SAMAD1ME
hneenteraad van Amsterdam
HONIG'S BOUILLONBLOKJES thans 6 voor !OcL
RUBRIEK
PI
Kerkelijk leven in 1933
9 ZATERDAG 6 JANUARI 1934
DERDE BLAD PAG. 9
GELDLEENING VAN 6 MILLIOEN
Gelukwensch
Bij den aanvang van de eerste zitting in
dit jaar sprak de voorzi'ter, Dr. W. dc
Vlug t, in een korte speech zijn beste wen
kchen uit voor Amsterdam, waarbij hij
fcoopte op verlichting van drek, kommer en
Èoi'g. Van dc leden van den Raad vertrouw
He Spr. dat zij zullen trachten de belangen
|van Amsterdam op de beste wijze te beharti
gen, terwijl de burgemeester tenslotte dc
fraadsledcn dank'e voor de belangstelling bij
zijn jubileum, en raadsleden en persverte
genwoordigers alle goeds toewenschte.
I Dit sympathieke woord werd zoowel in
den Raad als op de perstribune met applaus
(bezegeld.
Geldleening
n een bankiersconsortium (comb'natio
Pierson Co.) was een aanbieding ingeko
men to' overneming van een geldlening der
Gemeente, groot 6 millioen tegen een rente
van 3 en een koersuitgifte van 99%.
vorens hierover te beraadslagen, ging
de Raad te 2.10 in comité-generaal
Sodalis'ische critiek
n uur later, na heropening der openbaro
zitting verkreeg de heer De Miranda (s.d)
he' woord, di'e van B. en W. wenschte te ver
riemen, waarom het rentetype zoo hoog was
Een jaar geleden leenden wij tegen
4Vo Relevoerendo de bezwaren, die vroe
ger uil geldkringen tegen Amsterdam wer
den aangevoerd (te veel leeningen, het cr si?
fonds en de hoogc loonstandaard) merkte
spr. op, dat die bezwaren nu toch niet meer
gelden.
Des ondanks wordt den Raad thans een
geldleening van 5 aangeboden. Het ban
kiersconsortium doe' dus niot mee aan de
an dc arbeiders gevraagde versobering,
want 3 n u beteekent, gerekend naar de
indexcijfers van voorheen, 7 Spr. vroeg
B. en W. om te trachten betere conditie.-
te bedingen, en tevens de ui'erste moe te te
doen om niet bij de Regeering terecht te
moeten komen.
Ook de heer Weiss (midd.) had bezwaai
tegen de aangeboden conditiën. Hebben we
daarvoor B. en W. bij de begrooting ge-
stound, vroeg spr., en waarom kan Ams'er-
dam niet even voordeelig leenen als andere
steden?
De heer Ter Haar (c.h.) wenschte piet
i te gaan op de polit'eke rede van den heer
De Miranda, die zich blind staarde op hel
rentetype. Gelet op den koers van uitgift.?
achtte spr. de leeningsvoorwaarden aanne
melijk.
Wethouder Abrahams (v.d.) wees in
zijn antwoord er op, dat de leeningsvoon
den afhankelijk zijn van de koersnoteering
der gemeentefondsen op de markt. De wet
houder ging na tegen welke condit es de
laatste jaren is geleend en verwonderde er
zich over, dat men het rentetype van 5
gen een koers van 99% onvoordeelig vindt
De W- /o-leeuing tegen 9S% van Januari
1933, waarop de heer De Miranda doelde, n
een mislukking geweest, dat kan. deze
spreker toch we! weten.
De thans aangeboden conditiën zouden
Bet mogelijk zijn geweest, indien onze obli
gation den laatsten tijd niet reeds waren
■verbeterd. Wij zijn op den goeden weg, ver
klaarde de wethouder, en zullen tot lagor
rentetype best komen, indien de financieel.?
restie van den Raad gaaf blijft en B. en W.
,'esteund worden door een behoorlijke
meerderheid.
Niettegenstaande de oppositie van sociaal
demoe.ra ische zijde verklaarde hun woord-
-dor niet tegen te zullen stemmen. Ook
de m ddenstanders draaiden bij. De commu-
en, die bij monde van den heer S e e-
rs aan dit. financieel-politieke debat had
den deelgenomen, bleven natuurlijk tegen.
Ten slo te werd de voordracht aangeno
men zonder hoofdelijke stemming, en de
ïrgadering gesloten.
De eerstvolgende Raadsvergadering zal
orden samengeroepen Woensdag 24 Jan.
jrst.komendc.
Brandgevaar gemeentegebonwen
Vermelden wij nog, dat van eenige sociaal
democratische Raadsleden .s ingekomen het
oorstel tot het instellen eener Commissie
om de veiligheid tegen brandgevaar van ge
meentegebouwen te ondorzoeken.
IR MUSSERT SPREEKT IN
AMSTERDAM
HIJ ZET UITEEN WELKE TEGENSTANDERS
DE N. S. B. TE BESTRIJDEN HEEFT
Nadat Woensdagavond in een besloten sai
komst Ir. A. A. M u s s e r t, leider van de Natio-
naal-Socialistische Beweging, het woord had ge
voerd tot leden en begunstigers, werd gisteravonc
een openbare vergadering gehouden, die evenals de
bijeenkomst van Woensdagavond, zeer druk
bezocht.
Hoewel de vergadering tegen 8 uur was uitge
schreven. trad de heer Mussert eerst te half negen
de zaal binnen met daverend applaus begroet.
De spreker nam daarop direct het woord
betoogde in den aanvang, dat het Nationaal-Socia-
lisme geen Nederlandsch, maar een Europeesch
verschijnsel is. Mussol.ni heeft de Europeesche
cultuur gered en wie de beweging verslaar
moet acht geven op haar beginselen, waardoor de
N. S. B. het Nederiandsche volk als een eenheid
ziet. Dat volksgeheel gaat in beteekenis uit boven
den enkeling. Spr. richtte zich dus tegen het indivi
dualisme. Wat is er overgebleven van de vrijheid,
gebracht door de Fransche Revolurie? Er i«
Woof ontstaan tusschen de overgroote meerderheid
van het volk en een Weine groep bevoorrechten
Liberalisme en Marxisme zijn loten van één stam
en daartegenover stelt zich het Nat-onaal Socialis
me, dat een georganiseerde samenleving wil.
Het gezichtspunt van Marx was in zijn tijd be
grijpelijk. maar de moderne generatie moet met
scherp mes afsnijden wat in zijn beschouwing
keerd is, zooals de stelling, dat de arbeider geen
vaderland zou hebben. Fascisten voelen nationaal,
d.w.z. zij gevoelen zich onderdeel van de natie, zijn
daarom bereid tot dienen, en hebben sociaal gevoel.
Het nationale en het sociale zien wij, zegt spr.,
als een hoogere twee-eenheid. Uitvoerig bestreed
de spr. het socialisme dat hij liever aanduidde als
Marxisme.
Spr. vertelde in Duitschland meer vrijheid te
hebben genoten dan in zijn eigen vaderland. Déar
kon hij zich kleeden zooals hij wilde, hier maakt
het zwarte hemd hem staatsgevaarlijk. Daér kon
hij te Hamburg uitgeleide worden gedaan door
groote groepen geestverwanten, hier mag men
niet begroeten op zijn weg naar de vergadering
Woensdagavond. Het ..Wij leven vrij" is op deze
wijze een bespotting. Vrijheid komt niet eerder dan
in den nationaal-sodalistischen staat. Daarom zijn
alle politieke partijen van Lou de Visser tot Duy-
raaer van Twist doodsbang voor ons, want zij
hebben maar één vijand: het fascisme!
Drie tegenstanders hebben wij te bestrijden, ging
spr.
Vooreerst het kapitaal, dat er is ten behoeve van
t na.ie en niet omgekeerd. Wij strijden dus tegen
misbruik van het kapitaal.
Dan het Marxisme. Wij ontkennen het recht van
staking en uitsluiting. De geestelijke waarde van
den arbeid staat bij ons voorop. Wel moeten de
bestaande vakbonden verdwijnen, maar om te
komen tot de synthese van arbeider en patroon.
Spr. richtte zich tegen de rechtsche partijen op
religieuzen grondslag, zooals men die in het bui
tenland niet kent. Zi] hebben zich geweerd tegen
het exclusieve libéralisme, dat de Afgescheidenen
Igde, zich keerde tegen seminaria en tegen
bijzonder onderwijs. Maar zij hebben, volgens spr.,
koehandel gedreven met links ten koste van hun
eigen beginselen. Er is gelijkstelling gekomen voor
bet bijzonder onderwijs, maar ook voor het com-
iunisme. Het geld van de gelukstelegrammen komt
ok ten goede aan de A. J. C.
Spr. e.ndigde zijn rede vóór de pauze met te be-
t oog en dat het Fascisme in den toekomstigen staat
den Christelljken godsdienst wil bevorderen, voorts
de opvoeding van de jeugd tot vaderlandsliefde en
gemeenschapszin, tucht en orde; de samenwerking
in alle voiksgenooten: eerbied en aanhankelijkheid
x>r het Koninklijk Huis.
Na de pauze licht e spr. nog een en ander toe.
r was geen gelegenheid tot het stellen van vragen.
Meermalen werd de rede door applaus onder
broken.
GRENSWIJZIGING
OUD- EN NIEUW-BEIJERLAND
MET INGANG VAN I MEI A.S.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijziging van
de grens tusschen de gemeenten Oud-Beijerland en
Nieuw-Beijerland.
Voor de gemeente Oud-Beijerland is uitbreiding
in haar gebied met een aangrenzend gedeelte van
Nieuw-Beijerland wenschelijk gebleken, aldus de
Memorie van Toelichting.
Het betreft ee., klein deel van laatstgenoemde
gemeen.e. waarop zich de Zuidhollandsche Beet
wortelsuikerfabriek bevindt, alsmede eenige café's
en woningen. Dit gebiedsdeel van Nieuw-Beijer
land ligt aan de uiterste grens dier gemeente op
geruimen afstand van haar bebouwde kom. De be
bouwing van Oud-Beljerland zet zich zonder eenige
onderbreking en zonder eenig kenmerkend onder
scheid op bet jeb.ed van Nieuw-Beijerland voort
Het biervoren bedoe'd gebiedsdeel is met de kom
der bebouwing van Oud Bcijerland dan ook zoo
danig samengegroeid, dat het daarmede één geheel
lakt.
Een gebied van bijna 15 hectare, waarop 70
personen gevestigd zijn. zal van Nieuw-Beijerland
naar Oud-Beijerland overgaan. De gemeente
Nieuw-Beijerland heeft zich tegen de voorgestelde
grenswijziging verklaard.
Voorgesteld wordt, de wijziging met 1 Mei 193-1
ten doen ingaan.
DE HARDERWIJKER
NIET DE VISCH, MAAR DE KRANT
Heden, 6 Januari is het veertig jaar geleden, dat
het eerste nummer van De Harder w ij ker
werd uitgegeven door den heer A. J. Wuestraao.
In 1903 werd het blad vereenlgd met de bekend»
groep der Veluwsche bladen, welke twee k-:®r per
week de bevolking van de Veluwe voorUchnag
geven op allerlei, niet in de laatste plaats op Chris
telijk politiek gebied.
De beteekenis van weekbladen en plaatselijke
pers ^ls aanvulling van het dagblad. Is waarlijk
gering. DeHarderwijker heeft het veertig jaar
lang bewezen en moge bet nog vele jaren doen.
ZONDAG 7 JANUARI
HUIZEN 296 M.
(NED. CHR. RADIO-VEREENIGING)
830—9.30 Morgenwijding, te houden door
Dr. Th. L. W. v .Ravestein, em. Ned. Herv.
Predikant. Hulpprediker van Wijk „Nieuwe
Kerk" der Ned. Herv. Gemeente te Utrecht.
Medewerking verleert een Zusterkoortje uit
het Diaconessenhuis te Utrecht, o.l.v. Mevr.
M. Rinkel-de Vos.
5.00—6.00 n.m. Orgelbespeling door den
heer J. de Groot te Utrecht 1. Pastorale,
J. S. Bach. 2. a. Ps. 42 1 en 5. b. Ps. 65 1.
c. Ps. 1038 en 9. 3. Résignat.on (over
gave) Bossi. 4. Dit is de dag, dien God ons
schenkt, Herzog. 5. a. Gezang 50:1. b.
Gezang 83 1 en 3. 6. Blijf bij mij, Heer.
6.00 n.m. Kerkdienst uit de Geref. Kerk
(Zuiderkerk), te Ulrecht (Kromme Rijn).
Voorganger: Ds. P. Ch. v. d. Vliet. Geref.
Predikant te Utrecht. Organist: de Heer J.
de Groot. Na beëindiging van den dienst tot
7.45 Gewijde muziek. Koorzang. 1. a. Ten
thousand times ten thousand. Dykes, b.
Abide with me. Lyte Monk. Groot koor,
o.l.v. Herbert Dawson. 2. a. Praise to the
Holiest, b. Art thou weary. Westminster
Central Choir, o.l.v. Arthur Meale Orgel.
A. L. Harris. 3. a. The glory song. G. H.
Gabriel, b. Saved by grace, Stebbins. Kerk
koor met orgel. 4. a. Onward, Christian
Soldiers. Gauntlett. b. O. love that will not
let me go. Peace. Choir of H. M. Chapels
Royal, o.l.v. Stanley Roper. 5. Das 1st der
Tag. den der Herr gemacht. Bünning. Basi
lica-koor. o.I.v. Pius Kalt
LONDEN REG. 355.9 M.
8.20 n.m. Kerkdienst uit de Balham Congre
gational Church. 1. Hymne: The king of
love. 2. Tekst: Handelingen IV. 1—20. 3.
Hymne: Jesus, lover of my soul. 6. Preek
door den Rev. J. Bevan. 7. Hymne: The day
thou gavest. 8. Zegen.
DAVENTRY 1554.4 M.
8.15 n.m. Kerkdienst uit de Chichester Ka
thedraal .1. Hymne ..For Thy Mercy and
Thy Grace". 2. Belijdenis en Absolutie. 3.
Psalm 133 en 134. 4. Tekst 5. Magnificat
in b kl. t. Weelkes. 6. Gebeden. 7. Hymne
„As with Gladness". 8. Preek door Rev.
Chancelor R. J. Campbell. 9. Hymne .All
people that on earth do dwell". 10. Zegen.
Organist en Koordirigent: Dr. Harvey
UNILEVER VERKOOPOENTRALE N.v. ROTTERDAM
"jf:'??.
W»: >;i
Goudzegel 80 ct.
Groenzegel 65 ct.
Roodzegel 50 ct.
MAANDAG 8 JANUARI
HUIZEN 296.1 M.
(NED. CHR. RADIO-V EREENIGING)
8.00 N.GR.V.
8.00—8.15 Schriftlezing en meditatie.
8.15 Precisie-tijdsein.
8.15930 Morgenconcert
103011.00 Morgendienst, te leiden door
Ds. N. P. E. G. v. Uchelen. Ned. Herv.
Pred kant. te Hilversum.
11.00—1130 Lezen van Chr. Lectuur. Voor
gelezen wordt uit „In de Noord-Holland-
sche Wei" van H. J. Heynes.
11.3012.00 Kristlik Frysk Selskip. Decla
matie door Mej. D. Tamrainga, te Boksum
(Fr 1. De Stimper, Fedde Schurer. 2. Via
crucis-via Lucis, Fedde Schurer. 3. Jabboh,
Fedde Schurer. 4. Snic, v. d. Burg. 5. Léste
eare, Fedde Schurer. 6. It sliepende t'rysian,
Fedde Schurer. 7. Rüs oereinl, G. Brouwer.
8. De feinten fen Fryslan, D. Kalma. 9.
Hope, Fedde Schurer.
12.00-12.15 Politieberichten.
12.15—12.30 Gramofoonmuziek.
12.30— 2.00 Orgelconcert door Jan Zwart
uit de Luthersche Kerk, Kloveniersburgwal,
te Amsterdam.
2.00 N.C.R.V.-klok.
2.00—235 Uitzending voor scholen. Spr.:
de heer L. M. Kalmijn, te Utrecht: „Óns
Oranjehuis van 1795 :ot 1813".
2353.15 „Beantwoorden van vragen over
kamerplanten", door den heer A. J. Herwig,
te Bussum.
3.153.45 Cursus knippen en stofversieren,
te geven door het Instituut ENSAID. Tol-
steegsingel 54. te Utrecht.
3.45—4.00 Verzorging van den zender.
4.00 N.C.R V.-klok.
4.00—5.00 Bijbellezing door Ds. H. J. Jaa-
nus. Evang. Luth. Pred.kant ie Nijmegen.
Zang: Mej. C. de Jager; orgelbegeleiding: Fr.
Reymertnk.
5.00—6.30 Concert: H. Hermann, viool;
Ferd. Kloek, orgel.
6.30— 7.00 Vragenuurtje (eerste deel).
7.00—7.15 Politieberichten.
7.15730 Persberichten van het Ned. Chr.
Persbureau.
7.30—8.00 Vragenuurtje (tweede deel).
8.00—11 Concert door het N.CR.V. Klein-
orkest. o.l.v. Piet v .d. Hurk.
8.00—9.00 Orkest: 1. a. Inleiding (Passa-
caglia) en Koraal Psalm 51 1 ..Gena. o God
gena, hoor mijn gebed". A. C. Schuurman;
b. Gezang 1981 en 2 „De Heer is mijn
Herder" bew. A. C Schuurman; c. Psalm
251 en 2 „Heer. ai maak mij Uwe wegen"
Cl. Goudnimel-A. C Schuurman; d. Psalm
103 1 ..Loof. loof den Heer. mijn ziel met
alle krachten". O. Goudimel A. C. Schuur
man. 2. Air. J. S. Bach. 3 a. Gott ist die
Liebe; b. Ich blp so froh für den Trost, den
Gott gibt; c. Ich wollte Frieden finden. 4.
Serenade. F. R. Volkmann (Strijkorkest)
Solo-violoncel: H. v .d. Horst. 5. a. U kan
ik niet missen. U Jezus! mijn Heer, A. Pom
pen b. Ga niet alleen door 't leven; c. "k
Heb geloofd en daarom zing ik; d. Heft
aan. verheugt U Christ'nen samen (Gezang
238). 6. Kinder-Symphonie, J. Haydn, piano,
■violen, ratel, koekoek, nachtegaal, triangel,
trommel, trompet, kwartel.
9.00—9.30 Spreker: De heer J. BoUnan, ju
welier te Hilversum. Onderwerp „Edelstee-
nen door alle eeuwen".
930—10.15 Vervolg-concert. Soliste: Rie
Beute, piano. Mozart-programma.
10.15—10.25 Persberichten Persbureau Vaz
D:as te Amsterdam.
10.25—11.00 Vervolg-concert Populair pro-
11.00—11.30 Gramofoonmuziek. 1. 't Geu
zenvendel .Fred. J Roeske. Kon. Mannen-
zangver .„Apollo", o.l.v. Fred. J. Roeske.
2. Heer Jezus heeft een hofken: Jo Vincent,
sopraan, met orgelbegeleid.ng. 3. a Zoo gij
Mij van ganscher harte (Eliasj Mendels
sohn. Evert Miedema, tenor m?c orgelbege
leiding; b. Wees mij genadig (Paulus). Men
delssohn: Willem Ravel i. bariton, met or
gelbegeleiding. 4. a. Psalm ü5 I en 3: b.
Gods Voorz enigheid: Jo Vincent, sopraan;
Theodora Vers eegh, alc; Eve t Miedema,
tenor; Willem Ravelii ,bas
HILVERSUM 1875 M.
10.00 Morgenwijding.
10.15 De Notenkrakers o.I.v. Daaf Wms.
10.45 Gramoioonmuziek.
11 -00 De Notenkrakers o.l.v. Daaf Wins.
11.45 Gramofoonmuziek.
12.00 VJLR.A. Kle.n-Orkest o.l.v. Hugo de
2.00 n.m. Gramofoonmuziek.
2.15 n.m. Orgelspel door Cor Steyn.
2.45 n.m. Gramofoonmuziek. Derde sympho»
hie in c kl. t., met orgel, Saint-Saëns. Lei
ding Piero Coppola.
3.15 n.m. Hans de Bock, piano, speelt eigen
3.45 n.m. Overschakelen naar den zender
Kootwijk.
4.00 n.m. Vroolijke gramofooaplaatjes.
430 n.m. Na schooltijd. K ndervertellingen.
Ary van Nierop vertel;: Sprookjes van de
oude plantage. Van Hichtum.
5.00 n.m. V.AJ?.A.-Orkest oJ.v. Hugo de
5.30 n.m. Gramofoonmuziek.
5.45 nun. V_A.R.A.-Orkest oJ.v. Hugo de
6.30 n.m. Muzikaal babbeltje. Piet Tiggers
spreekt over „Muzikale humor".
7.00 n.m. Onder de stroopers. H. J. Marinus:
..Met de lichtbak op stap".
7.20 n.m. V.A.R.A.-Orkest o.Lv. Hugo de
738 n.m. Herhaling S.O.S.-berichten.
8.00 n.m. Concert uit het N.V. Huis te
Utrecht, door e Stem des Volks. afd.
Utrecht. Het Utrechtsch Stedelijk Orkest.
Solisten: Mevr. Loes Flipse-SneJ, sopraan.
Michel Gobets, tenor. Joh. Lammen, bas.
Het geheel o.l.v. Hendrik Altink. De Jaar
getijden. oratorium, Haydn.
9.20 n.m. Vaz Dias.
930 n.m. Martien Beversluis draagt voor uit
eigen werk.
9.50 n.m. Voortzetting „De Jaargetijden"*
Haydn.
11.00 Gramofoonmuziek.
11.15 n.m. De Flierefluiters o.l.v. Jan van
der Horst.
12.00 Sluiting.
BOEDAPEST 550 M.
7.00 n-m. Symphonieconcert oJ.v, Ernst
Dohnanyi.
10.20 tun. Zigetmermuziek.
PARIJS (RADIO) 1725 M.
12.20 njn. Kamermuziek (gr-pL).
1.25 njn. Offenbach-concert
8.20 n.m. „Les dragons de Villare". Zang
spel van Maillart
MüNCHEN 533 M.
6.20 n-m. Concert. m.m.v. den pianist Josel
BEROMüNSTER 459.4 M.
m.v. Stefi Geyer,
WARSCHAU 1412 M.
LONDEN 355,9 M.
8.20 nun. Symphonie-concert. O.m. vierde
symphonie van Bax.
„DAT ZIJ EEN ZIJN!"
Is er in 1933 weer veel geklaagd over den
smartelijken toestand, waarin de Ned. Her
vormde Kerk verkeert, men meene daarom
niet, dat de leidslieden in doze Kerk ja
loerse!) zouden zijn op de Gerei. Kerken.
Een der eonfessioneele leiders in de Ned.
Herv. Kerk, D s A. B. te Winkel, kronje-
ker van „Onder Eigen Vaandel", schreef
juist over veranderde mentaliteit: „Men
zegt in gesprekken met nadruk dat ons
ideaal volstrekt niet is, zooals wij het in de
Geref. Keiken zien. Dien kant willen wij
niet op. De jaloersche blik wordt niet meer
daarheen geworpen".
Zei de eveneens confess, voorman D r P
J. Krom si gt in 1932 niet, dat het in de
Geref. Kerken „zoo dood is als 't maar kan",
eer. uitdrukking, die hij later als „te sterk"
terugnam?
En vorig jaar is het Prof. D r. Hugo
V s s c h e r, een der leiders van de Geref.
actie in de Ned. Herv. Kerk, geweest, die in
zijn „Geref. Weekblad" (riecls als beschou
wing, deels als polemiek met Dr K. Schil
der) aan de Geref. Kerken een zeer lange
lijst van tekortkomingen heeft voorgehou
den. We mogen niet nalaten eenige ervan in
dit Jaaroverzicht weer te geven: „De heeren
dor Gerei. Kerken gevoelen zich het best op
hun gemak in ethische en eonfessioneele
kringen der. Herv. Kerk", 't Is in de Geref.
Kerken „een ingezonken kerkelijk leven", 't
Ib „daar alles druk over formaliteiten", dus
„een veeg tee ken". De Synode van Middel
burg (1933) leed aan „grenzoloozo oppervlak
kigheid". „onbewuste zelfverblinding en
geestelijke verstarring", en de hoogleeraar
betwijfelt „of zij no£ heeten kan door den
H, Geest geleid". In de Geref. Kerken is het
„met het geestelijk leven zeer dor gesteld"
„Dc dienst dos Woords kan de zielsbehoeften
niet moor bevredigen" .Van een beleven
dor Schriftuurlijke Waarheid hoort men er
niet". Er is een „slappe Wetsprediking",
voorts „verzwakking van de leer der ver
kiezing" en „geer. zondekennis".". Eindelijk,
aldus constateert Prof. Visscher, is er in
die Kerken „een bedenkelijke levensholheid
die te zijner tijd een ineenstorting verwach
ten doet".
Hiertegenover stellen we niet, wat door
Prof. D r. F. W. Groshei f! e, D r K. D i j k
Dr. K. Schilder e.a. in de pers fier Geref.
Kerken daarop geantwoord is. Alleen moge
gezegd, dat ook zij erkennen, dat het in de
Geref Kerken niet alles is gelijk het zijn
moet. Er is geen stof tot roem, maar ver
wereldlijking, achteruitgang van het geeste-
i III stond in ons blad van 5 Jan. j.l.
lijk leven, gebrek aan Kerkelijk besef. Ds.
W. H. Gispen schreef in de „Sohevening-
sche Kerkbode": ,,'t Komt mij voor, dat het
beter is zich tegen generaliseerende uitdruk
kingen, die het zieleleven van eenige hon
derdduizenden mede-heiijders beoordeelen en
veroordeelen, niet te verdedigen. We moeten
maar liever er mede tot onszelf inkeereu".
In de Amerikaansche „Wachter" vond D s.
H. K e e g s t r a „den toon in deze critiek
(van Prof. Visscher! niet weldadig en
waarlijk niet op winneji aangelegd. Van
sympathie of goeden wil om van het ver
keerde af te manen en in het goede op te
bouwen en te sterken wordt men hoege
naamd niets gewaar. Werd liet kwade, dat
er ook in de Geref. Kerken in Nederland tP
vinden is, door haar leiders in bescherming
genomen, we zouden moeten vreezen voor
haar toekomst Maar de ernstige zelfcritiek,
waaraan men in die kringen doet, ontneemt
onzes inziens aan de critici van buitenaf hot
recht, om zóó te schrijven als ze doen".
En Prof. Dr. J. R. Slotemaker d'e
Bruine oordeelde in de „Nederlander'" als
volgt: „Wat Prof. Visscher thqns over het
geestelijk leven in de Geref. Kerken schrijft,
doet ons koken ln onze lijn ligt zelfonder
zoek en schuldbelijdenis. Wie dat doet, heeft
geen tijd voor eon oordeel over den buur
man. Wij hebben allen gezondigd'.
We besluiten met de allerscherpste cri
tiek, uitgebracht op do Geref. Kerken dooi
den leider der Geref. Gemeenten, Ds. G H.
Kersten, die, om aan te toonen „hoe zeer
de woordvoerders in de zich noemende
Geref. Kerken van de oude, beproefde, ont
dekkende waarheid vervreemd en hoe zeer
zij er afkeerig van zijn", in zijn weekblad
„De Saanibinder" meende te kunnen constn-
teeren: „Duizenden en duizenden (in de
Geref Kerken) dreigen met een ingeheelden
hemel verloren te gaan''.
We hebben niet gezien, dat in de pers der
Geref Kerk hierop geantwoord is. Vermoe
delijk waren er onder hun redacteuren
geen professioneel e harlenkenners als de
hiervoor genoemde criticus.
In weerwil van al deze critiek-oefening,
wordt nog telkens over „eenheid der gelo*-
vigon' gesproken. Waai nipt alleen de afd.
Nederland van den Wereldbond van Kerken
haar oecumenische actie voortzet, maar ook
Gereformeerde belijders in onderscheiden
Kerkgemeenschappen meermalen het ver
langen naar Kerkelijke eenheid te kennen
gaven, zou men, vooral tegenover het was
send en bruter optredend ongeloof, dnaro\er
verheugd kunnen ziin Vooral van hen, die
op een belijnde basis als de Geref. Beliidenis
willen stsan. mocht men hopen, dat zij van
hun gedeeld-Keikelijk leven nu sterker
schuldbesef zouden hebben en de meermn
len uitgesproken verlangens naar Kerkelijk
saamleven krachtiger tot openbaring zou
den brengen door pogingen, die woorden
tot daden maken.
Toch hebben wat de verhouding tusschen
de Gereformeerden in de Ned. Herv. Kerk en
die der Geref. Kerken betreft, Prof. Gros
heide en Ds. J. van Herksen over de
verklaring van Ds. t e W i n k e 1 him teleur
stelling uitgesproken en daaruit, zoowel als
uit andere persbtschouwingen, de conclusie-
getrokken, dat er van toenadering weinig of
peen sprake Ls. Dikwpls wordt individueel
meer gemeenschap van geloof gevoeld dan
men Kerke'ijk naar eenheid haakt Echter,
de geioovigon staan niet „op zichzelf", mo
gen en kunnen niet „los-gedacht" worden
van de Kerkgemeenschap, waartoe zij be-
hooren!
Door slapheid in handeling en verdoeze
ling v^n Kerkgrenzen wordt de waarheid
nie( gediend. De Oecumenische Beweging
moge in verschillend opzicht n-uttig werk
doen en ook tusschen de „vertegenwoordi
gen" der onderscheiden Kerken meer vrien
delijke welwillendheid kweeken, lang
niet overbodig! de zwijg-tactiak over
de moeilijke greusverschillen lost de groote
Kerkelijke kwestie niet op. Het Evangeli
satie-kwartet van Deventer en het Radio
sextet van Soerabaja, beide interkerkelijk,
mogen zielen tot Christus gebracht hebber.,
wat tot dank ma? stemmen, van de Kerko
lijke scheidsmuren is daardoor geen steen
afgebroken. Htt noodigen en uitzenden van
afgevaardigden bij allerlei Kerkelijke plech
tigheden moge voor den duur van een paar
uren 'n zekere gevoelsstreeling van „Ai ziet,
hoe goed!" verschaffen, het brengt niet het
echte „als broeders samenwonenin één
geains- of Kerkverband, doch is slechts een
goedbedoelde vriendelijkheid, en op den
keper beschouwd een fatsoensformaliteit,
tlie meer schijn dan wezen is. En zeer we!
kunnen we verstaan, dat de Kerkeraad der
Geref. Kerk van Heerenveen, die een uitnoo-
diging ontving van de Evang Maatschappij
aldaar tot gezamenlijke herdenking door
alle „Protestanten" van de Kerkhervorming,
antwoordde niet te kunnen medewerken
aan „een incidonteele demonstratie van een
heid, die toch niet bestaat", juist waar de
vrijzinnige Protestanten h»;t kernbeginsel
dei Reformatie (-.ie rechtvaardiging van den
zondaar uit het geloof alleen en het onvoor
waardelijk gezag der H. Schrift) verwerpen
Als men den hedezang aanheft: „Laat d'op
rechtheid meer en meer met de vroomheid
mij be-hoên". gedrage men zich in de prac-
tijk niet dwars daartegen in.
De schier hopclooze verdeeldheid in het
Kerkelijk leven veroorzaakt een niet af te
meten ellende en blijft een voortdurende
zonde voor God. De stichting van de Christe
lijke Kerk, nu 19 eeuwen geleden, heeft
nooit de ta'rijke confessies en minder nog
de steeds numeriek aangloeiende lijst van
Kerkformaties bedoeld.
Daarbij hceischt in ons theologiseerend
Nederland, waar bovendien velen weinig
kanselvrees en eon groote mate van preek-
belustheid toonen. de scheurziekte in hevige
mate. Vooral in de groote steden. Ds. H.
Bakker te Amsterdam teekende dat in
het Herv. weekblad ,JDe Geref. Kerk" aldus:
„Onder ons. Protestanten, kondigt ieder,
die 't maar in zijn hoofd haalt, een Mormo-
nenzendelinc, een teleurgestelde evangelist,
een afgezette dominee, een eigenwijs ge
meentelid, een godsdienstoefening aan. Men
huurt een zaaltje, scharrelt een hestuuitje
bij elkaar, dat men tot kerkeraad promo
veert, zorgt voor een katheder, nóg liever
een preekstoeltje, vooral ook voor koperen
collecteschalen en fluweelen collectezakkcn
met langen steel- en klaar is Kees. Dan
heeft men weer een kerkje of liever een vor-
warringsohject, er bij, waar de goegemeente
haar ankor uitgooien kan".
Zulke „kerkjes" zijn natuurlijk do carica-
tuur van de Kerk. 't ls een toestand die ten
hemel schreit. En evenzoo het gescheiden
wonen van belijders van eenzelfde Belijde
nis. Zal men moeten wachten op een gecom
mandeerde unie. die, als in Duitschland,
„gelijkschakeling" brengt? Maar de machts
greep van het Nationaal-Socialisme dat door
zijn „geestelijk ministerie" de kleine Lands-
kerken kortweg beveelt zich met een groote-
re Landskerk van deze'fde confessie te ver
eenigen, kent geen schuchterheid in het hei
lige en verandert toch de vrijheid der Kerk
in knechtschap aan den Staat
De Kerken zelf moeten haar zonde inzien
en haar roeping verstaan De verschillen
moeten niet verdoezeld, maar behandeld, af
gehandeld en opgelost worden. In het ge
loof. naar Gods Woord!
Als de Kei ken niet inzien de zonde der ge-
deeldheid en niet verstaan haar roeping tot
eenheid, maar zich hehagelijk gevoelen bin
nen de opgetrokken scheidsmuren, is voor
vereeniging en samensmelting de tijd niet
rijp. Elke kunstmatige bijeenvoeging baart
een slappe „eenheid" jarenlang lijdende
aa.n storingen in de inwendige functies.
Wat b.v. rle Geref Kerken en de Chr. Geref.
Kerk betreft, >telde Ds P. van Dijk, pred.
der Geref. Kerk L» Zaandam, daarom voor
eerst een langdurige verloving aan te gaan.
om pas daarna tot een huwelijk te 'tomen.
Dr. J. II. Gunning J H.zn., wiens op
komen voor de Una Sancta bijna spreek
woordelijk geworden is, acht samen heen
ging op Kerkelijk gebied eigenlijk altijd ge
forceerd en ontraadt haar. In „Pnièl"
schreef hij als volgt: ,.Ik zag dezer dagen een
alleraardigst voorwerp van Noorsche huis
vlijt: twee houten paplepels door een niet te
iang knttingkje verbonden-, een Noorsch
bruidspaar moet dan de pap met deze twee
saamgesnoerde lepeltjes verorberen. Ik
denk, dat de bruid en bruidegom dat wel
aanlig zullen vinden ln zoo'n tijd vind je
alles goed' Maai hei gaat met Kerken en
Kerkelijke vromen niet zoo vreed(t)zaaui
toe! Men kan twee zusterkerken met elkaar
vereenigen, maar het wordt een ongenoeg
lijk papeten op den duur. Neen, laat el
maar blijven wat hij is, doch in zijn Kerk
de liefde van Christus beoefenen. Want stoe
re en vaste belijders zijn in den regel niet
zoo mak als Noorsche bruiden eir bruide-
De bejaarde schrijver van voorgaande re
gelen kent het leven. De historie heeft hem
blijkbaar veel geleerd. Maar. boven de his
torie u-it gaat toch de H. Schrift! En waar
geen principieele verschillen zijn, is elke ge-
deelheid zonde. „Dat zij één zijn!" is niet
een uitgesproken menscheiijk verlangen,
maar was bede en tevens bevel van den
Heiland vlak vóór Hij den kruisdood tege
moet ging.
Moeilijk als de vervulling van élke heilige
roeping is zeker ook die van het samenbren
gen van wat saam behoort Het staan naar
die „krachtige" roeping blijkt een „teere
kwestie te zijn. Door Prof. Grosheide
e.a. uit de Geref. Kerken werd ten opzichte
van het zoeken van eenheid met de Chr.
Geref. Kerk, in het voorjaar geadviseerd,
tot voorafgaande vertrouwelijke samenspre-
kingen der hoogleeraren. Daarentegen ver
klaarden Dr. Schilder e.a. zich tegen „on
deronsjes" en vóór open en officieele behan
deling. vooral ook gewenscht wijl ieder haar
moet kunnen volgen en later niemand met
oncontroleerbare averechtsche uitspraken
uit binnenkamer-besprekingen nieuwe moei
lijkheden kan veroorzaken Alzoo zouden de
Kerken zelf en dan natuurlijk in Synodale
vergadering over deze zaken hebben te han
delen.
Tusschen de Evang Luth. Kerk en de
Hersteld Evang. Luth Kerk is er al zes ja
ren lang iets „gaande" Maar ook daar gaat
het voet jc-voor-voet je. De „Wartburg"
schreef kortgeleden: „Zes jaren heeft men
thans gezwoegd om tot hereeniging te ko
men en nóg schijnt de autogene laschinrich-
ting niet gevonden te zijn". Er zijn er zelfs,
die van samensmelGngsplannen weinig ver
wachten. Dr J. A. Rust zou zelfs liever fe
deratie dan fusie zien. De Synode van eei-st-
genoeinde Kerk heeft nu oen Commissie be
noemd. om de prartische mogelijkheid van
hereeniging te onderzoeken en „stappen" te
doen. Maar de in meerderheid rechtzinnige
Synode benoemde in de Commissie uitslui
tend Modernen, wat uitteraard den „Her
stelden" reeds nu de zekerste weg naar mis
lukking toeschijnt.
In de Gersf. Kerken hebben tal van Kerke
raden. Classes, Particuliere Synoden en ten
slotte ook de Generale S\m»de van Middel
burg de zonde van «erleeldheid der Kerken
met eenzelfde confessie bpleden en het ver
langen naar saam won >n door eenheid uit
gesproken. De Midd* Iburgsehe Synode zond
aan de Gen. Synode der Chr. Geref. Kerk
die on den7clfden tijd te Zwolle gehouden
weid. een tPlcinam. waarin de „oprechte be
geerte" uitffesproken werd dat zij ..onder lie
ding van Gods genade alles wenscht te doen
wat in haar vo-moger. is om tie eenheid
(van de belijders der Geref. religie in één
Kerkverband) te bevorderen" De Zwolsehi
Synode telegraleeide tsrug, dat zij zich met
die der Geref. Kerken vereenigt in den ge-
bede om de eenheid van allen die de Gerei".
Belijdenis liefhebben". Voorts benoemde de
Synode der Geref. Kerken deputaten om
een „getuigenis" ter bevordering van die
eenheid te doen uitgaan.
Dr. D ij k, die de Svnode van Middelburg
presideerde, schreef later dat aan de Geref.
Kerken jiiet verweten kan worden dat zij
de verscheurdheid der belijders van één ge
loof kalmpjes zouden laten voortwoekeren".
Het besluit van Middelburg noemde hij „een
levend getuigenis teger. sommiger verwijten
onder ons, dat wij ons achter hooge muren
blijven isoleeren".
In de pers der Chr. Geref. Kerk hebben
Ds. H. Janssen, Ds. L. H van der M e i-
den en Ds W. Meljnhout hiui llijd-
schap te kennen gegeven over wat door de
Generale Synode der Geref. Kerken in dit
opzicht verricht is.
Wat de resultaten verder zullen zijn. dur
ven wij niet te profeteeren. Wij zelf zijn be
nieuwd naar wat een \olgend Jaaroverzicht
hieromtrent melden kan.
Zeker is, dat de Kerk allerminst in dezen
tijd verzuimen mag haar roeping te ver
staan en na te komen!
Om ons Jaaroverzicht niet uitvoeriger fe
maken dan het reeds geworden is, besluiten
we hier met nog weer te geven zonder
verband tusschen de feiten te leggen wat
behalve het reeds vermelde door de Syno
den besloten is.
De Synode der Ned. Herv. Kerk nam
„voorloopig' aan: 1. deskundige voorlich
ting bij de classioale controle over de Diaco
nie-administratie; 2. kerkelijke verhuisbiljet
ton: 3. tipniaarlijksc.be controle over den
Diaconie-ligger: 4 lankmoedigheid to. van
Kerkelijke processtukken; 5. wijkvisitatie;
6 regeling van arbeid en vacantie der predi
kanten door den Kerkeraad; 7. stichting van
„groote-stadsraden" en 8. reglementair kader
voor de jeugddiensten. De ouderwetsche
Kerkelijke molen maalt langzaam. En om
trent de vier wieken (voorloopjge aanne
ming, consideration der Kerk, defin'tieve
aanneming en provinciaal veto) geldt ge
woonlijk nog, dat ze „elkaar niet krijgen"
kunnenl
De Svnodc der Geref. Kerken leverde nog
op: 1. bennpming van Mr G M. den H a re
t o g h en Dr. K. Schilder tot hoogleera-
ren te Kampen; 2. nieuwen oproep voor de
samenstelling van een ratech leerboek, ge
oriënteerd naar den gedachtengang van
don Held. Catechismus: 3 oen orde van
eeredienst- 4. een twintigtal nieuwe Kerke
lijke ietleren: 5. uitiróodiging tot het bero«-
pen van een dertien miss. pred. onder de
Joden; 6. geen uitspraken inzake echtschei
ding, C D. Unie. vraagstuk van Oorlog en
Vredo^ 7. geen „kranken communie'
De Geref. Kerken in Hersteld Verband ga:-
von een Gezangenbundel met ln totaal 288
liederen uit
