. Inleiding. 3. Psalm
40. \ts. 1 14. 4. Text. 5. Magnificat. 6.
Preek. 5. Lofzang: My sin c v. as .-hat bound
Thee, Bach. 8. Gebeden. 9. Hymne: Take
up thy cross. 10. Zegen.
NORTH REG. 449.1 M.
8.20 Kerkdienst uit de Durham Cathedraal.
1. Hymne: „Judge Eternal". 2. Onze Vader.
3. Versikels and Responsorium. 4. Psalm 32
5. Tekstlezing. 6. Nunc Diiaittis. 5. Bood
schap der Apostelen en Gebed. 8. Lofzang:
..Ave verum corpus". 9. Preek door Rev.
Deken van Durham. iO. Hymne: „O Love
how deep". 11. Zegen. Orgelspel door J.
Dykes Bower.
SCOTTISH REG. 373.1 M.
8.20 Kerkdienst uit de Episcopaalsche Kerk.
I. Hymne: „O Christ, Who art the Light
and Day". 2. Kerkelijk Avondgebed, be
staande uit: a. Psalm 91. b. Bijbellezing, c.
Hymne: „Father. most High, be with us",
d. Nunc Dimittis. 3. Lofzang: „O for a
closer walk with God". 4. Preek door Rev.
W. N. Gordon Boxer. 5. Hymne: „O God
is a stronghold and a tower". 6. Vesper:
„O Lord support us". 7. Zegen.
MAANDAG 26 FEBRUARI
HUIZEN 301.5 M.
NED. CHR. RADIO-VEREENIGING
8.00—8.15 Schriftlezing en meditatie.
8.159.30 Gramofoonmuziek.
10.30—11.00 Morgendienst door Ds. L. j.
S. Crousaz.
II.00—11.30 Lezen van Chr. Lectuur. „Late
Lente" van A. K. Straatsma.
11.30—12.00 Gramofoonmuziek.
12.00—12.15 n.m. Politieberichten.
12.15—12.30 nm. Jo Vincent, sopraan,
zingt. (Gramofoonmuziek).
12.302.00 n.m. Orgelconcert door Jan
Zwart uit de Luthersche Kerk, Kloveniers
burgwal. te Amsterdam.
2.00—2.35 n.m. Uitzending voor scholen:
Dr. Alb. C. Kruyt: „Van Pososche Hei
nen en Christenen",
2.35—2.45 n.m. Gramofoonmuziek.
2.45—3.15 n.m. Wenken voor de keul
door mevr. M. AdrianMerckens; J
over ziekenvoecöng".
3.15—3.45 n.m. Cursus knippen en stoh
3.45-4.00 n-
4.00—5.00 n.i
Dijk.
5.00-6.00 nj
6.00-6.30 n.i
6.30-7 00 n.
7.00-7.15 n.:
7.15-7.30 n.i
7.30— 8.00 n.i
S.00—8.10 n.i
8.10—8.30 n.
Piano-recital door Marii
Gramofoonmuziek.
Vragenuurtje.
Politicberiditen.
Ned. Chr. Persbureau.
Vragenuurtje.
Gramofoonmuziek.
N. v. Poeteren: „De bes!
ding van de iepenziekte".
8.30—10.30 n.m. Concert door de Chr. G|
Zangvereeniging „Sursum Corda", Chr. C
Koor „Sions Lofzang", beide te Amsterd
Chr. Gem. Zang vereen. „Gloria
Excelsis". te Sloten (N.-H.). directeur
rit ter Braake. 9.00-9.30 n.m. J. va U
wijk: „De Republiek Liberia". 9.30—1(
n-m. Vervolg concert. Pl.m. 9.50 n.n
Dias
10.3011.30 n.m. Gramofoonmuziek.
HILVERSUM 1875 M,
A.VJLO.
8.0010.00 Gramofoonmuziek.
10.00—10.15 Morgenwijding.
10.1510.30 Gramofoonmuziek.
10.3011.00 Gramofoonmuziek.
11.0012.00 Orgelconcert door Fr ra:
selaar.
12.01—2.00 n.m. Lunchconcert doo. Kol
Lajos en zijn orkest.
2.00—2.30 n.m. Kamermuziek door j
kwartet, bestaande uit Rikus Grin, 1 e vil
Frans Courlel, 2e viool; Dik Pot, altv.
en Henk Loweij, cello, leden van Lat (j
roeporkest.
2.002.30 n.m. Emile Kellenacrs Jr.
voor: 1. De karakter-gelijkrichter. 2.
olie- en azijnstel. 3. Waar de o -nst|
trotsch op zijn, uit „Miniaturen" van
van der Staay.
3.003.30 n.m. Gramofoonmuziek.
3:304.00 n.m. Viool-recital door W
Kater (aan den vleugel: Egbert Vee:.).
4.004.15 n.m. Overschakeling naar
zender „Radio Kootwijk".
4.154.30 n.m. Gramofoonmuziek.
4.30—5.30 nm. Causerie door Max Tl
Onderwerp: „Maurice Ravel". (Gelllustre
met gramofoonmuziek).
530—7.00 n.m. Concert door Dajos Bela:
zijn orkest.
7.00—730 n.m. Viool-recital door Mai(
van den Berg. A. d. vleugel: Egbert Vi
730—8.00 n.m. Causerie door G. de Jw
lin de Jongh: „Circusdirecteuren
loopbaan".
8.01—8.05 nm. Nieuwsberichten van
8.05—9.10 n.m. Concert door bet Omr:
orkest o.l.v. Nico Gerharz.
9.10—930 nm. Zang door de Koe VY.
„Zutphen's Mannenkoor". Dir. Joh. G.
Jong.
9.30—10.10 nm. Concert door bet Omr«
orkest o.l.v. Nico Gerharz. Solist:
Hengeveld. piano.
10.10—10.15 nm. Gramofoonmuziel
10.15-11.00 n.m. Radio-Tooneel. C;
„Toppen van het Verleden". IX. Stu
opvoering van „Abraham Lincoln", h;
spel door P. H. van Moerkerken. Spt
ding: Kommer Kleijn.
11.00-11.10 n.m. Vaz Dias.
11.10—12.00 Concert door Dajos Bela
zijn orkest.
STRAATSBURG 349.2 M.
5.20 n.m. Kamermuziek.
WEST REG. 307.1 M.
630 n.m. Mozart-conccrt.
BOEDAPEST 549.5 M.
6.50 n.m. „Aïda", opera van Verdi.
MONTE CENERI 257.1 M.
RADIO SUISSE ROMANDE 443.1)
7.50 n.m. Symphonie-concert.
PARIJS (RADIO) 1796 M.
8.20 n.m. Kamermuziek. (Schmitt-Sdj
mann-Franck)
MIDLAND REGIONAL 391.1 M.
8.50 n m. Tweede bedrijf van Gouno
„Faust".
BERLIJN 356.7 M.
835 n.m. Schumann-concert.
WEENEN 506.8 M.
9.10 n.m. Bach-concert.
MOT ALA 1389 M.
9.20 nm. Kamermuziek.
MIDLAND-, NORTH- EN WES:
REGIONAL 391.1 M.
9.50 n.m. „Cupid's eclipse", zangspel.
DAVENTRY 1500 M.
9.55 n.m. Kamermuziek. Om. werken w
Eugene Goossens).
Kunst en Letteren.
De kring Zuid-I-Iolland van bovengenoem
de vereeniging hoopt baar jaarvergadering
te houden op Woensdag 14 Maart in de con
sistoriekamer der Geref. Kerk Prins He ri
lt laan Rotterdam. Naast jaarverslag ko-
raalspel en orgelsoli zal Ds. F. A. den Boeft
an Kralingen spreken over „Voor, onder en
na de Eeredienst".
WILLEM KES. f
Te München is gisteravond in de Uniier-
siteitskliniek overleden Willem Kes, «le op
richter van het Concertgebouw te Amster
dam.
Willem s '6 Fabr. 1856 te Dordrecht
geboren en is dus 79 jaar geworden,
studeerde als pensionnaire van Koning Wj
lem III aan het conservatorium te Brus:
voltooide zijn studiën aan de Hochschi
te Berlijn, o. a. onder leiding van Joachii
In 1S77 werd hij concertmeester
Parkorkest te Amsterdam, in 18S3 directei
van het orkest \an den Parkschomvhuj
aldaar, in 1884 dirigent van de afdeelii
Dordrecht der „Maatschappij tot bevo
ring der Toonkunst" en leeraar aan h
muziekschool en in 1888 dirigent van h
„Concertgebouw" te Amsterdam.
Na op aanbeveling van Paderewski
het Schotsche Orkest te Glasgow te zijn
weest (1894) kwam hij nis dirigent te
kou. Hier bleef hij werkzaam tot 1904, toe
hij zich bij het uitbreken der Russiscl
onlusten in Duitschland ging vestige
1906 werd hij directeur van h l
««mt te Coblenz.
