ZATERDAG 20 JANUARI 1934
DERDE BLAD PAG. 9
LAND- EN TUINBOUW
UITVOERING
LANDB0UWCR1SISWET
Bezwaren die de oude regelingen
brachten, zooveel mogelijk
ondervangen
Eenige Koninkiiuke besluiten tot uitvoe
ring van de Landbouwcrisiswet zijn vast-
^De Minister heeft aan do Tweede Kamer
hiervan mededeeling gedaan en daarbij een
toelichting gegeven, waaraan we het vol
gende ontleenen:
Crisisvarkensbesluit
Voor varkens en varkensvleesch wordt
een in- en uitvoermonopolie ingesteld, ge
lijk dit ook reeds bestond krachtens het
crisis-varkensbesluit 1932. Terwille van de
eenheid in het landbouw-crisisbesluit is dit
echter zoo aangevuld, dat de monopolie-
houdster in het vervolg zal moeten voldoen
aan de bepalingen van het crisis-monopolïe-
besluit 1933.
De artikelen 5 tot en met 7 verscherpen
den organisatiedwang en breiden dezen uit.
Er bestaat ook behoefte aan regeling van
de varkensmesterij. Teneinde daartoe tege-
raken wordt in artikel 5 bepaald, dat het
in voorraad hebben of verhandelen van
varkens slechts is toegestaan aan crisis-or-
nisaties en aan georganiseerden, waarbij »e-
yens nadere voorwaarden hiervoor zijn ge-
De vroeger geldende, in de praktijk be
proefde regeling van de heffing bij de
slachting is in hoofdzaak behouden. Zij had
echter deze leemte, dat hij, die eert varken
deed slachten en de heffing niet betaalde,
niet strafbaar was. Hierin wordt voorzien
door artikel 10, hetwelk het vervoer van
een geslacht varken, voordat daarop de hei-
fing betaald is, verbiedt.
Aardappelbesluit I.
Onder anderen wordt door de wijziging
opgeheven het bezwaar, dat de oude rege-
liijg leidde tot ontduiking van de heffing
door vrij vervoer van hoogstens 10 K.G. toe
te laten.
Aardappelbesluit TI.
Het was noodzakelijk, een bijzondere re
geling voor de uitvoer van pootaardappelen
te treffen, teneinde prijsregelend te kunnen
optreden.
Crislsvervoerbeslult.
De toenemende smokkelhandel aan de
grens heeft het noodzakelijk gemaakt krach
tige maatregelen daartegen te treffen. Een
van deze maatregelen is het Crisisvervoer-
besluit
Zoo wordt het vervoer per nacht in be
paalde deelen van het rijk alleen toege
staan: indien dit geschiedt per spoor
trein of per vaartuig, hetwelk onder
douaneverband valt en bij dag, indien dit
gedekt wordt door een vervoerdocument.
Ook het in voorraad hebben in grootere
hoeveelheden dan zullen worden vastge
steld, wordt eveneens aan bepaalde voor
waarden, als het hebben van registers en
andere papieren gebonden.
Eiermonopoliebeslult.
Bij dit besluit ls de invoer gemonopoli
seerd van eenden- en kippeneieren in
schaal en van niet meer in schaal aanwezi
ge bestanddeelen van vogeleieren, bewerkt
of onbewerkt verwerkt of onbewerkt, omdat
de afzet van eieren, afkomstig van hier te
lande gefokt pluimvee, voornamelijk be
lemmerd werd door den invoer van de z.g.
eierprodneten, waartoe worden gerekend
eieren, eigeel en eiwit in bevroren toestand,
eieréji en eidooiers in geconserveerden toe
stand, gedroogde eidooiers en gedroogd
eiwit.
De waarde hiervan bedraagt ongeveer
1 millioen gulden, terwijl hiervoor 35.000.000
kalkeieren uit ons land zouden kunnen
dienen.
Crisispluimvcebeslult.
Dit besluit heeft ten doel de gezondma
king van de pluimveehouderij en verbete
ring en inperking van den pluimveestapel.
De kosten van de regeling zullen worden
gedekt door een heffing op de eieren, wel
ke in broedmachines worden uitgebroed.
Ten aanzien van de vermeerdering van
den pluimveestapel is vrijwel uitsluitend 't
kunstmatig uitbroeden van eieren van De-
lang. Het hebben van eieren in een broed
machine is alleen toegestaan aan aangeslo
ten kuikenbroeders.
Tot verbetering van den pluimveestapel
strekken de bepalingen, dat kunstmatig uit
gebroede eieren een bepaald gewicht moeten
hebben en dat de heffing verschillend kan
zijn voor eieren afkomstig van erkende fok
kers. van erkende houders van een ver-
meerderingsbedrijf en van anderen. D3
eerstgenoemde eieren worden het minst, de
laatstgenoemde het zwaarst belast.
Bij dit besluit is de organisatiedwang toe-
gejiast. Alle kuikenbroeders moeten, om hun
bedrijf te kunnen voortzetten, zijn aange
sloten. Fokkers en houders van verineerde-
ringsbedrijven worden alteen verplicht zich
aan te sluiten, als zij bepaalde leveringen
wenschen te doen.
Crisis-Haringbeslait.
Bij dit besluit wordt de aanvoer van pe
kel- en steurharing in Nederland verboden.
Deze i.saatregel was noodzakelijk om te voor
komen, dat de markt met. dit product zou
worden overvoerd en de prijzen daardoor
te sterk zouden dalen.
Tevens is bij dit besluit bepaald, dat het
verwerken van alle soorten haring in ver-
schen, gekoelden of bevroren toestand tot
pekel- of steurharing verboden is.
Tot dusver bleef de mogelijkheid bestaan,
dat men ook versche haring, na aanvoer 'n
Nederland, zou gaan verwerken tot pekel-
of steurharing, waardoor de hierboven be
doelde verboden aanvoer van pekel- en
steurharing niet meer aan het door hem
beoogde doel zou beantwoorden. Door dit
besluit wordt deze mogelijkheid buitenge
sloten.
Crlslszetmeelbesluit.
Teneinde den verbouw van fabrieksaard
appelen op de meest juiste wijze te kun
nen stc en, bleek het noodzakelijk over te
gaan tot het heffen van een zeker bedrag
op alle in Nederland geproduceerd en ge
ïmporteerd zetmeel, waardoor mede wor.it
voorkomen, dat een onjuiste concurrentie
kan ontstaan tusschen zetmeel van verschil
lende herkomst
Ook de aanwezige voorradaen worden
door de heffing getroffen.
PAASCHVEETENTOONSTELLINGEN
Op de vergadering van de besturen der Paa-<vh
eetentoonstellingen Ib besloten tot oprichten
•an een federatie om deze tentoo-nselllngen ge-
neenschappelljk te regelon.
Reeds traden Amsterdam, Zaandam. Rotter-
lam, 's-Hertogenbosch, Rhenen tot deze fede-
Tot bestuursleden zijn gekozen: H. C. Bllle,
Amsterdam: M. D. Noordzij. Rotterdam; H.
3rlnkman Czn Zaandam; M. A. van Zljat, Apel
doorn; F. van Hootegean, Den Boach; en H. Melk
BEETWORTELSUIKERF ABRIKANTEN
EN RAFFINADEURS
Id de gehouden aJgemeene vergadering van
de Alig. Techn. Vereen, van Beetwortelsulkerfa-
brlkanten en Raffinadeurs leidde de secretaris,
bespreking In betref
fende de resultaten bereikt door Ir Homans blJ
laar mlcro-blologlsche onderzoekingen van
lulkei
DE COLLECTIEVE ARBEIDSOVEREEN
KOMSTEN IN NEDERLAND IN 1933
Het aantal gedaald
Bij de N.V. Martlnus Nljhoff is dezer dagen
•ersehenen de door het Centraal Bureau voor
!e Statlatlek samengestelde
•eklngen r
•odlge Inlichtingen bi
Don moeilijke mater!
ntng te kennen, dat di
onderzoek be>ti
„sulphideapollage'
onder wiens leiding
sn geschied, gaf de
ffende deze bultenge-
Bij gaf als zijn mee-
de onderzoekingen In zoo
hebben geleld dat Neder-
-bacterlën
jaeterlën machtig Is.
kwestie la: vanwaar de
suiker, welke wel de Invloed kan
die deze bacteriën op geconserveerde le-
niddelen hebben. Voor dit doel dienen wij
t algemeen ir eer gedocumenteerd te zijn.
rna hield Dr H. C. Prinsen Geerllngs een
sergeslagen, terwijl het preclpitaat
kalktoevoeging niet ln oplossing
loor een kleiner kalkgebrulk moge-
nlddagvergaderl-g hield de heer Ir
eontlnu-dlffusle. Het Is een'vernuf-
t, uitgedacht door den heer Berge te
waarbij de beetwortelsnijdsel
zijde
nde I
I kom
Een dusdanig appa-
:mont in werking, en heeft al-
tjdelijke kind rzlekten van een
medegemaakt,
rlge discussies bewezen wel, dat er
dusdanige werkwijze
icédé
CHR. VEENKOLONIALE LANDBOUW-
BOND
In de Chr. Lagere Landbouwschool
n Landbouwbond
van den C.B.T.B.
selljke a.fdeellngen. 1
tst besproken
den Chr.
vestel. afd.
dd. Di
Valthermond, 2e Ex
id Stadskanaal-Afdraai. Stadskanaa
n Ga.os.nijv.mond, hebben reeds besloter
chting over te gaan. De Jaarvergaderinj
istgosteled op 1 Febr. te houden te Mus
heer M.
mkom
arblj betrokkoi
32 wederom g
hter slechts 4
ar. Het aantal
egen waardoor
1932 ongeveer op
op 1 Juni
sedert 1 i
i Overeenkomst
21855
23104
Alle overeenkomsten, welke
en bedrijfstak van toepassin
louden gebleven, uitgezonderc
d die in
i ln de 1
collectie
273598
279595
291756
359264
252833
243050
zijn be
de schoen
unstzljde-
e wordt dan nog
i de beweging der
e publlcat
t in 1914 e
overzicht ge-
ractueele loo
ts de huldigt
economische crisis. Uit dit overzicht blijkt da
de jaren 1929 en 1930 nog geen daling, doe!
daarentegen wel een stijging van het contract
loon brachten, welke stijging zich in 1931 li
verschillende gevallen nog voortzette. Loon
daling bracht het Jaar 1931 ln de mijnindustrie
RUBRIE^
1928—1933 bereikte
arbeiders bij de Zuiderzeebi
kleedingarbelders, meubelmakers, boekbinders,
havenarbeiders, bestellers (met een 6-Jarlgen
diensttijd) bij van Gend en Loos slgarenma-
kens en -sorteerders, arbeiders bij de stroocar-
ton- en bU de aardappelimeelfabrlcage; 1015
pet. o.a, in de verwarmlngslndustrle, voor de
machinezetters ln het typografisch bedrijf, ger
schoolde bouwvakarbeiders, mijnarbeiders; 15
20 pet. voor landhouwknechts ln Westelijk N.
Brabant landarbeiders in den kring Hul®t en
ln de Veenkoloniën (zlchtloonen). schepelingen
te.' koopvaardij; 20—27 pet. In de Waalsteen-
enbedrijf, den Westland
jinbou-
r het loi
UNILEVER VERKOOPCENTRALE N.V. ROTTERDAM
TEELTREGELING VOOR AARDAPPELEN.
Twee-derde van 1933.
Naar het „Alg. Handelsbl." verneemt,
heeft de Landbouwcrisiscommissie in be
handeling genomen een plan tot teeltbepcr-
king der aardappelencultuur, hetwelk af
komstig is van den voorzitter der Ned.
Aardappelcentrale. Volgens dat plan ligt
het in de bedoeling de oppervlakte met
aardappelen in 1934 te beperken tot een
oppervlakte, overeenkomende met 66 pet.
van de met aardappelen beteelde oppervlak
te in 1933.
De maatregelen, die voor het product van
den oogst 1933 getroffen moesten worden,
teneinde een algeheele prijsinstorting te
voorkomen, kwamen in hoofdzaak neer op
een kunstmatige beperking van den voor
raad van consumptie-aardappelen, gepaard
gaande met het vaststellen van minimum-
verkoopprijzen „af boerderij".
Het groote overschot, dat thans een nor
male prijsvorming in den weg staat, dient
door een beperking der teelt in het a.s.
Jaai te worden voorkomen. Bij deze beper
king zullen oppervlakten met aardappelen
niet grooter dan 10 are en die door belang
hebbenden zelf geteeld worden, buiten be
schouwing blijven. Hierdoor blijft de mo
gelijkheid open, dat aardappelteelt voor
eigen consumptie zonder bezwaar voortgang
kan hebben.
Er zullen volgens bovengenoemd plan
voorts spoedig maatregelen getroffen wor
den, waardoor de bij de gewestelijke aard
appelorganisaties aangesloten telers een
teeltvergunning voor het jaar 1934 zullen
verkrijgen.
UITVOERVERGOEDING VOOR EIEREN
De Minister van Econ. Zaken deelt in de
Crisisrestitutiebeschikking III mede, dat
ten behoeve van de pluimveehouders uit
het landbouw-crisisfonds vergoed zullen
worden bij uitvoer van de navolgende cri
sis-producten, de daarachter vermelde be
dragen per aantal of eenheid;
a. voor eenden- en kippeneieren in schaal
fO.60 per 100 stuks;
b voor niet meer in schaal aanwezige
bestanddeelen van vogeleieren, bewerkt of
onbewerkt, verwerkt of onverwerkt f 0.15
per k.g. bruto.
Als groep van producenten van crisispro
ducten is erkend: de in Nederland gevestig
de pluimveehouders.
LANDBOUWINVOER VERGUNNING
IN FRANKRIJK
De directie van den landbouw deelt mee, dat
blijkens telefonisch bericht van den Rljkslandbouw-
consulent te Parijs de Fransche regeering thans
heeft besloten voorlooplg slechts voor zaai-erwten
en nog niet voor consumptie-erwten invoervergun
ningen af te geven. Voorts is de taxe de license
voor peren van 175 tot 60, voor appelen van 125
tot 40 en voor de andere gecontlngenteerde vruch
ten van 125 tot 60 francs per 100 K.G. verlaagd.
wel de hoofdproduct
ra, voorz. v. d. Frlesche afd.
3 van den C.B.T.B. ln dezen tijd",
an.gend bestuurslid van de Aard
ie Drente-Veenkolonlën, werd
e heer A. Smook te Nleuw-Weer-
izer dagen de ultbeta-
tweede gedeelte der
tuinbouw.
voor de druiven, aard
10 Sept.. ƒ2.40 pei
UIT HET SOCIALE LEVEN
DE OVEREENKOMST IN HET BAKKERS-
BEDRIJF.
Men schrijft ons van werknemerszijde:
De besturen der vier samenwerkende
arbeiders-organisaties in het bakkersbedrijf
ontkennen ten stelligste dat geruchten ens
t de statlatl&k ove
ots-tandkomlng de
kinderbijslag, de
Kunst en Letteren.
Aan Lode Zielens toegekend.
De driejaarlijksche staatsprijs voor Vlaam
sclie letterkunde, van tienduizend francs, i:
Donderdag toegekend aan Zielens uit Ant
werpen, voor zijn roman „Moeder, wa?
Gerard Walschap en Felix Timmermans
kregen ieder slechts 1 stem. Lode Zielens 3.
Er waren vier stemmingen noodig om tot
dit resultaat te geraken. Leden van de jury
waren Maurits Roelants. Fernand Toussairit
van Boelaere, Joris Eekhout, Lode Baekel-
mans en Willem Putman.
reeds verspreide berichten, als
tijdelijke overeenkomst met de werkgevers
zijn bepaald, dat de bepaalde loonen niet
behoeven te worden uitbetaald en verhooging
van de lagere loonen tot aan die r.ormen niet
verplichtend zou zijn, juist zouden zijn,
Het tegendeel is het geval.
De besturen der arbeiders-organisaties zul
len reeds in den loop der volgende week een
reeks van personeelvergaderingen beleggen
om te controleeren hoe de getroffen overeen
komst wordt nageleefd en doorgevoerd. Even
tüeele afwijkingen zullen op korten termijn
door partijen worden behandeld en bij even-
tueele onwil van de zijde der werkgevers op
krachtige wijze worden bestreden.
De besturen der arbeiders-organisaties
meenen echter geen reden te hebben te moe
ten veronderstellen dat het aantal niet bona
fide patroons van dien aard is dat moeilijk
heden door strijd uit den weg moeten worden
geruimd.
OTTOKAR SEVCIK OVERLEDEN
De Tsjechische muziek paedagoog pro
Ottokar Sevcik is gisteravond op
jarigen leeftijd overleden.
LOUIS MORRISSON ERNSTIG ZIEK
Naar de Telegraaf verneemt, is de toe
stand van den zanger Louis Moryisson, die
den laatsten tijd ernstig ziek was, in zulk
een mate verergerd dat zijn omgeving vrij
wel alle kans op herstel heeft opgegeven.
ZONDAG 21 JANUARI
NED. CHR. RADIO-VEREENIGING
8.30—9.30 Morgenwijding door E. G. Buiten
bos. Zang: Mevr. C. v. d. Bergh—v. Lunte-
ren. Harmonium: G. Metz.
5.00—5.20 n.m. Gewijde muziek. O.a. Jo
Vincent, sopraan (gr.pl.).
5.20 n.m. Kerkdienst uit de Evang. Luth.
Kerk, te Middelburg. Voorganger: Ds. C. F.
Nolte. Organist: C. J. v. Vlaanderen, m.m.v.
de Chr. Geheelonthoudersvereeniging, o.l.v.
A. Bosdijk, en van mej. Rie Caro, sopraan.
1. Orgelspel. 2. Votum. 3. Zingen:
Gez. 392 1 en 7 (Ev. Gez. 4 1, 7). -
4. Lezen: Psalm 111 5. Koor met sopraan
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M.
LONDEN REG. 342.1 M.
8.20 n.m. Kerkdienst in de „Baptist Church".
Folkestone. Volgorde van den dienst: „Call
to worship". Hymn. „Praise, my soul, the
King of Heaven". Gebed. Het Onze Vader.
Hymn, „Jesus stall reign where'er the sun".
Voorlezen uit de H. S. Hymn. „In the Cross
of Christ I glory". Toespraak door Rev. J.
C. Carlile. Lofzang. Zegen.
MAANDAG 22 JANUARI
HUIZEN 301.5 M.
NED. CHR. RADIO VEREENIGING
8.00—8.15 Schriftlezing en meditatie.
8.15—9.30 Gramofoonmuziek. O.a. Les
Préludes, van Liszt. Concertgebouworkest
o.l.v. Dr. Willem Mengelberg.
10.30—11 TOO Morgendienst door Ds. D. G.
W. L. Röder, Ned. Herv. predikant.
11.00—1130 Lezen van Chr. lectuur.
Voorgelezen wordt: „Late Lente" van A. K.
Straatsn-a.
1130— 12.00 J ohann Strausz-programma
(gr.pl.).
12.00—12.15 nun. Politieberichten.
12.1512.30 n.m. Gramofoonmuziek.
12.30—2.00 n-m. Orgelconcert door Jan
Zwart.
2.00—235 n.m. Uitzending voor scholen.
„Een wondere verandering", door S. Ste-
merdlng.
235—3.15 n.m. .Een praatje over tulnveran-
dering en verbetering", door A. J. Herwig.
3.15—3.45 iun. Cursus knippen en stofver-
3.45—4.00 Verzorging zender.
4.00—5.00 n.m. Bijbellezing door Ds. J. H.
C. Kamsteeg, Ned. Herv. predikant Zang:
mej. C. ce Jager. Orgel: Fr. Reymerink.
5.00—6.30 njn. Concert door het „Hartvelt
Trio": Kees Hartvelt, viool. Reinier Bresser,
cello. Guus Seyler, piano.
6.307.00 n.m. Vragenuurtje.
7.00—7.15 n.m. Politieberichten.
Ned. Chr. Persbureau,
i. Knapenkoor, o.l.v. Ant G. v.
Gemengd Nieuws-
DE CORRUPTIE OP HET
ABATTOIR TE ROTTERDAM
CHR. NAT. WERKMANSBOND
De hulpkeurmeesters M. A. J.; W. R.; I
v. B.; L. C. S.; en J. L. B., die op het Hoofd
bureau van Politie in bewaring werden ge-
Afdeeling opgericht te Honselers- steld in verband met de aan het licht ge-
dijk. j komen corruptie bij het Rotterdamsche
Te Honselersdiik werd een afdeeling van Slachthuis zijn naar het Huis van Bewaring
den Chr. Nat. Werkmansbond opgericht met overgebracht. Als raadsman van den eerst-
aanvankelijk 15 leden. De vergadering,
welke gehouden werd in het Evangelisatie-
gebouw aan de Amalia v. Solmsstraat, werd
geopend door dor, h"er Voorberg, voorloopig
voorzitter, die na de gebruikelijke opening
het woord gaf aan den heer B. Moor van
Rijswijk, lid van het Prov. Bestuur van Z.H.
Hij zette het doel en het werk van den Chr.
Nat. Werkmansboni uiteen. Dat er aan
dachtig geluisterd was bewezen de vele ge
stelde vragen, die allen naar genoegen wer
den beantwoord. Besloten word binnen kor
ten tijd een vergadering uit te schrijven tot
verkiezing van een bestuur, bespreking
Statuten en Reglement, enz.
genoemden zal optreden Mr. G. J. C. Schilt-
huis. Ais raadsman van W. R.; I. v. B.; en
J L. B. Mr. L. A. Donker.
Door de Centrale Recherche zullen geen
verdere mededeelingen over deze affaire
meer werden verstrekt.
De dienstbode M. K., die sinds 1933 wordt
aangehouden verdacht van hrandstichtnig
in het paviljoen aan den IJzeren Man te
1 Vught. is op vrije voeten gesteld.
11.15 De Notenkrakers oJ.v. Daaf Wins,
11.45 Gramofoonmuziek.
12.00 VA. R.A.-Klein-Orkest o.Lv. Hugo de
1.30 n.m. Gramofoonmuziek.
2.00 n.m. De Flierefluiters o.l.v. Jan van der
Horst, m.m.v. Ruby King, refrelnzang.
3.00 n.m. Gramofoonmuziek.
3.45 n.m. Overschakelen naar den zender
Kootwijk.
4.00 u.m. Orgelspel door Cor Steyn.
4.30 n.m. Gramofoonmuziek.
5.00 n.m. Oude walsen, te spelen door het
V.A R.A.-Orkest oJ.v. Hugo de Groot.
5.30 n.m. Gramofoonmuziek.
5.45 n.m. Operette-muziek door het VA.
R.A.-Orkest o.l.v. Hugo de Groot
Muzikaal babbeltje. Plet Tiggers:
en en zijn eerste symphonic".
VA.RA.-Orkest oJ.v. Hugo de
„Beethove:
7.10 n.n
8.00 n.n
7.15-7.30
8.00—9.00
d. Voort
9.00—9.20 nan. Spreker namens de Neder»
landsche Heidemaatschappij. A. J. L. Looyen
„Nederlands oudste beroep".
9.20—9.30 n.m. Het Concertgebouworkest.
o.l.v; Dr. Willem Mengelberg. Ouverture
„Euryanthe", Weber. (Gr.pl.).
9.30—10.30 n.m: Bespeling van het Studio-
orgel door Marc. E. Bouwmeester.
10.30—1130 n.m. Gramofoonmuziek. O.e.
Ouverture .Benvenuto Cellini" van Berlioz.
HILVERSUM 1875 M.
VA.R.A
8.00 Gramofoonmuziek.
V.P.R.O.
10.00 Morgenwijding.
VA.R.A.
10.15 De misdaad van Ouwe Janus. Een
schets van Alex Barber, voor te dragen door
Adolf Bouwmeester.
10.30 De Notenkrakers o.l.v. Daaf Wins.
11.00 Geeft uw kinderen wijzen raad, door
W. Scott. Voordracht door Adolf Bouw-
Herhalinq S.O.S.-berlchten-
Uit het Gebouw voor Kunsten en
Wetenschappen te Den Haag: Concert,
m.m.v. De Stem des Volks. afd. Den Haag;
Residentie-Orkest. Johan Jong. orgel: Jo Vin
cent, so-raan: Suze Luger. alt; Louis van
Tulder. tenor: Willem Ravelli, bas. Het ge
heel o.l.v. Piet Zwaoer. Programma; ..Sam
son" (oratorium). Handel.
9.30 n.m. Ru Mulder declameert m.m.v. Cor
Steyn, orgel: Ase's dood (Uit „Peer Gynt"),
9.50 n.m. Vervolg Samson".
11.05 n.m. Gramofoonmuizek.
ROME 420.8 M
4.50 n.m Vioolrecital door Zino Francescattl
MOT ALA 1389 M.
6.50 n.m. Concert, m.m.v. Walter Rehberg,
piano. (Mendelssohn-Graener-Brahms).
PRAAG 470.2 M.
7.20 n.m. Symphonie-concert, m.m.v. S.
Dushkin, viool.
SCOTTISH REG.
7.20 n.m. Iersche muziek.
MONTE CENERI 257.1 M.
7.20 n.m. „Cris du monde" van Honegger.
mmv Alice Frey-Knecht en Charles Panzéra
HAMBURG 331.9 M.
7.25 nnn. Derde symphonie in Es gr. t. van
Schumann.
LEIPZIG 382.2 M.
730 un. Symphonie-concert oJ.v. Hans
Weisbach. (Pfltxner-Reger-Wolf).
PARIJS (EIFFEL) 1146 M.
7.50 n.m. Spaansche muziek.
PARIJS (RADIO) 1796 M.
7.50 mm. André Billy bespreekt „Le jardin
des bêtes sauvages" van Duhamel,
MILAAN 368.8 M.
8.00 n.m. Kamermuziek.
BRUSSEL 321.9 M.
IVLAAMSCH PkOUKAMMA)
8.20 n.m. „lm weiszen Rössl" .Operette. Mu
ziek van Benatzky. Gilbert, Granlchstaed-
ten ,n Stolz.
MüNCHEN 405.4 M.
8.20 n.m. Zesde symphonie van Beethoven.
DAVENTRY 1500 M.
835 n.m. Het Berlljnsche Symphonie-orkest
o-I.v. Furtwangler. (Bach-Schubert-Beet
hoven)
MIDLAND REG. 391.1 M.
8.50 mm. Radio-tooneel.
BRUSSEL 483.9 M.
(FRANSCH PROGRAMMA)
8.50 n.m. „Ceasar" van Shakespeare, voor
den omroep bewerkt.
LEVENSGEVAARLIJKE VAL
Te Deventer had de 22-jarige expediteurs-
knecht J. H. S., wonende te Nij verdal eu
werkzaam bij de expeditiefirma H., aldaar,
terwijl hij behulpzaam was bij het lossen
van een schip, het ongeluk achterover in 't
ruim te vallen. In zorgwekkenden toestand
is hij in het ziekenhuis opgenomen.
BRANDEN
Te Breda brak brand uit op de zolder
verdieping van een perceel aan de Korte
Brugstraat, waar de fotohandel van Van
Zijveren is gevestigd. De zolder, waar een
groote. vooraad emballage en ander licht
brandbaar materiaal was opgeslagen, is ge
heel uitgebrand. De benedenverdiepingen en
de winkel, waar tal van kostbare foto- er
kino-toestellen stonden, liepen ernstige wa
terschade op.
Te Lutjewinkel in de gemeente Win
kel (N.-H.) brak door onbekende ooi-zaak
brand uit in de boerderij van S. Vethman.
Door den hevigen wind sloegen de vlammen
over op de aangrenzende boerderij van A.
Nobel, die mede is verbrand.
Te O. en W. Souburg (Z.) ontstond
door te fel stoken van een kachel brand in
de woning van Van Nieuwdorp aan de
Nieuwe Vlissingschestraat Daar deze brand
zich zeer ernstig liet aanzien cn gevaar
voor overslaan naar de naaste perceelen
bestond, werd hulp gevraagd van de Mid-
delbiirgsche brandweer.
Toen deze met twee slangen op de auto
spuit aan het blusschingswerk mede ging
helpen, was binnen een k\yartier alle' ge
vaar voor uitbreiding voorkomen. {Iet ge
bouw met inboedel was verzekerd. De be
woners konden bijna niets redden.
N. A. BOUWMAN
1854 - 18 JANUARI - 1934
Turf in je ransel! zoo, dan weet u In-
Pens, wie de jubilaris is. Evenals jaren her
het noemen van „de kapel van Zaagmans
en „de muziek van 't vijfde van Van Aken
.voldoende was, is het van 1S97 tot 1920 vol
doende geweest, om met de woorden „de
kapel van Bouwman" het blinkende en klin
kende muziekkorps aan te wijzen, dat dooi
de straten der Residentie marcheerde en
Voor een oogenblik den strijd om het bestaan
scandeerde met een pittige militair§ marsch.
Do"d""di- wevd kapitein Bouwman (eigen
lijk is hij majoor-titulair vanwege de pensio-
neerinp na groote verdienste) tachtig jaar.
Een vergeten burger dus? Ja maar wie gaat
er dan ook met zdó'n dag de stad uit en is
nereens te vinden! Goed maar wij zullen
hem niet vergeten, want hij heeft behoord
tot de mannen, die zon in het leven hebben
gebracht, zoo 6ók, toen de oorlog dp levens
vreugde voor velen doofde en desalnie te-
min bet lied door de Hofstad 6Chalde, dat
ons nu nog telkens door de radio of op de
gpo nfoon herinnert aan wat een mensch
o^dig heeft: Turf in ie ransel!
,t Ach die oorlog! Heeft óók gedoofd de
glans van het martiale corps, heeft het z'n
gala-uniformen afgenomen; na 1914 was
directeur Bouwman slechts in veldtenue te
zien: een grijze rest van de prachtige blauw-
met-goud-met rood uniform waarover in
breed gelid de schitterend^ rij buitenland-
sche ridderorden, waarboven de hooge sjako
met de sierlijke pluim en de hagelwitte
noorden, die hoofd en romp verbonden
En nauwelijks was die ramp ten einde, of
sn andere kwam. Maar die greep dieper in:
op 6 Maart 1919 ging de Oranjekazerne in
vlammen op en mèt haar meer dan 700 ar
rangementen van den heer Bouwman, ge
bruikt vcor de muziek van de Kon. Militaire
Kapel bij haar onmiddellijke taak, het" voor
afgaan aan het Regiment Grenadiers of bij
haar tweede functie: het geven van concei
ten in den tuin van de Witte en, in wie zal
zeggen hoeveel andere tuinen.
In het volgende jaar legde kapitein Bouw
man den dirigeerstok neer; 23 jaar lang
had hij hem gezwaaid over het keurcorps-
der Nedsrlandscbe st3fmuzieken en hoe!
Toen Bouwman in 1897 uit Bergen op Zoom
naar Den Haag kwam stond het er met de
kapel (die in 1876 het praedikaat „Konink
lijk" van Willpm III gekregen had) niet zon
mooi voor. Na het regime van Dnnkler was
haar roem wel wat p-etaand. Maar vier
laren na zijn 'ntrede bed Bouwman, die den
klemtoon in de woorden m i 1 i ta ire mu
ziek op het eerste legde, den koers alweer
op het oude peil gebracht.
Om dat te kunnen, moet men een solide
basis hebben. En die had Bouwman. Zijn
opleiding aan de (toen nog) Kon. Muziek
school in de Residentie onder Lübeck (een
der eerste dirigenten van de Diligentia-
Concerten), daarna door Nicola! en Richard
Hol in Utrecht, had hem bekwaamd om niet
alleen muziek te maken, maar ook te schrij
ven. „Prarhtvoll instrumentirt", zei niet
minder dan de groote componist Brahms,
toen hij in Utrecht twee door Bouwman ge
arrangeerde dansen onder de oogen kreeg.
„Een onzer beste dirigenten", oordeelde Hol.
die alleszins tot wegen bevoegd was.
Met een klinkend brevet is Bouwman
's-Gravenhage binnengekomen. De Regi
mentscommandant van Bergen op Zoom
had bij het afscheid aldus gesproken: „Hoe
wel ik ten volle besefte, wat het verlies van
Bouwman voor het 3e Regiment zou zijn,
heb ik uw streven gesteund, en met verza
king van eigen bplang iets bijgedragen om
u te brengen op de plaats.waar zij door
kunde en onver flauwden ijver
behoort te staa n."
Dit is gebleken juist te zijn; directeur
Bouwman heeft de Kon Mil. Kapel tot groo-
ten bloei gebracht, wat in dit verband zeg
den wil: hear taak ais militair instrument
opgehe-vén tot de capaciteit van een kunst
instelling die de instrumentale muziek met
eere gediend heeft tot ver buiten de kazerne
en nóg dient, want zijn opvolger, kapitein
Walther Boer heeft het werk van Bouwman
krachtig voortgezet en diens streven tun
volle gerechtvaardigd.
Geen militair muziekcorps in ons land
kan wijzen op zóó afwisselenden arbeid als
de Grenadiersmuziek. Haar militaire plich
ten en Societeitsconcerten er buiten latende,
heeft zij ontelbare keeren iets of iemanj
„opgeluisterd". Daarnaast had zij als Hof
kapel vele malen op te treden in of buiten
het paleis; wij herinneren ons nog het
bezoek van Keizer Wilhelm in 1908, dat van
het Belgische Koningspaar in 1910, dat van
President Faillières in 1911. Wilhelm was
zóó verrukt over de kapel, dat de Koningin
den heer Bouwman opdroeg iets te compo-
neeren voor den keizer. Toen Wilhelm jarig
was 27 Januari 1909 werd hem het
resultaat van de opdracht overhandigd:
oud-Hollandsche liederen, voor orkest be
werkt.
Als leider van massale bezettingen heeft
Bouwman zijn sporen verdiend bij Prinsesjes
geboorte, toen hij op den Kneuterdijk een
groot koor met orkest aanvoerde en zijn
feestmarsch „Leve de Kroonprinses" ten
doop hield. Velen zullen zich ook herinne-
rle militaire taptoe op het Tournopiveld
1910, toen de Minister van Qorlog Colyn
aan den President van Frankrijk een com
plex van militaire muzipken kon presentee
ren, waarvan de buitenlandsche pers de
vlekkelooze eenheid van rhythrae en den
prachtigen klank roemde. Er' stonden toen
onder Bouwmans directie 16 militaire mu
ziekkorpsen, 100 tamboers, 60 hoornblazers
en 100 trompetters.
Het legerbestuur is niet in gebreke geble
ven, de groote verdiensten van den heer
Bouwman te waardeeren. In 1901 werd hij
tot 2e luitenant, in 1904 tot le luitenant in
1915 tot kapitein bevorderd. En de vele bui
tenlandsche vorsten hebben hem evenmin
vergeten; zwaar van goud en zilver is de
staaf met Koninklijke onderscheidingen aan
veelkleurige linten gedragen op de gala-
tenue: Frankrijk, Duitschland. Rusland, Per-
zië, Denemarken, België en niet te vergeten
Nederland hangen Pr vredig naast elkaar
alsof zij de naaste taak van hun drager mei'
kenden: een tot de tanden gewapend l'eger-
coi ps te introduceren bij den kogelregen
Een verdieping hooger ligt de artistieke
beteekems var Bouwmans kunnen. Compo
neerde hij niet werken die uitgevoerd zijn
door het Amsterdamsche Concertgebouw
orkest, door het Philfiarmonisch orkest te
Berhjn? En zat zijn kapel in 1911 niet op het
Kurhaus-podium, waar het een programma
uilvoerdn, era symplionienrkest vaardig? In
rra,-1 2 ^l,rOTri" 'O Gent en een der
Genbche Waden schruft: „De kapel yoldsed
zelfs den lastigsten Centenaar". De ju-bilaris
van morgen is ook solist: evenals zijn op
volger de cello, is hem de fluit het liefst.
In 1898 liep te Groningen het gerucht dat
kapelmeester Bouwman was overleden. Dat
was een voorbarigheid, die geen rekening
hield met de vitaliteit van dezen op en d op
militair. Er zouden nog tientallen jaren
voigen, en thans heeft hij den leeftijd der
zeer sterken bereikt.
De "neer Bouwman mag terugzien op eei.
welbesteden levensd a g en op een ruim toe
gemeten levensavond. Niet de schaduw
der seniele aftakeling, maar wel die van da
'-amp, welke O'IO van zijn levenswerkfin da
lammen verteerd?, ligt over het laatste ge
deelte van zijn leven. Daartegenover echter
staat het licht, d.st hij de voldoening mag
neoben. in de geschiedenis der Nederland-
sche openluchtmuzïek een schitterend lirxifd
stuk te hebben geschreven: Een hoofdstuk
van twee onderdeden: de Kon. Mil. Kapel
teruggevoerd tot en gehandhaafd in haar
positie van keurkorps; en anderzijds: haar
artistiek peil opgevoerd tot en verdedigd als
concertopparnat van uitnemend geh -Ite.
Den SO-jange on^e gelukwenschen. In het
itadsheeld van de Residentie blij ft hij rpu
figuur, dip door den tijden loop wei ver
vaagd maar nimmer uilgevvischt kan
worden.
y. d. M.
