Ecclesia Protestans
ZATERDAG 20 JANUARI 1934
TWEEDE BLAD PAG. 5
h-i;
- t
s&> "1
Op Januari a.s. hoopt
het echtpaar A. Nagtegaal
en A. Nagtegaal-Vrooman,
Westravenstr. 7 Utrecht,
den dag te herdenken,
waarop het voor 50 jaar
in het huwelijk werd ver
honden.
Touwtrekken door leden van de Italiaan-
sche arbeiders coöperatie „Dopolavore"
die pas een prachtig tehuis met terreinen
voor openluchtsport aan de boorden van
de Tiber heeft gekregen.
De opstelling van de wacht, bestaande uit een
volle compagnie, voor het Eere-monument
Hel huistoaarin het drama te Weert zich af-
'speelde en de 16-jarige W. K. zijn oom heeft
De bekende componist Richard Strauss, die dit
jaar 70 jaar hoopt te worden, tijdens 't lesgeven
aan zijn kleinzoon.
Het oude poortje van de School voor Verlofs-officie-
ren te Kampen, die misschien naar elders wordt
overgeplaatst
Met donderend geraas stortte op een der kaden van Huil 'n graanpakhuis
in. Twaalf personen werden geivond en negen vermist. Het onderzoek
van de ruïne.
DE NADERENDE BESLISSING IN
DE DUITSCHE KERKEN
houding van Rijksbisschop Müller
Sn die der protesteerende predikanten
(van i
Duitschen correspondent)
l Naar mij van betrouwbare zijde verzekerd
rei<1, zaï deze week van besüssenden in-
lued ld ij ken voor de Evangelische Kerk in
ee! Uuiischland. Het bgt voor de hand, dat
'ii i)ij zuik een bewering aan twee moge-
lliheden denkt: 1. aan een oplossing, welke
cn nd maakt aan de wrijving tusschen
Duitsche Christenen en den Noodbond
m Predikanten. Zulk een regeling zou
igetwijfeld de denkbaar gunst.gste zijn,
ant door de toenemende principieele wrij-
ing der laatste maanden wordt het pres-
ge tier kerk niet bevorderd. In dit geval
i men echter he* a;treden van rijksbis-
iop Müller moet°n verwachten, die niet
leer het \ortrouwen van de meerderheid
er evangelische geestelijkheid geniet. Daar
eze hoogste kerkelijke autoriteit, opnieuw
ndeibteund door do Puitsche Christenen
ntier hun nieuwen leider dr. Kinder er
laarolijkeiijk niet aan denkt, op den eisch
an vele- evangelische bisschoppen en van
predikanten, die tot den Noodbond be
nen, in te gaan, wil deze oplossing mij
igsl onwaarschijnlijk voorkomen. Der-
ve moeten wij rekening houden met een
ndere oplossing welke geenszins het ka-
akter van een definitieve regeling zal dra-
en Heeds boorde ik de namen noemen van
viertal mannen die aangezocht zijn, om
Muller bij zijn uiterst delicaat werk be-
tulpzaam te zijn als kerkelijke ministers,
let gaat hier om mannen, die allen t ver-
'.ouwon der Pruisische regeering genieten.
Je Duitsche Christenen kwamen aan deze
igeling tegemoet toen zij op hun vergade-
ng in de Cenrmnia-zalcr. verklaarden, dat
li zich uit den kerkclijk-politieken strijd
nschon terug tp trekken. Hierdoor zou de
g vrij komen voor een gemeenschapne-
jkon an.eirl, temeer, waar de „Pfarrer-Not-
nadrukkelijk verzekert, dat men geen
Pl'Ositinneele politiek beoogt ten opzi"'
an d? regeering. Men beperkt zich tot het
'r.ms-tnk der belijdenis en houdt hieraan
Strikt vast.
I Rijksbisschop Müller is een man, die
ïcheipe conflicten wil voorkomen en eerder
ken igd js tot een vergelijk, zoo mogelijk tot
ten verzoening. Het zal er thans in de eerste
plaats om gaan den jeugdigen bisschop
p\p|heit, die sedert het heengaan van TI
jpnfelder d"n rijksbisschop met raad en
Üa; (1 terzijde staat, te handhaven. Dr. Over-
neit was int dusver werkzaam als bisschop
|aa Keulen en Ak--n. Officieel wordt mee
gedeeld, dat D. dr. Forsthoff voor hem al-
flaar als plaatsvervanger is benoemd, waar
pi' valt af te leiden, dat men dr. Overheit
ioorloopiq te Berlijn wensch te houder
pan de bera ulslaeine-en van den Fvange-
prlion Hmgsten ï'er'-.eraad word* voorts
Pndc presidium van D. Müller .ieelgeno-
pen door Beyer, Meiser, Wurm en Maha-
ren. Speciaal bisschop Maharen geldt als
een sterke persoonlijkheid uit de evangeli
sche kerk. Van D. Meiser, den Be'crschen
bisschop hoort men beweren, dat hij tot de
kerkelijke oppositie gerekend moet worden
Deze oppositie mag evenmin onderschat
worden als de thans weer toenemende in
vloed der Duitsche Christenen. Van onge
veer 1500 kansels werd Zondag een verkla
ring afgelezen, welke ongeveer den volgen
den inhoud had: „Sedert de kerkelijke ver
kiezingen van het vorige jaar ons een
we kerkelijke leiding bezorgd hebben,
heerscht in onze kerk onvrede en toenemen
de splitsing. Zelfs trouwe leden der kerk
voelen er zich niet meer op hun plaats en
zijn voornemens ,onze kerk den rug toe te
draaien. Op het oogenblik bestaat er geen
volledig kerkelijk ministerie, meer. Een
groot aantal predikanten heeft verklaard,
dat ook de tegenwoordige nationale synode
niet meer het vertrouwen van het evange
lische kerkvolk geniet Zoodoende heeft al
leen nog maar de rijksbisschop de leiding
in handen. Binnen de kerk is een beweging
ontstaan, welke voor niet-evangelische en
zelfs heidensche opvattingen bestaansrecht
verlangt. De bijbelsche basis en de belijde
nis onzer vaderen dreigt bij zooveel inner
lijke en uiterlijke verwarring voor de kerk
erloren te gaan. Een groot aantal leidende
persoonlijkheden der niet-Pruisische kerken,
een zeer groot aantal Duitsche predikanten
n eer. ontelbaar groote menigte geloovigcn
erlangen, dat leer leven on leiding der
kerk weer in overeenstemming gebracht
worden met de belijdenis. Op doortastende
maatregelen te d'en opzichte heeft de rijks
bisschop totdusver laten wachten. Op een
rstel var do landelijke bisschoppen is hij
niet ingegaan. De iandelijke bisschoppen,
die niet tot de Duitsche Christenen belioo-
hebben derhalve den 4 Januari in Halle
beraadslaagd, wat gedaan moet worden.
Rijksbisschop Müller liet hun dor zijn advi
seur meedeel en,dat hijw weliswaar ernstig
ziek is, maar niettemin bereid, weldra 'n be
sluit te nemen Hierdoor vertraagde hij een
besluit de>' landelijke bisschoppen. Des
avonds om 11 uur verzocht hij dan nog
telegrafisch, ziin verdere maatregelen af te
wachten en verklaarde hij zich gebonden
aan hun geloofsovertuiging."
Kort na deze tegemoetkomende verklaring
werden alle kerkelijke verordeningen inge
trokken en werden predikanten, die het
beleid der kerkelijke regeering aan kritiek
onderwerpen met voorloopig ontslag en ver
mindering van tractement bedreigd! Hier
mee begon dus officieel de dictatuur van D.
Muller in het kerkelijk leven.
Men kan begrijpen, dat onder zulke om
standigheden de predikanten in hun ve kla
ring besluiten: „Wanneer wij tegen deze bis
schoppelijke verordening protesteeren, dan
handelen wij in overeenstemming met de
Augshnrgsche Belijdenis, welke in haar
artikel over de macht der bisschoppen zegt:
..Wanneer de bisschoppen iets in tegenstel
ling met het evangelie leeren. invoeren of
oprichten dan hehben wij in zulk een geval
het bevel van God dat wij niet mogen ge
hoorzamen Men moei ook b'sschoppen,
welke volgens kerkelijke verordening geko
zen werden, niet volgen wanneer zij dwa
len. „Wij moeten ons ook tegenover den
rijksbisschop aan het woord houden: Men
moet God meer gehoorzamen dan den
ineuschl"
Waar het conflict tusschen rijksbisschop
Muller en minstens de helft der evangeli
sche predikanten zoover gekomen is, daar
vraagt men zich af: zullen de besprekingen
der kerkelijke regeering in de Jebenstrasse
nog op een vergelijk kunnen uitloopen?
Mist D. Muller riiet de bezadigdheid, welke
noodig is voor een kerkelijken leider? Zijn
zijn handelingen niet voortdurend met el
kaar in tegenspraak? Zal deze week een
openlijke oorlogsverklaring brengen aan
den Noodbond dc-r Predikanten of zal meu
tot een uiterlijke verzoening komen?
Er zijn in heel Duitschland ongeveer
14000 evangelische predikanten en hiervan
moeten thans reeds minstens 7000 tot den
Noodbond. gerekend worden. De protestee
rende protestanten staan dus sterk genoeg,
om een verbod te dragen en bovendien we
ten zij. dat de hoogbejaarde rijkspresident
voorstander is van ep.n positief geloofsleven.
Terwi'le van het christelijk geweten kan dus
in het ergste geval een oorlogsverklaring
worden aanvaard. Toch zullen velen hier
voor terugschrikken, daar onder deze predi
kanten vele overtuigde natioaaTsocialisten
zijn, die dus hun politieken Leider, Adoif
Hitier, niet graag in zijn strijd om de een
heid van volk en staal willen hinderen.
Den leider der kerkelijke oppositie, ds.
Niemf.IIer uit Dahlem leerde ik als een
voormalig zeeofficier van formaat kennen.
Zijn eenige ongehoorzaamheid vóór dit ern
stig conflict met den rijksbisschop moet ge
zocht worden in zijn weigering tijdens den
oorlog, hij Scapa Flow zijn onderzeeboot
aan den Fngelsrhcn vijand uit te leveren!
Hij betreurt het zelf von harte, dat men in
bepaalde kringen den stoot heeft gegeven
tot den kerkelijken strijd.
Rijkskanselier Hitler heeft persoonlijk ver
klaard, dat dp ctaal zich niet wil mengen
in interne kerkelijke aangelegenheden en
confessioneele strijdvragen. Hoogstens zal
hij deze week met den rijkspresident over
leggen, of rijksbisschop Müller de man ls,
die den geschokten kerkelijken vrede kan
herstellen.
Uit de Pers.
De „Nederlander" schrijft:
De sociaal-democratie heeft het in de
geheele wereld hard te verantwoorden.
Er is in haar gelederen weinig geestdrift.
Er is een zoeken naar den juisten weg,
dat een groote mate van onzekerheid
verraadt.
Ook in België is dit het geval.
De bekpnde socialist Hendrik de Man
heeft getracht een nieuw concreet pers
pectief te openen. Op het congres der
Belgische Werkliedenpartij heeft hij een
socialistisch-economisch plan opgesteld.
In dit plan staan economische hervor
mingen voorop. Vooral twee eischen wor
den gesteld
le. ruim toezicht van de gemeenschap
op het credietvvpzen
2e. nationalisatie het woord socia-
i- wordt blijkbaar vermeden der
belangrijkste industrieën.
GRAFSTEEN DS M. SCHUURMAN
Op den laten middag is heden op de be
graafplaats „Oud F,ik en Duinen" te Den
Haag aan de familie overgedragen een mo
nument op het graf van wijlen Ds. M.
Schuurman in leven predikant bij de Geref.
Kerk van Den Haag-West en daarvoor te De
Leek, Enschedé, Alphen a. d. Rijn, Kampen
en bij de ongedeelde Kerk van Den Haag.
Het monument, dat een sober-voornamen
indruk maakt, is ontworpen en uitgevoerd
door de Fa. M. M. Oosenburg en Zonen te
I0f/Uf.i Di\nPiiK
ivfjf.m.Tïfi* HimimM
type K 78.-
E.G. 85.-
„E. ƒ105.-
F 125.-
R.R. 185.-
scriptie aangebracht: „Ter nagedachtenis
aan onzen geliefden herder en leeraar Ds.
M. Schuurman, geboren te Meppel 30 Nov
1S59, overleden te Den Haag 13 Juli 1933.
In den Bijhei is de navolgenden tekst inge-
beiteld: Zalig zijn de zachtmoedigen. want
i zij zullen het aardrijk beërven. Matth. 5 5."
Alvorens de steen aan de familie werd
overgedragen voerden in de aula het woord
de heeren G. Elzenpa, een van de oudste
ouderlingen van de Ger. Kerk van West; P.
v. d. Laan, idem van de Kerk van Oost en
Ds. W. v. 't Sant, Geref. predikant te West,
opvolger van Ds. Schuurman in de Residen
tie en eere-voorzitter van het Comité, dat
zich in de Kerken van Oost en West voor
deze zauk gevormd had. Ds. v. 't Sant bood
aan de familie een album aan. bevattend
de namen van hen die aan dit gedenksteen
hehben bijgedragen.
Een van de nabestaanden van den over-
ledene zegde namens de familie dank voor
de eer aan d<> nagedachtenis van den ont
slapene bewezen.
Den Haag en bestaat uit een wit-marmeren
geprofileerde staande steen, met hardsteenen
voorstukken. Tusschen deze voorstukken be
vindt zich het reeds op het graf aanwezige
naamsteentje van den zoon van wijlen Ds.
M. Schuurman, den heer R. A. Schuurman,
overleden in 1920.
Tegen dit steentje aan lgit een marmeren
Bijbel op hardsteenen onderstuk. Het geheel
is omgeven door hardsteenen banden. Op
elk der hoeken van deze handen staat een
hardsteenen zuiltje, welke onderling verbon
den zijn door bronzen stangen.
Op de staande steen is de volgende in-
Nu is het merkwaardige, dat het Na-
tionaal-Sociclisme juist precies dezelfde
eischen stelt, al is van de verwezenlij
king nog weinig te bemerken.
I-let bekende Hitler-program verlangt
immers:
le. Het „verbreken der renteslavernij"
waarmee blijkens dc commentaren wordt
bedoeld een intpns toezicht van de gemeen
schap op de banken.
2e. Socialisatie der belangrijkste bedrij
ven (trusts e.d.). Men zie art. 13 van het
program.
Wij staan dus voor het feit, dat Hen
drik de Man als concreet economisch doel
van de huidige sociaal democratie dezelf
de verlangens st°lt a's Hitlei kent
Vooi twee bewepineen. die elkaar ts
vuur pn te zwaard best rijden, toch wel
een merkwaardig verschijnsel.
GRIENDCULTUUR.
De Minister van Economische Zaken heeft
erkent als producenten van crisisproduc-
ten: alle in Nederland gevestigde bewerkers
van griend. Uit het landbouw-crisisfonds
zal ter nadere verrekening aan de genoem
de verwerkers steun worden verleend ten
bedrage van ten hoogste f 20.000, overeen
komstig het reglement voor steun aan
de griendcultuur.
Blijkens dit reglement wordt uit het
landbouw-crisisfonds aan erkende bewer
kers voor het maken van witte zesvoets en
witte vijf en een halfvoets houten hoepels,
een bijdrage verleend van ten hoogste f 2
per duizend stuks zesvoets- en f 1.50 per
duizend 5-voetshoepels.
N.S.B. EN COMMUNISME.
De heer Boon heeft aan den Minister
van Justitie vragen gesteld inzake de dooi
den N.S.B. te Amsterdam verspreide strooi
biljetten, waarin de brand in de telefoon
centrale aan Hollandsche en Duitgche com
munisten verweten wordt.
DE VOORZITTER DER O.S.P.
Weer op vrije voeten.
De voorzitter van de O S.P., de heer Schmidt
die eenigen tijd in de gevangenis aan den
Amstelveenschenwog te Amsterdam heeft
doorgebracht, is gisteren op vrije voeten ge
steld. Een honderdtal geestverwanten was in
de nabijheid van de gevangenis aanwezig om
den heer Schmidt te ontvangen. Hem weitien
bloemen aangeboden. De politie maande daarna
aan lot verspreiding, waaraan gevolg werd
gegeven. De heer Schmidt ging per taxi naar
zijn woning.
ROFFELRIJ MEN.
Orkaan in een vingerhoed
Er heeft een soortement orkaan
Geraasd om 't rustige Wcstzaan:
Een onderdeel van 't N.V.V.
De ega der S.D.A.P.
Had zich een kunstfeest voorbereid,
En 't strijdlied uit de goede tijd,
De Internationale, kwam
Als nummer één op het program.
De bonte feestavond brak aan;
Daar kwam de praeses op te staan.'
Hij deelde mee dat een verbod
Weeraan de Vrijheid had beknot:
Het hoofd der vroedschap had bestaan
De hand aan 't „morgen'Tied te slaan!
De massa vond zoo'n houding snert,
En blies een snerpend fluitconcert.
Dat was een kluif voor A. B. K.!
Hij krabbelde oproerig na,
Hij gaf in roodgespierde taal
Zijn visie op dat vies schandaal:
Die burgemeester van Westzaan
Moest op de kaak te schande staan.
Die ondergraver van het Recht
Moest kundig worden munt gelegd!
't Westzaansche vroedschapslid De Vries
(Van 'f vette kluifje ook niet vies)
Gebruikte krachtig in de Raad
't Interpellatie-apparaat:
De zeer in drift ontstoken heer
Sprak van fascisme en zoo meer,
En dreigde met een proefproces
Als welverdiende harde les.
De burgemeester ook niet mis
Lei slechts de stukken op de disch
Daar stond niets in van een vei bod!
Toen zat meneer De Vries voor zot.
Wat was hij boos op 't N.V.V.
Dat hem zoo dik de das om der.'
De man, zoo nijdig als een spin,
Slikte zijn appellatie in
Ik ben nu brandende benieuwd
Hoe A. B. K. z'n anker hieuwt!
Het zal het oude liedje zijn,
Volkomen in de roode lijn
„Wij hebben voor ons Recht gewaakt!
Het Wanbeleid bijtijds gewraakt!
Wee! wie aan onze Vrijheid raak'
Hij wordt bij Voorbaat al gekraa
(Nadruk verboden.)
kt!!"
LEO LENS
EENDENKOOIEN IN ZUID-HOLT.AND.
Ged. Staten van Zuid-Holland hel.!,
paald. dat de kooiman in 1931 verpli.-hi s
de kooieenden opgesloten of gehokt -q
houden van 2 Juli tot en met 15 Sept. 1ÜJL
